Regeling theoretisch solvabiliteitscriterium levensverzekeraars Wft

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Regeling theoretisch solvabiliteitscriterium levensverzekeraars Wft"

Transcriptie

1 Regelng theoretsch solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft Regelng van de Mnster van Fnancën van FM aar/0000 M, drecte Fnancële Markten, houdende regels betreffende scenaroanalyses en berekenngswze van het theoretsch solvabltetscrterum (Regelng theoretsch solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft) DE MINISTER VAN FINANCIËN, Gelet op artkel 24a1, verde ld, van het Beslut prudentële regels Wft; BESLUIT: 1. Algemene utgangspunten voor de scenaroanalyses voor marktrsco s en verzekerngstechnsche rsco s Artkel 1 In deze regelng wordt verstaan onder: a. aandelenrsco: het rsco voortvloeend ut een dalng van de waarde van aandelen genoteerd op gereglementeerde markten n de Europese Economsche Rumte of OESOlanden, aandelen n opkomende landen, net-beursgenoteerde aandelen, van hedgefondsen, grondstoffen en andere waarden. b. beslut: het Beslut prudentële regels Wft; c. kredetbeoordelng: een taxate van de kredetwaardghed van een beleggng of een fnancële ondernemng afgegeven door Standard and Poor s, Ftch, Moody s of AM Best; d. marktrsco s: het rentersco, aandelenrsco, vastgoedrsco, kredetrsco en het tegenpartkredetrsco; e. verzekerngstechnsche rsco s: het kortlevenrsco, langlevenrsco en kostenrsco. Artkel 2 1. De berekenng van het theoretsche solvabltetscrterum vndt plaats op de volgende wze en n de volgende volgorde: a. de ntële balans wordt opgesteld op bass van de ngevolge de Wet op het fnanceel toezcht ngedende staten met toepassng van het doorkkprncpe, bedoeld n artkel 3; b. de toerekendhedstoets, bedoeld n artkel 121 van het beslut, s van toepassng; c. de scenaroanalyses van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s worden toegepast zoals beschreven n deze regelng; d. voor de berekenng van de separate effecten van de scenaroanalyses van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s op de aanwezge solvabltetsmarge wordt de balans na doorrekenng van een scenaroanalyse opneuw opgesteld en wordt de aanwezge solvabltetsmarge, bedoeld n artkel 95 van het beslut, opneuw berekend; de levensverzekeraar hoeft daarb geen rekenng te houden met veranderngen n het n artkel 98, derde ld, van dat beslut bedoelde prudentële flter voor de voorzchtge rente en de levensverzekeraar hoeft de n de toerekendhedstoets geen rekenng te houden met veranderngen n de gehanteerde onzekerhedsmarges; e. b de meerwaarden, bedoeld n artkel 97, eerste ld, van het beslut wordt voor de berekenng van de separate effecten van de scenaroanalyses op de aanwezge 1

2 solvabltetsmarge geen rekenng gehouden met belastnglatente; f. na toepassng van de onderdelen a tot en met e, worden de separate effecten van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s op de aanwezge solvabltetsmarge geaggregeerd met behulp van de tabel, bedoeld n artkel 19. g. het n onderdeel f geaggregeerde resultaat wordt gecorrgeerd voor verlesabsorpte van technsche voorzenngen overeenkomst artkel 4; h. het n onderdeel g berekende resultaat wordt gecorrgeerd voor verlesabsorpte van utgestelde belastngen overeenkomstg artkel 5;. Onvermnderd het tweede en derde ld s de utkomst van het theoretsch solvabltetscrterum het resultaat van onderdeel h vermengvuldgd met 95%. 2. Inden de levensverzekeraar meerwaarden als bedoeld n het eerste ld, onderdeel e, net betrekt n de berekenng van de aanwezge solvabltetsmarge dan s het n het eerste ld, onderdeel g, bedoelde geaggregeerde resultaat ten mnste gelk aan het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses nden de meerwaarden wel zouden zn betrokken n de berekenng ter voorkomng van dubbeltellngen; het laatstgenoemde resultaat wordt vermnderd met de net-betrokken meerwaarden. 3. De levensverzekeraar berekent per scenaro de toe- of afname van de aanvullng tot de gegarandeerde afkoopwaarden n de toerekendhedstoets, bedoeld n artkel 121 van het beslut. Inden de utkomst van de met behulp van de tabel, bedoeld n artkel 19, geaggregeerde afnames van de aanvullng tot de gegarandeerde afkoopwaarden hoger s dan de aanvullng tot gegarandeerde afkoopwaarden n de ntële toerekendhedstoets dan lcht de levensverzekeraar de aanvullng tot gegarandeerde afkoopwaarden toe per scenaro onderscheden naar verzekerngen n geld en beleggngsverzekerngen. Artkel 3 1. Voor het vaststellen van de ntële balans en de utkomsten van de scenaroanalyses voor de marktrsco s gaat de levensverzekeraar ut van het doorkkprncpe. 2. Het doorkkprncpe s van toepassng op: a. beleggngsmaatschappen; b. beleggngsfondsen; c. andere ndrecte blootstellngen. 3. In afwkng van het tweede ld s het doorkkprncpe net van toepassng op aandelen of fnancële nstrumenten, gebaseerd op verpakte lenngen, de op een gereglementeerde markt worden verhandeld. 4. De levensverzekeraar past het doorkkprncpe teratef toe totdat de n deze regelng genoemde rsco s geïdentfceerd zn. 5. Het effect per scenaroanalyse op de waarde van een aandeel n de n het tweede ld onderdelen a, b en c, bedoelde beleggngen s net groter dan de balanswaarde van het aandeel n de beleggngen. 6. In afwkng van het tweede ld, onderdeel b, wordt, nden een beleggngsfonds onvoldoende transparant s om tot een allocate van de beleggngen te komen, utgegaan van het beleggngsmandaat van het beleggngsfonds. 7. Inden het net mogelk s om het doorkkprncpe toe te passen, wordt het beleggngsfonds geclassfceerd als aandelenrsco B overeenkomstg artkel 9, derde ld, onderdeel b. De levensverzekeraar lcht de redenen toe waarom het net mogelk s het doorkkprncpe toe te passen. 2

3 Artkel 4 1. Inden n de berekenng van de verwachtngswaarde van de ut de verzekerngsverplchtngen voortvloeende kasstromen een voorzenng s opgenomen voor wnstdelngen de nog net zn utgekeerd of zn bgeschreven b de gegarandeerde utkerngen en de b het optreden van de n artkel 1, onderdelen d en e, genoemde rsco s verlesabsorberend zn, kan de levensverzekeraar n de berekenng van de scenaroanalyses deze voorzenng n de berekenng betrekken. 2. De levensverzekeraar berekent per scenaroanalyse het effect zowel met als zonder rekenng te houden met verlesabsorpte van de technsche voorzenngen. 3. De correcte n het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses ut hoofde van de verlesabsorpte bedraagt ten hoogste de n het eerste ld bedoelde voorzenng. Artkel 5 1. Inden de levensverzekeraar een netto utgestelde belastngverplchtng heeft, kan h deze betrekken n de berekenng van het theoretsch solvabltetscrterum als een correcte van het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses. 2. De n de ntële balans opgenomen waarden van de voorzenng voor utgestelde belastngverplchtngen en de latente belastngvorderng blven b de berekenng van de scenaroanalyses ongewzgd. 3. De n het eerste ld bedoelde correcte bedraagt ten hoogste de ntële netto belastnglatente, znde het posteve verschl van de voorzenng voor utgestelde belastngverplchtngen en de latente belastngvorderng. Artkel 6 1. Voor de berekenng van de utkomsten van scenaroanalyses mag de levensverzekeraar aanwezge rscomtgerende nstrumenten meenemen utslutend voor zover deze aantoonbaar effectef zn en als het restrsco net matereel s. Het restrsco s het rsco dat voortvloet ut de mogelkhed dat de rscoblootstellng de wordt afgedekt door rscomtgerende nstrumenten net samenvalt met de rscoblootstellng van de levensverzekeraar. 2. Managementactes de betrekkng hebben op toekomstge rscomtgerende nstrumenten kunnen worden meegenomen voor zover deze realstsch zn en aantoonbaar voortvloeen ut de regulere bedrfsvoerng, het gevoerde rscobeheer en afdekkngsbeled. Artkel 7 1. De levensverzekeraar neemt b het gebruk van een kredetbeoordelng het volgende n acht: a. ngeval slechts één kredetbeoordelng beschkbaar s, wordt deze beoordelng gebrukt n de berekenng van het effect op de aanwezge solvabltetsmarge; b. ngeval twee kredetbeoordelngen beschkbaar zn, wordt de beoordelng gebrukt de resulteert n de grootste dalng van de aanwezge solvabltetsmarge; c. ngeval dre of meer kredetbeoordelngen beschkbaar zn, wordt de één na hoogste beoordelng gebrukt. 2. De kredetwaardghedsklassen gehanteerd n deze regelng zn gelk aan de volgende kredetbeoordelngen: 3

4 Kredetwaardghed Standard & Poor s / Ftch Moody s 0 AAA Aaa AM Best 1 AA Aa A++ 2 A A A 3 BBB Baa B++ 4 BB Ba 5 B B 6 CCC Caa 2. Scenaroanalyse voor het rentersco Artkel 8 1. Met de scenaroanalyse van het rentersco wordt het effect berekend van een onmddellke stgng of dalng van de rente op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Het rentersco heeft betrekkng op alle rentegevoelge actva en passva. 3. Het effect van het rentersco op de aanwezge solvabltetsmarge s gelk aan de hoogste utkomst van de berekenng op grond van het scenaro met een stgng van de rente en het scenaro met een dalng van de rente. De procentuele stgng en dalng n de rente zn afhankelk van de looptd en luden als volgt: Looptd (n aren) Stgng Dalng 1 70% 75% 2 70% 65% 3 64% 56% 4 59% 50% 5 55% 46% 6 52% 42% 7 49% 39% 8 47% 36% 9 44% 33% 10 42% 31% 11 39% 30% 12 37% 29% 13 35% 28% 14 34% 28% 15 33% 27% 16 31% 28% 17 30% 28% 18 29% 28% 19 27% 29% 20 26% 29% 90 20% 20% 4. Voor looptden de net zn vermeld n de n het derde ld opgenomen tabel, wordt de waarde van de stgng of dalng lnear geïnterpoleerd. Ondanks de voorgeschreven procentuele mutate, bedraagt de rentemutate ten mnste 100 basspunten. 4

5 3. Scenaroanalyse voor het aandelenrsco Artkel 9 1. Met de scenaroanalyse van het aandelenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke dalng van de waarden van de n het derde ld bedoelde actva. 2. B de berekenng wordt utgegaan van de onderverdelng tussen aandelenrsco A en aandelenrsco B. 3. In dt artkel wordt verstaan onder: a. aandelenrsco A: rsco van aandelen genoteerd op gereglementeerde markten n de Europese Economsche Rumte of OESO-landen; b. aandelenrsco B: rsco van aandelen n opkomende landen, net-beursgenoteerde aandelen, van hedgefondsen, grondstoffen en van andere soortgelke waarden net bedoeld n onderdeel a. 4. De volgende percentages worden toegepast: a. aandelenrsco A: een dalng van de waarde met 39%; b. aandelenrsco B: een dalng van de waarde met 49%. 5. De n het verde ld genoemde percentages worden verhoogd met de utkomst van het symmetrsche dempngsmechansme van het betreffende boekaar, waardoor de percentages hoger zullen zn nadat aandelenmarkten zn gestegen en lager nadat aandelenmarkten zn gedaald. 6. De Nederlandsche Bank stelt de utkomst van het symmetrsch dempngmechansme aarlks vast en publceert deze voor 31 anuar van het aar na het betrokken boekaar op haar webste. Artkel Voor de toepassng van het aandelenrsco kan de levensverzekeraar bepaalde deelnemngen beschouwen als strategsch. De scenaroanalyse voor deze categore s een onmddellke dalng van de waarde met 22%. 2. De levensverzekeraar kan een deelnemng als strategsch beschouwen als de waarde van deze deelnemng waarschnlk mnder volatel s voor de komende 12 maanden dan de waarde van andere aandelen over dezelfde perode als gevolg van zowel de aard van de deelnemng als de nvloed utgeoefend door de levensverzekeraar n de deelnemng. 3. De levensverzekeraar lcht toe welke deelnemngen h als strategsch beschouwt en betrekt daarb alle relevante factoren, waaronder: a. het bestaan van een dudelke stratege om de deelnemng voor een lange perode aan te houden; b. de consstente van deze stratege met de belangrkste procedures en maatregelen de rchtng geven aan de actvteten van de levensverzekeraar of deze beperken; c. het vermogen van de levensverzekeraar om de deelnemng aan te houden; d. het bestaan van een duurzame band; en e. waar de levensverzekeraar onderdeel s van een groep: de consstente met deze stratege met de belangrkste procedures en maatregelen de rchtng geven aan de actvteten van de groep of deze beperken. 5

6 4. Scenaroanalyse voor het vastgoedrsco Artkel Met de scenaroanalyse van het vastgoedrsco wordt het effect berekend van een onmddellke dalng van 25% van de waarde van n het tweede ld genoemde actva. 2. Het vastgoedrsco heeft betrekkng op onroerend goed, zowel n egen gebruk als beleggngsobecten. 3. Beleggngen n ondernemngen de matereel met vreemd vermogen zn gefnancerd of geen sgnfcant drect of ndrect vastgoed op de balans hebben, worden meegenomen n de scenaroanalyse van het aandelenrsco. 5. Scenaroanalyse voor het kredetrsco Artkel Met de scenaroanalyse van het kredetrsco wordt het effect berekend van een onmddellke veranderng n de kredetwaardghed van n het tweede ld genoemde actva op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Het kredetrsco heeft betrekkng op lenngen, bedrfsoblgates, gedekte oblgates, (her)verpakte hypotheken, (her)verpakte lenngen, gestructureerde producten, deposto s en lqude mddelen. 3. Lenngen aan of aantoonbaar gegarandeerd door natonale overheden van landen bnnen de EER dan wel met een AAA of AA kredetwaardghed, utgegeven n de natonale valuta worden net meegenomen n deze module. Dt geldt ook voor multlaterale ontwkkelngsbanken en nternatonale organsates. 4. Het effect op de aanwezge solvabltetsmarge wordt bepaald door de actuele waarde van de beleggng te vermengvuldgen met een factor ut de onderstaande tabel op bass van duur (d) en kredetwaardghed (0-6, zonder ratng). Inden de gemddelde duur van een nstrument klener s dan één aar, wordt deze op één aar gesteld. Kredetschok n % zonder ratng 4 5&6 1 d<5 0,70d 0,90d 1,20d 2,3d 2,80d 4,30d 7,3d 5 d<10 1,85+0,33d 2,6+0,38d 3,5+0,50d 5+1,3d 6,6+1,48d 9,95+2,31d 16,5+4,0d 10 d<15 2,15+0,30d 3,4+0,30d 5,5+0,30d 10+0,8d 11,8+0,96d 17,05+1,60d 53,5+0,3d 15 d<20 2,15+0,30d 3,4+0,30d 5,5+0,30d 10+0,8d 11,8+0,96d 36,55+0,30d 53,5+0,3d 20 d 2,15+0,30d 3,4+0,30d 5,5+0,30d 20+0,3d 25,0+0,30d 36,55+0,30d 53,5+0,3d max d Scenaroanalyse voor het tegenpartkredetrsco Artkel Met de scenaroanalyse van het tegenpartkredetrsco wordt het effect berekend van een onmddellke veranderng n het type 1 en type 2 tegenpartkredetrsco van n het tweede ld genoemde actva op de aanwezge solvabltetsmarge. 6

7 2. Het type 1 tegenpartkredetrsco heeft betrekkng op dervaten met een rscomtgerende werkng en vorderngen op herverzekeraars, met nbegrp van het aandeel van herverzekeraars n de technsche voorzenngen. 3. Het type 2 tegenpartkredetrsco heeft betrekkng op lenngen op schuldbekentens aan het mdden- en klenbedrf en hypotheeklenngen met en zonder Natonale Hypotheek Garante (NHG). Artkel De utkomst van de scenaroanalyse voor type 1 tegenpartkredetrsco wordt als volgt berekend: a. de levensverzekeraar bepaalt voor elke vorderng op herverzekeraars het te verwachten verles b wanbetalng (loss gven default, LGD) door: LGD = max( 0; 0,5 UtstaandVerhaal 0,85 Onderpand ) waarb UtstaandVerhaal staat voor het aandeel herverzekerng n de technsche voorzenng, vermeerderd met vorderng op herverzekeraars, van de -de vorderng en Onderpand voor actuele waarde van het onderpand van de -de vorderng. b. de levensverzekeraar bepaalt voor elk dervaat met een rscomtgerende werkng het te verwachten verles b wanbetalng (loss gven default, LGD): LGD = max( 0; 0,9 Dervaat 0,85 Onderpand ) waarb Dervaat staat voor actuele waarde van het -de dervaat en Onderpand voor actuele waarde van het onderpand van de -de dervaat. 2. Met de kansen op n gebreke blven van tegenpart voor kredetbeoordelng = 0, 1, 2, 3, 4, 5 en 6 zn gedefneerd door: p 0 = 0,002%, p 1 = 0,01%, p 2 = 0,05%, p 3 = 0,24%, p 4 = 1,2% en p 5 = p 6 = 4,175% berekent de verzekeraar voor = 0, 1, 2, 3, 4, 5 en 6 en h = 0, 1, 2, 3, 4, 5 en 6 met γ = 0, 25 de volgende grootheden: u h p (1 p = (1 + γ )( p ) p (1 p ) h h h + p ) p p h v (1 + 2γ ) p (1 p ) = 2 + 2γ p Met deze grootheden bepaalt de verzekeraar de standaarddevate S met en T met S = v + z y u = 0 = 0 h= 0 h y h T = y = 0 waarb met y de sommate van alle LGD met dezelfde kredetbeoordelng en z de sommate van alle gekwadrateerde LGD met dezelfde kredetbeoordelng. 3. De levensverzekeraar berekent de utkomst van de scenaroanalyse van het n artkel 13, tweede ld, genoemde type 1 rsco voor dervaten met een rscomtgerende werkng 7

8 en vorderngen op herverzekeraars als volgt: als S 0,0705 T dan s de utkomst 3S, en als S > 0,0705 T dan s de utkomst mn(5s; T). Artkel De utkomst van de scenaroanalyse voor type 2 tegenpartkredetrsco s de som van de utkomsten van de berekenngen n de onderdelen a, b en c: a. de scenaroanalyse voor wonnghypotheken met een bedrag lager dan 1 mloen euro zonder Natonale Hypotheek Garante (NHG) wordt bepaald als: 0,15 LGD waarb LGD = max( 0, Lenng 0,6 Onderpand ) Herb staat Lenng voor de actuele waarde van hypotheeklenng en Onderpand voor de actuele waarde van het onderpand ; b. de scenaroanalyse voor wonnghypotheeklenngen met een bedrag lager dan 1 mloen euro met NHG wordt bepaald als 0,07% van de actuele waarde van de som van de wonnghypotheeklenngen met NHG de zn verstrekt aan natuurlke personen of aan klene tot mddelgrote ondernemngen; c. de scenaroanalyse voor MKB-lenngen zonder kredetbeoordelng wordt bepaald als met 0,9 > 3maand 3maand LGD + 0,15 LGD LGD = 0,45 max(0, Lenng 0,6 Onderpand ) Herb staat Lenng voor de actuele waarde van lenng en Onderpand voor de actuele waarde van het onderpand specfek aan lenng toegekend. De ndcate >3 maand versus 3 maand brengt b de LGD s een tweedelng aan n de mate van achterstallghed. 2. B deze scenaroanalyse worden de hypotheeklenngen meegenomen de zn verstrekt aan natuurlke personen of aan klene tot mddelgrote ondernemngen. 3. Hypotheeklenngen de net bnnen deze scenaroanalyse vallen, worden opgenomen n de scenaroanalyse van het kredetrsco, bedoeld n artkel Scenaroanalyses voor de verzekerngstechnsche rsco s Artkel Met de scenaroanalyse van het kortlevenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke stgng van 15% van de sterftekansen de worden gebrukt voor de berekenng van de toerekendhedstoets op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Deze scenaroanalyse heeft utslutend een effect op de utkomsten van de toerekendhedstoets en daarmee samenhangende rscomtgerende nstrumenten. 8

9 3. De stgng van de sterftekansen wordt utslutend toegepast op de verzekerngen waarvoor een stgng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde n de toerekendhedstoets. 4. Verschllende verzekerngen met betrekkng tot dezelfde verzekerde persoon kunnen als een verzekerng worden behandeld. 5. Inden de berekenng van de verwachtngswaarde s gebaseerd op een portefeulle van verzekerngen dan mag voor de beoordelng of de stgng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde utgegaan worden van de portefeulle van verzekerngen n plaats van ndvduele verzekerngen. Artkel Met de scenaroanalyse van het langlevenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke dalng van 20% van de sterftekansen de worden gebrukt voor de berekenng van de toerekendhedstoets op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Deze scenaroanalyse heeft utslutend een effect op de utkomsten van de toerekendhedstoets en daarmee samenhangende rscomtgerende nstrumenten. 3. De dalng van de sterftekansen wordt utslutend toegepast op verzekerngen waarvoor een dalng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde n de toerekendhedstoets. 4. Artkel 16, verde ld, s van toepassng. 5. Inden de berekenng van de verwachtngswaarde s gebaseerd op een portefeulle van verzekerngen dan mag voor de beoordelng of de dalng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde utgegaan worden van de portefeulle van verzekerngen n plaats van ndvduele verzekerngen. Artkel Met de scenaroanalyse van het kostenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke en permanente stgng van de kosten tdens de utvoerng van (her)verzekerngen op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Het scenaro voor kostenrsco s gedefneerd als de combnate van: a. een toename van de kosten met 10% ten opzchte van de veronderstellngen gehanteerd b de bepalng van de verwachtngswaarde n de toerekendhedstoets; en b. een toename met 1%-punt per aar van de kostennflate boven het n de verwachtngswaarde veronderstelde nveau per aar. 3. In de scenaroanalyse worden geen utgaven voor kosten opgenomen als het bedrag daarvan op het rapportagemoment al vaststaat en ten laste van het resultaat s gebracht. Voor polssen met aanpasbare kostenopslagen wordt rekenng gehouden met realstsche managementactes met betrekkng tot deze opslagen. 8. Aggregate van de utkomsten van de scenaroanalyses Artkel 19 De levensverzekeraar berekent het geaggregeerde resultaat AR van de utkomsten van de scenaroanalyses als: AR n n = s = 1 = a s 9

10 Waarb s de utkomst van scenaroanalyse en s de utkomst van scenaroanalyse s en a de correlate tussen scenaroanalyses en overeenkomstg onderstaande tabel waarb =rente,..,kosten en =rente,,kosten: aandelen aandelen aandelen tegenpart rente wereldwd overg strat.deeln. vastgoed kredet type 1 type 2 kortleven langleven kosten rente 1 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 aandelen ww 0,5 1 0,75 0,75 0,75 0,75 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 aandelen ov 0,5 0,75 1 0,75 0,75 0,75 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 aandelen sd 0,5 0,75 0,75 1 0,75 0,75 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 vastgoed 0,5 0,75 0,75 0,75 1 0,5 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 kredet 0,5 0,75 0,75 0,75 0,5 1 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 tegenpart1 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 1 0,75 0,16 0,16 0,16 tegenpart2 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,75 1 0,16 0,16 0,16 kortleven 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 1-0,25 0,25 langleven 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16-0,25 1 0,25 kosten 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,25 0,25 1 Artkel 20 Deze regelng treedt n werkng met ngang van 1 anuar Artkel 21 Deze regelng wordt aangehaald als: Regelng theoretsch solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft. Deze regelng zal met de toelchtng n de Staatscourant worden geplaatst. DE MINISTER VAN FINANCIËN, J.R.V.A. Dsselbloem 10

11 TOELICHTING Algemeen Het theoretsche solvabltetscrterum bedt de desbetreffende levensverzekeraars en de Nederlandsche Bank (DNB) een goede ndcate of de solvabltetsposte van levensverzekeraars bnnen 12 maanden te kort kan gaan scheten. Dt geschedt door verschllende scenaro s (zoals een aandelenscenaro, vastgoedscenaro en rentescenaro) toe te passen op de balans van de levensverzekeraar en vervolgens te bezen hoe de aanwezge solvabltetsmarge op de scenaro s reageert. In deze mnsterële regelng s utgewerkt hoe de levensverzekeraar het theoretsche solvabltetscrterum utrekent. Daarb spelen zowel de te hanteren prncpes b de berekenng, de te hanteren scenaroanalyses als de wze waarop deze scenaroanalyses tot één theoretsch solvabltetscrterum worden gevoegd va aggregate van de utkomsten van de scenaroanalyses en een schalngsfactor een rol. De omvang van de scenaro s voor de berekenng van het TSC zn of gelk of lager (kredetrsco en het tegenpartkredetrsco) vastgesteld dan de thans bekend znde conceptvoorstellen op grond van de Solvency II rchtln 1. Voorts zn net alle scenaro s ut het Solvency II regme opgenomen n het TSC. Omdat er meerdere verschllen bestaan tussen het hudge Wft toezcht dat s gebaseerd op de Solvency I rchtlnen en de Solvency II rchtln en bovenden essentële detals van het Solvency II-regme nog net vaststaan, s op voorhand net vast te stellen n hoeverre het TSC wat hoogte betreft, gelet op de hudge economsche omstandgheden, vergelkbaar s met de neuwe rscogeorënteerde solvabltetses (SCR) onder de Solvency II rchtln. Een verschl tussen het TSC en de neuwe SCR onder het Solvency II regme s de plek op de nterventeladder. Het doorbreken van SCR resulteert n stevger toezchtnterventes dan het doorbreken van het TSC. Deze laatste s gekoppeld aan de neuwe bevoegdhed van DNB om dvdendutkerngen tegen te houden. Deze bevoegdhed s een Solvency II bevoegdhed en zal derhalve ook na de ntroducte van het neuwe Solvency II regme van kracht blven. Deze bevoegdhed lgt, onder het Solvency II regme, op de nterventeladder boven het nveau van de SCR. Door mddel van een mpactstude onder de levensverzekeraars s de hoogte van de TSCes vastgesteld door mddel van een schalngsfactor. Deze schalngsfactor s vastgesteld op 95% van de utkomst van de scenaro s. Deze schalng s zo gekozen dat ceters parbus geen substantële veranderng n de aantallen toezchtnterventes zal optreden. De beoordelng wanneer een levensverzekeraar onder het verscherpt toezcht komt, zal met de ntroducte van het TSC wel meer rscogebaseerd worden. De verschllende scenaroanalyses van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s stellen de effecten vast op de aanwezge solvabltetsmarge, met gebrukmakng van de prudentële flters (dt zn afwkngen n de prudentële regels ten aanzen van de aarrekenngregels, ze bvoorbeeld de artkelen 98, derde en verde ld, en 116, derde ld, van het Beslut prudentële regels Wft (Bpr)) en eventueel aanwezge meerwaarden n verband met de onderwaarderng van actva of overwaarderng van de technsche voorzenngen waar DNB toestemmng voor heeft gegeven, ze artkel 97, eerste ld, onderdeel a, van het Bpr. Een negateve utkomst van een scenaroanalyse drukt een dalng van de aanwezge solvabltetsmarge ut. Een posteve utkomst drukt een verhogng van de aanwezge solvabltetsmarge ut. 1 rchtln 2009/138/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 betreffende de toegang tot en utoefenng van het verzekerngs- en het herverzekerngsbedrf (Solvabltet II) (PbEU L 335). 11

12 De scenaroanalyses worden berekend op bass van de bestaande wettelke utgangspunten en op grond van ongewzgde waarderngsgrondslagen van de aarrekenng en ongewzgde utgangspunten voor de toerekendhedstoets. Om de complextet van de berekenngen te beperken kan de levensverzekeraar utgaan van dezelfde onzekerhedsmarge als n de toerekendhedstoets en denen deze onzekerhedsmarges net per scenaroanalyse opneuw te worden berekend. De levensverzekeraar hoeft daarnaast b het berekenen van het effect van de scenaroanalyse geen rekenng te houden met de veranderng van de utkomst van het prudenteel flter voor de voorzchtge rente, ze artkel 98, derde ld, Bpr. Artkelsgewze toelchtng Artkel 1 Voor de n de onderdelen d en e genoemde rsco s berekent de verzekeraar de n deze regelng beschreven scenaro s met als utkomst het effect op de aanwezge solvabltetsmarge. Artkel 2 Artkel 2 geeft nzcht n de stappen de de levensverzekeraar dent te nemen om tot de berekenng van het TSC te komen en hoe h de reeds ut de Wft verplchte berekenngen van de solvabltetsmarge en toerekendhedstoets hern betrekt. Voor de toepassng van de toerekendhedstoets hanteert de levensverzekeraar dezelfde utgangspunten als de van de aarstaat, waarb h er, om complexe berekenngen te voorkomen, de mogelkhed wordt geboden om b de berekenng van de scenaro s de onzekerhedsmarges ongewzgd te laten (ze eerste ld, onderdeel d). Het eerste ld, onderdeel e, stelt dat de scenaroanalyses worden utgevoerd zonder rekenng te houden met effecten op belastnglatente. Het optreden van de rsco s n de scenaro s kan mogelk een effect hebben op de waarde van belastnglatente. In plaats daarvan worden deze effecten ntegraal berekend conform artkel 5 van deze regelng. In het eerste ld, onderdeel f, wordt het geaggregeerd resultaat van de verschllende scenaro s va de formule met gebrukmakng van de tabel ut artkel 19 utgerekend. Op dt geaggregeerde resultaat zn vervolgens twee correctes van toepassng: de correcte voor verlesabsorpte van de technsche voorzenngen (eerste ld, onderdeel g) en de correcte voor verlesabsorpte van utgestelde belastngen (eerste ld, onderdeel h). Deze correctes verlagen de utkomst van het geaggregeerde resultaat. Het theoretsch solvabltetscrterum van de verzekeraar s gelk aan het geaggregeerde resultaat na deze correctes en na vermengvuldgng met de schalngsfactor. Deze factor s vastgesteld op 95%. Het tweede ld bepaalt dat de verzekeraar de n de scenaro s gebruk gemaakt heeft van het verlesabsorberend effect van net betrokken meerwaarden een aanvullende toets verrcht om dubbeltellngen van deze mplcete meerwaarden (stlle reserves) te voorkomen. Dt kan een correcte tot gevolg hebben van het geaggregeerde resultaat vóór de toepassng van verlesabsorpte van utgestelde belastngen. Inden een levensverzekeraar bepaalde meerwaarden net betrekt n de berekenng van de solvabltetsmarge dan s het mogelk dat het net betrekken van deze meerwaarden nvloed heeft op de utkomsten van de separate effecten op de aanwezge solvabltetsmarge. De net betrokken meerwaarden kunnen namelk het effect beperken van het optreden van de rsco s. Op geaggregeerd nveau zouden dan dezelfde 12

13 meerwaarden meerdere keren kunnen zn betrokken waardoor het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses een onust beeld geeft van de effecten van het optreden van de scenaro s n onderlnge samenhang. Het tweede ld voorkomt dt. Dt ld stelt dat het theoretsch solvabltetscrterum ten mnste gelk s aan de utkomst nden deze mplcete meerwaarden (stlle reserves) wel zouden zn betrokken n de berekenng van de aanwezge solvabltetsmarge, vermnderd met deze mplcete meerwaarden. Het derde ld bepaalt dat de levensverzekeraar een toelchtng geeft zodra er een mogelkhed s dat de aanvullng tot de afkoopwaarde meerdere keren wordt betrokken n de berekenng van het crterum. B het berekenen van effecten op de solvabltetsmarge van de separate effecten van de scenaro's kan de aanvullng tot de afkoopwaarde n de toerekendhedstoets wzgen ten opzchte van de ntële aanvullng tot afkoopwaarde. De aanvullng tot afkoopwaarde kan het effect van het optreden van het desbetreffende rsco beperken omdat bvoorbeeld enerzds de verwachtngswaarde en onzekerhedsmarge wel kunnen wzgen als gevolg van een scenaro maar de afkoopwaarde gelk kan blven onder hetzelfde scenaro. Op geaggregeerd nveau zou deze mtgerende werkng meermalen kunnen optreden. Herdoor kan het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses een onust beeld geven van de effecten van het optreden van de scenaro's n onderlnge samenhang. Als blkt dat de utkomst van de geaggregeerde afnames van de aanvullng tot de afkoopwaarde hoger s dan de ntële aanvullng tot afkoopwaarde dan s dt een ndcate dat de afnames meerdere keren zn meegeteld. In dat geval lcht de levensverzekeraar de aanvullng tot de afkoopwaarde toe per scenaro en te onderscheden naar verzekerngen n geld en beleggngsverzekerngen. Artkel 3 Om het effect van een scenaroanalyse te berekenen, s het noodzakelk dat bepaalde balansposten depgaander worden bekeken, zodat zcht ontstaat op de aard en het rscoprofel van de onderlggende beleggngen. Dt wordt het doorkkprncpe genoemd. De aard van de beleggng na het doorkkprncpe s bepalend voor het vraagstuk welk scenaro van toepassng s. Onder de n het tweede ld, onderdeel b, bedoelde beleggngsfondsen vallen zowel actef als passef beheerde beleggngsfondsen. Onder de n het tweede ld, onderdeel c, bedoelde andere ndrecte blootstellngen worden bvoorbeeld begrepen specal purpose vehcles. Het verde ld betekent dat het aantal keren dat het doorkkprncpe wordt herhaald, zodang s dat de beleggngen zn utgespltst n de bassbeleggngscategoreën en alle rsco s n voldoende mate meegenomen worden. In het zesde ld wordt ervan utgegaan dat, nden een beleggngsfonds net of onvoldoende transparant s, het fonds volgens het beleggngsmandaat belegt. Het zevende ld stelt dat als het net mogelk s om het doorkkprncpe toe te passen de verzekeraar dan het beleggngsfonds onder het aandelenscenaro categorseert als aandelenrsco B. Dt laatste s alleen van toepassng op net-materële blootstellngen ten opzchte van de totale blootstellng, voor beleggngsfondsen waarvan de schuld-kaptaal rato klener dan 0,5 s en nden de onzekerhed over de aard van de onderlggende beleggng tdelk s. Artkel 4 Als een levensverzekeraar te maken heeft met een negatef scenaro, dan kan h de verlezen als gevolg van dt scenaro compenseren wanneer h een voorzenng aanhoudt 13

14 voor nog ut te keren of nog b te schrven wnstdelngen. Artkel 4 geeft de wze waarop de verzekeraar dt verlesabsorberende effect berekent. Wnstdelngen de b de berekenng van de verwachtngswaarde van de ut de verzekerngsverplchtngen voortvloeende kasstromen reeds zn utgekeerd of bgeschreven zn net verlesabsorberend. Artkel 5 Als een levensverzekeraar te maken heeft met een negatef scenaro, dan zal h de verlezen als gevolg van dt scenaro kunnen compenseren wanneer er sprake s van een latente belastngverplchtng (nog te betalen belastngen). Dt effect mag meegenomen worden n de berekenng. Het s fscaal ook mogelk n de toekomst de belastngafdracht te verlagen door toekomstge wnsten te compenseren met reeds gerealseerde verlezen. In het eerste ld s opgenomen dat deze wze van rekenng houden met de mtgerende effecten van belastngen net s toegestaan. De mutate n de netto utgestelde belastngverplchtng wordt verwerkt na het optreden van de scenaro s n onderlnge samenhang, en vóór toepassng van de schalngsfactor. Artkel 6 De levensverzekeraar kan voor de berekenng van de scenaroanalyses utgaan van de bestaande rscomtgerende nstrumenten. Dt artkel geeft aan onder welke voorwaarden dt s toegestaan. Het tweede ld betekent dat rekenng moet worden gehouden met het fet dat de scenaro s drect optreden en dat de onmddellke gevolgen daarvan net ondervangen kunnen worden met managementactes. In het tweede ld wordt aangegeven wanneer managementactes wel meegenomen mogen worden. Artkel 7 Artkel 7 bepaalt hoe de kredetbeoordelngen van externe kredetbeoordelngsbureaus betrokken worden b het vaststellen van de hoogte van het kredetrsco. Artkel 8 Artkel 8 beschrft hoe het rentescenaro, dt s het scenaro dat het rsco van een drect veranderende rscovre rentetermnstructuur, doorrekent. Vanzelfsprekend denen levensverzekeraars de toerekendhedstoets n dt rentescenaro op bass van dezelfde utgangspunten te berekenen als de zn gebrukt b de aan DNB gerapporteerde toerekendhedstoets. Dt betekent dat de levensverzekeraar b doorrekenng van het rentescenaro dezelfde rentecurve gebrukt als s gebrukt n de toerekendhedstoets zelf. Dt wl zeggen dat alle looptden van de rentetermnstructuur (nclusef de looptden waar de UFR van toepassng s) b het rentescenaro worden betrokken. De doorrekenng van het rentescenaro voor beleggngen moet gebaseerd worden op de rente de wordt gebrukt voor de waarderng van de beleggngen. Onder de n het tweede ld bedoelde rentegevoelge actva worden bvoorbeeld verstaan vastrentende beleggngen, fnancële nstrumenten en afgelede rente-nstrumenten. 14

15 Artkel 9 Dt artkel bepaalt de wze waarop het scenaro voor het aandelenrsco moet worden berekend. Er s een spltsng aangebracht n soorten aandelenrsco, namelk aandelenrsco A en aandelenrsco B. Onder aandelenrsco B vallen zoals bepaald n artkel 3, zevende ld, beleggngsfondsen waarb het net mogelk s door te kken. Op de n het verde ld genoemde percentages voor aandelenrsco s A en B s een zogenaamd symmetrsch dempngsmechansme van toepassng, waardoor het scenaro voor aandelenrsco een grotere procentuele dalng zal geven wanneer de koersen op de aandelenmarkten zn gestegen en lagere procentuele dalng wanneer de koersen op de aandelenmarkten zn gedaald. Zoals aangegeven n zesde ld zal DNB aarlks het van toepassng znde dempngsmechansme voor de berekenng van het aandelenscenaro publceren. Artkel 10 Als een levensverzekeraar kan aantonen dat de waarde van een deelnemng waarschnlk mnder volatel s voor de komende 12 maanden dan de waarde van andere aandelen over dezelfde perode als gevolg van zowel de aard van de deelnemng als de nvloed de wordt utgeoefend op de deelnemng door de levensverzekeraar dan kan de levensverzekeraar de deelnemng als strategsch beschouwen. In dat geval mag een lagere aandelenschok worden doorgerekend n het scenaro voor het aandelenrsco. Als een levensverzekeraar een deelnemng als strategsch beschouwt dan dent h dt toe te lchten conform de n het derde ld genoemde onderdelen. Artkel 11 In artkel 11 wordt het scenaro voor waardedalngen n vastgoed beschreven. Het vastgoedscenaro wordt zowel berekend voor vastgoed n egen gebruk, zoals kantoorpanden, als voor beleggngsobecten. Artkel 12 Dt artkel bepaalt het kredetrscoscenaro. B de n het derde ld bedoelde multlaterale ontwkkelngsbanken en nternatonale organsates moet worden gedacht aan de n blage VI, Deel 1 onder 4 en 5 van de herzene rchtln banken genoemde organsates en de Europese Centrale Bank. Met de n het verde ld genoemde duur wordt modfed duraton bedoeld. Daarb wordt voor nstrumenten de een kortere duur dan één aar hebben, verondersteld dat de duur gelk s aan één aar. Artkel 13 Artkel 13 bepaalt voor welke balansposten de levensverzekeraar het tegenpartkredetrsco berekent. Herb wordt ondersched gemaakt tussen twee verschllende soorten tegenpartkredetrsco s, te weten type 1 en type 2 tegenpartkredetrsco omdat bede soorten tegenpartkredetrsco een samenhang hebben de klener s dan één, ze ook artkel 19. Deze effecten op de aanwezge solvabltetsmarge van het type 1 en type 2 tegenpartkredetrsco kunnen derhalve net eenvoudgweg b elkaar geteld worden. Hervoor s de tabel nodg de s opgenomen n artkel

16 Artkel 14 In artkel 14 worden de berekenngen voorgeschreven om te komen tot de omvang van het type 1 tegenpartkredetrsco. Artkel 15 In artkel 15 worden de berekenngen voorgeschreven om te komen tot de omvang van het type 2 tegenpartkredetrsco. Artkelen 16 en 17 Het scenaro voor het kortlevenrsco wordt beschreven n artkel 16. De tegenhanger daarvan, het scenaro voor het zogenoemde langlevenrsco, wordt omschreven n artkel 17. Dt scenaro wordt, zoals n het derde ld s vermeld, alleen toegepast op de verzekerngen waarvoor een stgng of dalng van de sterftekansen ook een verhogng van de verzekerngsverplchtngen tot gevolg heeft. Artkel 18 In artkel 18 wordt het scenaro voor de stgng van de kosten utgewerkt. Artkel 19 Tdens een crss, waarb de scenaro s gelktdg kunnen optreden, kunnen de effecten op de solvabltetsmarge, zoals utgerekend n de verschllende scenaro s, elkaar versterken of verzwakken. In dt artkel wordt de mate van samenhang tussen de scenaro s utgewerkt, waardoor een meer realstsch beeld wordt verkregen. Va een formule worden de resultaten tot een enkel geaggregeerd resultaat utgewerkt. De formule s de wortel ut een veelterm bestaande ut correlategewogen kwadraten en krusproducten van scenaro's. De herb gebrukte tabel met de correlatecoëffcenten beoogt een equvalente werkng te hebben als de meer complexe terateve aggregateprocedure van de Solvency II rchtln. De blokdagonale delen van de tabel zn overeenkomstg de correlates van de Solvency II rchtln zelf en de elementen buten de dre dagonale blokken zn op 0,16 gekt, waarmee de equvalente utwerkng wordt berekt. DE MINISTER VAN FINANCIËN, J.R.V.A. Dsselbloem 16

Regeling theoretisch solvabiliteitscriterium levensverzekeraars Wft

Regeling theoretisch solvabiliteitscriterium levensverzekeraars Wft Regelng teoretsc solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft Regelng van de Mnster van Fnancën van FM aar/0000 M, drecte Fnancële Markten, oudende regels betreffende scenaroanalyses en berekenngswze van

Nadere informatie

Regeling theoretisch solvabiliteitscriterium levensverzekeraars Wft

Regeling theoretisch solvabiliteitscriterium levensverzekeraars Wft Regelng theoretsch solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft Regelng van de Mnster van Fnancën van.. december 2013, FM 2013/0000 M, drecte Fnancële Markten, houdende regels betreffende scenaroanalyses

Nadere informatie

Technische specificatie. Impactstudie 2013

Technische specificatie. Impactstudie 2013 Technsche specfcate Impactstude 2013 3 un 2013 Inhoudsopgave 1. Inledng... 3 1.1 Praktsche nformate... 3 1.2 Algemene utgangspunten van de mpactstude... 4 2. Scenaroanalyses voor de Marktrsco s... 5 2.1

Nadere informatie

BRUIKLEENREGELING MOBIELE TELEFOON 2008

BRUIKLEENREGELING MOBIELE TELEFOON 2008 -W- " " GEMEENTE I rloorn GEMEENTEBLAD 2010-22 A. Brukleenregelng mobele telefoon 2008. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Hoorn maakt bekend dat: het op 4 maart 2008, onder ntrekkng

Nadere informatie

Rekenen met rente en rendement

Rekenen met rente en rendement Rekenen met rente en rendement Woekerpols? Lenng met lokrente? Er wordt met de beschuldgende vnger naar banken en verzekeraars gewezen de op hun beurt weer terugwjzen naar de consument: Deze zou te weng

Nadere informatie

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015 Bronnen & Methoden bj Marktscan medschspecalstsche zorg 2015 Hoofdstuk 2: Wachttjden voor medsch specalstsche zorg Ontwkkelng van wachttjden Voor de wachttjdanalyses s gebruk gemaakt van gegevens afkomstg

Nadere informatie

Standaardisatiemethoden. 9 10Abby Israëls. Statistische Methoden (10003)

Standaardisatiemethoden. 9 10Abby Israëls. Statistische Methoden (10003) Standaardsatemethoden 9 10Abby Israëls Statstsche Methoden (10003) Den Haag/Heerlen, 2010 Verklarng van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopg cfer ** = nader voorlopg cfer x = gehem = nhl = (nden voorkomend

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie. (Besluiten waarvan de publicatie voorwaarde is voor de toepassing)

Publicatieblad van de Europese Unie. (Besluiten waarvan de publicatie voorwaarde is voor de toepassing) 13.3.2003 L 69/1 I (Besluten waarvan de publcate voorwaarde s voor de toepassng) VERORDENING (EG) Nr. 450/2003 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 27 februar 2003 betreffende de loonkostenndex (Voor

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 161. Wetgeving. Wetgevingshandelingen. 62e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 18 juni 2019.

Publicatieblad van de Europese Unie L 161. Wetgeving. Wetgevingshandelingen. 62e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 18 juni 2019. Publcateblad van de Europese Une L 161 Utgave n de Nederlandse taal Wetgevng 62e aargang 18 un 2019 Inhoud I Wetgevngshandelngen VERORDENINGEN Gedelegeerde Verordenng (EU) 2019/981 van de Commsse van 8

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken Centraal Bureau voor de Statstek Keten Economsche Statsteken Aan: Provnces Van: Bureau Kredo Onderwerp: Iv3 plausbltetstoetsen vana 1e kwartaal 2010 Datum: 23 maart 2010 Aanledng Provnces Het CBS toetst

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 24a1, vierde lid, van het Besluit prudentiële regels Wft;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 24a1, vierde lid, van het Besluit prudentiële regels Wft; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 35109 17 december 2013 Regeling van de Minister van Financiën van 9 december 2013, FM 2013/2204 M, directie Financiële

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Macro-economische Statistieken en Publicaties

Centraal Bureau voor de Statistiek Macro-economische Statistieken en Publicaties Centraal Bureau voor de Statstek Macro-economsche Statsteken en Publcates Provnces Bureau Kredo Kwaltetsoordeel ten behoeve van Iv3-toetsngsbeled Datum: 30 un 2005 Aan: Van: Onderwerp: Aanledng Provnces

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken Aan: Gemeenten en gemeenschappeljke regelngen Van: Bureau Kredo Onderwerp: Iv3 plausbltetstoetsen vana 1e kwartaal 2010 Datum: 23 maart 2010 Aanledng Gemeenten en gemeenschappeljke regelngen. Het CBS toetst

Nadere informatie

Make or Buy? Een beslissing gebaseerd op de transactiekostentheorie. Martin Helmhout http://www.acis.nl martin@acis.nl

Make or Buy? Een beslissing gebaseerd op de transactiekostentheorie. Martin Helmhout http://www.acis.nl martin@acis.nl Make or Buy? Een beslssng gebaseerd op de transactekostentheore. Martn Helmhout http://www.acs.nl martn@acs.nl Rksunverstet Gronngen Make or Buy? Een beslssng gebaseerd op de transactekostentheore. Afstudeerscrpte

Nadere informatie

Impactstudie 2013 Theoretisch Solvabiliteitscriterium

Impactstudie 2013 Theoretisch Solvabiliteitscriterium Impactstudie 2013 Theoretisch Solvabiliteitscriterium 6 juni 2013 1 Wanneer gaat wat gelden? Theoretisch solvabiliteitscriterium eerste rapportage juni 2014 grote en middelgrote levensverzekeraars natura-uitvaart

Nadere informatie

Cats. Den Haag, ~ '' Kenmerk: DGB 2010-423

Cats. Den Haag, ~ '' Kenmerk: DGB 2010-423 Cats Den Haag, ~ '' Kenmerk: DGB 2010-423 ] Motverng vanjhet beroepschrft n cassate (rolnummer 10/00158) tegen de utspraak van het Gerechtshof te Arnhem van 1 december 2009, nr. 08/00145, j j/ nzake SËËÊÊÊÈÈÊÈtemÈ

Nadere informatie

effectief inzetten? Bert Dingemans

effectief inzetten? Bert Dingemans archtectuur Is meten weten? Kwaltateve en kwanttateve analyse n archtectuurmodellen Kwaltateve en kwanttateve analyses kunnen de denstverlenng van de enterprsearchtect verbeteren. Toch s de nzet van deze

Nadere informatie

De methode tot bepaling van de x-factor voor de kwaliteitsconversietaak voor de tweede reguleringsperiode in formules

De methode tot bepaling van de x-factor voor de kwaliteitsconversietaak voor de tweede reguleringsperiode in formules Bjlage 1 De methode tot bepalng van de x-factor voor de kwaltetsconversetaak voor de tweede regulerngsperode n formules Bjlage bj het beslut van 17 me 2011 met kenmerk 103557_1/122. Inhoudsopgave 1 Inledng...

Nadere informatie

Den Haag, i g. Kenmerk: DGB 2013-5559

Den Haag, i g. Kenmerk: DGB 2013-5559 Den Haag, g NOV Kenmerk: DGB 2013-5559 Beroepschrft n cassate tegen de utspraak van de Rechtbank te 's-gravenhage X "Z van 3 oktober 2013, nr. 13/07712, op een beroepschrft van SHMRMMI tefj betreffende

Nadere informatie

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling B000012403 25 ĩ O Toelchtng adves gemeenteraad bj aanvraag aanwjzng als lokale publeke meda-nstellng Ì...Ï 1. Algemeen De wetgever heeft gekozen voor een s ys teem waarbj per gemeente, voor de termjn van

Nadere informatie

De Waarde van Toekomstige Kasstromen

De Waarde van Toekomstige Kasstromen De Waarde van Toekomstge Kasstromen De kosten van onderpandmnmalserng Jeroen Kerkhof, VAR Strateges BVBA Introducte Voor de fnancële crss hadden fnancële ngeneurs op bass van een aantal redeljke assumptes

Nadere informatie

Een levensloopregeling voor software

Een levensloopregeling voor software Een levensloopregelng voor Neuwe benaderng - en nformatebevelgng De gebruker van een nformatesysteem streeft naar contnuïtet. De ongestoorde werkng van s hervoor essenteel. Maar wat weet de gebruker van

Nadere informatie

Handreiking Behorende bij Verslag over de Uitvoering Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003

Handreiking Behorende bij Verslag over de Uitvoering Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003 Handrekng Behorende bj Verslag over de Utvoerng Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003 Inhoud Onderdeel A Beeld omtrent de wetsutvoerng Verantwoordng omtrent tekortkomngen rechtmatghed Inledng 3 1. Verantwoordng

Nadere informatie

PROTOCOL MONITORING ENERGIEBESPARING

PROTOCOL MONITORING ENERGIEBESPARING December 2001 ECN-C--01-129 RIVM 408137005 PROTOCOL MONITORING ENERGIEBESPARING CPB, ECN, Novem en RIVM P.G.M. Boonekamp (ECN) H. Mannaerts (CPB) H.H.J. Vreuls (Novem) B. Wesselnk (RIVM) Verantwoordng

Nadere informatie

Eerste herziening 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF

Eerste herziening 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF Eerste herzenng 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF Eerste herzenng 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF, WEERT GEMEENTE WEERT Datum: 1 december 2009 Dhondt/S05001-RP05/01-12-09 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING

Nadere informatie

Heerhugowaard Stad van kansen

Heerhugowaard Stad van kansen Heerhugowaard Stad van kansen Bestuursdenst I adves aan Burgemeester en Wethouders Reg.nr: BW 13-0415 Sector/afd.: SO/OV Portefeullehouder: S. Bnnendjk Casenr.: Cbb130383 Steller/tst.: E. Brujns Agenda:

Nadere informatie

Gemeentefonds verevent minder dan gedacht

Gemeentefonds verevent minder dan gedacht Gemeentefonds verevent mnder dan gedacht Maarten A. Allers Drecteur COELO en unverstar hoofddocent aan de Rjksunverstet Gronngen De rjksutkerng aan gemeenten wordt verdeeld op bass van utgangspunten de

Nadere informatie

Aanvullende Opgaven Inleiding Besliskunde II 2010 2011

Aanvullende Opgaven Inleiding Besliskunde II 2010 2011 Last Update: 24 1 2010, Clff Voetelnk Aanvullende Opgaven Inledng Beslskunde II 2010 2011 Aanvullende Opgave 1: Routerngsprobleem (ILP) Dt s een aangepaste verse van opgave 2.3 ut het boek van Tms. Vrachtwagens

Nadere informatie

DoorloPende tekst van de statuten van Delta Lloyd Asset Management N.V. gevestigd te Amsterdam zoals deze laatstelijk zijn gewijzigd bij akte

DoorloPende tekst van de statuten van Delta Lloyd Asset Management N.V. gevestigd te Amsterdam zoals deze laatstelijk zijn gewijzigd bij akte DoorloPende tekst van de statuten van Delta Lloyd Asset Management N.V. gevestgd te Amsterdam zoals deze laatsteljk zjn gewjzgd bj akte verleden op 24 oktober 2001 voor notars mr. M.A.J.M. Scholtens. HOUTHOFF

Nadere informatie

Beleggen in duurzame aandelen bij Robeco

Beleggen in duurzame aandelen bij Robeco Beleggen n duurzame aandelen bj Robeco Beleggen n duurzame aandelen bj Robeco Insttutonele beleggers staan voor tal van utdagngen. Zo leggen pensoendeelnemers, klanten en de samenlevng steeds meer druk

Nadere informatie

Automatic-schakelaar Komfort Gebruiksaanwijzing

Automatic-schakelaar Komfort Gebruiksaanwijzing opzetstuk Systeem 2000 Art. nr.: 0661 xx / 0671 xx Inhoudsopgave 1. Velghedsnstructes 2. Functe 2.1. Werkngsprncpe 2.2. Detecteveld verse met 1,10 m lens 2.3. Detecteveld verse met 2,20 m lens 3. Montage

Nadere informatie

gelezen het raadsvoorstel nummer RV van het college van burgemeester en wethouders van Den Helder van 28 februari 2012;

gelezen het raadsvoorstel nummer RV van het college van burgemeester en wethouders van Den Helder van 28 februari 2012; gemeente Den Helder Raadsbeslut Raadsvergaderng d.d. : 2 aprl 2012 Beslut nummer Onderwerp : RB12.0044 :Stmu!erngsregelng gevelopwaarderng wnkelpanden 'STADSHART DEN HELDER 2012-2013' De raad van de gemeente

Nadere informatie

Toepassing: Codes. Hoofdstuk 3

Toepassing: Codes. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 3 Toepassng: Codes Als toepassng van vectorrumten over endge lchamen kjken we naar foutenverbeterende codes. We benutten slechts elementare kenns van vectorrumten, en van de volgende functe.

Nadere informatie

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en mogelijkheden. www.eulerhermes.nl. Monitoring van uw kredietverzekering. Euler Hermes Online Services

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en mogelijkheden. www.eulerhermes.nl. Monitoring van uw kredietverzekering. Euler Hermes Online Services EH SmartVew Euler Hermes Onlne Servces Een slmme kjk op rsco s en mogeljkheden Montorng van uw kredetverzekerng www.eulerhermes.nl EH SmartVew Montor uw rsco s en maak onmddelljk gebruk van neuwe kansen

Nadere informatie

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Al cohol kenn s door gespeel d Eval uat eal cohol voor l cht ng doorpeer sopf est val s ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Evaluate alcoholvoorlchtng door peers op festvals December 2005 INTRAVAL Gronngen-Rotterdam

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 1.6.2018 C(2018) 3302 fnal GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 1.6.2018 tot wjzgng van Gedelegeerde Verordenng (EU) nr. 2015/35 wat betreft de berekenng

Nadere informatie

MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING

MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING Utrecht, me 2013 INHOUD 1 Algemeen 5 2 Het opbrengstenoordeel 7 3 Rendement onderbouw 8 4 Van 3e leerjaar naar dploma (rendement bovenbouw) 11 5 Gemddeld CE-cjfer

Nadere informatie

Pagina 1/13. Ons ACM/DE/2013/104033/224 kenmerk: Zaaknummer: /Methodebesluiten GTS vanaf 2014 Reguleringsmethode Gasunie Transport Services B.V.

Pagina 1/13. Ons ACM/DE/2013/104033/224 kenmerk: Zaaknummer: /Methodebesluiten GTS vanaf 2014 Reguleringsmethode Gasunie Transport Services B.V. Ons ACM/DE/2013/104033/224 kenmerk: Zaaknummer: 104033/Methodebesluten GTS vanaf 2014 Regulerngsmethode Gasune Transport Servces B.V. Pagna 1/13 Bjlage 1 Utwerkng van de methode n rekenkundge formules

Nadere informatie

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en opportuniteiten. www.eulerhermes.be. Monitoring van kredietverzekering. Euler Hermes Online Services

EH SmartView. Een slimme kijk op risico s en opportuniteiten. www.eulerhermes.be. Monitoring van kredietverzekering. Euler Hermes Online Services EH SmartVew Euler Hermes Onlne Servces Een slmme kjk op rsco s en opportunteten Montorng van kredetverzekerng www.eulerhermes.be De voordelen van EH SmartVew De juste nformate op het juste moment helder

Nadere informatie

ISO/IEC 38500 BiSL ASL

ISO/IEC 38500 BiSL ASL nformatevoorzenng Een vergeljkng ISO/IEC 38500 BSL ASL ISO/IEC 38500, BSL en ASL kunnen een grote rol spelen n het professonalseren van de nformatevoorzenng, eder model vanut hun egen doelstellng en kracht.

Nadere informatie

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie.

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie. 1\1. H. CORBEY El'\ R. A JAT\SEJ'\ FLEXBLTET EN LOGSTEKE KOSTEN DE LOGSTEKE GELDSTROOMDAGt LOGSTEKE KOSTEN Voor het onderzoek 'Logsteke geldsrroomdagnose' zjn verschllendc utgangspunten geformuleerd. Ten

Nadere informatie

2017- Beschikking op verzoek tot wijziging van de begrenzing van Natura 2000-gebied Weerribben, Rietweg te Nederland (Ov.)

2017- Beschikking op verzoek tot wijziging van de begrenzing van Natura 2000-gebied Weerribben, Rietweg te Nederland (Ov.) Mnstere van Economsche Zaken > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Drectoraat-generaal Agro en Natuu r Bezoekadres Bezudenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Factuuradres

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.6.2017 C(2017) 3673 fnal GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 8.6.2017 tot wjzgng van Gedelegeerde Verordenng (EU) 2015/35 betreffende de berekenng van

Nadere informatie

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl MRT/RT MKT/KT Wormwelreductoren www.trston.nl Het s tjd voor Trston! Natuurljk wlt u dat uw producteproces soepel verloopt. Trston helpt. Want met de wormwelreductoren van Trston kest u voor langdurge

Nadere informatie

Openbaar faillissementsverslag rechtspersoon (ex art. 73A Fw.)

Openbaar faillissementsverslag rechtspersoon (ex art. 73A Fw.) Insolventenummer: F.01/16/436 Toezchtzaaknummer: NL:TZ:0000007791:F001 Datum utspraak: 30-08-2016 Curator: mr. C.A.M. de Brujn R-C: mr. S.J.O. de Vres Algemeen Gegevens ondernemng Gerechtsdeurwaarderskantoor

Nadere informatie

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar ARU 27 TEM (27.5) ;jnv-erstejt e 3 ndhov F net utleenbaar Colofon Ttel Onderzoek naar Rollen en Rolcombnates bj lokale Rabobanken l onderttel Afstudeeropdracht Verse, datum 27 augustus 27 Samengesteld

Nadere informatie

Uitgebreide aandacht warmtapwatersystemen. Door afnemende warmtevraag voor ruimteverwarming, neemt het belang van het

Uitgebreide aandacht warmtapwatersystemen. Door afnemende warmtevraag voor ruimteverwarming, neemt het belang van het NEN 5128: overzcht van rendementen Utgebrede aandacht warmtapwatersystemen Door afnemende warmtevraag voor rumteverwarmng, neemt het belang van het opwekkngsrendement voor warmtapwater toe. In de norm

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Nederlandse samenvattng (Dutch summary) Gezondhedszorg s kostbaar en wordt steeds duurder onder nvloed van een toenemende en veranderende vraag naar zorg door een vergrjzende samenlevng, toenemende vraag

Nadere informatie

One size fits not all

One size fits not all archtectuur One sze fts not all Methoden voor enterprsearchtectuur Welke maner van archtectuur bedrjven past het best bj een organsate? Een (onderzoeks)rchtng om meer grp te krjgen op bepalende factoren

Nadere informatie

Applicatieportfoliomanagement

Applicatieportfoliomanagement governance Applcateportfolomanagement Governance zet applcatebeheer op scherp Nu applcates steeds nauwer verweven zjn met bedrjfsprocessen, s een gestructureerde aanpak van het applcatebeheer noodzakeljk,

Nadere informatie

Papendrecht f&liedrecht

Papendrecht f&liedrecht r% MPGPD2012053010370696 BBBBBBM^rarl^^ Papendrecht f&ledrecht GPD 30.05.2012 0696 T 078-644 98 80 E nfotaobop.nl Podermoen 12 3352 TH Papendrecht F 078-644 03 99 Aan de leden van de gemeenteraad van de

Nadere informatie

Nota van B&W. onderwerp Uitrol gemeentelijk hondenbeleid in overig deel Nieuw-Vennep. Portefeuilehouder S. Bak, drs. Th.L.N.

Nota van B&W. onderwerp Uitrol gemeentelijk hondenbeleid in overig deel Nieuw-Vennep. Portefeuilehouder S. Bak, drs. Th.L.N. gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Utrol gemeenteljk hondenbeled n overg deel Neuw-Vennep Portefeulehouder S. Bak, drs. Th.L.N. Weterngs ollegevergaderng 5 november 20 3 nlchtngen A. Monster

Nadere informatie

Ontvlechting van ICT vereist nieuwe samenwerking

Ontvlechting van ICT vereist nieuwe samenwerking Behoefte aan Archtectuur Lfecycle Management Ontvlechtng van ICT verest neuwe samenwerkng Bnnen de ICT s sprake van verzulng van zowel de systemen als het voortbrengngsproces. Dt komt doordat de ICT n

Nadere informatie

Edelhoogachtbaar College,

Edelhoogachtbaar College, Edelhoogachtbaar College, Tegen de utspraak van bet Hof Den Haag wordt cassate aangetekend. Er zn n totaal ver cassatemddelen, waarb sommge mddelen met een prmar, subsdar en/of meer subsdar standpunt worden

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der StatenGeneraal 2 Vergaderjaar 986987 07 Husvestng der Kamer Nr. 66 Herdruk BRIEF VAN DE BOUWBEGELEIDINGSCOMMISSIE Aan de Voorztter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal 'sgravenhage,

Nadere informatie

09 -tl- 201 fvan wijzigingen Horeca Exploitatieverordening voor Delft voorheen Exploitatieverordening Horeca 1998

09 -tl- 201 fvan wijzigingen Horeca Exploitatieverordening voor Delft voorheen Exploitatieverordening Horeca 1998 Bjlage: Overzch, Gescand archef datum 09 -tl- 201 fvan wjzgngen Horeca Explotateverordenng voor Delft voorheen Explotateverordenng Horeca 1998 V Algemeen Opschrft Opschrft t f Kern van de wjzgng(en) en

Nadere informatie

CAO. Gehandicaptenzorg

CAO. Gehandicaptenzorg 2016 CAO Gehandcaptenzorg Vragen en contact Vragen van werkgevers Voor vragen op het gebed van de nterpretate/toepassng van de CAO kunnen georganseerde werkgevers (leden) zch wenden tot: Verengng Gehandcaptenzorg

Nadere informatie

3.7.3 Welke meetinstrumenten zijn geschikt voor het vastleggen van motorische vaardigheden?

3.7.3 Welke meetinstrumenten zijn geschikt voor het vastleggen van motorische vaardigheden? 3. Dagnostek 3.7. Hoe meet je verbeterng of verslechterng n het dageljks functoneren met betrekkng tot de mobltet (ztten, staan, lopen, verplaatsen) bj CP? 3.7.3 Welke meetnstrumenten zjn geschkt voor

Nadere informatie

B1400914. Datum: 22 mei 2014 Agendapunt nr: 7. Aan de Verenigde Vergadering. Vrijmaken krediet grondverwerving ABH Cromstrijen

B1400914. Datum: 22 mei 2014 Agendapunt nr: 7. Aan de Verenigde Vergadering. Vrijmaken krediet grondverwerving ABH Cromstrijen Datum: 22 me 214 Agendapunt nr: 7. B14914 Aan de Verengde Vergaderng Vrjmaken kredet grondverwervng ABH Cromstrjen Aard voorstel Beslutvormend voorstel met nvesterng Aantal Bjlagen 4 Voorstel behandeld

Nadere informatie

december jaarverslag 2011 augustus juni februari november oktober september juli april januari

december jaarverslag 2011 augustus juni februari november oktober september juli april januari december maart me jaarverslag 2011 augustus oktober aprl jul februar september november januar jun Inhoudsopgave pagna Omzetten 2 Voorwoord 3 Terugblk drecte 4 Marktplaatsontwkkelng 4 Velbedrjf en logstek

Nadere informatie

STICHTING Openbaar Primair Onderwijs HAARLEMMERMEER. rtpmgente Haarlemmenneer. Damm: 21 hrt 2013. Afgedaan (paraaf) ujeivv faea^^v

STICHTING Openbaar Primair Onderwijs HAARLEMMERMEER. rtpmgente Haarlemmenneer. Damm: 21 hrt 2013. Afgedaan (paraaf) ujeivv faea^^v STICHTING Openbaar Prmar Onderwjs HAARLEMMERMEER Aan; de gemeenteraad van Haarlemmermeer Cc; Burgemeester& Wethouders van Haarlemmermeer, t.a.v. wethouder Onderwjs De heer J.C.W. Nederstgt rtpmgente Haarlemmenneer

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 10

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 10 HOOFDSTUK 10 Opgave 1 a. Bj enkelvoudge nterest wordt de nterest berekend over het (ut)geleende kaptaal. Bj samengestelde nterest wordt net alleen de rente berekend over het oorspronkeljke (ut)geleende

Nadere informatie

Praktijkboek De knop om!

Praktijkboek De knop om! Praktjkboek De knop om! Maak uw organsate energebewust >> Duurzaam, Agrarsch, Innovatef en Internatonaal ondernemen De knop om! Maak uw organsate energebewust Voorwoord Bnnen bedrjven en nstellngen wordt

Nadere informatie

GEMEENTE TILBURG VERZONDEN 25 JUL 2M. Besluit omgevingsrecht(vergunning) WET ALGEMENE BEPALINGEN OMGEVINGSRECHT

GEMEENTE TILBURG VERZONDEN 25 JUL 2M. Besluit omgevingsrecht(vergunning) WET ALGEMENE BEPALINGEN OMGEVINGSRECHT WET ALGEMENE BEPALINGEN OMGEVINGSRECHT Beslut omgevngsrecht(vergunnng) VERZONDEN 25 JUL 2M Gemeente : Tlburg Datum 24 jul 2018 Kenmerk : Z-HZ WABO-2018-02458 DIT BESLUIT, OF EEN KOPIE HIERVAN, MOET OP

Nadere informatie

Algemene Voorwaarden Mitsubishi Mobiliteits Service

Algemene Voorwaarden Mitsubishi Mobiliteits Service Algemene Voorwaarden Mtsubsh Mobltets Servce Artkel 1. Defntes a. Mtsubsh dealer Een dealer de ld s van het Mtsubsh dealer netwerk. b. Voertug De Mtsubsh personenauto respecteveljk bedrjfswagen, occasons

Nadere informatie

Milieu Effect Rapportage

Milieu Effect Rapportage \tlj) -L Mleu Effect Rapportage ngekomen op: Vleesvarkenshouderj 1 8 AUG 2008 Wonen en Ondernemen Aanvrager: T.A. Schutte Brenderweg 2 7451 NV Holten Locate: Russendjk ongenummerd Holten Gemeente Rjssen-Holten

Nadere informatie

De aan dit blad gehechte stukken zijn een afdruk van de oorspronkelijk ingediende beschrijving met conclusie(s) en eventuele tekeriing(en).

De aan dit blad gehechte stukken zijn een afdruk van de oorspronkelijk ingediende beschrijving met conclusie(s) en eventuele tekeriing(en). Octrooraad Nederland [19] NL [54] Opslagnrchtng. [51] Int.CI 2.: FG1K3/02, F01K7/34. [71] Aanvrager: Exxon Research and Engneerng Company te Lnden, New Jersey, Ver. St. v. Am. [74] Gem.: Dr. S. Rosenthal

Nadere informatie

Voorschriften voor MARS Documentversie 2.52

Voorschriften voor MARS Documentversie 2.52 Voorschrften voor MARS Documentverse 2.52 Montorng and regstraton system 5 maart 2014 Voorschrften voor MARS 2.52 1 (Montorng and regstraton system Voorschrften voor MARS Documentverse 2.52 Rjkswaterstaat

Nadere informatie

Schatting van het aandeel verkeersdoden als gevolg van rijden onder invloed van alcohol

Schatting van het aandeel verkeersdoden als gevolg van rijden onder invloed van alcohol Schattng van het aandeel verkeersdoden als gevolg van rden onder nvloed van alcohol Drs. S. Houwng, dr..c.b. Reurngs & drs. N.. Bos R-211-13 Schattng van het aandeel verkeersdoden als gevolg van rden

Nadere informatie

Zo krijg je wél grip op IT-investeringen

Zo krijg je wél grip op IT-investeringen T-servcemanagement Zo krjg je wél grp op T-nvesterngen ntegrate van applcate- en projectportfolomanagement Met één druk op de knop een overzcht genereren van alle T-projecten en bjbehorende applcates (of

Nadere informatie

Vandaag kiezen voor morgen Analyse van onzekerheid en robuuste keuzes bij verbetering van bestaande rioolstelsels

Vandaag kiezen voor morgen Analyse van onzekerheid en robuuste keuzes bij verbetering van bestaande rioolstelsels Analyse van onzekerhed en robuuste keuzes b verbeterng van bestaande roolstelsels gepublceerd n: Rolerngswetenschap aargang, nummer 3, pag. 5-36, 00 Auteurs: H. Korvng M. Meer T. Rugh - Van der loeg ISBN

Nadere informatie

Uitgeest 28 Mei 2013. Geachte Voorzitter en Commissieleden

Uitgeest 28 Mei 2013. Geachte Voorzitter en Commissieleden Utgeest 28 Me 203 Geachte Voorztter en Commsseleden Vanwege neuwe ontwkkelngen n verband met het verwjderen van de scootmobelen ut het atrum van De Slmp wl k dt n de GGZ-vergaderng nogmaals onder uw aandacht

Nadere informatie

Het COLLEGE van BURGEMEESTER en WETHOUDERS van de gemeente DORDRECHT;

Het COLLEGE van BURGEMEESTER en WETHOUDERS van de gemeente DORDRECHT; Gemeentebes tuur Inrchtngsplan en nadere regel s behorend bj de m arkten Spuboulevard 300 3311 GR Dordrecht Het COLLEGE van BURGEMEESTER en WETHOUDERS van de gemeente DORDRECHT; gelet op artkel 160 van

Nadere informatie

Afhaling. Afhaling van gefrankeerde zendingen 1. Collect & Send 2. ATH (Afhaling ten Huize) 3. Transport (Afhaling per vrachtwagen)

Afhaling. Afhaling van gefrankeerde zendingen 1. Collect & Send 2. ATH (Afhaling ten Huize) 3. Transport (Afhaling per vrachtwagen) Afhalng Afhalng van gefrankeerde zendngen 1. Collect & Send. ATH (Afhalng ten Huze) 3. Transport (Afhalng per vrachtwagen) Afhalng van ongefrankeerde zendngen (Collect & Stamp) 1. Maxmaal volume en gewcht.

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 30.9.2015 C(2015) 6588 fnal GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 30.9.2015 tot wjzgng van Gedelegeerde Verordenng (EU) 2015/35 van de Commsse met betrekkng

Nadere informatie

AA_fullcolourC.eps ABN AMRO full-colour for coated paper. Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm. landeninformatie. Producten Betalen Particulieren

AA_fullcolourC.eps ABN AMRO full-colour for coated paper. Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm. landeninformatie. Producten Betalen Particulieren AA_fullcolourC.eps ABN AMRO full-colour for coated paper Wdth sheld: 20 mm Overlap: 0,05 mm landennformate Producten Betalen Partculeren 2 Inhoudsopgave Chna 2 Canada 4 Hong Kong 5 Inda 6 Indonesë 7 Polen

Nadere informatie

Jaarverslag 2013 i <

Jaarverslag 2013 i < Jaarverslag 2013 Voorut kjken In 2013 heeft het CBR weer goede resultaten geboekt. Zo zjn de resultaten van de examendvses en de klachtenregelng verbeterd. We kunnen zelfverzekerd voorut kjken naar het

Nadere informatie

Bijlage 11 Rijksauditdienst Ministerie van Finanan. Colofon

Bijlage 11 Rijksauditdienst Ministerie van Finanan. Colofon Ssmenuettnna aodtrapport over de utkomsten tand,, wetteljke taek ten aanzen van begrogngshookstuk 56 Fnancert 20, Mnstere von Fnancen Bjlage Rjksaudtdenst Mnstere van Fnanan Colofon Samenvattend audtrapport

Nadere informatie

Algemene Voorwaarden Bovag-ABA Mobiliteitsgarantie

Algemene Voorwaarden Bovag-ABA Mobiliteitsgarantie Algemene Voorwaarden Bovag-ABA Mobltetsgarante Artkel 1. Defntes a. Voertug De personenauto respecteveljk bedrjfswagen (met een totaal belast gewcht tot 3500 kg), waarvan de egenaar de Mobltetsgarante

Nadere informatie

Grote Synagoge. Sjoelgasse. Walter Süskindzaal. Snoge (Portugese Synagoge) Museumcafé (JHM) Auditorium (JHM)

Grote Synagoge. Sjoelgasse. Walter Süskindzaal. Snoge (Portugese Synagoge) Museumcafé (JHM) Auditorium (JHM) Zaalverhuur Bjzondere locates voor uw evenement Het Joods Hstorsch Museum heeft verschllende locates beschkbaar voor externe verhuur, elk met een egen functe en sfeer. Zo organseert u samen met het JHM

Nadere informatie

Beleid Gebruik van de openbare ruimte; Standplaatsen

Beleid Gebruik van de openbare ruimte; Standplaatsen Beled Gebruk van de openbare rumte; Standplaatsen Wetstechnsche nformate Gegevens van de regelng Overhedsorgansate Offcële naam regelng Cteerttel Besloten door Deze verse s geldg tot (als de vervaldatum

Nadere informatie

AÏerinzagelegging nu 7513490

AÏerinzagelegging nu 7513490 Octrooraad AÏernzageleggng nu 7513490 Nederland [19] NL [54] Werkwze voor het verwaardgen van een elektrsch geledende aag op een nwendg wandgedeelte van een kathodestraalbus en een kathodestraalbus vervaardgd

Nadere informatie

Onderhoud en beheer van infrastructuur voor goederenvervoer

Onderhoud en beheer van infrastructuur voor goederenvervoer CE Oplossngen voor mleu, econome en en technologe Oude Oude Delft Delft 180 180 2611 HH Delft tel: tel: 015 0152 2150 150 150 fax: 015 2 150 151 fax: 015 2 150 151 e-mal: ce@ce.nl webste: e-mal: ce@ce.nl

Nadere informatie

Bureau of lessenaar. Een onderzoek naar de meting van bureaucratie in onderwijsinstellingen. Definitief eindrapport

Bureau of lessenaar. Een onderzoek naar de meting van bureaucratie in onderwijsinstellingen. Definitief eindrapport Bureau of lessenaar Een onderzoek naar de metng van bureaucrate n onderwjsnstellngen Defntef endrapport Opdrachtgever: Mnstere van Onderwjs, Cultuur en Wetenschap ECORYS Arbed & Socaal Beled Jos Blank

Nadere informatie

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Het s net zo gebrukeljk om voor klene jachten een sleepproef te laten utvoeren. Zo'n proef s duur en daardoor vaak net rendabel. Toch loont een sleepproef de moete. Aan de hand ervan kunnen bj voorbeeld

Nadere informatie

i I Fortis Hypotheek Bank N.V. 2 9 Ii!NI 2007 KPMG Audit Bijlage behorende bij brief Paraaf voor KPMG Accountants N.V. Gevestigd te Utrecht

i I Fortis Hypotheek Bank N.V. 2 9 Ii!NI 2007 KPMG Audit Bijlage behorende bij brief Paraaf voor KPMG Accountants N.V. Gevestigd te Utrecht Jaarversag 2006 Forts Hypotheek Bank N.V. Gevestgd te Utrecht Statutare drecte:.w.m. van der Knaap W.E. van der Wt KPMG Audt Bjage behorende bj bref 2 9 N 2007 3 '.,.J ~,. Versag van de drecte over 2006

Nadere informatie

Gemeente Albrandsiuaard

Gemeente Albrandsiuaard Gemeente Albrandsuaard RAADSBESLUIT Onderwerp Verordenng recht van onderzoek gemeente Albrandswaard 2016 Commsse BBVnummer: nvt Datum vergaderng/ agendanummer Kenmerk 1100161 Openbaar: Openbaar De raad

Nadere informatie

In vier stappen naar een succesvolle informatievoorziening

In vier stappen naar een succesvolle informatievoorziening In ver stappen naar een succesvolle Meer toegevoegde waarde van IT voor de busness IT wordt dkwjls ervaren als net aanslutend op de wensen van de busness en net strategsch voor de organsate. Er gaat veel

Nadere informatie

Tel

Tel Derenpark Emmen :/,en V' Rs.TcxPS" VERTROUWELJK Gemeente Emmen T.a.v. het college van B&W Postbus 30000 7800 RA EMMEN Hoofdstraat 8 Postbus 00 780 BA Emmen Tel. 059 850 850 www.dlerenpark-emmen.nl Rabobank

Nadere informatie

Onderwerp : Vaststellen bestemmingsplan Oud Den Heider 2012

Onderwerp : Vaststellen bestemmingsplan Oud Den Heider 2012 gemeente Den Helder Raadsbeslut Raadsvergaderng d.d. : 15 oktober 2012 Beslut nummer : RB12.0171 Onderwerp : Vaststellen bestemmngsplan Oud Den Heder 2012 De raad van de gemeente Den Helder; dat het voorontwerp

Nadere informatie

Akoestisch rapport gietwaterfabriek Dinteloord

Akoestisch rapport gietwaterfabriek Dinteloord BEM1303048 gemeente Steenbergen Akoestsch rapport getwaterfabrek Dnteloord \ 9 : - \ \ K 'SSIİC-1P31 í a r n opdracht van: Veola Water Solutons 81 Technologes b.v. ordernummer opdrachtgever: P12031-FE-221842

Nadere informatie

Bij een invalshoek i =(15.0 ± 0.5) meet hij r =(9.5 ± 0.5). 100%-intervallen. Welke conclusie kan de onderzoeker trekken?

Bij een invalshoek i =(15.0 ± 0.5) meet hij r =(9.5 ± 0.5). 100%-intervallen. Welke conclusie kan de onderzoeker trekken? INLEIDING FYSISCH-EPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) --003, 9.00-.00 UUR Dt tentamen bestaat ut 3 opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord gekomen

Nadere informatie

lus+ De klachtencommissie en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen

lus+ De klachtencommissie en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen De klachtencommsse en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen Op het moment dat emand te maken krjgt met ongewenst gedrag zjn er verschllende mogeljkheden om dat ongewenst gedrag te stoppen.

Nadere informatie

ERNST&YOUNG. [Ind.nr.: I [ Olass nr.: TE REN. DOOF R KOPI E AAN:. - -".)

ERNST&YOUNG. [Ind.nr.: I [ Olass nr.: TE REN. DOOF R KOPI E AAN:. - -.) 1 ERNST&YOUNG Ernst & Young Accountants LLP Meander 861 6825 MH Arnhem Postbus 30116 6803 AC Arnhem Tel.: +31 (0) 88-407 6197 Fax: +31 (0) 88-407 6005 www.ey.nl Het College van Bestuur van Stadsrego Arnhem

Nadere informatie

Process mining: leuk voor de liefhebber of noodzaak?

Process mining: leuk voor de liefhebber of noodzaak? process mnng Process mnng: leuk voor de lefhebber of noodzaak? Pledoo voor een breder draagvlak en toepassng n de audtpraktjk Process mnng toepassen n de audtpraktjk. Waarom zouden we dat wllen? En wat

Nadere informatie

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal - 2 - Nota Voor burgemeester en wethouders Nummer: 4INT05600 IIIIIIlllllllllIIIIIIIIIIIlllllllllllllllll Onderwerp: Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9 Gemeente Hellendoorn DEC. 20W Verzoek toepassng

Nadere informatie

De waarde van de CIO

De waarde van de CIO organsatestructuur De waarde Model voor de toegevoegde waarde In de afgelopen decenna s de rol van IT n de bedrjfsvoerng steeds groter geworden. Door het toenemende belang van IT neemt ook de nvloed en

Nadere informatie

Provincie Noord-Holland

Provincie Noord-Holland Provnce Noord-Holland POSTBUS 3007 200 DA HAARLEM J.H. Brockhoff Hoger Ende Noord 32 9 AD OUDERKERK A/D AMSTEL Gedeputeerde Staten Uw contactpersoon M. van Loo BU/VM Doorkesnummer (023) 54 5296 loom@noord-holland.nl

Nadere informatie

Stichting van de Arbeid

Stichting van de Arbeid Stchtng van de Arbed Bezudenhoutseweg 60, 2594 AW Den Haag Telefoon 070-8 43 4 Ons kenmerk: Den Haag, 9 un 983 'No. S.A. 48.26/K/Bu. Betreft: Aan: de Mnster van Socale Zaken en Werkgelegenhed, Zeestraat

Nadere informatie