Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair onderwijs voor sociale promotie (2002)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair onderwijs voor sociale promotie (2002)"

Transcriptie

1 Vlaamse Onderwijsraad Raad voor Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 4 30 april Brussel RVOL/MDR/ADV/003 Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair onderwijs voor sociale promotie (2002) 1 Situering Op 21 februari 2002 vraagt de Administratie Permanente Vorming het advies over de aanvragen voor nieuwe structuurschema s of voor wijziging van bestaande structuurschema s in uitvoering van artikel 3 3 van het besluit van de Vlaamse regering van 7 september 1999 houdende de vaststelling van de voorlopige modulaire structuurschema s van het modulair onderwijs voor sociale promotie. Volgens dit artikel konden de centra voorstellen tot wijziging van een bestaand structuurschema of voorstellen van een nieuw structuurschema aan het departement Onderwijs toezenden tot 31 januari De administratie zendt het voorstel voor advies naar de onderwijsinspectie en de Vlaamse Onderwijsraad. Artikel 75 van het decreet tot regeling van een aantal aangelegenheden van het volwassenenonderwijs van 2 maart 1999 bepaalt immers dat in afwachting van de nieuwe modulaire structuur, zoals voorzien in de artikels 14 tot 18 van hetzelfde decreet, de huidige modulaire structuur van kracht blijft en dat de regering ook voor andere studiegebieden en categorieën voorlopige structuurschema s kan goedkeuren, overeenkomstig een door haar genomen besluit (cfr. supra). De bestaande modulaire structuurschema s zijn algemeen geldend. Een afdeling waarvoor reeds een modulair structuurschema bestaat kan slechts overschakelen van de lineaire organisatie naar dat structuurschema. De bestaande structuurschema s kunnen geactualiseerd worden. Voor afdelingen waarvoor nog geen modulaire structuurschema s bestaan, kunnen modulaire structuurschema s worden ontwikkeld. Eens goedgekeurd zijn de gewijzigde of nieuwe structuurschema s voor elke instelling van kracht. Met het oog op een tijdige communicatie over de nieuwe schema s en leerinhouden met de centra stelt het besluit in artikel 3 4 dat het departement Onderwijs vóór 31 mei aan het centrum meldt of het voorstel al of niet aanvaard wordt. Zonder bevestiging van het departement wordt het voorstel na 31 mei geacht goedgekeurd te zijn. De inspectie toont zich bereid om met spoed haar advies aan de administratie te bezorgen. Mocht de administratie voor 31 mei 2002 de goedkeuring niet kunnen meedelen aan de centra, dan moeten de centra dringend over het verder verloop op de hoogte worden gesteld met het oog op de voorbereiding van het volgend schooljaar. De raad wil de scholen wel de tijd geven voor een degelijke inhoudelijke en organisatorische implementatie. Daarom was de raad er tevreden over dat punt van de omzendbrief OSP/ORG van 25 juni 2001 in de mogelijkheid voorziet dat de centra na wijziging van een structuurschema het oorspronkelijke leerplan nog één jaar gebruiken. Deze mogelijkheid is vooral van belang voor de centra die zelf geen voorstel indienden, maar wel gevat worden door gewijzigde of nieuwe schema s. De raad dringt aan om ook andere centra die hetzelfde studiegebied in het secundair of dezelfde categorie in het hoger onderwijs inrichten over de structuurschema s en leerinhouden van gewijzigde en nieuwe schema s op de hoogte te 1

2 stellen. De raad is tevreden over de aangepaste overzichtslijst met betrouwbare opgave van alle goedgekeurde modulaire structuurschema s met vermelding van de laatste datum van wijziging zodat centra geen voorbijgestreefde structuurschema s hanteren. De raad vraagt deze lijst tijdig te actualiseren met de nieuwe en aangepaste structuurschema s van De raad stelt er prijs op dat de centra in een zo vroeg mogelijk stadium van ontwikkeling van voorlopige modulaire structuurschema s kunnen betrokken worden in een voorbereidend overleg. Door die voorbereiding van het advies van de Vlaamse Onderwijsraad wordt verhinderd dat eenzijdig ontwikkelde voorstellen andere aanbieders vatten. De voorbereiding van de adviezen over de modulaire structuurschema s heeft de Raad voor Volwassenenonderwijs toevertrouwd aan de werkgroep modulair stelsel. Deze heeft de opdracht de ingediende actualiseringen en voorstellen te beoordelen. Deze werkgroep bestaat uit vaste leden en uit wisselende leden, deskundig voor het voorliggend dossier. Bij enige dossiers heeft de Dienst voor Beroepsopleiding zijn expertise ingebracht. De overheid heeft voor een aantal opleidingen of opties definitieve voorstellen uitgewerkt, die door de centra worden voorgedragen als voorlopige schema s. In afwachting van een definitieve opleidingenstructuur kan voor een overgangsperiode een gunstig advies worden verleend aan een aantal aanvragen. De raad wijst op het belang van dit advies omdat het een aantal inzichten weergeeft, die ook voor de voorstellen van modularisering van opleidingen en opties die de overheid voorbereidt, hun betekenis hebben. Het artikel 15 van het decreet van 2 maart 1999 geeft een adviesbevoegdheid aan de Vlaamse Onderwijsraad over het minimale aantal lestijden dat de afdelingen, opleidingen of opties moeten tellen, over het minimale aantal lestijden van elke module, over het minimale aantal lestijden praktische vakken dat een module moet bevatten en over het beginniveau en eindniveau van elke module. 2 Advies Dit advies bevat als bijlagen de modulaire structuurschema s. De bijbehorende minimale leerinhouden en de doelstellingen per afdeling zijn beschikbaar. De Raad Volwassenenonderwijs brengt dit advies uit op 30 april 2002 in aanwezigheid van 23 leden. Het advies is in unanimiteit (bij één onthouding) uitgebracht, behalve over het voorstel nr Over dit voorstel is een afzonderlijke stemming gehouden met volgend resultaat: 6 leden stemmen voor een uitstel van advies, 12 leden stemmen voor een gunstig advies, de overige leden onthouden zich. 2.1 In het studiegebied algemene vorming De raad maakt de overheid opmerkzaam op een anomalie in de toepassing van de gangbare modulaire structuurschema s van het studiegebied algemene vorming: het goedgekeurde structuurschema algemene vorming LSTL van 29 maart 1999 vermeldt volgende clausule: 25 begeleidingsuren worden toegekend aan de afdelingen algemene vorming LSTL en HSTL tesamen. Deze begeleidingsuren zijn uit het oog verloren bij de invoering van het decreet van 2/3/99. De raad dringt aan op een gelijkberechtiging van alle centra die het studiegebied algemene vorming inrichten, en op eenduidige informatie aan de centra m.b.t. de berekeningswijze en procedure van 2

3 toekenning van een extra pakket aan begeleidingsuren. De raad denkt dat een optimale begeleiding in proportie moet staan tot het aantal leraarsuren in het studiegebied algemene vorming in elk centrum Advies over de voorstellen van modulaire structuurschema s voor de opleidingen Algemene Vorming ASO2 economie-moderne talen Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaand modulair schema van de opleiding Algemene vorming ASO2 (goedgekeurd dd. 29/03/99). Dit voorstel wordt gemeenschappelijk ingediend door de leden van de Federatie Tweedekansonderwijs. De wijzigingen behelzen voorlopig énkel de basisvorming (Algemene vorming ASO2), en zijn gebaseerd op de eindtermen van het secundair onderwijs. De aanpassingen werden door de indieners voorbereid in samenwerking met de D.V.O., de leerplancommissies van de Federatie Tweedekansonderwijs, en de inspectie. Ze sporen inhoudelijk volledig met de eindtermen ASO2 van het secundair onderwijs. Aan het specifiek gedeelte Economie-Moderne Talen werden alsnog geen aanpassingen doorgevoerd, dit in afwachting dat de specifieke eindtermen voor het voltijds secundair onderwijs worden vastgelegd. Het verdient aanbeveling om het fundamenteel gedeelte (zie structuurschema s) reeds te benoemen als specifiek gedeelte met het oog op een duidelijker transparantie ten aanzien van het voltijds secundair onderwijs. In de algemene vorming ASO2 worden voorschakelmodules geïntroduceerd, die in het structuurschema boven een horizontale doorlopende lijn worden weergegeven. Deze voorschakelmodules moeten tegemoet komen aan de specificiteit van een aantal volwassen cursisten, die, vooraleer met reële kansen op succes het effectieve curriculum ASO2 te kunnen aanvatten, nood hebben aan een soort opfrissing van de voorkennis, met name voor de vakken Nederlands, Frans, Engels, aardrijkskunde en wiskunde. Inhoudelijk horen deze voorschakelmodules ook niet thuis in de eerste graad secundair onderwijs, zij zijn specifiek voor het volwassenenonderwijs. Ook oriëntatie en studiebegeleiding worden in dit voorschakeltraject ondergebracht. De d- en z-eenheden van dit voorschakeltraject leveren geen enkele vorm van studiebekrachtiging op. Het zijn echter wel noodzakelijke onderdelen in het pedagogisch proces. Het echte curriculum begint onder de doorlopende horizontale lijn. Hier bevindt zich de verkaveling van de leerstof die moet leiden tot deelcertificaten en uiteindelijk, in combinatie met de deelcertificaten van het specifiek gedeelte Economie-Moderne talen, tot het getuigschrift van de 2 de graad ASO. De eenheid chemie is in dit schema verschoven naar de basisvorming. De raad merkt op dat het onduidelijk is welke soort studiebekrachtiging geldt voor respectievelijk de basisvorming ASO2 en het specifiek gedeelte Economie-Moderne talen ASO2. Volgens de bepalingen van het BVR van 1/12/2000 betreffende de structuur van het secundair onderwijs voor sociale promotie, worden beide gedeelten geconcordeerd naar en ondergebracht in het studiegebied algemene vorming (dit in tegenstelling tot de TSO- en 3

4 BSO-opleidingen die vóór het decreet van 2 maart 1999 behoorden tot het studiegebied algemene vorming, maar door hiervoor vermeld BVR van 1/12/2000 geconcordeerd worden naar TWEE verschillende studiegebieden: zie hieronder in punt ). Dit betekent dat geen van beide onderdelen (noch de basisvorming, noch het specifiek gedeelte) tot een certificaat kunnen leiden (decreet van 2 maart 1999 art. 41, par.2: een certificaat bekrachtigt een afdeling, opleiding of optie van elk studiegebied behalve van het studiegebied algemene vorming ), terwijl nochtans de optie zelf volgens art. 41, par. 3, 2 van voornoemd decreet, tot een certificaat had moeten geleid hebben, opdat het geheel van basisvorming en specifiek gedeelte tot een getuigschrift zou kunnen leiden Kan dan voor één of voor beide onderdelen van deze opleiding een studieattest worden uitgereikt? Volgens art. 41 par. 4 bekrachtigt een studieattest immers een opleiding of afdeling in het studiegebied algemene vorming, uitgezonderd de opleiding algemeen secundair onderwijs. Maar in het studiegebied algemene vorming zitten, volgens Bijlage I van het BVR van 1/12/2000 betreffende de structuur van het secundair onderwijs voor sociale promotie, geen andere opleidingen dan opleidingen algemene vorming ASO, TSO en BSO! Of heeft de wetgever met art. 41, par. 4 misschien bedoeld dat de opties (de specifieke gedeelten ) van de opleidingen algemene vorming, worden bekrachtigd met een studieattest? De raad pleit voor een vereenvoudiging van het aantal en van de benamingen van de studiebewijzen, conform hetgeen gangbaar is in het voltijds onderwijs. De raad meent dat met hoogdringendheid aan de centra moet worden medegedeeld welke opleiding en welk opleidingsonderdeel nu precies tot welke vorm van studiebekrachtiging leidt, en dat de juiste benaming ook meteen moet worden aangebracht op de goedgekeurde modulaire structuurschema s. De raad is van oordeel dat het ingediende voorstel van modulair structuurschema Algemene vorming Economie Moderen talen ASO2 zowel de gelijkwaardigheid met het secundair onderwijs voltijds leerplan nastreeft, als de specificiteit van de cursisten uit het tweedekansonderwijs respecteert, en geeft een gunstig advies aan dit voorstel TSO2 Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaand modulair schema van de opleiding Algemene vorming TSO2 (goedgekeurd dd. 29/03/99). Het betreft een voorstel dat gemeenschappelijk door de leden van de Federatie Tweedekansonderwijs wordt ingediend. Het beoogt de aanpassing van een bestaand structuurschema geïnspireerd door de implementatie van de eindtermen van het secundair onderwijs en die door de indieners werd voorbereid in samenwerking met de D.V.O., de leerplancommissies van de Federatie Tweedekansonderwijs, en de inspectie. Zowel in de basisvorming TSO 2 van het studiegebied algemene vorming, als in het specifiek gedeelte handel-talen van het studiegebied Handel, wordt het principe van de voorschakelmodules gehandhaafd. Deze worden in het structuurschema weergegeven boven een horizontale doorlopende lijn. De voorschakelmodules moeten tegemoetkomen aan de specifieke behoeften van een aantal volwassen cursisten, die, vooraleer met reële kansen op succes het effectieve curriculum TSO2 te kunnen aanvatten, nood hebben aan een soort opfrissing van de voorkennis, met name voor de vakken Nederlands, moderne 4

5 vreemde taal1&2, aardrijkskunde en wiskunde. Ook oriëntatie en studiebegeleiding worden in dit voorschakeltraject ondergebracht. De d- en z-eenheden van dit voorschakeltraject leveren geen enkele vorm van studiebekrachtiging op. Het zijn echter wel noodzakelijke onderdelen in het pedagogisch proces. Het echte curriculum begint onder de doorlopende horizontale lijn. Hier bevindt zich de verkaveling van de leerstof die moet leiden tot deelcertificaten. Het behalen van de deelcertificaten van het gedeelte Basisvorming TSO2 levert, in combinatie met het certificaat van het specifiek gedeelte Handel-Talen, het getuigschrift op van de 2 de graad TSO. In het specifiek gedeelte werden, behalve de introductie van een voorschakelmodule Moderne vreemde taal 2.1, geen andere aanpassingen doorgevoerd. De raad acht het opportuun hiervoor de specifieke eindtermen van het secundair onderwijs af te wachten. Een studieattest bekrachtigt de basisvorming TSO2 (BVR zoals gewijzigd bij OD XIII, artikel VI, 16 4). De raad merkt op dat het niet helemaal duidelijk is welke soort studiebekrachtiging geldt voor het specifiek gedeelte. Het specifiek gedeelte, de opleiding handel-talen, zou logischerwijze kunnen worden bekrachtigd met een certificaat, naar analogie met de opleidingen Kantoor en Secretariaat- Talen, die worden vermeld in het BVR van 1/12/2000 betreffende de structuur van het secundair onderwijs voor sociale promotie, art. 2, par. 2; er dient echter te worden opgemerkt dat de opleiding handel-talen in dit BVR niet expliciet vermeld wordt. De raad adviseert om de opleiding handel-talen TSO2 op te nemen in het structuurbesluit. De raad is van oordeel dat het ingediende voorstel is afgestemd op de eindtermen van het secundair onderwijs met volledig leerplan, en tevens de specificiteit van de cursisten uit het tweedekansonderwijs respecteert. De raad geeft een gunstig advies aan dit voorstel voor modulair structuurschema BSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaand modulair schema van de opleiding Algemene vorming BSO3 (goedgekeurd dd. 13/11/99). Dit betreft een voorstel dat gemeenschappelijk door de leden van de Federatie Tweedekansonderwijs wordt ingediend. Het behelst een beperkte aanpassing van de bestaande structuurschema s Algemene vorming BSO3 van het studiegebied algemene vorming, en Kantooradministratie en gegevensbeheer BSO3 van het studiegebied Handel. De aanpassing in het schema Algemene vorming BSO3 houdt verband met de implementatie van de filosofie van voorschakelmodules, die aldus uit het eigenlijke curriculum worden gehaald en in het structuurschema boven een doorlopende horizontale lijn worden geplaatst. Het gedeelte basisvorming BSO3 wordt bekrachtigd met een studieattest. In het specifiek gedeelte, de opleiding Kantooradministratie en gegevensbeheer BSO3, is er, naast een voorschakelmodule Engels, ook een wijziging in het aantal lestijden van 2 eenheden van zowel de module bedrijfsbeheer als de module boekhouden. De ervaring van 5

6 de lesgevers heeft uitgewezen dat voor de ene eenheid te veel lestijden geprogrammeerd waren, terwijl het in de andere hollen was om de leerstof te kunnen zien. Een beperkte aanpassing van het aantal lestijden van deze eenheden komt hieraan tegemoet. De raad geeft een gunstig advies aan dit voorstel TSO3 De aanvraag betreft de aanpassing van een bestaand modulair structuurschema voor de opleiding algemene vorming TSO3. De indiener werkte een voorstel algemene vorming TSO3 uit, structuurschema dat hij voorstelt te combineren met de opleiding elektromechanica TSO3 of industriële informatica TSO3, combinaties die de cursist moeten toelaten een diploma TSO3 te behalen. De raad wijst op het reeds goedgekeurd modulair structuurschema dat in overleg binnen de Federatie Tweedekansonderwijs is tot stand gekomen en wenst daarvan geen varianten in te voeren. De raad acht de combinatie met de opleiding Industriële informatica niet (meer) opportuun, vermits deze opleiding in de derde graad TSO van het voltijds secundair onderwijs met ingang van 1 sept. 02 wordt afgebouwd in het kader van de reductie van de studierichtingen. De raad heeft enig begrip voor de bekommernis om het aantal contacturen voor de basisvorming beperkt te houden voor wie reeds een aantal competenties voordien heeft verworven. Niettemin zijn het uiteindelijk de eindtermen van de basisvorming die moeten worden gehaald. De raad beveelt de aanvrager aan mee te werken aan een nieuw voorstel voor algemene vorming TSO3 dat gebaseerd is op de eindtermen. Omtrent het voorstel algemene vorming TSO3 kon in de werkgroep algemene vorming van de raad volwassenenonderwijs geen consensus worden bereikt; de raad geeft een ongunstig advies aan dit voorstel ASO3 economie-moderne talen Dit betreft een voorstel dat laattijdig werd ingediend op het secretariaat van de Vlor, en dat niet is opgenomen in de adviesvraag van de Administratie Permanente Vorming. De raad merkt op dat ook de Federatie TKO werkt aan een voorstel van modulair structuurschema algemene vorming ASO3, en acht het wenselijk dat er samenspraak zou zijn tussen alle actoren. De raad geeft nu geen advies over het voorstel algemene vorming ASO3 economiemoderne talen. 6

7 2.2 In het studiegebied Auto Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Carrosserieherstelling BSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaand modulair structuurschema Carrosserieherstelling BSO3 van 3 juni Het voorstel werd uitgewerkt door een aantal centra voor volwassenenonderwijs, in samenwerking met D.B.O., D.V.O., deskundigen en inspectie. Het voorstel omvat drie basismodules Basis metaal, Basis lassen en Basis Elektriciteit, die elk bekrachtigd worden door een attest, maar die niet leiden tot een deelattest. De leerstof van deze basismodules behelst de voorkennis die noodzakelijk is om met een redelijke kans op succes het eigenlijke traject van carrossier te kunnen doorlopen. Verder bestaat het voorgestelde schema uit 3 modules (Plaatslagen, Voorbewerken-spuiten en Autoschadeherstelling). Er kan een deelattest worden uitgereikt voor plaatslager en voor spuiter. Het brevet van carrossier BSO3 wordt uitgereikt aan de cursist die de 1260 lestijden van deze opleiding met vrucht heeft doorlopen. De raad merkt op dat zich een legistiek probleem stelt m.b.t. de bepalingen van het BVR van 7 september 1999 houdende de voorlopige modulaire structuurschema s, in die zin dat de op het structuurschema voorgestelde eenheden noch het aantal lestijden vermelden, noch de classificatie van het vak als TV of PV (art. 3 par.1, 3 en 4 ). De aanvrager was niet meer bereid zijn voorstel te herwerken conform deze regelgeving en geeft er de voorkeur aan dit voorstel opnieuw aan te bieden van zodra de regelgeving is aangepast. De raad verleent aan dit voorstel een gunstig advies Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Vrachtwagenchauffeur BSO3 Het betreft een voorstel voor een volledig nieuwe opleiding in het volwassenenonderwijs. Het kwam tot stand via een commissie van vertegenwoordigers van een drietal centra voor volwassenenonderwijs, de inspectie, leden van de D.V.O en de D.B.O. De sector staat positief tegenover het voorstel en zou bereid zijn het bestaande convenant met het secundair onderwijs uit te breiden naar het volwassenenonderwijs. Het voorstel krijgt de steun van het Sociaal Fonds voor vervoer voor derden. De centra die dit voorstel indienen, kunnen voor wat de infrastructuur betreft, gebruik maken van de materiële uitrusting die reeds aanwezig is in de respectieve secundaire scholen waarmee zij samenwerken. De hoofddoelstelling van deze opleiding bestaat erin een vrachtwagenchauffeur te vormen die volledig zelfstandig een zwaar en omvangrijk voertuig geschikt voor goederenvervoer kan besturen, de lading in goede staat bij de bestemmeling kan afleveren en het basisonderhoud van zijn voertuig kan verzekeren. Tevens moet hij over een minimale taalvaardigheid 7

8 beschikken om zich in de voor hem relevante taalsituaties te kunnen uitdrukken. 4 hoofdmodules leiden aldus tot het Brevet vrachtwagenchauffeur, met een totaliteit van 560 lestijden. Daarnaast omvat het structuurschema twee bijzondere opleidingen, nl. heftruckchauffeur en ADR. De nieuwe opleiding beantwoordt hiermee aan een reële en actuele opleidingsbehoefte en biedt directe tewerkstellingsperspectieven voor de afgestudeerde volwassennen. Naar analogie met de opleiding Vrachtwagenchauffeur van de 3 de graad BSO van het secundair onderwijs, acht de raad het aangewezen deze opleiding ook in het volwassenenonderwijs onder te brengen in het studiegebied Auto. De raad vestigt er de aandacht op dat 1) het BVR van 7/9/99 houdende de ordening van de bestaande afdelingen van het onderwijs voor sociale promotie in studiegebieden en categorieën en 2) het BVR van 1/12/2000 betreffende de structuur van het onderwijs voor sociale promotie dienen te worden aangepast, waarbij de nieuwe afdelingsbenaming vrachtwagenchauffeur BSO 3 wordt opgenomen in het studiegebied Auto. De raad geeft een gunstig advies aan dit voorstel. 2.3 In het studiegebied bouw Advies over de voorstellen van modulaire structuurschema s voor de afdelingen Polyvalent bouwvakman BSO2 en Ruwbouwafwerking BSO2 Deze aanvragen hebben betrekking op een bestaand structuurschema. Ze vormen een herwerking van het vorig jaar goedgekeurde structuurschema Bouw BSO2. De raad gaf toen een gunstig advies, in afwachting dat het definitieve modulaire structuurschema van de overheid zou kunnen worden ingevoerd. De voorstellen die nu ter advies aan de raad worden voorgelegd, nemen de voorstellen van de Dienst voor Beroepsopleiding volledig over, op dit voorbehoud na dat het voorlopig legistiek niet mogelijk is één eenheid te classificeren als TV én PV. Het blijft echter wel de bedoeling theorie en praktijk optimaal te integreren. De afdeling Ruwbouwafwerking BSO2 omvat 3 leertrajecten: dat van dekvloerlegger, vloerder-tegelzetter en stukadoor. Wie de drie trajecten met vrucht heeft doorlopen, ontvangt het brevet van Ruwbouwafwerking BSO2. De afdeling Polyvalent bouwvakman BSO2 omvat 4 mogelijke trajecten: dat van werfbediener-ruwbouw, dat op zijn beurt deel uitmaakt van het traject metselaar, verder ook nog het traject van bekister en dat van betonstaalvlechter. Wie alle trajecten met vrucht heeft doorlopen, behaalt het brevet van polyvalent bouwvakman BSO2. De raad merkt op dat alle trajecten die in het vorig jaar goedgekeurde schema Bouw BSO2 voorkomen, in het nieuwe voorstel ook vertegenwoordigd zijn. De raad keurt goed dat het aandeel praktijk in de nieuwe voorstellen een gunstiger verhouding heeft ten opzichte van het theoretisch luik, wat beter tegemoetkomt aan de opleidingsbehoeften van een BSO2- cursist. 8

9 De raad heeft begrip voor het feit dat de centra het pas vorig jaar volledig herwerkte structuurschema Bouw BSO2 nog volop aan het implementeren zijn, en dringt aan op een realistische overgangsperiode. De raad verleent een gunstig advies aan de voorgestelde structuurschema s Polyvalent bouwvakman BSO2 en Ruwbouwafwerking BSO2. Deze benamingen dienen te worden opgenomen in het structuurbesluit Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Bouw TSO3 Het voorstel betreft een aanpassing aan het bestaand structuurschema Bouw TSO3 waaraan de raad vorig jaar een gunstig advies verleende. Een eerste aanpassing bestaat in een aanvullende module CAD-bouw 3D, waarna de cursist moet in staat zijn zelfstandig een volledig bouwplan in 3D uit te tekenen. De andere aanpassingen hebben betrekking op het aspect veiligheid. De modules B5 en E5 krijgen een andere benaming. B5 wordt Sociale, economische en juridische aspecten van het preventiebeleid i.p.v. veiligheid basis ; doelstelling van deze module is dat de cursisten inzicht verwerven in de verschillende aspecten van de veiligheid en de gezondheid op het werk. Module E5 wordt Risico s opsporen, evalueren en voorkomen i.p.v. Veiligheidsplan. De naamsveranderingen en de aangepaste invulling van de overeenkomstige leerinhouden beogen een integratie van en een stroomlijning met het profiel van preventieadviseur niveau II en zijn inhoudelijk gebaseerd op het K.B. dienaangaande (K.B. van 10/08/78 tot vaststelling van de aanvullende vorming opgelegd aan de diensthoofden voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen een aan hun adjuncten). Bijkomend wordt in het nieuwe voorstel de mogelijkheid geboden om, naast het diploma Bouw TSO3, een bijkomend attest te behalen als Coördinator inzake veiligheid en gezondheid op de tijdelijke of mobiele werkplaats niveau B via het volgen van 3 extra eenheden: Sa2 Coördinatieopdracht (waarin de cursist inzicht verwerft in de opdrachten en vaardigheden van de coördinator), Sa4 Coördinatieproject (waarin de cursisten zelfstandig een veiligheidsproject uitwerken) en Sb1. De module Sb1 Aanvulling tot veiligheidscoördinator is slechts toegankelijk voor wie reeds het attest van Preventieadviseur niveau II heeft behaald, en leidt tot het officieel erkende attest van coördinator inzake veiligheid en gezondheid op de tijdelijke of mobiele werkplaats niveau B. Tenslotte worden ook de deelattesten die in de loop van de opleiding kunnen worden behaald, expliciet op het schema vermeld. De raad erkent het belang van de integratie van het veiligheidsaspect in deze opleiding, en de mogelijkheid die wordt gecreëerd hiervoor ook een officieel erkende attestering te behalen. Hij verleent een gunstig advies aan dit voorstel Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Schilder- en decoratietechnieken BSO3 Deze aanvraag betreft een voorstel voor een nieuw modulair structuurschema, onder te brengen in het studiegebied Bouw. De afdeling bestaat ook in het B.S.O. 9

10 Het voorstel beoogt alle technische aspecten m.b.t. de diverse schilder- en decoratieve restauratietechnieken. De aanvrager wijst erop dat het beroep van schilder-decorateur opgenomen is in de lijst van de knelpuntberoepen van het VEV. De raad is van oordeel dat deze afdeling met schilderwerk (artistieke toepassingen) niet op haar plaats is in het OSP, en verwijst naar de bijlage 1 bij het decreet van 2/3/99, die een oplijsting geeft van afdelingen die niet in een studiegebied worden opgenomen en ondergebracht worden in het deeltijds kunstonderwijs. De raad geeft een ongunstig advies aan dit voorstel voor modulair structuurschema. 2.4 In het studiegebied chemie Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Farmaceutisch assistent TSO3 De raad ontving een adviesvraag betreffende een nieuw modulair structuurschema. Omwille van onvoldoende gegevens in het dossier, is dit dossier onontvankelijk en brengt de raad geen advies uit. 2.5 In het studiegebied fotografie Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Fotografie TSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaand modulair structuurschema voor de afdeling fotografie TSO 3. Vorig jaar is deze afdeling grondig geactualiseerd en meer vaardigheidsgericht opgevat met een sterke professionele oriëntatie. De theorie is meer geïntegreerd. Nu wijzigt niets aan de vernieuwde basisopleiding; er wordt alleen een specialisatiemodule aan toegevoegd over wetenschappelijke fotografie. Dat betekent dat de afzonderlijke afdeling wetenschappelijke fotografie TSO 3 (vandaag lineair georganiseerd als korte opleiding) ingevoegd wordt in de bestaande modulaire afdeling fotografie TSO 3. De raad meent dat dit bijdraagt tot de transparantie van het aanbod en verleent een gunstig advies. 10

11 2.6 In het studiegebied grafische technieken Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Elektronische paginaopmaak en multimedia TSO3 Het voorstel betreft de aanpassing van een bestaand modulair structuurschema, goedgekeurd dd. 22/10/98. Met de voorgestelde aanpassingen beoogt de aanvrager grafici te vormen die een grondige kennis bezitten van DTP- en multimediatechnieken; tegelijkertijd wordt een grote mate van transparantie en uitwisselbaarheid nagestreefd met aanverwante en recente modulaire structuurschema s informatica uit het studiegebied handel. Het initiatietraject omvat vier modules. Een eerste initiatiemodule Besturingssystemen 1, wordt geplukt uit het structuurschema Informatica-computer- en besturingssystemen en netwerken TSO3. Een tweede, Initiatie grafische technieken, brengt de technische kant van de verschillende stappen in het grafisch productieproces in beeld. Een derde module Initiatie creatieve technieken leert de cursist een grafisch gegeven te ontwerpen. Een vierde initiatiemodule tenslotte multimedia 1 komt uit het structuurschema Informaticatoepassingssoftware. De eigenheid van het traject DTP in dit voorstel ligt in de uitgesproken grafische oriëntatie : in het traject DTP gaat men verder dan in de overeenkomstige leertrajecten van Informaticatoepassingssoftware met de toevoeging van de eenheden rastertekenen 3 en 4, paginaopmaak 3 en integratie DTP. Het traject multimedia is op webdesign en webscripting na uniek voor het structuurschema Elektronische pagina-opmaak en multimedia, en biedt specialisaties als webanimaties, cd-producties en videobewerking. De som van de deelattesten basiskennis, DTP en Multimedia leidt tot het diploma Elektronische pagina-opmaak en multimedia TSO3. De raad vindt dat de aan het bestaande schema voorgestelde aanpassingen gerechtvaardigd zijn, en de transparantie van het aanbod ten goede komen. De raad verleent een gunstig advies aan het voorstel Elektronische pagina-opmaak en multimedia TSO3. De raad merkt op dat het voorstel niet was opgenomen in de adviesvraag Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Tekstvervaardiging - Offsetdrukken BSO3 Het betreft een voorstel tot aanpassing van een bestaand structuurschema dat nog dateert van De bedoeling bestaat erin naamgeving en inhouden van een aantal modules te actualiseren in het licht van de nieuwste technieken. Bij gebrek aan voldoende elementen kon de werkgroep modulair stelsel niet tot een consensusvoorstel komen. De raad adviseert de werkgroep het overleg in het najaar verder te zetten. De raad geeft nu geen gunstig advies aan het voorstel voor modulair structuurschema Tekstvervaardiging- offsetdrukken BSO3. 11

12 2.7 In het studiegebied handel Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Afdelingssecretaris TSO3 Het betreft een voorstel voor een nieuw modulair structuurschema dat een bestaande tweejarige lineaire opleiding moet vervangen. De indiener baseert zich op het beroepsopleidingsprofiel afdelingssecretaris. Het voorstel werd verder besproken en uitgewerkt in een werkgroep waarvan verschillende centra deel uitmaakten die op heden de lineaire opleidingen Nederlandstalig secretariaat, Secretariaat en Secretariaat en correspondentie inrichten. De opleiding heeft tot doel een secretaris/secretaresse te vormen, die zelfstandig het secretariaat van een afdeling in een bedrijf of firma kan organiseren en coördineren, de interne en externe communicatie kan verzorgen en diverse secretariaatstaken kan uitvoeren. Het structuurschema berust op drie pijlers: zakelijke communicatie, toegepaste informatica en kantoororganisatie, waarvan het respectieve aantal lestijden evenwichtig is gespreid. De totale opleiding omvat 800 lestijden en leidt tot het diploma van Afdelingssecretaris TSO3. Het structuurschema beoogt een hoge mate van transparantie en uitwisselbaarheid met reeds bestaande en goedgekeurde schema s. Het schema Informatica-Toepassingssoftware TSO3 levert de eenheden initiatie in informatica (B1), tekstverwerking (B4 en B5) en rekenblad (B6) aan, het schema Burotica TSO3 de eenheden dactylo (B2 en B3). De raad uit zijn appreciatie voor dergelijke zienswijze, die de cursist moet toelaten vlot van de ene opleiding naar de andere over te schakelen. Over dit voorstel werd een consensus bereikt in de werkgroep. De inspectie raadt aan ook naar uitwisselbaarheid te streven voor de modules communicatie. De raad wijst erop dat de benaming Afdelingssecretaris TSO3 dient te worden opgenomen in het structuurbesluit. De raad verleent een gunstig advies aan het voorstel voor modulair structuurschema Advies over het voorstel van modulair structuurschema Handel-talen TSO2 Het betreft een aanpassing van het bestaande structuurschema Handel-talen TSO2, waarover de raad hierboven advies uitbrengt onder Zowel in de basisvorming TSO 2 van het studiegebied algemene vorming, als in het specifiek gedeelte handel-talen van het studiegebied Handel, wordt het principe van de voorschakelmodules gehandhaafd. Deze worden in het structuurschema weergegeven boven een horizontale doorlopende lijn. De voorschakelmodules moeten tegemoetkomen aan de specifieke behoeften van een aantal volwassen cursisten, die, vooraleer met reële kansen op succes het effectieve curriculum TSO2 te kunnen aanvatten, nood hebben aan een soort opfrissing van de voorkennis. In het schema Handel-talen wordt een voorschakeltraject ingebouwd voor moderne vreemde taal2. De raad verleent een gunstig advies aan dit voorstel. 12

13 2.7.3 Advies over de voorstellen van modulaire structuurschema s voor de afdeling Informatica computer- & besturingssystemen en netwerken TSO3 en voor de afdeling informatica programmeren TSO3 Vorig jaar is het volledige aanbod informatica in het studiegebied handel op het niveau van het secundair OSP in een nieuw modulair kleedje gestoken met het oogmerk om het bestaande aanbod in drie modulaire structuurschema s op te nemen. Maar de raad bereikte toen geen consensus over de afdeling informatica-programmeren waaraan uiteindelijk geen advies is gegeven. De raad vult die lacune nu aan. Aan het structuurschema voor de afdeling informatica-toepassingssoftware TSO3 wijzigt niets. De eerste aanvraag betreft een minimale aanpassing van het bestaande modulaire structuurschema voor de afdeling informatica - computer- & besturingssystemen en netwerken TSO3. Voorgesteld wordt om een ingeslopen fout te corrigeren: het verwijderen van een volgorderelatie tussen de modules besturingssystemen en computersystemen. Voorts wordt een pijl verlegd, namelijk waar die stond tussen de modules client-servernetwerken 2 en inter-netwerken naar een pijl tussen de modules client-servernetwerken 1 naar internetwerken. Het gevolg is dat de cursisten nu niet meer verplicht zullen zijn om clientservernetwerken 2 te volgen om naar inter-netwerken door te stromen. Deze laatste wijziging houdt verband met een afstemming op de afdeling computertechnicus waar dezelfde volgorderelatie wordt voorgesteld. De tweede aanvraag betreft het op punt stellen van de afdeling informatica-programmeren TSO3. De werkgroep modulair stelsel heeft een consensus bereikt over enige modificaties aan het oorspronkelijke voorstel van de Dienst voor Onderwijsontwikkeling inzake de volgorderelatie, de afbakening tussen secundair en hoger onderwijs en vooral inzake een bijsturing van de objectgeoriënteerde en proceduraal georiënteerde programmeertalen. De raad meent dat de aanvaarding van deze nieuwe modulaire structuurschema s een bijzonder nuttige tussenstap is om nadien de definitieve opleidingenstructuur in te voeren. De centra brengen ontwikkelingen op gang die al passen in de definitieve fase. De raad vestigt er de aandacht op dat de aanvraag voor informatica-programmeren niet was opgenomen in de adviesvraag. De raad verleent een gunstig advies aan de correcties aan informatica computer- & besturingssystemen netwerken TSO3 en aan het structuurschema voor de afdeling informatica-programmeren TSO3. De raad signaleert dat informatica-computer- en besturingssystemen en netwerken in de adviesvraag voorkomt als studiegebied mechanica-elektriciteit. Dit moet uiteraard het studiegebied handel zijn. De raad wijst erop dat de benaming informatica-computer- & besturingssystemen en netwerken TSO3 nog dient te worden opgenomen in het structuurbesluit. De aanpassing van het structuurschema informatica-programmeren kwam niet in de adviesvraag voor. 13

14 2.7.4 Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Kantooradministratie en gegevensbeheer BSO3 Het betreft een aanpassing aan een bestaand modulair structuurschema. De indieners zijn de centra TKO. De raad adviseert de voorgestelde wijziging hierboven onder in het licht van de combinatie met de basisvorming BSO3. De raad verleent een gunstig advies. 2.8 In het studiegebied huishoudelijk onderwijs Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Bloemschikken BSO2 Deze aanvraag betreft de aanpassing van een bestaand modulair structuurschema Inrichten van de woning BSO2. Dit in tegenstelling tot de opgegeven benaming op het voorstel van structuurschema waar sprake is van Bloemschikken BSO2. De raad is van oordeel dat aan het bestaande en goedgekeurde modulair structuurschema aan de daar opgenomen modules Basisvaardigheden bloemschikken en Creatief bloemschikken niets hoeft te worden gewijzigd. De toevoeging van een derde module Specialisatie bloemschikken komt tegemoet aan de vraag van de cursisten om meer ruimte te geven aan de eigen creativiteit en aan de praktische realisatie voornamelijk van gelegenheidsbloemwerken. De derde module zal de cursisten in staat stellen om op een authentieke en zelfstandige wijze werkstukken in een meer experimentele en actuele vormgeving te gieten. De raad geeft een gunstig advies aan de toevoeging van een derde module bloemschikken in het structuurschema Inrichten van de woning BSO In het studiegebied kant Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Borduren BSO3 Deze aanvraag betreft de modularisering van de bestaande lineaire afdelingen Borduren van de 2 de en 3 de graad BSO van het studiegebied kant. Vorig jaar bracht de raad een gunstig advies uit over de structuurschema s voor de afdelingen kant - afgeknoopte draden en kant doorlopende draden. De raad merkt op dat deze benamingen tot vandaag niet zijn toegevoegd aan het structuurbesluit. De raad wou toen dat een afzonderlijk structuurschema zou worden ontwikkeld voor borduren en eventueel voor naaldkant. De Hoge Raad voor Kant in Vlaanderen drong aan op het laatste. De betrokken centra hebben daartoe nu een initiatief genomen. Het concept van dit structuurschema is afgeleid uit de ervaringen met de lineaire leerinhouden, want een beroepsprofiel zal voor deze specialiteit wellicht niet tot stand komen. Met naaldkant is tot nog toe geen ervaring opgedaan; het is een techniek die grondig verschilt van het kantklossen, maar dit handwerk heeft affiniteiten met borduren in het studiegebied kant. De 2 modules die op naaldkant betrekking hebben leiden tot een 14

15 afzonderlijk deelattest en maken geen deel uit van de eigenlijke opleiding borduren. Na een gemeenschappelijke basismodule kan de cursist een keuze maken uit aftelbaar borduurwerk, witborduurwerk of naaldschilderwerk. Om toelating te krijgen tot de module Creatief borduren moet de cursist de 4 modules aftelbaar borduurwerk en naaldschilderwerk gevolgd hebben. Om het brevet te halen moet de cursist bovendien de 2 modules witborduren hebben gevolgd. In diverse modules zal in overleg tussen de lesgever en de cursisten een keuze worden gemaakt uit diverse borduurtechnieken. De raad meent dat de complexiteit van steken en technieken een situering in de 3 de graad BSO verantwoordt. De raad geeft een gunstig advies aan dit voorstel als voorlopig modulair structuurschema. 15

16 2.10 In het studiegebied koeling en warmte Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Sanitaire installaties BSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaande modulaire structuurschema voor de afdeling sanitaire installaties BSO3. Het bestaande structuurschema wordt herwerkt naar vijf verschillende leertrajecten volgens het voorstel van de Dienst voor Beroepsopleiding. Het gaat hier om gereglementeerde beroepen waar voor de toegang tot deze beroepen een brevet wordt vereist; een attest of deelattest zou niet aanvaard worden door de Provinciale Kamers van Ambachten en Neringen. De structuurschema s beantwoorden aan de vestigingswet inzake aantal uren praktijk. Er is ook rekening gehouden met de decretale bepalingen inzake de gashabilitatie. De opleiding vertrekt vanuit een gemeenschappelijke basis installaties voor de Sanitairinstallateur loodgieter en voor de installateur van gas voor individuele toestellen. Installateur van gas voor individuele toestellen, de aannemer van zinkwerk en metalen dakbedekkingen van gebouwen en de aannemer van niet-metalen dakbedekkingen van gebouwen vertrekken vanuit de module basis installaties; andere gemeenschappelijke modules zijn voorzien. Op deze wijze gebeurt een optimale afstemming op de opleidingenstrucuur die ook in het voltijds secundair onderwijs kan worden ingevoerd. De raad merkt op dat de genoemde afstemming hier evident is in het licht van het feit dat het om gereglementeerde beroepen gaat. De raad geeft een gunstig advies aan het modulair structuurschema voor de afdeling sanitaire installaties BSO3 op voorwaarde dat elk van de vijf leertrajecten als een afgerond geheel kan beschouwd worden met het oog op het uitreiken van een brevet. Zoniet moet elk leertraject worden aanzien als een afzonderlijke afdeling en als dusdanig worden opgenomen in het structuurbesluit In het studiegebied land- en tuinbouw Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Tuinbouw BSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaande modulaire structuurschema voor de afdeling tuinbouw BSO3. Met deze beweging worden nu de afzonderlijke afdelingen boomchirurgie BSO3 en snoeitechnieken BSO3 mee als specialisaties ingevoegd in de afdeling tuinbouw BSO3. Vorig jaar heeft de Raad een gunstig advies uitgebracht over een eerdere aanpassing die de specialisatie Sb bloemschikker verving door Sb snoeier. Het huidige voorstel betreft een aantal wijzigingen aan de basisopleiding tuinbouwhelper en tuinbouwer, de invoeging en inhoudelijke aanpassing van de specialisatie tuinaanlegger in de basisopleiding (en bijgevolg de schrapping ervan als specialisatie), voorts de schrapping van de modules tuinbouwadministrator uit de basisopleiding. Als specialisaties blijven behouden: technicus, snoeier, in-vitroteler en biologisch teler. De specialisatie informaticus vervalt. Een specialisatie boomverzorger wordt toegevoegd. In vergelijking met het bestaande schema is de basis tuinbouwhelper verlicht. In de 16

17 verschillende kolommen is meer ruimte weggelegd voor uitrustingen specifiek voor elke beroepsuitoefening. De algemene plantenziekteleer en bescherming, de fytofarmacie en toxicologie zijn gebundeld in algemene insectenleer en fytofarmacie. De Raad stelt voor een afzonderlijk brevet te voorzien na telkens 540 lestijden voor de combinatie van tuinbouwhelper met één van de specifieke beroepsuitoefeningen van tuinbouwer: namelijk voor groenteteler, fruitteler, sierplantenteler, bloementeler of tuinaanlegger. De specialisatie boomverzorger is in overleg tussen de betrokken centra voor volwassenenonderwijs en het Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal uitgewerkt. In deze specialisatie komt een belangrijk aandeel beroepspraktijk inzake kettingzaaggebruik en hoogtewerk aan bod. Het EBG is bereid tot een samenwerking met de geïnteresseerde centra om deze beroepspraktijk op een veilige wijze een reële invulling te geven. De Raad wijst op de wenselijkheid om in verder overleg met het EBG voldoende garanties in te bouwen inzake de bekwaamheid van het personeel, geschikte locaties en uitrusting. Het EBG is voorts betrokken bij de uniformering van een Europees systeem voor certificering van boomverzorgers en van een Europees examen voor treeworker. De erkenning van de uitgereikte certificaten is vandaag nog vrijblijvend, maar het is de verdienste van dit voorstel om met dit referentiekader rekening te houden. De Raad meent dat enige samenwerking aangewezen is in het licht van het vermoedelijk beperkte aantal cursisten. Uit het onderzoek van het dossier is gebleken dat de gemeenschappelijkheid tussen de specialisaties boomverzorger en de specialisatie snoeitechnieken beperkt moet blijven. De uitoefening van het beroep boomverzorger vergt ook enige kennis van algemene plantkunde, boomkunde en bemestingstechnieken. Daarom is deze voorkennis wel degelijk noodzakelijk. De raad herinnert aan het advies van 26 mei 2001 waarin was aangekondigd dat het geheel van deze opleiding zou worden aangepakt en geeft nu een gunstig advies aan de grondig herwerkte opleiding. 17

18 2.12 In het studiegebied lederbewerking Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Lederbewerking BSO2 De aanvraag betreft een voorstel voor nieuw modulair structuurschema, ter vervanging van de lineaire afdeling Lederbewerking BSO2. In tegenstelling tot de benaming die in de adviesvraag wordt opgegeven, wenst de indiener de bestaande benaming te behouden. Het voorstel beoogt zowel een actualisering van de opleiding in het kader van nieuwe inzichten en technieken in de sector, als een verruiming van de opleiding naar lederwaren. De opleiding heeft als doel de cursisten in staat te stellen het beroep van schoenmakerhersteller-lederwarenvervaardiger uit te oefenen. Bij de actualisering van de opleiding werden vertegenwoordigers van verschillende federaties van het schoenbedrijf betrokken. Het voorstel van modulair structuurschema behelst 4 trajecten: dat van confectieschoenen, maatschoenen, herstellingen en lederwaren. Samen leiden ze tot het brevet van lederbewerking BSO2. De raad geeft een gunstig advies aan dit voorstel In het studiegebied lichaamsverzorging Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Schoonheidsverzorging TSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van het bestaande modulair structuurschema schoonheidsverzorging TSO3, goedgekeurd in Een centrum stelt voor om de module S4 nageldesign over te hevelen van de specialisatie naar de basisopleiding als module Ab2 nageldesign 8O lt. Voorts stelt de inspectie voor om een bijkomende volgorderelatie in te voeren tussen de module Ca1Technologie lichaamsmassage en Cb2. Speciale behandelingen vanuit de opvatting dat de cursist hiervoor voorkennis van technologie moet hebben. De raad is van oordeel dat de huidige structuurschema s steunen op een uitvoerig en intensief overleg dat amper een jaar geleden tot een consensus leidde. Het voorstel is uitvoerig getoetst aan vakdeskundigen en er is daaruit geen indicatie gekomen om nageldesign op te nemen als een element in de basisopleiding. Overigens is de implementatie in de centra en de goedkeuring van de sindsdien ingediende nieuwe leerplannen nog volop aan het lopen en de raad wil dit niet doorkruisen door de gesuggereerde wijziging. De raad is niet overtuigd dat nageldesign een vaste waarde wordt om daarmee de basisopleiding te verzwaren. Voor het voorstel van de inspectie heeft de raad alle begrip. Afhankelijk van de specifieke behandelingen die worden toegepast, lijkt enige theoretische kennis inderdaad aangewezen. De raad neemt zich voor bij een evaluatie van het schema over enige tijd beter na te gaan welke speciale behandelingen verantwoord kunnen zijn op het niveau van BSO3. Vandaag moet erop gelet worden dat niemand het deelattest zou verwerven zonder de voorziene technologie te hebben gevolgd. De raad verleent een ongunstig advies aan het voorstel om het voorlopig modulair structuurschema nu al te wijzigen. 18

19 2.14 In het studiegebied maritieme opleidingen Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Fluvio-maritieme opleiding TSO3 Het betreft een aanpassing aan een bestaand modulair structuurschema. Twee jaar geleden is deze modulaire opleiding grondig herwerkt in onderling overleg tussen alle betrokkenen, en vorig jaar werd, op advies van de inspectie, de praktijkcomponent gevoelig uitgebreid. De maritiem-economische sector dringt erop aan om ook elementen van internationale handel en relaties mee op te nemen in de leerstof en stelde op 28 juni 2001 een parlementaire vraag dienaangaande. De aanpassingen aan het structuurschema die door de aanvrager worden voorgesteld, hebben tot doel de opleiding inhoudelijk perfect te laten voldoen aan de STCW 95-voorschriften. Hiertoe wordt het lesvolume van diverse modules opgetrokken (A1 toegepaste wiskunde, A3 scheepsveiligheid, Ba2 communicatie + S&R, Bb1 astronavigatie, Ca1 toegepaste mechanica, Cb1 scheepsmotoren, Cb4 hulpwerktuigen en Cb5 praktijk scheepsmachines); andere modules worden samengesmolten (Ba3 Instrumenten is de samensmelting van de modules Traditionele instrumenten en Elektronische instrumenten uit het bestaande structuurschema; BCb2 Onderhoudstechnieken is de samensmelting van Praktijk motoren en Scheepsmachines+planlezen); in drie modules wordt een naamsverandering doorgevoerd: Maritieme conventies (i.p.v. Marpol), Scheepsmotoren + lab wordt Scheepsmotoren, Ca1 Mechanica wordt Toegepaste mechanica. Het lesvolume van de modules Stabiliteit en Initiatie in de informatica wordt gereduceerd (telkens van 60 naar 40 lestijden). De raad erkent de noodzaak afstemming te verwezenlijken op Europese en/of internationale reglementeringen en geeft een gunstig advies aan de voorgestelde wijzigingen In het studiegebied mechanica-elektriciteit Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Automatiseringstechnieken TSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van een bestaand modulair structuurschema Automatisering TSO3 (dd. 3/6/91). De raad acht het wenselijk de bestaande afdelingen Automatisering (modulair) en Automatiseringstechnieken (lineair) in één voorstel te vatten. Het advies steunt op de verderzetting van de werkzaamheden van de werkgroep die vorig jaar startte met de aanpassing van het bestaande modulair structuurschema. Een grondige herwerking drong zich evenwel op omwille van de verstrengeling met andere bestaande structuurschema s zoals Elektronica TSO3 en Elektromechanische onderhoudstechnieken TSO3. De werkgroep nam beschrijvingen van vereiste beroepskwalificaties uit de sector (technicus industriële automatisering) in haar besprekingen op. Het nu voorliggende voorstel van structuurschema vertrekt vanuit een beperkte basismodule Industriële elektriciteit Basis, om dan over te gaan naar een gerichte voorschakeling voor enerzijds de module PLCtechnieken, en anderzijds de modules Aandrijvingstechnieken en Meet- en regeltechnieken. Wie de 3 deelattesten Aandrijvingstechnieken, Meet- en regeltechniek en PLC-technieken 19

20 behaalt, krijgt het diploma van de afdeling Automatiseringstechnieken TSO3, die in totaal 920 lestijden omvat. Het voorstel biedt perspectieven op uitwisselbaarheid met structuurschema s van andere afdelingen. Dit maakt het voor de cursist mogelijk op korte tijd van de ene opleiding naar de andere om te scholen en verhoogt aldus zijn inzetbaarheid. Deze opleiding maakt de cursist inzetbaar in bedrijven waar men zoekt naar techniekers die de snelheidsregeling van AC-en DC-motoren kunnen onderhouden, techniekers die inzetbaar zijn in de onderhoudsafdeling meet- en regeltechniek en/of techniekers die PLCinstallaties kunnen onderhouden. De werkgroep bereikte een consensus omtrent dit voorstel. De raad geeft een gunstig advies aan het nieuwe structuurschema Automatiseringstechnieken TSO3. De raad vestigt er de aandacht op dat het structuurschema Automatisering TSO3 dd. 3/6/91 wordt afgevoerd en door het nieuwe modulair structuurschema Automatiseringstechnieken TSO3 wordt vervangen Advies over het voorstel van modulair structuurschema voor de afdeling Computertechnicus TSO3 Deze aanvraag betreft de aanpassing van een bestaand modulair structuurschema. Op 23 mei 2000 heeft de raad al een vorige versie van dit structuurschema gunstig geadviseerd. De doelstelling van de afdeling is sindsdien verruimd en geactualiseerd. De afdeling had als algemene doelstelling computertechnici te vormen die deels zelfstandig, deels onder begeleiding de hardware van een computerpark kunnen beheren, computersystemen op maat kunnen samenstellen, elektronisch gestuurde toestellen kunnen testen, installeren, onderhouden en herstellen. De nieuwe algemene doelstelling luidt: zelfstandige technici vormen die kleine computersystemen kunnen samenstellen, installeren, onderhouden en herstellen, die netwerkapparatuur en netwerksoftwaresystemen kunnen installeren en configureren, die computersystemen kunnen voorzien van een besturingssysteem. Dit brengt belangrijke herschikkingen mee in het structuurschema. In het hele schema zijn alle mogelijke overeenkomstige modules uit de afdeling informatica computer- en besturingssystemen en netwerken overgenomen. De basiselektronica is herleid tot één module. De modules handelend over microprocessoren en microcontrollers zijn geschrapt. Netwerken hebben aan belang gewonnen en er zijn drie modules toegevoegd over hardwareaspecten voor de netwerktechnicus. De raad stelt vast dat het vroegere schema computertechnicus een zekere ballast omvatte: de analoge en digitale technologie in de basis en de microprocessoren en controllers zijn niet nodig voor het herstellen, onderhouden of installeren van netwerken. De onderdelen microprocessoren en controllers overlappen met elektronica en kunnen zodoende hier weggelaten worden. Voorts zijn twee deelattesten ingevoerd: pc-systemen en netwerken. De raad oordeelt dat de nieuwe opvatting van deze opleiding veel doelgerichter is en geeft een gunstig advies aan het aangepaste structuurschema. 20

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/013

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/013 ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/013 Advies over de modulaire opleidingen voor het studiegebied Koeling en warmte van het secundair OSP, in uitvoering van artikel 15 van het decreet

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016 Raad Levenslang en Levensbreed Leren 19 april 2016 RLLL-RLLL-ADV-1516-006 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016 Vlaamse Onderwijsraad

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen Secretariaatsmedewerker en Secretariaat-talen voor het secundair volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen Secretariaatsmedewerker en Secretariaat-talen voor het secundair volwassenenonderwijs ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 9 september 2008 RLLL/MDR /ADV/001 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen Secretariaatsmedewerker en Secretariaat-talen voor het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Advies over de uitreiking van het getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer in het OSP

Advies over de uitreiking van het getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer in het OSP ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/012 Advies over de uitreiking van het getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer in het OSP VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/015

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/015 ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/015 Advies over modulaire opleidingen in het studiegebied Boekbinden van het secundair OSP, in uitvoering van artikel 15 van het decreet volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair onderwijs voor sociale promotie

Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair onderwijs voor sociale promotie Vlaamse Onderwijsraad Raad Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 4 29 april 2003 1000 Brussel RVOL/MDR/ADV/001 Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair onderwijs

Nadere informatie

Dit document legt de procedure en de criteria vast om te komen tot dit advies.

Dit document legt de procedure en de criteria vast om te komen tot dit advies. Raad levenslang en levensbreed leren RHE / 20 september 2011 RLLL-RLLL-BSL-001 RLLL-RLLL-ADV-002Bijl29 Procedure en criteria voor de beoordeling van opleidingsprofielen in het volwassenenonderwijs 1 Situering

Nadere informatie

Advies over bijkomende opleidingsprofielen voor de studiegebieden Bouw en Hout van het secundair volwassenenonderwijs

Advies over bijkomende opleidingsprofielen voor de studiegebieden Bouw en Hout van het secundair volwassenenonderwijs ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 18 december 2007 RLLL/MDR/ADV/003 Advies over bijkomende opleidingsprofielen voor de studiegebieden Bouw en Hout van het secundair volwassenenonderwijs VLAAMSE

Nadere informatie

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij Raad Levenslang en Levensbreed Leren 13 maart 2018 RLLL-RLLL-ADV-1718-004 Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij Vlaamse Onderwijsraad Koning Albert II-laan

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair OSP

Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair OSP 4 ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 25 april 2006 RLLL/MDR/ADV/009 Advies over de voorstellen van voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair OSP VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN

Nadere informatie

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs (OP Bibliotheekmedewerker informatiebemiddelaar )

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs (OP Bibliotheekmedewerker informatiebemiddelaar ) Raad Levenslang en Levensbreed Leren 14 maart 2017 RLLL-RLLL-ADV-1617-006 Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs (OP Bibliotheekmedewerker informatiebemiddelaar ) Vlaamse Onderwijsraad

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen in het deeltijds beroepssecundair onderwijs vanaf het schooljaar 2007-2008

Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen in het deeltijds beroepssecundair onderwijs vanaf het schooljaar 2007-2008 ADVIES Raad Secundair Onderwijs 23 januari 2007 RSO/GCO/ADV/003 Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen in het deeltijds beroepssecundair onderwijs vanaf het schooljaar 2007-2008 VLAAMSE

Nadere informatie

Advies over de projectoproep proeftuin Opleiding voor Opleiders van Volwassenen

Advies over de projectoproep proeftuin Opleiding voor Opleiders van Volwassenen 4 ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 23 mei 2006 RLLL/PCA/ADV/012 Advies over de projectoproep proeftuin Opleiding voor Opleiders van Volwassenen VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL

Nadere informatie

Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Advies ten gronde over certificaatsupplementen ADVIES Algemene Raad 27 november 2008 AR/KST/ADV/012 Advies ten gronde over certificaatsupplementen VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 28 april 2015 RLLL-RLLL-ADV-14-15-005 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus

Nadere informatie

Advies inzake de toepassing van ECDL en VIA in het volwassenenonderwijs

Advies inzake de toepassing van ECDL en VIA in het volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Raad Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 4 29 april 2003 1000 Brussel RVOL/VHE/ADV/002 Advies inzake de toepassing van ECDL en VIA in het volwassenenonderwijs 1 Situering en vaststellingen

Nadere informatie

Advies over het uitreiken van een diploma in het secundair OSP

Advies over het uitreiken van een diploma in het secundair OSP ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 25 januari 2005 RVOL/MDR/ADV/004 Advies over het uitreiken van een diploma in het secundair OSP VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL www.vlor.be Advies

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 28 juni 2005 RVOL/MDR/ADV/017

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 28 juni 2005 RVOL/MDR/ADV/017 ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 28 juni 2005 RVOL/MDR/ADV/017 Advies over modulaire opleidingen in de studiegebieden Talen en NT2 van het secundair OSP, in uitvoering van artikel 15 van het decreet volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Advies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie

Advies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 4 november 2008 RLLL/MDR /ADV/003 Advies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie VLAAMSE

Nadere informatie

Advies over de erkenning van een nieuw structuuronderdeel in het gewoon voltijds secundair onderwijs: Productontwerpen - tweede graad

Advies over de erkenning van een nieuw structuuronderdeel in het gewoon voltijds secundair onderwijs: Productontwerpen - tweede graad Raad Secundair Onderwijs 18 februari 2016 RSO-RSO-ADV-1516-009 Advies over de erkenning van een nieuw structuuronderdeel in het gewoon voltijds secundair onderwijs: Productontwerpen - tweede graad Vlaamse

Nadere informatie

Begeleidende informatie bij het structuurschema onderwijs aan gedetineerden

Begeleidende informatie bij het structuurschema onderwijs aan gedetineerden Begeleidende informatie bij het structuurschema onderwijs aan gedetineerden Het volwassenenonderwijs in Vlaanderen De centra Het volwassenenonderwijs in Vlaanderen (en Brussel) wordt ingericht door centra

Nadere informatie

Op Stapel december Onderwijsorganisatie en -personeel Huis van het GO! Willebroekkaai Brussel

Op Stapel december Onderwijsorganisatie en -personeel Huis van het GO! Willebroekkaai Brussel Op Stapel 2016-16 20 december 2016 20-12-2016 Onderwijsorganisatie en -personeel Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel In de rubriek Op Stapel geven de collega s van de afdeling Onderwijsorganisatie

Nadere informatie

ADVIES. Raad Levenslang en Levensbreed Leren. 9 december 2008 RLLL/LSO-MDR /ADV/004. www.vlor.be

ADVIES. Raad Levenslang en Levensbreed Leren. 9 december 2008 RLLL/LSO-MDR /ADV/004. www.vlor.be ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 9 december 2008 RLLL/LSO-MDR /ADV/004 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen - Schoonheidsspecialist, - Schoonheidsspecialist-salonbeheerder, - Voetverzorger,

Nadere informatie

Programmatiecriteria CVO - onderwijsbevoegdheid 2010 2011

Programmatiecriteria CVO - onderwijsbevoegdheid 2010 2011 Vlaamse Onderwijsraad Raad Levenslang en Levensbreed Leren Kunstlaan 6 bus 6 27 oktober 2009 1210 Brussel RLLL/MDR/DOC/021 Programmatiecriteria CVO - onderwijsbevoegdheid 2010 2011 1 Situering Het decreet

Nadere informatie

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende

Nadere informatie

Advies over de opleiding Algemene vorming BSO3 en over de opleidingen Opfris tot derde graad (ASO en TSO) in het volwassenenonderwijs

Advies over de opleiding Algemene vorming BSO3 en over de opleidingen Opfris tot derde graad (ASO en TSO) in het volwassenenonderwijs ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 20 december 2005 RVOL/MDR/ADV/002 Advies over de opleiding Algemene vorming BSO3 en over de opleidingen Opfris tot derde graad (ASO en TSO) in het volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie

Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie 4 ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 21 maart 2006 RLLL/PCA/ADV/007 Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 18 november 2014 RLLL-RLLL-ADV-1415-001 Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen vanaf het schooljaar in het deeltijds beroepssecundair onderwijs

Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen vanaf het schooljaar in het deeltijds beroepssecundair onderwijs Vlaamse Onderwijsraad Raad Secundair Onderwijs Leuvenseplein 4 23 maart 2004 1000 Brussel RSO/GCO/ADV/006 Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen vanaf het schooljaar 2004-2005 in

Nadere informatie

DOCUMENT. Toelichting bij de lessentabellen. Inhoud. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

DOCUMENT. Toelichting bij de lessentabellen. Inhoud. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT Inhoud...1 1 VOORSTELLING VAN DE LESSENTABELLEN...2 1.1 De kolom Leerplannummer...2 1.2 De kolom B/S/C (niet

Nadere informatie

Aandachtspunten schooljaar

Aandachtspunten schooljaar Aandachtspunten schooljaar 2000-2001 Oorspronkelijk meegedeeld in Onderwijsbevoegdheid lerarenopleiding van een cyclus voor het schooljaar 2000-2001 in het secundair onderwijs referentie: S.O. /2000/1

Nadere informatie

Een nieuw Koninklijk Besluit betreffende bedrijfsbeheer: gevolgen voor de scholen

Een nieuw Koninklijk Besluit betreffende bedrijfsbeheer: gevolgen voor de scholen Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VVKSO Een nieuw Koninklijk Besluit betreffende bedrijfsbeheer: gevolgen voor de scholen 1 Inleiding Het getuigschrift

Nadere informatie

Advies over het voorstel van de lijst opleidingen voor het deeltijds beroepssecundair onderwijs

Advies over het voorstel van de lijst opleidingen voor het deeltijds beroepssecundair onderwijs ADVIES Raad Secundair Onderwijs 12 februari 2009 RSO/ADV/JVR/006 Advies over het voorstel van de lijst opleidingen voor het deeltijds beroepssecundair onderwijs VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6,

Nadere informatie

Aandachtspunten schooljaar

Aandachtspunten schooljaar Aandachtspunten schooljaar 2001-2002 Oorspronkelijk meegedeeld in onderwijsbevoegdheid lerarenopleiding van een cyclus voor het schooljaar 2001-2002 in het secundair onderwijs Referentie 13CC/SO/GVSO-groep

Nadere informatie

Advies over het voorstel van onderwijskwalificatie graduaat in het winkelmanagement

Advies over het voorstel van onderwijskwalificatie graduaat in het winkelmanagement Algemene Raad 20 december 2012 AR-AR-ADV-010 Advies over het voorstel van onderwijskwalificatie graduaat in het winkelmanagement Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219 42 99

Nadere informatie

Leuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei Brussel RVOL/PCA/ADV/006

Leuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei Brussel RVOL/PCA/ADV/006 Vlaamse Onderwijsraad Raad Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei 2003 1000 Brussel RVOL/PCA/ADV/006 Advies over de modulaire opleidingsprofielen basiseducatie voor de opleidingen Nederlands

Nadere informatie

Advies over de vernieuwing van het studiegebied Grafische technieken

Advies over de vernieuwing van het studiegebied Grafische technieken ADVIES Raad Secundair Onderwijs 26 april 2005 RSO/GCO/ADV/010 Advies over de vernieuwing van het studiegebied Grafische technieken VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL www.vlor.be Advies

Nadere informatie

VR DOC.0579/1

VR DOC.0579/1 VR 2019 2604 DOC.0579/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de puntenenveloppe voor de centra voor basiseducatie

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de

Nadere informatie

Advies over het voorstel van opleidingenstructuren voor het deeltijds beroepssecundair onderwijs

Advies over het voorstel van opleidingenstructuren voor het deeltijds beroepssecundair onderwijs ADVIES Raad Secundair Onderwijs 24 maart 2009 RSO/ADV/JVR/011 Advies over het voorstel van opleidingenstructuren voor het deeltijds beroepssecundair onderwijs VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6,

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen in het deeltijds beroepssecundair onderwijs vanaf het schooljaar 2006-2007

Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen in het deeltijds beroepssecundair onderwijs vanaf het schooljaar 2006-2007 ADVIES Raad Secundair Onderwijs 21 februari 2006 RSO/GCO/ADV/004 Advies over de voorstellen van nieuwe kwalificatiebenamingen in het deeltijds beroepssecundair onderwijs vanaf het schooljaar 2006-2007

Nadere informatie

STUDIEGEBIED Bijzondere educatieve noden

STUDIEGEBIED Bijzondere educatieve noden STUDIEGEBIED Bijzondere educatieve noden Secundair volwassenenonderwijs Modulaire opleiding Vrachtwagenchauffeur BO BN 003 Versie 2.1 BVR Pagina 1 van 17 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van modulaire opleidingenstructuren dbso voor lasopleidingen en opleidingen gericht op transport

Advies over de voorstellen van modulaire opleidingenstructuren dbso voor lasopleidingen en opleidingen gericht op transport Raad Secundair Onderwijs KST / 28 februari 2012 RSO-RSO-ADV-007 Advies over de voorstellen van modulaire opleidingenstructuren dbso voor lasopleidingen en opleidingen gericht op transport Vlaamse Onderwijsraad

Nadere informatie

WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN LOIS, DECRETS, ORDONNANCES ET REGLEMENTS

WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN LOIS, DECRETS, ORDONNANCES ET REGLEMENTS 69266 BELGISCH STAATSBLAD 22.11.2012 MONITEUR BELGE WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN LOIS, DECRETS, ORDONNANCES ET REGLEMENTS GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE

Nadere informatie

Nieuwsflash nr. 11 19 januari 2011 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs

Nieuwsflash nr. 11 19 januari 2011 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Nieuwsflash nr. 11 19 januari 2011 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Geachte collega Eerst en vooral wensen wij u van harte het allerbeste voor 2011. Verder informeren we u via

Nadere informatie

Advies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC)

Advies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC) ALGEMENE RAAD 25 november 2010 AR-AR-KST-ADV-005 Advies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC) Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219

Nadere informatie

Advies over enkele voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs

Advies over enkele voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 20 december 2016 RLLL-RLLL-ADV-1617-004 Advies over enkele voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210

Nadere informatie

Ondernemerschap. Algemene opleiding Studiegebied Bedrijfsbeheer AO BB Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs

Ondernemerschap. Algemene opleiding Studiegebied Bedrijfsbeheer AO BB Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs Bijlage 13 bij het besluit van de Vlaamse Regering van.../.../... tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs en van de regelgeving betreffende

Nadere informatie

ONTWERP VAN DECREET. betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN

ONTWERP VAN DECREET. betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN Zitting 2008-2009 25 maart 2009 ONTWERP VAN DECREET betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN Zie: 2158 (2008-2009) Nr. 1: Ontwerp van decreet 5571 OND 2 AMENDEMENT Nr. 1 Artikel 7 In a), tweede

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de regelgeving betreffende de modulaire structuur van het secundair

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wetenschappen AO AV 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

A D V I E S Nr. 1.412 ---------------------------- Zitting van woensdag 10 juli 2002 ---------------------------------------------

A D V I E S Nr. 1.412 ---------------------------- Zitting van woensdag 10 juli 2002 --------------------------------------------- A D V I E S Nr. 1.412 ---------------------------- Zitting van woensdag 10 juli 2002 --------------------------------------------- Uitvoering van het centraal akkoord van 22 december 2000 - Betaald educatief

Nadere informatie

De middenschool is ten einde. Iedereen vertrekt naar een andere school

De middenschool is ten einde. Iedereen vertrekt naar een andere school De middenschool is ten einde Iedereen vertrekt naar een andere school Een stapsgewijs proces Een gezamenlijk proces Leerling Ouders School CLB STAP 1: werken aan keuzerijpheid Wie ben ik? Rapportonderzoek

Nadere informatie

2 de uitwerking en uitvoering van de in artikel 8 bedoelde openbare dienstverplichtingen

2 de uitwerking en uitvoering van de in artikel 8 bedoelde openbare dienstverplichtingen Advies van de WaterRegulator met betrekking tot het ontwerp Ministerieel besluit houdende nadere regels tot uitvoering van artikel 27/3 van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 april 2011 houdende

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de

Nadere informatie

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2017

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2017 Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang op 1 september 2017 1. Graadleerplannen (en eventueel bijhorende lessentabellen) die vanaf 1 september 2017 progressief worden ingevoerd. nieuw leerplan

Nadere informatie

Tussen Vlaams minister van Onderwijs en Vorming, de heer Frank V ANDENBROUCKE

Tussen Vlaams minister van Onderwijs en Vorming, de heer Frank V ANDENBROUCKE Vlaamse overheid RLLL/EXT/ADV/005 bijl2 INTENTIEVERKLARING TOT ONTWIKKELING V AN MODULAIRE OPLEIDINGEN VOOR HET ONDERWIJS VOOR SOCIALE PROMOTIE, IN UITVOERING V AN ARTIKEL 15 V AN HET DECREET V AN 2 MAART

Nadere informatie

Advies over voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair O.S.P.

Advies over voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair O.S.P. ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 26 april 2005 RVOL/MDR/ADV/009 Advies over voorlopige modulaire structuurschema s in het secundair O.S.P. VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL www.vlor.be

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de regels tot bepaling van de bedragen

Nadere informatie

GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN

GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN 55037 GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN VLAAMSE GEMEENSCHAP COMMUNAUTE FLAMANDE VLAAMSE OVERHEID N. 2010 2962 [C 2010/35615]

Nadere informatie

Advies over de gewenste ontwikkelingen in de basiseducatie voor het schooljaar

Advies over de gewenste ontwikkelingen in de basiseducatie voor het schooljaar ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 28 juni 2005 RVOL/MDR/ADV/016 Advies over de gewenste ontwikkelingen in de basiseducatie voor het schooljaar 2005-2006 VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL

Nadere informatie

Publicatie KB omtrent zorgkundige

Publicatie KB omtrent zorgkundige Publicatie KB omtrent zorgkundige Op 3 februari 2006 verscheen in het Staatsblad het KB van 12 januari 2006 omtrent de verpleegkundige activiteiten die zorgkundigen mogen uitvoeren en de voorwaarden waaronder

Nadere informatie

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...

Nadere informatie

MEDEDELING. Moderne vreemde talen in de B-stroom en in het bso. 1 Algemeen

MEDEDELING. Moderne vreemde talen in de B-stroom en in het bso. 1 Algemeen Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel MEDEDELING referentienr. : M-VVKSO-2010-021 datum : 2010-03-26 gewijzigd : 2014-02-06 contact : Dienst Leren en onderwijzen,

Nadere informatie

Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso

Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 7 april 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-012 Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Opleiding BO BD 002 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 13 Inhoud 1 Opleiding... 4 1.1 Relatie opleiding referentiekader...

Nadere informatie

Ontwerp van decreet. betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid. Amendementen ( ) Nr. 7 7 mei 2013 ( )

Ontwerp van decreet. betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid. Amendementen ( ) Nr. 7 7 mei 2013 ( ) stuk ingediend op 1867 (2012-2013) Nr. 7 7 mei 2013 (2012-2013) Ontwerp van decreet betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid Amendementen Stukken in het dossier: 1867 (2012-2013) Nr. 1:

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap woensdag 24 mei 2006 STUDIEGEBIED KANT. Modulaire opleiding Naaldkant AO KA 003

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap woensdag 24 mei 2006 STUDIEGEBIED KANT. Modulaire opleiding Naaldkant AO KA 003 STUDIEGEBIED KANT Modulaire opleiding Naaldkant AO KA 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 6 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 3 1.1 Korte beschrijving... 3 1.1.1 Inhoud... 3 1.1.2 Modules... 3 1.1.3 Niveau en soort

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Moderne Talen AO AV 006 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 28 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5

Nadere informatie

Directeur: Karl Fievez Adjunct-directeur: Luk Smits. Scholengemeenschap van het vrij en gemeentelijk secundair onderwijs (Beveren - Bazel)

Directeur: Karl Fievez Adjunct-directeur: Luk Smits. Scholengemeenschap van het vrij en gemeentelijk secundair onderwijs (Beveren - Bazel) 2018-2019 Kruibekestraat 55a 9150 Bazel 03 740 03 30 www.sintjorisbazel.be Directeur: Karl Fievez Adjunct-directeur: Luk Smits Scholengemeenschap van het vrij en gemeentelijk secundair onderwijs (Beveren

Nadere informatie

Ondernemerschap. Algemene opleiding Studiegebied Bedrijfsbeheer AO BB Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs

Ondernemerschap. Algemene opleiding Studiegebied Bedrijfsbeheer AO BB Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs Algemene opleiding Studiegebied Bedrijfsbeheer AO BB 001 01.02.2019 Ondernemerschap Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs REFERENTIEKADER: ERKENDE BBROEPSKWALIFICATIE: KAPPER- SALONVERANTWOORDELIJKE

Nadere informatie

Advies over nieuwe modulaire structuurschema s voor het secundair O.S.P. studiegebieden Handel en Mechanica- Elektriciteit

Advies over nieuwe modulaire structuurschema s voor het secundair O.S.P. studiegebieden Handel en Mechanica- Elektriciteit Vlaamse Onderwijsraad Raad Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 4 29 juni 2004 1000 Brussel RVOL/MDR/ADV013 Advies over nieuwe modulaire structuurschema s voor het secundair O.S.P. studiegebieden Handel

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap woensdag 24 mei 2006 STUDIEGEBIED KANT. Modulaire opleiding Borduren AO KA 004

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap woensdag 24 mei 2006 STUDIEGEBIED KANT. Modulaire opleiding Borduren AO KA 004 STUDIEGEBIED KANT Modulaire opleiding Borduren AO KA 004 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 19 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 4 1.1 Korte beschrijving... 4 1.1.1 Inhoud... 4 1.1.2 Modules... 4 1.1.3 Niveau en soort

Nadere informatie

VR DOC.0654/1BIS

VR DOC.0654/1BIS VR 2018 2206 DOC.0654/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het artikel 5, 8, 11 en 13 en de bijlagen

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Definitieve goedkeuring van het besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van

Nadere informatie

Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad)

Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad) RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 9 juni 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-015 Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad) Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel

Nadere informatie

Bijlage: Planningscriteria Vrij Katholiek Secundair Onderwijs

Bijlage: Planningscriteria Vrij Katholiek Secundair Onderwijs 1 Bijlage: Planningscriteria Vrij Katholiek Secundair Onderwijs 1 Algemene criteria 1.1 Het leeuwendeel van de leerlingen vrij katholiek secundair onderwijs is op het niveau van de tweede/derde graad ingeschreven

Nadere informatie

VR DOC.0535/1BIS

VR DOC.0535/1BIS VR 2017 0206 DOC.0535/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen

Nadere informatie

Advies over de modulaire opleidingen Maatschappijoriëntatie, NT1, Opstap Frans, Opstap Engels voor de basiseducatie

Advies over de modulaire opleidingen Maatschappijoriëntatie, NT1, Opstap Frans, Opstap Engels voor de basiseducatie ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 26 april 2005 RVOL/MDR/ADV/006 Advies over de modulaire opleidingen Maatschappijoriëntatie, NT1, Opstap Frans, Opstap Engels voor de basiseducatie VLAAMSE ONDERWIJSRAAD,

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk.

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------ Advies nr. 109 van 27 oktober 2006 over het ontwerp van koninklijk

Nadere informatie

Diplomagericht onderwijs in de gevangenis

Diplomagericht onderwijs in de gevangenis Diplomagericht onderwijs in de gevangenis Colloquium Koning Boudewijnstichting Vorming en opleiding in de gevangenis Best Practices Brussel, 6 mei 2009 Diplomagericht onderwijs Onderwijsdiploma? Organisatie

Nadere informatie

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2007 STUDIEGEBIED AUTO. Modulaire opleiding Spuiter BO AU 001

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2007 STUDIEGEBIED AUTO. Modulaire opleiding Spuiter BO AU 001 STUDIEGEBIED AUTO Modulaire opleiding Spuiter BO AU 001 Versie 2.0 BVR Pagina 1 van 8 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2007 1 Deel 1 Opleiding... 3 1.1 Korte beschrijving...

Nadere informatie

Deeladvies over nieuwe modulaire opleidingen voor het studiegebied Lichaamsverzorging

Deeladvies over nieuwe modulaire opleidingen voor het studiegebied Lichaamsverzorging 4 ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 20 december 2005 RVOL/MDR/ADV/004 Deeladvies over nieuwe modulaire opleidingen voor het studiegebied Lichaamsverzorging VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL

Nadere informatie

Diverse Reglementeringen Brussel, MH/AB/LC A D V I E S. over

Diverse Reglementeringen Brussel, MH/AB/LC A D V I E S. over Diverse Reglementeringen Brussel, 19.01.2001 MH/AB/LC A D V I E S over EEN ONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET GEBRUIK VAN LPG VOOR HET AANDRIJVEN VAN AUTO S, EEN ONTWERP VAN MINISTERIEEL BESLUIT

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. - Ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de rijopleiding categorie B - Definitieve goedkeuring

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. - Ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de rijopleiding categorie B - Definitieve goedkeuring DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de

Nadere informatie

PROJECTFICHE AFSTEMMING BEROEPSOPLEIDINGEN IN DE GEVANGENISSEN. Samenwerking centra voor volwassenenonderwijs en VDAB. Stand van zaken op 03 mei 2013

PROJECTFICHE AFSTEMMING BEROEPSOPLEIDINGEN IN DE GEVANGENISSEN. Samenwerking centra voor volwassenenonderwijs en VDAB. Stand van zaken op 03 mei 2013 PROJECTFICHE AFSTEMMING BEROEPSOPLEIDINGEN IN DE GEVANGENISSEN Samenwerking centra voor volwassenenonderwijs en VDAB Stand van zaken op 03 mei 2013 Betrokken partners VDAB Stuurgroep volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Trajectbegeleiding naar een diploma secundair onderwijs

Trajectbegeleiding naar een diploma secundair onderwijs Trajectbegeleiding naar een diploma secundair onderwijs Korte situering CVO Tweedekansonderwijs Antwerpen Het project Samen-Scholing Te doen/ te mijden bij instellingsoverschrijdende trajectbegeleiding

Nadere informatie

Mogelijkheden voor het keuzegedeelte in de eerste graad

Mogelijkheden voor het keuzegedeelte in de eerste graad Dienst CUR Guimardstraat 00 BRUSSEL + 07 06 0 www.katholiekonderwijs.vlaanderen DOCUMENT Mogelijkheden voor het keuzegedeelte in de eerste graad 07-0- Mogelijkheden voor het keuzegedeelte in de eerste

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl7 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding AO BE 024 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15 januari

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1: Opleiding...

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Opleiding Initiatie Bibliotheek-, Documentatie- en Informatiekunde BO BD 001 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 15 Inhoud

Nadere informatie

Advies over de nieuwe modulaire structuurschema s voor het studiegebied Auto van het secundair O.S.P. DEEL I: Situering en algemene bemerkingen

Advies over de nieuwe modulaire structuurschema s voor het studiegebied Auto van het secundair O.S.P. DEEL I: Situering en algemene bemerkingen Vlaamse Onderwijsraad Raad Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 27 april 200 1000 Brussel RVOL/MDR/ADV/007 Advies over de nieuwe modulaire structuurschema s voor het studiegebied Auto van het secundair O.S.P.

Nadere informatie

Beroepsopleiding Studiegebied Handel BO HA Bedrijfsbeheer. Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs

Beroepsopleiding Studiegebied Handel BO HA Bedrijfsbeheer. Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs VR 2016 0912 DOC.1344/7 Bijlage 5 bij het besluit van de Vlaamse Regering van.../.../... tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs en van de

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO3 AO AV 008 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules...

Nadere informatie

Advies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie

Advies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie Raad Levenslang en Levensbreed Leren 24 februari 2015 RLLL-RLLL-ADV-1415-003 Advies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie Vlaamse Onderwijsraad

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Wiskunde AO AV 007 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1

Nadere informatie