De toegevoegde waarde van Creatieve Therapie in de behandeling van depressie- en stemmingsstoornissen. Niek Ghekiere 15 november 2013
|
|
- Willem Janssens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De toegevoegde waarde van Creatieve Therapie in de behandeling van depressie- en stemmingsstoornissen Niek Ghekiere 15 november 2013
2 Overzicht van de lezing Creatieve Therapie: zijn 4 methodieken Bestaat er evidentie waaruit we kunnen aannemen dat Creatieve een toegevoegde waarde heeft in de behandeling van mensen met depressie- en stemmingsstoornissen? o ja! MAAR Bestaat er evidentie waaruit we kunnen aannemen dat Creatieve een toegevoegde waarde heeft in de behandeling van mensen met depressie- en stemmingsstoornissen? o JA! maar Hoe verklaren we de effectiviteit van Creatieve Therapie? Ook op deze manier kunnen we verklaren dat Creatieve Therapie bijdraagt tot Conclusie en aanbevelingen Vragen & antwoorden
3 Wat is Creatieve Therapie? Inzoomen op Creatieve Therapie Deze behandelvormen worden ingezet in de behandeling van cliënten met psychosociale problemen en/of psychiatrische stoornissen waarbij het medium beeldend, dans, drama of muziek op een methodische wijze wordt ingezet. Beeldende therapie Dans- & bewegingstherapie Drama Therapie Muziek Therapie De creatief therapeut is gespecialiseerd in één medium
4 Inzoomen op Creatieve Therapie Elke methodiek heeft zijn eigen observatieinstrument. Methodes kennen vaker contraindicaties De werkvormen zijn methodegebonden. Technieken zijn bewuste toegepaste interventies die onmiddellijk een reactie uitlokken of de beleving beinvloeden Methodiek Methode Werkvorm Technieken Beeldende therapie Dans- en bewegingstherapie Dramatherapie Muziektherapie Scheppende lichaamstaal Authentic Movement Developmental Transformations Neurologische Muziektherapie Aanschilderen Werken met bewegingsmetaforen Spelen van een innerlijk conflict Improvisatie In het medium of verbaal Spiegelen Uitlokken Imiteren
5 Creatieve Therapie is een behandelvorm: Individuele therapie Groepstherapie Partner- & relatietherapie Gezinstherapie
6 Bestaat er evidentie waaruit we kunnen aannemen dat Creatieve een toegevoegde waarde heeft in de behandeling van mensen met depressie- en stemmingsstoornissen? ja MAAR
7 Wetenschap, Creatieve Therapie & depressie- & stemmingsstoornissen Anno 2013 zijn er wel wetenschappelijke onderzoeken die de waarde en de effectiviteit van C.T.onderschrijven. Echter zijn deze onderzoeken té beperkt in aantal en beperkt in methodologische kwaliteit. Het is dus nu nog niet mogelijk om met grote wetenschappelijke zekerheid de effectiviteit van Creatieve Therapie aan te tonen. Bron Arts Therapy Cognitive Behaviour Therapy Depression Science Direct PubMed Dit betekent niet dat deze niet bestaat!
8 Bestaat er evidentie waaruit we kunnen aannemen dat Creatieve een toegevoegde waarde heeft in de behandeling van mensen met depressie- en stemmingsstoornissen? JA Maar
9 Beeldende therapie en depressie- & stemmingsstoornissen Bestaat er betrouwbare evidentie dat beeldende therapie een meerwaarde biedt in de behandeling van mensen met depressie- & stemmingsstoornissen?
10 Wetenschappelijkheden, beeldende therapie & depressie -& stemmingstoornissen `` (2005) Beeldende therapie kan een bijdrage leveren aan de diagnostiek van een (ernstige, matige en lichte) depressieve stoornis, zowel voor een multidisciplinair team (in de preklinische en klinische fase) als voor een vrij gevestigde praktijk. De DDS (Diagnostic Drawing System) is een diagnostische tekentest waar in Amerika al jaren onderzoek naar gedaan wordt. Deze test is gebaseerd op de DSM-IV en maakt gebruikt van een objectieve structuuranalyse van drie tekeningen. Uit de praktijk blijkt dat ook bij een matige en lichte depressie specifieke beeldkenmerken te zien zijn. Beeldende therapie kan een grote bijdrage leveren aan de diagnostiek bij patiënten die zich verbaal niet of moeilijker kunnen uiten (bijvoorbeeld kinderen, vluchtelingen en mensen met spraakproblemen).
11 Wetenschappelijkheden, beeldende therapie & depressie -& stemmingstoornissen Er zijn aanwijzingen dat beeldende therapie werkzaam kan zijn bij de behandeling van (lichte, matige en ernstige) depressieve patiënten, zowel in de preklinische als klinische fase. Het doel van de beeldende therapie bij depressieve patiënten is zowel het doorbreken van het onvermogen tot vernieuwend handelen en van het stereotiepe denken, als het vormgeven aan herinneringen, emoties en conflicten om deze te kunnen integreren in de eigen geschiedenis en huidige leven. Als resultaat van beeldende therapie kan de patiënt aangeven dat hij zich minder of niet meer somber voelt. Hij kan een constructieve (beeldende) oplossing aandragen en uitvoeren. Hij is flexibeler en durft meer experiment aan. De verandering is zowel zichtbaar in de interactie met de beeldende middelen, als in de interactie met zijn omgeving.
12 Dans- en bewegingstherapie & depressie- & stemmingsstoornissen Bestaat er betrouwbare evidentie dat dramatherapie een meerwaarde biedt in de behandeling van mensen met depressie- & stemmingsstoornissen?
13 DBT verbetert emotionele responsen en moduleert neurohormonen bij adolescenten met een milde depressie (Young-Ja, 2005) (RCT, n= 40): Cortisolhormoon: geen significante daling, Serotonine-hormoon: stijgt, Dopamine-hormoon stijgt na 12 weken DBT. 3 sessies van 45min / week Effects of dance movement therapy (DMT) on plasma concentrations of (A) cortisol, (B) serotonin, and ( C) dopamine. There were group x time interaction in serotonin (F(1,38) = 9.8, p <.005) and dopamine concentrations (F(1,38) = 27.0, p<.001).
14 De toegevoegde waarde van Creatieve Dans- en bewegingstherapie DBT heeft een groter en positief effect op lichaamsbeeld & affectregulatie bij patiënten met een depressie in vergelijking met ergotherapie (Kipp, Herda & Schwartz (2000)) Gunter and Holter (2006) beschrijven de positieve effecten van DBT bij mensen met depressie (n=45): een beter wel-voelen ; een positief lichaams- en zelfbeeld; een constructievere perceptie van relaties.
15 Het is aanneembaar dat Authentic Movement (DBT) effectief is als depressiepreventie - methode A B C Korte termijn effecten van Authentic Movement op (A) depressieklachten (F 2,20 = 12.41, P < ), (B) angstklachten (F 2,20 = 7.76, P = 0.003) en ( C) stressklachten (F 2,20 = 33.73, P < 0.001), na 2 dagen Authentic Movement Therapie bij een werkende populatie (n=23).
16 Dramatherapie & depressie- & stemmingsstoornissen Bestaat er betrouwbare evidentie dat dramatherapie een meerwaarde biedt in de behandeling van mensen met depressie- & stemmingsstoornissen?
17 Wetenschappelijkheden, dramatherapie & depressie -& stemmingstoornissen (2005) Er zijn aanwijzingen dat dramatherapie de beleving van de gemoedstoestand van de depressieve patiënt kan verbeteren en zijn vaardigheden in contact, initiatief nemen en zelfwaardering kan doen toenemen.
18 Muziektherapie & depressie- & stemmingsstoornissen Bestaat er betrouwbare evidentie dat muziektherapie een effectieve meerwaarde heeft binnen de behandeling van depressie- en stemmingsstoornissen?
19 Wetenschappelijkheden, muziektherapie & depressie -& stemmingstoornissen (2008) (5 RCT s) Clienten die muziektherapie volgen in combinatie met de gestandaardiseerde therapie, vertonen een grote afname van depressieve symptomen in vergelijking met zij die enkel de gestandaardiseerde therapie volgden.
20 Wetenschappelijkheden, muziektherapie & depressie -& stemmingstoornissen Individuele muziektherapie gecombineerd met een gestandaardiseerde behandeling is effectief bij volwassenen met depressie. Muziektherapie, met zijn specifieke kwaliteiten, is een waardevolle verbetering voor de behandelpraktijk. Erkkila, e.a.(2011) (RCT, n= 79) Changes in psychiatric tests. (a) Montgomery-Asberg Depression Rating Scale; (b) Hospital Anxiety and Depression Scale-Anxiety; ( c) Global Assesment of Functioning; (d) Toronto Alexithymia Scale-20; ( e) Health-related quality of life scale RAND-36 (P<0,05)
21 Hoe verklaren we de effectiviteit van Creatieve Therapie?
22 Creatieve Therapie is een handelings- en ervaringsgerichte vorm van therapie Creatieve Therapie Het handelen Handelen in het medium Reflectie en/of verdiepen van de ervaring De ervaring Inzichtgevend Verwerking Verbetering van cognitief en/of lichamelijk functioneren of psychisch welzijn (In functie van overeengekomen) behandeldoelen
23 Gebasseerd op een onderzoek van Creatieve Therapie in een forensisch instituut (Nl) in het kader van agressieregulatie en in samenwerking met de dialectische gedragstherapie Creatieve Therapie geeft aandacht voor en aan Damasio, A. / Levine, P.) Greenberg L.S. (Negatieve) emotionele schema s kun je vaak niet door het veranderen van gedachten, maar door het ervaren van positieve emoties beinvloeden. impulsen, refexen en instincten (proto-zelf) Bewust, niet-denkend begrijpen, gevoel, de woordloze vertelling (kern-zelf) / kernbewustzijn) Bewust, rationeel begrijpen, cognitie, woorden (uitgebreid bewustzijn) Stern, D. Geeft aandacht aan en voor patronen van gevoelens, belevingen, sensaties, gedachten en gedragingen. (Vitality Affects) In de beleving van het creeeren, de expressie en de kunst beleven we deze patronen (vitality affects) bewust (present moment)
24 Ook op deze manier kunnen we verklaren dat Creatieve Therapie bijdraagt tot Bewust maken en uiten van emoties (Emotie/affectregulatie) Het reguleren van spanning Expressievaardigheden (Lichaams)bewustzijn Kwetsbaarheid en kracht leren hanteren Verbinding en hechting Het recreëren van een positief zelfbeeld en lichaamsbeeld Angstregulatie Creativiteit en zelfrealisatie Verhogen van zelfcontrole Verbeteren van communicatie en interactie Het ervaren van zin en zin geven Het ervaren van meer vitaliteit, plezier en levenskwaliteit
25 Conclusie en aanbevelingen Rekening houdende met de geringe studies en de kwaliteit van deze studies kunnen we minstens aannemen dat * er aanwijzingen bestaan dat creatieve therapie werkzaam kan zijn bij de behandeling van depressieve patiënten in een combinatie met een gestandaardiseerde behandeling * er aanwijzingen bestaan dat creatieve therapie werkzaam kan zijn bij de behandeling van depressieve patiënten, zowel in de preklinische als in de klinische fase. De belangrijkste uitdagingen liggen erin dat we investeren in het inzetten van creatief therapeuten bij de behandeling van mensen met depressieen stemmingsstoornissen én dat we investeren in methodologische kwalitatieve onderzoeken die bovenstaande bevindingen kunnen herbevestigen en nuanceren.
26 Dank voor de uitnodiging en de aandacht Niek Ghekiere Bach. Creatieve Dans- en bewegingstherapie Ma. Dance Movement Therapie Specialisatie in (Neo)Reichiaanse Psychotherapie Dir. Therapie- & Opleidingscentrum AgapeBelgium Bestuurslid Belgische Vereniging voor Creatieve Therapie (BVCT-ABAT VZW) Voorzitter Belgische Vakgroep Dans- & bewegingstherapie Trainer aan de opleiding Dans- en bewegingstherapie, AgapeBelgium Trainer aan de opleiding Dance Movement Therapy, Olomouch, Tsjechië Onderzoeker FVB, expertengroep richtlijnen Publicatie dans- & bewegingstherapie als depressiepreventie, een kwantitatief onderzoek (Tijdschrift voor vaktherapie, 2013)
27 Bronnenvermelding BVCT-ABAT VZW, 2011, Beroepsprofiel van een Creatief Therapeut, Gent: BVCT-ABAT. Damasio, A.R., Ik voel, dus ik ben. Amsterdam: Wereldbibliotheek. Erkkila, J., Punkanen, M., Fachner, J., e.a., 2011, Individual music therapy for depression: randomised controlled trial. The Britisch Journal of Psychiatry, 199, , Ghekiere, N., Authentic Movement en depressiepreventie. Tijdschrift voor vaktherapie, 9, 3-10, Greenberg, L.S Emotion-focused therapy. Washington-DC: American Psychological Association. Gunther, C., & Holter, G., Outcome factors of DMT: A pilotstudie with depressive patients. In Presentation on the 2nd International Colloquium in Dance Therapy. Feb.10-11, Kipp, J., Gerda, C., & Schwartz, H.J., Wirkfactoren der Ergotherapie Ergebnnisse einer Pilotstudie. Ergotherapie & Rehabilitation, 39(6), Maratos A., Gold C., Wang X., Crawford M., Music therapy for depression. Cochrane Database of Systematic Reviews 2008, Issue 1. Art. No: CD DOI: / CD pub2 Smeijsters, H., 2008, Handboek Creatieve Therapie. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Smeijsters, H. & Cleven, G., Vaktherapieen in de forensische psychiatrie. Utrecht: Expertisecentrum Forensische Psychiatrie. Stern, D The interpersonal world of the infant. New York: Basic Books. Stern, D., The present moment in psychotherapy and everyday life. New York: Norton & Company Trimbos instituut, Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijn Depressie, 3 de revisie, 2013, Young-JA, J., Sung-Chan H., Dance Movement Therapy improves emotional responses and modulates neurohormones in adolescents with mild depression. International Journal Neuroscience, 115,
Creativiteit & Creatieve therapie. Prof. dr. Henk Smeijsters Hoofd Onderzoek KenVaK
Creativiteit & Creatieve therapie Prof. dr. Henk Smeijsters Hoofd Onderzoek KenVaK Invalshoeken Creatief proces Kunstanaloog proces Zelf-actualiserend proces Analoog proces Creatief proces Behoeftenhiërarchie
Nadere informatieBeeldende. kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie
Beeldende therapie voor LVB kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie Liesbeth Bosgraaf MAth Dr. Kim Pattiselanno Dr. Marinus Spreen
Nadere informatieMuziektherapie in de oncologie
Muziektherapie in de oncologie Wetenschap en praktijk combineren Tom Abrahams 26 mei 2015 Wat is muziektherapie? Een vorm van vaktherapie Ervaringsgericht Interventies binnen muzikale context Waar wordt
Nadere informatieIndividuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie
Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Eveline Bleiker Minisymposium Oncologische Creatieve therapie in ontwikkeling 26 mei 2015 Achtergrond Even voorstellen Creatieve
Nadere informatieDisclosure belangen sprekers
Disclosure belangen sprekers Geen potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere financiële vergoeding Aandeelhouder Geen
Nadere informatieDe ervaringen met doen alsof van volwassenen met ASS en NT-partners
De ervaringen met doen alsof van volwassenen met ASS en NT-partners Een kwalitatief onderzoek naar Dramatherapie Rik Koot rik.koot@zuyd.nl Presentatie Introductie Methode Resultaten Discussie Introductie
Nadere informatieKernbewustzijn en analogie in kunst Werken met doorvoeld weten in vaktherapie
Dr. Henk Smeijsters Lector KenVaK Hogescholen Zuyd-Utrecht-ArtEZ Hoofdopleider Master of Arts Therapies Lid MethodologieNetwerk van het landelijk Forum Praktijkgericht Onderzoek 22 januari 2010 Kernbewustzijn
Nadere informatieBehandeling van depressieve klachten in de vrij gevestigde praktijk. Focaal-inzichtgevend
. Werkveld Prototype werkvorm Behandeling van depressieve klachten in de vrij gevestigde praktijk Focaal-inzichtgevend Rationale Depressieve klachten behoren tot de bekendste psychische klachten in ons
Nadere informatieExecutieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven
Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieCognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met
Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Muziektherapie
Deze PowerPoint presentatie is gemaakt door het studentlid in het bestuur van de (NVvMT), in het kader van een lezing die zij namens de NVvMT gaf aan een studievereniging. De illustraties en de functies
Nadere informatietherapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ]
therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ] In het noorden en oosten van Nederland behandelen en begeleiden wij kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Therapieën
Nadere informatieMindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht
Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Flip Kolthoff, psychiater Radboud Universitair Centrum voor Mindfulness, GGZ Noord-Holland-Noord Flip Kolthoff, VUmc, 20-01-2012 1 Inleiding Flip Kolthoff,
Nadere informatieDialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen
Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).
Nadere informatieBijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI 10.1007/978-90-368-1003-6, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 50 neem de regie over je depressie Bijlage 1 Beloopstabel
Nadere informatieNEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE BIJ SCHIZOFRENIE
NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE BIJ SCHIZOFRENIE Gerben Roefs Zuyd Hogeschool Master of Arts Therapies 19 juni 2015 Opbouw Presentatie VOLGT PROCES VAN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK DOEN START MET EEN IDEE -
Nadere informatieVoorwoord 1 3. Inleiding 1 5 Inhoud van het boek 20
Inhoud Voorwoord 1 3 Inleiding 1 5 Inhoud van het boek 20 deel i achtergronden 23 1 Beeldende therapie 2 5 1.1 Definiëring van het begrip beeldende therapie 2 5 1.2 Geschiedenis van het beroep in Nederland
Nadere informatieDepressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie?
Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie? Rob Kok, psychiater, epidemioloog Parnassia Bavo Groep Den Haag Waarom rehabilitatie? Eerherstel van wie? Over welke ouderen hebben we het
Nadere informatieMindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014
Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)
Nadere informatieVeerkracht in vorm en op maat : Creatieve therapie als kortdurende interventie bij oncologische revalidatie
Veerkracht in vorm en op maat : Creatieve therapie als kortdurende interventie bij oncologische revalidatie 16 juni 2016 Margriet Gordijn, vak therapeut beeldend / hoofd afdeling Creatieve Therapie Eveline
Nadere informatieEENDAAGSE GROEPSPSYCHOTHERAPEUTISCHE DAGBEHANDELING
1 2 EENDAAGSE GROEPSPSYCHOTHERAPEUTISCHE DAGBEHANDELING 3 INFORMATIE OVER PSYMENS PsyMens is een kleinschalige GGZ instelling met vestigingen in Utrecht, Nieuwegein, Woerden en Amersfoort. Wij bieden een
Nadere informatieCALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP
CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.
Nadere informatieVroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA
Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA 7-12-2018 Inhoud Vroegdetectie in een relationeel perspectief Infant and Early Childhood
Nadere informatiePositieve Psychologie Interventies
Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond
Nadere informatieStemmingsstoornissen. Van DSM-IV-TR naar DSM-5. Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut
Stemmingsstoornissen Van DSM-IV-TR naar DSM-5 Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut Inhoud Veranderingen in de DSM-5 Nieuwe classificaties
Nadere informatieMet therapie werken aan je problemen Sterker in de samenleving.
Met therapie werken aan je problemen Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Ik kreeg één keer per week therapie om beter in mijn vel te zitten. Ik leerde om te gaan met vervelende gebeurtenissen
Nadere informatieEFFECTIVITEIT VAN METHODIEKEN VOOR SLACHTOFFERS
EFFECTIVITEIT VAN METHODIEKEN VOOR SLACHTOFFERS WAT WETEN WEOVER DE EFFECTIVITEIT VAN METHODIEKEN IN DE VERSCHILLENDE FASEN VAN HET VERWERKINGSPROCES? Fasen in het verwerkingsproces Verschillende auteurs
Nadere informatiede Kunsten van het Leven Programma
^ de Kunsten van het Leven Programma 1 n o v e m b e r 2 0 0 8 9.30 16.30 uur. Opleiding CT-Amersfoort Hooglandseweg-Noord 140 Amersfoort. 09.30-10.00 uur Ontvangst 10.00-10.45 uur Inleiding Henk Smeijsters
Nadere informatieHeeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?
Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieTherapie met hulp van paarden: een experience-based praktijk? Equine Assisted Therapy: an experience-based practice?
Therapie met hulp van paarden: een experience-based praktijk? Equine Assisted Therapy: an experience-based practice? Lisan Hofman Rijksuniversiteit Groningen Stichting ZorgPK s Presentatie Aanleiding Doel-
Nadere informatiePreventie en behandeling van psychische klachten bij ouderen door meer bewegen. Dr. Ingrid Hendriksen
Preventie en behandeling van psychische klachten bij ouderen door meer bewegen Dr. Ingrid Hendriksen Inhoud Psychische klachten en bewegen Bewegen ter preventie van depressie Bewegingstherapie bij depressieve
Nadere informatieHET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE
HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij autisme
Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme
Nadere informatieVAGGA AFDELING volwassenen groepsaanbod 2019
Groepstherapie voor jongvolwassenen Jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar die het moeilijk hebben op vlak van sociale contacten en/ of zelfbeeld en waarbij sprake is van depressieve klachten, angstklachten
Nadere informatiePreventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant
Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot
Nadere informatieVraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans.
Vraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans. Hypothese: De verpleegkundige interventies die worden ingezet bij depressie, op afdeling De Schans,
Nadere informatieACT en Authenticiteit
ACT en Authenticiteit Weg met het keurslijf, ruimte voor jezelf. Datum: 25-09-2015 Door: Tim Batink Locatie: Bussum even voorstellen Tim Batink, MSc GZ-Psycholoog i.o., Cognitief Gedragstherapeut VGCt,
Nadere informatieOnderzoek in Vaktherapie
Onderzoek in Vaktherapie Dr. Henk Smeijsters, Lector KenVaK Wat zouden we moeten doen? lezing FVB-onderzoek Henk Smeijsters - lectoraat Hs Zuyd Het stappenplan (Hutschemaekers 2003) Definieer wat je doet
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsstoornissen cluster Zuid-Hollandse Eilanden informatie voor verwijzers Inleiding Het cluster Zuid-Hollandse Eilanden is actief in de regio Voorne-Putten, Goeree-Overflakkee en de Hoekse
Nadere informatieDeel VI Verstandelijke beperking en autisme
Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde
Nadere informatieDutch summary (Samenvatting van hoofdstukken)
Dutch summary (Samenvatting van hoofdstukken) 101 102 Hoofdstuk 1. Algemene introductie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het ontwikkelen van de Interactieve Tekentest (IDT), een nieuwe test
Nadere informatieVoelen in plaats van eten
Voelen in plaats van eten NAE 29 november 2018 Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Femke van Londen, GZ-psycholoog, AFT-therapeut Opbouw workshop Inleiding Toelichting en ervaring behandelprogramma
Nadere informatieEngelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten
Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Een verpleegkundige in Engeland die is gespecialiseerd in patiënten met multiple sclerose / MS voerde een informele studie uit waarbij
Nadere informatieDeeltijdbehandeling onbegrepen lichamelijke klachten
Deeltijdbehandeling onbegrepen lichamelijke klachten 2 Deze folder geeft u informatie over het deeltijdprogramma (gedeeltelijk) onbegrepen lichamelijke klachten op de zorgeenheid Psychiatrie van het CWZ.
Nadere informatieDIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND
DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Een no-nonsense benadering vormgegeven door gedreven en erkende professionals DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Hoofdlocatie: Oostwaarts 5 E,2711 BA Zoetermeer Telefoonnummer:
Nadere informatieZimmerman, Sheeran, & Young. Beoordelen van de aanwezigheid van depressie
DIAGNOSTIC INVENTORY FOR DEPRESSION (DID) Zimmerman, M., Sheeran, T., & Young, D. (2004). The Diagnostic Inventory for Depression: A self-report scale to diagnose DSM-IV Major Depressive Disorder. Journal
Nadere informatieInformatie deeltijdbehandeling
PAAZ Informatie deeltijdbehandeling Voor verwijzers en deelnemers Deze brochure geeft u informatie over de deeltijdbehandeling van de psychiatrische afdeling in ziekenhuis Lievensberg te Bergen op Zoom.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatieStress Reductie Programma
Stress Reductie Programma HeartMath Stress Reductie Programma Het programma is gebaseerd op jarenlang onderzoek van het Heartmath Instituut (gevestigd in Californië, USA) in samenwerking met neurologen
Nadere informatieFunctionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen
Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen OP BASIS VAN ICF MARIETA VERHOEVEN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST I.O. COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUTISCH WERKER VGCT Ernstige en langdurige eetstoornis Definitie
Nadere informatiejongeren. het beste in verdieping en
Aanbod Permanente vorming Academiejaar 2014 2015 Studiedomein: Psychologie en pedagogische wetenschappen Getuigschrift counseling in existentieel welzijn Getuigschrift gedragstherapie bij kinderen en jongeren
Nadere informatieVergelijking Psychomotorische Therapie en Dans&Bewegingstherapie
Vergelijking Psychomotorische Therapie en Dans&Bewegingstherapie Een kwalitatief praktijkgericht ontwikkelingsonderzoek naar verschillen en overeenkomsten PMT en DBT Nanon Janssen Inleiding naamgeving
Nadere informatieDepressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,
Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling
Nadere informatieAandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen
SAMENVATTING Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen klinische populaties, waaronder ook de Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Ook al wordt
Nadere informatieVoorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie
Voorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie Woord vooraf: -Het examen is vrij uitgebreid en pittig. Dit is bewust gedaan zodat u vragen heef rond verschillende onderwerpen en aspecten van de
Nadere informatie15:40 16:00 uur. Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR. Ouderenpsychiater
5:40 6:00 uur Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR Ouderenpsychiater % psychiatrische problemen bij Alzheimer 60 50 40 30 20 0 0 Zhao et al, J Affect Disord 205 Wanneer spreken van van een depressie?
Nadere informatieRob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht
Hoe vertaal ik resultaten uit de medische literatuur en richtlijnen naar de dagelijkse praktijk? Interpretatie van resultaten van geneesmiddelenonderzoek Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische
Nadere informatieSamenvatting Richtlijn
Samenvatting Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker Multidisciplinaire richtlijn ter ondersteuning van de dagelijkse praktijkvoering van zorgverleners, gericht op patiënten met kanker en/of
Nadere informatieEmpathie in de forensische zorg anno 2019: een aspiratie voor therapeuten én cliënten? Ellen Gunst - Studiedag ITER - 31 januari 2019
: een aspiratie voor therapeuten én cliënten? Ellen Gunst - Studiedag ITER - 31 januari 2019 Inhoud Controversieel begrip Cliënt-zijde Therapeut-zijde Therapiefragment Empathie (in de forensische zorg):
Nadere informatieDeeltijdbehandeling groep 2
Patiënteninformatie Deeltijdbehandeling groep 2 rkz.nl Inleiding Groep 2 vindt plaats op dinsdag en donderdag op de Psychotherapeutische Deeltijd van het, Beverwijk. Voor wie? U bent verwezen naar de psychotherapeutische
Nadere informatieProjectplan Affectregulerende Vaktherapie Versie
Projectplan Affectregulerende Vaktherapie Versie 15-11-2015 Titel Auteurs Aanleiding Beschrijving en onderzoek affectregulerende vaktherapie in psychiatrie en orthopsychiatrie voor kind en jeugd -Wijntje
Nadere informatieDepressie na een hartinfarct en risico op nieuwe hartklachten
Depressie na een hartinfarct en risico op nieuwe hartklachten Marij Zuidersma Promotoren: Peter de Jonge, Johan Ormel, Henk Jan Conradi Interdisciplinary center for psychiatric epidemiology University
Nadere informatieAnne Berg William W. Hale Universiteit Utrecht
NON-VERBAAL GEDRAG EN BEHANDELUITKOMST BIJ ADOLESCENTEN MET INTERNALISERENDE PROBLEMEN Anne Berg William W. Hale Universiteit Utrecht ACHTERGROND ZonMw-programma Effectief werken in de jeugdsector Gebrek
Nadere informatieNIEUWE EUROPESE RICHTLIJN VOOR PREVENTIE, DETECTIE EN BEHANDELING VAN DEPRESSIE IN
NIEUWE EUROPESE RICHTLIJN VOOR PREVENTIE, DETECTIE EN BEHANDELING VAN DEPRESSIE IN PALLIATIEVE ZORG Referentie. Rayner, L., Price, A., Hotopf, M., Higginson, I.J. (2011). The development of evidencebased
Nadere informatieP S Y C H O D Y N A M I S C H E G R O E P S T H E R A P I E V O O R P E R S O N E N M E T E E N V E R S T A N D E L I J K E B E P E R K I N G
De grensgroep P S Y C H O D Y N A M I S C H E G R O E P S T H E R A P I E V O O R P E R S O N E N M E T E E N V E R S T A N D E L I J K E B E P E R K I N G De grensgroep Wie zijn de deelnemers? Wat is
Nadere informatieGGZ aanpak huiselijk geweld
GGZ aanpak huiselijk geweld Wat is er nodig en wat helpt Jeannette van Borren Mei 2011 Film moeder en zoon van Putten Voorkomen van problemen is beter en goedkoper dan genezen Preventieve GGZ interventies
Nadere informatieSamenvatting. Grip Op Je Dip
Samenvatting Grip Op Je Dip Online depressie-interventie voor adolescenten en jongvolwassenen: effectiviteit, veranderingsmechanismen, en taalgebruik als psychologische marker 163 Hoofdstuk 1 is de algemene
Nadere informatieMindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.
Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende
Nadere informatieMentale kracht in de Forensische Psychiatrie
Mentale Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie LFPZ,Zeeland, 11 juni 2009 Jan Auke Walburg Principes van positieve psychologie Bestudering positieve subjectieve ervaringen en constructieve cognities.
Nadere informatieVERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht
VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden
Nadere informatieAnke van den Beuken Straat Postcode Mail. De heer Jansen Kapittelweg EN Nijmegen. Horst,
Anke van den Beuken Straat Postcode Mail De heer Jansen Kapittelweg 33 6525 EN Nijmegen Horst, 13-1-2017 Betreft: terugkoppeling behandeling meneer D*****, 12-**-1988 Geachte Meneer Jansen, Met toestemming
Nadere informatiePsychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?
Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie
Nadere informatieInterpersoonlijke psychotherapie
Interpersoonlijke psychotherapie in een groep een behandelprotocol voor depressie Dina Snippe, Opleider-supervisor IPT en groepspsychotherapie Cora Versteeg, supervisor IPT en groepspsychotherapeut i.o.
Nadere informatieCognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Nadere informatieGroepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en
Groepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en comorbiditeit ASS 10/05/2012 Dr. Corine Faché Lemke Leyman UCKJA Waarom een groepsbehandeling Het belang van peers Het leren van elkaar,
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatieStress Reductie Programma
Stress Reductie Programma HeartMath Stress Reductie Programma Het programma is gebaseerd op jarenlang onderzoek van het Heartmath Instituut (gevestigd in Californië, USA) in samenwerking met neurologen
Nadere informatieMindfulness, de stand van zaken & Hoe verder?
Mindfulness, de stand van zaken & Hoe verder? Mindfulness = Aandachttraining en emotieregulatie-training MBSR & MBCT cursus Meditaties: adem, bodyscan, geluiden, keuzeloze aandacht, 3 min ademruimte, bewegen,
Nadere informatieGZ-PSYCHOLOGIE EN OUDEREN: EEN JONG VELD ANNE MARGRIET POT
GZ-PSYCHOLOGIE EN OUDEREN: EEN JONG VELD ANNE MARGRIET POT WORKSHOP Introductie: Wie is wie? Programma en Vragen vooraf Basisinformatie over ontwikkelingen in: a) demografie b) psychische problemen c)
Nadere informatieElectronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial
Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate
Nadere informatieSportdeelname van jongeren met gedragsproblemen
Sportdeelname van jongeren met gedragsproblemen ONDERZOEK DREMPELS BETEKENIS VOORWAARDEN Remo Mombarg en Jan Willem Bruining (RUG/HIS) Koen Breedveld en Wouter Nootebos (Mulier Instituut) Saskia van Doorsselaer
Nadere informatieInfo-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker
Info-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker 1-2 - 3 Het Zorgprogramma Persoonlijkheid Behandelmodel: Dialectische Gedragstherapie (DGT ) (1993, M. Linehan): verandering
Nadere informatieMindfulness en kanker
Mindfulness en kanker Else Bisseling 3 oktober 2015 augustus 2014 00 maand 0000 Mindfulness (Kabat-Zinn, 1990; Teasdale, Segal & Williams, 1995) Aandacht geven aan wat we van moment tot moment doen en
Nadere informatieOmgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest
Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme
Nadere informatieTriple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen?
21/11/11 Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen? Inge Glazemakers Dirk Deboutte Inhoud Het probleem Oplossingen: de theorie Triple P Het project De eerste evaluatie - - -
Nadere informatieIs het includeren van een natuurrijke setting, honden en paarden in een psychodynamische psychotherapie behulpzaam?
Is het includeren van een natuurrijke setting, honden en paarden in een psychodynamische psychotherapie behulpzaam? Een theoretische beschouwing over de meerwaarde van het inzetten van dieren bij Equine
Nadere informatiePsychomotorische Therapie
Expertisecentrum Psychomotorische Therapie 2 Psychomotorische Therapie (PMT) Voor wie Psychomotorische Therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychische klachten of psychosociale problemen.
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik
Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Kortdurende motiverende interventie en cognitieve gedragstherapie Een effectieve behandeling
Nadere informatieGENERATIE 2020 E E N BLIK OP DE RESULTATEN
S TELLEN VOOR GENERATIE 2020 E E N BLIK OP DE RESULTATEN EVEN VOORSTELLEN.. M A RIE - L OTTE VA N BEVEREN K L I N I S C H P S YCHOLOOG, D OCTORAATSSTUDENT M A RIELOTTE.VA N B EVEREN@UGENT.BE DE ADOLESCENTIE
Nadere informatieMeer informatie MRS 0610-2
Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,
Nadere informatieInhoud. Inleiding 13. 1 Inleiding in de sociotherapie 15. 2 Het werkterrein van de sociotherapeut 41. 3 Sociotherapie in Nederland 61
Inhoud Inleiding 13 1 Inleiding in de sociotherapie 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Geschiedenis van de omgang met mensen met abnormaal gedrag 15 1.2.1 Oudheid 15 1.2.2 Middeleeuwen, 500-1500 16 1.2.3 Renaissance
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Psychotherapeutische Deeltijdbehandeling. rkz.nl
Patiënteninformatie Psychotherapeutische Deeltijdbehandeling rkz.nl Inleiding U bent voor deeltijdbehandeling verwezen door de huisarts of door een specialistische behandelaar. Het kan ook een passend
Nadere informatiePuzzelen. Aad van den Hoogen, klinisch psycholoog / K&J. Werken met ernstig slechthorende. NVA verg
Puzzelen Aad van den Hoogen, klinisch psycholoog / K&J Werken met ernstig slechthorende jongeren binnen de GGZ NVA verg. 28 09 2007 Ontwikkelingsvraag voor jongeren Grote veranderingen op verschillende
Nadere informatieMIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie
MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie Enkele cijfers 17,9 % van de patiënten met een angststoornis lijdt aan een alcoholverslaving 19,4% van de alcoholverslaafden heeft een angststoornis (Addiction
Nadere informatie> Kennisagenda MIND _. Wensen voor aandoeningsoverstijgend onderzoek van GGz-cliënten en hun naasten
> Kennisagenda MIND _ Wensen voor aandoeningsoverstijgend onderzoek van GGz-cliënten en hun naasten Concept Kennisagenda korte versie Mei 2017 1 Inleiding De Kennisagenda MIND beschrijft welke wensen voor
Nadere informatie