Geconsolideerd Financieel Verslag voor het tweede halfjaar van 2009

Transcriptie

1 Geconsolideerd financieel verslag voor het vierde kwartaal van Geconsolideerd Financieel Verslag voor het tweede halfjaar van 2009 Brussel/Utrecht, 10 maart 2010

2 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008 Inhoudsopgave Verslag van de Raad van Bestuur van Fortis... 5 Verslag van de Raad van Bestuur van Fortis... 6 Geconsolideerd Financieel Verslag voor het tweede halfjaar van Geconsolideerde balans Geconsolideerde resultatenrekening Geconsolideerd overzicht van wijzigingen in het eigen vermogen Geconsolideerd kasstroomoverzicht Algemeen Samenvatting grondslagen voor financiële verslaggeving en consolidatie Grondslagen voor financiële verslaggeving Wijzigingen in grondslagen voor financiële verslaggeving Schattingen Bepaling van de grondslagen voor financiële verslaggeving Gesegmenteerde informatie Consolidatiekring Presentatie en informatieverschaffing Overnames en desinvesteringen Overnames in Desinvesteringen in Beëindigde bedrijfsactiviteiten in Uitstaande aandelen en winst per aandeel Toezicht en solvabiliteit Fortis geconsolideerd Verzekeringsbedrijf Algemeen Fortis kernvermogen doelstelling en totaal vermogen Toelichting op de balans Geldmiddelen en kasequivalenten Beleggingen Voor verkoop beschikbare beleggingen Ongerealiseerde winsten en verliezen op beleggingen voor verkoop beschikbaar begrepen in het eigen vermogen Beleggingen tegen reële waarde met waardeveranderingen in de resultatenrekening Vastgoed Leningen Leningen aan banken Leningen aan klanten Herverzekering en overige vorderingen Call optie BNP Paribas aandelen Verplichtingen inzake verzekeringscontracten Leven Verplichtingen inzake beleggingscontracten Leven... 40

3 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Verplichtingen inzake unit-linked contracten Verplichtingen inzake verzekeringscontracten Niet-leven Schuldbewijzen Achtergestelde schulden Leningen Schulden aan banken Schulden aan klanten RPN(I) Toelichting op de resultatenrekening Verzekeringspremies Rentebaten, dividenden en overige beleggingsbaten Gerealiseerde en ongerealiseerde winsten en verliezen Schadelasten en uitkeringen Financieringslasten Wijzigingen in de bijzondere waardeverminderingen Toelichting op de segmentrapportage Segmentinformatie Algemene informatie AG Insurance Fortis Insurance International Algemeen Balans per operationeel segment Resultatenrekening per operationeel segment gesplitst in Leven en Niet-leven Technisch resultaat Insurance Overige segmentinformatie inzake Niet-levenverzekeringen Geografische segmentatie Voorwaardelijke verplichtingen Gebeurtenissen na balansdatum Bericht van de Raad van Bestuur Alle bedragen in de cijferopstellingen van dit Geconsolideerd Financieel Verslag voor het tweede halfjaar van 2009 luiden in miljoenen euro s tenzij anders vermeld.

4 4 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008

5 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Verslag van de Raad van Bestuur van Fortis

6 6 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008 Verslag van de Raad van Bestuur van Fortis Algemeen Fortis SA/NV en Fortis N.V. zijn de twee moederbedrijven van Fortis. Samen bezitten zij Fortis, dat op haar beurt weer bestaat uit een aantal dochterondernemingen die actief zijn op het gebied van verzekeringen. Ontwikkelingen Het jaar 2009 werd gekenmerkt door vernieuwde onderhandelingen en de daarop volgende goedkeuring en afronding van de transacties met BNP Paribas, Fortis Bank en de FPIM van de Belgische staat. De hernieuwde onderhandelingen hadden betrekking op de verkoop van Fortis Bank en een deel van de Belgische verzekeringsactiviteiten, alsmede de oprichting van Royal Park Investments SA/NV (RPI), een special purpose vehicle dat een deel van de gestructureerde kredietportefeuille van Fortis Bank heeft verworven en waarin Fortis een vermogensinvestering van EUR 760 miljoen heeft gedaan (een belang van 44,7%). Over de oorspronkelijke overeenkomst van 5 en 6 oktober 2008 om Fortis Bank en de Belgische verzekeringsactiviteiten te verkopen, werd opnieuw onderhandeld na een arrest van het Hof van Beroep van 12 december 2008 en de publicatie van een verslag door een college van Belgische deskundigen. De herziene transactie, die werd aangekondigd op 31 januari 2009, werd op 11 februari 2009 op de aandeelhoudersvergadering van Fortis SA/NV verworpen. Op 6 maart 2009 werd overeenstemming bereikt over de herziene voorwaarden van de transactie. Op 28 en 29 april 2009 werden de transacties goedgekeurd door de algemene vergaderingen van respectievelijk Fortis SA/NV in Gent, België, en Fortis N.V. in Utrecht, Nederland, waarna ze werden afgerond op 12 mei Op basis van de goedkeuring van de aandeelhouders op 28 en 29 april 2009 is er in de visie van Fortis geen gerede twijfel meer over de voortgang van de bedrijfsvoering op continuïteitsbasis. Ingevolge de op 12 mei 2009 definitief geworden overeenkomst aangaande de financiering van Royal Park Investments en de aankoop van een deel van de gestructureerde kredietportefeuille van Fortis Bank, is het risico voor Fortis in verband met de terugvalclausule, waarop Fortis geen waarde kon zetten, in de Share Purchase Agreement van 10 oktober 2008 met de FPIM (zoals gewijzigd) met betrekking tot de financiering van de SPV per die datum weggevallen. De totale positie van Fortis is beperkt tot een eigenvermogenpositie van EUR 760 miljoen in Royal Park Investments, hetgeen een belang vertegenwoordigt van 44,7%. Nadere details over de transacties zijn te vinden in de op 16 maart gepubliceerde circulaire voor aandeelhouders en het op 13 mei 2009 gepubliceerde persbericht ( Sinds 12 mei 2009 bestaat Fortis uit: 75% - 1 aandeel van AG Insurance (voorheen Fortis Insurance Belgium). Fortis Insurance International, dat bestaat uit een aantal Leven- en Niet-levenverzekeringsactiviteiten in Europa en Azië, waarvan een aantal in volledige eigendom zijn van Fortis, terwijl andere worden uitgeoefend via dochterondernemingen en geassocieerde deelnemingen met plaatselijke partners. Algemeen bestaat uit (i) de houdstermaatschappijen en diverse financieringsentiteiten die schuldinstrumenten hebben uitgegeven om de (vroegere) bank- en verzekeringsactiveiten van Fortis te financieren; (ii) het hierboven genoemde vermogensbelang in Royal Park Investments SA/NV (RPI); (iii) de verplichting met betrekking tot de rentebetalingen op kwartaalbasis voor de relative performance note (RPN) in verband met het financiële instrument CASHES; en (iv) de waardering van de calloptie in verband met de aandelen BNP Paribas die zijn toegekend door FPIM. Fortis is volledig doordrongen van de onzekerheden waarvoor zij gesteld is in verband met de door aandeelhouders aangespannen gerechtelijke procedures naar aanleiding van de gebeurtenissen en ontwikkelingen tussen mei 2007 en oktober 2008 en de goedkeuring van de met BNP Paribas en de FPIM overeengekomen transacties. Wij vestigen uw aandacht op noot 25 Voorwaardelijke verplichtingen voor een gedetailleerde uitleg.

7 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Resultaten Het aan de aandeelhouders toewijsbare nettoresultaat van Fortis over 2009 kwam uit op EUR miljoen. De nettowinst uit de verzekeringsactiviteiten verbeterde sterk in vergelijking met 2008 en bereikte een niveau van EUR 456 miljoen. Fortis Algemeen droeg EUR 736 miljoen bij door een aantal buitengewone posten waaronder de winst op de verkoop van 25%+ 1 aandeel van AG Insurance aan Fortis Bank en andere elementen in verband met de transactie met BNP Paribas, de Belgische Staat en Fortis Bank, die op 12 mei 2009 is afgerond. De nettowinst uit de verzekeringsactiviteiten (toewijsbaar aan de aandeelhouders) bedroeg voor 2009 EUR 456 miljoen tegen EUR 6 miljoen voor Op segmentbasis kwam het aan de aandeelhouders toe te rekenen nettoresultaat van AG Insurance uit op 366 miljoen. De nettowinst toewijsbaar aan de minderheidsdeelnemingen bedroeg EUR 69 miljoen en hing met name samen met het belang van 25% + 1 aandeel dat Fortis Bank in mei 2009 heeft aangekocht. De nettowinst van Fortis Insurance International (FII) na minderheidsbelangen bedroeg EUR 90 miljoen in vergelijking met een break-even in De nettowinst toewijsbaar aan de minderheidsbelangen kwam uit op EUR 51 miljoen en werd vooral gedragen door de nettowinst in Portugal. De nettowinst van Algemeen bedroeg in 2009 EUR 736 miljoen. De belangrijkste bijdrage aan het nettoresultaat is de meerwinst van EUR 697 miljoen in verband met de verkoop van 25% + 1 aandeel van AG Insurance aan Fortis Bank in mei Daarnaast is in het nettoresultaat van Algemeen een aantal posten begrepen die samenhangen met bepaalde financiële instrumenten en met de transacties met BNP Paribas, de Belgische Staat en Fortis Bank, die elkaar vrijwel compenseerden: een last van EUR 301 miljoen (na belastingen) in verband met de afschrijving van de vordering op Fortis Bank Nederland en Fortis Capital Company Ltd (FCC), een bate van EUR 581 miljoen na belastingen voor de waarde van de calloptie op de aandelen van BNP Paribas in het bezit van de FPIM, en de negatieve reële waarde van EUR 316 miljoen in verband met de RPN(I). De terugkerende posten bij Algemeen zijn met name de nettorentebaten of -lasten (bijna break even in 2009) en de kosten van EUR 91 miljoen. Laatstgenoemde kosten betreffen personeelskosten en holdingkosten, maar ook een aanzienlijk bedrag aan eenmalige separatiekosten en juridische kosten. Wijzigingen van de statuten van Fortis SA/NV Fortis SA/NV heeft eind 2008 zich naar de toekomst uitstrekkende verliezen geleden van EUR miljoen. Deze verliezen hebben een waardevermindering tot gevolg van de deelnemingen van Fortis SA/NV. Als gevolg hiervan zijn de netto activa van de onderneming verlaagd tot onder het uitgegeven kapitaal en de niet-uitkeerbare reserves, waardoor er geen dividend meer kan worden uitbetaald. Omdat de nominale waarde van het aandeel Fortis SA/NV is vastgelegd op EUR 4,284, hetgeen substantieel hoger is dan de marktwaarde van het aandeel Fortis op dat moment, kon de Raad van bestuur van Fortis SA/NV geen gebruik maken van het maatschappelijke kapitaal ingevolge artikel van het Belgische Wetboek van Vennootschappen, dat het gebruik van maatschappelijk kapitaal voor de uitgifte van aandelen onder de nominale waarde verbiedt. Om Fortis SA/NV in staat te stellen in de toekomst dividend uit te keren en het bestuur opnieuw toe te staan om het maatschappelijk kapitaal te gebruiken, is aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 28 april 2009 voorgesteld om de nominale waarde van het aandeel Fortis te verlagen tot EUR 0,42. De aandeelhouders hebben zich bij stemming uitgesproken vóór de verlaging van de nominale waarde van de aandelen. Door de verlaging van de nominale waarde zijn het aandelenkapitaal en de agioreserve van Fortis SA/NV verlaagd met respectievelijk EUR miljoen en EUR miljoen. Dividend De Raad van Bestuur van Fortis zal aan de Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders van 28 en 29 april 2009 een dividendvoorstel van 8 eurocent per aandeel (bruto) ter goedkeuring voorleggen. Dit komt neer op een verwacht uitkeringspercentage van circa 41% van de winst uit het verzekeringsbedrijf en is in overeenstemming met het dividendbeleid dat eind september 2009 is aangekondigd.

8 8 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008 Raad van Bestuur en het Executive Committee van Fortis Op 1 februari 2009 kondigt Fortis aan dat Louis Cheung Chi Yan met onmiddellijke ingang zijn ontslag neemt uit de Raad van Bestuur. Op 11 en 13 februari 2009 kiezen de Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders van Fortis SA/NV en Fortis N.V. Jozef De Mey, Georges Ugeux en Jan Zegering Hadders als niet-uitvoerende leden van de Raad van Bestuur tot na afloop van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Jozef De Mey wordt benoemd tot Voorzitter. Georges Ugeux beslist diezelfde dag nog om af te treden. Alle zittende leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van Karel De Boeck, treden per 13 februari 2009 af: Jan-Michiel Hessels, Philippe Bodson, Richard Delbridge, Clara Furse, Reiner Hagemann, Jacques Manardo, Aloïs Michielsen, Ronald Sandler, Rana Talwar en Klaas Westdijk. Op 28 en 29 april 2009 benoemen de Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders van Fortis SA/NV en Fortis N.V. Frank Arts, Guy de Selliers de Moranville, Roel Nieuwdorp, Lionel Perl en Jin Shaoliang tot niet-uitvoerende leden van de Raad van Bestuur tot na afloop van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Op 8 mei 2009 kondigt de Raad van Bestuur de benoeming aan van de heer Guy de Selliers de Moranville tot vicevoorzitter. Tegelijkertijd maakt Fortis de samenstelling van drie bestuurscommissies bekend: het Audit Committee, het Remuneration Committee en een Governance Committee. Op 15 juni 2009 kondigt Fortis haar voornemen aan om Bart De Smet te benoemen tot Chief Executive Officer met ingang van 1 juli Karel De Boeck, die als CEO benoemd was door de Vergadering van Aandeelhouders van 1 en 2 december 2008, treedt af als CEO op 1 juli 2009 en trekt zich terug uit de Raad van Bestuur. Bart De Smet wordt bij coöptatie benoemd door de Raad van Bestuur van Fortis SA/NV in België met ingang vanaf 1 juli Een voorstel om Bart De Smet aan te stellen als uitvoerend lid van de Raad van Bestuur van Fortis SA/NV voor een periode van drie jaar zal worden voorgelegd aan de volgende Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Fortis SA/NV. Een Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Fortis NV werd bijeengeroepen op 18 september 2009 in Utrecht om Bart De Smet te benoemen tot uitvoerend lid van de Raad van Bestuur van Fortis N.V. vanaf 1 juli 2009 tot na afloop van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Diezelfde dag kondigde Fortis ook aan dat Peer van Harten, CEO Insurance, met ingang van 18 juli 2009 aftrad. Om Bart De Smet zijn energie te laten richten op het managen van het verzekeringsbedrijf en het ontwikkelen van strategieën voor toekomstige groei, zijn twee interne task forces gecreëerd met als doel het afhandelen van de erfenis van het oude Fortis. Een task forde behandelt de financiële aspecten, de andere de juridische aspecten. In beide task forces zijn leden van de Raad van Bestuur betrokken. De task forces rapporteren aan de Raad van Bestuur. Hun werkzaamheden worden gecoördineerd door Jozef De Mey, voorzitter van de Raad van Bestuur. Op 12 augustus kondigt Fortis de benoeming aan van Bruno Colmant als Deputy Chief Executive Officer. Hij wordt verantwoordelijk voor Financiën, Juridische zaken en het management van de lopende zaken van het vroegere Fortis. Zijn benoeming is ingegaan op 1 september Fortis heeft op 27 augustus de benoeming van Kurt De Schepper als Chief Risk Officer (CRO) en lid van het Executive Committee bekend gemaakt. Hij is verantwoordelijk voor Risk, Compliance, Ondersteunende diensten en separatie issues.

9 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Vooruitzichten 2010 zal wederom een belangrijk jaar zijn voor Fortis. We moeten het business momentum onderhouden en aan de verwachtingen van onze klanten voldoen, onder gelijktijdige managing van de erfenis gerelateerde zaken. Elke genomen beslissing zal altijd in het belang zijn van de lange termijn toekomst van onze onderneming. Alhoewel de markten beginnende tekenen van herstel van tonen, zal dit toch een uitdagend jaar worden. We zijn echter vastbesloten om het fortuin en de reputatie van Fortis te versterken. Brussel/Utrecht, 9 maart 2010 Raad van Bestuur

10 10 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008

11 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Geconsolideerd Financieel Verslag voor het tweede halfjaar van 2009

12 12 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008 Geconsolideerde balans 31 december 31 december Noot Activa Geldmiddelen en kasequivalenten Financiële beleggingen Vastgoedbeleggingen Leningen Beleggingen inzake unit-linked contracten Beleggingen in geassocieerde deelnemingen Herverzekering en overige vorderingen Actuele belastingvorderingen Uitgestelde belastingvorderingen Call optie op BNP Paribas aandelen Overlopende rente en overige activa Materiële vaste activa Goodwill en overige immateriële vaste activa Activa aangehouden voor verkoop 103 Totaal activa Verplichtingen Verplichtingen inzake verzekeringscontracten Leven Verplichtingen inzake beleggingscontracten Leven Verplichtingen inzake unit-linked contracten Verplichtingen inzake verzekeringscontracten Niet-leven Schuldbewijzen Achtergestelde schulden Leningen Actuele belastingschulden Uitgestelde belastingschulden RPN(I) Overlopende rente en overige verplichtingen Voorzieningen Verplichtingen met betrekking tot vaste activa aangehouden voor verkoop 39 Totaal verplichtingen Eigen vermogen toewijsbaar aan de aandeelhouders Minderheidsbelangen Totaal eigen vermogen Totaal verplichtingen en eigen vermogen

13 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Geconsolideerde resultatenrekening Tweede Tweede Noot halfjaar 2009 Halfjaar 2008 Baten - Bruto premies Wijziging in niet-verdiende premies Afgegeven herverzekeringspremies Netto verdiende premies 1) Rentebaten, dividenden en overige beleggingsbaten Ongerealiseerde winst (verlies) op Call optie BNP Paribas aandelen Ongerealiseerde winst (verlies) op RPN(I) Gerealiseerde en ongerealiseerde winsten en verliezen Baten uit beleggingen inzake unit-linked contracten Aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen Commissiebaten Overige baten Totale baten Lasten - Schadelasten en uitkeringen, bruto Schadelasten en uitkeringen, aandeel herverzekeraars Schadelasten en uitkeringen, netto Lasten inzake unit-linked contracten Financieringslasten Wijzigingen in de bijzondere waardeverminderingen Wijzigingen in voorzieningen Commissielasten Personeelskosten Overige lasten Totale lasten Winst voor belastingen Winstbelastingen Nettowinst voor resultaat op beëindigde bedrijfsactiviteiten Toewijsbaar aan de minderheidsbelangen Toewijsbaar aan de aandeelhouders Netto resultaat op beëindigde bedrijfsactiviteiten Nettowinst toewijsbaar aan de aandeelhouders Gegevens per aandeel (EUR) Gewone winst per aandeel 0,48-12,21 Gewone winst per aandeel voor netto resultaat op beëindigde bedrijfsactiviteiten 0,48-0,27 Verwaterde winst per aandeel 0,48-12,21 Verwaterde winst per aandeel voor beëindigde bedrijfsactiviteiten 0,48-0,27

14 14 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van ) Het Bruto premie inkomen (som van bruto-premies en premies inzake belegginscontracten zonder DPF) kan als volgt worden berekend: > Tweede Tweede halfjaar 2009 halfjaar 2008 Bruto premies Premies inzake beleggingscontracten zonder DPF Bruto premie-inkomen Tweede Tweede Noot halfjaar 2009 halfjaar 2008 Nettowinst toewijsbaar aan de aandeelhouders Overig 'comprehensive income' Wijzigingen in herwaardering van investeringen beschikbaar voor verkoop, bruto Gerelateerde belasting Wijzigingen in herwaardering van investeringen beschikbaar voor verkoop, netto Wijzigingen in omrekeningsverschillen, bruto Gerelateerde belasting Wijzigingen in omrekeningsverschillen, netto Aandeel in overig 'comprehensive income' van geassocieerde deelnemingen, bruto Gerelateerde belasting Aandeel in overig 'comprehensive income' van geassocieerde deelnemingen, netto Overige wijzigingen Overig 'comprehensive income' over de periode, na belastingen Toewijsbaar aan de minderheidsbelangen Toewijsbaar aan de aandeelhouders Totaal 'comprehensive income' over de periode, toewijsbaar aan de aandeelhouders

15 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Geconsolideerd overzicht van wijzigingen in het eigen vermogen Eigen Nettowinst Ongerea- vermogen toewijsbaar liseerde toewijsbaar Koers- aan winsten aan Minder- Totaal Aandelen- Agio Overige verschillen aandeel- en aandeel- heids- eigen kapitaal reserve reserves reserve lhouders verliezen houders belangen vermogen Stand per 1 januari Nettowinst over de periode Herwaardering van investeringen Herclassificatie naar de resultatenrekening door beëindigde bedrijfsactiviteiten Omrekeningsverschillen Wijzigingen in eigenvermogen-eliminaties door de verkoop van groepsmaatschappijen Overige Totaal Overdracht Dividend Toename kapitaal Eigen aandelen Vermindering van minderheidsbelangen door de verkoop van groepsmaatschappijen Overige veranderingen in het eigen vermogen Stand per 31 december Stand per 1 januari Nettowinst over de periode Herwaardering van investeringen Transfer naar de resultatenrekening door verkoop van (een deel) van groepsmaatschappijen Omrekeningsverschillen Overige Totaal Overdracht Dividend Reorganisatie kapitaal Eigen aandelen Overige veranderingen in het eigen vermogen Stand per 31 december

16 16 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008 Geconsolideerd kasstroomoverzicht Winst voor belastingen Aanpassingen om winst te laten aansluiten op de kasstroom uit bedrijfsactiviteiten: Call option BNP Paribas shares RPN(I) 316 (On)gerealiseerde winsten (verliezen) Baten van geassocieerde deelnemingen Afschrijvingen en oprenting Bijzondere waardeverminderingen Voorzieningen Op aandelen gebaseerde beloningen 8 14 Wijzigingen in operationele activa en verplichtingen: Activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Leningen Herverzekering en overige vorderingen Beleggingen inzake unit-linked contracten Leningen Verplichtingen inzake verzekerings- en beleggingscontracten Verplichtingen inzake unit-linked contracten Netto wijzigingen in alle overige operationele activa en verplichtingen Dividend ontvangen van geassocieerde deelnemingen 19 4 Betaalde winstbelastingen Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Aankoop van beleggingen Opbrengsten uit verkoop en aflossingen beleggingen Aankoop van vastgoedbeleggingen Aankopen van materiële vaste activa Opbrengsten uit verkoop van materiële vaste activa 1 20 Aankoop van dochterondernemingen en geassocieerde deelnemingen Verkoop van dochterondernemingen en geassocieerde deelnemingen Aankoop van immateriële vaste activa Opbrengsten uit verkoop van immateriële vaste activa 1 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Opbrengsten uit de uitgifte van schuldbewijzen Terugbetaling van schuldbewijzen Opbrengsten uit de uitgifte van achtergestelde schulden Terugbetaling van achtergestelde schulden Opbrengsten uit de uitgifte van overige financieringen Terugbetaling van overige financieringen Opbrengsten uit de uitgifte van aandelen Aankoop van eigen aandelen - 6 Verkoop van eigen aandelen 33 Dividenden uitgekeerd aan aandeelhouders Uitgekeerd dividend aan minderheidsbelangen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Effect van omrekeningsverschillen van geldmiddelen en kasequivalenten 7-26 Netto toename (afname) van geldmiddelen en kasequivalenten Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 januari Geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december Bijkomende toelichting inzake kasstromen uit bedrijfsactiviteiten Ontvangen rente Ontvangen dividenden van beleggingen Betaalde rente

17 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Algemeen

18 18 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van Samenvatting grondslagen voor financiële verslaggeving en consolidatie 1.1 Grondslagen voor financiële verslaggeving Het Geconsolideerd Financieel Verslag van Fortis voor het tweede halfjaar van 2009, inclusief de vergelijkende cijfers voor 2008, is opgesteld op basis van IAS 34, Tussentijdse financiële verslaggeving en bevat een verkort financieel overzicht (balans, resultatenrekening, overzicht van wijzigingen in het eigen vermogen, kasstroomoverzicht) en geselecteerde toelichtingen. Fortis past International Financial Reporting Standards ( IFRS ) toe zoals aanvaard door de Europese Unie ( EU ). Het Fortis Geconsolideerd Financieel Verslag dient te worden gelezen in samenhang met de gecontroleerde Fortis Geconsolideerde Jaarrekening 2008 (inclusief de grondslagen voor financiële verslaggeving), welke beschikbaar is op Ingevolge de op 12 mei 2009 definitief geworden overeenkomst aangaande de financiering van Royal Park Investments en de aankoop van een deel van de gestructureerde kredietportefeuille van Fortis Bank is het risico voor Fortis in verband met de terugvalclausule, waarop Fortis geen waarde kon zetten, in de Share Purchase Agreement van 10 oktober 2008 met de FPIM (zoals gewijzigd) met betrekking tot de financiering van de SPV per die datum weggevallen. De totale positie van Fortis is beperkt tot een eigenvermogeninvestering van EUR 760 miljoen in Royal Park Investment, hetgeen een belang vertegenwoordigt van 44,7%. 1.2 Wijzigingen in grondslagen voor financiële verslaggeving De grondslagen voor financiële verslaggeving die zijn gebruikt bij de opstelling van het Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 zijn consistent met die welke zijn toegepast in de Fortis Geconsolideerde Jaarrekening per 31 december Een meer uitgebreide beschrijving van de grondslagen voor financiële verslaggeving is beschikbaar in de Fortis Geconsolideerde Jaarrekening Op 29 januari 2009, heeft IFRIC Interpretatie 18 Transfer van activa van klanten uitgebracht, welke dient te worden toegepast voor transfers van activa van klantent die ontvangen zijn op of na 1 juli IFRIC 18 is met name relevant voor de utiliteits sector, maar niet voor Fortis. Op 5 maart 2009 heeft de IASB Verbeterde Informatieverschaffing over Financiële Instrumenten, wijzigingen op IFRS 7, Financiële Instrumenten: Informatieverschaffing uitgebracht. De wijzigingen vergroten de vereiste informatieverschaffing met betrekkking tot de reële waarde bepaling in het financiële positie-overzicht. Hiervoor is een hiërarchie op drie niveaus geïntroduceerd die enkel van invloed is op de informatieverschaffing en niet op de waardering (deze is nog steeds gebaseerd op reële waarde bepaling hiërarchie in IAS 39, Financiële Instrumenten: Opname en Waardering) Wijzigingen zijn ook gemaakt voor de informatieverschaffing voor liquiditeitsrisico zoals vereist onder IFRS Liquiditeitsrisico omvat nu enkel financiële verplichtingen die worden afgewikkeld op kasbasis of door de levering van een ander financieel actief. Financiële verplichtingen die worden afgewikkeld waarbij een entiteit haar eigen aandelen instrumenten of niet financiële instrumenten levert, zijn buitengesloten. De herziene eisen voor informatieverschaffing zijn van toepassing op jaarlijkse basis, te beginnen op of na 1 januari Op 12 maart 2009 heeft de IASB Embedded Derivatives, wijzigingen op IFRIC 9 en IAS 39, uitgebracht. De wijzingen verhelderen de verantwoording van in contracten besloten derivaten indien een financieel actief is geherclassificeerd uit de categorie Beleggingen tegen reële waarde met waardeveranderingen in de resultatenrekening, zoals toegestaan door de wijzigingen in oktober 2008 voor IAS 39, Financiële Instrumenten: Opname en Waardering. De wijzingen zijn effectief voor jaarlijkse perioden eindigend op of na 30 juni 2009 en moeten met terugwerkende kracht worden toegepast. Fortis heeft gebaseerd op deze wijzingen voor IAS 39, geen financiële activa geherclassificeerd.

19 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Op 16 april 2009 heeft de IASB Verbeteringen op IFRS 2009, de opname van wijzigingen op 12 International Financial Reporting Standards (IFRSs), uitgebracht. De effectieve data variëren. De meeste verbeteringen hebben betrekking op de mate van detaillering en zullen in de praktijk geen significante invloed hebben. Voor enkele wijzigingen is Fortis het effect van de veranderingen aan het evalueren. 1.3 Schattingen De opstelling van dit Geconsolideerd Financieel Verslag op basis van IFRS vereist een aantal schattingen. Bovendien wordt van het management gevraagd om zijn oordeel te geven tijdens het proces van toepassing van deze verslaggevingsgrondslagen. Werkelijke resultaten kunnen afwijken van deze schattingen en beoordelingen. Tussentijdse resultaten voorspellen niet noodzakelijk de eindejaarresultaten. Schattingen en beoordelingen worden vooral in de volgende gebieden gemaakt: schatting van de realiseerbare waarde bij bijzondere waardeverminderingen bepaling van de reële waarde van niet-genoteerde financiële instrumenten bepaling van de verwachte gebruiksduur en restwaarde van materiële vaste activa, vastgoedbeleggingen en immateriële activa waardering van verplichtingen voor verzekeringscontracten actuariële veronderstellingen betreffende de waardering van pensioenverplichtingen en activa schatting van de bestaande verplichtingen die voortvloeien uit gebeurtenissen in het verleden bij de opname van voorzieningen. Wat betreft de opname van voorzieningen zal Fortis voorzieningen treffen in voorkomende gevallen dat het management, na overleg met adviseurs indien nodig geacht, het waarschijnlijk acht dat Fortis een betaling zal moeten verrichten. Die voorziening wordt getroffen als het betreffende bedrag redelijkerwijs kan worden ingeschat. 1.4 Bepaling van de grondslagen voor financiële verslaggeving De IFRS-standaarden staan in bepaalde gevallen keuzemogelijkheden toe. Fortis heeft gekozen voor de volgende opties: Boeking op de transactiedatum: alle aan- en verkopen van financiële activa waarvan de levering plaatsvindt binnen een op basis van standaard-marktconventies vastgelegde termijn, worden verantwoord op de transactiedatum, wat de datum is waarop Fortis een deelnemende partij wordt in de contractuele voorzieningen van de financiële activa. Vastgoedbeleggingen, gebouwen voor eigen gebruik, materiële en immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met de geaccumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Belangen in joint ventures worden gewaardeerd volgens de 'equity'-methode. Fortis gebruikt drie soorten afdekkingen: reële-waardeafdekkingen, kasstroomafdekkingen en afdekkingen van een netto-investering. Hedge accounting met betrekking tot reële-waardeafdekkingen van renterisico s wordt toegepast op portefeuillebasis ('macro hedging') vanaf 1 januari Daarbij wordt het verschil tussen de reële waarde en de boekwaarde van het afgedekte instrument bij het afsluiten van de afdekkingstransactie geamortiseerd over de resterende looptijd van het afgedekte instrument. Voor macro hedges past Fortis de 'carved out' versie van IAS 39 toe zoals aanvaard binnen de Europese Unie, die een aantal beperkingen inzake reële-waardeafdekkingen en de strikte criteria inzake effectiviteit van zulke afdekkingen verwijdert. Bij deze versie wordt de invloed van veranderingen door nieuwe schattingen alleen als ineffectief beschouwd indien dit leidt tot afdekking beneden het oorspronkelijk afgedekte bedrag.

20 20 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008 Fortis heeft bij eerste opname of eerste toepassing van IFRS bepaalde financiële activa en passiva aangemerkt als aangehouden tegen reële waarde met waardeveranderingen in de resultatenrekening, omdat: - het basiscontract een in het contract besloten derivaat bevat dat anders zou moeten worden afgezonderd, of - het een waarderings- of opname-inconsistentie opheft of aanzienlijk vermindert ( rapporteringsmismatch ), of - het een portefeuille betreft van activa en verplichtingen die beheerd en gewaardeerd worden op basis van de reële waarde. Fortis past 'shadow accounting' toe op de reële-waardeveranderingen van de voor verkoop beschikbare beleggingen en activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden die samenhangen met, en dus een invloed hebben op, de waardering van de verzekeringsverplichtingen. Die reële-waardeveranderingen maken daarom geen deel uit van het eigen vermogen of het nettoresultaat. Het volledige bedrag van de overblijvende niet-gerealiseerde reële-waardeveranderingen van beleggingen in de voor verkoop beschikbare portefeuille na toepassing van 'shadow accounting' die verband houden met discretionary participation features (DPF) worden in het eigen vermogen verantwoord. De toereikendheidstoets voor de verzekeringsverplichtingen wordt voor elke verslaggevingsdatum uitgevoerd op basis van homogene productgroepen. Financieringskosten worden in principe onmiddellijk in resultaat verantwoord. Financieringskosten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving of bouw van een actief worden geactiveerd als deel van de kostprijs van dat actief. Pensioenen: onder IFRS past Fortis de 'corridor'-methode toe, waarbij actuariële verschillen niet geboekt worden indien ze binnen een gedefinieerde bandbreedte vallen. 1.5 Gesegmenteerde informatie Operationele segmenten Operationele segmenten worden aangemerkt als primaire segmentatiebasis. De door Fortis gerapporteerde operationele segmenten leveren financiële producten of diensten die onderhevig zijn aan uiteenlopende risico s en rendementen. De hoofdactiviteit van Fortis is Verzekeren met de volgende operationele segmenten: AG Insurance Fortis Insurance International Activiteiten die geen verband houden met Verzekeren en eliminatieverschillen worden afzonderlijk gerapporteerd naast de verzekeringsactiviteiten in het derde business segment: Algemeen. De in 2008 beëindigde bedrijfsactiviteiten (Fortis Bank, Fortis Insurance Netherlands en Fortis Corporate Insurance) zijn eveneens begrepen in het segment General. Transacties of transfers tussen de operationele segmenten vinden plaats op basis van de gebruikelijke commerciële voorwaarden die ook voor niet-verbonden partijen gelden. Geografische segmenten Een geografisch segment levert binnen een bepaalde economische omgeving producten of diensten die onderhevig zijn aan risico s en rendementen die verschillen van de risico s en rendementen van segmenten die in andere economische omgevingen actief zijn. De gerapporteerde geografische segmenten van Fortis zijn de volgende: Benelux (België, Nederland, Luxemburg) Overige Europese landen Azië

21 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Consolidatiekring Het Geconsolideerd Financieel Verslag omvat Fortis SA/NV en Fortis N.V. (de moedermaatschappijen) en hun dochterondernemingen. Door de samenvoeging van de jaarrekeningen van Fortis SA/NV en Fortis N.V. past Fortis consortium accounting' toe om op de meest duidelijke wijze haar activiteiten weer te geven, zoals voorgeschreven door de 7de EU-richtlijn van 13 juni 1983 (83/349/EEG). Investeringen waarin Fortis invloed van betekenis heeft zonder overwegende zeggenschap deelnemingen worden verantwoord volgens de 'equity'-methode. 1.7 Presentatie en informatieverschaffing Het Geconsolideerd Financieel Verslag is opgesteld in euro, de functionele munt van de moedermaatschappijen van Fortis. Waar IFRS keuzes toestaat in de presentatie of informatieverschaffing of geen specifieke regels voorschrijft, past Fortis de volgende principes toe: Rente op activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden en derivaten worden verantwoord in de rentemarge. Ontvangen dividenden worden verantwoord onder beleggingsbaten. De gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten op activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden worden verantwoord onder 'Overige gerealiseerde en ongerealiseerde winsten en verliezen'. Reële-waardeveranderingen op derivaten exclusief de overlopende rente (zogenaamde 'clean fair value') worden eveneens verantwoord onder 'Overige gerealiseerde en ongerealiseerde winsten en verliezen'. Kasstroomoverzicht: Fortis rapporteert kasstromen uit bedrijfsactiviteiten op basis van de indirecte methode. Ontvangen en betaalde rente wordt verantwoord als kasstromen uit bedrijfsactiviteiten. Betaalde dividenden worden verantwoord als kasstromen uit financieringsactiviteiten, terwijl ontvangen dividenden worden verantwoord als kasstromen uit bedrijfsactiviteiten.

22 22 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van Overnames en desinvesteringen De volgende grote overnames en desinvesteringen zijn gedaan in 2008 en Details over overnames en desinvesteringen, indien van toepassing, na balansdatum zijn opgenomen in de noot Gebeurtenissen na balansdatum. 2.1 Overnames in Royal Park Investments SA/NV Ten gevolge van de op 12 mei 2009 gesloten transacties verwierf Fortis een belang van 44,7% in Royal Park Investments (RPI), een special purpose vehicle (SPV) dat een deel van de gestructureerde kredietportefeuille verwierf van BNP Parisbas Fortis Bank. Het belang wordt gewaardeerd volgens de equity methode. RPI verwierf van BNP Parisbas Fortis Bank op de sluitingsdatum een portefeuille gestructureerde kredieten voor een overeengekomen aankoopprijs van EUR 11,7 miljard. De overeenstemmende nominale waarde van de portefeuille kwam op EUR 20,5 miljard per 12 mei De aankoop is gefinancierd met eigen vermogen ten bedrage van EUR 1,7 miljard, super senior schuld ten bedrage van EUR 5 miljard en senior schuld voor EUR 5 miljard; De senior schuld kent verliesabsorptie mechanisme. De senior schuld is verstrekt door BNP Paribas en Fortis Bank en gegarandeerd door de Belgische overheid. Contanten gegenereerd door RPI zullen eerst worden gebruikt om de super senior schuld terug te betalen. Op 31 december 2009, rekening houdend met de aflossingen en wisselkoersverschillen tussen 12 mei en 31 december, was de nominale waarde van de portefeuille EUR 17,9 miljard miljard en de reële marktwaarde (level 3) EUR 7,2 miljard. Sinds de acquisitie is EUR 1,1 miljoen aan rente ontvangen en is EUR 141 miljoen aan afbetalingen op de hoofdsom ontvangen. De initiële opname van de investering volgens de equity -methode geschiedt tegen kostprijs, gevolgd door een test op bijzondere waardevermindering van de boekwaarde. Fortis heeft RPI verzocht om de financiële informatie op te stellen in overeenstemming met Fortis IFRS grondslagen. RPI heeft de verwerving van de portefeuille, de daarmee samenhangende financiering en mensen en processen verantwoord als bedrijfscombinatie onder IFRS. Bij de aankoop is de activaportefeuille tegen marktwaarde opgenomen (EUR 8,2 miljard) en het verschil tussen de aankoopprijs (EUR 11,8 miljard) en de marktwaarde van EUR 3,5 miljard is verantwoord in in de IFRS balans als uitgesteld belasting actief (EUR 1,2 miljard: 33,9% van EUR 3,5 miljard) en goodwill (EUR 2,3 miljard). Uitgangspunt bij het beheer van de portefeuille is dat RPI voor de aandeelhouders de maximaal haalbare waarde realiseert, in overeenstemming met de richtlijnen voor het beheer zoals die zijn opgesteld door het bestuur van RPI. Onder de huidige omstandigheden betekent dit een afbouwscenario. In dat geval schrijft IFRS het gebruik van de geamortiseerde kostprijs voor als berekeningsmaatstaf voor de activaportefeuille. Conform IFRS moet voor instrumenten met een variabele rente voor elk instrument de geamortiseerde kostprijs worden herberekend op basis van geactualiseerde kasstroominformatie per actief. RPI beschikt echter niet over dergelijke informatie en het produceren van die informatie zou bovenmatige kosten en inspanningen vergen. Omdat deze informatie ontbreekt en rekening houdend met het feit dat het management toch al gebruik maakt van reële waarde-informatie bij het periodieke monitoren van de activaportefeuille heeft Fortis besloten de waardering na eerste opname van de activaportefeuille tegen reële waarde met waardeveranderingen in de resultatenrekening te verwerken. Op basis van de hiervoor beschreven waarderingsgrondslagen van Fortis heeft RPI in 2009 een winst gerealiseerd van EUR 0,6 miljard, voor bijzondere waardeverminderingen van goodwill. Omdat de portefeuille wordt afgebouwd, zullen de winsten in de portefeuille en de daarmee samenhangende financiering in de loop van de tijd worden gerealiseerd en komt er geen winst uit nieuwe transacties voor in de plaats. De door RPI verantwoorde goodwill vertegenwoordigt een belangrijk deel van de toekomstige winsten van deze business; realisatie van de winsten leidt derhalve tot bijzondere waardevermindering van goodwill.

23 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Op basis van een contante-waardeberekening voor de totale portefeuille is Fortis tot de conclusie gekomen dat een bijzondere waardevermindering van EUR 0,6 miljard noodzakelijk was, waardoor het resultaat over 2009 van RPI op nul uitkomt. Voor de bepaling van de kasstromen van de portefeuille en de daarmee samenhangende financiering zijn diverse aannames gedaan, zoals de loss giving default probability bij wanbetaling, ontwikkeling van vervroegde aflossingen, ontwikkeling van de huizenprijzen, plus aanvullende sector- en geografische gegevens waar relevant. Gezien het feit dat rekening is gehouden met de onzekerheden bij de bepaling van de kasstromen, en het feit dat de financiering van RPI gegarandeerd is, zijn de verwachte kasstromen gedisconteerd tegen 8%, zijnde de risicovrijerentevoet voor België plus de gebruikelijke normale vermogens opslag Acquisitie van 50% + 1 aandeel UBI Assicurazioni Fortis en BNP Paribas Assurance hebben ultimo % + 1 aandeel van UBI Assicurazioni gekocht van UBI Banca. UBI Assicurazioni is actief op de Italiaanse Niet-levenmarkt, met name auto- en goederenverzekeringen. De distributie verloopt via het bankkanaal van UBI Banca. De transactie is uitgevoerd door een houdstermaatschappij (F&B Insurance Holdings), die voor 50% + 1 aandeel in handen van Fortis is en voor 50% -1 aandeel van BNP Paribas Assurance. UBI Banca houdt zelf 50% - 1 aandeel. Fortis en BNP Paribas Assurance hebben bij afronding van de transactie een bedrag van EUR 120 miljoen in contanten betaald. Er wordt over een periode van tien jaar een aanvullend bedrag van naar schatting EUR 40 miljoen aan UBI Banca betaald, afhankelijk van de realisatie van bepaalde volumedrempels in de toekomst. Inclusief deze aanvullende betalingen komt de overnameprijs uit op EUR 160 miljoen, wat zich vertaalt naar goodwill van EUR 128 miljoen Overige investeringen Behalve de hierboven beschreven investeringen heeft Fortis een aantal kleinere acquisities gedaan, met name in vastgoedfondsen en parkeeractiviteiten. 2.2 Desinvesteringen in 2009 Een belang van 25% + 1 aandeel in AG Insurance werd verkocht aan Fortis Bank voor EUR miljoen. De verkoop genereerde een meerwaarde van EUR 697 miljoen, die is opgenomen in het resultaat van Fortis heeft op 6 oktober 2009 de verkoop aangekondigd van de Luxemburgse Niet-levenactiviteiten aan La Bâloise, voor eenm totaalbedrag van EUR 23 miljoen. De verkoop heeft in januari 2010 effectief zijn beslag gekregen. Fortis heeft in Luxemburg verder ook zijn herverzekeringsactiviteiten verkocht (CAPAG). De activa en verplichtingen van de Nietlevenactiviteiten en CAPAG in Luxemburg zijn opgenomen onder voor verkoop aangehouden activa en verplichtingen.

24 24 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van Beëindigde bedrijfsactiviteiten in 2008 Als gevolg van de financiële crisis moest Fortis een groot deel van haar dochterondernemingen verkopen aan de lokale overheden van België en Nederland. Een chronologisch overzicht van alle transacties is weergegeven in de Geconsolideerde Jaarrekening De impact van de beëindigde bedrijfsactiviteiten op de resultatenrekening van Fortis was als volgt voor 2008: 2008 Fortis Bank nv-sa (Fortis Bank Belgium) Fortis Bank Nederland (Fortis Bank Netherlands) Fortis Verzekeringen Nederland (Fortis Insurance Netherlands) Fortis Corporate Insurance 255 Totaal De hierboven opgenomen resultatenrekening bevat geen gedetailleerde informatie over Dat hangt samen met het feit dat de vier beëindigde activiteiten Fortis ultimo 2008 hebben medegedeeld door materiële onzekerheden geen details te kunnen verstrekken over de operationele resultaten voor de periode 1 januari 2008 tot en met de datum van de verkoop.

25 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van Uitstaande aandelen en winst per aandeel Hieronder is het verloop weergegeven van het aantal uitstaande aandelen. Uitgegeven Eigen Uitstaande aandelen aandelen aandelen Stand per 31 december Netto gekocht/verkocht Stand per 31 december Uitgegeven aandelen en potentieel aantal aandelen Naast de reeds uitstaande aandelen heeft Fortis opties of instrumenten met kenmerken van opties uitgegeven die bij uitoefening kunnen leiden tot een toename van het aantal uitstaande aandelen. De onderstaande tabel toont het aantal uitgegeven aandelen en het potentieel aantal nieuwe aandelen per 31 december Aantal aandelen per 31 december Potentieel nog uit te geven aandelen: - in verband met optieplannen, inclusief warrants in verband met converteerbare obligatieleningen gerelateerd aan MCS Totaal potentieel aantal aandelen per 31 december Winst per aandeel In de volgende tabel worden de uitgangspunten weergegeven voor de bepaling van de winst per aandeel Nettowinst toewijsbaar aan de aandeelhouders Eliminatie van rentelasten op converteerbare obligatieleningen (na belastingen) Nettowinst gebruikt om de verwaterde winst per aandeel te bepalen Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen voor gewone winst per aandeel Aanpassingen voor: - veronderstelde omzetting van converteerbare obligatieleningen - aandelenopties - aandelen onder voorwaarden Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen voor verwaterde winst per aandeel Gewone winst per aandeel (in euro's per aandeel) 0,48-12,21 Gewone winst per aandeel voor resultaat op beëindigde bedrijfsactiviteiten (in euro's per aandeel) 0,48-0,27 Verwaterde winst per aandeel (in euro's per aandeel) 0,48-12,21 Verwaterde winst per aandeel voor resultaat op beëindigde bedrijfsactiviteiten (in euro's per aandeel) 0,48-0,27

26 26 Geconsolideerd financieel verslag voor het tweede halfjaar van 2009 van 2008 Gedurende 2009 werden opties op een gewogen gemiddelde van aandelen (2008: ) met een gewogen gemiddelde uitoefenprijs van EUR 21,57 per aandeel (2008: EUR 22,31) buiten beschouwing gelaten bij de berekening van de verwaterde winst per aandeel, omdat de uitoefenprijs van de opties hoger was dan de gemiddelde beurskoers van de aandelen. Gedurende 2009 werden aandelen Fortis (2008: ) uit converteerbare effecten met betrekking tot de FRESH buiten beschouwing gelaten omdat de bespaarde rente hoger lag dan de gewone winst per aandeel. De converteerbare effecten uit hoofde van de MCS ( ) zijn buiten de berekening van de verwaterde winst per aandeel gehouden, omdat Fortis verwacht dat de uitgifte van deze aandelen geen verwaterend effect zal hebben (zie tevens noot 25 Voorwaardelijke verplichtingen). De aandelen die uit hoofde van de CASHES (totaal , ongewijzigd ten opzichte van 2008) zijn uitgegeven, zijn begrepen in de gewone aandelen, ook al zijn deze aandelen tot het moment van conversie van de CASHES niet dividend- en stemgerechtigd.