Jaarverslag De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten. Ontwikkelingen april Samenwerking

Transcriptie

1 april 6 Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Samenwerking De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in Utrecht zijn samenwerkingsprojecten op wijkniveau waar de volgende organisaties in participeren : Politie Woningcorporatie Mitros Woningcorporatie Portaal Ontwikkelingen 5 Het jaar 5 is voor de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht een jaar geweest met veel nieuwe en ingrijpende ontwikkelingen. Ten eerste is de financiering van de projecten veiliggesteld tot het jaar. In zekere zin zijn de projecten nu af van hun projectstatus. Woningcorporatie Bo-ex Woningcorporatie SSH Zorgcombinatie Continu Wijkwelzijnsorganisatie Cumulus Wijkwelzijnsorganisatie Doenja Dienstverlening Wijkwelzijnsorganisatie Portes Gemeente Utrecht DMO Wijkbureaus GG&GD Woonhygiëne GG&GD Vangnet Verslavingszorg Centrum Maliebaan Altrecht Zorgcoördinatieteam Groenrand Wonen Het Vierde Huis (Laatstekansbeleid) Ten tweede is de organisatiestructuur rond de projecten verstevigd. De Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) van de gemeente Utrecht is opdrachtgever en voert de regie. De projecten hebben nu één eenduidige opdrachtgever. Achter deze opdrachtgever gaan een aantal gemeentelijke diensten en de gezamenlijke woningcorporaties in de stad Utrecht schuil die allen meefinancieren. Verder is er één stedelijke Stuurgroep in het leven geroepen die in de plaats komt van de Stuurgroepen op wijkniveau/projectniveau. Ten derde is de interne structuur van de projecten vereenvoudigd. Tot en met het jaar 5 waren de casemanagers die gekoppeld waren aan de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht in dienst van de Wijkwelzijnsorganisatie die opereerde in het werkgebied van de betreffende projecten. Dit gaf problemen in de aansturing/ begeleiding en maakte een flexibele inzet van de casemanagers minder eenvoudig. Van de zeven casemanagers woonoverlast waren er drie in dienst van wijkwelzijnsorganisatie Portes, twee in dienst van Cumulus en twee in dienst van Doenjadienstverlening. De coördinatie en de administratieve ondersteuning waren al wel stedelijk georganiseerd en ondergebracht bij Portes. In 5 heeft de DMO de wijkwelzijnsorganisaties Portes, Cumulus en Doenjadienstverlening uitgenodigd om offerte uit te brengen voor het totale pakket woonoverlast. Inmiddels is dit proces van meervoudige aanbieding afgerond en heeft Wijkwelzijnsorganisatie Portes de opdracht gekregen om de uitvoering van de Wijkgerichte Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in Utrecht 5 Woonoverlastprojecten Utrecht te organiseren voor de komende tijd. De casemanagers, de coördinator en de administratieve kracht komen allen in dienst van één organisatie, één opdrachtnemer, namelijk Portes. Ten vierde is op aandrang van de opdrachtgever in het jaar 5 reeds een begin gemaakt met het realiseren van een stedelijke dekking met woonoverlastprojecten. De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht waren eerder vooral aktief in de achterstandswijken van de stad Utrecht. Ook in de overige wijken is echter sprake van ernstige woonoverlast. Het is aan de burger moeilijk uit te leggen waarom in de ene wijk een succesvolle aanpak van woonoverlast wel georganiseerd is en in de andere wijk niet. In de tweede helft van 5 zijn in het kader van het realiseren van de stedelijke dekking, nieuwe projecten gestart in Utrecht-West en Utrecht- Oost. Verder is het werkgebied van het Woonoverlastproject Staatsliedenbuurt e.o. vergroot tot geheel Utrecht-Noordoost. In de eerste helft van 6 volgt dan nog het opzetten van een project in de Binnenstad en in de tweede helft van 6 het opzetten van een project in Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern. In de tweede helft van 6 is dan de stedelijke dekking gerealiseerd. JvG April 6 Extreme woonoverlast Woonoverlast, waarvan door aard en/of frequentie een zodanige dreiging uitgaat dat het welzijn, de gezondheid, de veiligheid en/of de leefbaarheid van omwonenden ernstig wordt aangetast. Deze overlast is meestal gerelateerd aan ernstige psychiatrische problematiek, psychische problematiek, psychosociale problematiek, alcohol- of drugsgebruik, drugshandel, criminaliteit, asociaal gedrag en intimidatie of een combinatie van deze factoren bij de veroorzaker.

2 Pagina Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht In dit jaarverslag Ontwikkelingen 5 Extreme woonoverlast Algemeen Doelen Definities Stedelijke dekking Belangrijke kenmerken Casemanagers Woonoverlast Afsluitingen 4 Voorbeeldsituaties, 4 Woonoverlast en Huishoudens 4 Voorbeelden Aanpak 4, 5, 6 Woonoverlast /4 5 Achterliggende problematiek 5 Geweld en Veiligheid 6 Melders 4 6 Huiseigenaar 4 6 Ernst van de woonoverlast 7 Ernst en buurten 7 Samenwerking 8 Resultaten /4 9 Recidive 4 9 Succesfactoren 9 Leeftijd overlastveroorzaker Huishouden Herkomst Opvallende zaken 4 Trends Portes Adres Evaluatie Laagland Advies Algemeen In de stad Utrecht zijn op dit moment negen woonoverlastprojecten actief. In nauwe samenwerking trachten de samenwerkende organisaties om extreme woonoverlast te voorkomen en te bestrijden. Deze gezamenlijke aanpak blijkt in de praktijk zeer doeltreffend en succesvol. De aanpak staat in het teken van normstellend optreden en een hulpverleningsaanbod met een stok achter de deur (de dreiging van de ontruimingsprocedure). Door de korte lijnen tussen de samenwerkingspartners kan snel en effectief gereageerd worden op ernstig overlastgevend gedrag. Er is sprake van een soort kunstmatige sociale controle. Op pragmatische wijze proberen de samenwerkende organisaties in beeld te krijgen wat er aan de hand is met de overlastveroorzaker. Wat beweegt de overlastveroorzaker tot zijn overlastgevend gedrag? Op welke wijze kan het overlastgevend gedrag het meest effectief beïnvloed worden? In de ene situatie leidt dit tot een gezamenlijke strategie die vooral gericht is op het bijsturen van gedrag. In weer andere situaties wordt hulpverlening gestart om iets te doen aan de problematiek die schuilgaat achter dat gedrag. De aanpak vanuit de woonoverlastprojecten is niet uitsluitend gericht op de veroorzaker, maar zeker ook Doelen Utrecht-West op de bewoners die overlast ondervinden. Informeren, ondersteunen, organiseren en mondiger maken van klagers is vast onderdeel van de inzet. De Wijkgerichte Woonoverlasprojecten proberen een structurele oplossing te bewerkstelligen in de bestaande woonsituatie. Soms echter blijkt dat mensen niet meer zelfstandig kunnen wonen en beter af zijn met een opname in een bijzondere voorziening (psychiatrie, verzorgingstehuis). In een beperkt aantal situaties wordt toegewerkt naar een ontruiming omdat bewoners zich niet laten corrigeren. Het voorkomen en bestrijden van ernstige woonoverlast is het hoofddoel van de woonoverlastprojecten. Dit hoofddoel geeft richting aan alle acties vanuit de projecten. De projecten zijn er in de eerste plaats om omwonenden die gebukt gaan onder de overlast van hun buren, te hulp te schieten. Niets is zo belastend als dat je niet rustig kunt wonen, als dat je je niet veilig en op je gemak voelt in je eigen woning. Een belangrijk nevendoel is echter het zo snel mogelijk organiseren van hulpverlening voor zorgwekkende overlastveroorzakers. Het signaal van ernstige woonoverlast wordt gebruikt om zogenaamde zorgwekkende zorgmijders mensen met wie van alles aan de hand is, maar die geen hulp zoeken of vinden bij de reguliere hulpverlening in beeld te krijgen en naar de juiste hulpverlening toe te leiden. Op deze wijze wordt getracht om te voorkomen dat deze mensen dakloos raken. Koste wat het kost wordt getracht om te voorkomen dat verwarde en zieke mensen op straat belanden, waar zij nog moeilijker door de hulpverlening te bereiken en te behandelen zijn. De woonoverlastprojecten zetten zich ook in voor het bevorderen van de veiligheid in de wijk. In tal van overlastsituaties speelt geweld, intimidatie, bedreiging en criminaliteit. Soms naar binnen (gezin/relatie) gericht en dan weer naar buiten (tussen buren). De projecten maken werk van het aanpakken van deze onveiligheid. Zuilen Ondiep/Pijlsweerd Kanaleneiland Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in Utrecht Overvecht TRD Woonoverlast Utrecht-Noordoost Het resultaat van het gedrag van een bewoner dat regelmatig of voortdurend optreedt waardoor één of meer omwonenden ernstig in hun woongenot worden gestoord en/of in hun vrijheid worden belemmerd, of waardoor de individuele bewoner zichzelf schade toebrengt tot last van omwonenden. Extreme woonoverlast Woonoverlast, waarvan door aard en/of frequentie een zodanige dreiging uitgaat dat het welzijn, de gezondheid, de veiligheid en/of de leefbaarheid van omwonenden ernstig wordt aangetast. Deze overlast is meestal gerelateerd aan ernstige psychiatrische problematiek, psychische problematiek, psychosociale problematiek, alcohol- of drugsgebruik, drugshandel, criminaliteit, asociaal gedrag en intimidatie of een combinatie van deze factoren bij de veroorzaker. Extreme woonoverlast Ernstige overlast van woning tot woning, Ernstige overlast welke directe buren van elkaar ondervinden Wegingselementen : Utrecht-Oost Hoograven/Lunetten TRD = Transwijk/Rivierenwijk/Dichterswijk Aard Frequentie Schade omwonenden Ernst conflict Geschiedenis, achtergrond Niet met reguliere instrumenten van partijen afzonderlijk op te lossen

3 Pagina Stedelijke dekking In de tweede helft van 5 is een begin gemaakt met het realiseren van de gewenste stedelijke dekking. Het werkgebied van het project Staatsliedenbuurt e.o. is in oktober uitgebreid met geheel Utrecht-Noordoost, het project op Utrecht-West is in september van start gegaan en het project op Utrecht-Oost is in oktober gaan draaien. In juni 6 wordt gestart in de Binnenstad en in september 6 is de start gepland van het project op Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern. Eind 6 zouden dan Wijkgerichte Woonoverlastprojecten draaiende zijn. In 6 willen de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten echter een verdere efficiëntieslag maken. Dit gebeurt enerzijds door het samenvoegen van een aantal projecten en door het terugbrengen van het aantal netwerkoverleggen (projectoverleggen). Zo worden de projecten op Utrecht-Noordoost, Utrecht-Oost en de Binnenstad samengevoegd tot één project en verder wordt het project op Transwijk/ Rivierenwijk/Dichterswijk gesplitst en onder gebracht bij de projecten Kanaleneiland (Transwijk) en Hoograven/ Lunetten (Rivierenwijk/Dichterswijk). Op deze wijze wordt het aantal projecten teruggebracht naar 8. Verder gaat het aantal netwerkoverleggen van naar 8 per project per jaar. In plaats van ( maal ) netwerkoverleggen per jaar komen we dan uit op 64 (8 maal 8). Het is de bedoeling dat met ingang van januari 7 deze nieuwe situatie gerealiseerd zal zijn. Casemanagers Woonoverlast Elk Woonoverlastproject heeft zijn eigen Casemanager Woonoverlast. Deze casemanager speelt een sleutelrol binnen de aanpak. De casemanager woonoverlast is in dienst van de wijkwelzijnsorganisatie die opereert in de betreffende wijk, maar heeft zijn/haar werkplek op een politiepost midden tussen de wijkagenten. Op die manier worden twee vliegen in één klap geslagen. Ten eerste leidt dit tot een goede inbedding in de wijk en een vlotte toegang tot het welzijnsaanbod in de wijk. Ten tweede zorgt de combinatie met de wijkagenten voor het snel doorkoppelen van overlastsignalen en een gerichte aanpak in minder veilige situaties. Extreme woonoverlastsituaties zijn vaak zeer complex en de oplossing van deze situaties vraagt geregeld inzet van meerdere partijen. Partijen met andere belangen, een andere cultuur, andere doelen en een andere taal. Een goede afstemming en terugkoppeling is van het grootste Leidsche Rijn/ Vleuten/De Meern Toekomstige wijkindeling woonoverlastprojecten (6) Belangrijkste kenmerken van de woonoverlastprojecten : Integrale aanpak, Gezamenlijke verantwoordelijkheid gedurende het hele traject Korte lijnen op wijkniveau, Vroegtijdige onderkenning en signalering Completer beeld door samenbrengen informatie, betere plannen van aanpak Registratievolgsysteem Dwang en drang, stok achter de deur Case-management Outreachende hulpverlening, bemoeizorg, voorwaardelijke hulpverlening Aandacht voor overlastveroorzaker én omgeving belang. Dat laatste is vooral de taak van de casemanager woonoverlast. De casemanager woonoverlast maakt contact met de overlastveroorzaker, zoekt uit wat er precies aan de hand is, zoekt uit welk hulpverleningsaanbod er moet komen, biedt zelf een stuk begeleiding, probeert de overlastveroorzaker te motiveren om hulp te accepteren, c.q. te zoeken van de gespecialiseerde hulpverlening (tweedelijn : Altrecht, Zorgcoördinatieteam, Verslavingszorg, SPD etc.). Als de hulp door de gespecialiseerde hulpverlening eenmaal is opgestart houdt de casemanager woonoverlast contact om de voortgang te bewaken (vooral ook : leidt de hulpverlening tot het verminderen van de overlast) en verzorgt de terugkoppeling naar de andere partners. Soms ook neemt de casemanager woonoverlast contact op met de omwonenden (als de veroorzaker niets wil). Hij organiseert omwonenden om een oplossing te forceren. De casemanager woonoverlast Zuilen Ondiep/ Pijlsweerd Utrecht-West Kanaleneiland/ transwijk Overvecht Utrecht-Noordoost/ Oost/Binnenstad Hoograven/Lunetten/ Transwijk/ Rivierenwijk/ slaat een brug tussen de meldende instanties en de hulpverlenende instanties en slaat een brug tussen de zorgwekkende overlastveroorzaker en de gespecialiseerde hulpverlening. Verder vertaalt de casemanager de woonoverlast in een hulpvraag en organiseert daarop een hulpverleningsaanbod. Casemanager : intensief casemanagement organiseren juiste hulp, organiseren ondersteuning omwonenden, bewaken voortgang terugdringen woonoverlast, bemoeizorg, voorwaardelijke hulpverlening met stok achter de deur (ontruimingsprocedure) terugdringen overlast eerste doel gebrek aan motivatie en hulpvraag van cliënt/ overlastveroorzaker geen belemmering voor hulpverlening. cliënt wordt geholpen met formuleren hulpvraag. sleutelrol bij afstemming Voorbeeldsituatie Alleenstaande moeder met drie zoons wordt regelmatig mishandeld door haar oudste zoon. Hij is waarschijnlijk drugsverslaafd. Hij gedraagt zich als baas van de woning en het gezin. Regelmatig heeft hij vrienden op bezoek en dan is er sprake van enorme geluidsoverlast (harde muziek en soms geschreeuw en ruzie). De buren durven de zoon of zijn bezoek niet aan te spreken. Zij voelen zich geïntimideerd. Voorbeeldsituatie Er stromen klachten binnen over geluidsoverlast vanwege heftige relationele ruzies in een portiekwoning. Vooral s nachts wordt er veel geschreeuwd. De buren maken zich tevens zorgen over de paar maanden oude baby in de betreffende woning. Op een gegeven moment escaleert de situatie in de woning. De vrouw van 5 jaar zet haar vriend en kind op straat. Het blijkt later dat deze vrouw stevige psychiatrische problematiek heeft. Zij is zwaar psychotisch. Vervolgens komen er klachten binnen over het gedrag van het bezoek van de betreffende vrouw. Een groep van ongeveer jongens komt bij mevrouw over de vloer. De indruk bestaat dat mevrouw gebruikt wordt door de jongens. De jongens komen bij nacht en ontij en dan is er veel overlast (muziek, verbaal geweld). Een bewoner zegt er op een gegeven moment iets van en krijgt een paar rake klappen van de betreffende jongen. Voorbeeldsituatie Gezin met inwonend drugsverslaafde zoon. Van de zijde van omwonenden komen klachten binnen : geluidsoverlast, stankoverlast, vervuiling, asociaal gedrag, extreme woongeluiden, interne verbale en fysieke ruzies, veel lawaai, er wordt op balkon gekookt en het hete vet wordt soms gewoon over het balkon heen geflikkerd. Zoon is Voorbeeldsituatie 4 Bij Politie komen tal van klachten binnen van meerdere buren. Geluidsoverlast, verbaal geweld, vernieling, geschreeuw vanwege mishandeling, paniek en geschreeuw van kinderen. Wat is er aan de hand. Op het adres woont een gescheiden vrouw met haar drie kleine kinderen. Haar expartner heeft geen vrede met de situatie en stalkt. Bij nacht en ontij staat deze ex-partner voor de deur van de betreffende woning en maakt net zo lang stennis tot hij binnen wordt gelaten. Vervolgens ontstaat in de woning een enorme ruzie en vallen er rake klappen. Soms is de ex-partner stomdronken en dreigt de ruiten van zijn voormalige vrouw in te gooien. Hij doet dan een poging en het is voorgekomen dat een ruit van de buren sneuvelde omdat hij niet meer zo goed kon richten. De buren zijn het zat. De vrouw dreigt door de situatie in de mangel te worden genomen.

4 Pagina 4 Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Voorbeeldsituatie Alleenstaande moeder met drie zoons wordt regelmatig mishandeld door haar oudste zoon. Hij is waarschijnlijk drugsverslaafd. Hij gedraagt zich als baas van de woning en het gezin. Regelmatig heeft hij vrienden op bezoek en dan is er sprake van enorme geluidsoverlast (harde muziek en soms geschreeuw en ruzie). De buren durven de zoon of zijn bezoek niet aan te spreken. Zij voelen zich geïntimideerd. Voorbeeldsituatie Er stromen klachten binnen over geluidsoverlast vanwege heftige relationele ruzies in een portiekwoning. Vooral s nachts wordt er veel geschreeuwd. De buren maken zich tevens zorgen over de paar maanden oude baby in de betreffende woning. Op een gegeven moment escaleert de situatie in de woning. De vrouw van 5 jaar zet haar vriend en kind op straat. Het blijkt later dat deze vrouw stevige psychiatrische problematiek heeft. Zij is zwaar psychotisch. Vervolgens komen er klachten binnen over het gedrag van het bezoek van de betreffende vrouw. Een groep van ongeveer jongens komt bij mevrouw over de vloer. De indruk bestaat dat mevrouw gebruikt wordt door de jongens. De jongens komen bij nacht en ontij en dan is er veel overlast (muziek, verbaal geweld). Een bewoner zegt er op een gegeven moment iets van en krijgt een paar rake klappen van de betreffende jongen. Registratiecijfers 5 In 5 hebben de 9 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten gewerkt aan de aanpak van 696 ernstige woonoverlastsituaties. In 6 situaties werd uiteindelijk besloten om de zaak terug te verwijzen naar de aanmelder of om de zaak zonder actieve bemoeienis enige tijd te volgen. De cijfers in deze rapportage hebben vooral betrekking op de 66 (696-6) ernstige woonoverlastsituaties. De bijgaande grafiek laat de verdeling van het aantal ernstige woonoverlastsituaties over de verschillende projecten zien. Daarbij moet in het oog gehouden worden dat de wijken verschillen in grootte (aantal inwoners, huishoudens, woningen, sociale huurwoningen) en dat de projecten qua formatie casemanagement ook verschillen. Aanmeldingen Aantal extreme woonoverlastsituaties per project (5) Aanmelding vóór 5 en in 5 Oost 8 6 Vanaf oktober 5 West 4 Vanaf september 5 TRD 6 8 Noordoost 4 Kanaleneiland 8 4 Voor 5 5 Overvecht 57 7 Hoograven/ Lunett en 4 5 Ondiep/Pijlsweerd 4 4 Voorbeeldsituatie Zuilen 5 7 Gezin met inwonend drugsverslaafde zoon. Van de zijde van omwonenden komen klachten binnen : geluidsoverlast, stankoverlast, vervuiling, asociaal gedrag, extreme woongeluiden, interne verbale en fysieke ruzies, veel lawaai, er wordt op balkon gekookt en het hete vet wordt soms gewoon over het balkon heen geflikkerd. Zoon is buitengewoon agressief. Gezin gedraagt zich asociaal en kan verslaafde zoon niet aan. Laatst incident waar de politie moest ingrijpen. Zoon bedreigt eigen familie en buren met mes. Afsluitingen Afgesloten 5 Oost 9 Voorbeeldsituatie 4 Bij Politie komen tal van klachten binnen van meerdere buren. Geluidsoverlast, verbaal geweld, vernieling, geschreeuw vanwege mishandeling, paniek en geschreeuw van kinderen. Wat is er aan de hand. Op het adres woont een gescheiden vrouw met haar drie kleine kinderen. Haar expartner heeft geen vrede met de situatie en stalkt. Bij nacht en ontij staat deze ex-partner voor de deur van de betreffende woning en maakt net zo lang stennis tot hij binnen wordt gelaten. Vervolgens ontstaat in de woning een enorme ruzie en vallen er rake klappen. Soms is de ex-partner stomdronken en dreigt de ruiten van zijn voormalige vrouw in te gooien. Hij doet dan een poging en het is voorgekomen dat een ruit van de buren sneuvelde omdat hij niet meer zo goed kon richten. De buren zijn het zat. De vrouw dreigt door de situatie in de mangel te worden genomen. West TRD 8 Noordoost 4 Kanaleneiland 7 Overvecht 79 Hoograven/ Lunett en 46 Ondiep/Pijlsweerd 56 Zuilen

5 Pagina 5 Woonoverlast en Huishoudens 4 In bijgaande grafiek hebben we het aantal ernstige woonoverlastsituaties 4 afgezet tegen het aantal huishoudens in de betreffende wijken. In absolute aantallen ernstige woonoverlastsituaties scoort de wijk Overvecht het hoogst. Afgezet tegen het aantal huishoudens scoren de wijken Kanaleneiland en Lauwerecht/Staatsliedenbuurt/ Tuinwijk-West het hoogst. De wijk Overvecht telt namelijk zeer veel huishoudens (ruim twee keer zoveel als bijvoorbeeld de wijk Kanaleneiland).,%,85% Vanaf sept.,%,85%.79%,7%,5%,86%,66%,68%,7%,69%,4%,67%,49%,% heel Noord-Oost,4% vanaf okt. Voorbeeldsituatie 5 Bij de Woningcorporatie komen aanhoudend klachten binnen van buren die klagen over wat er gebeurt in de woning naast hen. De woning wordt bij afwezigheid van de hoofdbewoner (zit waarschijnlijk vast) als een soort gebruiksruimte gebruikt door een groep van voornamelijk dakloze drugsverslaafden. Bij nacht en ontij komen deze binnen, maken herrie, ruzie, draaien harde muziek. Voorbeeldsituatie 6 Ouders van een gezin met 4 kinderen (7,5, en jaar oud) kunnen de situatie niet meer aan. De kinderen spoken tot de kleine uurtjes in huis rond en veroorzaken heel veel geluidsoverlast. De vader van het gezin vlucht de woning uit. Hij kan er niet meer tegen en krijgt er hoofdpijn van. De moeder zit apathisch in de woning. Ze weet het niet meer. Extra aandacht vraagt het gebied Lauwerecht/Staatsliedenbuurt/ Tuinwijk-West 5 4 Aantal ernstige woonoverlastsituaties afgezet tegen het aantal huishoudens Woonoverlast/ Huishoudens 5 Bedr i j vengebi ed Lagewei de Schepenbuur t, bedr i j vengebi ed Ni euw Engel and, Th.à Kempi spl antsoen e.o. Laan van Ni euw Gui nea, Spi nozapl antsoen Lombok-west Lei dseweg e.o. Lombok-oost Hal ve Maan Oog i n Al Wel gel egen, Den Hommel Kanal enei l and-noor d Kanal enei l and-zui d Tr answi j k-noor d Tr answi j k-zui d Bedr i j vengebi ed Kanal enei l and Ri vi er enwi j k Dichterswijk Ni euw Hoogr aven Oud Hoogr aven Tol steeg, Rotsoor d Bokkebuur t Lunetten-zui d Lunetten-noor d Maar schalker weer d, Mer eveld Gal genwaar d Rijnsweerd De Ui thof Wi l hel mi napar k e.o. Oudwi j k Abstede Schi l der sbuur t Rubensl aan e.o. L. Napol eonpl antsoen e.o. Water vogel enbuur t Ster r enwi j ki Tolsteegsingel e.o. Bui ten Wi ttevr ouwen Voor dor p, Voor vel dsepol der Wi ttevr ouwen Zeeheldenbuurt, Hengeveldstraat e.o. Hui zi ngal aan, K. Door manl aan e.o. Tui ndor p-oost Tui ndor p, van Li ef l andl aan-west Tuinwijk-oost Tuinwijk-west Staatsl i edenbuur t Lauwer echt Vogel enbuur t Bui tengebi ed Over vecht Bedr i j vengebi ed Over vecht Tigris-, Bostondreef e.o. Zambesidreef e.o. Amazone-, Ni car aguadr eef Neckardreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Zamenhof dreef e.o. Taag-, Rubicondreef e.o. Loevenhoutsedi j k Zui l en-noor d De Mui nck Kei zer l aan e.o. Schaakbuurt e.o. Pr i ns Ber nhar dpl ei n e.o. Elinkwijk e.o. Jul i anapar k e.o. De Dr i ehoek Geuzenwi j k Egelantier - Mariëndaalstraat e.o. e Daalsebuurt e.o. Ondi ep Pi j l sweer d-zui d Pijlsweerd-noord,,7,,,,,,5,8,4,,6,8,7,4,,,,,,,,6,7,5,,,,,6,,,,,,4,5,6,49,5,5,4,48,58,8,6 Aantal ernstige woonoverlastsituaties afgezet tegen het aantal huishoudens per buurt (5),65,77,74,85,9,99,84,87,86,9,95,4,,9,6,7,5,7,9,5,,5,,5,,5,,5,7,8,75,79 Aanpak Omwonenden klagen bij de Politie over ernstige stankoverlast komend uit de woning aan de Voorbeeldstraat. De wijkagent probeert in contact te komen met de bewoner van het adres, maar wordt niet binnengelaten. Na dat een aantal keer geprobeerd te hebben, schakelt hij Ida, de Casemanager Woonoverlast van het Woonoverlastproject Overvecht, in. Ida zoekt contact met Marco, medewerker GG&GD afdeling woonhygiene. Ida en Marco lopen tegen hetzelfde probleem aan als de wijkagent tot zij een keer 's avonds langsgaan. De woning blijkt bewoond door een alleenstaande man van 45 jaar oud. Ze worden binnengelaten en treffen een zwaar vervuilde woning aan. De woning is een minidierentuin : vijftig tamme ratten, drie fretten, vijf papegaaien en heel veel maden. De vloer ligt vol met uitwerpselen van dieren, overal staan hokken, en er is een smal pad richting keuken en slaapkamer. De stank is niet te harden en alles is versmeerd. Het matras waarop de bewoner slaapt is vergeven van de maden. Het is onvoorstelbaar dat deze man gewoon nog werkt. De man blijkt zwakbegaafd te zijn. In een ver verleden werd hij begeleid door de SPD. De man is vereenzaamd en leeft zeer geïsoleerd. Naast zijn werk heeft hij geen andere sociale contacten en ook ziet hij zijn familie niet meer. De casemanager woonoverlast en de GG&GD maken afspraken met de man om toe te werken naar een grondige schoonmaak van de woning. De GG&GD legt zich toe op het organiseren van de schoonmaak en de casemanager woonoverlast zal zich vooral bezighouden met het organiseren van de juiste hulp na de grote schoonmaak om de kans van terugval te verkleinen. Contact met de werkgever levert het beeld op dat de man op zijn werk goed functioneert. Er wordt ingeschat dat de man uiteindelijk met een lichte vorm van begeleiding in staat moet zijn om zelfstandig te wonen en zichzelf te redden. Dat is ook het beeld dat bestaat bij de SPD die hem in een ver verleden begeleidde en dat nu weer zal oppakken. De grondige schoonmaak van de woning wordt een stuk moeilijker als blijkt dat de man behoorlijk wat schulden heeft, waaronder een stevige huurschuld. De kosten voor een grondige schoonmaak zijn hoog en moeten door de man zelf worden opgehoest. In samenwerking met de

6 Pagina 6 Kredietbank wordt een plan gemaakt voor het afbetalen van de schulden, de casemanager woonoverlast trekt dit. De grote schoonmaak wordt ook bemoeilijkt door het feit dat de man geen afstand wil doen van zijn dieren (op de maden na dan). Er wordt stevig op de man ingepraat om de dieren toch elders onder te brengen (dierenasiel). De Woningcorporatie wordt gevraagd om de druk wat op te voeren. De man krijgt in een gesprek bij de Woningcorporatie te horen dat als er niet snel wordt schoongemaakt en een oplossing voor de dieren wordt gevonden, de woningcorporatie de ontruimingsprocedure zal starten. Uiteindelijk lukt het met wat duwen en trekken om de man zover te krijgen zijn dieren naar het asiel te brengen. Dat lukt overigens pas wanneer het asiel zwart-op-wit heeft gezet dat de dieren goed verzorgd zullen worden en geen spuitje zullen krijgen. Blijft het probleem van de kosten van een grote schoonmaak. Een aanvraag bij Sociale Zaken ketst af omdat het inkomen van de man te hoog is. Uiteindelijk na heel veel vijven en zessen wordt een oplossing gevonden. Het Leger des Heils is bereid om gratis vrijwilligers in te zetten voor de schoonmaak. Blijft staan de kosten voor een container waar het vuil in kan (zo ongeveer de hele inboedel). Een liefdadigheidsfonds blijkt bereid om de kosten voor de container te vergoeden. Een ander liefdadigheidsfonds wordt bereid gevonden om een bedrag ter beschikking te stellen voor een herinrichting met tweedehandsspullen. De dieren zijn inmiddels in het asiel ondergebracht. De man houdt twee ratten van hetzelfde geslacht. De grote schoonmaak wordt in een week geklaard. Je wilt niet weten wat er allemaal is aangetroffen. De gespecialiseerde thuiszorg is inmiddels ingeschakeld door de GG&GD. De woning is op drie kasten na volledig leeg. Er wordt nu toegewerkt naar een herinrichting van de woning. Er worden vrijwilligers gevonden die de woning schilderen en behangen. Er wordt vloerbedekking gelegd en via het Leger des Heils wordt de verdere inboedel geregeld. De begeleiding van de man is nu volledig in handen van de SPD. De casemanager woonoverlast en de GG&GD hebben zich teruggetrokken. De gespecialiseerde thuiszorg zal nog een tijd actief blijven bij de man. De buren zijn tevreden over de aanpak. Hoewel zij op het laatst echt heel veel last hadden van stankoverlast, was het hun bedoeling niet dat de man op straat zou belanden. Aanpak De noodhulp van de politie moet ingrijpen op de Voorbeeldstraat. Alleenstaande vrouw van 5 jaar oud met psychiatrische problematiek heeft haar buurvrouw aangevallen en mishandeld. De noodhulp komt tussen beiden en neemt de vrouw mee naar het bureau. Daar wordt zij beoordeeld door een psychiater en met een IBS opgenomen. De buurvrouw die is aangevallen is vreselijk ontdaan en wordt door de casemanager woonoverlast opgevangen en in contact gebracht met het algemeen maatschappelijk werk van Cumulus (de casemanager woonoverlast is in dienst van Cumulus en dit vergemakkelijkt de inzet van het overige aanbod van Cumulus). Ook de overige buren zijn hevig verontrust over wat er is gebeurd en voelen zich onveilig. De wijkagent wordt ingezet om hen te informeren over de aanpak van het probleem. De IBS wordt omgezet in een RM (rechterlijke machtiging). De vrouw wordt opgenomen op een gesloten afdeling van het UMC. De RM geldt voor 6 maanden. Met het UMC worden afspraken gemaakt dat zij melden als er bijzondere ontwikkelingen bijvoorbeeld in de vorm van een vervroegd ontslag waarbij mevrouw een gedeelte van de RM thuis kan doorbrengen. Woonoverlast 5 Criminaliteit Vreemd gedrag Fysiek geweld Harde muziek Asociaal gedrag Overlast bezoek Pesterijen Intimidatie Stalking Drugsoverlast Geluidsoverlast,7% 4,4% Soorten woonoverlast percentage van het totaal aantal aangepakte woonoverlastsituaties in 5 Achterliggende problematiek /4 Problemen zelfstandig wonen Vereenzaming/Isolement M engvorm problemat iek,64% Achterliggende problematiek percentage van het totaal aantal aangepakte woonoverlastsituaties 5 Woonoverlast vangen in een registratiesysteem Niets is zo moeilijk als het vangen van woonoverlast in een registratiesystematiek. Woonoverlast heeft zoveel verschillende verschijningsvormen en de situaties zijn vaak bizar. Hoe registreer je de situatie dat de buurman regelmatig zijn behoefte doet in de lift? Dat de buurvrouw in verwarde toestand in haar blootje buiten loopt? Dat de 7, 7% 6,5% 6,8% 6,% Woonoverlast (% totaal) 5, 9 %,88%,94% 8,64%,45% 8,64%,5%,% 8,94% buurman in razernij zijn hele inboedel van drie hoog uit het raam flikkert? Dat de manische buurman met zijn boormachine honderden gaten in muur en plafond boort bij voorkeur s nachts? Dat bewoners elkaars draadloze telefoon afluisteren als volgende stap in een burenruzie? Dat buren geobsedeerd raken door elkaar en Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht 9,55%,% 7,88% 4,% 64,9%,%,%,%,% 4,% 5,% 6,% 7,% Huiselijk geweld Dealen M edicijnverslaving Asociaal gedrag sec Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag M ult iprobleem sit uat ie Sociaal Drugs Psychiatrisch Achterliggende Problematiek (% totaal),5 %,%,79% 4,9%,% 5,6%,9%, 6 7%,%,5% 9,55%,48%,6% 5,5% 8,6 4 %, 6 %,%,6% 4,8 5%,67% 4,5% 4,% 48,48%,%,%,%,% 4,% 5,% 6,% een ware terreurcampagne starten? Kortom : tegen deze werkelijkheid kan geen enkele registratiesystematiek op.

7 Pagina 7 Geweld en veiligheid 5 Al enige jaren merken wij op dat geweld tussen buren en geweld in de thuissituatie steeds vaker voorkomt in woonoverlastsituaties. Het jaar 5 geeft een stevige toename te zien van fysiek geweld (tussen buren) en huiselijk geweld. In 54 van de 66 woonoverlastsituaties kwam het tot een handgemeen tussen buren. Dat betekent Melders Uitsluitend instanties kunnen ernstige woonoverlast melden bij de Woonoverlastprojecten. We wilden niet het zoveelste meldpunt voor bewoners creëren dat de verwarring vergroot en de verantwoordelijkheid weghaalt bij voorliggende instanties zoals woningcorporaties en politie. Daarnaast speelt in de hele opzet van de woonoverlastprojecten het voorwerk door de voorliggende instanties een belangrijke rol. dat in bijna een kwart van de aangepakte woonoverlastsituaties in 5 fysiek geweld een rol speelde. In 89 van de 66 woonoverlastsituaties speelde huiselijk geweld. Dat betekent dat in ruim % van de aangepakte woonoverlastsituaties huiselijk geweld werd gesignaleerd. Deze percentages zijn pittig. Nog zorgelijker is de Gew eld en Veiligheid Overig Corporaties Politie % 9 54 sterke toename van allerlei vormen van geweld en criminaliteit als we de jaren, 4 en 5 met elkaar vergelijken. Overigens levert deze situatie ook weer extra risico s op voor de medewerkers van de woonoverlastprojecten. Voortzetting van de nauwe samenwerking met de Politie is in dit licht een must Aanmelder 4/5 % 7% 44% 9 46% % % % % % 4% 5% 6% Inmiddels is in de Werkgroep woonoverlast besproken dat het verstandiger is dat de betreffende vrouw niet terugkeert in haar woning aan de Voorbeeldstraat. De Woningcorporatie stemt in met een plan om de vrouw in te sluizen in het tweedekansbeleid. De casemanager woonoverlast en de sociaal-psychiatrisch verpleegkundige van Altrecht die de begeleiding van de vrouw op zich zal nemen op het moment dat zij uit het UMC wordt ontslagen, gaan een gesprek aan met mevrouw in het UMC om haar voor te stellen om in te gaan op het aanbod van een tweedekans. In eerste instantie lijkt mevrouw wel in voor een tweedekans maar in een vervolggesprek een paar weken verder wijst zij het aanbod resoluut van de hand. Geheel tegen de afspraken in wordt mevrouw door het UMC ontslagen en neemt haar intrek weer in de woning. We worden niet tijdig geïnformeerd. Plotseling komen de klachten van buren weer binnen bij Woningcorporatie en Politie. Mevrouw schreeuwt, stamt, krijst en spuugt naar alle bewoners en bezoekers die zij tegenkomt. Er volgt een pittig gesprek met het UMC omdat zij de vrouw zonder vooraankondiging naar huis en weinig zorgvuldig (direct weer klachten) naar huis hebben gestuurd. De casemanager woonoverlast oefent druk op Altrecht uit om veel actiever te gaan behandelen en werk te maken van een plaatsing in het WA. Het was de bedoeling dat mevrouw na haar opname in het UMC direct aansluitend opgenomen zou worden in het WA. Het WA kent een behoorlijke wachtlijst en daarom is een direct aansluitende opname niet gelukt. Altrecht geeft aan zorg te dragen voor een versnelde opname. Overigens is de indruk van de behandelaars van mevrouw dat mevrouw na behandeling en met de juiste medicatie zonder problemen op zichzelf kan blijven wonen ondersteund met intensieve woonbegeleiding. De opname in het WA is niet een-twee-drie geregeld. Mevrouw blijft klachten veroorzaken. Om wat meer druk op de ketel te zetten wordt de Woningcorporatie gevraagd om de ontruimingsprocedure voor te bereiden en dat te communiceren richting mevrouw en haar behandelaars. Het duurt uiteindelijk twee maanden eer mevrouw in het WA kan worden opgenomen. De casemanager woonoverlast stelt in overleg met het WA mevrouw nogmaals voor om een Tweedekans te accepteren. Na een aantal gesprekken stemt mevrouw uiteindelijk in. De coördinator Tweedekans, de casemanager woonoverlast, Altrecht en Woningcorporatie werken een verder plan uit om de Tweedekans tot een succes te maken. Mevrouw zal nog enige tijd in het WA blijven. Het is de bedoeling dat zij bij ontslag direct kan starten met de Tweedekans. Wordt vervolgd. Huiseigenaar 5 Het merendeel van de ernstige woonoverlast aangepakt door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten speelt zich af in de woningen van de woningcorporaties (58 van de 66 situaties). Een veel kleiner deel van de ernstige woonoverlast speelt zich af in de woningen van kleine en grote particulier verhuurders (6 van de 66 situaties) en in de woningen waarbij de overlastgever tevens eigenaar is van de woning vanwaaruit ernstige woonoverlast wordt veroorzaakt (58 van de 66 situaties). Verhuurder Overig Onbekend Eigen Woning Eigenaar Overlastwoning 58 Continu SSH Boex Portaal Mitros Opvallend is de stijging van het aantal eigen woningen vanwaaruit ernstige woonoverlast wordt veroorzaakt. In 4 waren dat er 6 en in Verder valt de daling van het aantal woningen van Particuliere Verhuurders op. In 4 waren dat er in 5 6. Particulier Verhuur 6 Woningcorporat ies

8 Pagina 8 Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Aanpak Op voorbeeldadres vindt met grote regelmaat ernstige woonoverlast plaats. Keiharde muziek tot vroeg in de ochtend, laat bezoek van ongure types, vechtpartijen, alcoholmisbruik, vernielingen, intimidatie en bedreiging. De hele buurt gaat gebukt onder deze overlastsituatie. De buurt durft echter niet te klagen. Bang voor represailles. Er is één bewoner die af en toe klaagt, maar die wil anoniem blijven. Politie en Woningcorporatie voeren een aantal pittige gesprekken met de overlastveroorzaker, maar die hebben geen noemenswaardig effect. De Woningcorporatie overweegt om een ontruimingsprocedure te starten, maar heeft te weinig dossier om dit succesvol te kunnen doen. Zonder aanhoudende klachten/meldingen van buren wordt ontruimen een zeer lastig verhaal. Vanuit het project wordt de strategie uitgestippeld dat de casemanager woonoverlast in nauw overleg met Politie en Woningcorporatie de omwonenden gaat ondersteunen, informeren en organiseren. Deze ondersteuning van omwonenden moet uiteindelijk leiden tot minder angst bij omwonenden om overlast te melden bij Politie en vooral Woningcorporatie. Na vele gesprekken lukt het om de omwonenden over de streep te trekken. Door het ondersteunen en informeren hebben zij meer vertrouwen gekregen in de intenties van de samenwerkende partijen. Verder helpt het dat bewoners merken dat zij er niet alleen voor staan. Meerdere bewoners beginnen de overlast te melden. Uiteindelijk komt het zelfs tot een brief ondertekend door omwonenden waarin zij een opsomming geven van de overlast die zij de laatste maanden hebben ondervonden. De meldingen en brieven die uiteindelijk binnenkomen bij de Woningcorporatie vormen uiteindelijk voldoende dossier om de ontruimingsprocedure in te zetten. Ernst van de woonoverlast De Woonoverlastprojecten houden zich bezig met het voorkomen en bestrijden van extreme woonoverlast. Alle woonoverlastsituaties die door de projecten worden aangepakt zijn in principe extreem of ernstig. Vanuit de projecten worden de aangemelde situaties gewogen op basis van de aanmeldingsgegevens en het oordeel van de bij de aanpak betrokken instanties. Overigens is dat een beweeglijk gebeuren omdat in de loop van de aanpak zaken zich weleens heel anders ontwikkelen dan aanvankelijk gedacht. De op zich ernstige woonoverlastsituaties worden onderverdeeld in de categorieën gering, middelmatig, ernstig, zeer ernstig. Ernst en Buurten In de categorie zeer ernstig vallen vooral de zaken waar sprake is van fysiek geweld richting buren en de zaken waarin sprake is van zeer ernstige overlast plus zware achterliggende problematiek. In de categorie ernstig vallen de zaken van ernstige woonoverlast plus zware achterliggende problematiek, die wat minder in het teken staan van een rechtstreeks conflict met de buren. In de overige Zeer Ernstig % Ernstig 44% categorieën vallen de zaken waar de overlast en de achterliggende problematiek minder zwaar en complex zijn. Onder de categorieën gering en middelmatig vallen ook de zaken die in het kader van vroegtijdige signalering en preventie worden opgepakt. Zaken dus die alles in zich hebben om uit te groeien tot zeer ernstig. Gering 8% Middelmatig 5% Vanuit de Woonoverlastprojecten zijn we vaak aan het puzzelen hoe je de verschillende wijken qua ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek met elkaar kunt vergelijken. Om de ernst mee te laten wegen hebben we een soort puntenstelsel bedacht. Woonoverlastsituaties die we kwalificeren als gering krijgen punt, middelmatig punten, ernstig punten en zeer ernstig 4 punten. Elke buurt of wijk krijgt zo een bepaalde score. Vervolgens zetten we die score weer af tegen het aantal huishoudens. De score zegt op zichzelf niet zoveel, maar geeft wel een waarde waarmee wijken en buurten met elkaar te vergelijken zijn. Staatsliedenbuurt Voor het tweede jaar op rij scoort de Staatsliedenbuurt het hoogst op aard plus omvang van de woonoverlastproblematiek afgezet tegen het aantal huishoudens dat woont in de betreffende wijk. Ook in het jaar 5 zien we weer een toename van de omvang van de woonoverlast ten opzichte van het voorgaande jaar. De situatie in de Staatsliedenbuurt is zeer zorgelijk en vraagt om maatregelen. Het is nu zo dat bijna op de huishoudens in de wijk Staatsliedenbuurt ernstige woonoverlast veroorzaakt. Bedrijvengebied Lageweide Schepenbuurt, bedrijvengebied Nieuw Engeland, Th.à Kempisplant soen e.o. Laan van Nieuw Guinea, Spinozaplant soen Lombok-west Leidseweg e.o. Lombok-oost Halve Maan Oog in Al Welgelegen, Den Hommel Kanaleneiland-noord Kanaleneiland-zuid Transwijk-noord Transwijk-zuid Bedrijvengebied Kanaleneiland Rivierenwijk Dicht erswijk Nieuw Hoograven Oud Hoograven Tolst eeg, Rot soord Bokkebuurt Lunet t en-zuid Lunet t en-noord Maarschalkerweerd, Mereveld Galgenwaard Rijnsweerd De Uit hof Wilhelminapark e.o. Oudwijk Abst ede Schildersbuurt Rubenslaan e.o. L. Napoleonplant soen e.o. Wat ervogelenbuurt St errenwijki Tolst eegsingel e.o. Buit en Wit t evrouwen Voordorp, Voorveldsepolder Wit t evrouwen Zeeheldenbuurt, Hengeveldst raat e.o. Huizingalaan, K. Doormanlaan e.o. Tuindorp-oost Tuindorp, van Lief landlaan-west Tuinwijk-oost Tuinwijk-west St aat sliedenbuurt Lauwerecht Vogelenbuurt Buit engebied Overvecht Bedrijvengebied Overvecht Tigris-, Bost ondreef e.o. Zambesidreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef Neckardreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Zamenhof dreef e.o. Taag-, Rubicondreef e.o. Loevenhout sedijk Zuilen-noord De Muinck Keizerlaan e.o. Schaakbuurt e.o. Prins Bernhardplein e.o. Elinkwijk e.o. Julianapark e.o. De Driehoek Geuzenwijk Egelant ier- Mariëndaalst raat e.o. e Daalsebuurt e.o. Ondiep Pijlsweerd-zuid Pijlsweerd-noord,,7,8,,49,5,5,,,,,,9,7,76,8,,,,,,6,77,8,9, 6,7,9,66,,,8,,,,, 9,, 4,9, Woonover l astscor e 5, 5 8, 6, 9 4,5,47, 8, 8 8, 5,6, 4, 9 8, 8 4,6,5,4,6,7,44,9,57,8,,47,49,9 4,4,89,,,, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 4,4 6,5 8,4

9 Pagina 9 Samenwerking Samenwerking In de onderstaande grafiek wordt een overzicht gegeven van de mate waarin instanties in /4 betrokken waren bij de aanpak van de ernstige woonoverlastsituaties. De hiernaast genoemde partijen vormen de eerste ring van de projecten. Verder is er samengewerkt met een groot aantal instanties behorend tot de zogenaamde tweede ring. De aantallen in onderstaande grafiek zijn absolute aantallen. Overigens zit er een groot verschil in de tijdsbesteding van de inzet van de verschillende partijen. Een intensief hulpverleningstraject bijvoorbeeld kost vele malen meer tijd dan bijvoorbeeld een enkelvoudige interventie door de Woningcorporatie of de Politie. Overigens zijn die interventies voor het proces wel ontzettend belangrijk. De nauwe samenwerking in vooral de eerste ring gedurende het hele traject maakt het mogelijk om ernstige woonoverlast efficiënt en effectief aan te pakken. Als een schakel zou ontbreken dan zou dat direct ten kosten gaan van het resultaat. De projecten zouden langzaam dichtslibben met zaken die geen goed vervolg krijgen. De nauwe samenwerking maakt het ook mogelijk om beter toe te werken naar een structurele oplossing van overlastproblemen. Hoe kan voorkomen worden dat de ernstige woonoverlast na een jaar weer de kop opsteekt? Vaak volgt op de aanpak vanuit de woonoverlastprojecten een langdurig nazorgtraject vanuit andere organisaties. De woonoverlastprojecten spelen een belangrijke rol in het signaleren van ernstige sociale en psychische problematiek en het toeleiden richting de hulpverlening van zogenaamde zorgwekkende zorgmijders. Zo werden in 4 6 individuen met psychiatrische problematiek in contact gebracht met het Zorgcoördinatieteam. 7 individuen met verslavingsproblematiek werden in contact gebracht met Centrum Maliebaan, waaronder een grote groep van moeilijk bereikbare alcoholisten. In 79 zaken grepen we samen met de GG&GD in, in zeer trieste situaties van zelfverwaarlozing, sociaal isolement en ernstige woningvervuiling. De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in Utrecht zijn samenwerkingsprojecten op wijkniveau waar de volgende organisaties in participeren : Politie Woningcorporatie Mitros Woningcorporatie Portaal Woningcorporatie Bo-ex Woningcorporatie SSH Zorgcombinatie Continu Wijkwelzijnsorganisatie Cumulus Wijkwelzijnsorganisatie Welzijn Utrecht Zuid West Wijkwelzijnsorganisatie Portes Woonoverlastscore 5 Wijkbureaus Bedrijvengebied Lageweide Schepenbuurt, bedrijvengebied Nieuw Engeland, Th.à Kempisplant soen e.o. Laan van Nieuw Guinea, Spinozaplant soen Lombok-west Leidseweg e.o. Lombok-oost Halve Maan Oog in Al Welgelegen, Den Hommel Kanaleneiland-noord Kanaleneiland-zuid Transwijk-noord Transwijk-zuid Bedrijvengebied Kanaleneiland Rivierenwijk Dicht erswijk Nieuw Hoograven Oud Hoograven Tolst eeg, Rot soord Bokkebuurt Lunet t en-zuid Lunet t en-noord Maarschalkerweerd, Mereveld Galgenwaard Rijnsweerd De Uit hof Wilhelminapark e.o. Oudwijk Abst ede Schildersbuurt Rubenslaan e.o. L. Napoleonplant soen e.o. Wat ervogelenbuurt St errenwijki Tolst eegsingel e.o. Buit en Wit t evrouwen Voordorp, Voorveldsepolder Wit t evrouwen Zeeheldenbuurt, Hengeveldst raat e.o. Huizingalaan, K. Doormanlaan e.o. Tuindorp-oost Tuindorp, van Lief landlaan-west Tuinwijk-oost Tuinwijk-west St aat sliedenbuurt Lauwerecht Vogelenbuurt Buit engebied Overvecht Bedrijvengebied Overvecht Tigris-, Bost ondreef e.o. Zambesidreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef Neckardreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Zamenhof dreef e.o. Taag-, Rubicondreef e.o. Loevenhout sedijk Zuilen-noord De Muinck Keizerlaan e.o. Schaakbuurt e.o. Prins Bernhardplein e.o. Elinkwijk e.o. Julianapark e.o. De Driehoek Geuzenwijk Egelant ier- Mariëndaalst raat e.o. e Daalsebuurt e.o. Ondiep Pijlsweerd-zuid Pijlsweerd-noord,,7,8,,5,49,5,,,,,,9,7,76,8,,,,,,6,77,8,9, 6,7,,66,9,,8,,,,, 9,, 4,9,, 5 8, 6, 9 4, 8 8, 5,6, 4, 9 8, 8 4,6,5,5,47, 8,4,6,7,44,9,57,8,,47,49,9 4,4,89,,,, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 4,4 6,5 8,4 Signaalfunctie GG&GD Woonhygiëne Verslavingszorg Centrum Maliebaan Altrecht (voorheen RIAGG) Groenrand Wonen Het Vierde Huis (Laatstekansbeleid) De woonoverlastprojecten spelen een belangrijke rol in het signaleren van ernstige sociale en psychische problemen en in het in contact brengen van ernstig zorgwekkende individuen met de juiste hulpverlening. Huiselijk geweld Kindermishandeling Stalking Ernstige zelfverwaarlozing Psychische ontreddering Zorgwekkende zorgmijders

10 Pagina Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Succesfactoren Het succesvolle resultaat van de aanpak van ernstige woonoverlast door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten wordt in sterke mate bepaald door twee belangrijke factoren : Netwerk Casemanager Een vast en goed op elkaar ingespeeld netwerk op wijkniveau is een absolute voorwaarde voor een succesvolle aanpak van ernstige woonoverlast.je kunt zo n netwerk vergelijken met een voetbalteam waarvan de spelers door lang optrekken en trainen met elkaar precies weten hoe ze elkaar moeten vinden. De afstemming op elkaar is alshetware gedeeltelijk geautomatiseerd. De aanpak van ernstige woonoverlastsituaties die vaak zeer complex in elkaar steken vraagt om een zeer exacte afstemming van handelen, welke eigenlijk alleen maar mogelijk is indien deze in ieder geval gedeeltelijk geautomatiseerd is. Resultaten 5 In de onderstaande grafiek zijn de resultaten van de aanpak vanuit de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten over het jaar 5 in beeld gebracht. In het jaar 5 werkten de gezamenlijke projecten aan de aanpak van 66 ernstige woonoverlastsituaties, In 5 werd de aanpak van 6 ernstige woonoverlastsituaties afgesloten. In de onderstaande grafiek is het resultaat weergegeven van de aanpak van de 6 (afgesloten) ernstige woonoverlastzaken (situaties). In de grafiek met als titel Resultaten subcategorie 5 zijn een aantal bijzondere categorieën opgenomen die schuilgaan achter de categorie Situatie volledig opgelost. Er zijn een aantal zaken die opvallen. Ten eerste is er sprake van een stijging van het aantal woonoverlastsituaties dat door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten volledig wordt opgelost. Ten tweede valt op dat het aantal laatstekanssituaties min of meer stabiliseert. In het jaar 4 waren er overlastzaken die vanuit de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten werden tot laatstekans in 5 zijn dat er. Daarbij moet vermeld worden dat het aantal van laatstekansoplossingen op een totaal aantal van 6 afsluitingen niet zo heel groot is. Ten derde is opvallend dat het aantal ontruimingen vanwege het veroorzaken van ernstige woonoverlast min of meer gelijk is gebleven. In 4 waren er 4 overlast- zaken waarin besloten werd tot ontruiming en in 5 5. Een tweede belangrijke factor is de Casemanager Woonoverlast. De spelverdeler van het netwerk. De aanpak van ernstige woonoverlastsituaties in netwerkverband vraagt om een strateeg die de lijnen uitzet. De Casemanager Woonoverlast is zo n strateeg. Een belangrijk element in het strategisch handelen van de Casemanager Woonoverlast is het beslissend beïnvloeden van de probleemdefinitie daar waar het gaat om de situatie van de overlastveroorzaker. De Casemanager Woonoverlast is in deze zin meer dan zomaar een zorgmakelaar die probeert om zo snel mogelijk de juiste zorg en hulp te organiseren rond de overlastveroorzaker. De Casermanager Woonoverlast oefent aanhoudend beslissende invloed uit op de probleemdefiniering waarmee de overlastveroorzaker bij de hulp en zorginstanties aanklopt. Op deze wijze wordt bereikt dat het overlastgevend gedrag ook daadwerkelijk onderdeel wordt van de behandeling van de overlastgever door derden. In die zin heeft de Casemanager Woonoverlast een sleutelrol in de aanpak van ernstige woonoverlast. Overlast opgelost, langdurig natraject derden Situatie volledig opgelost Situatie redelijk verbeterd Recidive Situatie niet verbeterd Situatie verslechterd Sinds het jaar voeren de woonoverlastprojecten een geautomatiseerde registratie. In het registratiesysteem staan op dit moment 598 ernstige woonoverlastsituaties beschreven (periode tot en met 5). In die periode werd de aanpak van 98 ernstige woonoverlastsituaties afgesloten. In de periode tot en met 5 werden 7 zaken/ adressen voor een tweede maal aangemeld. Afgezet tegen het aantal afgesloten zaken betekent dit een recedive-percentage van,6 % verwijzing naar project heef t al geholpen In voorf ase door voorliggende part ij opgelost Sit uat ie door omst andigheden veranderd Sit uat ie heef t zichzelf opgelost Resultaten Subcategor ie 5 overlijden Beschermd wonen Begeleid wonen opname psychiat rie opname ziekenhuis of verzorgingst ehuis Laat st ekans vrijwillige opzegging huur verhuizing Ont ruiming illegale bewoning Ont ruiming vanwege huuracht erst and Ont ruiming woonoverlast ont ruiming hennepplant age

11 Pagina Mitros 5 In 5 is door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten gewerkt aan in totaal 7 ernstige woonoverlastsituaties waarbij de overlastveroorzaker huurder was van een woning van woiningcorporatie Mitros. Van die in totaal 7 woonoverlastsituaties werden er in het jaar 5 aangemeld. De resterende 69 situaties werden vóór 5 aangemeld. Ruim de helft van het totaal aantal woonoverlastsituaties waaraan door de projecten is gewerkt betreft een Mitros-woning (7 van 66). Mitros heeft zelf ruim de helft van het aantal woonoverlastsituaties aangemeld bij de projecten (54%). Bedrijvengebied Lageweide Schepenbuurt, bedrijvengebied Nieuw Engeland, Th.à Kempisplantsoen e.o. Laan van Nieuw Guinea, Spinozaplantsoen Lombok-west Leidseweg e.o. Lombok-oost Halve M aan Oog in Al Welgelegen, Den Hommel Kanaleneiland-noord Kanaleneiland-zuid Transwijk-noord Transwijk-zuid Bedrijvengebied Kanaleneiland Rivierenwijk Dichterswijk Nieuw Hoograven Oud Hoograven Tolsteeg, Rotsoord Bokkebuurt Lunett en-zuid Lunet ten-noord M aarschalkerweerd, M ereveld Galgenwaard Rijnsweerd De Uithof Wilhelminapark e.o. Oudwijk Abstede Schildersbuurt Rubenslaan e.o. L. Napoleonplantsoen e.o. Wat ervogelenbuurt Sterrenwijk Tolsteegsingel e.o. Buiten Wittevrouwen Voordorp, Voorveldsepolder Witt evrouwen Zeeheldenbuurt, Hengeveldstraat e.o. Huizingalaan, K. Doormanlaan e.o. Tuindorp-oost Tuindorp, van Lieflandlaan-west Tuinwijk-oost Tuinwijk-west Staat sliedenbuurt Lauwerecht Vogelenbuurt Buitengebied Overvecht Bedrijvengebied Overvecht Tigris-, Bostondreef e.o. Zambesidreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef Neckardreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Zamenhofdreef e.o. Taag-, Rubicondreef e.o. Loevenhoutsedijk Zuilen-noord De M uinck Keizerlaan e.o. Schaakbuurt e.o. Prins Bernhardplein e.o. Elinkwijk e.o. Julianapark e.o. De Driehoek Geuzenwijk Egelantier- M ariëndaalstraat e.o. e Daalsebuurt e.o. Ondiep Pijlsweerd-zuid Pijlsweerd-noord Aanmelders Woonoverlast Mitros 5 Overig Het Vierde Huis Netwerk - AMW Opbouwwerk Centrum M aliebaan Zorgcoördinat ieteam Woonoverlastproject GG&GD Mitros Polit ie Wijkburo,8%,7%,7%,7%,7%,7%,7%,8%,6 %, 5% Woonoverlast Mitros per Buurt Aantal woonoverlastsituaties Mitros per buurt 5 (in totaal 7) ,89% 5,64%,%,%,%,% 4,% 5,% 6,% Aanpak 4 (artikel verschenen in het personeelsblad van de Politie Utrecht). Door de manier waarop een familie naar bed gaat, worden de benedenburen wakker. Zij slaan met een stok op het plafond. De bovenbuurman wordt woedend, rent naar beneden en slaat de voordeur in splinters. De politie wordt om hulp gevraagd en de bovenbuurman gaat mee voor verhoor. De rust is weergekeerd... Alarm Nog geen uur later wordt alarm geslagen: dertig tot veertig mensen zijn met elkaar op de vuist. De twee families hebben hun familieleden gemobiliseerd. Er is een ware oorlog gaande: stoeptegels worden uit de grond gehaald, er wordt met stokken geslagen en er is zelfs een zwaard gezien. Kortom een levensbedreigende situatie ' voor bewoners en politie. De politie krijgt de situatie in twee uur tijd onder controle, twee mannen worden aangehouden. Twee trajecten De wijkchef, wijkagent, op het bureau ondanks hun vrije dag, chef van dienst, manager woningcorporatie, woonconsulent en casemanager woonoverlast zitten de volgende dag om tafel. Er worden twee trajecten uitgezet; een strafrechtelijk en een civiel traject. In het civiele traject ontbindt de woningcorperatie het huurcontract van de families omdat zij het huurcontract niet naleefden en een levensbedreigende situatie veroorzaakten. Beide gezinnen krijgen op een ander adres een tweede kans, in verschillende wijken, met een aangepast huurcontract waarin staat dat zij nooit voor overlast mogen zorgen. Bij opnieuw niet gedragen wordt onmiddellijk ontruimd. Ook wordt duidelijk gemaakt dat de bewoners verantwoordelijk zijn voor het gedrag van oma, oom of neef rond het huis. Dit contract duurt twee jaar, wordt door Woningnet gevolgd en kan bij goed gedrag gevolgd worden door een regulier huurcontract. Portiekgesprek Binnen een week zijn alle andere bewoners van dit portiek uitgenodigd voor uitleg. Hierbij zijn zowel politie, woningcorperatie als casema-nager woonoverlast aanwezig. De aanwezigen reageren verrast en blij dat snel actie ondernomen is om herhaling tegen te gaan. Structurele aanpak Moraal van dit verhaal is dat het goed is door te pakken, iedereen vanuit zijn functie, vakgebied en know how. Het netwerk heeft op een snelle adequate en efficiënte manier structureel woonoverlast aan kunnen pakken. En het is nog steeds rustig!

12 Pagina Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Aanpak 4 (artikel verschenen in het personeelsblad van de Politie Utrecht). Door de manier waarop een familie naar bed gaat, worden de benedenburen wakker. Zij slaan met een stok op het plafond. De bovenbuurman wordt woedend, rent naar beneden en slaat de voordeur in splinters. De politie wordt om hulp gevraagd en de bovenbuurman gaat mee voor verhoor. De rust is weergekeerd... Alarm Nog geen uur later wordt alarm geslagen: dertig tot veertig mensen zijn met elkaar op de vuist. De twee families hebben hun familieleden gemobiliseerd. Er is een ware oorlog gaande: stoeptegels worden uit de grond gehaald, er wordt met stokken geslagen en er is zelfs een zwaard gezien. Kortom een levensbedreigende situatie ' voor bewoners en politie. De politie krijgt de situatie in twee uur tijd onder controle, twee mannen worden aangehouden. Twee trajecten De wijkchef, wijkagent, op het bureau ondanks hun vrije dag, chef van dienst, manager woningcorporatie, woonconsulent en casemanager woonoverlast zitten de volgende dag om tafel. Er worden twee trajecten uitgezet; een strafrechtelijk en een civiel traject. In het civiele traject ontbindt de woningcorperatie het huurcontract van de families omdat zij het huurcontract niet naleefden en een levensbedreigende situatie veroorzaakten. Beide gezinnen krijgen op een ander adres een tweede kans, in verschillende wijken, met een aangepast huurcontract waarin staat dat zij nooit voor overlast mogen zorgen. Bij opnieuw niet gedragen wordt onmiddellijk ontruimd. Ook wordt duidelijk gemaakt dat de bewoners verantwoordelijk zijn voor het gedrag van oma, oom of neef rond het huis. Dit contract duurt twee jaar, wordt door Woningnet gevolgd en kan bij goed gedrag gevolgd worden door een regulier huurcontract. Portiekgesprek Binnen een week zijn alle andere bewoners van dit portiek uitgenodigd voor uitleg. Hierbij zijn zowel politie, woningcorperatie als casema-nager woonoverlast aanwezig. De aanwezigen reageren verrast en blij dat snel actie ondernomen is om herhaling tegen te gaan. Structurele aanpak Moraal van dit verhaal is dat het goed is door te pakken, iedereen vanuit zijn functie, vakgebied en know how. Het netwerk heeft op een snelle adequate en efficiënte manier structureel woonoverlast aan kunnen pakken. En het is nog steeds rustig! Portaal 5 In 5 is door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten gewerkt aan in totaal ernstige woonoverlastsituaties waarbij de overlastveroorzaker huurder was van een woning van woiningcorporatie Portaal. Van die in totaal woonoverlastsituaties werden er 69 in het jaar 5 aangemeld. De resterende 54 situaties werden vóór 5 aangemeld. Ongeveer 9% van alle woonoverlastsituaties waaraan door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in 5 is gewerkt betreft een woning van Portaal ( van 66). Portaal heeft zelf ongeveer 46% van het aantal woonoverlastsituaties aangemeld bij de projecten. Bedrijvengebied Lageweide Schepenbuurt, bedrijvengebied Nieuw Engeland, Th.à Kempisplantsoen e.o. Laan van Nieuw Guinea, Spinozaplantsoen Lombok-west Leidseweg e.o. Lombok-oost Halve Maan Oog in Al Welgelegen, Den Hommel Kanaleneiland-noord Kanaleneiland-zuid Transwijk-noord Transwijk-zuid Bedrijvengebied Kanaleneiland Rivierenwijk Dichterswijk Nieuw Hoograven Oud Hoograven Tolsteeg, Rot soord Bokkebuurt Lunett en-zuid Lunet ten-noord M aarschalkerweerd, M ereveld Galgenwaard Rijnsweerd De Uithof Wilhelminapark e.o. Oudwijk Abstede Schildersbuurt Rubenslaan e.o. L. Napoleonplantsoen e.o. Wat ervogelenbuurt St errenwijk Tolsteegsingel e.o. Buiten Wittevrouwen Voordorp, Voorveldsepolder Witt evrouwen Zeeheldenbuurt, Hengeveldstraat e.o. Huizingalaan, K. Doormanlaan e.o. Tuindorp-oost Tuindorp, van Lieflandlaan-west Tuinwijk-oost Tuinwijk-west Staat sliedenbuurt Lauwerecht Vogelenbuurt Buitengebied Overvecht Bedrijvengebied Overvecht Tigris-, Bostondreef e.o. Zambesidreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef Neckardreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Zamenhofdreef e.o. Taag-, Rubicondreef e.o. Loevenhoutsedijk Zuilen-noord De Muinck Keizerlaan e.o. Schaakbuurt e.o. Prins Bernhardplein e.o. Elinkwijk e.o. Julianapark e.o. De Driehoek Geuzenwijk Egelantier- M ariëndaalstraat e.o. e Daalsebuurt e.o. Ondiep Pijlsweerd-zuid Pijlsweerd-noord Aantal woonoverlastsituaties Portaal per buurt 5 (in totaal ) Aanmelders Woonoverlast Portaal 5 Overig Opbouwwerk Woonoverlastproject GG&GD Port aal Mitros Politie Wijkburo,8%,44%,44%,8%,8% 4,7% Woonoverlast Portaal per Buurt ,5% 4,9%,%,%,%,% 4,% 5,%

13 Pagina Boex 5 In 5 is door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten gewerkt aan in totaal 76 ernstige woonoverlastsituaties waarbij de overlastveroorzaker huurder was van een woning van woiningcorporatie Boex. Van die in totaal 76 woonoverlastsituaties werden er 45 in het jaar 5 aangemeld. De resterende situaties werden vóór 5 aangemeld. Ongeveer % van alle woonoverlastsituaties waaraan door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in 5 is gewerkt betreft een woning van de Boex (76 van 66). De Boex heeft zelf ongeveer 6% van het aantal woonoverlastsituaties aangemeld bij de projecten. Bedrijvengebied Lageweide Schepenbuurt, bedrijvengebied Nieuw Engeland, Th.à Kempisplantsoen e.o. Laan van Nieuw Guinea, Spinozaplantsoen Lombok-west Leidseweg e.o. Lombok-oost Halve M aan Oog in Al Welgelegen, Den Hommel Kanaleneiland-noord Kanaleneiland-zuid Transwijk-noord Transwijk-zuid Bedrijvengebied Kanaleneiland Rivierenwijk Dichterswijk Nieuw Hoograven Oud Hoograven Tolsteeg, Rot soord Bokkebuurt Lunett en-zuid Lunet ten-noord M aarschalkerweerd, M ereveld Galgenwaard Rijnsweerd De Uithof Wilhelminapark e.o. Oudwijk Abstede Schildersbuurt Rubenslaan e.o. L. Napoleonplantsoen e.o. Wat ervogelenbuurt St errenwijk Tolsteegsingel e.o. Buiten Wittevrouwen Voordorp, Voorveldsepolder Witt evrouwen Zeeheldenbuurt, Hengeveldstraat e.o. Huizingalaan, K. Doormanlaan e.o. Tuindorp-oost Tuindorp, van Lieflandlaan-west Tuinwijk-oost Tuinwijk-west Staat sliedenbuurt Lauwerecht Vogelenbuurt Buitengebied Overvecht Bedrijvengebied Overvecht Tigris-, Bostondreef e.o. Zambesidreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef Neckardreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Zamenhofdreef e.o. Taag-, Rubicondreef e.o. Loevenhoutsedijk Zuilen-noord De M uinck Keizerlaan e.o. Schaakbuurt e.o. Prins Bernhardplein e.o. Elinkwijk e.o. Julianapark e.o. De Driehoek Geuzenwijk Egelantier- M ariëndaalstraat e.o. e Daalsebuurt e.o. Ondiep Pijlsweerd-zuid Pijlsweerd-noord Boex Netwerk + Beheergroep GG&GD Politie Wijkburo Aantal woonoverlastsituaties Boex per buurt 5 (in totaal 75) Aanmelders Woonoverlast Boex 5,%,67%,% 5,% 6,% 5,%,%,%,%,% 4,% 5,% 6,% Woonoverlast Boex per Buurt Aanpak 4 (artikel verschenen in het personeelsblad van de Politie Utrecht). Door de manier waarop een familie naar bed gaat, worden de benedenburen wakker. Zij slaan met een stok op het plafond. De bovenbuurman wordt woedend, rent naar beneden en slaat de voordeur in splinters. De politie wordt om hulp gevraagd en de bovenbuurman gaat mee voor verhoor. De rust is weergekeerd... Alarm Nog geen uur later wordt alarm geslagen: dertig tot veertig mensen zijn met elkaar op de vuist. De twee families hebben hun familieleden gemobiliseerd. Er is een ware oorlog gaande: stoeptegels worden uit de grond gehaald, er wordt met stokken geslagen en er is zelfs een zwaard gezien. Kortom een levensbedreigende situatie ' voor bewoners en politie. De politie krijgt de situatie in twee uur tijd onder controle, twee mannen worden aangehouden. Twee trajecten De wijkchef, wijkagent, op het bureau ondanks hun vrije dag, chef van dienst, manager woningcorporatie, woonconsulent en casemanager woonoverlast zitten de volgende dag om tafel. Er worden twee trajecten uitgezet; een strafrechtelijk en een civiel traject. In het civiele traject ontbindt de woningcorperatie het huurcontract van de families omdat zij het huurcontract niet naleefden en een levensbedreigende situatie veroorzaakten. Beide gezinnen krijgen op een ander adres een tweede kans, in verschillende wijken, met een aangepast huurcontract waarin staat dat zij nooit voor overlast mogen zorgen. Bij opnieuw niet gedragen wordt onmiddellijk ontruimd. Ook wordt duidelijk gemaakt dat de bewoners verantwoordelijk zijn voor het gedrag van oma, oom of neef rond het huis. Dit contract duurt twee jaar, wordt door Woningnet gevolgd en kan bij goed gedrag gevolgd worden door een regulier huurcontract. Portiekgesprek Binnen een week zijn alle andere bewoners van dit portiek uitgenodigd voor uitleg. Hierbij zijn zowel politie, woningcorperatie als casema-nager woonoverlast aanwezig. De aanwezigen reageren verrast en blij dat snel actie ondernomen is om herhaling tegen te gaan. Structurele aanpak Moraal van dit verhaal is dat het goed is door te pakken, iedereen vanuit zijn functie, vakgebied en know how. Het netwerk heeft op een snelle adequate en efficiënte manier structureel woonoverlast aan kunnen pakken. En het is nog steeds rustig!

14 Pagina 4 Jaarverslag 5 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Aanpak 4 (artikel verschenen in het personeelsblad van de Politie Utrecht). Door de manier waarop een familie naar bed gaat, worden de benedenburen wakker. Zij slaan met een stok op het plafond. De bovenbuurman wordt woedend, rent naar beneden en slaat de voordeur in splinters. De politie wordt om hulp gevraagd en de bovenbuurman gaat mee voor verhoor. De rust is weergekeerd... Alarm Nog geen uur later wordt alarm geslagen: dertig tot veertig mensen zijn met elkaar op de vuist. De twee families hebben hun familieleden gemobiliseerd. Er is een ware oorlog gaande: stoeptegels worden uit de grond gehaald, er wordt met stokken geslagen en er is zelfs een zwaard gezien. Kortom een levensbedreigende situatie ' voor bewoners en politie. De politie krijgt de situatie in twee uur tijd onder controle, twee mannen worden aangehouden. Twee trajecten De wijkchef, wijkagent, op het bureau ondanks hun vrije dag, chef van dienst, manager woningcorporatie, woonconsulent en casemanager woonoverlast zitten de volgende dag om tafel. Er worden twee trajecten uitgezet; een strafrechtelijk en een civiel traject. In het civiele traject ontbindt de woningcorperatie het huurcontract van de families omdat zij het huurcontract niet naleefden en een levensbedreigende situatie veroorzaakten. Beide gezinnen krijgen op een ander adres een tweede kans, in verschillende wijken, met een aangepast huurcontract waarin staat dat zij nooit voor overlast mogen zorgen. Bij opnieuw niet gedragen wordt onmiddellijk ontruimd. Ook wordt duidelijk gemaakt dat de bewoners verantwoordelijk zijn voor het gedrag van oma, oom of neef rond het huis. Dit contract duurt twee jaar, wordt door Woningnet gevolgd en kan bij goed gedrag gevolgd worden door een regulier huurcontract. Portiekgesprek Binnen een week zijn alle andere bewoners van dit portiek uitgenodigd voor uitleg. Hierbij zijn zowel politie, woningcorperatie als casema-nager woonoverlast aanwezig. De aanwezigen reageren verrast en blij dat snel actie ondernomen is om herhaling tegen te gaan. Structurele aanpak Moraal van dit verhaal is dat het goed is door te pakken, iedereen vanuit zijn functie, vakgebied en know how. Het netwerk heeft op een snelle adequate en efficiënte manier structureel woonoverlast aan kunnen pakken. En het is nog steeds rustig! SSH 5 In 5 is door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten gewerkt aan in totaal 7 ernstige woonoverlastsituaties waarbij de overlastveroorzaker huurder was van een woning van woiningcorporatie SSH. Van die in totaal 7 woonoverlastsituaties werden er 6 in het jaar 5 aangemeld. De resterende situatie werd vóór 5 aangemeld. Ongeveer % van alle woonoverlastsituaties waaraan door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in 5 is gewerkt betreft een woning van de SSH (7 van 66). De SSH heeft zelf ongeveer 4% van het aantal woonoverlastsituaties aangemeld bij de projecten. Woningcorporaties 5 In de grafiek hiernaast is de woonoverlast die zich afspeelt in corporatiewoningen afgezet tegen het aandeel corporatiewoningen van de afzonderlijke woningcorporaties. Mitros is eigenaar van ongeveer 5% van het totaal aantal corporatiewoningen in de stad Utrecht. Van alle woonoverlast die in corporatiewoningen zich voordoet, speelt 64% zich af in woningen van Mitros. Een veel hoger percentage dus dan je op basis van het woningbezit zou mogen verwachten. Portaal en de Boex hebben minder woonoverlast dan je op basis van hun woningbezit zou verwachten en de SSH scoort helemaal laag. Wat opvalt als je de cijfers van meerdere jaren bekijkt, is dat de woningcorporaties steeds meer zelf de woonoverlast bij de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten aanmelden, die veroorzaakt wordt door hun huurders. Tegelijkertijd ze je dat het aandeel van de Politie als aanmelder al een paar jaar terugloopt. De Politie blijft echter de grootste aanmelder. Verder valt op dat er grote verschillen zijn tussen de woningcorporaties onderling daar waar het gaat om het zelf melden. De Boex scoort heel laag met 6%. Dat zou er op kunnen duiden dat de Boex te rigide is in het aanmelden of dat haar huurders minder geneigd zijn om de overlast die zij ervaren te melden bij de Boex. Er is wel degelijk sprake van ernstige woonoverlast, maar deze wordt vooral door andere instanties onder de aandacht gebracht bij de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten. SSH Politie Aanmelders Woonoverlast SSH 5 4,86% 57,4%,%,%,%,% 4,% 5,% 6,% Pijlsweerd-noord SSH Boex Portaal Mitros Bokkebuurt Lauwerecht Woonoverlast SSH per Buurt 5,5,5,5,5 Woonoverlast en Corporatiew oningen 5 % 4% % 7% % 5% 5% 64% % % 4% 6% 8% Woonoverlast Corporatiewoningen Percentage Woonoverlast Corporaties en percentage Woningen Corporaties 5 SSH Boex Port aal Mitros Zelf melden w oonoverlast 5 6% 4% 46% 54 % % % % % 4% 5% 6%

15 Pagina 5 Opvallende zaken 4 Als we kijken naar de registratiecijfers van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten dan zijn er een aantal zaken die opvallen. Overvecht We maken ons grote zorgen over de ontwikkelingen in de wijk Overvecht. Het is de wijk waar het aantal ernstige woonoverlastsituaties het sterkste groeit. In waren dat 79 situaties. In zaten we al op situaties. In 4 kwamen we uit op ernstige woonoverlastsituaties. Het aantal nieuwe aanmeldingen van ernstige woonoverlastsituaties lag in de wijk Overvecht verreweg het hoogst van alle (vergelijkbare) projecten namelijk op 77. Wat ons betreft ontwikkelt de wijk Overvecht zich als de probleemwijk van de toekomst. Staatsliedenbuurt Voor het tweede jaar op rij scoort de Staatsliedenbuurt het hoogst op zowel aard als omvang van de woonoverlastproblematiek afgezet tegen het aantal huishoudens dat woont in de betreffende subwijk. Ook in het jaar 4 zien we weer een toename van de omvang van de woonoverlast ten opzichte van het voorgaande jaar. De situatie in de Staatsliedenbuurt is zeer zorgelijk en vraagt om maatregelen. Het is nu zo dat bijna op de huishoudens in de wijk Staatsliedenbuurt ernstige woonoverlast veroorzaakt. De situatie in de Staatsliedenbuurt vraagt om stevige maatregelen. Daarbij zou je kunnen denken aan het beïnvloeden van de instroom van nieuwe bewoners/huurders. Voorkom negatieve instroom (screening op de manier waarop dat in het kader van de Buurtaanpak Geuzenwijk gebeurt) of stimuleer positieve instroom (zoals dat op plekken in de wijk Overvecht gebeurt). Daarnaast is het wijs om geen bijzondere plaatsingen meer te doen in de Staatsliedenbuurt (geen urgentieplaatsingen of laatstekansplaatsingen meer). Kanaleneiland Het lijkt in de wijk Kanaleneiland relatief wat rustiger te worden. Opvallend is wel de verschuiving van het zwaartepunt van Kanaleneiland-Noord naar Kanaleneiland- Zuid. Transwijk Opvallend is dat de wijk Transwijk- Zuid wanneer we het aantal ernstige woonoverlastsituaties afzetten tegen het aantal huishoudens, zeer hoog scoort. Transwijk-Zuid kan zich wat dat betreft meten met de qua woonoverlast meest problematische buurten/wijken. Geweld Al eerder in deze jaarrapportage hebben we melding gemaakt van de stijging van het aantal ernstige woonoverlastsituaties waarin fysiek geweld een rol speelt. Situaties waarin de overlastveroorzaker met zijn bezoek of buren op de vuist gaat. In bijna een kwart () van alle 57 ernstige woonoverlastsituaties kwam fysiek geweld voor. In ging het om 9 van de 545 ernstige woonoverlastsituaties waarin fysiek geweld werd gebruikt. Van 6,5% naar,%. Een zorgelijke ontwikkeling welke ook van invloed is op de risico s die met name de Casemanagers Woonoverlast in hun werk lopen. Een hechte samenwerking met de Politie is dan ook een absolute voorwaarde voor het werk van de casemanagers. Zonder goede informatie vooraf en ondersteuning door de Politie zouden de Casemanagers Woonoverlast blind op allerlei gevaarlijke situaties afstappen met alle risico s vandien. In dat licht is een staand netwerk ook van groot belang. De Casemanagers Woonoverlast moeten er op kunnen vertrouwen dat alle relevante informatie over risicovolle situaties tijdig tot hen komt. Huiselijk geweld Wanneer we de jaren en 4 met elkaar vergelijken, dan zien we een sterke toename van het aantal ernstige woonoverlastsituaties waarin huiselijk geweld speelt. In ging het nog om 9 van de 545 situaties. In 4 zitten we op 7 van de 57 situaties waarin huiselijk geweld voorkomt. In 5 zal er nog nauwer samengewerkt gaan worden met Veilig Huis. Gezinsproblematiek In 4 werden we meer dan in de voorgaande jaren geconfronteerd met zeer problematische gezinssituaties waarin kinderen volledig waren ontspoord of in de verdrukking kwamen. In de meeste situaties waarin huiselijk geweld speelde ging het om gezinnen met kinderen. Vaak richtte het geweld zich niet alleen op de partner maar ook op de kinderen. In 4 zien we een toename van het aantal contacten met het AMK, het Bureau Jeugdzorg en de Netwerken en +. Ook zien we een toename van de overlast veroorzaakt door kinderen, opvoedingsproblematiek en vormen van geweld waarin kinderen/jongeren slachtoffer danwel dader zijn. Ook zien we dat het steeds vaker voorkomt dat jongerenoverlast en woonoverlast een zekere relatie met elkaar hebben. We verwachten dat deze trend zich in de komende jaren zal voortzetten. We missen in dat verband een partij welke directieve hulpverlening met dwang en drang richting gezinnen kan bieden. De hulpverlening op vrijwillige basis zoals STA- DE Profiel dat biedt, volstaat in de situaties die wij tegenkomen niet. Psychiatrische problematiek In bijna 44% van alle ernstige woonoverlastsituaties die door de de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in 4 zijn aangepakt, speelt psychiatrische problematiek. Een zeer hoog percentage dat in vergelijking met het jaar daarvoor alweer gestegen is. We ziren ook een intensivering van de samenwerking met het Zorgcoordinatieteam. Alcohol en drugs De cijfers laten steeds duidelijker zien dat vooral alcoholproblematiek wordt gesignaleerd in ernstige woonoverlastsituaties meer dan drugsproblematiek. Het is jammer dat de samenwerking met Centrum Maliebaan (wijkgericht werken) wat moeizamer verloopt in een aantal wijken (hoograven/lunetten, Kanaleneiland en TRD). In 5 zal extra aandacht uitgaan naar deze samenwerking. Laatste Kansbeleid In 4 is er in van de 6 ernstige woonoverlastsituaties waarvan de aanpak werd afgesloten, gekozen voor een oplossing in het kader van het laatstekansbeleid. Dit is aanmerkelijk meer dan het jaar daarvoor. Toen zaten we op 5 laatstekansoplossingen. Een andere ontwikkeling die we zien, is dat we als Wijkgerichte Woonoverlastprojecten steeds vaker worden geconfronteerd met laatstekanssituaties waarin toch weer opnieuw woonoverlast wordt veroorzaakt. Dit vraagt om een nog nauwere samenwerking met het Vierde Huis. Een bijzonder probleem vormen de laatstekanssituaties die mislukken. De laatstekansconstructie is in de praktijk niet zo degelijk als lijkt. Een mislukte laatstekans leidt lang niet altijd tot onmiddellijke ontruiming. Vaak komt een woonoverlastsituatie dan weer op het bordje van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten te liggen. Ernstige woningvervuiligen Het aantal ernstige woningvervuilingen blijft dalen. Een teken dat de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in een veel vroeger stadium vervuilingen op het spoor komen.

16 Portes, Woonoverlastprojecten Malakkastraat 6 5 HM UTRECHT Tel : -97 Fax : woonoverlast@portes.nl Stedelijk Coördinator : Jan van Gameren April 5 W E ZIJN OP DIT MOMENT BEZIG MET HET RESTYLEN VAN ONZE WEBSITE. is een brede welzijnsorganisatie in de stad Utrecht. Portes richt zich op het verbeteren van het sociale leefklimaat en de leefomgeving van alle bewoners binnen haar werkgebied. Portes ontwikkelt en organiseert activiteiten voor jong en oud die het welzijn verhogen en het leven van de wijkbewoners veraangenamen, of juist problemen of achterstanden helpen tegengaan. Portes houdt daarbij rekening met de wensen van het publiek. Het aanbod varieert van kinderopvang voor de allerjongsten, via jongerenwerk tot ouderenwerk voor de senioren. Daarnaast biedt Portes een scala aan individuele trajecten, bijvoorbeeld bij het zoeken naar werk of (bij) scholing, of het verlenen van hulp aan individuele wijkbewoners. Ook op het gebied van bewonersparticipatie biedt Portes de wijkbewoners een helpende hand, naar een betere toekomst voor iedereen. Natuurlijk werkt Portes op diverse terreinen samen met andere belangrijke spelers in het werkgebied. De complexiteit van de problemen maakt nauwe samenwerking met andere instellingen onontbeerlijk. Belangrijkste partner voor Portes is de Gemeente Utrecht, die de activiteiten van Portes voor een groot gedeelte subsidieert. Maar ook de politie, onderwijsinstellingen in het werkgebied, woningcorporaties, de GG & GD en andere hulp- en zorgverleninginstanties en natuurlijk de bewoners zelf zijn gewaardeerde samenwerkingspartners. Portes en haar partners staan samen garant voor het verbeteren van de sociale en fysieke inrichting van een belangrijk deel van Utrecht. Binnen Portes werken ruim 5 professionals. Zij worden ondersteund door een grote schare enthousiaste vrijwilligers en vakdocenten. De activiteiten worden aangeboden vanuit meer dan accommodaties, vaak met een speciale functie, verspreid over het werkgebied van Portes. Evaluatie Laagland Advies In juni 4 verscheen het evaluatierapport van het bureau Laagland Advies. Dit bureau had in opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) van de gemeente Utrecht in de maanden daarvoor onderzoek gedaan naar de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten. Hieronder vindt u de conclusies uit dit onderzoek. Conclusies Woonoverlast in Utrecht: van pionieren naar netwerken. 4 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Naar aanleiding van een tussenrapportage over de visie van de verschillende deelnemende partijen, zijn tijdens de werkconferentie op 5 mei 4 stellingen bediscussieerd en er zijn gezamenlijk conclusies getrokken die in dit hoofdstuk worden weergegeven, deels omgezet in aanbevelingen. 4. Over het uitgangspunt. Het experiment Wijkgerichte Woonoverlastprojecten is geslaagd. Het experiment stopt eind 4. De preventieve werking van de aanpak Woonoverlast wettigt dat de aanpak wordt opgenomen in het reguliere takenpakket van gemeente, politie en andere dienstverleners. 4. Over de voorkant van de keten: intake en meldpunt (frontoffice). Verhuurders zijn aan te spreken op woonoverlast van bewoners onderling, van de ene woning naar de andere. Ze kunnen bemiddelen en oplossingen creëren. De grens van wat verhuurders zelf nog aankunnen en oplossen, ligt: daar waar bewoners door psychische en/of verslavingsproblemen ernstige en voortdurende woonoverlast veroorzaken, en bij overlast waar criminele activiteiten, intimidatie en/of persoonlijke bedreiging aan de orde zijn.. Maak één stedelijk meldpunt voor alle woonoverlastsituaties en woonproblemen. Dat meldpunt staat alleen open voor instanties (met name politie en woningverhuurders), maar ook voor wijken waar geen Wijkgerichte Woonoverlastproject bestaat. Het meldpunt is niet open voor burgers. Het meldpunt is alleen 'loket', de backoffice is gedifferentieerd en bestaat uit verschillende netwerken en deelnemende instanties. 4. Over de binnenkant van de keten: het netwerk (backoffice) 4. Binnen het netwerk van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten hebben of krijgen de medewerkers van alle deelnemende partijen de ruimte om per geval de beste onderlinge taakverdeling te kiezen. De combinatie van professies is een meerwaarde van de aanpak. 5. Een breed netwerk is gewenst, waarin zowel beheerders van woningen en openbare ruimte als hulpverleners deelnemen. Maak onderscheid tussen structureel overleg en contactnetwerk. 6. Aan de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten worden hulpverleners van de zorgcoördinatieteams (Altrecht en Maliebaan) op wijkniveau gekoppeld voor zover dat nog niet het geval is. 7. Inzet, met name van de casemanagers op wijkniveau, wordt flexibeler en afgestemd op wat op dat moment op een bepaalde plaats nodig is. 8. De zeven wijkgerichte Woonoverlastprojecten worden structureel ondergebracht in één stedelijk woonoverlastproject. De casemanagers, de stedelijk coördinator en secretariaatsmedewerker worden ondergebracht bij één werkgever. In de uitvoering blijft de aanpak wijkgericht. De wijkindeling en de organisatie rond de wijkaanpak is dan een zaak van het dan inmiddels opgerichte Stedelijke Woonoverlastproject. 9. Als volgende stap wordt vanuit het centrale netwerk de gehele stad gedekt.. Het overleg per wijkproject wordt minder frequent. Er komt meer accent op bilateraal contact buiten het structurele overleg en er komt meer contactnetwerk, flexibel in samenstelling, met de casemanagers als spil.. De stuurgroepen kunnen worden vervangen door één stedelijke stuurgroep die éénmaal per jaar bijeenkomt, of vaker als dat nodig is. In de stuurgroep zijn alle deelnemende partijen vertegenwoordigd op beleidsniveau en met voldoende kennis van de werkpraktijk.. Mogelijk kan deze stuurgroep gaan optreden als opdrachtgever voor de uitvoering van Woonoverlastprojecten. Er wordt dan niet meer een prestatiecontract per wijk of project afgesloten, maar een stedelijke opdracht uitgegeven c.q. aanbesteed voor een bepaalde periode en op basis van voorwaarden en prestatieafspraken. De inhoud van de nu toegepaste prestatieafspraken per project zijn daarvoor een goed uitgangspunt. 4.4 Over de financiering. De organisatie, aanpak en personele inzet kunnen efficiënter. De efficiencywinst kan vervolgens worden ingezet om de werking van de woonoverlastaanpak uit te breiden tot de hele stad. 4. De deelnemende partijen zijn bereid hun inzet in personele zin voort te zetten. Het is belangrijk dat de politie haar inzet - personeel, taak en huisvesting - handhaaft. 5. De gemeente en de gezamenlijke woningcorporaties zijn bereid samen de financiële kosten van de projecten te dragen. Over de verdeling van deze lasten en de verrekeningsmethodiek is nader overleg nodig. 6. Om het bereik van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten uit te breiden tot in beginsel de hele stad ('daar waar nodig'), is geld nodig, dat op basis van de overeen te komen verdeelsleutel wordt opgebracht. In 5 zal uitgebreid gesproken worden over een verdere implementering van de bovenstaande conclusies en aanbevelingen.