Dutch Validation Council

Transcriptie

1 Dutch Validation Council BEOORDELINGSRAPPORT Information Engineering Hogeschool van Amsterdam Den Haag November, 2004

2 Dutch Validation Council (DVC) Raamweg HL DEN HAAG T: F: E: info@dvc-vbi.nl W :

3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING WIJZE VAN BEOORDELEN PLAATS VAN DE OPLEIDING KWALITEIT VAN DE VISITATIEDOCUMENTATIE LEESWIJZER DOELSTELLINGEN OPLEIDING DOMEINSPECIFIEKE EISEN NIVEAU: BACHELOR ORIËNTATIE: HBO CONCLUSIES PROGRAMMA EISEN HBO/WO RELATIE TUSSEN DOELSTELLINGEN EN INHOUD PROGRAMMA SAMENHANG PROGRAMMA STUDIELAST INSTROOM DUUR AFSTEMMING TUSSEN VORMGEVING EN INHOUD BEOORDELING EN TOETSING CONCLUSIES INZET VAN PERSONEEL EISEN HBO KWANTITEIT PERSONEEL KWALITEIT PERSONEEL CONCLUSIES VOORZIENINGEN MATERIËLE VOORZIENINGEN STUDIEBEGELEIDING CONCLUSIES INTERNE KWALITEITSZORG EVALUATIE RESULTATEN MAATREGELEN TOT VERBETERING BETREKKEN VAN MEDEWERKERS, STUDENTEN, ALUMNI EN BEROEPENVELD CONCLUSIES RESULTATEN GEREALISEERD NIVEAU ONDERWIJSRENDEMENT CONCLUSIES TOTAALOVERZICHT VAN DE OPLEIDING STERKE PUNTEN VAN DE OPLEIDING OVERZICHT VAN OORDELEN PER FACET EN ONDERWERP EINDOORDEEL BIJLAGEN SAMENSTELLING VAN HET PANEL ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARINGEN VAN HET PANEL PROGRAMMA BEZOEKDAG LIJST GESPREKSPARTNERS...56

4 9.5 DOCUMENTENOVERZICHT OPLEIDING IE ALGEMEEN COMPETENTIEPROFIEL IE COMPETENTIES IE ALGEMEEN PROFIEL UITGEWERKT NAAR KERNFASEN EN SPECIALISATIEFASE63 <tit<b Dutch Validation Council 4

5 INLEIDING Dit rapport betreft de beoordeling van de opleiding Information Engineering van de Hogeschool van Amsterdam door Dutch Validation Council (DVC). Het onderhavige hoofdstuk bevat algemene informatie over de beoordelingswijze van het panel, de plaats van de opleiding binnen de hogeschool, de kwaliteit van de visitatiedocumentatie van de opleiding, enkele opmerkingen van het panel voorafgaand aan de formele beoordeling en een leeswijzer. 0.1 Wijze van beoordelen Proces Verantwoording van de werkwijze van het panel De beoordeling van de opleiding heeft plaats gevonden in 6 fasen. In de eerste fase zijn de documenten bestudeerd die het vastgestelde beleidsmatige kader vormen van alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam. Na het screenen van de door de hogeschool aangereikte documenten is door de panelsecretaris aangegeven welke onderdelen de opleiding in de visitatiedocumentatie nog verder moet uitwerken zodat het panel zich een oordeel kan vormen over de wijze waarop het hogeschool brede beleid verankerd is in de opleiding. In de tweede fase bestudeerde het panel de door de opleiding vervaardigde visitatiedocumentatie in de vorm van een zelfevaluatie met een groot aantal bijlagen. Het panel verdeelde de beschikbaar gestelde afstudeerproducten inclusief de beoordelingscriteria en toegekende beoordelingen Ook besprak het panel het beoordelingskader om te komen tot een eenduidige interpretatie van de ijkpunten en de bevindingen m.b.t. het hogeschool brede beleid. Naar aanleiding van de door de panelleden ingevulde checklist over de documentatie inventariseerde het panel in eerste ronde de te stellen vragen tijdens de bezoekdag. Alle documenten zijn bestudeerd en meegewogen bij de uiteindelijke beoordeling. In de derde fase besprak het panel de bevindingen na bestudering van de scripties en de ingevulde beoordelingsformulieren en ronde de inventarisatie van te stellen vragen af. In de vierde fase stelde het panel zich ter plekke op de hoogte van de materiele voorzieningen en bestudeerde op locatie het ter inzage gelegde materiaal. Het materiaal bestond onder andere uit digitaal beschikbare studiehandleidingen voor de programmaonderdelen en een representatieve set van door studenten gemaakte opdrachten, projectverslagen en toetsen, commentaar en feedback van docenten bij het ter inzage gelegde werk van studenten (de gehanteerde beoordelingscriteria incluis), documenten met betrekking tot het interne kwaliteitszorgsysteem inclusief verslagen van teamvergaderingen over de evaluatieresultaten, evaluatieresultaten van de student tevredenheidmeting (STEM) en verslagen van panelgesprekken met studenten, verslagen van vergaderingen van het managementteam, de instituutsrapportages ten behoeve van het College van Bestuur en materiaal van diverse commissies, brochures en studiegidsen. Het panel kon ter plekke beperkt kennis nemen van de gebruikte vakliteratuur. Een overzicht van de vakliteratuur is later toegezonden. De vijfde fase bestond uit het voeren van gesprekken met opleidingsmanagement en College van Bestuur, studenten, docenten, alumni en het werkveld. Het visitatiepanel heeft tijdens die gesprekken de kwaliteit en het niveau van de opleiding getoetst op basis van het beoordelingskader voor HBO-bachelor opleidingen van DVC en de beslisregels zoals die opgesteld zijn door de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie i.o. (NVAO). In de zesde fase vond de uiteindelijke oordeelsvorming plaats, is het rapport opgesteld en vastgesteld na verificatie door de instelling. Borging Gedurende het hele beoordelingsproces is aandacht beteed aan een uniforme interpretatie van de geformuleerde ijkpunten. Tevens heeft het panel naar een zo groot mogelijke objectiviteit en betrouwbaarheid gestreefd, waarbij informatie werd gecontroleerd bij zo veel mogelijk verschillende informatiebronnen en evaluatieve uitspraken zijn beredeneerd en onderbouwd met feitelijke informatie. Daarbij gold het bereiken van een zo groot mogelijke intersubjectiviteit in de beoordeling tussen panelleden. Uit de korte evaluatie van het panel met het opleidingsmanagement bleek dat de gesprekspartners van het panel van oordeel waren dat de gesprekken kritische en constructief waren op basis van vragen die ertoe deden.ten slotte heeft de DVC- Council de panelrapportage gevalideerd. B Beoordelingsrapport Information Engineering 5

6 0.2 Plaats van de opleiding De opleiding Informatica1 van de Hogeschool van Amsterdam (Crohonummer 34479) kent drie initiële opleidingsvarianten die opleiden tot de beroepsgerichte bachelor in ICT. De voltijd en deeltijd opleidingsvariant Informatica maken onderdeel uit van één organisatorische eenheid: het Instituut Informatica en Elektrotechniek (I&E) gevestigd in Amsterdam. De voltijd opleidingsvariant Information Engineering vormt het zelfstandige Instituut voor Information Engineering (IIE) met als vestigingsplaats Almere. Het Instituut I&E is in januari 1998 ontstaan uit de afdeling Elektrotechniek en Informatica, die onderdeel was van de Technische en Maritieme Faculteit. In augustus 2002 is de voltijdopleiding Technische Informatica en in maart 2003, als gevolg van de opheffing van het Instituut Deeltijd HTO, de deeltijdopleidingen Informatica en Elektrotechniek aan het palet toegevoegd. De deeltijd- en voltijdopleiding Informatica werken intensief samen in de onderwijsinnovatie, op het terrein van docenteninzet en het gezamenlijke gebruik van practica en apparatuur. De deeltijdopleiding heeft een groot aantal ondersteunende processen en procedures van de voltijd I kunnen adopteren. In 1997 werd door het College van Bestuur de opdracht gegeven tot het ontwikkelen en starten van een eigenstandige in Nederland unieke opleiding tot Information Engineer. Aanleiding was de vraag van de arbeidsmarkt naar Informatici die een 'brugfunctie' zouden kunnen vervullen tussen klant en leverancier op ICT-gebied. Aanvullende eis was om doorlopende leerlijnen tot stand te brengen met het middelbaar beroepsonderwijs in Flevoland. Gezien de groei van Flevoland (en Almere) werd in de negentiger jaren duidelijk dat de behoefte aan vervolgonderwijs zich sterk deed voelen en vooral aansluitonderwijs tussen mbo en hbo. Een haalbaarheidsstudie in 1996 leverde een positief resultaat op om een innovatief speerpunt op het terrein van technisch HBO te realiseren. De opleiding IE is in 1998 in Almere van start gegaan. Overeenkomsten en verschillen tussen de drie opleidingsvarianten Brede professionalisering Eén van de profielkenmerken van de voltijd en deeltijdopleiding Informatica Amsterdam is de brede professionalisering. De voltijd en deeltijd I richten zich op het ontwikkelen van die beroepscompetenties die het mogelijk maken dat afgestudeerden gekwalificeerd zijn om een functie te verwerven in de beroepsdomeinen: Software engineering, System & Network engineering, Business engineering en IT Service management. In de deeltijd I heeft system en network engineering tot voor kort een sterker accent gekregen dan de overige drie domeinen. De afgestudeerden zijn ontwikkelaars, ontwerpers en bouwers. De opleiding IE (Information Engineering) wil voorzien in de behoefte aan Information Engineers die de vragen en behoeften van de klant en gebruiker op informatiegebied vertalen in een opdracht waarbij ICT het leidende principe is. Hij staat open voor nieuwe ontwikkelingen, is flexibel en heeft een creatief werk- en denkvermogen. De Information Engineer is een bruggenbouwer/intermediair. De belangrijkste inhoudelijke overeenkomsten tussen de drie varianten zijn: Centraal in het opleidingsprofiel van alle varianten staat dat professionals worden opgeleid die op het terrein van de ICT succesvol kunnen functioneren en zich kunnen ontwikkelen tot gezaghebbende beroepsbeoefenaars. In alle varianten is de beroepsrol uitgangspunt voor het leerplan en zijn studenten de regisseur van hun studie. Belangrijkste oriëntatie voor studenten tijdens en na hun studie is het bedrijfsleven. Er is een nauwe samenwerking tussen opleiding en beroepenveld in alle fasen van de opleidingen. Competentiegericht opleiden is het uitgangspunt. Kenmerkend hierbij zijn projectmatig werken aan real life opdrachten in alle studiejaren. De student is regisseur van de eigen studie. Het studieloopbaantraject biedt als integraal onderdeel van het programma studenten ondersteuning bij de competentieontwikkeling en reflectie op leren. 1 Indien gesproken wordt over de opleiding Informatica worden alle drie varianten bedoeld. <tit<b Dutch Validation Council 6

7 De opleidingen zijn actief op het gebied van doorlopende leerlijnen mbo-hbo-wo, wetenschappelijke oriëntatie (lectoraat) en internationalisering voor thuisblijvers. Het beroepenveld waarvoor wordt opgeleid heeft een internationaal karakter. In het programma wordt ruime aandacht gegeven, ook voor thuisblijvers, aan de internationale aspecten van de informatie- en communicatietechnologie. Information Engineering onderscheidt zich van het landelijke beroepsprofiel en de voltijd en deeltijd I door: Specifieke beroepscompetenties, die als zodanig niet voorkomen in het HBO-I profiel en die uitdrukking geven aan de typische brugfunctie van de IE2. Er wordt een zwaarder gewicht toegekend aan de competenties die gerelateerd zijn aan uitgaan van de gebruiker in vergelijking met de competenties die gerelateerd zijn aan het werken in en vanuit de onderneming en de eigen beroepsontwikkeling. De bijzondere formulering van de algemene beroepscompetenties, waarbij accent wordt gelegd op de brugfunctie van de IE. Drie uitstroomprofielen: de ondernemende, de onderzoekende/ontwikkelende en de brancheen applicatiegerichte Information Engineer. Per 1 oktober 2003 staan 655 studenten bij IIE ingeschreven. In 2001 meldden zich 213 studenten aan. De instroom per 1 september 2004 bedroeg 134 studenten. De instroom van allochtone studenten ligt bij IE op circa 25% en daarmee een stuk lager dan bij de voltijd en deeltijd I. Het aantal instromende studenten met een buitenlands diploma is bij IE te verwaarlozen. De instroom van studenten met een havo-vooropleiding ligt bij IE hoger (60%) dan bij de voltijd I (50%). Samenwerking Hogeschool en universiteit De informaticaopleidingen van de HvA en de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben de bachelor-masterstructuur aangegrepen om het wederzijdse aanbod van ICT-opleidingen goed op elkaar af te stemmen. De instituten I&E en IIE en het opleidingsinstituut Informatiewetenschappen van de UvA hebben gezamenlijk het Businessplan Samenwerkingsverband ICT (en nieuwe media) ontwikkeld waarin de strategie, missie en ambitie voor de School voor ICT zijn vastgesteld. Het samenwerkingsverband streeft naar een heldere positionering van alle opleidingsvarianten informatica op hbo- en wo-niveau in Amsterdam. Daartoe is een website ingericht en een compacte brochure uitgegeven, waarin alle opleidingsvarianten en doorstroommogelijkheden herkenbaar staan beschreven (zie: De samenwerking tussen HvA en UvA heeft geresulteerd in de start per 1 september 2003 van twee éénjarige ICT-masteropleidingen aan de UvA: de masteropleidingen Software Engineering (SE) en Netwerk- en SysteemBeheer (SNB). Hiermee wordt studenten een doorlopende leerlijn, zonder een verplicht aansluitingsprogramma, richting wetenschappelijk onderwijs geboden. Dit is een uniek concept op bètaterrein in Nederland. Docenten van de opleidingen informatica van de HvA en UvA leveren een bijdrage aan ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs. De master SNB wordt geheel uitgevoerd op de HvA (locatie de Leeuwenburg) in het speciaal daartoe ingerichte SNB-lab Kwaliteit van de visitatiedocumentatie Bij het vervaardigen van de visitatiedocumentatie door de opleiding is gebruik gemaakt van het beoordelingskader van DVC dat dateert uit december 2003 en is goedgekeurd door de NVAO i.o. Omdat de Hogeschool van Amsterdam op instellingsniveau een gemeenschappelijke visie en beleid heeft ontwikkeld, is ervoor gekozen om de hogeschoolbrede onderwerpen in de procedure anders te behandelen en op een specifieke wijze te beoordelen. De HvA heeft de instellingsbrede documenten gerelateerd aan de ijkpunten uit het beoordelingskader DVC en van een toelichting voorzien. In januari 2004 heeft, op basis van het beoordelingskader DVC, een beoordeling plaats gevonden op document niveau van het instellingsbrede gemeenschappelijke beleidskader. In deze beoordeling heeft de DVC op onderdelen aangegeven waar concretisering op opleidingsniveau verder nodig is. De opleidingsspecifieke uitwerking van het hogeschool brede beleidskader is geconcretiseerd in de visitatiedocumentatie met verwijzing naar de betref- 2 Zie opleidingsspecifieke deel B Beoordelingsrapport Information Engineering 7

8 fende beleidsdocumenten. In aanvulling op de algemene beoordeling van de instellingsbrede documentatie heeft het panel de feitelijke werking op opleidingsniveau telkens getoetst. De door de opleiding vervaardigde visitatiedocumentatie is aan de hand van een checklist gescreend op: vormvoorschriften, omschrijving van de opleiding, aanwezigheid van de minimaal vereiste bijlagen en de wijze waarop de facetten zijn behandeld. De aangeleverde visitatiedocumentatie voldeed aan de vereisten en was voor het panel voldoende basis om de gesprekken met de opleiding in te gaan. Deze afzonderlijke rapportage betreft de opleiding Information Engineering (Almere). Samen met de rapportage van de opleiding Informatica (Amsterdam) is dit de basis voor de validatie van de opleidingen Hogere Informatica van de Hogeschool van Amsterdam. 0.4 Leeswijzer In de hoofdstukken een tot en met acht is de beoordeling van de opleiding weergegeven. De hoofdstukken volgen de onderwerpen van de NVAO. Ze zijn opgedeeld in paragrafen die de indeling in facetten van de NVAO volgen. Elke paragraaf is als volgt opgebouwd: Het NVAO-facet is weergegeven, gevolgd door een beschrijving van de opleiding. Deze beschrijving is gebaseerd op de bestudering van de visitatiedocumentatie, het aanvullende materiaal en het ter inzage gelegde materiaal. Vervolgens geeft het panel de bevindingen weer uit de gegevens en de gesprekken met de verschillende geledingen van de opleiding. Elke paragraaf wordt afgesloten met een beoordeling door het panel. Deze beoordeling is gebaseerd op het beoordelingskader voor HBO-bacheloropleidingen van de DVC. De hoofdstukken een tot en met zes worden afgesloten met een aantal samenvattende conclusies. Het zevende hoofdstuk geeft het totaal overzicht van de oordelen van het panel inclusief een overzicht van de oordelen per facet en onderwerp. Hoofdstuk acht geeft de integrale eindconclusie van het panel weer. Tot slot volgen in hoofdstuk negen enkele bijlagen met o.a. de samenstelling van het panel. <tit<b Dutch Validation Council 8

9 1. DOELSTELLINGEN OPLEIDING 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk) Beschrijving De information engineer is organisator en implementator van nieuwe ontwikkelingen waar ICT een belangrijke rol speelt of belangrijke implicaties heeft voor de cultuur en structuur van de werkomgeving van klant en gebruiker. De information engineer kan diverse beroepsrollen vervullen in verschillende beroepscontexten: hij kan werken als ICT-adviseur, als ICT-analist, als databasespecialist, als systeemontwerper/ontwikkelaar in bedrijven, organisaties en binnen een eigen bedrijf. Afhankelijk van zijn specialisatie kan hij b.v. applicaties ontwerpen voor specifieke branches of onderzoek doen naar de mogelijkheden van nieuwe ontwikkelingen op ICT-gebied. Hiermee is de professional breed getypeerd: hij combineert zijn kennis van en vaardigheden in ICT met een goed inzicht in vragen en behoeften van klanten en gebruikers van ICT. De IE wordt opgeleid in drie met elkaar geïntegreerde vakgebieden: informatica (50%) bedrijfskunde (25%) en communicatie (25%). De breedte en diepte van het domein komen tot uiting in drie uitstroomprofielen van IE: 1 Profiel Ondernemende IE: De ondernemende IE heeft het vermogen om nieuwe ontwikkelingen en producten op het spoor te komen vanuit een goed overzicht van en een goed gevoel voor de mogelijke marktwaarde die deze ontwikkeling of dit product hebben. Hij bekijkt producten en technologieën met het oog op actueel aanwezige en mogelijk toekomstige vragen van klanten. Hij kan producten overtuigend op de markt zetten en mensen enthousiast krijgen voor een bepaald product. 2 Profiel Branche/applicatiegerichte IE: De applicatie- of branchegerichte IE kijkt vanuit de (on)mogelijkheden van de organisatie. Hij verschaft zichzelf snel een overzicht over de branche waarin hij werkt. Hij kan zich snel inwerken in de structuur en cultuur van de organisatie waarin hij werkt, hij kent het bedrijf ziet wat daar omgaat en wat de cruciale vragen en problemen zijn. Hij kan aan het bedrijf gerichte voorstellen doen voor actualisering, optimalisering en vernieuwing van ICT-technieken en aangeven hoe deze gerealiseerd gaan worden. 3 Profiel Onderzoekende/ontwikkelende IE: De onderzoekende IE wordt gekarakteriseerd door zijn vermogen om nieuwe technologische mogelijkheden te vertalen in concrete op gebruikers afgestemde producten en diensten. Hij bevindt zich in de voorhoede van de ICT-toepassers. Hij is een early innovator. De onderzoekende IE opereert vanuit afdelingen voor research en ontwikkelingen van organisaties en bedrijven of (soms) vanuit een eigen bedrijf. De opleiding Information Engineer leidt op een nieuwe manier op tot een ICT-professional. Uitgangspunt is dat dit in constante relatie met bedrijven gebeurt in de vorm van comakerships. Essentieel en onderscheidend onderdeel van de opleiding zijn de bedrijven en instellingen die door het formuleren en begeleiden van projecten als comaker een belangrijke bijdrage leveren aan de competentieontwikkeling van de student. In het comakership-model ontstaat een unieke driehoekssamenwerking waarbij de student zijn leertraject vindt, de opleiding het niveau bewaakt en het bedrijf de functie van het product bepaalt. Information engineer is een nieuw beroep in een veranderend beroepenveld. De gemeenschappelijke kern van het profiel van een IE is een hbo-professional die vragen en behoeften van klant en gebruiker op informatiegebied vertaalt in een opdracht waarbij ICT het leidende principe is. Het profiel en de eindkwalificaties van IE zijn gebaseerd op het HBO-I profiel, dat in nauwe samenwerking met een vertegenwoordiging van het werkveld is opgesteld. B Beoordelingsrapport Information Engineering 9

10 De opleiding IE heeft een sterke regionale binding als hbo opleiding in de dynamische omgeving van Almere. De comakers zijn naast regionaal ook nationaal gespreid; eenderde van de comakeropdrachten komt uit Almere, tweederde uit de rest van Nederland. Daarbij zijn internationale aspecten steeds meer aan de orde. De opleiding maakt onderscheid tussen het algemene competentieprofiel van de IE en de specifieke competenties van de drie uitstroomprofielen. Het algemene competentieprofiel laat zien over welk competenties iedere IE-student dient te beschikken. Dit profiel staat centraal in de propedeuse en kernfase. Na de kernfase kiest een student voor een van de drie uitstroomprofielen. Hij ontwikkelt zich tot information engineer in de rol van systeemontwikkelaar, ICTconsultant, ICT-ondernemer of informatie- en kennismanagementspecialist, of een combinatie van deze rollen. De algemene competenties omvatten de volgende driedeling: (zie bijlage9.3) 1. Competenties op het gebied van werken met en voor de (potentiële) opdrachtgever of gebruiker op het vlak van IE. In dit segment zijn algemene competenties op het gebied van open staan voor nieuwe ontwikkelingen, beleid en innovatie, nadruk op gebruiksvriendelijkheid uitgewerkt. Er zijn twaalf competenties geformuleerd in dit segment. 2. Competenties op het gebied van werken in en vanuit een onderneming. In dit segment zijn algemene competenties op het gebied van marktgerichtheid, management, leiderschap en samenwerking uitgewerkt. Er zijn negen competenties geformuleerd in dit segment 3. Competenties op het gebied van de eigen beroepsontwikkeling. Hier gaat het om competenties op het gebied van lifelong learning, de eigen bijdrage aan de beroepsontwikkeling en de uitbouw van een body of knowledge. Er zijn vijf competenties geformuleerd in dit segment. Voor de drie uitstroomprofielen zijn ieder negen competenties geformuleerd. De opleiding heeft uitgewerkte competentieprofielen voor de kernfase en de specialisatiefase (zie bijlage 9.4). De profielen zijn opgenomen in de studiegids. De actualiteit en relevantie (zie ook paragraaf 1.3) van de competenties worden bewaakt aan de hand van: 1. De input van comakers en de inhoud van de opdrachten in de comakerships; 2. Het volgen en vertalen van de landelijke ontwikkelingen binnen het HBO-I profiel; 3. De Quality Board en de Beroepenveldcommissie van IIE; 4. Evaluatieonderzoeken onder alumni en werkgevers. Bevindingen en oordeel panel Het opleidingsmanagement brengt naar voren dat uit de vergelijking (najaar 2003) tussen het landelijke I profiel en de eigen eindkwalificaties blijkt dat de beide profielen overeen komen. Een uitzondering is zelfstandig werken, wat door de werkwijze van het comakership zo vanzelfsprekend is dat IE het niet als aparte competentie heeft opgenomen. Uit deze analyse blijkt dat IE meer op processen en softwareapplicaties is gericht dan op de ICT infrastructuur en meer op beleid, innovatie en ontwikkeling en invoering is gericht dan op exploitatie en beheer. Dit is een bewuste keuze vanuit het beroepsprofiel van IE om meer uit te gaan van de gebruiker/opdrachtgever. Uit inventarisatie door de opleiding blijkt dat veel comakeropdrachten aansluiten bij de branche en applicatiegerichte IE en er is sprake van comakerships waarbij innovatief onderzoek plaatsvindt. Ongeveer 20% van de studenten kiest voor het ondernemende profiel. Per comakerperiode werken meerdere groepen studenten aan een internationaal georiënteerde comakership. De opleiding gaat de informatie over nieuwe ontwikkelingen uit comakeropdrachten wat systematischer verzamelen en documenteren. Het oppikken van ontwikkelingen gebeurt nu veelal informeel en krijgen een vertaling naar aanpassingen in het curriculum (zie paragraaf 1.3). Tevens zijn actuele ontwikkelingen onderwerp van gesprek in de beroepenveldcommissie. Zowel alumni als studenten zien de verhouding ( ) als goede weergave van de aandacht in de opleiding en in het eigen competentieprofiel voor de gebieden informatica, bedrijfskunde en communicatie. Zij geven aan te leren werken vanuit het overzicht over het geheel en dat zij de verschillende aspecten met betrekking tot een opdracht/project op waarde hebben leren te schatten. Alle gesprekspartners benadrukken dat de drie uitstroomprofielen aansluiten bij de huidige behoeften van het beroepenveld zoals dat ook blijkt uit de opdrachten van de comakers. <tit<b Dutch Validation Council 10

11 Het panel oordeelt het facet domeinspecifieke eisen voldoende. 1.2 Niveau: Bachelor De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor Beschrijving Conform het HvA-beleid neemt de opleiding de 10 generieke hbo-kernkwalificaties die in de visitatie richtinggevend waren voor het hbo-niveau als maatstaf voor het niveau van IE. In de volgende matrix zijn de Dublin Descriptoren gerelateerd aan de hbo-kernkwalificaties. Matrix 1.1: Dublin descriptoren en HBO kwalificaties Dublin descriptor HBO kwalificatie Kennis en inzicht Brede professionalisering, Multidisciplinair werken Toepassen kennis en inzicht Probleemgericht werken, Creativiteit en complexiteit in handelen, Wetenschappelijke toepassing Oordeelsvorming Methodisch reflectief denken en handelen, Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid Communicatie Sociaalcommunicatieve bekwaamheid, Basiskwalificering voor managementfuncties Leervaardigheden Transfer en brede inzetbaarheid, Brede professionalisering. In het HBO-I profiel maken de HBO-kwalificaties integraal onderdeel uit van de algemene beroepscompetenties en beroepscompetenties voor de informaticus. De opleiding heeft in de volgende matrix aangegeven waar de HBO-kwalificaties in het competentieprofiel terug te vinden zijn. Matrix 1.2: Relatie tussen algemene competenties IE en HBO-kwalificaties Brede professionalisering Het I-profiel heeft een algemeen profiel en een brede toepassing naar uitstroomprofielen. Iedere student verwerft de competenties uit het brede profiel en beschikt daarnaast over de competenties uit een van de uitstroomprofielen. Door de comakeropdrachten gaan studenten in meerdere werkomgevingen aan de slag met het ontwikkelen van een diversiteit aan beroepsproducten. Algemene competenties: Pro-actieve houding Motiveren Intermediair Een open houding Eigen visie Integratie van informatietechnologie en communicatietechnologie Inschatten en waarderen en toepassingsgerichtheid Presentatie en overdracht Netwerken opzetten en onderhouden Reflectie Levenslang leren Beroepsontwikkeling Body of knowledge B Beoordelingsrapport Information Engineering 11

12 Multidisciplinair werken Wetenschappelijk toepassing Een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid Transfer en brede inzetbaarheid Creativiteit en complexiteit in handelen Probleemgericht werken De student werkt bij projecten en comakerships in multidisciplinaire teams. Hij werkt vanuit de opleiding vanuit een multidisciplinair perspectief: namelijk vanuit een geïntegreerde informatica, communicatie en bedrijfskundige benadering Systematische probleemanalyse Algemene competenties: Integratie van informatietechnologie en communicatietechnologie Samenwerking Werken in teamverband Projectorganisatie Intermediair De student raadpleegt (wetenschappelijke) bronnen. Hij maakt aantoonbaar gebruik van de uitkomsten van (wetenschappelijk) onderzoek cq. levert waar mogelijk een bijdrage aan onderzoek onder andere in de context van lectoraat en kenniskringen. Algemene competenties: Beroepsontwikkeling Body of knowledge De student pikt maatschappelijke signalen op en staat open voor de ethische vraagstukken die samenhangen met ontwikkeling en gebruik van de (digitale) informatiesystemen. Bij cultuur en ethiek en professionele vaardigheden komen ethische kwesties expliciet aan de orde. Algemene competenties: Beroepsontwikkeling Levenslang leren De student werkt aan verschillende opdrachten die verschillende handelingsterreinen omvatten. Wat de student in de ene situatie leert gebruikt hij in een volgende (nieuwe) situatie. De werkomgeving varieert: de student heeft meerdere en verschillende comakerships. Algemene competenties Inschatten en waarderen en toepassingsgerichtheid Pro-actieve houding Netwerken opzetten en onderhouden De student werkt aan opdrachten bij de comaker die niet routinematig opgelost kunnen worden. Hij moet in toenemende mate zelfstandig oplossingen vinden voor de verschillende vragen van opdrachtgevers en gebruikers. Algemene competenties: Een open houding Eigen visie Vraagverheldering Creatieve aanpak In reallife situaties (comakerships) werkt de student aan gerichte vragen en problemen van de opdrachtgever en de gebruiker. Algemene competenties: Systematische probleemanalyse Projectmatige aanpak Ongestructureerde informatiestructuren Samenwerking Werken in teamverband De gebruiker centraal Projectorganisatie Intermediair <tit<b Dutch Validation Council 12

13 Methodisch reflectief denken en handelen Sociaalcommunicatieve bekwaamheid Basiskwalificering voor managementfuncties Door de student gebruikte modellen en methodieken worden vanuit een bredere body of knowledge onderbouwd en verantwoord. Algemene competenties Systematische probleemanalyse Reflectie Van de student wordt een wendbare en op de verschillende personen en groepen gerichte communicatie verwacht. Algemene competenties De gebruiker centraal Systematische probleemanalyse Integratie van ICT Samenwerking Werken in teamverband Projectorganisatie Netwerken opzetten en onderhouden Internationale oriëntatie Intermediair Bij het projectmatig werken is de aandacht voor het managen van de projecten en de vormgeving van de managementaspecten sterk aanwezig. Algemene competenties: Leiderschap Motiveren Bevindingen en oordeel panel Het panel constateert dat de beschreven kwalificaties in voldoende mate de algemene competenties afdekken en daarmee ook de Dublindescriptoren. De docenten en projectbegeleiders in de comakerships hebben vastgesteld dat binnen dit profiel de competenties brede professionaliteit en probleemgericht werken een eigen inkleuring krijgen. De opleiding brengt naar voren dat driekwart van de studenten zelf zijn comakeropdracht binnen haalt. Het probleemgerichte werken komt uitermate sterk naar voren door de comakerships. Hoewel niet genoemd in de kwalificaties dragen de comakerships veel bij aan de zelfstandigheid van de student. De opleiding heeft vastgesteld dat de wetenschappelijke toepassing wordt versterkt als gevolg van de aanstelling in februari 2004 van een lector op het gebied van Digital Life. Het lectoraat zal de onderzoeksgerichte comakerships stimuleren en ondersteunen. Ook is een keuze module toegevoegd waarin studenten leren hoe internationaal bronnenonderzoek op universiteiten verricht wordt en hoe zij de daarbij verkregen gegevens kunnen verwerken in een wetenschappelijk verslag. Het opleidingsmanagement en de docenten brengen naar voren dat in het contact met studenten de competentie transfer en brede inzetbaarheid een aandachtspunt zijn. Studenten die zelf de comakerships binnen halen, trekken soms vooral datgene aan waarin ze goed zijn in plaats van de nieuwe uitdaging op te zoeken. De criteria waaraan de opdrachten moeten voldoen zijn hier het sturingsinstrument dat door de toetsingscommissie comakerships wordt gehanteerd. Studenten richten zich soms teveel op branches die hen aanspreken. De opleiding heeft ervoor gekozen zich niet op enkele branches te richten maar juist van studenten te vragen zich in de breedte te oriënteren waardoor zij zich de competenties op applicatie en branchebeheer goed eigen maken. Studenten brengen naar voren dat zij het methodisch reflectief handelen als lastigste competentie ervaren. Docenten ondersteunen dat. De reflectie staat centraal in de studieloopbaanbegeleiding (SLB). Studenten moeten daarbij zelf de relatie leggen tussen de inhoudelijke projectopdracht en de competenties en hun ontwikkeling beschrijven. Het evalueren met elkaar in de projectgroep ondersteunt het individuele reflectieproces. In de comakerships leren studenten projectmatig- en zelfstandig werken. Zij gaan actief op zoek naar kennis die zij betrekken uit de vakinhoudelijke modules, uit het bedrijf en wat ze verder zelf opsporen. Elk comakership levert niet alleen een product op maar ook een rapportage waarin de gemaakte keuzes worden verantwoord. De studenten ontwikkelen snel professionele beroepsvaardigheden en leren zich zakelijk te bewegen in een beroepsmatige omgeving. Hun communicatieve vaardigheden zowel schriftelijk als mondeling zijn goed en de leervaardigheden zijn naar het oordeel van het panel uitstekend. Afgestudeerden (en studenten) beginnen voor zich- B Beoordelingsrapport Information Engineering 13

14 zelf. Studenten die het goed doen op comakership zijn, volgens de werkveldvertegenwoordigers, zo goed als zeker van een baan binnen de bedrijf of instelling en de studenten die doorstromen naar een ict of bedrijfskundige universitaire master doen het daar beter op de leervaardigheden dan studenten zonder deze achtergrond. Ook maken studenten zich onderzoeksvaardigheden eigen. Het panel oordeelt dat de competenties het niveau van een bachelor opleiding op schrift en in de praktijk goed representeren. 1.3 Oriëntatie: HBO De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor in HBO: De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waavoor een HBO- opleiding vereist is of dienstig is Beschrijving IIE heeft, naast het HBO-I platform, verschillende informatiebronnen ter herijking van de eindkwalificaties: de comakers, de Quality Board, de Beroepenveldcommissie en de alumni. Via de comakerships heeft IIE een constante samenwerking met de beroepspraktijk. Per periode werkt de totale studentenpopulatie aan 200 tot 225 opdrachten. Dit maakt het mogelijk dat het instituut ontwikkelingen in het beroepenveld gemakkelijk signaleert en kan vertalen bijvoorbeeld in nieuwe keuzemodules (profielmodules), vaak verzorgd door gastdocenten en door middel van gastsprekers. De opleiding gaat een kennissysteem opzetten waarin de comakerproducten worden opgeslagen en toegankelijk gemaakt. De Quality Board (QB) bestaat uit leden die in het academische of bedrijfsmatige beroepenveld werkzaam zijn (samenstelling: twee hoogleraren van de UvA en de twee directeuren van bedrijven die zich bezig houden met ICT toepassingen). De Quality Board komt twee maal per jaar bijeen. De Quality Board beoordeelt of de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij algemeen geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor en bespreekt actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Het afgelopen jaar is aan de orde geweest: het leerplan en daarin beschreven eindniveau, de beoordeling van de comakerships, een nadere specificatie van de ' c' in ict en als gevolg hiervan het aanscherpen van de criteria voor de professionele vaardigheidstoets. Naast de Quality Board is door IIE een Beroepenveldcommissie (BVC) gevormd. De beroepenveldcommissie (BVC) is een platform van mensen uit het bedrijfsleven en IIE-alumni, die zicht hebben op de ontwikkelingen van information engineering op het nationale en internationale werkterrein. Concrete onderwerpen die het afgelopen jaar aan de orde zijn geweest: ontbrekende kennis en vaardigheden van studenten tijdens comakerships, bijdrage comakerships aan concrete praktijkervaring. Bevindingen en oordeel panel Het panel constateert dat de opleiding met de Quality Board en de BVC een actief netwerk om zich heen verzamelt om de afstemming op het beroepenveld te garanderen. Hoewel de opleiding nog jong is (6 jaar oud), functioneert bijvoorbeeld de Quality Board al vanaf het begin. De laatste 2 jaar is de adviesfunctie van de QB sterker aangezet. Het panel constateert dat de opleiding bekend is met de alumni. Deze groep is nog niet zo groot. Het opleidingsmanagement gebruikt hun ervaringen om na te gaan waar eventuele aansluitingsproblemen tussen opleiding en beroep zitten en wat trends in de markt zijn. Het panel is van oordeel dat contacten met alumni in zo'n snel ontwikkelend veld erg belangrijk zijn. Ook uit de studenttevredenheidsmetingen blijkt dat studenten vinden dat de opleiding voldoende aansluit bij ontwikkelingen in het beroepenveld (score 3.6 op vijfpuntsschaal). Uit de gegevens van het alumni onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de alumni (23 van de 45) een vervolgopleiding is gestart. De anderen hebben betaald werk waarvan een aantal als zelfstandig ondernemer. Vervolgopleidingen zijn vooral wetenschappelijke Masters zoals bijvoorbeeld informatiekunde aan de UvA en bedrijfskunde aan de EUR. De opleiding verklaart het grote aandeel doorstromers onder andere uit de grote zelfstandigheid van studenten en de nadruk op levenlang leren. Tevens kan dit een gevolg zijn van de verslechterde situatie op de arbeidsmarkt voor ICT beroepen. Een andere opvallende uitkomst uit deze enquête is de brede inzetbaarheid van de afgestu- <tit<b Dutch Validation Council 14

15 deerden. Dit komt overeen met de doelstellingen van het IIE waar men opleidt voor rollen en niet voor specifieke functies. Dit heeft te maken met en sluit goed aan op de beroepsgroep die nog volop in ontwikkeling is. De aansluiting van het eindniveau bij de huidige beroepsuitoefening scoort 3.4 op een vijfpuntschaal en de aansluiting van de differentiaties 3.3. Veel pas afgestudeerden vinden een baan. Werkveldvertegenwoordigers die ook comakerprojecten aanbieden erkennen het panel dat deze opdrachten evengoed door eigen medewerkers uitgevoerd zouden kunnen worden. Dit is een erkenning van de kwaliteit van het werk van 3 de - en vierde jaars studenten. Bij studenten ontbreekt alleen de zekerheid van een product. Daarnaast zijn het goedkope en gemotiveerde arbeidskrachten. Het panel beschouwt het oordeel van de werkveldvertegenwoordigers en de ervaringen van de alumni met de goede aansluiting op de beroepsuitoefening als aanwijzingen dat de competenties van de studenten in het derde/vierde jaar op het niveau liggen van de beginnend beroepsbeoefenaar. Het panel oordeelt de beroepsgerichte oriëntatie van de opleiding goed. 1.4 Conclusies Het panel oordeelt dat de eindkwalificaties van de opleiding voldoende aansluiten bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein. De eindkwalificaties voldoen naar het oordeel van het panel goed aan het niveau dat mag worden verwacht van een HBO bachelor. Het panel oordeelt goed over de beroepsgerichte oriëntatie van de opleiding. Het panel oordeelt voldoende over het onderwerp Doelstellingen perspectief. B Beoordelingsrapport Information Engineering 15

16 2. PROGRAMMA 2.1 Eisen HBO/WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO-opleiding: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en of (toegepast) onderzoek Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk Beschrijving De opleiding is opgebouwd uit een propedeuse van één jaar, een kernfase van twee jaar en een specialisatiefase van één jaar. Kernfase en specialisatiefase vormen samen de hoofdfase. Het studiejaar is opgedeeld in 4 perioden van elk 10 weken. In elke periode van de propedeuse wordt een project uitgevoerd. De propedeuseprojecten worden uitgevoerd binnen het instituut in groepen van ± 6 studenten. In de kernfase en de specialisatiefase worden de comakerships uitgevoerd in perioden van 20 weken. De comakerships worden uitgevoerd bij een bedrijf, de comaker. In de kernfase in groepen van 3 tot 5 studenten, in de specialisatiefase in tweetallen of individueel. Tabel 1: Curriculum van de opleiding (tussen haakjes het aantal ects per onderdeel) Project 1 (5) Wat is een Information Project 2 (5) De ondernemende IE Project 3 (7) De branche- en applicatiegerichte Engineer? IE ontwikkelende IE Modules (6) Kostprijs Requirements Computer Science Project Tools Programmeren 1 Projectvaardigheden 1 Modules (6) Programmeren 1 E-commerce Onderzoekstechnieken Projectvaardigheden Bouwen van een website Modules (6) Analyse en model Dababase ontwerp Bedrijfsprocessen SQL Projectvaardigheden Programmeren 2 applicatie Project 4 (7) De onderzoekende en Modules (6) Programmeren 2 applicatie Dynamische modellen Netwerken 1 Opdrachtverwerving en comaker Projectvaardigheden Usability Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (2) Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (2) Voortgangstoetsing (3) Presenteren Bouwen van een website Voortgangstoetsing (3) Vergadertechnieken HCI/usability onderzoek Kennistoets Kennistoets Kernfase Jaar 2 Comakership 1 (15) Comakership 2 (15) Analyseren en modelleren Modules (6) HRM en leiderschap Software engineering Operating Systems Modules (4) Programmeren Java Applicatie Implementatie hard- en software Realisatie en implementatie Modules (6) Kwaliteitszorg Netwerken 2 UML in uitvoering Modules (6) Beheer van Informatiesystemen Programmeren Java netwerk Keuze Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (1) Voortgangstoetsing (2) Overtuigend presenteren in het Engels Modelanalyse Voortgangstoetsing (2) Programmeren van een netwerkapplicatie Kennistoets <tit<b Dutch Validation Council 16

17 Kernfase Jaar 3 Comakership 3 (15) Intranet, Extranet en Multimedia Modules (6) Strategisch management Communicatietheorie Modules (4) Zakelijk schrijven Multimedia Comakership 4 (15) Organisatieadvies en verandering Modules (6) Modules (6) Administratieve organisatie Werken met SAP2 4GL Onderzoeksmethoden Keuze en technieken Datamining en datawarehousing E-knowledge Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (1) Studieloopbaan (1) Voortgangstoetsing (1) Ontwerpen van kennismodellen Specialisatiefase Jaar 4/ Ondernemende IE Comakership 5 (16) Product-markt combinatie Modules (4) Modules (6) Boekhouding kleine onderneming Reclameleer Marketingcommunicatie strategie Innovatie Voortgangstoetsing (3) Vaardigheidstoets modelleren van bedrijfsprocessen Kennistoets Comakership 6 (15) Opzetten onderneming Modules (4) Modules (4) Dienstenmarketing Ondernemersrecht Pers, personeel en Verkooptechnieken relatienetwerken Marktonderzoek Keuzemodules (8) Studieloopbaan (1) Voortgangstoetsing (2) Professionele vaardigheden Specialisatiefase Jaar 4/Branche/applicatiegerichte IE Comakership 5 (16) brancheanalyse en verbetervoorstellen Modules (6) Modellen voor bedrijfsanalyse Verandermanagement Modules (4) Bedrijven en internationale cultuur en ethiek Informatieplan/advies Comakership 6 (15) branchespecifieke kennisinfrastructuur Modules (4) Consultancy Weerstand en motivatie Modules (4) Business intelligence Infotainment PR en relatienetwerken Keuzemodules (8) Studieloopbaan (1) Voortgangstoetsing (2) Professionele vaardigheden B Beoordelingsrapport Information Engineering 17

18 Specialisatiefase Jaar 4/Onderzoekende/ontwikkelende IE Comakership 5 (16) Toegepast onderzoek Prototype Modules (4) Modules (6) Human computer interaction J2ME Het managen van kennis Visualisatie van informatie Modules (4) Artificial intelligence Mobiele communicatie Comakership 6 (15) Modules (4) Cryptografie Patterns Informatiebeveiliging Keuzemodules (8) Studieloopbaan (1) Voortgangstoetsing (2) Professionele vaardigheden De keuzemodules (profielmodules genoemd) in de specialisatiefase omvatten o.a. de volgende onderwerpen: Wervend schrijven, Digitaal communiceren, Kennismanagement, Ondernemingsplan, ASP.NET, Testen van software, ICT bij banken, Domotica, IT trends, Klantvriendelijkheid en klantenbinding. De studieloopbaanbegeleiding (SLB) omvat het inzichtelijk maken van het eigen leerproces. De student stelt eigen leerdoelen, deze worden verantwoord aan de hand van het competentieprofiel en de voortgang wordt inzichtelijk gemaakt (zie paragraaf 2.3). Het programma van het versnelde mbo-traject is opgenomen in de studiegids. De beroepspraktijk staat centraal in de opleiding door het concept van de comakerships, de opdrachten die de studenten uitvoeren in de beroepspraktijk. Deze maken 60 % van de studietijd van studenten uit. De inhoud van deze opdrachten is dus rechtstreeks ontleend aan de beroepspraktijk. Nieuwe ontwikkelingen en producten komen via de opdrachtformuleringen van de comakerships de opleiding binnen. Door middel van de uitgevoerde opdachten, gastdocenten, gastsprekers en presentaties van leveranciers worden deze actuele beroepsontwikkelingen binnen de opleiding verspreid. Enkele concrete voorbeelden zijn Prince II (werkmethode voor IT projecten), ASP.NET en C# (nieuwe programmeertalen). Naast directe input uit de beroepspraktijk zorgen docenten voor actualiteit en beroepsrelevantie door middel van bijvoorbeeld deelname aan kenniskring; bijhouden van nieuw verschenen literatuur en vaktijdschriften; congresbezoek (o.a. CeBIT, HCC, SUN, Microsoft Academic Days) en deelname aan internetcommunities. De beroepsvaardigheden staan centraal in de projecten en comakerships. In de projecten leren de studenten de sociaalcommunicatieve en beroepsmatige vaardigen direct toe te passen in de praktijk. Binnen het onderwijs worden beroepsvaardigheden als ICT vaardigheden, communicatieve en sociale vaardigheden geoefend als voorbereiding en ondersteuning van de praktijkopdrachten (zie verder paragraaf 2.3 en 2.7). De gebruikte literatuur voor het ondersteunende onderwijs wordt aan de hand van input van docenten jaarlijks vernieuwd. Een aanzienlijk deel van de literatuur is Engelstalig. De boekenlijst is opgenomen in de studiegids. In de studiegids is per onderdeel aangegeven of het boek verplicht dan wel aanbevolen (V/A) is. Het innoverende karakter van IIE komt vooral tot uitdrukking in: het toepassen van de meest recent ontwikkelde en bruikbaar gebleken ICT-producten; het werken vanuit relevante modelmatige en bedrijfsmatige concepten (informatiemanagement en kennismanagement); onderzoeken van actuele software op bruikbaarheid en toepasbaarheid in concrete situaties; het toepassen van de informatica ten behoeve van informatie- en kennismanagement; Met ingang van 1 februari 2004 is een lector benoemd op het onderwerp Digital Life; ICT toepassingen die de kwaliteit van het dagelijks leven van mensen kunnen verhogen. Tot zijn taak <tit<b Dutch Validation Council 18

19 behoort het koppelen van innovatieve kennisontwikkeling in de beroepspraktijk aan nieuwe wetenschappelijke inzichten en zorgdragen voor vertaling naar het onderwijs. Hij zal een kenniskring opzetten, bestaande uit docenten, studenten en externe deskundigen. Bevindingen en oordeel panel De studenten brengen naar voren dat het concept van comakership hen heeft doen besluiten voor deze opleiding te kiezen. Direct werken en niet alleen op school, spelenderwijs leren is datgene wat hen uitdaagt. Naar het oordeel van de studenten oriënteert de propedeuse hen goed op de drie (uitstroom)profielen. Studenten ambiëren alles wat met ICT te maken heeft maar niet de 'keiharde' programmeerbaan. Studenten moeten zich ICT pakketkennis eigen maken en ook wiskunde is in de modules verwerkt. Keuzemodules volgen zij met andere studenten van de Hogeschool van Amsterdam en dikwijls met studenten van de I opleiding (voltijd). Bij de keuzevakken kunnen de studenten certificaten halen.ook binnen de comakerships kunnen studenten trainingen volgen als het bedrijf dit noodzakelijk vindt, veelal financiert het bedrijf dit dan ook. Een enkele student studeert op deze wijze in eigen tijd of in comakertijd voor AMBI modules. De studenten zijn van oordeel dat de opleiding het niveau van de comakerships goed bewaakt. Hun ervaring is dat als zij zelf een comakership voorstellen, de aanvraag door een hele procedure gaat. Als het niveau op grond van de criteria te laag is, stellen docenten voor om het comakership voor te leggen aan studenten in een lager studiejaar of wordt een aanvullende opdracht gegeven. De informatie die docenten het panel geven komt hiermee overeen. Het comakervoorstel wordt vergeleken met de competenties die behoren bij een comakership in het studiejaar en dat wordt in de goedkeuring 'afgetimmerd'. Zo kan er tussen opleiding, student en opdrachtgever geen onduidelijkheid zijn over de opdracht en de beoordelingscriteria. Docenten brengen naar voren dat het inspirerend is om met gemotiveerde studenten te werken. Docenten hebben zelf ook veel geleerd over projectmatig werken. Zij zien als hun belangrijkste competentie om 'het grijze gebied' tussen problematiek in het comakership, te verbinden met leerinhouden in de opleiding zodat studenten de competenties die zijn geformuleerd voor het comakership ook bereiken. Uit de studentevaluaties blijkt dat het programma aansluit op de beroepspraktijk (score 3.7), dat resultaten van toegepast onderzoek in het onderwijs worden gebruikt (score 3.4), het studiemateriaal aansluit op de beroepspraktijk (score 3.5), dat er aandacht is voor internationale ontwikkelingen en dat internationale vakliteratuur wordt gebruikt (scores 3.2, allen scores op een vijfpuntsschaal). De studenten zijn tevreden over de aandacht voor internationale ontwikkelingen in het beroepenveld (score 3.2) en over de mogelijkheid om in het buitenland studieonderdelen te volgen (score 3.4 op een vijfpuntsschaal). Het panel concludeert uit de bevindingen dat de opleiding daadwerkelijk een leergemeenschap is die participeert in actuele kennisontwikkeling. Het panel oordeelt dat op een goede manier gebruik gemaakt wordt van vakliteratuur en aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en dat sprake is van excellente interactie met de beroepspraktijk. Het panel oordeel het facet Eisen HBO goed. 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken Beschrijving In het opleidingprogramma staan de projecten en comakerships centraal. De projecten in de propedeuse vormen de inleiding in de werkgebieden van IE. In de kern- en de specialisatiefase zijn de comakerships vanuit het eindniveau qua inhoud en op te leveren producten volgens een bepaalde opbouw ingericht. De comakerships in de kernfase moeten gaan over: 1. Analyseren en modelleren; functioneel ontwerp en prototype; 2. Realisatie en implementatie; implementatieplan, technisch ontwerp, werkende applicatie en gebruikshandleiding; 3. Intranet, extranet en multimedia; communicatierapport, multimedia, intra- of extranet product; 4. Organisatieadvies en verandering; adviesrapport; B Beoordelingsrapport Information Engineering 19

20 De comakerships in de afstudeerfase richten zich op: 5. Branche- en applicatiegerichte IE: adviesrapport bedrijfsprocessen; Onderzoekende en ontwikkelende IE: onderzoeksrapport toegepast onderzoek; Ondernemende IE: marktonderzoek en ondernemingsplan; 6. Branche- en applicatiegerichte IE: adviesrapport kennisinfrastructuur; Onderzoekende en ontwikkelende IE: onderzoek en ontwikkelen prototype; Ondernemende IE: exploitatie eigen onderneming. De propedeusestudent werkt aan projectopdrachten binnen de opleiding. De problemen die hij oplost moeten in die context gezien worden. Zijn omgeving is die van een projectgroep met medestudenten. In deze studiefase is extra aandacht voor de achter- en onderliggende kennis, inzicht, houding en vaardigheden die nodig zijn om een projectprobleem op een goed niveau op te kunnen lossen. In de kernfase verwerft de student competenties in een bedrijf of organisatie. Hij weet welk type ondersteuning vanuit de opleiding wordt geboden en kan daarvan gericht gebruik maken bij het maken van zijn plannen. De kernfase is te typeren als de fase waarin de student als zelfstandig professional leert te denken en te handelen. Naarmate dat proces vordert worden de producten van de student beter, rijker en is het mogelijk om de producten ook nadrukkelijker als basis voor toetsing en beoordeling te nemen. In de specialisatiefase werkt de student zeer zelfstandig en is hij in staat om specifieke vragen en opdrachten uit te werken en tot een goed einde te brengen. Het ondersteunende onderwijs sluit qua onderwerp aan bij het thema van het project of de comakership. Zoals bij de paragraaf doelstellingen al is aangegeven besteedt IIE aandacht aan de proceskant en aan beleid, innovatie en ontwikkelingen. De proceskant komt aan de orde bij Bedrijfskunde wat één van de drie kennisdomeinen en één van de drie specialisatierichtingen is. Modulen zijn bijv. Bedrijfsprocessen' in de propedeuse en Administratieve organisatie' in de kernfase. Verder besteedt IE aandacht aan het geven van advies en het schrijven van adviesrapporten. De ICT-component in de opleiding richt zich op softwareontwikkeling en - vernieuwing. Voorbeelden van modulen zijn: Innovatie', Mobiele communicatie' en profielmodule 'IT-trends'. De competenties op het gebied van internationalisering heeft IIE vertaald naar de volgende concrete invulling: het passsief en actief beheersen van een moderne vreemde (vak)taal; het stimuleren van buitenlandse comakerships. Op dit moment gaat per jaar 5% van de hoofdfasestudenten naar het buitenland voor een comakership. Het streven is 10% internationale comakerships. Daartoe zijn in 2003/2004 acties in gang gezet. het organiseren van een jaarlijks international seminar met buitenlandse gastsprekers aan het begin van het studiejaar; jaarlijkse excursie naar CeBIT; aandacht voor waarden, normen en cultuurverschillen in een beroepscontext in de module Bedrijven, internationale cultuur en ethiek. Binnen deze module worden internationale aspecten binnen bedrijven belicht, methoden voor cultuuranalyse behandeld en de invloed van normen en waarden en de omgang met internationale cultuurverschillen wordt besproken. Ook participeert het IIE in Collaboration Across Borders (CAB). CAB is een samenwerkingsverband tussen zes instituten voor Hoger Onderwijs uit Lodz (Polen), Murcia (Spanje) Stuttgart (Duitsland), Salford en Chester (Groot Brittannië) en Almere (Nederland). Dit samenwerkingsverband is opgezet om te oefenen in en te leren over internationale online samenwerking. Op meerdere punten binnen het curriculum wordt via CAB kennis uitgewisseld met studenten in het buitenland (bijv. Human Computer Interaction). Het voornemen is om het CAB-project als leerproject in nog meer modules te integreren. In het kader van versterking van wetenschappelijke toepassing (paragraaf 1.2) is met ingang van is een keuzemodule in het curriculum opgenomen: literatuuronderzoek en internationalisatie (in de specialisatiefase). In deze module leren studenten hoe internationaal bronnenonderzoek op universiteiten verricht wordt en hoe zij de daarbij verkregen gegevens kunnen verwerken in een wetenschappelijk verslag. Voor ieder curriculumonderdeel is aangegeven welke competenties met name verworven kun- <tit<b Dutch Validation Council 20