GEMEENTE VLISSINGEN ECONOMIE IN CIJFERS. 2013

Transcriptie

1 GEMEENTE VLISSINGEN ECONOMIE IN CIJFERS. 2013

2 Sociaal-economische analyse gemeente Vlissingen 2013 Samengesteld door Bibliotheek Vlissingen in opdracht van Februari

3 VOORWOORD Voor u ligt de sociaal-economische analyse van de gemeente Vlissingen. De Vlissingse economie in cijfers en feiten is gepresenteerd als een foto van de stad. De meeste data is van 2013 en enkele jaren eerder. Het is de bedoeling regelmatig een update te maken van deze data. Zo kan de economische cluster binnen de gemeentelijke organisatie een goed beeld behouden van de werkgelegenheid en andere economische informatie. Uit het destijds opgestelde Rekenkamerrapport: Vlissingen, economisch bekeken kwam het advies om meer cijfers te verzamelen over de Vlissingse sociaal-economische situatie. Met deze analyse wordt dit advies opgevolgd.

4 INHOUDSOPGAVE Blz. VOORWOORD INHOUDSOPGAVE BEVOLKING Samenstelling bevolking Leeftijdsopbouw Huishoudens Bevolkingsontwikkeling Bevolkingsprognose WONINGVOORRAAD Samenstelling woningvoorraad WOZ-waarde Ontwikkeling woningvoorraad ECONOMISCHE STRUCTUUR EN DYNAMIEK Werkgelegenheidsstructuur Bedrijvendynamiek Recreatie en toerisme Winkelvoorzieningen Passantentelling binnenstad ARBEIDSMARKT Vraagzijde Werkgelegenheidsontwikkeling Werkgelegenheidsindex Vacatures Aanbodzijde Beroepsbevolking Werkloosheid BEDRIJVENTERREINEN Voorraad uitgeefbaar bedrijventerrein PENDEL

5 1. BEVOLKING 1.1 Samenstelling bevolking Op 1 januari 2013 telt de gemeente Vlissingen inwoners. In de gemeente wonen een fractie meer vrouwen dan mannen (49,8 om 50,2%). Ruim 40% ( personen) is gehuwd. De grootste groep Vlissingers (43%) is echter niet getrouwd. Als 'gescheiden' staan personen (9%) geregistreerd, personen (6%) zijn weduwe/weduwnaar. Vlissingen telt op 1 januari huishoudens. Bijna 47% hiervan is een gezin, al dan niet met één of meerdere kinderen. Een kwart is alleenstaand. Het aantal eenoudergezinnen is (9%), het aantal samenwonenden bedraagt (19%). 1.2 Leeftijdsopbouw Tabel 1a. Leeftijdsopbouw op 1 januari 2013 Leeftijd Vlissingen Zeeland Nederland Abs. % Abs. % Abs. % 0-4 jaar , , ,4 5-9 jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar 814 1, , , jaar 353 0, , ,5 95 jaar en ouder 85 0, , ,1 Totaal Tabel 1b. Leeftijdsopbouw op 1 januari 2013 Leeftijdscat. Vlissingen Zeeland Nederland % % % 0-14 jaar 15 16,5 17, jaar 64,6 62, jaar en ouder 20,4 20,6 16,8 Totaal Bron: Gemeente Vlissingen (Vlissingen) / CBS (Zeeland en Nederland) - 2 -

6 In vergelijking met de provinciale en landelijke situatie, is het aandeel van de groep 0-14 jaar in Vlissingen iets kleiner. Verder spreken de verhoudingen voor zich. Ontwikkeling Tabel 2. Leeftijdsopbouw in de gemeente Vlissingen in de periode Jaar 0-14 jaar jaar 65 jaar en ouder Totaal Abs. % Abs. % Abs. % Abs. % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Ontwikkeling Periode jaar jaar 65 jaar en ouder Totaal Abs. % Abs. % Abs. % Abs. % , , , , , , , , , , , ,9 Bron: Gemeente Vlissingen Bovenstaande tabel wijst uit, dat de vergrijzing in Vlissingen verder zal toenemen. Het aandeel van de groep 65 jaar en ouder neemt gestaag toe. De leeftijdscategorie jaar zal tot aan 2030 in omvang aanzienlijk afnemen. Deze ontwikkelingen zullen hun weerslag hebben op de woningmarkt, arbeidsmarkt en het voorzieningenniveau in de gemeente Vlissingen. 1.3 Huishoudens Tabel 3. Huishoudens naar type op 1 januari 2013 Huishoudtype Vlissingen Zeeland Nederland Abs. % Abs. % Abs. % Eenpersoonshuishouden , , ,0 Meerpersoonshuishouden met , , ,9 kinderen Meerpersoonshuishouden , , ,1 zonder kinderen Totaal Bron: CBS - 3 -

7 Volgens het CBS telt de gemeente Vlissingen op de peildatum huishoudens. Volgens de administratie van de gemeente Vlissingen zijn dit er Een kwestie van definitie. Welke definitie ook wordt gekozen, feit is dat Vlissingen relatief veel eenpersoonshuishoudens kent. Figuur 1. Gemiddeld aantal personen per huishouden in Vlissingen Bron: Gemeente Vlissingen Ontwikkeling In deze periode neemt het aantal huishoudens in de gemeente Vlissingen licht af (-1,0%). De groep alleenstaanden neemt volgens de prognose toe, de overige huishoudtypes zullen qua aantal iets afnemen. Tabel 4. Ontwikkeling huishoudens Type huishouden Jaar Huishouden, alleenstaand Huishouden, eenouder gezin Huishouden, samenwonend zonder kind(eren) Huishouden, samenwonend met kind(eren) Huishouden, overig Totaal Bron: Provincie Zeeland - 4 -

8 1.4 Bevolkingsontwikkeling Geboortesaldo en migratiesaldo Over het jaar 2012 zijn zowel het geboortesaldo als het migratiesaldo, positief. Absoluut gezien betreft dit kleine aantallen. Op provinciaal niveau zijn beide saldo s negatief. Tabel 5. Geboorte- en migratiesaldo Vlissingen Zeeland Nederland Geboren Overleden Geboortesaldo Vestiging Vertrokken Migratiesaldo Bron: Gemeente Vlissingen (Vlissingen) / CBS (Zeeland en Nederland) Ontwikkeling Op 1 januari 1990 telt de gemeente Vlissingen inwoners. In 2013 zijn dit personen. Per saldo een toename van 514 personen (+1,2%). Een positieve ontwikkeling, die zich ook provinciaal (+7,1%) en landelijk (+12,7%) voordoet. Figuur 2. Geïndexeerde bevolkingsontwikkeling Bron: Gemeente Vlissingen (Vlissingen) / CBS (Zeeland en Nederland) - 5 -

9 1.5 Bevolkingsprognose Als de statistisch onderbouwde voorspelling uitkomt, verliest Vlissingen in de komende jaren terrein. Het inwoneraantal zal in de periode met personen afnemen (-2,4%). Ook op provinciaal niveau wordt een daling voorzien. Landelijk blijft het aantal inwoners verder toenemen (+4,4%). Tabel 6. Bevolkingsprognose Jaar Vlissingen Zeeland Nederland Bron: Provincie Zeeland (Vlissingen en Zeeland) / CBS (Nederland) Figuur 3. Geïndexeerde bevolkingsprognose Bron: Provincie Zeeland (Vlissingen en Zeeland) / CBS (Nederland) - 6 -

10 2. WONINGVOORRAAD In dit hoofdstuk staat de Vlissingse woningvoorraad centraal. In paragraaf 5.1 wordt duidelijk hoe de samenstelling er op 1 januari 2013 uitziet. Paragraaf 5.2 zoomt in op de gemiddelde WOZwaarde. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met overzicht van de ontwikkeling in de periode Samenstelling woningvoorraad Op 1 januari 2013 telt de gemeente Vlissingen woningen. Hiervan is 58% een koopwoning. In het Middengebied staan de meeste woningen (aandeel 26%). In deze wijk zijn de huurwoning het sterkst vertegenwoordigd. Uit de woningbouwplanning van 2013 blijkt, dat het aantal woningen in deze wijk de komende jaren nog verder stijgen. Verder staan er verhoudingsgewijs ook veel woningen in Oost-Souburg (aandeel 21%, met een sterk accent op koop) en de Binnenstad (aandeel 20%). De meeste koopwoningen bevinden zich in Groot-Lammerenburg en Oost-Souburg. Het Middengebied en de Binnenstad kennen de meeste huurwoningen. De gemiddelde woningbezetting is op de peildatum 2,1 personen. Tabel 7. Woningvoorraad gemeente Vlissingen op 1 januari 2013 Wijk Aantal woningen Binnenstad Huur Koop Totaal Middengebied Huur Koop Totaal Paauwenburg/Westduin Huur 961 Koop Totaal Groot-Lammerenburg Huur Koop Totaal Oost-Souburg Huur Koop Totaal Ritthem, havens en e.o. Huur 54 Koop 173 Totaal 227 Gemeente Vlissingen Huur Koop Totaal Bron: gemeente Vlissingen Veel woningen uit de periode Iets meer dan een derde van het aantal woningen is in de periode gebouwd, 30% stamt uit het tijdvak

11 Tabel 8. Woningvoorraad naar bouwjaar Bouwjaar Aandeel < ,4% ,5% ,6% ,7% > ,4% Onbekend 4,4% Bron: gemeente Vlissingen 2.2 WOZ-waarde WOZ staat voor 'Wet Waardering Onroerende Zaken'. De WOZ-waarde is de geschatte marktwaarde van een woning op de jaarlijkse waardepeildatum. De waarde is belangrijk, omdat er een aantal belastingen en andere heffingen op wordt gebaseerd. De waarde wordt door de gemeente bepaald. De gemeente taxeert een aantal woningen binnen een postcodegebied. Alle vergelijkbare huizen krijgen dezelfde WOZ- waarde als de getaxeerde woningen. Figuur 4. Gemiddelde WOZ-waarde 2013 Bron: CBS Op 1 januari 2013 bedraagt de gemiddelde WOZ-waarde ,-. Dit ligt onder het provinciaal ( ,-) en landelijk gemiddelde ( ,-). In Zeeland is de gemiddelde WOZ-waarde met afstand het hoogst in de gemeente Veere ( ,-)

12 2.3 Ontwikkeling woningvoorraad Op 1 januari 2013 is de woningvoorraad in de gemeente Vlissingen woningen. Op 1 januari 2000 waren dit woningen. Per saldo een toename van 411 woningen (+2%). De provinciale en landelijke ontwikkeling in dit tijdvak laat een vrij gelijkmatig verloop zien, in Vlissingen is er verhoudingsgewijs iets meer fluctuatie. Figuur 5. Geïndexeerde ontwikkeling woningvoorraad Bron: gemeente Vlissingen - 9 -

13 3. ECONOMISCHE STRUCTUUR EN DYNAMIEK In dit hoofdstuk wordt een beeld geschetst van de werkgelegenheid en de bedrijvendynamiek in de gemeente Vlissingen. In de eerste paragraaf wordt duidelijk hoe de werkgelegenheidsstructuur in Vlissingen is opgebouwd. De paragrafen 3.2, 3.3 en 3.4 staan in het teken van de ontwikkeling van de bedrijvendynamiek binnen Vlissingen. 3.1 Werkgelegenheidsstructuur De in deze paragraaf gepresenteerde werkgelegenheidsoverzichten hebben betrekking op de totale werkgelegenheid. Dit is de som van full-time (32 uur of meer per week werkzaam) en parttime werkgelegenheid, inclusief uitzendkrachten. Bron is de Provinciale werkgelegenheidsenquête, die jaarlijks wordt uitgevoerd door de Regionale Informatiebank Bedrijven en Instellingen Zeeland (RIBIZ). Ten tijde van het samenstellen van deze rapportage, waren de resultaten over 2013 summier beschikbaar. Om een vergelijk met provinciale- en landelijke cijfers mogelijk te maken, is gekozen voor de beschikbare informatie over Tenzij anders vermeld. Tabel 9a. Aantal vestigingen op 1 mei 2012 Sector Vlissingen Zeeland Nederland Abs. % Abs. % Abs. % Landbouw, bosbouw en visserij Winning van delfstoffen Industrie Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas Winning/distributie water; afval(water)beheer,sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto s Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek, speciale zakel. dienstverlening Verhuur van roerende goederen, overige dienstverlening Openbaar bestuur, overheid, soc. verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Extraterritoriale organisaties en lichamen Totaal Bron: RIBIZ

14 Op 1 mei 2012 telt de gemeente Vlissingen bedrijven en instellingen. De sector Groot- en detailhandel telt de meeste vestigingen. Ook op Zeeuws en landelijk niveau doet deze situatie zich voor. Vlissingen loopt redelijk in de pas met de verdeling op provinciaal en landelijk niveau. De sector Landbouw, bosbouw en visserij steekt procentueel gezien wat schril af bij de provinciale situatie. Tabel 9b. Aantal werkzame personen op 1 mei 2012 Sector Vlissingen Zeeland Nederland Abs. % Abs. % Abs. % Landbouw, bosbouw en visserij 91 1% % % Winning van delfstoffen 14 0% 92 0% % Industrie % % % Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas 22 0% % % Winning/distributie water; afval(water)beheer,sanering 28 0% 759 0% % Bouwnijverheid 813 5% % % Groot- en detailhandel; reparatie van auto s % % % Vervoer en opslag % % % Logies-, maaltijd- en drankverstrekking 959 5% % % Informatie en communicatie 291 2% % % Financiële instellingen 196 1% % % Verhuur en handel in onroerend goed 241 1% % % Advisering, onderzoek, speciale zakel. dienstverlening 843 5% % % Verhuur van roerende goederen, overige dienstverlening % % % Openbaar bestuur, overheid, soc. verzekeringen 604 3% % % Onderwijs % % % Gezondheids- en welzijnszorg % % % Cultuur, sport en recreatie 175 1% % % Overige dienstverlening 366 2% % % Extraterritoriale organisaties en lichamen 1 0% 3 0% % Totaal % % % Bron: RIBIZ Op 1 mei 2012 werken er in de gemeente Vlissingen personen. De meeste personen hebben een baan in de sectoren Gezondheids- en welzijnszorg, Industrie en Groot- en detailhandel. Ook provinciaal en landelijk is dit het geval

15 2013 In december 2013 zijn de Zeeuwse resultaten van de werkgelegenheidsenquête 2013 gepresenteerd. Zie tabel 9c. voor de cijfers over Vlissingen. Tabel 9c. Aantal vestigingen en werkzame personen gemeente Vlissingen Sector Aantal vestigingen Aantal werkzame personen Mutatie Mutatie Landbouw, bosbouw en visserij Winning van delfstoffen Industrie Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas Winning/distributie water; afval(water)beheer,sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto s Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek, speciale zakel dienstverlening Verhuur van roerende goederen, overige dienstverlening Openbaar bestuur, overheid, soc. verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Extraterritoriale organisaties en lichamen Totaal Bron: RIBIZ In de periode is het aantal vestigingen in de gemeente Vlissingen met 256 afgenomen. Het aantal werkzame personen daalde met 481 (vooral veroorzaakt door een aanzienlijke afname in de industriële sector). Ontwikkeling In de periode is het aantal vestigingen met 13% toegenomen. De werkgelegenheid is met 2% afgenomen. Hierbij moet worden opgemerkt dat de werkgelegenheid vanaf 2008 een dalende lijn vertoont

16 Tabel 10a. Aantal vestigingen in de gemeente Vlissingen Sector Landbouw, bosbouw en visserij Winning van delfstoffen Industrie Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas Winning/distributie water; afval(water)beheer,sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto s Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek, speciale zakel. dienstv Verhuur van roerende goederen, overige dienstverl Openbaar bestuur, overheid, soc. verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Extraterritoriale organisaties en lichamen Totaal Bron: RIBIZ Tabel 10b. Aantal werkzame personen in de gemeente Vlissingen Sector Landbouw, bosbouw en visserij Winning van delfstoffen Industrie Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas Winning/distributie water; afval(water)beheer,sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto s Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek, speciale zakel. dienstv Verhuur van roerende goederen, overige dienstverl Openbaar bestuur, overheid, soc. verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie

17 Vervolg Tabel 10b. Aantal werkzame personen in de gemeente Vlissingen Sector Overige dienstverlening Extraterritoriale organisaties en lichamen Totaal Bron: RIBIZ 3.2 Bedrijvendynamiek Tabel 11. Bedrijvendynamiek in de gemeente Vlissingen in 2012 Sector Starters Overige oprichtingen Oprichtingen totaal Opheffingen totaal Groeisaldo Landbouw en visserij Industrie Bouw Groothandel Detailhandel Horeca Vervoer Financiën Adviesdiensten Facilitaire diensten Persoonlijke diensten Algemene diensten Overig Groei (abs.) Groei (%) -4,6% -10,3% -3,2% -4,8% 5,3% Bron: Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland Vooral in de algemene diensten is nog groei van vestigingen In 2012 zijn er in Vlissingen in totaal 373 nieuwe vestigingen bijgekomen. In dat jaar werden er 270 starters en 103 overige oprichtingen (vestigingen van reeds bestaande bedrijven) geteld. De nieuwe oprichtingen bestaan dus voor driekwart uit startende ondernemingen. Tegenover deze oprichtingen stonden 261 opheffingen. In 2012 kende Vlissingen een positief groeisaldo (oprichtingen minus opheffingen) van 112 vestigingen. Het groeisaldo was veruit het grootst bij de sector Algemene diensten, daarna volgen de Industrie (+15), Adviesdiensten (+13) en Horeca (+12). Aantal startende ondernemingen sterk gestegen Starters vormen een belangrijk onderdeel van het economisch groeipotentieel van een gemeente. Naast het feit dat starters direct voor werkgelegenheid zorgen, dragen zij tevens bij aan een stuk vernieuwing en dynamiek. Starters brengen vaak nieuwe producten of processen op de markt en stimuleren zo het bestaande bedrijfsleven om ook te innoveren. Vlissingen telde in 2012 in totaal 270 startende ondernemingen. Dat is een daling ten opzichte van 2011 (-4,6%)

18 Figuur 6. Geïndexeerde ontwikkeling van het aantal starters Bron: Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland Over een reeks van jaren gezien, loopt de groei van het aantal starters in Vlissingen in de pas met de landelijke en regionale groeipercentages. Opvallend is dat de ontwikkeling van het aantal starters in de meeste jaren boven het regionale en het landelijke gemiddelde uitkomt. Ontwikkeling De laatst verschenen uitgave van Economie in cijfers dateert uit 2008 onder de naam Gemeente Vlissingen in beeld. In vergelijking met de situatie in 2008, is het aantal oprichtingen in de gemeente Vlissingen toegenomen. In 2008 waren dit er 281, in 2012 zijn dit er 373. Daar staat tegenover, dat het aantal opheffingen ook is toegenomen. In 2008 waren dit er 163, in 2012 zijn dit er 261. Het groeisaldo in beide jaren ontloopt elkaar niet veel (+118 in 2008, +112 in 2012). Tabel 12. Aantal startende ondernemers in Vlissingen naar sector in 2012 Sector Vlissingen Zeeland Nederland Abs. % % % Landbouw en visserij 2 0,7% 4,3% 2% Industrie 21 7,8% 5,9% 3% Bouw 33 12,2% 10,8% 9% Groothandel 15 5,6% 4,4% 5% Detailhandel 38 14,1% 11,9% 12% Horeca 21 7,8% 5,4% 3% Vervoer 6 2,2% 2,9% 3% Financiën 0 0,0% 0,7% 0% Adviesdiensten 29 10,7% 11,8% 16% Facilitaire diensten 35 13,0% 12,5% 16% Persoonlijke diensten 29 10,7% 14,8% 16% Algemene diensten 41 15,2% 14,6% 14% Totaal ,0 100,0 100,0 Bron: Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland

19 Meeste starters in de algemene diensten, facilitaire diensten en detailhandel Veruit de meeste starters in Vlissingen zijn te vinden in de sectoren Algemene diensten (15,2%), Detailhandel (14,1%) en Facilitaire diensten (13%). Daarnaast zijn ook de Bouw (12,2%), de persoonlijke en de Adviesdiensten (ieder 10,7%) bedrijfstakken met veel startende bedrijven. Ten opzichte van Zeeland kent Vlissingen vooral veel starters in de Industrie en de Detailhandel. Vlissingen kent relatief gezien meeste starters Als het aantal starters per gemeente wordt gerelateerd aan de omvang van de bedrijvigheid staat Vlissingen van alle Zeeuwse gemeenten op de eerste plaats. Voor Middelburg en Terneuzen. In 2012 kende de gemeente Vlissingen 112 starters per vestigingen. Ook over een langere periode gezien (gemiddelde van de periode ) staat Vlissingen met 111 starters op de eerste plek. Tabel 13. Aantal starters per 1000 vestigingen 2012 Gemiddelde Gemeente Score Gemeente Score Vlissingen 112 Vlissingen 111 Middelburg 101 Middelburg 97 Terneuzen 76 Hulst 83 Goes 75 Kapelle 82 Borsele 73 Terneuzen 81 Reimerswaal 73 Goes 78 Tholen 71 Tholen 77 Hulst 71 Reimerswaal 77 Kapelle 69 Borsele 75 Schouwen-Duiveland 66 Schouwen-Duiveland 66 Veere 59 Veere 65 Sluis 58 Noord-Beveland 63 Noord-Beveland 57 Sluis 59 Zeeland 76 Zeeland 79 Nederland 91 Nederland 94 Bron: Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland Aantal opheffingen in Vlissingen blijft hoog Vlissingen telde in 2012 in totaal 261 opheffingen, een daling van 4% ten opzichte van Deze ontwikkeling ligt duidelijk onder het gemiddelde voor heel Zeeland, waar nog sprake was van een groei van het aantal opheffingen met bijna 25%. Mede als gevolg van de economische crisis, is het aantal opheffingen in 2011 en 2012 in een stroomversnelling gekomen en stijgt ook het aantal faillissementen. Voor 2013 wordt nog een daling van het aantal opheffingen verwacht. Kanttekening bij deze cijfers is dat het bij de opheffingen niet alleen gaat om bedrijven die vanwege de economische crisis in de problemen zijn gekomen. Vaak speelt ook de leeftijd of de gezondheid van een ondernemer een rol. Bij gebrek aan opvolging kan bijvoorbeeld een economisch gezond bedrijf ophouden te bestaan

20 Figuur 7. Ontwikkeling van het aantal opheffingen in Vlissingen Bron: Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland 3.3 Recreatie en toerisme Vlissingen scoort met aandeel toeristisch werkgelegenheid In de gemeente Vlissingen zijn met recreatie en toerisme arbeidsplaatsen gemoeid (zie voetnoot 1). Deze sector is goed voor 8,1% van de totale werkgelegenheid. Vlissingen scoort hiermee net onder het Zeeuwse gemiddelde (8,3%). Daarmee is Vlissingen de eerste in de groep 'overige Zeeuwse gemeenten' na de 4 grote kustgemeenten. Deze hebben uiteraard een duidelijker groter aandeel dan de andere gemeenten in Zeeland. In deze cijfers is geen rekening gehouden met de werkgelegenheidseffecten van het dagtoeristisch bezoek aan Vlissingen (bijvoorbeeld een spin-off naar detailhandel). 1 Definitie Lisa/VNG- Kenniscentrum Toerisme & Recreatie. Volgens deze definitie wordt per activiteit aangegeven in welke mate de werkgelegenheid wordt meegeteld voor de r&t-sector. Zo worden bijvoorbeeld hotels, cafés en restaurants voor 100% meegeteld en activiteiten als autoverhuur en taxivervoer maar voor 10%

21 Figuur 8. Aandeel recreatie & toerisme binnen totale werkgelegenheid in 2012 Veere Noord-Beveland Sluis Schouwen Duiveland Zeeland Vlissingen Kapelle Hulst Nederland Tholen Goes Middelburg Terneuzen Reimerswaal Borsele % Bron: RIBIZ; bewerking Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland Toeristische werkgelegenheid daalt minder dan gemiddeld Het aantal toeristisch gerelateerde banen is in Vlissingen sinds 2008 met 0,7% afgenomen. Het gaat om een afname met 10 arbeidsplaatsen. De ontwikkeling in Vlissingen is daarmee beter dan het Zeeuwse gemiddelde, waar sprake is van een daling met 2,1% (300 arbeidsplaatsen). Grootste deel werkgelegenheid heeft betrekking op eten en drinken In Vlissingen heeft bijna 35% van de toeristische werkgelegenheid betrekking op eet- en drinkgelegenheden. Op de tweede en derde plaats komen respectievelijk Vervoer (26,7%) en 'Overig' (18,8%). Cultuur, recreatie en amusement scoort met 2,3% net als in de rest van Zeeland het laagste. Vergeleken met het Zeeuwse beeld blijft vooral de logiesverstrekking achter. Figuur 9. Werkgelegenheid in r&t-sector in 2012 Cultuur, recreatie en amusement Sport vlissingen zeeland Detailhandel/groothandel Overig Vervoer Logiesverstrekking Eet en drinkgelegenheden 0,0% 5,0% 10,0%15,0%20,0%25,0%30,0%35,0%40,0%45,0%50,0% Bron: RIBIZ; bewerking Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland

22 Toeristisch-recreatief voorzieningenniveau in Vlissingen scoort onder gemiddeld Het toeristisch-recreatief voorzieningenniveau in Vlissingen behoort kwantitatief niet tot de topgemeenten in Zeeland. Vlissingen telt bijna 132 (overnachtings)bedden per inwoners. Daarmee staat Vlissingen op de 6de plaats en blijft de gemeente achter bij het Zeeuwse gemiddelde (255 bedden). Ook bij de restaurants (7de plaats) blijft Vlissingen wat achter, Goes en Terneuzen gaan voor. Met het aantal cafés scoort Vlissingen bovengemiddeld. Tabel 14. Het toeristisch/recreatief voorzieningenniveau naar gemeente 2013 Gemeente Cijfers per inwoners Bedden Cafés Restaurants Borsele 29,1 3,5 4,0 Goes 109,0 7,8 8,4 Hulst 47,2 11,6 10,9 Kapelle 103,2 3,2 4,0 Middelburg 140,4 6,7 8,2 Noord Beveland 446, ,3 Reimerswaal 13,3 5,5 5,5 Schouwen-Duiveland 648,9 9,7 16,7 Sluis 605,8 11,3 33,5 Terneuzen 144,0 7,7 8,8 Tholen 41,2 5,9 3,9 Veere 1.292,5 7,8 19,6 Vlissingen 131,6 7,9 8,3 Zeeland 255,2 7,7 10,9 Nederland 142,5 5,6 6,7 Bron: Bedrijfschap Horeca en Detailhandel, bewerking Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland Ontwikkeling In 2008 telde de gemeente Vlissingen 108 (overnachtings)bedden per inwoners. In 2013 is dit gestegen naar 132 bedden. Het aantal cafés per inwoners is ongeveer gelijk gebleven (7,8 in 2008, in 2013 is dit 7,9). Het aantal restaurants per inwoners is in beide jaren 8,3. Toeristenbelasting De opbrengsten uit de toeristenbelasting zijn als volgt: 2008: ,- 2009: ,- 2010: ,- 2011: ,- 2012: ,- 2013: ,- Bron: Gemeente Vlissingen

23 3.4 Winkelvoorzieningen Figuur 10. Ontwikkeling aantal winkels en gerelateerde werkgelegenheid % 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0-5,0-6,0-7,0-8,0 Vestigingen Werkgelegenheid Vlissingen Zeeland Bron: RIBIZ Werkgelegenheidsontwikkeling winkelbranche blijft achter Vlissingen telde in 2012 in totaal 345 winkels. Bij deze bedrijven zijn ruim personen werkzaam. De winkelbranche is daarmee goed voor 12,8% van alle vestigingen en 9,9% van de totale werkgelegenheid. In de periode is het aantal winkels met 7% afgenomen (-26 winkels). De werkgelegenheid is met 6,5% (-149 arbeidsplaatsen) afgenomen. Daarmee is de ontwikkeling in Vlissingen slechter dan gemiddeld in Zeeland. Voor zowel het aantal winkels (-5,5% in Zeeland) als het aantal banen (-6,1% in Zeeland). Figuur 11. Verkoopvloeroppervlak (m2) naar branche 2013 Overig detailhandel In / om huis Vlissingen Zeeland Mode & luxe Vrije tijd Dagelijks aanbod Leegstand Bron: Locatus % Ruim één derde van verkoopvloeroppervlak voor rekening verkooppunten in/om huis De winkels in Vlissingen zijn goed voor m2 wvo (winkelvloeroppervlak). Bijna een derde van dit oppervlak heeft betrekking op de categorie 'in/om huis'. Dergelijke bedrijven (denk aan bouw- en tuincentra en meubelbedrijven) zijn over het algemeen grootschalig. Mode & luxe en dagelijks aanbod volgen met respectievelijk 24,7% en 26,5%. Ruim 29% van alle verkooppunten behoort tot een filiaalbedrijf. Dit is hoger dan gemiddeld in Nederland (24%). De leegstand in Vlissingen (22%) ligt duidelijk boven het provinciaal gemiddelde (15%)

24 Vlissingen heeft relatief weinig winkelmetrage Figuur 12. Aantal m2 vvo per inwoners in 2013 Bron: Locatus Als het aantal m2 vvo wordt gerelateerd aan de bevolking, bezet Vlissingen de 9e plaats. De gemeenten Sluis, Tholen, Hulst en Goes hebben een relatief grote voorsprong op de andere gemeenten. Figuur 13. Ontwikkeling van in gebruik zijnde winkelvloeroppervlak % Vlissingen Zeeland -10 WVO-dagelijks WVO-niet dagelijks WVO-totaal Bron: Locatus Groei verkoopvloeroppervlak in Vlissingen onder het gemiddelde Het aantal m2 wvo is de afgelopen jaren in Vlissingen toegenomen. In totaal nam het aantal m2 wvo sinds 2008 toe met 2,8%, ruim onder het provinciale groeipercentage (+15,5%). De groei deed zich voor bij de 'dagelijkse' voorzieningen (+12%). Bij de 'niet-dagelijkse' voorzieningen (-8,2%) is er sprake van een daling. Provinciaal groeide het aantal winkel vierkante meters voor deze categorie met 13,3%. De leegstand in dezelfde periode groeide echter beduidend sneller. In Vlissingen nam in deze periode het totale oppervlak leegstaande winkelruimte toe met 42,8%. Provinciaal groeide de omvang van de leegstaande winkel vierkante meters met 65%

25 Leegstand centrum Vlissingen Uit het GOAD plan van Locatus volgt een totaalcijfer per 31 januari 2014: 36 leegstaande panden, waarvan 3 in de Fonteyne. Opgemerkt moet worden dat het GOAD plangebied groter is dan het kernwinkelgebied van Vlissingen. 3.5 Passantentelling binnenstad Om de twee jaar wordt er in het winkelgebied van de binnenstad van Vlissingen een passantentelling gehouden. De uitkomsten geven inzicht in de druktepatronen en de loopstromen binnen een winkelgebied. Hoeveel mensen lopen er, waar én wanneer? De meest recente telling is van september Het winkelgebied telt op dat moment circa 180 verkooppunten in de detailhandel. Op 24 strategische punten in het winkelgebied zijn er op een zaterdag van uur tellingen uitgevoerd. De belangrijkste bevindingen: De hoogste telling vond plaats ter hoogte van Walstraat 100, passanten per uur. Op de voet gevolgd door de Walstraat ter hoogte van nummer 156 en de Lange Zelke ter hoogte van nummer 2 en 89a; Het drukste tijdstip is tussen en uur. Dit is ook landelijk gezien het geval; Op basis van een landelijk doorrekenmodel, wordt het aantal passanten per week geraamd op De vrijdag (plaats 1), zaterdag (2) en woensdag (3) zijn de drukst bezochte dagen. Passantentelling 2011 De telling voorafgaand aan die van 2013, is de passantentelling van oktober Op 24 strategische punten in het winkelgebied zijn van uur tellingen uitgevoerd. De belangrijkste resultaten: De hoogste telling vond plaats ter hoogte van Walstraat 100, passanten per uur. Op de voet gevolgd door Lange Zelke 89a, Walstraat 80 en Lange Zelke 2. Het drukste tijdstip is tussen en uur; Op basis van een landelijk doorrekenmodel, wordt het aantal passanten per week geraamd op De vrijdag (plaats 1), zaterdag (2) en woensdag (3) zijn de drukst bezochte dagen

26 4. ARBEIDSMARKT Op deze plaats een overzicht van een aantal kenmerken van de Vlissingse arbeidmarkt. In paragraaf 1 komt de vraagzijde aan de orde, gevolgd door de aanbodzijde in paragraaf 2. De laatste paragraaf geeft een beeld van de werkloosheid in de gemeente Vlissingen. 4.1 Vraagzijde Werkgelegenheidsontwikkeling In deze paragraaf wordt stilgestaan bij de werkgelegenheidsontwikkeling in de periode Het aantal vestigingen is in deze periode met 25% toegenomen (+ 546). Ook de werkgelegenheid laat een stijging zien, al is deze wat minder groot (+ 0,8%). Hierbij moet worden opgemerkt dat de werkgelegenheid vanaf 2008 een dalende lijn laat zien. In 2008 werkten er personen in de gemeente Vlissingen, in 2012 zijn dit personen Werkgelegenheidsindex De werkgelegenheidsindex is de door de Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland gedefinieerd als de werkgelegenheid uitgedrukt in een percentage van de beroepsbevolking. Een score van 100% wil zeggen dat de beroepsbevolking en het aantal arbeidsplaatsen even groot zijn. Tabel 15. Werkgelegenheidsindex 2012 Gemeente Beroepsbevolking Werkgelegenheid Werkgelegenheidsindex Borsele ,4 Goes ,8 Hulst ,5 Kapelle ,1 Middelburg ,0 Noord-Beveland ,5 Reimerswaal ,8 Schouwen-Duiveland ,7 Sluis ,2 Terneuzen ,3 Tholen ,7 Veere ,5 Vlissingen ,5 Totaal Zeeland ,1 Nederland ,4 Bron: CBS (beroepsbevolking) / LISA (werkgelegenheid) NB. Het aantal werkzame personen voor Vlissingen wijkt af van het aantal dat wordt genoemd in de tabellen 9b en 10b. Dit betreft voor dit model een andere manier van berekenen door het Landelijk Informatiesysteem Arbeidsplaatsen en vestigingen (LISA)

27 Tabel 15 wijst uit dat de gemeente Vlissingen een beperkte werkgelegenheidsfunctie heeft in Zeeland. De gemeenten Kapelle en Tholen scoren volgens dit model lager dan Vlissingen. Goes en Middelburg behalen in Zeeland de hoogste score Vacatures De bron van de in deze paragraaf gepresenteerde informatie is het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Hierbij moet worden opgemerkt, dat het UWV zicht heeft op een deel van de totale vacaturemarkt. Het werkelijke aantal vacatures zal in de praktijk hoger liggen. Figuur 14. Geindexeerde ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures Bron: UWV Het aantal openstaande vacatures in de gemeente Vlissingen daalt sinds Op provinciaal en landelijk niveau zet de daling een jaar later in. 4.2 Aanbodzijde Beroepsbevolking De beroepsbevolking is als volgt gedefinieerd: personen tussen de jaar die minstens twaalf uur per week (willen) werken, of actief op zoek zijn naar werk voor 12 uur. De beroepsbevolking van Vlissingen bestaat in 2012 uit personen. Gezien naar leeftijd (zie Tabel 16a. volgende bladzijde), levert de groep jaar het grootste aandeel. Gemeten naar opleidingsniveau (zie Tabel 16b.) vormen de middelbaar opgeleiden de grootste groep. In de periode is de beroepsbevolking afgenomen met personen. Ook op provinciaal niveau is de beroepsbevolking gedaald, landelijk is er een (kleine) stijging waarneembaar

28 Tabel 16a. Beroepsbevolking naar leeftijd Regio Jaar Totaal jaar Vlissingen Zeeland Nederland jaar jaar jaar jaar (x personen, afgerond) Bron: CBS Tabel 16b. Beroepsbevolking naar onderwijsniveau Regio Jaar Totaal Laag Middelbaar Hoog Onbekend Vlissingen Zeeland Nederland (x personen, afgerond) Bron: CBS Onderwijsniveau Laag: het hoogstbehaalde niveau is lager onderwijs; Middelbaar: het hoogstbehaalde niveau is middelbaar onderwijs; Hoog: het hoogstbehaalde niveau is hoger onderwijs (HBO en universitair). Bruto participatiegraad De bruto participatiegraad is het aandeel van de beroepsbevolking op het aantal jarigen. In de gemeente Vlissingen is dit 73,7%. Hiermee heeft Vlissingen het hoogste aandeel van alle Zeeuwse gemeenten. Het percentage ligt ook iets hoger dan op provinciaal en landelijk niveau

29 Figuur 15. Bruto participatiegraad 2013 Bron: CBS 4.3 Werkloosheid In deze rapportage wordt de definitie van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) gehanteerd, als over werkloosheid wordt gesproken. Het UWV spreekt van 'Niet-werkende werkzoekende (NWW)'. Dit zijn bij het UWV ingeschreven werkzoekenden tussen de jaar, die geen werk hebben of minder dan 12 uur per week werkzaam zijn. Figuur 16. Aandeel NWW-ers in de beroepsbevolking 2013 (werkloosheidspercentage) Bron: UWV

30 Op 1 januari 2013 telt de gemeente Vlissingen Niet-werkende werkzoekenden. Uitgedrukt in een percentage van de beroepsbevolking is dit 7,7%. Dit percentage is gelijk aan het landelijk gemiddelde, maar is aanzienlijk hoger dan het Zeeuwse gemiddelde (5,8%). Van alle Zeeuwse gemeenten, kent Vlissingen het hoogste werkloosheidspercentage. Tabel 17. Niet-werkende werkzoekende op 1 januari 2013 Vlissingen Zeeland Nederland Aantal NWW-ers % in beroepsbevolking 7,7 5,8 7,7 Leeftijd % % % jaar 14,8% 14,0% 12,8% jaar 51,9% 50,9% 53,2% jaar 33,3% 35,1% 34,1% Duur inschrijving 0-3 maanden 42,3% 38,8% 35,5% 3-6 maanden 22,4% 22,1% 21,0% 6-12 maanden 13,7% 15,8% 17,4% > 12 maanden 21,7% 23,3% 26,0% Opleidingsniveau Basisonderwijs 17,0% 20,6% 24,6% VMBO 16,1% 16,8% 17,4% HAVO/VWO 2,9% 3,1% 3,9% MBO 51,0% 45,5% 37,2% HBO en WO 13,0% 14,0% 16,9% Bron: UWV Tabel 17 geeft een beeld van de samenstelling van de groep ' Niet-werkende werkzoekenden'. Qua leeftijdsverdeling ontlopen de verhoudingen op gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau elkaar niet veel. In vergelijking met de Zeeuwse situatie kent Vlissingen iets meer jarigen. Het aantal personen dat langer dan 12 maanden bij het UWV staat ingeschreven, is in Vlissingen verhoudingsgewijs het laagst. Het opleidingsniveau is gedefinieerd als 'het niveau van de hoogste, met goed gevolg afgesloten opleiding'. In verhouding staan in Vlissingen iets minder hoger opgeleiden (HBO +) ingeschreven. De groep MBO'ers is echter weer zwaarder vertegenwoordigd in Vlissingen. Figuur 17. Ontwikkeling aantal niet-werkende werkzoekenden in Vlissingen

31 5. BEDRIJVENTERREINEN Een bedrijventerrein is een terrein van minimaal 1 hectare. Door de bestemming is een bedrijventerrein geschikt voor handel, nijverheid, commerciële en niet-commerciële dienstverlening. De gemeente Vlissingen telt 6 bedrijventerreinen. Baskensburg Dit terrein wordt in de periode tot en met 2014 gerevitaliseerd. Op Baskensburg heeft de gemeente geen grond meer beschikbaar. In de toekomst zal Baskensburg worden uitgebreid met (een gedeelte van) het naastgelegen sportcomplex Baskensburg, dat zijn functie verliest als sportpark Vrijburg gereed is. Op 1 mei 2013 waren er op dit bedrijventerrein 105 bedrijven en organisaties gevestigd. Met in totaal werkzame personen (bron: RIBIZ). Kenniswerf Rondom de HZ University of Applied Sciences en het ROC Scalda wordt de Kenniswerf ontwikkeld. De Kenniswerf is een ontwikkeling waarbij samenwerking tussen bedrijven en onderwijs centraal staat. Met gebruikmaking van elkaars kennis, kunde, diensten en faciliteiten. Op 1 mei 2013 waren er op dit bedrijventerrein 51 bedrijven en organisaties gevestigd. Met in totaal 994 werkzame personen (bron: RIBIZ). Edisonpark Ten noorden van de Kenniswerf ligt het Edisonpark. Dit is een particuliere ontwikkeling. Het Edisonpark biedt vestigingsmogelijkheden voor woon-werkcombinaties. Met kavels tot maar m2 en woon-werkvilla s tot m3, is het hier meer dan riant wonen en ondernemen. Daarnaast bestaan er volop mogelijkheden ruimten te huren in bedrijfsverzamelgebouwen. Op 1 mei 2013 waren er op dit bedrijventerrein 19 bedrijven en organisaties gevestigd. Met in totaal 152 werkzame personen (bron: RIBIZ). Poortersweg Een traditioneel bedrijventerrein, gelegen aan de zuidoostkant van Vlissingen. Het bedrijventerrein is geschikt voor de vestiging van productie-, constructie- en opslagbedrijven. In de komende jaren zal Poortersweg worden geherstructureerd. Ten zuiden van het terrein komt een nieuwe marinierskazerne, die in 2017 operationeel zal zijn. Op 1 mei 2013 waren er op dit bedrijventerrein 19 bedrijven en organisaties gevestigd. Met in totaal 150 werkzame personen (bron: RIBIZ). Souburg Een modern bedrijventerrein, gelegen langs de A58 en daardoor prima bereikbaar. Dit terrein wordt vanuit Souburg richting Vlissingen in fasen ontwikkeld.het bedrijventerrein is uitermate geschikt voor (handels)bedrijven, die op zoek zijn naar een zichtlocatie. Op 1 mei 2013 waren er op dit bedrijventerrein 11 bedrijven en organisaties gevestigd. Met in totaal 89 werkzame personen (bron: RIBIZ). Vrijburg Een modern bedrijventerrein, gunstig gelegen tussen Vlissingen en Middelburg. Op Vrijburg heeft de gemeente Vlissingen geen grond meer beschikbaar. Op 1 mei 2013 waren er op dit bedrijventerrein 83 bedrijven en organisaties gevestigd. Met in totaal 589 werkzame personen (bron: RIBIZ)

32 5.1 Voorraad uitgeefbaar bedrijventerrein Tabel 18. Voorraad uitgeefbaar bedrijventerrein 2013 Bedrijventerrein Souburg Fase II Fase II Netto omvang in m Poortersweg Buitenhaven III Kenniswerf Fase I (West) Fase II (Oost) Fase III (Binnenhavens-West) Fase IV (Binnenhavens-Oost) Edisonpark Totaal Bron: gemeente Vlissingen Uit Tabel 18 blijkt dat de bedrijventerreinen Kenniswerf en Souburg de meeste m2 vrij uitgeefbaar hebben. Enkele kernpunten uit het gemeentelijk bedrijventerreinenbeleid anno 2013: (Her)ontwikkelen gebied Binnenhavens; Doorontwikkelen bedrijventerrein Kenniswerf met hoogwaardige innovatieve en kennisintensieve bedrijven. In combinatie versterking van het onderwijscluster HZ/ROC; Verder ontwikkelen bedrijventerrein Souburg; Herstructureren en uitbreiden bedrijventerrein Poortersweg; Revitaliseren bedrijventerrein Baskensburg; Samen met de gemeenten Veere en Provincie Zeeland een bedrijventerreinenprogramma tot 2016 opstellen

33 6. PENDEL Pendelen is het reizen tussen huis en werklocatie. Periodiek inventariseert de Regionale Informatiebank bedrijven en Instellingen Zeeland (RIBIZ) de pendelbewegingen in Zeeland. De meest recente pendeltelling is van 2013, de telling daarvoor is van Ten tijde van het samenstellen van deze rapportage, zijn de gegevens over 2013 nog niet beschikbaar. De belangrijkste conclusies uit de telling van 2008: Iets meer dan de helft (54%) van het aantal banen in Vlissingen wordt ingevuld door inwoners van de gemeente zelf; Een kwart van het aantal banen is bezet door inwoners van de aangrenzende gemeenten Middelburg en Veere. Dit betekent dat gemiddeld personen uit Middelburg en Veere dagelijks naar Vlissingen reizen; Net als in de telling van 2003 is 80% van het aantal mensen dat in Vlissingen een baan heeft, woonachtig op Walcheren; Een groep van inwoners van Vlissingen werkt buiten de gemeente. Hiervan pendelen personen naar Middelburg, personen werken in de gemeente Goes; In de sectoren Industrie, Vervoer en Onderwijs worden de meeste banen ingevuld door personen die niet in de gemeente Vlissingen wonen

34 Colofon Uitgave Gemeente Vlissingen, Economie in cijfers 2013 Opdrachtgever Gemeente Vlissingen Afdeling Strategie, Beleid en Projecten Paul Krugerstraat MA Vlissingen Uitvoering Bibliotheek Vlissingen Spuistraat HR Vlissingen 2013 Gemeente Vlissingen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt zonder toestemming van Gemeente Vlissingen