Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis

Transcriptie

1 APPORT ISITATIE Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis

2 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Voorwoord 4 Inleiding 5 Hoofdstuk 1: Algemeen Inleiding Missie Stakeholders Beleidsprioriteiten van het ministerie Bestuur Operationaliseren van beleidsontwikkeling Positionering museum in samenleving Toekomstvisie 9 Hoofdstuk 2: Publiek Inleiding Vaste presentatie Tentoonstellingsprogramma Publieksbegeleiding Evenementen Marketing en PR Toegankelijkheid in nieuwe media 13 Hoofdstuk 3: Collectie Inleiding Collectiebeleid Collectiebeheer Digitale toegankelijkheid collectie Activering en mobiliteit collectie 16 Hoofdstuk 4: Wetenschap Inleiding Kwaliteit en kwantiteit onderzoek Wetenschappelijke omgeving Kwaliteitsborging en output Delen van de kennis met derden 18 Hoofdstuk 5: Bedrijf Inleiding Organisatie Personeel Planning en Control Veiligheid Kwaliteitszorg Sponsoring Huisvesting 22 2

3 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 6: Samenvatting en conclusies Inleiding Conclusies algemeen Conclusies publiek Conclusies collectie Conclusies wetenschap Conclusies bedrijf 25 Bijlage I: Visitatie basisdocumenten voor kwaliteitszorg in musea 27 Bijlage II: Programma visitatiebezoek 37 Bijlage III: Beoordelingskader t.b.v. visitatiecommissie musea 39 3

4 VOORWOORD Voorwoord Met veel genoegen heeft de visitatie commissie vastgesteld dat de nieuwe directie in staat blijkt te zijn om een eigentijds beleid te ontwikkelen en deze met een gemotiveerd management team te implementeren. De strategische speerpunten zijn goed doordacht en geven voor het niveau waarop het Mauritshuis altijd heeft geopereerd, voldoende ambitie. Vernieuwende inzichten in het collectiebeleid geven het Mauritshuis ook een nieuw elan. Dat geeft veel inspiratie en evenzoveel uitdagingen. De nieuwbouw plannen zijn van dermate grote omvang dat ze zowel op projectmatig als bedrijfseconomisch terrein met de grootst mogelijke zorgvuldigheid moeten worden gevolgd. De culturele aspiraties van de Gemeente Den Haag zijn nauw verweven met die van het Mauritshuis en vereisen een harmonieuze inspanning. Het belang van een gedegen marketing-strategie wordt onderschreven en de daartoe vereiste kennis dient ook in de Raad van Toezicht voldoende beschikbaar te zijn. Een geïntegreerde marketing-strategie omvat ook alle activiteiten van de vrijwilligers, inclusief de positionering en bijdrage van de winkel. De visitatie commissie was onder de indruk van het enthousiasme van de betrokkenen en de saamhorigheid en het familie gevoel dat ze uitstraalden. Een voortreffelijke basis voor een prachtige toekomst! We kunnen trots zijn op ons Mauritshuis! Diederik Laman Trip, voorzitter 4

5 INLEIDING Inleiding Dit rapport beschrijft de bevindingen van de visitatiecommissie van het Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis die de volgende vragen als leidraad heeft meegekregen: Geeft de zelfevaluatie van dit museum een getrouw beeld van de werkelijkheid in dit museum? Zo nee, op welke punten signaleert u afwijkingen en in welke zin? Geef op grond van uw bevindingen adviezen aan het museum. Om deze vragen te beantwoorden is in opdracht van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een visitatiecommissie (hierna te noemen commissie) samengesteld die bestond uit de volgende leden: - D. Laman Trip, voorzitter ANWB, tevens voorzitter van de commissie, - M. van Pernis, voormalig bestuursvoorzitter Siemens Nederland - M. Sellink, directeur Musea Brugge, - E. Vogelaar, voormalig minister voor WWI, Als toegevoegd secretaris van de commissie en tevens opsteller van het rapport fungeerde mw. R.E. Roskam. De commissie heeft haar eigen werkwijze bepaald en de volgende instrumenten gekozen. Ten eerste heeft zij kennis genomen van de inhoud van de zelfevaluatie en bijlagen van augustus 2011 van het museum die zijn opgesteld volgens de richtlijnen, zoals omschreven in bijlage I. Om de inhoud van het rapport te staven aan de werkelijkheid heeft ten tweede een visitatiebezoek plaatsgevonden op 21 oktober Tijdens deze dag heeft de commissie gesproken met betrokkenen binnen en uit de omgeving van de te visiteren instelling (bijlage II). Tevens heeft zij kennis genomen van een selectie van de publicaties van het museum en heeft zij de sfeer van een museum in bedrijf kunnen proeven. Aan het einde van de dag heeft de commissie haar voorlopige bevindingen meegedeeld aan de directie van het museum. De definitieve bevindingen van de commissie zijn ten slotte neergelegd in het voorliggende rapport. De beoordeling heeft plaatsgevonden conform de richtlijnen Beoordelingskader t.b.v. visitatiecommissie musea (bijlage III). Dit beoordelingskader heeft hierbij gediend als richtinggevend en zeker niet als dwingend keurslijf. In dit kader is het visitatieproces gespecificeerd rondom vijf beoordelingsgebieden, te weten: algemeen, publiek, collectie, wetenschap en bedrijf. Elk beoordelingsgebied is opgesplitst in een aantal relevante deelvragen die in de hoofdstukken 1 tot en met 5 van dit rapport aan bod zullen komen. Tevens vindt u per deelvraag, al dan niet nader uitgewerkt en toegelicht, de bevindingen en het oordeel van de commissie. In hoofdstuk 6 is een samenvattend oordeel van de commissie opgenomen. 5

6 HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN 1 Algemeen 1.1 Inleiding Op het moment dat de visitatie plaatsvond heeft het Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis (hierna Mauritshuis) al veel stappen gezet in het kader van een omvangrijk uitbreidingsplan. Dit ingrijpende plan is uiteraard een terugkerend onderwerp geweest tijdens de gesprekken, maar de commissie heeft vooral gekeken naar hoe het museum zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. De commissie heeft kunnen constateren dat het Mauritshuis loopt als een geoliede machine die opereert met een grote mate van zelfbewustzijn. Tot een aantal jaren terug was het Mauritshuis een even goedlopende organisatie, maar één met een informele werkwijze die vooral in de hoofden van individuele medewerkers aanwezig was. De nieuw aangetreden directie heeft beseft dat de eisen die aan museale instellingen worden gesteld steeds hoger worden en is gestart met het structureren van de organisatie, het vastleggen van werkprocessen en de invoering van projectmanagement. Deze veranderingen worden gewaardeerd door de medewerkers en het gevoel een familiebedrijf te zijn is niet verdwenen. Met deze ontwikkeling heeft het museum de bestaande kwaliteit van organisatie en activiteiten gecontinueerd en is de organisatie toegerust voor de toekomst. Er zijn een aantal aspecten, zoals marketing en online communicatie, die nog verder moeten worden uitgebouwd, maar de commissie heeft ook vast kunnen stellen dat het museum zich hiervan terdege bewust is en al (vergevorderde) ideeën heeft om deze aspecten te verbeteren. Het uitbreidingsplan waarbij het gebouw Plein 26 van de Nieuwe of Littéraire Sociëteit de Witte door een onderdoorgang met het museum wordt verbonden wordt een groot en uitdagend project dat het museum meer mogelijkheden en letterlijk meer bewegingsruimte geeft. De omvang van het project is echter van dien aard dat het ook veel risico s met zich meebrengt. Het Mauritshuis heeft lang gezocht naar alternatieven, maar dit plan bleek uiteindelijk de enige mogelijkheid. Men heeft de commissie kunnen overtuigen dat, ondanks de afwezigheid van ervaring op dit terrein, men dit project kan dragen. Het museum heeft aangetoond dat het zorgvuldig en met grote alertheid stappen zet in het proces, maar de commissie wil benadrukken dat een grote oplettendheid en alertheid in alle geledingen van de organisatie en in de Raad van Toezicht van cruciaal belang zijn om greep te blijven houden op het verbouwingsproces. 1.2 Het museum heeft een relevante missie en past die bij de beleidsontwikkeling consequent toe. In 2007 is het museum gestart met het ontwikkelen van een nieuwe missie, visie en doelstellingen voor de lange en korte termijn. Het museum heeft het proces benut om niet alleen na te gaan wat de doelstellingen zouden moeten zijn, maar ook hoe dat bereikt moet gaan worden. De missie die uit dit proces is voortgekomen luidt: In ons huis delen wij het beste van de Nederlandse schilderkunst uit de Gouden Eeuw. Daarmee wil het museum de essentie van de organisatie tot uitdrukking brengen: trots zijn op een collectie Nederlandse en Vlaamse schilderijen van wereldklasse in een intiem en ook statig gebouw. Aanvullend op de missie heeft het museum een aantal kernwaarden van de organisatie geformuleerd: de hoogste standaard, samenspel, openstaan & oog voor de toekomst en respect voor het verleden. De commissie is van mening dat de missie in combinatie met de doelstellingen en kernwaarden van goede kwaliteit is en heeft gezien dat het delen van het huis het uitgangspunt is bij beleidsonderdelen die nog in ontwikkeling zijn. 6

7 HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN Het uitbreidingsproject laat zien dat de missie in praktijk wordt gebracht. De extra ruimte die het museum krijgt, maakt het mogelijk om collectie en kennis meer en beter te delen met bezoekers. Omdat het museum straks voor een periode dicht gaat, heeft men gezocht naar mogelijkheden om de collectie toch toegankelijk te houden en deze gevonden: het Mauritshuis zal voor enige tijd de collectie delen en presenteren in het Haags Gemeentemuseum, evenals in diverse musea in het binnen- en buitenland. Samenvattend oordeel over de huidige missie: goed 1.3 Het museum kent zijn stakeholders en betrekt hen op relevante momenten bij de beleidsontwikkeling en -evaluatie Uit de gesprekken en de zelfevaluatie is gebleken dat het Mauritshuis goed weet wie de directe en indirecte belanghebbenden zijn en dat deze ook worden betrokken bij de beleidsontwikkeling en -uitvoering. De aanloop en de voorbereidingen van het uitbreidingproject en de wijze waarop het Mauritshuis het gesprek aangaat met betrokken partijen tonen aan dat het museum goede relaties heeft met belanghebbenden en rekening houdt met belangen van betrokken partijen. De relatie met de gemeente Den Haag omtrent het uitbreidingsplan is goed en beide partijen houden elkaar goed op de hoogte van de voortgang. Het is de commissie bekend geworden dat de aandacht van de gemeente Den Haag voor de promotie van de stad als culturele bestemming sinds kort weinig prioriteit heeft. Een dialoog van toonaangevende culturele instellingen en de gemeente om Den Haag als cultuur-toeristische bestemming te positioneren is wenselijk. Het Mauritshuis heeft aangegeven dat ook te wensen, maar is wat terughoudend omdat er al dergelijke verbanden zijn en een nieuw verband wellicht niet het gewenste effect heeft. Omdat er vanuit de gemeente een gebrek aan gestructureerde aandacht is geweest en een overkoepelende visie op het belang van cultuurtoerisme en cultuurtoeristische citymarketing afwezig lijkt te zijn, moet het initiatief waarschijnlijk van de instellingen zelf komen. Ook een betere coördinatie van evenementen en samenwerking tussen instellingen en marketing/toeristische partners zou in dat licht wenselijk zijn. Samenvattend oordeel over het betrekken van de stakeholders: goed 1.4 Het museum kent de beleidsprioriteiten van de bewindspersoon voor cultuur en geeft hier invulling aan. De oude beleidsprioriteiten zijn door het museum opgenomen in de activiteiten. De internationale collectie schilderkunst en de verschillende (internationale) projecten waaraan het museum meewerkt dan wel heeft geïnitieerd voldoen ruimschoots aan de wens tot excellence. Ook andere aspecten van het voorgaande beleid heeft het museum goed invulling gegeven. Het museum is succesvol in het cultureel ondernemerschap (zie ook 5.7) en het aanspreken van een breed publiek. De commissie ziet in de projecten op het gebied van educatie en tentoonstellingen een duidelijke ontwikkeling die gericht is op een breder en diverser publiek. Met de activiteiten om een breder en ook ander publiek aan te spreken en de wijze waarop het cultureel ondernemerschap wordt vormgegeven sluit het beleid ook aan bij de beleidsprioriteiten van het huidige kabinet. Ook al is de gehele collectie toegankelijk op de website, het museum beschouwt digitalisering zelf nog als een zwak punt dat verdere aandacht nodig heeft. Men denkt dan niet alleen aan het beter toegankelijk maken van de verzameling, maar ook aan de inzet van sociale media die het aspect delen uit de missie ondersteunt. Samenvattend oordeel over de invulling van de beleidsprioriteiten rijksoverheid: goed 7

8 HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN 1.5 De Raad van Toezicht (het bestuur) krijgt tijdig de relevante informatie en benut deze effectief voor de uitoefening van haar rol. De informatievoorziening naar de Raad van Toezicht is goed, al zou de raad graag een eenvoudigere financiële rapportage wensen (zie ook 5.4). De commissie stelt vast dat de raad de afgelopen jaren op goede wijze toezicht heeft gehouden met een noodzakelijke mate van distantie, maar beveelt aan om te kijken naar het profiel van de raad. Expertise op aspecten waarvan het museum heeft aangegeven dat verbetering wenselijk is (marketing, digitalisering) ontbreekt in de raad en de commissie raadt aan om het profiel van de raad op deze punten te versterken. Ook in het licht van de komende intensieve bouwperiode geeft de visitatiecommissie in overweging na te gaan of expertise op dit terrein binnen de raad voldoende aanwezig is om de directie en organisatie te ondersteunen. Eventueel zou gedacht kunnen worden aan een tijdelijke versterking gedurende het project. Risico s die samenhangen met dit omvangrijke project dat veel zal vragen van medewerkers en directie kunnen verminderd worden wanneer de Raad van Toezicht de komende periode intensiever participeert in het proces. Samenvattend oordeel over het bestuur: voldoende 1.6 Het museum slaagt er in de beleidsontwikkelingen te vertalen naar concrete plannen en activiteiten. In eerder paragrafen is er al aan gerefereerd, maar het museum toont op verschillende vlakken aan dat het ideeën kan transformeren in concrete projecten en activiteiten. Het proces van structurering dat het museum de afgelopen jaren heeft doorlopen is daarvan een goed voorbeeld. Ook de gedegen wijze waarop het Mauritshuis het uitbreidingsplan heeft vormgegeven en stappen heeft ondernomen, ook ten aanzien van de financiering, toont de daadkracht aan van de organisatie. De ideeën om vanuit de eigen collectie tentoonstellingen te maken en de programmering van exposities aan te passen, hebben inmiddels hun neerslag gehad en de uitvoering heeft geleid tot succesvolle en gewaardeerde tentoonstellingen. Samenvattend oordeel over de vertaling van beleidsontwikkeling: goed 1.7 Het museum is overtuigend in het bepalen van zijn positie in de samenleving Het museum opereert met een terecht zelfbewustzijn, maar soms is het erg bescheiden waar het gaat om behaalde resultaten op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, kennis en educatieve activiteiten. Het weet echter heel goed wat de positie is van de eigen verzameling ten opzichte van andere collecties in binnen- en buitenland. Ook de positie die het Mauritshuis inneemt als culturele instelling in Den Haag is duidelijk en de wens tot delen van de collectie komt tot ontwikkeling in de deelname aan en initiatieven voor projecten op educatief gebied. De positiebepaling wil de commissie daarom als excellent beoordelen. Samenvattend oordeel over positiebepaling in de samenleving: excellent 8

9 HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN 1.8 De toekomstvisie van het museum is actueel en relevant Het Mauritshuis heeft een degelijk fundament waarop de huidige visie is gebouwd. In de periode dat er een directiewisseling plaatsvond, dacht men al na over hoe het Mauritshuis voor te bereiden op de toekomst. Men heeft de visie niet beperkt tot faciliteiten voor publiek alleen, maar men heeft ook ingezien dat veranderingen op organisatorisch en presentatie gebied gewenst waren. Dat men aan deze ideeën opvolging heeft weten te geven komt tot uiting in de structurering van de organisatie, de wijzigingen in het presentatiebeleid en als laatste, maar zeker niet de minste, het uitbreidingsplan. Dit plan heeft terecht de titel Het Mauritshuis bouwt aan de toekomst. Samenvattend oordeel over de actualiteit en relevantie van de visie: excellent 9

10 HOOFDSTUK 2: PUBLIEK 2 Publiek 2.1 Inleiding Aan het einde van de paragrafen vindt u het oordeel van de commissie over de deelvragen die horen bij het beoordelingskader (zie bijlage 3). 2.2 De vaste presentatie biedt een relevant beeld van het verzamelgebied van het museum Het Mauritshuis kent twee locaties: het bekende gebouw naast het Torentje en Galerij Prins Willem V aan de overzijde van de Hofvijver. De Galerij is in 1994 onder beheer van het Mauritshuis gekomen en is na renovatie in september 2010 samen met het naastgelegen Museum de Gevangenpoort weer geopend. In 1774 heeft Prins Willem V zijn schilderijencollectie hier samengebracht en maakte de Prins de Galerij publiek toegankelijk. De circa 150 schilderijen die er nu worden gepresenteerd geven een beeld van de collectie van Prins Willem V. Het is evident dat het zeventiende eeuwse gebouw aansluit bij de collectie van het Mauritshuis. De verzameling, die vrijwel volledig uit schilderijen bestaat, is relatief klein, maar van hoge kwaliteit. Het museum heeft de laatste jaren een herschikking van de collectie ondernomen om de schilderijen zo aantrekkelijk en goed mogelijk te tonen. Om een mooi en goed overzicht te geven heeft het museum een langdurige samenwerking met onder andere het Rijksmuseum dat een aantal werken in permanente bruikleen heeft gegeven. Samenvattend oordeel over de vaste presentatie: excellent 2.3 De programmering en uitvoering van tijdelijke tentoonstellingen zijn van goede kwaliteit Na het aantreden van de nieuwe directie is het tentoonstellingsbeleid herzien op het gebied van vorm, thematiek en manier waarop de onderwerpen intern worden vastgesteld. De redenen voor deze herziening waren de wens om de eigen collectie een meer centrale rol te geven, de verminderde mogelijkheden om extern geld aan te trekken voor grote tentoonstellingen door de economische onzekere situatie en de naderende uitbreiding van het museum. Hoewel het Mauritshuis slechts incidenteel grote blockbusters, zoals destijds de Vermeer-tentoonstelling, zal organiseren, zijn de relatief kleine exposities en presentaties succesvol. Made in Holland in werd door het publiek zeer gewaardeerd. In 2008 is men gestart met de zogenoemde focus-tentoonstellingen waarbij eigen collectie wordt aangevuld met een aantal bruiklenen. Met Dalí ontmoet Vermeer. Moderne meesters te gast maakt het museum duidelijk dat men stapsgewijs durft te experimenteren zonder het vaste, in smaak eerder behoudende, publiek uit het oog te verliezen. De commissie is van mening dat de programmering divers is en de uitvoering niet alleen van uitstekende kwaliteit is, maar dat de ingezette koers alle lof verdient. Samenvattend oordeel over tijdelijke tentoonstellingen: excellent 10

11 HOOFDSTUK 2: PUBLIEK 2.4 De didactische kwaliteit van de publieksbegeleiding is toegesneden op de verschillende beoogde doelgroepen Met educatie richt het Mauritshuis zich voornamelijk op kinderen en jongeren uit het basis- en voortgezet onderwijs. Al een aantal jaren groeit het aantal kinderen dat het museum bezoekt. De educatieve programma s die worden aangeboden bestaan uit museumlessen en een rondleiding met een interactief karakter. Voor onaangekondigd museumbezoek door scholen is materiaal voorhanden en voor leerlingen uit het basisonderwijs is ook een speciale audiotour samengesteld. Voor de bovenbouw van het basisonderwijs heeft het Mauritshuis het lespakket Goud! met een museumgids en kinderroman ontwikkeld dat sinds 2009 in gebruik is. Het lespakket wordt dit jaar geëvalueerd, maar de signalen vanuit de scholen zijn positief. Om de scholen te begeleiden heeft het museum veertien museumdocenten die werken op oproepbasis. Naast het aanbieden van eigen programma s werkt men ook samen met Stichting Gezamenlijke Projecten Haagse Musea en Cultuurmenu. Samen met bijvoorbeeld het Haags Historisch Museum en Museum de Gevangenpoort heeft men de audiotour Rondje Hofvijver ontwikkeld. Het museum blijft niet alleen aan de Hofvijver zitten, maar zoekt mensen ook op in de wijken, door middel van bijvoorbeeld het project met de bibliotheek Haagse Schilderswijk. Het educatiebeleid voor kinderen is goed, divers en gericht op verschillende doelgroepen, maar de commissie moet constateren dat de publieksbegeleiding voor volwassen bezoekers in verhouding weinig aandacht krijgt. Er zijn toelichtende teksten op zaal, audiotours voor de vaste collectie (in zeven talen) en tijdelijke tentoonstellingen (als er financiering gevonden kan worden) en rondleidingen. Deze klassieke vormen van publieksbegeleiding zijn algemeen van aard en niet specifiek gericht op belangrijke doelgroepen als grootouders met kleinkinderen, gezinnen en vijftigplussers. Het museum heeft aangegeven dat het nieuwe doelgroepen wil bereiken en het ontwikkelen van gedifferentieerde publieksbegeleiding is daarbij zeer wenselijk. De digitale ondersteuning van dit beleid behoeft aandacht. Samenvattend oordeel over de didactische kwaliteit van de publieksbegeleiding: goed 2.5 Evenementen passen binnen het profiel van het museum en versterken de maatschappelijke positie van het museum Beide locaties, Mauritshuis en de Galerij Prins Willem V zijn oude en monumentale gebouwen en dat stelt beperkingen aan te organiseren evenementen en activiteiten. Grote aantallen bezoekers kunnen de locaties, o.a. door veiligheidseisen, niet aan. Wel heeft het museum afgelopen jaar meegedaan aan de eerste Haagse Museumnacht waarbij men veel waarderende reacties van bezoekers kreeg. Hoewel grootschalige activiteiten niet georganiseerd kunnen worden, zijn kleinschalige projecten zoals het project met de bibliotheek Haagse Schilderswijk etc. wel mogelijk. Het gebouw is door zijn sfeer zeer aantrekkelijk voor zakelijke evenementen, iets waar het museum in de toekomst, na de uitbreiding verder op in wil zetten. Samenvattend oordeel over evenementen: excellent 11

12 HOOFDSTUK 2: PUBLIEK 2.6 Het museum benut op een effectieve manier marketing- en PR-instrumenten De commissie ziet zich genoodzaakt twee aparte beoordelingen te geven voor marketing en communicatie. De communicatie van het museum is goed. Voor iedere tentoonstelling wordt een eigen marketing- en communicatieplan uitgewerkt en uitgevoerd. Tot de uitbreiding zal dit zo blijven, waarbij voor de periode waarin een deel van de collectie wordt ondergebracht in het Haags Gemeentemuseum een apart plan wordt geschreven. De relaties met de Nederlandse en internationale pers zijn goed en tentoonstellingen kunnen rekenen op veel aandacht in de media. Het Mauritshuis is van mening dat de communicatie de komende jaren meer vanuit een strategische visie dient te gebeuren waarbij online en sociale media nadrukkelijker zullen worden ingezet. Het museum onderkende zelf in een eerder stadium dat marketing niet voldoende aandacht heeft gekregen en maakt er sindsdien werk van om dit aspect te versterken. In de organisatie is de afgelopen jaren meer structuur aangebracht waarin marketing een plaats heeft gekregen. Recent zijn twee nieuwe medewerkers aangenomen om het marketingbeleid vorm te geven en te versterken. Komend jaar zal de afdeling werken aan een nieuwe merk- en marketingstrategie die richting zal geven aan de marketing- en communicatieplannen voor toekomstige projecten. De commissie is van mening dat (strategisch) marketing voor het museum een zeer belangrijk aandachtspunt is voor de komende periode. Niet alleen voor het Mauritshuis, maar ook, zoals het museum zelf vast heeft gesteld, voor de Galerij Prins Willem V. Verdieping en differentiatie van het doelgroepenbeleid is hierbij zeer wenselijk. Deze marketing strategie moet alle facetten van de marketing mix bevatten en moet gebaseerd zijn op een gedegen doelgroepen analyse. Het vrijwilligersbeleid en de winkel voor de bezoekers behoren hiervan een integraal onderdeel te vormen. De huidige structuur, met een geheel op zichzelf staande winkel, die mogelijk in het verleden passend was, belemmert nu de goede exploitatie van de winkel en de noodzakelijke integrale marketingstrategie van het museum. De winkel is een schoolvoorbeeld voor de culturele wereld, maar de betrokkenen zijn er van overtuigd dat er meer mogelijk is met de winkel. Hiervoor is het noodzakelijk om de eerdergenoemde integratie serieus te onderzoeken. Naar de commissie heeft begrepen willen Stichting Vrienden van het Mauritshuis en het museum beiden de komende periode benutten om wijzigingen aan brengen in de werkwijze om een integratie te realiseren. De commissie wil het belang daarvan voor een gezonde toekomst van het museum onderstrepen. Samenvattend oordeel over de marketing en PR: voldoende (marketing), goed (PR) 12

13 HOOFDSTUK 2: PUBLIEK 2.7 Het museum is ten behoeve van diverse doelgroepen op een relevante en toegankelijke manier aanwezig in nieuwe media De website van het museum is mooi en ondersteunt het imago van het museum, maar is, zoals het museum zelf ook heeft aangegeven, inmiddels aan vervanging toe. Alle informatie over collectie, tentoonstellingen, gebouw en bezoek is beschikbaar, maar gezien de toekomstplannen en ambities van het museum is de ontwikkeling van een nieuwe site noodzakelijk. De commissie raadt het museum aan om hierop vrij snel actie te ondernemen, omdat de aanloop naar de uitbreiding, de verhuizing van de collectie en de voortgang van de verbouwing een uitgelezen kans bieden online informatie te verschaffen en sociale media in te zetten. Verbouwingen en renovatieprojecten leveren vaak de nodige perikelen op en een goede inzet van sociale media zorgt er niet alleen voor dat het museum adequaat kan reageren op ontwikkelingen, maar zorgt er ook voor dat men de beeldvorming vooraf kan sturen. Bovendien kan men de vorderingen door middel van sociale media op een aantrekkelijke manier delen met foto s en verhalen en het publiek op die manier betrekken bij de ontwikkelingen. Samenvattend oordeel over de toegankelijkheid in nieuwe media: voldoende 13

14 HOOFDSTUK 3: COLLECTIE 3 Collectie 3.1 Inleiding De collectie van het Mauritshuis is met 800 schilderijen en 23 pastels relatief klein vergeleken bij andere collecties, maar wordt gekenmerkt door een hoge (inter)nationale kwaliteit. Het zwaartepunt van de verzamelingen ligt op Hollandse en Vlaamse schilderkunst uit de 17 e eeuw. Daarnaast bevinden zich oudere werken in de collectie uit de vijftiende en zestiende eeuw uit de noordelijke en zuidelijke Nederlanden en andere delen van Europa. Een aantal schilderijen heeft ook internationaal een iconische waarde: Het Meisje met de Parel en Gezicht op Delft van Vermeer, De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp, maar het museum heeft meer topstukken en publiekslievelingen. De schilderijenverzameling wordt aangevuld door een kleine collectie portretminiaturen van vorstelijke personen, 25 beelden (m.n. portretbustes) en een aantal objecten (tafels, stoelen, een zeventiende eeuwse kaarsenkroon). De collectie is voor het grootste gedeelte rijkseigendom, maar een klein gedeelte is in het bezit van de Stichting Vrienden van het Mauritshuis. Aan het einde van de paragrafen vindt u het oordeel van de commissie over de deelvragen die horen bij het beoordelingskader (zie bijlage 3). 3.2 Het collectiebeleid van het museum is passend bij de doelstelling en wordt consequent toegepast bij beslissingen tot aankoop of afstoot Pas zeer recent, sinds 2010, beschikt het museum over een collectieplan waarmee de collectieve kennis op schrift is gesteld. De structurering die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden heeft positieve gevolgen voor het collectiebeleid, omdat verschillende aspecten nu zijn beschreven. Dit zorgt naast helderheid voor iedereen in de organisatie ook voor borging van de aanwezige kennis. Het Mauritshuis is voorzichtig met aanwinsten en richt zich met het verzamelbeleid bewust op schilderijen van zeer hoge kwaliteit die iets toevoegen aan het geheel. Er is ook een aanwinstenbeleid en naar aanleiding van een sterkte zwakte analyse van de collectie is een prioriteitenlijst voor aanwinsten opgesteld. In 2006 heeft het museum een procedure opgesteld voor het kopen en verkopen van kunstwerken. Wegens de relatief kleine omvang van de collectie en de hoge gemiddelde kwaliteit van de verzameling heeft afstoting geen prioriteit. Dat er pas zeer recent een schriftelijk collectieplan beschikbaar is, doet niets af aan het gegeven dat het collectiebeleid van het Mauritshuis excellent te noemen is. Samenvattend oordeel over het collectiebeleid: excellent 14

15 HOOFDSTUK 3: COLLECTIE 3.3 Het museum heeft zijn collectiebeheer op orde, zowel qua registratie en documentatie als qua restauratie en conservering Al een aantal jaren is de basisregistratie van de collectie honderd procent. In 2004 heeft het museum het CollectieRegistratieSysteem in gebruik genomen, maar heeft na enkele jaren moeten constateren dat het niet aan de wensen en eisen voldoet. Het Mauritshuis wil daarom voor de start van de uitbreidingswerkzaamheden het systeem vervangen door het meer duurzamere Adlib om goed voorbereid de verhuisperiode in te gaan. De afdeling Collectie beheert kunsthistorische dossiers waarin documentatie, afbeeldingen, literatuur zijn ondergebracht en men beschikt over een eigen bibliotheek. Het gebruik van de documentatie en bibliotheek wordt belemmerd doordat de verschillende bronnen over verschillende ruimtes zijn verspreid. Nadat de uitbreiding is voltooid zullen alle bronnen bij elkaar worden gebracht. Behoud en beheer van de collectie is goed en waar in de loop der jaren knelpunten zijn ontstaan, is het aanpakken daarvan uitgesteld naar de periode waarin het museum leeg zal zijn in verband met de uitbreidingswerkzaamheden. In 1994 is er onder de kap van het gebouw een restauratieatelier gerealiseerd waar actieve en preventieve conservering en restauratie plaats kan vinden. Er zijn drie restauratoren in vaste dienst die aangevuld worden met tijdelijke restauratoren en een natuurwetenschapper op contractbasis. Daarnaast biedt het museum ook ruimte aan stagiaires uit binnen- en buitenland. Door deze combinaties van vast personeel, inhuur van specialisten en stagiaires beschikt het museum over veel kennis en expertise die ook gedeeld wordt via (internationale) symposia en publicaties. Samenvattend oordeel over de het collectiebeheer: excellent 3.4 De collectie is digitaal in voldoende mate toegankelijk voor vakgenoten en publiek Het registratiesysteem is gekoppeld aan de website waardoor de gehele collectie digitaal toegankelijk is gemaakt, maar het museum onderkent dat er op het punt van online delen van kennis en collectie nog veel winst te behalen is. Nu het museum plannen maakt om de website te vernieuwen en het registratiesysteem te vervangen raadt de commissie aan om te onderzoeken op welke manier de zoekfunctie zo publieksvriendelijk en aantrekkelijk mogelijk kan worden gemaakt. Ook heeft het museum de wens om, in de toekomst, publicaties en artikelen, wetenschappelijk en publieksvriendelijk, digitaal beschikbaar te maken. Samenvattend oordeel over de digitale toegankelijkheid: goed 15

16 HOOFDSTUK 3: COLLECTIE 3.5 Het museum slaagt er in om de toegankelijkheid van de collectie te vergroten door activering en mobiliteit daarvan De kwaliteit van de collectie is hoog, waardoor het aantal bruikleenaanvragen groot is. Als de bruikleennemende instelling aan alle eisen voldoet (die regelmatig worden geactualiseerd) en het museum aan de hand van facility reports de betrouwbaarheid heeft getoetst, wordt een bruikleen goedgekeurd. De bruikleenadministratie vraagt veel tijd en energie van de organisatie, maar het resultaat is dat werken uit de collectie zowel in binnen- en buitenland toegankelijk zijn bij andere instellingen waar ze vaak in een andere context worden gepresenteerd. Naast de tijdelijke bruiklenen, kent het Mauritshuis ook een groep van circa 150 werken die langdurig zijn uitgeleend. Het museum heeft voor de tijdelijke sluiting naar een oplossing gezocht om de collectie toch toegankelijk te houden voor publiek. Een deel van de collectie gaat op reis, waarmee ook een deel van de uitbreidingsplannen wordt gefinancierd en een deel wordt gepresenteerd in het Gemeentemuseum Den Haag. Ensembles van schilderijen worden aan 8 musea in Nederland en België in bruikleen aangeboden voor de gehele periode van sluiting. Met deze constructie profiteren niet alleen het museum zelf, maar ook het Gemeentemuseum, andere musea in Nederland en België en het publiek. Samenvattend oordeel over de activering van de collectie: goed, neigt naar excellent 16

17 HOOFDSTUK 4: WETENSCHAP 4 Wetenschap 4.1 Inleiding Aan het einde van de paragrafen vindt u het oordeel van de commissie over de deelvragen die horen bij het beoordelingskader (zie bijlage 3). 4.2 De kwaliteit en de kwantiteit van het wetenschappelijk onderzoek zijn passend binnen de doelstellingen van het museum Het Mauritshuis heeft duidelijke doelstellingen met betrekking tot wetenschappelijk beleid: het verbreden, verdiepen en delen van kennis over de collectie en het gebouw. De eigen collectie wordt voor het onderzoek wel als uitgangspunt genomen waarbij het accent op de Gouden Eeuw ligt. Onderzoek vormt voor het museum één van de prioriteiten en het ondersteunt de hoofdtaken (collectievorming, -beheer en -behoud en publiekstaken). Binnen deze doelstelling heeft het museum drie prioriteiten gesteld: het ontwikkelen van bestandscatalogi, onderzoek ten behoeve van tentoonstellingen en presentaties en het project Rembrandt in het Mauritshuis. Naast kunsthistorisch onderzoek voert men ook materiaaltechnisch onderzoek uit waarmee men opereert in nationale en internationale context. Het onderzoek wordt ingebed in projecten (tentoonstellingen, publicaties, verwervingen en bruiklenen). Het materiaaltechnisch onderzoek speelt internationaal een voortrekkersrol op het gebied van (natuur)wetenschappelijk onderzoek naar diverse restauratieaspecten (conservering, restauratie, onderzoeksmethoden). De huidige en verschillende projecten uit het verleden geven aan dat het museum een hoog kwaliteitsniveau weet te behalen. De commissie wil daarom zeker het materieeltechnisch onderzoek als excellent beoordelen. Samenvattend oordeel over het wetenschappelijk onderzoek: excellent 4.3 Het wetenschappelijk onderzoek in het museum draagt bij aan het relevante wetenschappelijke discours Naar aanleiding van het onderzoek dat plaatsvindt, neemt het museum deel aan congressen, symposia e.d. in binnen- en buitenland. Publicaties zijn Engelstalig om een zo groot mogelijke groep experts te kunnen bereiken. De doelstelling en de prioriteiten zijn gericht op de eigen collectie, maar omdat de collectie van internationale kwaliteit is, is het bereik van het onderzoek groot. De commissie constateert dat het Mauritshuis bescheiden is waar het gaat om de eigen bijdrage aan kennis en expertise-uitwisseling. Het museum heeft een voortrekkersrol en zou daarmee meer zelfbewust naar buiten mogen treden. Samenvattend oordeel over de bijdrage aan het wetenschappelijk discours: goed 17

18 HOOFDSTUK 4: WETENSCHAP 4.4 De kwaliteitsborging van de output van het wetenschappelijk onderzoek is op orde Het Mauritshuis heeft in de loop der jaren een zeer goede naam opgebouwd en men is zich daar zeer van bewust. Omdat het museum een speler is in het internationale veld en wetenschappelijk onderzoek als een prioriteit ziet, legt het de lat voor zichzelf hoog. Daarnaast worden veel onderzoekprojecten uitgevoerd binnen samenwerkingsverbanden wat de kwaliteit verder waarborgt. Samenvattend oordeel over de kwaliteitsborging van onderzoek: goed 4.5 Het museum deelt zijn kennis met derden open en doelgroepgericht Delen is opgenomen in de missie en daarmee is niet alleen het delen van de collectie met het publiek bedoeld, maar ook het delen van kennis en expertise die is opgebouwd met onderzoek. Het museum ziet het onderzoek als basis voor het verhaal dat men wil overbrengen aan het publiek. Dat de publieksbegeleiding voor volwassenen uitgebreid kan worden is al besproken in hoofdstuk 2, maar kennis wordt verwerkt in nieuwe invalshoeken en thema s bij tentoonstellingen en presentaties. De kennisdeling naar vakgenoten is goed door middel van artikelen en publicaties, maar het museum heeft aangegeven in de toekomst onderzoeksresultaten meer digitaal te willen ontsluiten. Daarnaast biedt het Mauritshuis ook veel ruimte voor stagiaires en tijdelijke onderzoekers binnen projecten waardoor expertise niet alleen in het museum wordt opgebouwd, maar er ook een bijdrage wordt geleverd aan de kennis in de museale en kunsthistorische wereld. Samenvattend oordeel over de kennisdeling met derden: goed 18

19 HOOFDSTUK 5: BEDRIJF 5 Bedrijf 5.1 Inleiding Aan het einde van de paragrafen vindt u het oordeel van de commissie over de deelvragen die horen bij het beoordelingskader (zie bijlage 3). 5.2 De organisatie van het museum is effectief toegesneden op de doelstellingen van het museum Het museum heeft 50 medewerkers (46.7 fte) en de organisatie is verdeeld in vier afdelingen: Publiek, Collectie, Facilitair Management en Financiële zaken. Op het moment dat de nieuwe directie aantrad kon de organisatie gekarakteriseerd worden als een informele organisatie. De afgelopen jaren heeft men de omslag gemaakt naar een organisatie met meer structuur. Voorheen waren werkprocessen en procedures onderdeel van het collectieve geheugen in de organisatie. Het vastleggen en structureren waren noodzakelijk om de organisatie voor te bereiden op nieuwe ontwikkelingen, om de personeelswisselingen op te vangen en kennis te borgen. Uit de gesprekken is gebleken dat zowel oude als nieuwe medewerkers de huidige structuur prettig vinden en dat de hervormingen niet geleid hebben tot een bureaucratische organisatie. Er bestaat een regelmatige en formele overlegstructuur, maar door de omvang van de organisatie is het mogelijk om snel en efficiënt informeel met elkaar te overleggen. Ook de invoering van projectmanagement wordt door de organisatie gewaardeerd. De commissie heeft kunnen constateren dat door de organisatieverandering de doelstellingen van het museum, de collectie delen door presentatie en onderzoek, goed zijn ingebed. Samenvattend oordeel van de commissie over de organisatie van het museum: goed 5.3 Het personeel van het museum is kwalitatief en kwantitatief in staat om een optimale bijdrage te leveren aan de realisatie van de doelstellingen Het museum heeft een sterkte-zwakte analyse gemaakt voor de organisatie en daaruit blijkt dat de krappe bezetting van de afdelingen als een zwakte wordt gezien. Organisatiebreed heeft het museum geconstateerd dat de werkdruk hoog is en de marketingfunctie en ict zwak zijn. De commissie onderschrijft dit, maar ziet ook dat ontwikkelingen op deze aspecten zichtbaar zijn. Medewerkers zijn zeer gemotiveerd en betrokken, een aspect dat ook in de gesprekken duidelijk naar voren kwam. De commissie is van mening dat de capaciteiten in de organisatie goed aansluiten bij de doelstellingen, maar wil een dringend advies geven omtrent de uitbreidingplannen. Het grote bouwproject brengt veel risico s met zich mee en de organisatie heeft geen ervaring met dergelijke omvangrijke en complexe bouwprojecten. Het project vormt daarmee een buitengewoon grote uitdaging. De commissie heeft geconstateerd dat het museum zich daarvan bewust is, maar wil desondanks benadrukken dat grote alertheid en oplettendheid van zeer groot belang is. Aanvullende externe expertise, ook op gebied van proces en budgetbewaking, zal een blijvende noodzaak zijn, de druk op de (kleine) eigen organisatie zal immers groot zijn. 19

20 HOOFDSTUK 5: BEDRIJF Voor 2011 kende het museum nog geen personeelsplan, maar daar is inmiddels verandering in gekomen en het komend jaar worden er voor de medewerkers persoonlijke ontwikkelplannen opgesteld. Met medewerkers worden jaarlijks functionerings- en beoordelingsgesprekken gevoerd en het museum heeft aangegeven dat gesprekken met medewerkers de komende periode een aandachtspunt vormen, omdat de werkdruk en dynamiek door het bouwproject toe zullen nemen. Om de ontwikkelingen in de organisatie te volgen houdt het museum een tweejaarlijks medewerkerstevredenheidsonderzoek en zijn er tweewekelijkse lunches/ koffiebijeenkomsten voor de hele organisatie waar informeel met elkaar gesproken kan worden. Een speciale vermelding verdient de grote groep vrijwilligers waarvan een groot aantal zich al vele jaren inzetten voor het Mauritshuis. De groep valt onder de Stichting Vrienden van het Mauritshuis en is ruwweg onder te verdelen in drie groepen: rondleiders, informatiebalie en winkelmedewerkers. Binnen de laatste groep wordt ook veel werk verzet achter de schermen van de winkel. De commissie trof zeer enthousiaste en betrokken vrijwilligers aan. De Stichting Vrienden ziet de komende bouwperiode ook als een kans om een aantal werkzaamheden anders te structureren en denkt ook na over hoe nieuwe vrijwilligers in de toekomst geëngageerd kunnen worden. Het laatste omdat de gemiddelde leeftijd van de huidige vrijwilligers vrij hoog is, iets dat overigens kenmerkend is voor vrijwilligers in musea wereldwijd. Samenvattend oordeel van de commissie over het personeel van het museum: goed 5.4 De (financiële) planning & control-cyclus van het museum levert relevante sturingsinformatie en biedt mogelijkheden tot tijdig bijsturen De commissie heeft geconstateerd dat de boekhouding degelijk is en dat er een gedegen planning en control cyclus is. De commissie heeft opgemerkt dat de cijfers voor insiders inzichtelijk zijn, maar onvoldoende transparant voor outsiders. Het museum en de Raad van Toezicht hebben aangegeven dat men een eenvoudiger rapportagemodel wil gaan gebruiken waarmee de organisatie en de raad beter van informatie kunnen worden voorzien. Ondanks de complexe financiële huishouding is het kostenbewustzijn in de organisatie groot en zijn medewerkers ook goed op de hoogte van financiële aspecten. Het museum beschikt als gevolg van de structurering die plaats heeft gevonden over schriftelijke administratieve processen voor o.a. collectie, financiën en gebouwbeheer & techniek waarin verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. Met het vastleggen van de administratieve organisaties is gestart in 2004, maar de documenten zijn de afgelopen twee jaar geactualiseerd. Samenvattend oordeel over de planning & controlcyclus: goed 5.5 De opvolging van calamiteiten, zowel in de publieksruimtes als in de depotruimtes is in de organisatie van het museum geborgd Het veiligheidsplan is van relatief recente datum: Het Mauritshuis heeft zijn calamiteitenprocedures op orde en oefent regelmatig zowel binnen als buiten het gebouw waarbij soms ook externe partijen als de brandweer betrokken worden. De oefeningen worden geëvalueerd en resultaten besproken en verwerkt. Met het aantreden van de nieuwe directie is men gestopt met het gebruik maken van uitzendkrachten, trainees en 65+-ers. Tegenwoordig zijn de veiligheidsmedewerkers allen geschoold of in opleiding en is men in dienst van het museum. Dit draagt niet alleen bij aan een betere beveiliging, maar zorgt er ook voor dat het museum optimaal kan anticiperen op calamiteiten. Samenvattend oordeel over de opvolging van calamiteiten: goed 20

21 HOOFDSTUK 5: BEDRIJF 5.6 Het museum heeft zijn kwaliteitszorgprocessen op orde In de zelfevaluatie, bijlagen en gesprekken is duidelijk naar vormen gekomen dat de organisatie doordrenkt is van kwaliteit. Het museum kent verschillende schriftelijke rapportages en evaluaties voor verschillende projecten en andere processen. De commissie constateert dat de formulering van de resultaten iets scherper en kritischer geformuleerd kan worden en raadt aan om duidelijke actiepunten naar aanleiding van de resultaten op te nemen in de evaluaties. Juist nu het museum aan een intensieve periode begint, is structurele en kritische evaluatie een instrument om ontwikkelingen in en rondom de organisatie te kunnen signaleren. Samenvattend oordeel over de kwaliteitszorg: goed 5.7 Het sponsorbeleid van het museum is passend bij de doelstellingen en solide De basis waarop het Mauritshuis zijn sponsor- en fondsenwerving kan bouwen is zonder meer zeer aantrekkelijk: een statig en toch ook huiselijk gebouw op een goede locatie en een collectiesamenstelling die zowel in binnen- als buitenland zeer wordt geapprecieerd. Het Mauritshuis heeft zich bovendien eerder dan de meeste andere musea in Nederland toegelegd op private financiering en financiële netwerken en heeft daardoor een solide basis en een gunstige uitgangspositie om private en additionele financiering te vinden in de huidige competitieve zoektocht naar externe financiering. De commissie wil het sponsor- en fondsenwervingsbeleid als excellent beoordelen, omdat het museum zich op verschillende terreinen en niveaus inzet en daar ook succesvol in is. Naast het publieke geld dat het museum ontvangt van de rijksoverheid genereert het museum eigen inkomsten door entreegelden, ontvangsten en evenementen. Sponsoring of zogenoemd geefgeld komt voort uit de (cultuur)fondsen, mecenaat en de vier steunstichtingen Stichting Vrienden van het Mauritshuis, Stichting Johan Maurits Compagnie, American Friends of the Mauritshuis en de Dutch Masters Foundation. Deze vier steunstichtingen hebben ieder andere invalshoeken en spreken verschillende groepen aan waardoor potentiële schenkers optimaal kunnen worden benaderd. De stap die het Mauritshuis heeft genomen om buiten Nederland op zoek te gaan naar ondersteuning heeft duidelijk zijn vruchten afgeworpen. Een blijvend aandachtspunt zal wel zijn de doelstellingen en activiteiten van de vier steunstichtingen ieder met eigen bestuur op een transparante wijze goed op elkaar af te stemmen. De directie is zich hier terdege van bewust en neemt in deze een open en pro-actieve houding aan. Het positieve resultaat van de inspanningen die het museum heeft verricht teneinde de uitbreidingsplannen mogelijk te maken, mogen hier niet onvermeld blijven. De exploitatie van de winkel en de verkoop van beeldrechten vallen onder de verantwoordelijkheid van de Stichting Vrienden van het Mauritshuis. Deze situatie is in de periode van voor de verzelfstandiging ontstaan en de commissie heeft geconstateerd dat zowel het museum als de stichting het verbouwingsproject graag zouden willen aangrijpen om winkel en beeldrechten op een andere manier te integreren in de organisatie van het museum. Zoals eerder ook gesteld is het essentieel dat deze activiteiten een integraal onderdeel worden van het beleid. Zowel het bestuur van de vrienden als de directie van het Mauritshuis zien de mogelijkheden die de nieuwe situatie na de verbouwing, waarbij de museumwinkel een nog prominentere plaats krijgt, kan opleveren en de commissie raadt aan om op korte termijn gezamenlijk en open ideeën en wensen op dit punt te bespreken en de organisatie daarop aan te passen. Samenvattend oordeel over het sponsorbeleid: excellent 21

22 HOOFDSTUK 5: BEDRIJF 5.8 De huisvesting van het museum past bij het niveau van de museale bedrijfsvoering en is van voldoende kwaliteit Het gebouw is in de jaren tachtig voor het laatst gerenoveerd en in 2006 is vastgesteld dat klimaat en veiligheid op een aantal punten verbeterd moesten worden. In overleg met de Rijksgebouwendienst is besloten om deze aanpassingen die opgenomen waren in het meerjarenplan uit te stellen tot de werkelijke aanvang van het uitbreidingsproject. Het zeventiende eeuwse monument brengt beperkingen met zich mee, waardoor het museum in het verleden bij grote bezoekersstromen (bijvoorbeeld de Vermeer-tentoonstelling) een ponton moest bouwen. Het gebrek aan goede faciliteiten en het gegeven dat een groot deel van de medewerkers aan de Lange Vijverberg is gehuisvest heeft het museum doen uitzien naar een oplossing. Verschillende mogelijkheden zijn afgewogen en het huidige plan is grondig op allerlei aspecten onderzocht. Wanneer het Mauritshuis het project heeft doorlopen zullen medewerkers niet meer apart gehuisvest zijn en kan het zijn bezoekers goede faciliteiten aanbieden. Samenvattend oordeel over de huisvesting: voldoende (maar met een goed perspectief) 22

23 HOOFDSTUK 6: SAMENVATTENDE CONCLUSIES 6 Samenvattende conclusies 6.1 Inleiding Het Mauritshuis staat op de drempel van een periode waarin een ingrijpend verbouwingsproject zal plaatsvinden. Dit uitbreidingsplan is complex en wordt door het museum zelf uitgevoerd. Wanneer dit verbouwingtraject is afgerond beschikt men over meer mogelijkheden en ruimte voor bezoekers en de organisatie zelf. Het uitbreidingsplan is een terugkerend onderwerp geweest op de visitatiedag, maar de commissie heeft vooral gekeken hoe het museum zich heeft ontwikkeld. Geconcludeerd kan worden dat het Mauritshuis een goed geoliede machine is die opereert met een grote mate van zelfbewustzijn. Met het aantreden van de nieuwe directie een aantal jaren terug zijn stappen gezet om de informele organisatie te structureren om het voor te bereiden op de toekomst. De commissie constateert dat deze structurering succesvol is geweest en dat het gevoel een familiebedrijf te zijn niet is verdwenen. Niettemin zijn er nog een paar onderwerpen die vrij laat zijn opgepakt en die nog ontwikkeling behoeven, zoals marketing en online communicatie. Het museum is zich van deze aspecten bewust en heeft de ontwikkeling al opgenomen in het algemene beleid. 6.2 Conclusies Algemeen De missie van het museum is gericht op het delen van de collectie en de visie van het museum sluit zich daar bij aan. Men richt zich niet alleen op het publiek, maar ook op de vraag hoe de organisatie zich moet ontwikkelen om collectie en publiek met elkaar te verbinden. Men weet dat men goede kwaliteit levert en het museum heeft een duidelijke visie op hoe dit hoge kwaliteitsniveau gehandhaafd kan blijven onder veranderende omstandigheden. De beleidsontwikkeling sluit aan op die veranderende maatschappelijke en politieke omstandigheden en wordt omgezet in concrete activiteiten op het gebied van presentatie, publieksbereik en onderzoek. Uit de wijze waarop de voorbereidingen zijn getroffen voor het uitbreidingsproject, blijkt dat het Mauritshuis zijn belanghebbenden betrekt bij beleidsontwikkeling en evaluatie. Dit geldt niet alleen voor de betrokkenen bij het verbouwingstraject, maar ook andere beleidsterreinen. Een betere coördinatie van evenementen met andere culturele instellingen en de gemeente Den Haag is wenselijk, maar het museum is daarbij ook afhankelijk van andere partijen. Het Mauritshuis is zich goed bewust van de verschillende rollen die het heeft op het gebied van onderzoek, publiek en de nationale en internationale museumwereld De relatie met de Raad van Toezicht is goed en de raad wordt op een goede wijze voorzien van informatie. De raad heeft de afgelopen jaren met gepaste distantie toezicht gehouden, zonder op te grote afstand te functioneren. Nu de organisatie voor een grote uitdaging staat wordt de raad aangeraden om toezicht te houden met minder distantie om de directie en de organisatie te ondersteunen. Ook wordt geadviseerd om het profiel van de raad te versterken met expertise op aspecten die verder versterkt moeten worden zoals de activiteiten op het gebied van marketing. 23