DNA-lab dag. 9 maart Forensisch DNA-onderzoek: Puzzelen met pieken
|
|
- Mathijs Kurt van Dongen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DNA-lab dag 9 maart 2012 Forensisch DNA-onderzoek: Puzzelen met pieken
2 Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken Niveau Vak Leerdoelen Aansluitend bij Benodigde voorkennis indien apart gebruikt Bovenbouw havo/vwo Natuur, Leven en Technologie (NLT) & Biologie Inhoudelijke leerdoelen Na afloop van de lesmodule kunnen leerlingen begrijpen dat elke cel hetzelfde DNA heeft. Kunnen leerlingen uitleggen dat sommige plaatsen op het nietcoderende DNA sterk verschillen per persoon. Kunnen leerlingen uitleggen dat deze hypervariabele gebieden bestaan uit Short Tandem Repeats (STR s). Kunnen leerlingen uitleggen dat hypervariabele gebieden in het DNA de basis vormen voor identificatie van biologisch sporenmateriaal bij het forensisch onderzoek. Kunnen leerlingen begrijpen welke informatie je uit een DNAprofiel kunt halen. Kunnen leerlingen uitleggen dat ieder persoon een uniek DNAprofiel heeft. Kunnen leerlingen concluderen dat interpretatie van het DNAprofiel één van de belangrijkste en moeilijkste stappen in het forensisch DNA-onderzoek. Kunnen leerlingen begrijpen dat bloedverwanten een grotere kans hebben op een gelijk DNA-profiel. Praktische leerdoelen Na afloop van de lesmodule Kunnen leerlingen uitleggen welke technieken gebruikt worden bij het zoeken en identificeren van sporen op bewijsstukken. De handelingen hiervoor kunnen ze zelf uitvoeren. Kunnen leerlingen uitleggen dat DNA isolatie noodzakelijk is als je het DNA wilt bestuderen. Kunnen leerlingen uitleggen dat PCR gebruikt wordt om een specifiek stukje op het DNA te vermeerderen om het te kunnen vergelijken of te gebruiken voor experimenten. De handelingen hiervoor kunnen ze zelf uitvoeren. Kunnen leerlingen uitleggen dat gel-electroforese een techniek is om stukjes DNA na PCR zichtbaar te maken en te vergelijken op hoeveelheid en grootte. De handelingen hiervoor kunnen ze zelf uitvoeren. Kunnen leerlingen de verschillen en overeenkomsten uitleggen tussen gel-eletroforese en capillair elektroforese. Kunnen leerlingen eenvoudige DNA-profielen begrijpen en interpreteren. Biologie en module Forensisch Onderzoek van NLT Genen en DNA DNA bevat erfelijke informatie bij een menselijke cel ligt het DNA opgeslagen in de kern elke cel van een organisme bevat hetzelfde DNA en dezelfde genen DNA bevat een aantal genen die informatie bevatten voor het goed functioneren van een cel menselijk DNA bevat ongeveer genen verdeeld over 23 chromosomen bij bevruchting levert elke ouder 23 chromosomen
3 (geslachtscellen bevatten dus 23 chromosomen en lichaamscellen 46) de geslachtschromosomen zijn de chromosomen die het geslacht bepalen. Een vrouw heeft XX, een man heeft XY als een organisme voor een bepaald gen twee gelijke allelen heeft, dan noemt men dit een homozygoot organisme. Als het twee verschillende allelen heeft, noemt men het organisme heterozygoot. - bij celdeling wordt het DNA verdubbeld (replicatie) en vervolgens gelijk verdeeld over de twee dochtercellen (mitose) ieder mens heeft een unieke genetische code Benodigde lestijd Op deze module kan worden aangesloten met Ontwikkeld door Meer informatie? De moleculaire structuur van DNA een DNA molecuul heeft een dubbele helixvorm DNA is opgebouwd uit 4 basen (A, T, G, C) een basepaar wordt gevormd door A/T of C/G een nucleotide is opgebouwd uit een suiker, fosfaat en een base Inleidende les (30 50 minuten), practicum (180 minuten) TCATTCATTCAT Short tandem repeats (inhoudelijke verdieping) Wie van de drie? (inhoudelijke verdieping) Kruiswoordraadsel (afsluiting en beoordeling practicum) Puzzelen met pieken PLUS (inhoudelijke verdieping)* De reizende rechter (meningsvormende module) PO en toetsvragen (toetsing) * in ontwikkeling Forensic Genomics Consortium Netherlands, in samenwerking met Centre for Society and Genomics Dit DNA-lab is te volgen aan de Its Academy, Universiteit van Amsterdam Neem contact op met de ontwikkelaar en coördinator: Gerrianne van der Velde forensisch@dnalabs.nl
4 DNA-lab dag Workshop Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken Casus: overval op supermarkt In het practicum gaan jullie aan de slag als forensisch DNA-experts met de volgende zaak: Geweldadige overval op supermarkt KOOTWIJKERBROEK - 11 november 2009 Woensdag 11 november, rond uur, overvallen drie mannen een kleine supermarkt in het Gelderse Kootwijkerbroek. Net na opening van de winkel betreden twee mannen de winkel. De derde persoon, vermoedelijk ook een man, blijft op de uitzicht staan net buiten de supermarkt. De drie mannen dragen een bivakmuts om niet herkend te worden. Meteen na binnenkomst gaat een van de overvallers naar de caissière toe en gaat achter haar staan. Hij pakt haar ruw vast en dwingt haar geld af te staan. De caissière raakt door het geweld licht gewond aan De haar Officier lip. De van cassiere Justitie opent heeft besloten de kassalade verder in te opdracht gaan tot van vervolgonderzoek overvallers. De om drie vast overvallers te stellen of gaan de er verdachten vervolgens inderdaad met een nog de overvallers onbekend geldbedrag zijn. Jullie, de en DNA-experts een hele lading van sigaretten het NFI, ontvangen vandoor in daarom een rode een auto. politierapport De caissière en blijft een beduusd benoeming achter van en de belt Officier vervolgens van Justitie de politie. met een opdracht tot DNA-onderzoek. Lees het politierapport en de benoeming van de Officier van Justitie op de volgende Mede door pagina een goed signalement dat werd afgegeven door de caissière en door camerabeelden in en buiten de supermarkt hield de politie nog geen 40 minuten later twee verdachten aan in de buurt van de supermarkt. De derde verdachte wordt nog gezocht. De Officier van Justitie heeft besloten verder te gaan tot vervolgonderzoek om vast te stellen of de verdachten inderdaad de overvallers zijn. Jullie, de DNA-experts van het NFI, ontvangen daarom een politierapport en een benoeming van de Officier van Justitie met een opdracht tot DNA-onderzoek. Lees het politierapport en de benoeming van de Officier van Justitie op de volgende pagina Ontdek de nieuwe wereld van genomics
5 DNA-lab dag Workshop Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken Onderzoeksaanvraag forensisch DNA-onderzoek Regio: Politie Gelderland Naam aanvrager: Dhr. T.W. van Dalen Datum aanvraag: 16 november 2009 Referentienummer: Prioriteit: Laag Omschrijving van het misdrijf Korte omschrijving misdrijf: Deze zaak gaat om een overval van drie overvallers op een supermarkt aan de schoolstraat in Kootwijkerbroek. De overval vond plaats rondom uur s morgens. De overvallers dwingen de cassieres met geweld geld af te staan. Twee verdachten worden rondom uur opgepakt in de buurt van de supermarkt. Na een zoekactie wordt er een bivakmuts gevonden in de buurt van de supermarkt. Deze bivakmuts lijkt op de bivakmuts die werd omschreven door het slachtoffer en lijkt op de bivakmuts die te zien is op camerabeelden van de supermarkt. Datum delict: 11 november 2009 Wetsartikelen: Artikel 312 lid 1 SR / diefstal met geweld Te onderzoeken sporenmateriaal: Bivakmuts, gevonden in prullenbak op nog geen 500 meter van de supermarkt te Kootwijkerbroek. Deze bivakmuts lijkt op de bivakmuts die werk omschreven door het slachtoffer en lijkt op de bivakmuts die te zien is op de camerabeelden. Referentiemonster wangslijmvlies van slachtoffer Referentiemonster wangslijmvlies van verdachte 1 Referentiemonster wangslijmvlies van verdachte 2 Opdracht Officier van Justitie De Officier van Justitie benoemt jullie klas tot forensisch DNA-experts. De vraagstelling luidt: Van elk van de stukken van overtuiging dient indien mogelijk celmateriaal te worden afgenomen ter vaststelling van het bijbehorende DNA-profiel, waarna het verkregen profiel dient te worden vergeleken met dat van aangehouden of nog aan te houden verdachten en van derdebetrokkenen (slachtoffer) in dit onderzoek. Indien geen overeenkomsten worden gevonden dient het profiel te worden opgeslagen in de DNA-databank en te worden vergeleken met de daar aanwezige profielen. Ontdek de nieuwe wereld van genomics
6 DNA-lab dag Workshop Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken Waarnemingenblad Onderzoek bivakmuts Schrijf hier op welke onderdelen je van het stuk van overtuiging (SVO), in dit geval de bivakmuts, hebt bemonsterd. Schrijf ook op waarom je juist deze sporen hebt bemonsterd. Bloedtest Teken hier het resultaat van de bloedtest. Beschrijf hiernaast welke conclusie je hier uit kunt trekken. Speekseltest Teken hier het resultaat van de speekseltest. Beschrijf ook welke conclusie je hieruit kunt trekken. Ontdek de nieuwe wereld van genomics
7 DNA-lab dag Workshop Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken DNA-profielen Vul in onderstaande tabel de DNA-kenmerken in van jullie monster. Vul de tabel aan met de resultaten van je klasgenoten. Geslachtskenmerk TH01 D18S51 FGA D8S1179 Slachtoffer: Verdachte 1: Verdachte 2: Speekselspoor : Bloedspoor: Welke conclusie kun je hieruit trekken? Zeldzaamheidswaarde Van welk van de gevonden DNA-profielen wil je de zeldzaamheidswaarde weten? Waarom is het belangrijk om de zeldzaamheidswaarde van dit DNA-profiel te weten? Berekenen zeldzaamheidswaarde Frequentie TH01:. Frequentie D18S51:. Frequentie FGA:... Frequentie D8S1179:.. Frequentie van het volledige profiel = freq.th01 x freq.d18s51 x freq.fga x freq. D8S1179 =. Het matchende DNA-profiel heeft een zeldzaamheidswaarde van 1 op... Ontdek de nieuwe wereld van genomics
8 DNA-lab dag Workshop Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken Rapportage Rapporteer hier je bevindingen. Dit rapport gaat naar de Officier van Justitie. Ontdek de nieuwe wereld van genomics
9 Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken Waarom forensisch DNA-onderzoek? Forensisch DNA-onderzoek is hot! In het nieuws (zie filmpje) Crime Scene Investigation DNA-lab dag 9 maart 2012 Kim van den Bogaert & Michelle Claushuis Practicum Puzzelen met pieken Jongste DNA-lab (sinds maart 2010) Reizende variant Its Lab, te volgen op lokatie Science Park, Amsterdam Uit te breiden met extra onderdelen, zoals videoconferencing met experts van het NFI Te combineren met andere Its Labs neem contact op met coördinator Gerrianne van der Velde Aansluiting bij Natuur, Leven en Technologie Verdieping van hoofdstuk forensisch DNAonderzoek (bijna) alle belangrijke concepten komen in het practicum terug Theorie praktijk Op deze manier krijg je naast de theoretische kennis ook goede praktijkkennis Het is toepassen van de module met moderne apparatuur Het was uitgebreider dan de module, wat het interessanter maakte Casus: overval op supermarkt Benoeming door Officier van Justitie Officier van Justitie benoemt jullie tot deskundigen voor het DNA-onderzoek Tot jullie beschikking krijgen jullie: Bivakmuts Referentiemateriaal Slachtoffer Verdachte 1 Verdachte 2 1
10 Stappen in forensisch DNA-onderzoek Onderzoek naar biologische sporen op bivakmuts DNA-profiel maken uit sporen gevonden op bivakmuts Vergelijkend DNA-onderzoek DNA-databank Rapportage aan officier van justitie DNA-profiel maken van referentiemonsters Werken in een forensisch lab Beschermende kleding Altijd iemand die je handelingen controleert Zeer nauwkeurig en netjes werken Niet eten of drinken Goed nadenken over wat je doet/ziet Vragen als je iets niet weet! Pipetteren 50 µl 20 µl 5 µl Op zoek naar sporen op bivakmuts Gebruik altijd een nieuwe pipetpunt Pipet altijd rechtop houden Gebruikte pipetpunten in afvalbakje (deksel) Beschermende kleding aan! Bril meenemen Speekseltest (deel 1) VERGEET NIET EEN PIPETPUNT OP JE PIPET TE GEBRUIKEN! GEBRUIKTE PIPETPUNTEN IN JE AFVALBAK (DEKSEL BAKJE) Oefen eerst met water uit het blauwe epje (W) Probeer 5 µl (rode pipet), 20 µl (gele pipet) en 50 µl (blauwe pipet) water te pipetteren Voeg 200 µl extractie buffer (E) uit het groene epje toe aan het roze epje met je monster (stukje bivakmuts) Zorg dat je monster goed in de buffer zit (je kunt met een losse pipetpunt je monster in de vloeistof duwen) Zet het epje met monster in je rekje Voer de bloedtest uit (vraag de assistenten om de benodigdheden en uitleg) Speekseltest (deel 2) Pipetteer 50 µl van de extractiebuffer uit je roze epje (epje met monster) in een leeg geel epje Pipetteer 50 µl van de running buffer (R) uit het paarse epje hierbij Pipetteer de vloeistof (100 µl) in het onderste gaatje van de RSID-speeksel (saliva) strip (haal deze uit het witte pakketje) Vul de resultaten in op je werkbladen achterin je werkboekje 2
11 Bloedtest Werking speekseltest Tetrabase (kleurloos) + peroxide Test ongeldig Geen speeksel aanwezig Speeksel aanwezig Katalysator: hemoglobine Blauw gekleurd product + water Reageert de test op eiwitten of DNA? Theorie: short tandem repeats DNA Elke cel van 1 individu heeft hetzelfde DNA Waarom is dit belangrijk voor forensisch DNA-onderzoek? Coderend vs. niet-coderend DNA Menselijk DNA is voor een deel coderend Minder dan 2 % van het DNA Genen overgrote deel van DNA is niet coderend Meer dan 98 % van het DNA O.a. short tandem repeats 3
12 Short tandem repeats STRs op verschillende chromosomen Basis van forensisch DNA-onderzoek 4 basen steeds herhaald (bv. GCAC-GCAC-GCAC) Aantal herhalingen = DNA-kenmerk Weergeven met cijfer Aantal herhalingen van short tandem repeat voor ieder individu verschillend Short tandem repeats zeggen niets over uiterlijke kenmerken, ziektes, etc. Bron: 'De Essenties van forensisch biologisch onderzoek; Humane biologische sporen en DNA' en/of A.J. Meulenbroek. Homozygoot Heterozygoot Standaard forensisch DNA-onderzoek: 15 loci + geslacht 98% van het DNA is niet coderend 15 loci Per locus 2 DNA-kenmerken Technieken forensisch DNAonderzoek DNA-kenmerken gelijk of verschillend; weergegeven met cijfer(s) 4
13 DNA-isolatie op het forensisch lab DNA-isolatie Monster lyseren om cellen kapot te maken Gelyseerde monster op kolom brengen alleen DNA bindt aan membraan in kolom Wassen met buffer om restjes weg te wassen DNA blijft gebonden aan kolom DNA van kolom losmaken met elutie-buffer Je hebt nu gezuiverd DNA! Team 1: geïsoleerd DNA van slachtoffer Team 2: geïsoleerd DNA van verdachte 1 Team 3: geïsoleerd DNA van verdachte 2 Team 4: geïsoleerd DNA van speekselspoor Team 5: geïsoleerd DNA van bloedspoor Polymerase kettingreactie (PCR) Filmpje PCR Voor- en nadelen PCR Voordelen Heel veel specifieke stukjes DNA door kopieren Snel Mogelijk om met kleine hoeveelheden te werken Minder arbeidsintensief dan eerder gebruikte methodes Nadeel Zeer gevoelig (kans op contaminatie groter) Multiplex PCR In forensisch DNA-onderzoek niet één, maar meerdere stukjes DNA vermeerderen = multiplex PCR 5 STRs op verschillende chromosomen Amelogenine (X/Y) TH01 D18S51 FGA D8S Hoeveel primers nodig? 5
14 Multiplex PCR Teamnummers Team 1: geïsoleerd DNA van slachtoffer Team 2: geïsoleerd DNA van verdachte 1 Team 3: geïsoleerd DNA van verdachte 2 Team 4: geïsoleerd DNA van speekselspoor Team 5: geïsoleerd DNA van bloedspoor Klaarmaken monsters voor maken van DNA-profielen Label een leeg pcr-epje met je groepsnummer Pipetteer 5 µl van je sample (het pcr-epje met je groepsnummer) in het lege pcr-epje Pipetteer 5 µl van de capillaire gelelektroforesemix (p) erbij Breng je epje naar het QIAxcel-apparaat (capillaire gel-elektroforese) Starten capillaire gel-elektroforese Gel-elektroforese Capillaire gel-elektroforese Tijd (t) 6
15 Hoeveel pieken verwacht je? Bekijken resultaat capillaire gel-elektroforese Interpreteren resultaten Wat kunnen we hieruit concluderen? Grootte van het fragment bp = baseparen D8S1179 Grootte Freq.NL Aantal hh. (bp) Locus: Amel TH01 D18S51 FGA D8S1179 Slachtoffer: X/X 9/9 13/ /26 10/12 Verdachte 1: X/Y 9/9.3 13/16 21/24 10/13 Verdachte 2: X/Y 9/10 10/14 24/25 13/15 Speekselspoor: X/Y 9/10 10/14 24/25 13/15 Bloedspoor: X/Y 9/10 12/13 19/19 8/13 Wetenschappelijke bewijswaarde Wetenschappelijke bewijswaarde Hoe groot is de kans dat de DNA-profielen bij toeval matchen? Alleen berekenen bij match waarom? D8S1179 Grootte Freq.NL Aantal hh. (bp) zeldzaamheid locus D8 = * * 2= Kans dat iemand deze combinatie heeft voor dit locus is 5,4% 7
16 Rapportage match Welke DNA-profielen wel/niet matchen Waar deze DNA-profielen vandaan komen Berekende frequentie van matchende profiel DNA-profiel van 10 of meer loci: frequentie altijd kleiner dan 1 op 1 miljard NB De kans dat een broer van deze verdachte dit DNAprofiel heeft is veel groter (ongeveer één op tienduizend). Evt. resultaten door zoeken in DNA-databank Waarom geen absolute herkomstuitspraak? Extreem zeldzaam betekent niet uniek Eeneiige twee- of meerlingen Kans dat broer/zus matcht is groter dan een willekeurig gekozen persoon Kans op fouten Meer informatie? Gerrianne van der Velde, MSc. Ontwikkelaar en coördinator Puzzelen met pieken Vragen? forensisch@dnalabs.nl T: Science Park 904, kamer C XH Amsterdam 8
Leerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Inleidende les + werkbladen Forensisch DNA-onderzoek: Puzzelen met pieken Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands in samenwerking met Its Academy Tekst Gerrianne
Nadere informatienaar sporen Forensisch expert worden
Speuren B naar sporen Forensisch expert worden 3. Vaststellen identiteit Deze les ga je je verdiepen in één specifiek forensisch onderzoeksgebied. Je wordt als het ware zelf een beetje forensisch expert.
Nadere informatieTCATTCATTCAT: Short Tandem Repeats
TCATTCATTCAT: Short Tandem Repeats In het practicum Puzzelen met pieken heb je kennis gemaakt met forensisch DNA-onderzoek. In het practicum heb je onder andere gehoord over short tandem repeats (STR s).
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module TCATTCATTCAT: Short Tandem Repeats Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands (opgeheven in 2013) in samenwerking met Its Academy en de Faculteit
Nadere informatieHonden en Katten als Stille Getuigen. Daniëlle Hoogmoed, MSc.
Honden en Katten als Stille Getuigen Daniëlle Hoogmoed, MSc. State of Washington versus Kenneth Leuluaialii and George Tuilefano, 1996 Een echtpaar en hun hond dood aangetroffen in de woning. De politie
Nadere informatieLief Dagboek, 11 augustus Harry kwam opeens opdagen en ik liet hem het eiland zien. Hij is zo lief en begripvol. Ik kon het niet helpen en
Wie van de drie? Introductie De twintigjarige Sophie weet niet wie haar vader is. Het enige dat ze over haar vader weet, is dat het een zomerliefde van haar moeder Donna was en dat hij weg was voordat
Nadere informatieLeerlinghandleiding. Afsluitende module. Wie van de drie?
Leerlinghandleiding Afsluitende module Wie van de drie? Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands in samenwerking met Its Academy Tekst Gerrianne Koeman - van der Velde, Dianne Hamerpagt,
Nadere informatieComplexe DNA-profielen
Complexe DNA-profielen Inleiding Bij een DNA-onderzoek worden DNA-profielen bepaald en met elkaar vergeleken. Bij forensisch DNA-onderzoek wordt bijvoorbeeld een DNA-profiel van een verdachte vergeleken
Nadere informatieleerlinghandleiding Afsluitende module Complexe DNA-profielen
leerlinghandleiding Afsluitende module Complexe DNA-profielen Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands in samenwerking met Its Academy Tekst Melanie Rosenhart Vormgeving Identim, Wageningen
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Wie van de drie? Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands (opgeheven in 2013) in samenwerking met Its Academy en de Faculteit der Natuurwetenschappen,
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Complexe DNA-profielen Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands (opgeheven in 2013) in samenwerking met Its Academy en de Faculteit der Natuurwetenschappen,
Nadere informatieDe Reizende DNA-labs. 2-3 uur practicum met inleidende en afsluitende lessen voor docent
De Reizende DNA-labs 2-3 uur practicum met inleidende en afsluitende lessen voor docent Brug tussen biologie en scheikunde op school en de life sciences Leerlingen gaan zelf aan de slag met de nieuwste
Nadere informatieFORENSISCH DNA-ONDERZOEK HET PRACTICUM
FORENSISCH DNA-ONDERZOEK HET PRACTICUM Melanie Rosenhart werkt bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Bij het NFI werken wetenschappers die allerlei vragen proberen te beantwoorden die met strafrecht
Nadere informatieFORENSISCH DNA-ONDERZOEK VOORBEREIDENDE LES
FORENSISCH DNA-ONDERZOEK VOORBEREIDENDE LES Melanie Rosenhart werkt bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Bij het NFI werken wetenschappers die allerlei vragen proberen te beantwoorden die met
Nadere informatieHet DNA-profiel HOOFDSTUK 6. De berekende frequentie van voorkomen van DNA-profielen van tien of meer loci is altijd kleiner dan één op één miljard.
Het DNA-profiel HOOFDSTUK 6 De berekende frequentie van voorkomen van DNA-profielen van tien of meer loci is altijd kleiner dan één op één miljard. 135 136 13 Inhoudsopgave DNA 139 Elke cel hetzelfde DNA
Nadere informatieDe Essenties van forensisch DNA-onderzoek. Samenvatting interpretatie DNA-bewijs
EDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT De Essenties van forensisch DNA-onderzoek Samenvatting interpretatie DNA-bewijs 2007 Nederlands Forensisch Instituut Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
Nadere informatieH. DNA-vingerafdrukken. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteurs Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/40624 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieFiguur 1. Foto van de gevonden jas.
Stille getuigen Introductie In het practicum Puzzelen met pieken heb je kennis gemaakt met verschillende forensische technieken tijdens het oplossen van een overval. In deze les ga je aan de slag met een
Nadere informatieW18 Zelf aan de slag met de leskist DNA. Caspar Geraedts (De Praktijk / VU)
W18 Zelf aan de slag met de leskist DNA Caspar Geraedts (De Praktijk / VU) IK DOELEN Aan het eind van de workshop weet je wat je moet regelen om bij jou op school met de leskist DNA te kunnen werken, weet
Nadere informatieEDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT
EDERL DSFORE SISHIN IUU De Essenties van forensisch DN-onderzoek 5 Het DN-profiel 2006 Nederlands Forensisch Instituut lle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieDe Essenties van forensisch DNA-onderzoek. 5 Het DNA-profiel
EDERL DSFORE SISHIN IUU De Essenties van forensisch DN-onderzoek 5 Het DN-profiel 2007 Nederlands Forensisch Instituut lle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieDNA-profiling. ir. H.J.T. Janssen Gerechtelijk Laboratorium van het Ministerie van Justitie, Rijswijk
127 1 DNA-profiling ir. H.J.T. Janssen Gerechtelijk Laboratorium van het Ministerie van Justitie, Rijswijk 1. Inleiding 127 3 2. DNA-eigenschappen 127 3 3. DNA-vermeerderingstechniek (PCR) 127 4 4. Analyse
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Stille getuigen Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands (opgeheven in 2013) in samenwerking met Its Academy en de Faculteit der Natuurwetenschappen,
Nadere informatieForensische Statistiek
Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Universiteit van Amsterdam Wiskunde D-dag 1 juni 2011 Outline Misdrijf 1 Misdrijf 2 3 4 Outline Misdrijf 1 Misdrijf 2 3 4 Forum Romanum Forensisch Forum = markt
Nadere informatieLeidraad en praktische handvatten voor de jurist bij het doorgronden van conclusies forensisch DNA-onderzoek
Drs. A.J. Meulenbroek* Leidraad en praktische handvatten voor de jurist bij het doorgronden van conclusies forensisch DNA-onderzoek Met de onverminderd snelle ontwikkelingen in de DNA-technologie nemen
Nadere informatieDNA onderzoek in Gerechtszaken 1 oktober 2008
DNA onderzoek in Gerechtszaken 1 oktober 2008 Jean-Jacques Cassiman Leuvens Instituut voor Forensische Geneeskunde UZ Leuven Kern DNA CME 06 mrna: 3% of the DNA Protein ncrna:? % of the DNA Gene regulation
Nadere informatieFORENSISCH DNA-ONDERZOEK
FORENSISCH DNA-ONDERZOEK HANDLEIDING VOOR DOCENTEN Voor u ligt de docentenhandleiding bij het practicum forensisch DNA-onderzoek, onderdeel van de leskist DNA. De leskist DNA bestaat uit vier afzonderlijke
Nadere informatieDe Essenties van forensisch DNA-onderzoek. 7 Interpretatie van DNA-bewijs II
EDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT De Essenties van forensisch DNA-onderzoek 7 Interpretatie van DNA-bewijs II onvolledige DNA-profielen en DNA-mengprofielen 2007 Nederlands Forensisch Instituut Alle rechten
Nadere informatieDNA-onderzoek van minimale biologische sporen; gevoelige problematiek
PROF. DR. A.D. KLOOSTERMAN EN DRS. A.J. MEULENBROEK * DNA-onderzoek van minimale biologische sporen; gevoelige problematiek Het standaard forensisch DNA-onderzoek is één van de meest onderzochte, robuuste
Nadere informatieDocentenhandleiding. Afsluitende module. Op zoek naar een gen in een databank
Docentenhandleiding Afsluitende module Op zoek naar een gen in een databank Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieVerdieping: DNA alleen onvoldoende bewijs
Verdieping: DNA alleen onvoldoende bewijs Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen luisteren naar een radiofragment van Goedemorgen Nederland en lezen een tekst uit dagblad Trouw over de bewijsvoering
Nadere informatieHERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007
HERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007 NAAM: STUDENTNUMMER: CONTROLEER OF DIT TENTAMEN 14 PAGINA S BEVAT. Veel succes! o Je mag de achterkant van het papier ook zo nodig gebruiken,
Nadere informatieZONDER CELDELING GEEN KANKER
DE GEMENE DELER ZONDER CELDELING GEEN KANKER Naam: Klas: Datum: ZONDER CELDELING GEEN KANKER HAVO Celdeling is cruciaal voor het leven van organismen, en wordt dan ook heel nauwkeurig gereguleerd. Wanneer
Nadere informatieInleiding. Achtergrond van het DNA-onderzoek
6 Inleiding naar biologisch vaderschap, moederschap, ouderschap of andere familierelaties kan worden uitgevoerd wanneer er verschil van mening of twijfel bestaat omtrent de biologische verwantschap. Bijvoorbeeld
Nadere informatie2 Leg uit hoe de verschillende subtypes van Chlamydia trachomatis zijn ontstaan. Beschrijf de rol van antibioticagebruik hierin.
Examentrainer Vragen Nieuwe DNA-test voor chlamydia Chlamydia is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa) en kan onder meer leiden tot onvruchtbaarheid. In Nederland worden jaarlijks
Nadere informatie8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica
Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari 2018 8,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica 2 Fenotype, genotype en epigenetica Erfelijke
Nadere informatieDe Essenties van forensisch DNA-onderzoek. 8 Interpretatie van DNA-bewijs III
EDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT De Essenties van forensisch DNA-onderzoek 8 Interpretatie van DNA-bewijs III de context van de berekende frequentie 2007 Nederlands Forensisch Instituut Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieDe Essenties van forensisch DNA-onderzoek. 10 Begrippen
EDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT De Essenties van forensisch DNA-onderzoek 10 Begrippen 2007 Nederlands Forensisch Instituut Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieV6 Oefenopgaven oktober 2009
V6 Oefenopgaven oktober 2009 Fitness Met fitness wordt in de biologie bedoeld het vermogen van genotypen om hun allelen naar de volgende generatie over te dragen. De fitness wordt uitgedrukt in een getal
Nadere informatieDNA practicum De modellenwereld van DNA
DNA practicum De modellenwereld van DNA Inleiding Alle eigenschappen van een plant, zoals de grootte, de vorm van het blad, en de enzymen die nodig zijn voor de fotosynthese, liggen opgeslagen in het DNA.
Nadere informatieGENOMISCH KOOKBOEK LEERLINGENHANDLEIDING
GENOMISCH KOOKBOEK LEERLINGENHANDLEIDING LEERLINGENHANDLEIDING GENOMISCH KOOKBOEK 1 HOOFDSTUK 1 DNA EN DE ROL VAN RNA BIJ TRANSCRIPTIE 1.1 Hieronder zie je een vak met daarin de begrippen DNA en RNA. Maak
Nadere informatieHet menselijk genoom. Inleiding Medisch Technische Wetenschappen. Bioinformatica Deel 2. Gevouwen chromosoom. X chromosoom DNA.
Het menselijk genoom Het menselijk genoom (DN) bestaat uit: Mega Basenparen (MB),,, C,. Inleiding Medisch echnische Wetenschappen Bioinformatica Deel Michael Egmont-Petersen Het menselijk DN is ingedeeld
Nadere informatiePraktische opdracht ANW DNA bij misdrijven
Praktische opdracht ANW DNA bij misdrijven Praktische-opdracht door een scholier 1587 woorden 21 maart 2007 7,2 10 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstukkenindeling 1. Inleiding 2. DNA 3. Hoe gaat men te werk
Nadere informatie#VOS-039 versie 2.0. Handleiding Gelelektroforese kennismaking dye kit (VOS-039)
#VOS-039 versie 2.0 Handleiding Gelelektroforese kennismaking dye kit (VOS-039) Inhoudsopgave 1. Beschrijving experiment... 3 1.1 Inhoud kit:... 3 1.2 Benodigdheden:... 3 2. Achtergrond... 4 2.1 DNA fingerprinting...
Nadere informatieDe Essenties van forensisch DNA-onderzoek. 6 Interpretatie van DNA-bewijs I
EDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT De Essenties van forensisch DNA-onderzoek 6 Interpretatie van DNA-bewijs I match en berekende frequentie 2007 Nederlands Forensisch Instituut Alle rechten voorbehouden. Niets
Nadere informatieModule E: Van wie zijn de haren op het dode lichaam?
Module E: Van wie zijn de haren op het dode lichaam? Situatieschets Bij het onderzoek door de politie is gebleken dat er op het lichaam van Willem enkele haren zijn gevonden. Die kunnen afkomstig zijn
Nadere informatieLijk in koffer, Ro-erdam 1927
Lijk in koffer, Ro-erdam 1927 Prof. Dr. Peter de Knijff Forensisch Laboratorium voor DNA Onderzoek (FLDO) Afdeling Humane GeneNca LUMC en het Forensisch Genomisch ConsorNum Nederland (FGCN) het begin van
Nadere informatieAntwoorden op de opdrachten
Antwoorden door een scholier 2584 woorden 17 maart 2018 7,1 17 keer beoordeeld Vak NLT Antwoorden op de opdrachten Opdracht 0.1 Natuurkunde, scheikunde, biologie, geneeskunde. Natuurkunde: theorie van
Nadere informatieDocentenhandleiding 6x5 Daderprofiel DNA kit
Docentenhandleiding 6x5 Daderprofiel DNA kit #VOS-038A versie 2.0 Inhoud kit: 6 x 5 DNA profielen 6 x Dader profiel 6 x 200µl loading dye (kleurloze vloeistof) 4 g agarose 400µl gel dye (1000x) 100ml elektroforese
Nadere informatieConcept cartoons zijn meerkeuzevragen in de vorm van een dialoog met plaatje. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit:
Concept cartoons Concept cartoons zijn meerkeuzevragen in de vorm van een dialoog met plaatje. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit: Over de dialoog De uitspraken die de figuren doen, zijn gebaseerd op wetenschappelijk
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Zelfstandige module Op zoek naar een gen in een databank Op zoek naar een gen in een databank Met behulp van databanken kun je informatie opzoeken over genen. Een databank is een
Nadere informatieGENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES
GENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,
Nadere informatieDNA-verwantschapsonderzoek in de strafrechtpraktijk
Drs. A.J. Meulenbroek, dr. K. Slooten, mr. D.J.C. Aben, drs. C. van Kooten en dr. A.J. Kal* DNA-verwantschapsonderzoek in de strafrechtpraktijk Op 1 april 2012 is nieuwe DNA-wetgeving in het strafrecht
Nadere informatie6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door E. 1393 woorden 6 december 2016 6,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4: Erfelijkheid 5-HTTPLR gen heeft invloed op de hoeveelheid geluk die je ervaart.
Nadere informatie3 h3. geslachtscellen maken? CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 may 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/51181 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieDNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008
DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA 1. Hieronder zie je de schematische weergave van een dubbelstrengs DNA-keten. Een
Nadere informatieHandleiding Wie is de dader? Realtime gelektroforese DNA kit (VOS-038)
Handleiding Wie is de dader? Realtime gelektroforese DNA kit (VOS-038) #VOS-038 versie 3.2 Inhoudsopgave 1. Beschrijving experiment... 3 1.1 Samenstelling kit... 3 1.2 Benodigdheden... 3 2. Achtergrond...
Nadere informatieJongetje of meisje? hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 24 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62534 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie28 Testkruising testkruising = een kruising om te achterhalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is. Voorbeeld van een testkruising om te bepalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Op zoek naar een gen in een databank Op zoek naar een gen in een databank Tijdens het DNA-lab Lees de taal van de tumor hebben jullie drie genen onderzocht. Welke
Nadere informatieKlinische Genetica. Autosomaal dominante overerving
Klinische Genetica Autosomaal dominante overerving Klinische Genetica U bent (of uw kind is) doorverwezen naar de polikliniek Klinische Genetica. Tijdens de eerste afspraak legt een klinisch geneticus
Nadere informatieErfelijkheid van de ziekte van Huntington
Erfelijkheid van de ziekte van Huntington In de kern van iedere cel van het menselijk lichaam is uniek erfelijk materiaal opgeslagen. Dit erfelijk materiaal wordt ook wel DNA (Desoxyribonucleïnezuur) genoemd.
Nadere informatieDoor recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische
Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA DNA bevat de erfelijke informatie van een organisme. Een gen(ook wel erffactor) is een stukje DNA dat de informatie bevat voor een erfelijke eigenschap(bvb
Nadere informatieDocentenhandleiding 2x15 Daderprofiel DNA kit
Docentenhandleiding 2x15 Daderprofiel DNA kit #VOS-038 versie 2.1 Inhoud kit: 2 x 15 DNA profielen 2 x Dader profiel 2 x 1 ml loading dye (kleurloze vloeistof) 3 g agarose 400 µl blauwe gel dye (1000x)
Nadere informatieDNA in strafzaken: een analyse van het gebruik. Caroline Stappers 26 april 2018
DNA in strafzaken: een analyse van het gebruik Caroline Stappers 26 april 2018 DNA Bevat genetisch informatie Uniek voor ieder individu (m.u.v. identieke tweelingen) Gelijk in iedere cel (bv. speeksel,
Nadere informatieDocentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus
Docentenhandleiding Niveau: expert Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieKlinische Genetica. Autosomaal recessieve overerving
Klinische Genetica Autosomaal recessieve overerving Klinische Genetica U of uw kind is doorverwezen naar de polikliniek Klinische Genetica. Tijdens de afspraak legt een klinisch geneticus of een genetisch
Nadere informatieover Darwin en genomics
C C. Veranderingen in DNA Je gaat nu zelf onderzoek doen op basis van gegevens van het Forensisch Laboratorium voor DNA Onderzoek. Prof. dr. Peter de Knijff, die als geneticus bij dat laboratorium werkt,
Nadere informatie2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington
2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington Erfelijkheid Erfelijk materiaal in de 46 chromosomen De mens heeft in de kern van elke lichaamscel 46 chromosomen: het gaat om 22 paar lichaamsbepalende chromosomen
Nadere informatieTentamen Genetica 22-10-2004 Studentnr:
CONTROLEER OF DIT TENTAMEN 11 PAGINA S BEVAT. Veel succes! Je mag de achterkant van het papier ook zo nodig gebruiken, maar beantwoord vragen 1-6 niet op blaadjes van vraag 7 en de daarop volgende. 1.
Nadere informatie3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1
Nadere informatie5 H5. Een kind. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/51183
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 mei 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/51183 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieKlinische Genetica. Geslachtsgebonden (X-chromosoom gebonden) recessieve overerving
Klinische Genetica Geslachtsgebonden (X-chromosoom gebonden) recessieve overerving Klinische Genetica Bij uw bezoek aan de polikliniek Klinische Genetica heeft de klinisch geneticus of een genetisch consulent
Nadere informatieWelke combinatie van twee celorganellen en hun respectievelijke functies is correct?
Biologie Vraag 1 Welke combinatie van twee celorganellen en hun respectievelijke functies is correct? ribosoom en synthese van eiwitten kern en fotosynthese mitochondrion en fotosynthese ribosoom
Nadere informatieProject CSI. Leerlingenmateriaal
Project CSI Een project voor de ontwikkeling van algemene vaardigheden in combinatie met biologie, Nask 1 en 2 en Nederlands, voor leerjaar 3 van vmbo-gtl. Leerlingenmateriaal 1 Verantwoording 2017 SLO
Nadere informatieDe Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden
De Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden Inhoud Inleiding 2 DNA-onderzoek 2 De Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden 3 Voor wie? 4 Waar? 6 De afname 7 Hoe lang blijven gegevens bewaard? 7 Voordelen 8 Bezwaar
Nadere informatieNieuw DNA-onderzoek Nicky Verstappen. Uw hulp is onmisbaar bij het oplossen van dit misdrijf
Nieuw DNA-onderzoek Nicky Verstappen Uw hulp is onmisbaar bij het oplossen van dit misdrijf 1 Het mysterie rond de dood van Nicky Verstappen In de nacht van zondag 9 op maandag 10 augustus 1998 verdween
Nadere informatieSimulatie van een DNA-vaderschapstest
Simulatie van een DNA-vaderschapstest Concreet voorbeeld (Art. Lode Ramaekers Het belang van Limburg do. 24/01/02) Manu (fictieve naam) wil zekerheid, klaarheid over het biologische vaderschap van het
Nadere informatieVaststellen van de identiteit van een Nomen Nescio
Vaststellen van de identiteit van een Nomen Nescio Laatste kans op identificatie Als het graf van een onbekende (Nomen Nescio, of NN er) wordt geruimd, dan is dit de laatste kans om de identiteit vast
Nadere informatieActiviteitendagen V3. Thema: Sporenonderzoek. Activiteit: bloedspattenproef
Activiteitendagen V3 Dag 1 13 januari 2012 en 23 januari 2012 Thema: Sporenonderzoek Activiteit: bloedspattenproef Gebaseerd op NLT module havo Opzet en Handleiding begeleiders 1. Korte inleiding over
Nadere informatieKANKER EN KANKERONDERZOEK
DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment
Nadere informatieVIII NIEUW FORENSISCH-TECHNISCH FEIT: DE PIEKENPROFIELEN EN IMPACT OP BEWIJSCONSTRUCTIE HOF
VIII NIEUW FORENSISCH-TECHNISCH FEIT: DE PIEKENPROFIELEN EN IMPACT OP BEWIJSCONSTRUCTIE HOF 1. Een vijfde novum in forensisch-technische zin wordt gevormd door het volgende feit. Zoals hiervoor aangetoond
Nadere informatie#VOS-043 versie 1.1. Leerlingenhandleiding
#VOS-043 versie 1.1 Leerlingenhandleiding Het eerste deel van de proef bestaat uit het isoleren van het eigen DNA uit wangslijmvlies en het inzetten van de PCR. De analyse van de PCR producten middels
Nadere informatieProteomics. Waarom DNA alleen niet genoeg is
Proteomics Waarom DNA alleen niet genoeg is Reinout Raijmakers Netherlands Proteomics Centre Universiteit Utrecht, Biomolecular Mass Spectrometry and Proteomics Group Van DNA naar organisme Eiwitten zijn
Nadere informatieGENEXPRESSIE HET PRACTICUM
GENEXPRESSIE HET PRACTICUM Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,
Nadere informatieDNA-onderzoek bij veroordeelden
Regelingen en voorzieningen CODE 6.5.2.3 DNA-onderzoek bij veroordeelden algemene informatie bronnen ministerie van Veiligheid en Justitie: www.rijksoverheid.nl, januari 2011 brochure de wet DNA-onderzoek
Nadere informatieInformatiebrochure. Over DNA-onderzoek. 10 jaar Forensisch DNA-laboratorium UZA
Informatiebrochure Over DNA-onderzoek 10 jaar Forensisch DNA-laboratorium UZA 1. DNA in ons lichaam...4 1.1 Erfelijk materiaal...4 1.2 Uniek voor alle wezens...4 1.3 Identiek in alle cellen...4 2. DNA
Nadere informatieWereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:
Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren
Nadere informatieSamenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA.
Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou 4.1 Fenotype Genotype = waarneembare eigenschappen van een individu = de erfelijke informatie in het DNA Genotype + milieufactoren = fenotype Erfelijke
Nadere informatieHet gen van de ziekte van Huntington, twintig jaar verder.
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Kan een nieuwe techniek het genetisch testen van de ZvH drastisch
Nadere informatieHANDLEIDING VOOR DOCENTEN Versie september 2011
HANDLEIDING VOOR DOCENTEN Versie september 2011 DNAbAND is aanvankelijk ontwikkeld voor 1 e jaars modules moleculaire biologie binnen de unit Life Sciences and Technology, een samenwerking tussen Hogeschool
Nadere informatieGenetische Selectie. Eindwerk: hondenfokker 2 de jaar. Sabine Spiltijns
Genetische Selectie Eindwerk: hondenfokker 2 de jaar Sabine Spiltijns 2010-2011 0 We kunnen aan de hand van een genetische selectie ongeveer voorspellen hoe de puppy s van onze hondjes er gaan uitzien.
Nadere informatieDNA in de forensische diagnostiek
DNA in de forensische diagnostiek Ate Kloosterman 22 maart 2012 Rotterdam de Doelen NFI Humane Biologische Sporen (HBS) & WISK UvA Forensische Biologie 2 Welkom De impact van forensisch DNA! Puttense moordzaak
Nadere informatieGenetische Genealogie (DNA verwantschapsonderzoek) Kees van der Beek Gepensioneerd beheerder Nederlandse DNA databank voor strafzaken
Genetische Genealogie (DNA verwantschapsonderzoek) Kees van der Beek Gepensioneerd beheerder Nederlandse DNA databank voor strafzaken 1 Inhoud presentatie Wat is DNA Hoe erft DNA over van ouder op kind
Nadere informatiePRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE
PRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE Julia zit met haar tweeling Saskia en Onno bij de huisarts. De tweeling is nu 7 maanden oud. Onno huilt veel en spuugt zijn eten vaak weer uit. De huisarts vertelt Julia dat
Nadere informatieAfweer en Immuniteit
practicum over drie linies van afweer en vaccinatie Karlijn (16) wordt op een dag wakker met keelpijn en het lijkt alsof de klieren in haar hals zijn opgezet. Na een paar dagen is de keelpijn nog niet
Nadere informatieDe Essenties van forensisch DNA-onderzoek. 3 Morfologisch en DNA-onderzoek van haren
EDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT De Essenties van forensisch DNA-onderzoek 3 Morfologisch en DNA-onderzoek van haren 2007 Nederlands Forensisch Instituut Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag
Nadere informatie26 januari Hoe gaat het er in Nederland aan toe? Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (I) Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (II)
Hoe gaat het er in Nederland aan toe? Dr.Ir. C.P. (Kees) van der Beek MBA Beheerder Nederlandse DNA-databank voor strafzaken Brussel 26 januari 2012 Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (I) Op te nemen
Nadere informatie