Patiëntenparticipatie in ontwikkeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Patiëntenparticipatie in ontwikkeling"

Transcriptie

1 Cliëntenraad Patiëntenparticipatie in ontwikkeling Paul Ensing 1

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Deskresearch Overheid Regelgevingen rondom patiëntenparticipatie Patiëntenorganisaties en zorginstanties Patiëntenparticipatie als groep 8 3. Methodeparagraaf De steekproef Operationalisaties Kwantitatieve resultaten van het onderzoek Beschrijvende statistieken Bivariate statistieken Kwalitatieve resultaten van het onderzoeken Conclusie Informatie Vertrouwensband Patiënt als ervaringsdeskundige Patiëntenparticipatie Aanbevelingen Bijlagen Literatuurlijst 30 2

3 Dankwoord In dit dankwoord wil ik uiteraard iedereen bedanken die een bijdrage heeft geleverd aan de tot standkoming van dit rapport. Alle mensen die aan het onderzoek hebben deelgenomen. Dit onderzoek was nooit mogelijk geweest zonder de bijdrage van de respondenten die door Zorgbelang Groningen bereikt zijn. Ik wil Zorgbelang Groningen bedanken voor het beschikbaar stellen van het E-panel en hun hulp bij het opstellen van de vragenlijst. Door Zorgbelang Groningen is het mogelijk geweest om de vragenlijst uiteindelijk online af te nemen en een mooie groep respondenten te verkrijgen. Ook wil ik natuurlijk de cliëntenraad bedanken. Ten eerste om mij de mogelijkheid te geven om dit rapport te maken en ten tweede voor hun bijdrage bij het samenstellen van dit rapport. De verschillende inzichten die verkregen zijn tijdens de vergadering met de cliëntenraad hebben geholpen om dit rapport samen te stellen. Als laatste wil ik Ineke Jacobs bedanken. Tijdens onze vele koffie-uurtjes in het Feithuis heeft zij mij menigmaal de goede richting op gestuurd. Het uitwisselen van gedachten en ideeën voor dit rapport, het lezen van verschillende versies van verschillende onderdelen in dit rapport en natuurlijk de gezelligheid. Het heeft mij ontzettend gemotiveerd om hier zo n goed mogelijk rapport van te maken. Groningen, juni 2014 Paul Ensing bachelor student Sociologie Rijksuniversiteit Groningen 3

4 1. Inleiding Patiëntenparticipatie is een onderwerp dat de laatste jaren steeds meer aandacht geniet. Patiënten worden steeds mondiger, patiënten willen controle over de zorg die ze krijgen en meerdere instanties wijzen op het feit dat het belang van de patiënt centraal staat in de zorg. De patiënt heeft tegenwoordig een andere rol in het zorgproces, er wordt verlangd naar meer samenwerking tussen de patiënt en de verzorger. De patiënt wil goed geïnformeerd zijn over de kwaliteit van de zorg en de verschillende behandelmogelijkheden. De patiënt wil uiteindelijk invloed kunnen uitoefenen op de zorg die deze verkrijgt. In een notitie over patiëntenparticipatie van het Martini Ziekenhuis, behandeld 10 september 2013 tijdens een bespreking van de Raad van Bestuur met de Cliëntenraad en Zorgbelang, kwam naar voren dat het hoogst wenselijke niveau van patiëntenparticipatie tussen advies en partnership ligt (Reker & Haarhuis, 2013). Er liggen met name ontwikkelingsmogelijkheden bij de patiënten die langere tijd zorg ontvangen van het Martini Ziekenhuis. Naar aanleiding van het veranderde gedrag van de patiënt en de notitie over patiëntenparticipatie heeft de Cliëntenraad het verzoek ingediend om verder onderzoek te verrichten naar patiëntenparticipatie. Om zo de patiëntenparticipatie in het Martiniziekenhuis voor zowel de patiënt als de verzorger zo goed mogelijk te laten plaatsvinden. Veel instanties en organisaties geven aan wat zij onder patiëntenparticipatie verstaan, maar wat verstaan patiënten zelf onder patiëntenparticipatie? Hoe en in welke mate wil een patiënt mee participeren in de zorg? Patiënten zijn degene die het hele traject van de zorg doorlopen, zij zijn ervaringsdeskundige. Er is echter nog niet eerder onderzoek naar de houding van patiënten ten aanzien van patiëntenparticipatie. Door de ervaring van de patiënt te koppelen aan de regels en aanbevelingen van zorg instanties/organisaties zal dit onderzoek een indicatie geven welke stappen gezet kunnen worden om patiëntenparticipatie in het Martini Ziekenhuis verder te ontwikkelen. Het onderzoek van dit rapport bestaat uit twee delen. Eerst zullen de resultaten van het deskresearch gegeven worden. Hierin zullen de regelgeving en de verschillende aanbevelingen rondom patiëntenparticipatie van verschillende instanties gegeven worden. Vervolgens zullen de resultaten van het uitgevoerde onderzoek gepresenteerd worden. Dit onderzoek is in samenwerking met Zorgbelang Groningen uitgevoerd en verschillende aspecten rondom patiënt en verzorger zullen behandeld worden. Vervolgens zal er een conclusie getrokken worden naar aanleiding van het deskresearch en het uitgevoerde onderzoek. Aan het einde van het rapport zullen er aanbevelingen gegeven worden over wat de mogelijkheden zijn om patiëntenparticipatie in het Martiniziekenhuis verder te ontwikkelen. 4

5 2. Deskresearch 2.1 Overheid De overheid staat in voor het publieke belang, zo ook in de zorg. Toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit worden gewaarborgd door de overheid. Het is dan ook de taak van de overheid om de juiste randvoorwaarden te stellen waar zorgaanbieders zich aan dienen te houden. (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2009). De laatste jaren zijn de verantwoordelijkheden rondom de zorg en ondersteuning veranderd. Tegenwoordig is er minder directe sturing vanuit de overheid en hebben de aanbieders van zorg en ondersteuning meer ruimte gekregen. De overtuiging is dat degene die het dichtst bij de cliënt staat het best in staat is om cliëntgerichte zorg aan te bieden. In de zorg dient de cliënt centraal te staan. Een aanbieder van zorg en ondersteuning dient zich bewust te zijn van het feit dat hij een maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft en alleen goede zorg kan aanbieden als hij daadwerkelijk luistert naar de belanghebbenden (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2009). Een vertrouwensband tussen de cliënt en de zorgverlener is een belangrijke basis voor goede zorg. Het moet voor de cliënt mogelijk zijn om vragen te kunnen stellen, om behoeftes te laten weten en waar nodig een kritische noot te kunnen maken. Dat een cliënt ervaart dat er naar hem wordt geluisterd en dat hij gerespecteerd wordt maakt dat hij voelt dat hij zijn eigen afwegingen mag maken. Het vertrouwen is ook voor de zorgverlener belangrijk om alle relevante vragen te kunnen stellen aan de cliënt en de mogelijkheden voor de zorgverlening door te nemen. Zowel de cliënt als zorgverlener zorgen voor een goede verstandhouding met elkaar. Op deze manier kan een zorgverlener goede zorg verlenen, rekening houdend met de behoefte van de cliënt (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2008). Als de zorgaanbieder ervoor wilt zorgen dat de patiënt meer vertrouwen in de zorg krijgt, dan is de mogelijkheid voor de patiënt om mee te participeren in keuze en organisatie van de zorg belangrijk. Door een patiënt mee te laten denken over de zorg die hij ontvangt zal het vertrouwen in de zorg toenemen. Patiënten hebben graag een keuze in zowel de behandeling als in de behandelaar. Het liefst heeft de patiënt één aanspreekpunt/persoon die informeert, adviseert, coördineert en begeleidt. Deze mondige patiënt vraagt veel informatie en deze informatie moet beschikbaar zijn op een begrijpelijke manier (RVZ, 2010). Informatie over de kwaliteit van de zorg is belangrijk, zowel voor de cliënt en de zorgverlener. Een cliënt wil op de hoogte zijn wat de verschillende keuzemogelijkheden zijn in het zorgaanbod, zowel bij de curatieve als de langdurige zorg. Het is aan de zorgverlener om betrouwbare en toegankelijke informatie over de kwaliteit van het aanbod en ervaringen van cliënten aan te bieden. Op deze manier weet de cliënt welke kwaliteit hij kan eisen van de zorgverlener (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2008). Bij de meeste zorginstellingen is de cliënt het uitgangspunt voor het schrijven van het beleid, echter blijkt in de praktijk dat dit uitgangspunt vaak impliciet is en dat vele andere belangen overheersen. De zorginstellingen waarbij de cliënt daadwerkelijk centraal staat heerst een andere cultuur in de samenwerking tussen professionals, bestuurders en toezichthouders (IGZ, 2009). Cliënten zijn ervaringsdeskundige, zij lopen het hele zorg proces door en zij ervaren 5

6 alle voor- en nadelen. Instellingen hebben er baat bij om de cliënten te betrekken bij de zorg want zo creëer je vertrouwen en de cliënten kunnen door feedback te leveren de zorg verbeteren. Het creëren van gerechtvaardigd vertrouwen in de kwaliteit en veiligheid van de zorg is niet eenvoudig. Ieder persoon die betrokken is bij het verlenen dan wel het ontvangen van de zorg dient zich in te spannen. Een cliënt die zich actief opstelt en feedback levert op de ontvangen zorg kan een wezenlijke bijdrage leveren aan het vergroten van het cliënten perspectief op de zorg. IGZ heeft in samenwerking met adviesbureau Twynstra Gudde onderzoek gedaan naar de wijze waarop instellingen vorm en inhoud geven aan bestuur en toezicht op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Hieruit blijkt dat patiëntorganisaties, zorgverzekeraars en vertegenwoordigers van branche- en beroepsorganisaties aangeven dat het perspectief van de cliënten meer aandacht behoeft bij het sturen van en toezicht houden op de kwaliteit en veiligheid (IGZ, 2009). Die verandering heeft gevolgen voor zowel de zorgaanbieder als de zorgontvanger (RVZ, 2010). Deze verandering in de verhouding tussen de twee komt tot stand door middel van rechten en plichten. De patiënt van tegenwoordig heeft meer kennis tot zijn beschikking (internet, social media enz.) over de zorg die hij ontvangt. Als zorgaanbieders inspelen op deze actieve houding van de patiënt kunnen ze hun zorg verder verbeteren. De meeste bronnen waar de patiënt zijn informatie vandaan haalt bestaan uit de ervaringen van andere patiënten. Hieruit blijkt dus dat de ervaring van een patiënt wel degelijk belangrijk en waardevol is. Hierdoor ontstaat kwaliteitstransparantie en kunnen de patiënten een reële keuze maken (RVZ, 2011). Mensen die langdurige zorg ontvangen willen de regie in hun leven behouden en de meeste mensen zijn hiertoe ook in staat. Deze mensen moeten dan ook in staat worden gesteld om mee te kunnen participeren in de besluitvorming van de zorg, zowel op individueel niveau als op beleidsniveau. Patiënten kunnen dan mee beslissen over de organisatie van hun eigen zorg om zo de regie in handen te houden van hun eigen leven en ze hebben zo een belangrijke rol in het bewaken van de kwaliteit van de geleverde zorg (RVZ, 2011) Door middel van patiëntenparticipatie kan een patiënt dus invloed uitoefenen op de zorg die ontvangen wordt. Zoals eerder vermeld wordt hierdoor dus verwacht dat de kwaliteit van de zorg toeneemt en dat de zorg meer vraaggericht wordt. Er zijn verschillende niveaus van patiëntenparticipatie 1. informeren, 2. consultatie, 3. advies, 4. partnership, 5. regie bij de patiënt. Dit wordt ook wel de participatieladder genoemd (zie figuur 1). De patiëntenparticipatie dient op zijn minst op het derde niveau te zijn (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2012). Patiënten kunnen veel invloed uitoefenen op de inhoud en organisatie van de zorg als zij een actieve rol krijgen binnen een zorgorganisatie als bijvoorbeeld een zorggroep. Het is dan wel belangrijk dat een patiënt of een patiëntenvertegenwoordiger een proactieve houding inneemt binnen deze groep (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2012). 2.2 Regelgevingen rondom patiëntenparticipatie Om te zorgen dat zorginstellingen tegemoet komen aan de behoefte van cliënten worden deze door de overheid op verscheidene manieren gestimuleerd. Vroeger kregen zorginstellingen bijvoorbeeld geld voor het aantal beschikbare bedden. Tegenwoordig worden de zorginstellingen gestimuleerd meer vraaggerichte zorg te verlenen. Zorginstellingen worden 6

7 nu gefinancierd op basis van hun geleverde zorg, hierdoor zijn de zorginstellingen meer verbonden aan het voorzien in de vraag naar zorg. Hierdoor worden de instellingen geprikkeld om zich te richten op wat de cliënt wilt. Hierdoor zullen zorginstellingen zich meer richten op kwaliteit (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2009). In 1996 is in Nederland de Wet medezeggenschap cliënten en zorginstellingen (WMCZ) ingevoerd. Deze wet verplicht zorginstellingen tot het instellen van een cliëntenraad en heeft als doel om de participatie van cliënten te waarborgen. De algemene belangen van de cliënten worden door de cliëntenraad bewaakt. Door het adviesrecht bevindt deze vorm van participatie zich minimaal op het 4 e niveau van de participatieladder (Brinkhorst, Lobenstein, & Posma, 2009). Een andere wet die invloed heeft op de patiëntenparticipatie is Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ), in werking gesteld in Deze wet heeft een tweeledig doel; de drempel die genomen moet worden om een klacht in te dienen als cliënt te verlagen en zorginstellingen de kans te bieden om te leren van de klachten en zo de kwaliteit van de geboden zorg te verhogen. Deze wet verplicht alle zorginstellingen een klachtenregeling op te stellen. De klachten worden behandeld bij een klachtencommissie en de zorgaanbieder is verplicht om de cliënt hierop te attenderen. De cliënt kan zelf een klacht indienen, iemand machtigen om dit te doen en nabestaanden kunnen ook een klacht indienen (Brinkhorst, Lobenstein, & Posma, 2009). De Wet geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) garandeert de rechten van een cliënt ten opzichte van medische hulpverleners. In de WGBO staan de rechten en plichten die bij de behandelingsovereenkomst horen. Zo heeft een cliënt bijvoorbeeld recht op informatie, een second opinion, inzage in medische gegevens, toestemming van behandeling / weigeren van behandelen, geheimhouding en privacy en vrije artsenkeuze. Voorbeelden van plichten van de cliënt die bij deze wet horen zijn het verlenen van medewerking en bespreken van klachten. Het gaat hier dus vooral om patiëntenparticipatie op individueel niveau in de organisatie, de patiënt-hulpverlener (Brinkhorst, Lobenstein, & Posma, 2009). Doordat een cliënt recht heeft op volledige informatie over zijn medische situatie kan er een weloverwogen keuze gemaakt worden over hoe verder te handelen. De verzorgende partij is verplicht om op een begrijpelijke manier de medische situatie uit te leggen aan de cliënt (als de cliënt deze wilt weten), echter als de informatie schadelijk kan zijn voor de cliënt mag er (na raadpleging van een tweede mening van een andere arts) gekozen worden om deze niet te verschaffen (Brinkhorst, Lobenstein, & Posma, 2009). 2.3 Patiëntenorganisaties en zorginstanties. De Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) vindt dat de patiënten betrokken moeten worden bij de ontwikkelingen in de zorg. Deze groep maakt de zorg daadwerkelijk mee en daarom is het belangrijk dat patiënten(organisaties) betrokken worden bij onderzoek en beleid. Dit kan gebeuren aan de hand van een enquête waarbij de patiënt aangeeft wat hij/zij belangrijk vindt of heeft ervaren. Maar een patiënt kan ook als adviseur optreden, als partner of zelfs als initiatiefnemer. De patiëntenfederatie vindt het van groot belang dat er gekeken wordt hoe de ervaringsdeskundigheid van een patiënt benut kan worden (NPCF, 2014). Patiënten kijken anders op de zorgverlening die zij ontvangen dan zorgverleners. Ze 7

8 bezitten specifieke ervaringsdeskundigheid over hun ziekte en het zorgproces. Hier moeten de zorginstellingen gebruik van maken. De zorgaanbieder kan op deze manier zijn perspectief afstemmen op het perspectief van de patiënt voor het organiseren van de zorg. Door middel van patiëntenparticipatie kan er gebruik gemaakt worden van de specifieke ervaringsdeskundigheid van een patiënt en hiermee kan de zorg meer patiëntgericht worden. Een patiënt kan mee participeren door zijn ervaring en kennis te delen en op deze manier de zorg verbeteren. Goede kwaliteit van zorg betekent ondermeer dat de zorg patiëntgericht is. Iedere patiënt heeft zijn eigen behoeftes en problemen, met andere woorden de gemiddelde patiënt is niet de norm. Hiermee wordt duidelijk dat patiëntenparticipatie geen eenmalige activiteit is maar een proces dat altijd aanwezig moet zijn in de zorg. Uiteindelijk is het belangrijk dat er een ballans gevonden wordt tussen het standaardiseren van de zorg en flexibiliteit om rekening te houden met de behoeftes van de patiënt (Van den Brink, de Wit, & Raats, 2013). Patiëntenparticipatie is een middel om de zorg meer patiëntgericht te maken. Ziekenhuizen die meegewerkt hebben aan het project Sneller Beter (een landelijk verbeter programma voor kwaliteit van zorg) vinden zelf ook dat het betrekken van patiënten informatie oplevert die de ziekenhuizen zelf niet beschikken. Tijdens het programma hebben zij gemerkt dat adviezen die direct van patiënten kwamen grote impact hebben op de medewerkers (Sneller beter, 2007). Participatieprocessen kunnen op meerdere manieren plaatsvinden. Een patiënt kan individueel betrokken worden bij het zorgproces maar er kunnen ook vertegenwoordigers (van patiëntengroepen) betrokken worden, hier zal later op ingegaan worden. Patiënten kunnen daarnaast ook in verschillende maten mee participeren in de zorg en dit kan aangegeven worden in de al eerder vermelde participatieladder (1. Informeren 2. Raadplegen 3. Adviseren 4. Partnerschap en 5. Regie bij patiënt) (Van den Brink, de Wit, & Raats, 2013). In de praktijk heeft men het pas over participatie als de patiënt een adviserende rol inneemt, als er sprake is van partnerschap of als de patiënt de regie heeft. Hoe hoger op de ladder, hoe meer invloed de patiënten krijgen. De eerste twee niveaus (informeren en raadplegen) kunnen samengevat worden als het consulteren van patiënten en bij de laatste drie niveaus (adviseren, partnerschap en regie bij patiënt) heeft de patiënt inbreng op de zorg en neemt deze zelf ook initiatief. De hoogste trede van de participatie ladder is meestal niet wenselijk (Van den Brink, de Wit, & Raats, 2013). Belangrijk voor een goede hulpverlener - patiënt relatie is de erkenning dat de patiënten expertise in huis hebben. De hulpverlener is goed op de hoogte van de zorg die wordt aangeboden (prognose, behandelmogelijkheden enz.) terwijl de patiënt juist kennis heeft over hoe hij zijn ziekte ervaart, zijn gedrag, wensen en behoeftes. Door het samenvoegen van deze expertises kan er goede zorg gecreëerd worden. Dit betekend wel dat er goede communicatie moet plaatsvinden tussen de hulpverlener en de patiënt (Van den Brink, de Wit, & Raats, 2013). 2.4 Patiëntenparticipatie als groep Patiëntenparticipatie kan individueel of als groep plaatsvinden. Bij patiëntenparticipatie als groep heeft men te maken met een vertegenwoordiger van een patiëntenorganisatie. Patiënten zijn lid van zo n organisatie en deze organisaties vinden op nationaal, provinciaal en regionaal 8

9 niveau plaats. Landelijke organisaties zijn meestal gericht op patiënten met een specifieke aandoening. Deze organisaties hebben veel kennis over de zorg en behandelmogelijkheden voor een specifieke groep patiënten. De organisaties die provinciaal en regionaal plaatsvinden willen graag mee participeren met de activiteiten op lokaal niveau. Organisaties die regionaal en provinciaal aanwezig zijn, zijn meestal niet ziektegebonden. Provinciale en regionale platforms bestaan uit patiënten- en consumentenorganisaties in de gezondheidszorg. Deze organisaties behartigen de belangen van de patiënten vanuit een onafhankelijke positie. Op deze manier hebben deze organisaties invloed op de meningsvorming van zorgverzekeraars, zorgaanbieders en beroepsgroepen over kwaliteit en het beleid in de zorg (Van den Brink, de Wit, & Raats, 2013). 9

10 3. Methodeparagraaf 3.1 De steekproef Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het E-panel van Zorgbelang Groningen. De respondenten uit deze panel hebben zich aangemeld bij Zorgbelang Groningen omdat ze een bijdrage willen leveren aan de kwaliteit van de zorg. De data voor dit onderzoek is verzameld tussen 4 en 18 maart 2014 door middel van een online vragenlijst (zie bijlage). In totaal hebben uiteindelijk 127 respondenten meegedaan aan het onderzoek wiens leeftijd tussen de 20 en de 91 jaar ligt. Aan deze respondenten is niet gevraagd of ze opgenomen zijn in het Martini Ziekenhuis of een ander ziekenhuis, ze representeren de mogelijke patiënten in de provincie Groningen. De data bevat relatief veel oude en veel hoog opgeleide respondenten. Dit komt wellicht doordat de oudere meer in aanraking met de zorg komt en zich hier dus ook meer betrokken bij voelt en invloed op wil uitoefenen. De respondenten van deze dataset hebben zich aangemeld bij het E-panel van Zorgbelang Groningen om mee te doen aan onderzoek naar verschillende aspecten van de zorg. Hierdoor is wel enigszins sprake van een bias. De respondenten hebben al aangegeven in zekere mate betrokken te willen worden bij de zorg door zich aan te melden voor het E- panel. Met dit gegeven zal rekening gehouden worden tijdens het trekken van conclusies. 3.2 Operationalisaties De data die verkregen is in dit onderzoek is onderzocht doormiddel van SPSS. Hiermee is het mogelijk om kwantitatieve analyses uit te voeren. Opleidingsniveau: deze variabele is gemeten met de vraag wat is uw hoogst genoten opleiding? en bestaat uit een 4-puntsschaal (1) basisonderwijs, (2) lager beroepsonderwijs (lbo, mavo, MBO-1), (3) middelbaar beroepsonderwijs (havo, vwo, MBO 2-4) en (4) hoger beroepsonderwijs (HBO, WO). Mondelinge informatie begrijpelijk: deze variabele is gemeten met de vraag in het ziekenhuis bent u onder behandeling gekomen bij een specialist. Vindt u dat u tijdens het mondeling contact met deze specialist op begrijpelijke wijze geïnformeerd bent? en bestaat uit een 5- puntsschaal (1) er is geen informatie ontvangen, (2) de aangeboden informatie was niet begrijpelijk, (3) de aangeboden informatie was enigszins begrijpelijk, (4) de aangeboden informatie was voldoende begrijpelijk, (5) de aangeboden informatie was volledig begrijpelijk. Schriftelijk contact begrijpelijk: deze variabele is gemeten met de vraag was de aangeboden schriftelijke informatie van het ziekenhuis begrijpelijk? en bestaat uit een 4-puntsschaal (1) de aangeboden schriftelijke informatie was niet begrijpelijk, (2) de aangeboden schriftelijke informatie was enigszins begrijpelijk, (3) de aangeboden schriftelijke informatie was voldoende begrijpelijk, (4) de aangeboden schriftelijke informatie was volledig begrijpelijk. Voldoende ruimte voor vragen: deze variabele is gemeten met de vraag heeft u voldoende ruimte gehad om vragen te stellen tijdens het/de gesprek(ken) met de specialist? en bestaat 10

11 uit een 3-puntsschaal (1) nee, ik heb geen vragen kunnen stellen, (2) ja, ik kon echter niet al mijn vragen stellen, (3) ja, ik heb al mijn vragen kunnen stellen. Wensen en behoeftes: deze variabele is gemeten met de vraag heeft u de ruimte gehad om uw wensen en behoeftes aan te geven bij de afdeling van opname, waarbij er optimaal rekening is gehouden met uw eigen kennis van lijf en leven? en bestaat uit een 3-puntsschaal (1) nee, ik heb mijn wensen en behoeftes niet kunnen aangeven, (2) ja, ik heb echter niet al mijn wensen en behoeftes kunnen aangeven, (3) ja, ik heb al mijn wensen en behoeftes kunnen aangeven. Tevreden over communicatie: deze variabele is gemeten met de vraag was u tevreden over de communicatie tijdens het volledige traject van behandeling? (0= nee, 1= ja). Was er een vertrouwensband; deze variabele is gemeten met de vraag was er sprake van een vertrouwensband tussen u en de specialist? en bestaat uit een 4-puntsschaal (1) nee, er was geen sprake van een vertrouwensband, (2) er was enigszins sprake van een vertrouwensband, (3) er was een vertrouwensband, (4) er was sprake van een goede vertrouwensband. Belangrijkheid van vertrouwensband: deze variabele is gemeten met de vraag hoe belangrijk vindt u een vertrouwensband tussen de arts en/of verpleegkundige en patiënt? en bestaat uit een 4-puntsschaal (1) niet belangrijk, (2) enigszins belangrijk, (3) belangrijk, (4) erg belangrijk. Belangrijkheid invloed op zorg: deze variabele is gemeten met de vraag hoe belangrijk vindt u het hebben van invloed op de zorg (n.a.v. uw eigen ervaring)? en bestaat uit een 4- puntsschaal (1) niet belangrijk, (2) enigszins belangrijk, (3) belangrijk, (4) erg belangrijk. 11

12 4. Kwantitatieve resultaten van het onderzoek 4.1 Beschrijvende statistieken In tabel 1en de grafieken (zie bijlage) zijn de beschrijvende statistieken weergegeven van de variabelen waarvan gebruik is gemaakt in het kwantitatieve gedeelte van dit onderzoek. Het eerste wat opvalt is dat de meeste respondenten aangeven dat ze in de afgelopen 5 jaar onder behandeling zijn geweest in een ziekenhuis (70,3%). Het gemiddelde van de variabelen mondelinge informatie begrijpelijk en schriftelijk contact begrijpelijk ligt hoog (( x = 4,30; SD =0,76) ( x = 3,50; SD =0,51)). De respondenten geven aan dat de aangeboden informatie tijdens het mondelinge contact met de specialist en de schriftelijke informatie zeer begrijpelijk is. Verder is 80% van de respondenten tevreden met de communicatie tijdens het gehele traject van de behandeling. Het gemiddelde van de variabele was er een vertrouwensband ligt niet hoog ( x = 2,63; SD =1,02). De respondenten geven dus aan dat er enigszins sprake was van een vertrouwensband met de specialist. Dat terwijl de meeste respondenten bij de variabele belangrijkheid van vertrouwensband ( x = 3,29; SD =0,68) wel aangeven dat ze een vertrouwensband tussen specialist en patiënt wel belangrijk vinden. Als laatste valt op dat het gemiddelde van de variabele belangrijkheid invloed op zorg hoog is ( x = 3,42; SD =0,65). De respondenten geven dus aan dat ze het belangrijk vinden om invloed te hebben op de zorg die ze ontvangen. 4.2 Bivariate statistieken In tabel 2 en 3 (zie bijlage) zijn de correlaties tussen de verschillende variabelen die gebruikt zijn weergegeven. r is de richting van het verband en p is de significantie van het verband. Er wordt pas gesproken van een significant verband tussen twee variabelen als de p lager dan 0,05 is. In tabel 2 valt als eerste op dat individuen met een hoger opleidingsniveau, tijdens het ontvangen van de zorg, minder hun wensen en behoeftes kunnen aangeven dan laag opgeleiden mensen(r=-0,22; p<0,05). Dit betekend dat hoger opgeleiden individuen sneller het gevoel hebben dat ze niet al hun wensen en behoeftes kunnen aangeven. Daarnaast scoren individuen met een hoger opleidingsniveau significant hoger op belangrijkheid invloed op zorg (r=0,21; p<0,05). Hieruit blijkt dat hoger opgeleiden individuen meer invloed willen uitoefenen op de zorg die ze verkrijgen dan individuen die laag opgeleid zijn. In tabel 2 valt verder op dat de variabele was er een vertrouwensband een significant positief effect heeft op de variabele wensen en behoeftes (r=0,46; p<0,01). Individuen die een goede vertrouwensband hebben met hun specialist zijn dus beter in staat om hun wensen en behoeftes te kunnen aangeven. In tabel 3 (zie bijlage) valt als eerste op dat de variabele mondelinge informatie begrijpelijk een zeer positief en significant effect heeft op de variabele was er een vertrouwensband (r=0,62; p<0,01). Individuen die tevreden zijn over het mondelinge contact met de specialist bouwen vaak ook een vertrouwensband op met de specialist. Verder hebben de variabelen mondelinge informatie begrijpelijk, voldoende ruimte voor vragen en schriftelijke informatie begrijpelijk allemaal een sterk positief effect op de variabele tevredenheid communicatie. 12

13 5. Kwalitatieve resultaten van het onderzoek In dit onderzoek zijn open vragen gesteld aan de respondenten. In dit gedeelte van de resultatenparagraaf zal het algemene beeld van drie van deze vragen besproken worden. Openvraag 1: Hoe zou een specialist de patiënt kunnen betrekken bij de keuze (indien mogelijk) van behandelmogelijkheid? Algemeen beeld: De respondenten geven aan het liefst eerst schriftelijke informatie te krijgen zodat zij zich eerst goed kunnen inlezen in de verschillende behandelmogelijkheden. Als er over bepaalde aspecten onduidelijkheden zijn zal de specialist eerst moeten proberen, in begrijpbare taal voor de patiënt, de verschillen tussen de behandelmogelijkheden uit te leggen. Vervolgens moeten de voor- en nadelen besproken worden met de patiënt en willen de patiënten de voorkeur van de specialist weten en de reden voor deze keuze van behandeling. Openvraag 2: Wat verstaat u onder patiëntenparticipatie? Algemeen beeld: De respondenten geven aan dat een belangrijke voorwaarde voor patiëntenparticipatie is dat de patiënt een gelijkwaardig partner is in het zorgproces. Het is belangrijk om naar de patiënt te luisteren en deze te betrekken bij de diverse aspecten van behandeling en zorgverlening. De mogelijkheid dat een patiënt in staat wordt gesteld om invloed uit te oefenen op de keuze van behandeling. Onder patiëntenparticipatie wordt verder verstaan dat de ervaringsdeskundigheid van een patiënt gebruikt wordt. Deze maakt het hele zorgproces mee en van zijn ervaring dient gebruik gemaakt te worden. Openvraag 3: Wat zou volgens u een goede manier zijn om de patiënt meer invloed te laten uitoefenen op het zorgproces? Algemeen beeld: Het is belangrijk dat de verzorger zich open en communicatief opstelt. De patiënt moet het gevoel hebben een gelijkwaardige te zijn en betrokken te worden bij de keuze van behandeling. Een patiënt dient dus ook goed geïnformeerd te zijn over de verschillende behandelmogelijkheden om mee te kunnen denken in het proces van behandelingskeuze. De erkenning dat iedere patiënt uniek is wordt door veel respondenten vermeld als belangrijk. De patiënt is een ervaringsdeskundige na het behandelproces en de verzorger kan hier ook gebruik van maken doormiddel van vragenlijsten of gesprekken. Verder is het van belang dat een zorgverlener goed contact met patiëntenorganisaties onderhoudt. 13

14 6. Conclusie Er zijn vier hoofdthema s die in zowel het deskresearch als het uitgevoerde onderzoek terug komen. De eerste is patiëntenparticipatie en de andere drie zijn vertrouwensband, informatie en de patiënt als ervaringsdeskundige. De drie thema s naast patiëntenparticipatie zijn belangrijke voorwaardes voor het bestaan van patiëntenparticipatie en deze zullen eerst besproken worden in dit deel van het onderzoeksrapport. 6.1 Informatie Uit het deskresearch kwam naar voren dat informatie over de kwaliteit van de zorg belangrijk is, zowel voor de cliënt en de zorgverlener. Een patiënt wil op de hoogte zijn over de verschillende behandelmogelijkheden die er zijn in het zorgaanbod. De patiënt vraagt veel informatie en deze informatie moet beschikbaar zijn op een begrijpelijke manier. Het is aan de zorgverlener om betrouwbare en toegankelijke informatie over de kwaliteit van het aanbod en ervaringen van cliënten aan te bieden. Op deze manier weet de patiënt welke kwaliteit hij kan eisen van de zorgverlener. Uit de gegevens van het onderzoek blijkt dat het goed gesteld staat met het aanbod van informatie. Zowel de schriftelijke als mondelinge informatie in het ziekenhuis is goed en begrijpelijk (zie tabel 1, grafiek 3 en 4 van de bijlage). Er wordt dus goede, begrijpelijke informatie geleverd door het ziekenhuis en dit zorgt ervoor dat veel patiënten tevreden zijn met de communicatie tijdens het behandelingsproces. 6.2 Vertrouwensband In het deskresearch kwam naar voren dat het bestaan van een vertrouwensband tussen patiënt en verzorger een belangrijke voorwaarde is voor patiëntenparticipatie. Patiënten hebben het liefst één aanspreekpunt dat informeert, adviseert en begeleidt. Het moet voor de patiënt mogelijk zijn om vragen te kunnen stellen, om behoeftes te laten weten en waar nodig een kritische noot te kunnen maken. Dat een patiënt ervaart dat er naar hem wordt geluisterd en dat hij gerespecteerd wordt maakt dat hij voelt dat hij zijn eigen afwegingen mag maken. Het vertrouwen is ook voor de zorgverlener belangrijk om alle relevante vragen te kunnen stellen aan de patiënt en de mogelijkheden voor de zorgverlening door te nemen.. Deze vertrouwensband kan worden gecreëerd door de verschillende behandelmogelijkheden actief voor te leggen en goed te bespreken met de patiënt. De zorgverlener dient vervolgens samen met de patiënt tot een besluit te komen. Op deze manier ligt de patiëntenparticipatie ook tussen adviseren en partnerschap. Ook uit het onderzoek kwam naar voren dat het hebben van een vertrouwensband met de verzorger als zeer belangrijk werd ervaren door de respondenten en dat de patiënt betrokken wil zijn bij de keuze van behandeling (zie grafiek 10 en 8 in de bijlage). Echter blijkt uit de gegevens van dit onderzoek dat er niet altijd sprake is van een vertrouwensband tussen de verzorger en patiënt. Slechts bij 50% van de respondenten was er sprake van een vertrouwensband met de specialist (zie grafiek 9 in de bijlage). 6.3 Patiënt als ervaringsdeskundige Patiënten zijn ervaringsdeskundige, zij lopen het hele zorg proces door en zij ervaren alle voor- en nadelen van het proces. Patiënten kijken anders op de zorgverlening die zij ontvangen dan zorgverleners. Ze bezitten specifieke ervaringsdeskundigheid over hun ziekte 14

15 en het zorgproces. Instellingen hebben er baat bij om de patiënten te betrekken bij de zorg want zo creëer je een vertrouwensband en de patiënten kunnen door feedback te leveren de zorg verbeteren. Door middel van patiëntenparticipatie kan er gebruik gemaakt worden van de specifieke ervaringsdeskundigheid van een patiënt en hiermee kan de zorg meer patiëntgericht worden. Verder kan het perspectief van de cliënten helpen bij het sturen van en toezicht houden op de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Uit de openvragen van het onderzoek kwam ook naar voren dat de respondenten het gevoel hadden dat er meer gebruik gemaakt kon worden van hun ervaringsdeskundigheid. Veel respondenten geven aan dat ze als patiënt mee zouden willen werken aan het geven van feedback op het zorgproces. 6.4 Patiëntenparticipatie Door middel van patiëntenparticipatie kan een patiënt dus invloed uitoefenen op de zorg die ontvangen wordt. Er wordt verwacht dat doormiddel van patiëntenparticipatie de kwaliteit van de zorg toeneemt en dat de zorg meer vraaggericht wordt. Patiënten kunnen dan participeren in de besluitvorming van de zorg, zowel op individueel niveau als op beleidsniveau. Patiënten kunnen dan mee beslissen over de organisatie van hun eigen zorg om zo de regie in handen te houden van hun eigen leven en ze hebben zo een belangrijke rol in het bewaken van de kwaliteit van de geleverde zorg. Uit de openvragen van het onderzoek komt naar voren dat respondenten keuze van behandeling verstaan onder patiëntenparticipatie. Verder wordt het delen van de ervaringsdeskundigheid door patiënten gezien als patiëntenparticipatie. 15

16 7. Aanbevelingen Het Martini Ziekenhuis is zich bewust geworden van de ontwikkelingen rondom de patiëntenparticipatie. De tussenrapportage die is samengesteld (Reker & Haarhuis, 2013) is hier het bewijs van. Nu dient het Martini Ziekenhuis vast te stellen wat het ambitie niveau is van patiëntenparticipatie ten aanzien van de participatieladder. De cliëntenraad ziet patiëntenparticipatie het liefst op een niveau tussen advies en partnerschap. Het is niet wenselijk om de regie bij de patiënt te hebben. Voor het realiseren van een daadwerkelijke ontwikkeling in de patiëntenparticipatie zijn diverse randvoorwaarden belangrijk. Er zal een cultuurverandering moeten plaatsvinden.. Er moet erkenning ontstaan voor het feit dat de patiënt ervaringsdeskundige is en dat ook van deze ervaring gebruik gemaakt kan worden om de zorg te verbeteren. Er zijn al veel afdelingen bezig met patiëntenparticipatie maar om versnippering te voorkomen dient een programma manager aangesteld te worden. Deze moet de verschillende initiatieven van de verschillende afdelingen bundellen en coördineren. 16

17 8. Bijlagen Beschrijvende statistieken Tabel 1: Beschrijving van variabelen: gemiddelde (standaarddeviatie), minimum- en maximumwaarde en totaal aantal respondenten Variabele Geslacht a (1= man 2= vrouw) Behandeling in afgelopen 5 jaar a (0=nee 1= ja) Gemiddelde (standaarddeviatie) a 37,5% man 62,5% vrouw 29,7% nee 70,3% ja Minimum Maximum N totaal Mondelinge informatie begrijpelijk Schriftelijk contact begrijpelijk Voldoende ruimte voor vragen Wensen en behoeftes 4,30 (0,76) ,50 (0,51) ,73 (0,49) ,19 (0,93) Tevreden over communicatie a (0=nee 1=ja) 20% nee 80% ja 86 Was er een vertrouwensband Belangrijkheid van vertrouwensband 2,63 (1,02) ,29 (0,68) Belangrijkheid 3,42 (0,65) invloed op zorg a Nominale variabelen zijn vermeld in percentages. 17

18 Bivariate statistieken Tabel 2: Product-momentcorrelaties Variabele Opleidingsniveau Wensen en behoeftes Opleidingsniveau - Was er een vertrouwensband Belangrijkheid van vertrouwensband Belangrijkheid invloed op zorg Wensen en behoeftes Was er een vertrouwensband Belangrijkheid van vertrouwensband Belangrijkheid invloed op zorg -0,22* - 0,29* 0,46** - -0,08 0,34** 0,28** 0,21* 0,01-0,03 0,34** - * Significant bij p<0,05, ** Significant bij p<0,01; tweezijdige toets Tabel 3: Product-momentcorrelaties Variabele Mondelinge informatie begrijpelijk Mondelinge informatie begrijpelijk - Voldoende ruimte voor vragen Schriftelijke informatie begrijpelijk Tevredenheid communicatie Was er een vertrouwensband Voldoende ruimte voor vragen Schriftelijke informatie Begrijpelijk Tevredenheid Communicatie Was er een vertrouwensband 0,55** - 0,58** 0,20-0,46** 0,56** 0,28** 0,62** 0,01 0,40-0,06 - * Significant bij p<0,05, ** Significant bij p<0,01; tweezijdige toets 18

19 De grafieken in de bijlage zijn verkregen door middel van Excel. Grafiek 1: Opleidingsniveau Grafiek 2: Bent u in de afgelopen vijf jaar onder behandeling geweest in een ziekenhuis? 19

20 Grafiek 3: In het ziekenhuis bent u onder behandeling gekomen bij een specialist. Vindt u dat u tijdens het mondeling contact met deze specialist op begrijpelijke wijze geïnformeerd bent? Grafiek 4: Vond u de aangeboden informatie, tijdens het gesprek met de specialist, voldoende om een afgewogen keuze te maken over de behandeling? 20

21 Grafiek 5: Heeft u voldoende ruimte gehad om vragen te stellen tijden het/de gesprek(ken) met de speciallist? Grafiek 6: Heeft u de ruimte gehad om uw wensen en behoeftes aan te geven bij de afdeling van opname, waarbij er optimaal rekening is gehouden met uw eigen kennis van lijf en leven? 21

22 Grafiek 7: Was u tevreden over de communicatie tijdens het volledige traject van behandeling? Grafiek 8: Hoe belangrijk vindt u het dat u betrokken wordt (indien mogelijk) bij de keuze van de behandelmogelijkheden? 22

23 Grafiek 9: Was er sprake van een vertrouwensband tussen u en de specialist? Grafiek 10: Hoe belangrijk vindt u een vertrouwensband tussen de arts en/of verpleegkundige en patiënt? 23

24 Grafiek 11: Hoe belangrijk vindt u het hebben van invloed op de zorg (n.a.v. uw eigen ervaring)? 24

25 Figuur 1: De participatieladder 25

26 Vragenlijst Algemene persoonlijke vragen 1. Geslacht (M/V) 2. Leeftijd (jaren) 3. Is de ondervraagde werkzaam (Ja/nee) Als hier nee op wordt geantwoord door naar vraag 5 4. Is de ondervraagde werkzaam in de zorg (Ja/Nee) 5. Opleidingsniveau (Meerkeuze: 1. Basisonderwijs 2. Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) 3. Hoger beroepsonderwijs (HBO) 4. Wetenschappelijk onderwijs (WO)) 6. Burgerlijke staat (Meerkeuze: 1. Alleenstaand 2. Relatie 3. Samenwonend 4. Gehuwd) 7. Heeft u een chronische aandoening, indien ja hoelang heeft u deze aandoening?(1. Nee 2. Ja, 0-5 jaar 3. Ja, 6-9 jaar 4. Ja, 10 jaar of langer) 8. Bent u in de afgelopen vijf jaar onder behandeling geweest in een ziekenhuis? (1.Ja 2. Nee) Indien nee: verder naar vraag Bent u in de afgelopen vijf jaar langer dan 1 dag opgenomen geweest in een ziekenhuis? (1. Ja 2. Nee) Communicatie: De volgende vragen hebben betrekking over de communicatie tussen u als patiënt en de zorgverlener. Denk bij het invullen van de volgende vragen aan de laatste keer dat u onder behandeling bent geweest in een ziekenhuis. 10. In het ziekenhuis bent u onder behandeling gekomen bij een specialist. Vindt u dat u tijdens het mondeling contact met deze specialist op begrijpelijke wijze geïnformeerd bent? (Meerkeuzevraag: 1. De aangeboden informatie was niet begrijpelijk 2. De aangeboden informatie was enigszins begrijpelijk 3. De aangeboden informatie was voldoende begrijpelijk 4. De aangeboden informatie was volledig begrijpelijk) 11. Heeft u in de tijd vanaf het eerste gesprek met de specialist tot aan de daadwerkelijke medische ingreep schriftelijke informatie ontvangen van het ziekenhuis? U kunt daarbij denken aan: een folder over uw aandoening, informatie over de behandeling en/of nazorg of informatie over de gang van zaken in het ziekenhuis (1. Ja 2.Nee Indien nee, ga verder naar vraag 13) 12. Was de aangeboden schriftelijke informatie van het ziekenhuis begrijpelijk? (Meerkeuzevraag: 1. De aangeboden schriftelijke informatie was niet begrijpelijk 2. De aangeboden schriftelijke informatie was enigszins begrijpelijk 3. De aangeboden 26

27 schriftelijke informatie was voldoende begrijpelijk 4. De aangeboden schriftelijke informatie was volledig begrijpelijk) 13. Kreeg u verschillende behandelmogelijkheden voorgelegd met elk zijn voordelen en nadelen? (Meerkeuze: 1. Nee, want er waren geen andere behandelmogelijkheden. 2. Nee, ik kreeg geen keuze voorgelegd 3. Ja ik kreeg verschillende behandelmogelijkheden voorgelegd, echter werden de voor- en nadelen niet goed uitgelegd 3. Ja, ik kreeg verschillende behandelmogelijkheden voorgelegd en de vooren nadelen van de verschillende behandelingen werden goed uitgelegd) Indien deze vraag met nee is beantwoord, door naar vraag Vond u de aangeboden informatie voldoende om een afgewogen keuze te maken over de behandeling te maken? (Ja/Nee) 15. Als het mogelijk is om uiteindelijk geen behandeling te laten plaatsvinden, wordt deze mogelijkheid dan ook actief voorgelegd? (1. Ja 2. Nee 3. Niet van toepassing) 16. Heeft u voldoende ruimte gehad om vragen te stellen tijdens de verschillende gesprekken met de specialist? (Meerkeuze: 1. Nee, ik heb geen vragen kunnen stellen 2. Ja, ik kon echter niet al mijn vragen stellen 3. Ja, ik heb al mijn vragen kunnen stellen.) 17. Heeft u de mogelijkheid gehad om de vragen die na de gesprekken opkwamen toch nog te stellen? (Meerkeuze 1. Ja 2. Nee 3. Niet van toepassing) Indien nee of niet van toepassing door naar vraag Hoe heeft u deze vragen toch nog kunnen stellen? (Open vraag) 19. Heeft u de ruimte gehad om uw wensen en behoeftes (Hierbij kunt u denken aan dingen als dat u bijvoorbeeld niet in een kamer wou liggen met teveel andere patiënten of datum en tijdstip van de medische ingreep) aan te geven, waarbij er rekening is gehouden met uw eigen kennis van lijf en leven? (Meerkeuze, 1. Nee, ik heb mijn wensen en behoeftes niet kunnen aangeven 2. Ja, ik heb echter niet al mijn wensen en behoeftes kunnen aangeven 3. Ja, ik heb al mijn wensen en behoeftes kunnen aangeven.) Indien ja door naar vraag Had u dit wel gewild? (1.Ja 2. Nee) 21. Is er bij het gesprek waar de diagnose werd gesteld met de specialist een naaste mee geweest? (1. Ja 2.Nee) Indien nee door naar vraag Werd de naaste tijdens het gesprek met de specialist actief betrokken en geïnformeerd? 1. Ja en dat was ook zoals ik het wenste 2. Ja maar dat vond ik niet gewenst 3. Nee maar dat had ik wel gewenst 4. Nee en dat was zoals ik het wenste) 23. Werd de naaste tijdens de rest van de behandeling actief betrokken en geïnformeerd? (1. Ja en dat was ook zoals ik het wenste 2. Ja maar dat vond ik niet gewenst 3. Nee maar dat had ik wel gewenst 4. Nee en dat was zoals ik het wenste) 27

28 24. Was u tevreden over de communicatie tijdens het volledige traject? (1. Ja 2. Nee) 25. Heeft u suggesties om de communicatie tussen arts en patiënt te verbeteren? (1. Ja, namelijk. Vrije invulling mogelijk 2. Nee) Door naar vragen over vertrouwensband Als men onder behandeling komt bij een specialist vindt er uitwisseling van informatie plaats. Deze informatie kan overgedragen worden tijdens een gesprek met de specialist, echter kan het ook zo zijn dat de informatie schriftelijk wordt aangeboden of via een website. De volgende vragen gaan over de uitwisseling van informatie en uw invloed op dit proces. 26. Hoe krijgt u het liefst informatie, schriftelijk of mondeling? (Meerkeuze 1. Mondeling, 2. Schriftelijk, 3. Een combinatie van schriftelijk en mondeling 4. Ik verkrijg het liefst informatie via een website 5. Anders namelijk.. Vrije invulling mogelijk) 27. In sommige situaties zijn verschillende behandelmogelijkheden toepasbaar om een patiënt te behandelen. Hoe belangrijk vindt u het dat u betrokken wordt (indien mogelijk) bij de keuze van behandelmogelijkheden? (Meerkeuze 1. Niet belangrijk 2. Enigszins belangrijk 3. Belangrijk 4. Erg Belangrijk) 28. Hoe zou een specialist daar het best rekening mee kunnen houden?(open vraag) 29. Hoe belangrijk vindt u het dat familie of naasten betrokken worden bij de volledige behandeling? (Meerkeuze 1. Niet belangrijk 2. Enigszins belangrijk 3. Belangrijk 4. Erg Belangrijk) Vertrouwensband: De eerste vier vragen worden alleen gesteld als de ondervraagde in de afgelopen 5 jaar zorg ontvangen heeft in een ziekenhuis. 1. Was er sprake een vertrouwensband tussen u en de specialist? (Meerkeuze 1. Nee, er was geen sprake van een vertrouwensband 2. Er was enigszins sprake van een vertrouwensband 3. Er was een vertrouwensband 4. Er was sprake van een goede vertrouwensband) 2. Was er sprake van een vertrouwensband tussen u en een andere zorgverlener (bijvoorbeeld de (specialistisch) verpleegkundige)? (1. Ja namelijk met Vrij invulling 2. Nee) 3. Kon voor uw gevoel alles besproken worden met deze zorgverlener? (1. Ja 2. Nee) Indien nee, door naar vraag 5 4. Hoe kwam dit? Dit kan bijvoorbeeld komen doordat een zorgverlener makkelijk benaderbaar was. (Open vraag) 5. Hoe belangrijk vindt u een vertrouwensband tussen de arts en/of verpleegkundige en patiënt belangrijk? (Meerkeuze 1. Niet belangrijk 2. Enigszins belangrijk 3. Belangrijk 4. Erg Belangrijk) 28

29 Inleiding patiëntenparticipatie: Patiënten kijken met een ander perspectief naar de zorgverlening dan hulpverleners. Ze bezitten specifieke ervaringsdeskundigheid die betrekking heeft op hun persoonlijke situatie, de behandeling, de ziekte en het herstel. De zorginstelling en de hulpverlener kunnen hier optimaal van profiteren door het perspectief van de aanbieder en van de vrager te benutten en op elkaar af te stemmen voor het organiseren van de zorg. Patiëntenparticipatie is een middel om gebruik te maken van dit perspectief en zo te komen tot patiëntgerichte zorg. Het houdt in dat patiënten de mogelijkheid krijgen kennis en ervaringen in te brengen die bijdragen aan verbeteringen in de zorg. Een patiënt kan een individuele patiënt zijn, maar ook een groep van patiënten of patiëntvertegenwoordigers, zoals ouders, familie en naasten van patiënten. Goede kwaliteit van zorg betekent onder meer dat de zorg patiëntgericht is en aansluit bij (de wensen van) het individu. Iedere patiënt heeft zijn eigen specifieke wensen, behoeften en problemen. 1. Hoe belangrijk vindt u het hebben van invloed op de zorg (n.a.v. uw eigen ervaring) belangrijk? (Meerkeuze 1. Onbelangrijk 2. Niet belangrijk 3. Belangrijk 4. Erg Belangrijk) 2. Op welke manier zou u invloed uit willen oefenen? (Meerkeuze meerdere antwoordmogelijkheden aan te vinken: Vragenlijst, gesprek na afloop van behandeling, lid worden van patiëntenvereniging, andere manier namelijk Vrije invulling). 3. Bent u lid van een patiëntenvereniging? (1. Ja 2. Nee) als antwoord nee is ga door naar vraag Wat is voor u de meerwaarde van het lid zijn van een patiëntenvereniging? (Open vraag) 5. Wat verstaat u onder patiëntenparticipatie? (Open vraag) 6. Wat is naast het E-panel zou volgens u een goede manier zijn om de patiënt meer invloed te laten uit oefenen op het zorgproces? (Open vraag) 29

30 9. Literatuurlijst Brinkhorst, T. H., Lobenstein, S. & Posma, E. (red.) (2009). Patiënten betrekken bij de zorg in het ziekenhuis. Een handboek. Utrecht: CBO. Inspectie voor de Gezondheidszorg. (2009). Staatstoezicht op de volksgezondheid Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2009). Brief van de Minister van Volksgezondheid, de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Welzijn en Sport. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2008). Brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2012). Patiëntenparticipatie bij organisatorische besluitvorming in zorggroepen. Inzichten en aanbevelingen op basis van literatuur onderzoek en ervaringen van zorggroepen en patiëntenvertegenwoordigers. Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie. (2014). Standpunt NPCF over patiëntenparticipatie. Retrieved 3 januari, 2014, from %C3%ABntenparticipatie&standpunt=5333 Raad voor Volksgezondheid en Zorg. (2010). Van eerste lijn naar primair gezondheidszorg. Zoetermeer: RVZ Raad voor Volksgezondheid en Zorg. (2011). Medisch-specialistische zorg 20/20. Dichtbij en ver weg. Reker, C. Haarhuis, A. (2013). Tussenrapportage ontwikkeling visie patiëntenparticipatie Martini Ziekenhuis. Sneller Beter. (2007). Sneller Beter draaiboek. Consortium Sneller Beter pijler 3 bestaat uit het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, het instituut Beleid en Management Gezondheidszorg en de Orde van Medisch Specialisten. Van den Brink, R., de Wit, F. & Raats, I. (red.) (2013). Verbeteren van de zorg samen met patiënten/cliënten. Handboek patiënten-/cliëntenparticipatie. Utrecht: CBO. 30

Uw rechten en plichten als patiënt

Uw rechten en plichten als patiënt Uw rechten en plichten als patiënt In de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) en de Wet Bescherming Persoonsgegevens staan uw rechten en plichten als patiënt beschreven. Het is belangrijk

Nadere informatie

Rechten en plichten van patiënten

Rechten en plichten van patiënten Rechten en plichten van patiënten Het is belangrijk te weten dat u als patiënt een aantal rechten en plichten heeft. Deze rechten en plichten zijn vastgelegd in onder andere de Wet op de Geneeskundige

Nadere informatie

Rechten en plichten van patiënten

Rechten en plichten van patiënten Rechten en plichten van patiënten Het is belangrijk te weten dat u als patiënt een aantal rechten en plichten heeft. Deze rechten en plichten zijn vastgelegd in onder andere de Wet op de Geneeskundige

Nadere informatie

Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor lotgenotencontact Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong

Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor lotgenotencontact Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Anne Brabers, Wouter van der Schors en Judith de Jong. Zorggebruikers zien patiëntenorganisatie als belangrijke bron voor

Nadere informatie

De Cliëntenraad van het Gemini Ziekenhuis

De Cliëntenraad van het Gemini Ziekenhuis De Cliëntenraad van het Gemini Ziekenhuis 1 De Cliëntenraad Sinds in 1996 de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ) effectief werd, heeft elk Nederlands ziekenhuis de verplichting een Cliëntenraad

Nadere informatie

Recht op informatie. Hoofdbehandelaar. Toestemming voor een behandeling of onderzoek

Recht op informatie. Hoofdbehandelaar. Toestemming voor een behandeling of onderzoek Rechten en plichten Weet u wat uw rechten zijn? Als patiënt heeft u bijvoorbeeld recht op informatie over behandelingen en onderzoeken. Ook heeft u recht op inzage in uw dossier. In de Wet op de Geneeskundige

Nadere informatie

Rechten en plichten van de patiënt

Rechten en plichten van de patiënt Rechten en plichten van de patiënt Inleiding Als patiënt hebt u een aantal rechten en plichten die zijn vastgelegd in de Wet Bescherming Persoonsgegevens, de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst

Nadere informatie

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen

Nadere informatie

Algemeen W.G.B.O (Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst)

Algemeen W.G.B.O (Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst) Algemeen W.G.B.O (Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst) Uw rechten en plichten De Wet inzake de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) regelt de relatie tussen u en de hulpverlener. Zowel

Nadere informatie

Kan zorg nog beter? Laat het ons weten! Wat betekent CQI? Waar kunnen cliënten terecht bij klachten over de zorg?

Kan zorg nog beter? Laat het ons weten! Wat betekent CQI? Waar kunnen cliënten terecht bij klachten over de zorg? Wat gebeurt er met de resultaten? De uitkomsten van het onderzoek helpen: zorgverleners bij het verbeteren van de zorg die zij geven de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) de gezondheidszorg beter

Nadere informatie

Privacy Persoonsgegevens

Privacy Persoonsgegevens Privacy Persoonsgegevens Praktijk voor GCK maakt onderdeel uit van Gezondheidscentrum. Dit privacyreglement met betrekking tot persoonsgegevens geldt voor alle instanties binnen het centrum. Deze informatie

Nadere informatie

De rechten en plichten van de patiënt

De rechten en plichten van de patiënt 1/6 Algemeen De rechten en plichten van de patiënt Inleiding Als patiënt hebt u een aantal rechten en plichten die zijn vastgelegd in de Wet Bescherming Persoonsgegevens, de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst

Nadere informatie

Rechten en plichten van de patiënt

Rechten en plichten van de patiënt Rechten en plichten van de patiënt 2 Deze folder geeft een overzicht van de belangrijkste rechten en plichten van u als patiënt en van uw zorgverlener. In de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst

Nadere informatie

Privacyreglement Huisartsenpraktijk Kloosterpad

Privacyreglement Huisartsenpraktijk Kloosterpad Privacyreglement Huisartsenpraktijk Kloosterpad Uw persoonsgegevens en privacy in onze huisartsenpraktijk. Algemeen De Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) is door de Nederlandse wetgever opgesteld ter

Nadere informatie

E-panel. Belangrijke rol weggelegd voor Zorgverzekeraars Second opinion: een patiëntenrecht met obstakels

E-panel. Belangrijke rol weggelegd voor Zorgverzekeraars Second opinion: een patiëntenrecht met obstakels E-panel Met de uitkomsten van de enquête over second opinion Nr. 18 - januari 2011 Belangrijke rol weggelegd voor Zorgverzekeraars Second opinion: een patiëntenrecht met obstakels We weten bijna allemaal

Nadere informatie

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NIVEL Panels Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg Gezondheidszorgonderzoek vanuit het perspectief van de Nederlander nivel panels Het Nivel onderzoekt met behulp van een aantal panels

Nadere informatie

De cliëntenraad. Uw mening horen wij graag!

De cliëntenraad. Uw mening horen wij graag! Zorgcentrum Horizon De cliëntenraad Uw mening horen wij graag! De cliëntenraad Inhoud Uw mening horen wij graag Uw mening 4 Wat is een cliëntenraad 4 Lid worden van de cliëntenraad? 5 Wat doet een cliëntenraad?

Nadere informatie

Patiëntenrechten van ouders en kind. Vrouw - Moeder - Kind centrum

Patiëntenrechten van ouders en kind. Vrouw - Moeder - Kind centrum 00 Patiëntenrechten van ouders en kind Vrouw - Moeder - Kind centrum In deze folder geven wij u informatie over de patiëntenrechten van u en uw kind. Deze folder is geschreven voor ouders. In de folder

Nadere informatie

Patiëntenrechten (WGBO)

Patiëntenrechten (WGBO) Patiëntenrechten (WGBO) Inleiding In de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) is de relatie tussen u en uw hulpverlener (uw specialist, maar ook uw huisarts, tandarts en apotheker) geregeld.

Nadere informatie

2.3.7 Protocol omgaan met klachten

2.3.7 Protocol omgaan met klachten 2.3.7 1. Inleiding In dit protocol wordt het klachtenbeleid van Ambulante Zorg op Maat (AZOM) beschreven. In het klachtenprotocol wordt beschreven op welke wijze klachten worden opgevangen en behandeld.

Nadere informatie

Vergadering Raad van Bestuur Voorlegger

Vergadering Raad van Bestuur Voorlegger Vergadering Raad van Bestuur Voorlegger Betreft Voorstel cliëntenparticipatie 113Online Aan Raad van bestuur Van Chantal Laurent, Age Niels Holstein, Jan Mokkenstorm Agendapunt 7 Datum 2 september 2014

Nadere informatie

Algemeen: Antwoorden in rood op vragen gesteld op de bijeenkomst over zorg in Stadsdorp Rivierenbuurt 13 december 2014.

Algemeen: Antwoorden in rood op vragen gesteld op de bijeenkomst over zorg in Stadsdorp Rivierenbuurt 13 december 2014. Antwoorden in rood op vragen gesteld op de bijeenkomst over zorg in Stadsdorp Rivierenbuurt 13 december 2014. Zie ook http://www.amsterdam.nl/zorg-welzijn/zorg-ouderen/ Algemeen: Wat betekenen de bezuinigingen

Nadere informatie

Rechten en plichten. Uw rechten

Rechten en plichten. Uw rechten Rechten en plichten Als er met uw gezondheid iets aan de hand is, heeft u de hulp van een arts of een andere deskundige nodig. Zodra de behandelaar u gaat onderzoeken of behandelen, is er sprake van een

Nadere informatie

Rechten en plichten van de patiënt

Rechten en plichten van de patiënt 1/5 Algemeen Rechten en plichten van de patiënt Inleiding Als patiënt hebt u een aantal rechten en plichten die zijn vastgelegd in de Wet Bescherming Persoonsgegevens, de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst

Nadere informatie

Rechten plichten RONDOM UW BEHANDELING. Informatie voor cliënten, familie en naastbetrokkenen. onderdelen van Arkin

Rechten plichten RONDOM UW BEHANDELING. Informatie voor cliënten, familie en naastbetrokkenen. onderdelen van Arkin Rechten plichten RONDOM UW BEHANDELING Informatie voor cliënten, familie en naastbetrokkenen onderdelen van Arkin Uw rechten en plichten in het kort Als klant van de gezondheidszorg heeft u bepaalde rechten

Nadere informatie

Kwaliteit, veiligheid en aansprakelijkheid. s-hertogenbosch, 5 februari 2010 Buby den Heeten

Kwaliteit, veiligheid en aansprakelijkheid. s-hertogenbosch, 5 februari 2010 Buby den Heeten Kwaliteit, veiligheid en aansprakelijkheid s-hertogenbosch, 5 februari 2010 Buby den Heeten Veiligheid begint bij je zelf! Belangrijk uitgangspunt Nederlands aansprakelijkheidsrecht Spreekwoordelijk: Wie

Nadere informatie

CLIËNTENRAAD. Beleidsplan. Cliëntenraad Martini Ziekenhuis Periode De cliënt als partner

CLIËNTENRAAD. Beleidsplan. Cliëntenraad Martini Ziekenhuis Periode De cliënt als partner Beleidsplan Cliëntenraad Martini Ziekenhuis Periode 2012 2016 De cliënt als partner 1 Inleiding De cliënt als partner In de afgelopen beleidsperiode heeft er in het Martini Ziekenhuis een verandering van

Nadere informatie

Klachtencommissie Informatie voor de klager. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Klachtencommissie Informatie voor de klager. Ziekenhuis Gelderse Vallei Klachtencommissie Informatie voor de klager Ziekenhuis Gelderse Vallei U heeft een klacht ingediend bij de klachtencommissie of overweegt dit te doen. U vindt hier informatie over de werkwijze van de klachtencommissie,

Nadere informatie

Dieteren, CM, Veer, AJE de, Groot, K de. Cliëntgebonden samenwerking over de grenzen van organisaties. Tabellen. Utrecht: NIVEL, 2017.

Dieteren, CM, Veer, AJE de, Groot, K de. Cliëntgebonden samenwerking over de grenzen van organisaties. Tabellen. Utrecht: NIVEL, 2017. Dieteren, CM, Veer, AJE de, Groot, K de. Cliëntgebonden samenwerking over de grenzen van organisaties. Tabellen. Utrecht: NIVEL, 07. CONTACTADRES NIVEL Dr. Anke J.E. de Veer Postbus 568 500 BN Utrecht

Nadere informatie

Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding.

Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Tabellenboek 'Burgerparticipatie bij het toezicht op de kwaliteit van zorg Behorende bij de volgende publicatie

Nadere informatie

Rechten en plichten. van patiënt en zorgverlener. Sterk in beweging

Rechten en plichten. van patiënt en zorgverlener. Sterk in beweging Rechten en plichten van patiënt en zorgverlener Sterk in beweging Inhoudsopgave Wet op Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) 3 Rechten en plichten van patiënten 3 Rechten patiënt 3 Plichten patiënt

Nadere informatie

Uw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming!

Uw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming! Uw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming! Goede zorg met goede informatie Ziekte, een blessure of een ongeval komt vaak onverwacht. Daardoor kunt u terechtkomen bij een onbekende

Nadere informatie

ICT in de gezondheidszorg

ICT in de gezondheidszorg pagina 1 van 6 ICT in de gezondheidszorg Met behulp van de computer is veel mogelijk. Ook in de gezondheidszorg. Voor u als patiënt kan het gebruik van computers ervoor zorgen dat u meer informatie heeft.

Nadere informatie

Resultaten interviews met patiënten Vervolgens wordt een korte samenvatting gegeven van de belangrijkste resultaten uit de gelabelde interviews.

Resultaten interviews met patiënten Vervolgens wordt een korte samenvatting gegeven van de belangrijkste resultaten uit de gelabelde interviews. Onderzoek nazorg afdeling gynaecologie UMCG (samenvatting) Jacelyn de Boer, Anniek Dik & Karin Knol Studenten HBO-Verpleegkunde aan de Hanze Hogeschool Groningen Jaar 2011/2012 Resultaten Literatuuronderzoek

Nadere informatie

Bijlagen. Tevredenheid van potentiële werknemers

Bijlagen. Tevredenheid van potentiële werknemers Bijlagen Tevredenheid van potentiële werknemers Evaluatie Pastiel Bijlagen Tevredenheid van potentiële werknemers Pastiel Drs. Jan Dirk Gardenier MBA Erik Geerlink, MSc Lotte Piekema, MSc Februari 2014

Nadere informatie

Evaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 2012-2013

Evaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 2012-2013 Evaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 212-21 In academiejaar 212-21 namen 5 mantelzorgers en 5 studenten 1 ste bachelor verpleegkunde (Howest, Brugge) deel aan het project Mantelluisten.

Nadere informatie

Toetsingskader. Voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen. Van goede zorg verzekerd

Toetsingskader. Voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen. Van goede zorg verzekerd Toetsingskader Voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen Van goede zorg verzekerd 2 Het Toetsingskader voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen Het Toetsingskader voor

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 26 mei 2015 Betreft Kamervragen. Geachte Voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 26 mei 2015 Betreft Kamervragen. Geachte Voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

RECHTEN EN PLICHTEN RECHTEN PLICHTEN

RECHTEN EN PLICHTEN RECHTEN PLICHTEN RECHTEN EN PLICHTEN RECHTEN PLICHTEN 1 RECHTEN EN PLICHTEN Bij uw bezoek aan Orthodontiepraktijk het Gooi krijgt u (uw kind) met meerdere medewerkers te maken. U (uw kind) mag een deskundige behandeling

Nadere informatie

Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 29689 Herziening Zorgstelsel 25424 Geestelijke gezondheidszorg Nr. 599 Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Ketenzorg Astma

Cliëntervaringsonderzoek Ketenzorg Astma RAPPORTAGE Cliëntervaringsonderzoek Ketenzorg Astma Dokterscoop november 2017 Samenvatting In september en oktober 2017 heeft ZorgfocuZ in opdracht van Dokterscoop een cliënttevredenheidsonderzoek uitgevoerd.

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Ketenzorg COPD

Cliëntervaringsonderzoek Ketenzorg COPD RAPPORTAGE Cliëntervaringsonderzoek Ketenzorg COPD Dokterscoop november 2017 Samenvatting In september en oktober 2017 heeft ZorgfocuZ in opdracht van Dokterscoop een cliënttevredenheidsonderzoek uitgevoerd.

Nadere informatie

Toetsingskader. Voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen. Van goede zorg verzekerd

Toetsingskader. Voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen. Van goede zorg verzekerd Toetsingskader Voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen Van goede zorg verzekerd 2 Het Toetsingskader voor beroepsorganisaties en wetenschappelijke verenigingen Het Toetsingskader voor

Nadere informatie

INSTRUMENTEN PATIËNTENPARTICIPATIE

INSTRUMENTEN PATIËNTENPARTICIPATIE INSTRUMENTEN PATIËNTENPARTICIPATIE JUNI 2013 Inleiding Er zijn verschillende instrumenten om patiëntenparticipatie toe te passen in de eerstelijnszorg. Patiëntenparticipatie is een onderwerp dat steeds

Nadere informatie

Uw rechten en plichten als patiënt. Afdeling Patiënteninformatie

Uw rechten en plichten als patiënt. Afdeling Patiënteninformatie 00 Uw rechten en plichten als patiënt Afdeling Patiënteninformatie U als patiënt, of als hulpverlener heeft rechten en plichten. Deze rechten en plichten zijn vastgelegd in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst,

Nadere informatie

Medisch Spectrum Twente. Rechten, plichten en klachten

Medisch Spectrum Twente. Rechten, plichten en klachten Medisch Spectrum Twente Rechten, plichten en klachten Inleiding 1 Inhoud Inleiding Inleiding 1 Uw rechten en plichten 1 Rechten, plichten en klachten 2 Recht op informatie 2 Het verlenen van toestemming

Nadere informatie

Patiëntenrechten. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Patiëntenrechten. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Patiëntenrechten Wanneer er met uw gezondheid iets aan de hand is, heeft u de hulp van een arts of een andere deskundige nodig. Zowel u als de hulpverlener hebben rechten en plichten. Het is belangrijk

Nadere informatie

Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar?

Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar? pagina 1 van 10 Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar? De rol van de zorgverzekeraar verandert. De zorgverzekeraar heeft steeds meer invloed op de kwaliteit van de zorg. Bijvoorbeeld de kwaliteit van

Nadere informatie

Meldactie Zorginkoop Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar?

Meldactie Zorginkoop Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar? Meldactie Zorginkoop Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar? April 2011 Ir. T. Lekkerkerk, projectleider Juli 2011 Rapport meldactie Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar NPCF 2011-298/DSB/01.01.01/TL/hm

Nadere informatie

Privacy in Instituut Verbeeten

Privacy in Instituut Verbeeten Privacy Privacy in Instituut Verbeeten Ook uw gegévens behandelen wij met zorg Wij gebruiken privacygevoelige gegevens van u. We vinden het daarom ook belangrijk dat u weet dat uw gegevens bij ons in goede

Nadere informatie

Klachtenregeling Buurtzorg Nederland

Klachtenregeling Buurtzorg Nederland Klachtenregeling Buurtzorg Nederland Artikel 1 Begripsomschrijvingen Voor de toepassing van deze regeling wordt verstaan onder: a. Zorgaanbieder : Stichting Buurtzorg Nederland b. Raad van Bestuur : Raad

Nadere informatie

De WGBO is een dwingend recht. Dit betekent dat cliënten en zorgverleners onderling geen afspraken kunnen maken die van deze wet afwijken.

De WGBO is een dwingend recht. Dit betekent dat cliënten en zorgverleners onderling geen afspraken kunnen maken die van deze wet afwijken. Cliëntenrechten Als cliënt van De Zorggroep vraagt u zich misschien af wat uw rechten en plichten zijn. Uw rechten zijn vastgelegd in een wet. Dit is de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO).

Nadere informatie

Figuur 1: Type zorg waarvoor men naar het buitenland ging (N=145)

Figuur 1: Type zorg waarvoor men naar het buitenland ging (N=145) Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt (R. Bes, S. Wendel, E. Curfs & J. de Jong). Ervaringen met zorg in het buitenland positief, Factsheet.

Nadere informatie

CarePower Cliënttevredenheidsonderzoek CarePower 2013/14

CarePower Cliënttevredenheidsonderzoek CarePower 2013/14 CarePower Cliënttevredenheidsonderzoek CarePower 2013/14 Datum : 01-02-2014 Auteur : Jaap Noorlander, Joris van Nimwegen Versie : 2 1 Inhoudsopgave Inleiding... Pagina 3 Vraagstelling... Pagina 3 Methode

Nadere informatie

Patiëntenrechten en -plichten

Patiëntenrechten en -plichten Patiëntenrechten en -plichten Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Rechten 1 Toestemming voor behandeling 2 Minderjarige patiënten 2 Het recht op inzage in uw dossier 3 Wetenschappelijk

Nadere informatie

Rechten en plichten voor cliënten Cliëntinformatie over de WGBO

Rechten en plichten voor cliënten Cliëntinformatie over de WGBO Rechten en plichten voor cliënten Cliëntinformatie over de WGBO Groningen, mei 2014 Inleiding De WGBO is een afkorting van Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst. In deze wet zijn zowel de rechten

Nadere informatie

Een klacht, laat het ons weten Tevreden, vertel het verder

Een klacht, laat het ons weten Tevreden, vertel het verder Een klacht, laat het ons weten Tevreden, vertel het verder Inleiding Het Gemini Ziekenhuis probeert u zo goed mogelijk te behandelen, te verzorgen en te informeren. Wij vinden het belangrijk dat u tevreden

Nadere informatie

Rechten en plichten. Rechten en plichten in de gezondheidszorg

Rechten en plichten. Rechten en plichten in de gezondheidszorg Rechten en plichten Rechten en plichten in de gezondheidszorg Wanneer er met uw gezondheid iets aan de hand is, heeft u de hulp van een arts of een andere deskundige nodig. U vertrouwt zich toe aan zijn

Nadere informatie

CQ-Index GGZ Beschermd Wonen

CQ-Index GGZ Beschermd Wonen CQ-Index GGZ Beschermd Wonen Rapportage cliëntervaringsonderzoek Levantogroep Uitkomsten 2014 november 2014 ARGO BV 2 Inhoudsopgave HOOFDSTUK 1. INLEIDING EN UITVOERING VAN HET ONDERZOEK... 5 1.1 Inleiding...

Nadere informatie

Toezicht op netwerkzorg aan kwetsbare ouderen in de wijk

Toezicht op netwerkzorg aan kwetsbare ouderen in de wijk Toezicht op netwerkzorg aan kwetsbare ouderen in de wijk Het zorglandschap verandert Patiënten met complexe zorgvraag blijven thuis wonen zorg, behandeling en ondersteuning rond de patiënt thuis georganiseerd

Nadere informatie

Uw rechten Recht op informatie Second opinion (tweede mening) Recht op privacy

Uw rechten Recht op informatie Second opinion (tweede mening) Recht op privacy Rechten en plichten Als er met uw gezondheid iets aan de hand is, heeft u de hulp van een arts of een andere behandelaar* nodig. Zodra de behandelaar u gaat onderzoeken of behandelen, is er sprake van

Nadere informatie

3. Zowel jij als de behandelaar zijn verplicht gemaakte afspraken na te komen. Wanneer dit niet mogelijk is, zal een ieder dit tijdig aangeven.

3. Zowel jij als de behandelaar zijn verplicht gemaakte afspraken na te komen. Wanneer dit niet mogelijk is, zal een ieder dit tijdig aangeven. Huisreglement Helder 1. Dit reglement wordt aan iedere patiënt(e) ter inzage aangeboden bij aanvang van de behandeling. Wij gaan ervan uit dat je je conformeert aan onderstaand reglement. Het is van toepassing

Nadere informatie

Rechten en plichten. rondom de behandeling

Rechten en plichten. rondom de behandeling Rechten en plichten rondom de behandeling Zodra u de hulp van GGZ Delfland inroept, ontstaat een geneeskundige behandelovereenkomst. Aan deze overeenkomst zijn voor u als cliënt en voor ons als zorgverlener

Nadere informatie

A.J.E. de Veer, R. Verkaik & A.L. Francke. Stagiairs soms slecht voorbereid op praktijk. Zorgverleners over de aansluiting

A.J.E. de Veer, R. Verkaik & A.L. Francke. Stagiairs soms slecht voorbereid op praktijk. Zorgverleners over de aansluiting Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (A.J.E. de Veer, R. Verkaik & A.L. Francke. Stagiairs soms slecht voorbereid op praktijk. Zorgverleners over de aansluiting

Nadere informatie

Patiëntenrechten. Een tweede mening

Patiëntenrechten. Een tweede mening Patiëntenrechten Inhoudsopgave 3 Wat is een tweede mening? 4 Wanneer kunt u een tweede mening vragen? 5 Voordat u een beslissing neemt... 6 Aanvullende informatie 7 Hoe vindt u iemand die een tweede mening

Nadere informatie

Verkennend onderzoek ervaringen patiënten met Zorgdomein

Verkennend onderzoek ervaringen patiënten met Zorgdomein December 2010 Verkennend onderzoek ervaringen patiënten met Zorgdomein Verkennend onderzoek Ervaringen patiënten met Zorgdomein Henriëtte Bleumink, Belangenbehartiger Zorgbelang December 2010 Onderzoek

Nadere informatie

Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) Informatie voor cliënten

Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) Informatie voor cliënten Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) Informatie voor cliënten Inhoud 1 Rechten 5 1.1 Recht op informatie 5 1.2 Het recht om geen informatie te willen 5 1.3 Recht op toestemming 5 1.4 Het

Nadere informatie

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens Wat? In december 2011 zijn de organisaties van huisartsen(posten), apothekers en ziekenhuizen met de NPCF tot een akkoord gekomen

Nadere informatie

Rechten en plichten. van patiënt en zorgverlener

Rechten en plichten. van patiënt en zorgverlener Rechten en plichten van patiënt en zorgverlener Inhoudsopgave Wet op Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) 3 Rechten en plichten van patiënten 3 Rechten patiënt 3 Plichten patiënt 6 Rechten en plichten

Nadere informatie

Uw rechten en plichten als patiënt

Uw rechten en plichten als patiënt Uw rechten en plichten als patiënt Afdeling kwaliteit & veiligheid Inhoudsopgave 1. Uw rechten als patiënt: pag. 2 Welke informatie moet de hulpverlener mij geven? Mag de hulpverlener zonder mijn toestemming

Nadere informatie

Klachtenreglement Klachtenportaal Zorg

Klachtenreglement Klachtenportaal Zorg Klachtenreglement Klachtenportaal Zorg De onafhankelijke Klachtenregeling voor ZZP-ers in de zorg Op grond van de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector is iedere zorgaanbieder sinds 1november 1995 verplicht

Nadere informatie

DE CLIËNTENRAAD. Uw mening horen wij graag. mei 2016

DE CLIËNTENRAAD. Uw mening horen wij graag. mei 2016 DE CLIËNTENRAAD Uw mening horen wij graag mei 2016 Cliëntenraad Horizon Zorgcentrum Boeier 2 1721 GA Broek op Langedijk Tel. 0226 314430 info@horizonzorgcentrum.nl www.horizonzorgcentrum.nl Uw mening Uw

Nadere informatie

Welkom op afdeling longziekten B22

Welkom op afdeling longziekten B22 Welkom op afdeling longziekten B22 Uw verblijf op afdeling B22 Verpleegafdeling B22 is een afdeling waar patiënten verblijven met een aandoening aan de longen en luchtwegen en daarvoor behandeld worden.

Nadere informatie

Samen werken aan betere zorg. Handreiking voor begeleiding van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten

Samen werken aan betere zorg. Handreiking voor begeleiding van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten Samen werken aan betere zorg van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Participatie van cliënten... 4 De rol van de cliëntenraad in verbetertrajecten... 6 Het stappenplan:

Nadere informatie

Rechten van kinderen, jongeren en hun ouders

Rechten van kinderen, jongeren en hun ouders Rechten van kinderen, jongeren en hun ouders Rechten van kinderen, jongeren en hun ouders De rechten van kinderen en jongeren die vrijwillig in behandeling zijn bij Accare, zijn vastgelegd in de Wet op

Nadere informatie

Onderzoek Passend Onderwijs

Onderzoek Passend Onderwijs Rapportage Onderzoek passend onderwijs In samenwerking met: Algemeen Dagblad Contactpersoon: Ellen van Gaalen Utrecht, augustus 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Liesbeth van der Woud drs. Tanya Beliaeva

Nadere informatie

Factsheet persbericht

Factsheet persbericht Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464

Nadere informatie

De patiënt als partner. Birgitta Marijnissen, Zorgbelang Groningen Celeste Reker, Martini Ziekenhuis

De patiënt als partner. Birgitta Marijnissen, Zorgbelang Groningen Celeste Reker, Martini Ziekenhuis De patiënt als partner Birgitta Marijnissen, Zorgbelang Groningen Celeste Reker, Martini Ziekenhuis De patiënt als partner Programma Hoe krijgt de patiënt als partner vorm in jouw dagelijkse praktijk?

Nadere informatie

Uw medische gegevens elektronisch delen?

Uw medische gegevens elektronisch delen? Uw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming! Goede zorg met goede informatie Ziekte, een blessure of een ongeval komt vaak onverwacht. Daardoor kunt u terechtkomen bij een onbekende

Nadere informatie

Klachtenreglement Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ)

Klachtenreglement Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) Klachtenreglement Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) 1 Algemeen Conform de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) kunnen door of namens ouders klachten jegens Het Krugerpark worden ingediend

Nadere informatie

Cliëntenraad Zuyderland Medisch Centrum. Uw mening telt!

Cliëntenraad Zuyderland Medisch Centrum. Uw mening telt! Cliëntenraad Zuyderland Medisch Centrum Uw mening telt! Inleiding De mening van cliënten en bezoekers is belangrijk voor het Zuyderland Medisch Centrum. Sinds 30 september 1998 heeft het ziekenhuis dan

Nadere informatie

Tips rond de zorg voor mensen met bekkenbodemproblemen

Tips rond de zorg voor mensen met bekkenbodemproblemen Hoe kan ik de beste zorg krijgen? Tips rond de zorg voor mensen met bekkenbodemproblemen Inleiding De gezondheidszorg in Nederland is over het algemeen van een hoog niveau. Toch wordt niet overal dezelfde

Nadere informatie

Klachtenreglement 2015

Klachtenreglement 2015 Klachtenreglement 2015 1.0 Doel & toepassingsgebied Doel Toepassingsgebied Datum opstellen Januari 2015 Frequentie evaluatie Dit reglement beschrijft de wijze waarop de organisatie en zorgverleners omgaan

Nadere informatie

Uw medische gegevens elektronisch delen?

Uw medische gegevens elektronisch delen? Uw medische gegevens elektronisch delen? Alleen met uw toestemming! Goede zorg met goede informatie Ziekte, een blessure of een ongeval komt vaak onverwacht. Daardoor kunt u terechtkomen bij een onbekende

Nadere informatie

Uw rechten Recht op informatie Second opinion (tweede mening) Recht op privacy

Uw rechten Recht op informatie Second opinion (tweede mening) Recht op privacy Rechten en plichten Als er met uw gezondheid iets aan de hand is, heeft u de hulp van een arts of een andere behandelaar* nodig. Zodra de behandelaar u gaat onderzoeken of behandelen, is er sprake van

Nadere informatie

Patiëntenrechten van u en uw kind

Patiëntenrechten van u en uw kind Patiëntenrechten van u en uw kind Inleiding In deze folder geven wij u informatie over de patiëntenrechten van u en uw kind. De folder is geschreven voor ouders. Voor kinderen is er een speciale internetsite

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Jeugdgezondheidszorg

Werkinstructies voor de CQI Jeugdgezondheidszorg Werkinstructies voor de 1. De vragenlijst Waarvoor is de CQI JGZ bedoeld? De CQI Jeugdgezondheidzorg (CQI JGZ) is bedoeld om de kwaliteit van zorg rond de jeugdgezondheidzorg te meten vanuit het perspectief

Nadere informatie

Klachtenregelement Senas-zorg

Klachtenregelement Senas-zorg Klachtenregelement Senas-zorg 1 Klachtenregeling voor zorgaanbieders die geen instellingen in stand houden die zijn aangemerkt als Bopz-instelling. Voorwoord Deze regeling is een variant van de algemene

Nadere informatie

ConsumerQuality Index Uitkomsten cliëntenraadpleging Sociale Geriatrie 1 april 2015

ConsumerQuality Index Uitkomsten cliëntenraadpleging Sociale Geriatrie 1 april 2015 ConsumerQuality Index Uitkomsten cliëntenraadpleging Sociale Geriatrie 1 april 2015 Agenda Doel: Presenteren van de uitkomsten van het onderzoek Dialoog over sterke- en verbeterpunten Opbouw presentatie:

Nadere informatie

Reglement klachtencommissie Artikel 1 Definities 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. Artikel 2 Doel van de klachtencommissie 2.1. 2.2.

Reglement klachtencommissie Artikel 1 Definities 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. Artikel 2 Doel van de klachtencommissie 2.1. 2.2. Reglement klachtencommissie De klachtenreglement geeft de afhandeling van klachten aan zoals die naar behoren wordt gevolgd door Sentinelzorg. Alle medewerkers van Sentinelzorg proberen hun werk zo professioneel

Nadere informatie

Tevredenheid van familieleden en mantelzorgers met casemanagement bij dementie

Tevredenheid van familieleden en mantelzorgers met casemanagement bij dementie Tevredenheid van familieleden en mantelzorgers met casemanagement bij dementie (in te vullen door mantelzorgers) Codering tevredenheidsonderzoek : _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Datum verzending : _ _ - _ _ - _

Nadere informatie

(Mede)zeggenschap sept/okt. 2015 Programma

(Mede)zeggenschap sept/okt. 2015 Programma (Mede)zeggenschap sept/okt. 2015 Programma Mijn naam is Jos van de Ven en ben binnen Dichterbij werkzaam als ambtelijk secretaris van de cliëntenraad. Onafhankelijke ondersteuning Onafhankelijke cliëntondersteuning

Nadere informatie

Uw privacy en persoonsgegevens

Uw privacy en persoonsgegevens Uw privacy en persoonsgegevens HuisartsenZorg Noord-Kennemerland HuisartsenZorg Noord-Kennemerland Diazon Diabeteszorggroep Noord-Kennemerland Hafank HZNK coördineert de zorggroepen Diazon, Kennemer Lucht

Nadere informatie

> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg

> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg > Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg Mijn huisarts is aangesloten bij een zorggroep, en nu? Inhoudsopgave Inleiding: Chronische zorg, hoe nu verder? 1. Wat kenmerkt een chronische ziekte? 2. Wat

Nadere informatie

Veel patiënten ontvangen informatie over medicijnen van hun zorgverlener, maar niet iedereen gebruikt deze informatie

Veel patiënten ontvangen informatie over medicijnen van hun zorgverlener, maar niet iedereen gebruikt deze informatie Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Hoefman, R.J, Verleun, A., Brabers, A.E.M., Jong, J.D. Veel patiënten ontvangen informatie over medicijnen van hun zorgverlener,

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Verklarende woordenlijst bij toetsingskader voor instellingen waar mensen verblijven die niet thuis kunnen wonen Utrecht, maart 2017 Behandeling Handelingen en interventies van medische, gedragswetenschappelijke

Nadere informatie

OPSIS OOGZIEKENHUIS PRIVACYREGLEMENT. Patiënt bij Opsis Oogziekenhuis

OPSIS OOGZIEKENHUIS PRIVACYREGLEMENT. Patiënt bij Opsis Oogziekenhuis OPSIS OOGZIEKENHUIS PRIVACYREGLEMENT Patiënt bij Opsis Oogziekenhuis PRIVACYREGELING OPSIS OOGZIEKENHUIS Als patiënt heeft u het recht op bescherming van uw medische gegevens. Een zorgverlener (oogarts,

Nadere informatie

In deze brochure zetten we de belangrijkste rechten en plichten op een rij:

In deze brochure zetten we de belangrijkste rechten en plichten op een rij: UW RECHTEN ALS CLIËNT BIJ GGZ WNB INLEIDING Als u na uw aanmelding besluit tot een behandeling bij GGZ WNB, maken we daarover afspraken met u. Die worden vastgelegd in het behandelplan. Daarin staat voor

Nadere informatie

Ervaringsdeskundigheid in de zorg en in de spreekkamer

Ervaringsdeskundigheid in de zorg en in de spreekkamer Ervaringsdeskundigheid in de zorg en in de spreekkamer 15 april 2016 Anouk Knops Projectleider Samen Beslissen Patiëntenfederatie NPCF Wie zijn wij? Koepel van patiënten- en consumenten-organisaties Het

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Rechten. van volwassen patiënten

PATIËNTEN INFORMATIE. Rechten. van volwassen patiënten PATIËNTEN INFORMATIE Rechten van volwassen patiënten De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) regelt de relatie tussen u en de hulpverlener. Zowel u als de hulpverlener hebben op grond

Nadere informatie