Eenpersoonskamer steeds moeilijker betaalbaar

Transcriptie

1 Persdossier 12 november 2014 Tiende CM-ziekenhuisbarometer Eenpersoonskamer steeds moeilijker betaalbaar Voor het tiende jaar op rij publiceert CM de gemiddelde ziekenhuisfactuur voor de patiënt. Deze gegevens zijn gebaseerd op de analyse van zo n 1,4 miljoen facturen van CM-leden in Op 1 januari 2013 werden ereloonsupplementen verboden voor alle klassieke opnames in kamers voor twee of meer personen en voor de meeste ingrepen in kamers voor twee of meer personen in het dagziekenhuis. De tiende barometer maakt de balans op van wetsaanpassing voor een betere toegankelijkheid. Deze jaarlijkse studie laat ons toe om de evolutie van de factuur bij ziekenhuisopname op te volgen. Dit brengt ons tot een aantal aanbevelingen voor een betere financiële bescherming van de patiënt. De ziekenhuizen worden elk jaar betrokken bij de analyses. Zij krijgen de kans te reageren op hun resultaten. Op die manier worden fouten in de registratie en de facturatie gedetecteerd en krijgen we een correcter beeld van de realiteit en correctere facturen voor de patiënt. Op de CM-website vindt de surfer voor elk ziekenhuis de gemiddelde factuur terug. Op deze manier kan hij de prijzenpolitiek van de verschillende ziekenhuizen in België met elkaar vergelijken. Samenvatting van de opvallendste vaststellingen 1. Wat zijn de gevolgen geweest van het verbod op ereloonsupplementen met de uitzondering voor het dagziekenhuis? Ondanks de uitzondering voor het dagziekenhuis schaften bijna alle ziekenhuizen (hun ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen volledig af. Alleen CHIREC, Imelda, Iris Zuid, Heilig Hart in Leuven en Europaziekenhuizen rekenden nog ereloonsupplementen aan in kamers voor twee of meer personen in dagziekenhuis, in In die ziekenhuizen stegen ze ook sterk (tot +35 procent in Europaziekenhuizen, maar in dit ziekenhuis werden ze dan wel afgeschaft in 2014). Door het verbod inden 16 ziekenhuizen in kamers voor twee of meer personen bij klassieke opnames in 2013 in totaal 16 miljoen euro minder ereloonsupplementen dan in Deze daling werd niet gecompenseerd met een groei van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers. Deze stegen met 3 procent maar dat is minder dan de stijging van de jaren voordien. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 1

2 Het aantal opnames in eenpersoonskamers (met kamersupplement) bleef in 2013 nog stabiel. Tot op vandaag gebeurt minder dan één vierde van de klassieke opnames in een éénpersoonskamer en slechts 7 procent van de dagopnames. 2. Een klassieke opname in het ziekenhuis werd in procent duurder in een eenpersoonskamer en 6 procent goedkoper in een kamer voor twee of meer personen. Je betaalde gemiddeld euro in een eenpersoonskamer en 281 euro in een kamer voor twee of meer mensen. 3. Een dagopname daarentegen werd duurder. +5 procent (voor chirurgische ingrepen) en +8 procent (voorniet-chirurgische ingrepen), zowel in de eenpersoonskamers als in de kamers voor twee of meer personen. De gemiddelde factuur in het chirurgisch dagziekenhuis bedroeg 660 euro in een eenpersoonskamer en 125 euro in een kamer voor twee of meer. 4. Ook de kost van medisch materiaal is een belangrijke verklaring voor de evoluties in de prijzen. In het klassiek ziekenhuis daalt de kost van materiaal doordat er meer materialen terugbetaald worden. In het chirurgisch dagziekenhuis zien we dan weer een sterke stijging van de materiaalkost voor de patiënt bij kijkoperaties (orthopedische ingrepen). Zo zien we voor meniscusverwijdering bijna een verdubbeling van het remgeld (+170 procent). 5. Per opname betaalt de patiënt gemiddeld 32 euro voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Dat bedrag is al meer dan tien jaar stabiel en zelfs dalend, maar de variatie tussen de opnames is groot. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 2

3 CM-achtpuntenplan om klassegeneeskunde te vermijden De globale daling in de factuur in kamers voor twee of meer personen bewijst dat politieke beslissingen hun effect hebben. Kamersupplementen in kamers voor twee of meer personen werden afgeschaft. Medisch materiaal en implantaten worden beter terugbetaald, maar ook veel meer gebruikt. Toch blijven de verschillen tussen de ziekenhuizen groot. Deze verschillen zouden ertoe kunnen leiden dat er zich twee types ziekenhuizen gaan onderscheiden: ziekenhuizen voor de rijken en ziekenhuizen voor de minder gegoeden. Deze tendens naar een duale geneeskunde moeten we tegengaan, vindt CM. Deze acht concrete voorstellen van CM dragen daartoe bij. 1. Een beperking van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers tot 100 procent van het officieel honorarium, zowel bij opnames met overnachting als bij dagopnames De ereloonsupplementen in eenpersoonskamers kennen sinds 2004, het begin van onze metingen, elk jaar een forse stijging. Deze evolutie kan leiden tot een duale geneeskunde, met enerzijds ziekenhuizen met een kwalitatief sterk en goed betaald medisch korps en een aanbod aan luxe-suites. Anderzijds zijn er dan ziekenhuizen die betaalbaar zijn, maar moeten vechten om de artsen te houden, voldoende attractief te blijven voor de meer gegoede patiënten en financieel rond te komen. Ziekenhuizen, die met overheidssubsidies gebouwd worden, die voor de verzorging van de patiënten worden gefinancierd, en waar artsen werkzaam zijn wiens prestaties in grote mate worden terugbetaald door de sociale zekerheid, moeten medische zorg aanbieden die voor iedereen gelijk is en voor iedereen betaalbaar blijft. Een beperking van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers tot maximum 100 procent zou de opwaartse kostenspiraal ten laste van de patiënt tegenhouden en oneerlijke concurrentie vermijden van ziekenhuizen die op meer gegoede patiënten en duurder betaalde artsen mikken. Zeker voor bevallingen, waarbij de ouders meestal voor eenpersoonskamer kiezen, dringt deze beperking zich op. Ereloonsupplementen vormen er in sommige ziekenhuizen een reëel financieel risico voor de jonge ouders. 2. Een verbod op ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen bij dagopnames Op 1 januari 2013 werden de ereloonsupplementen bij wet verboden in kamers voor twee of meer personen in het klassiek ziekenhuis. Dit verbod werd echter niet doorgetrokken naar het dagziekenhuis. Er zijn in 2014 nog vier ziekenhuizen waar de artsen ereloonsupplementen mogen aanrekenen voor opnames in kamers voor twee of meer personen. Het is onzinnig om een uitzondering op het verbod in stand houden, ter wille van vier ziekenhuizen. CM is verheugd dat het federaal regeerakkoord van 9 oktober 2014 een verbod aankondigt van de ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen. We pleiten er dan ook voor om hier zo snel mogelijk werk van te maken. Een volledig verbod op ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen zou een geruststelling zijn voor de patiënt en transparanter en eerlijker voor de ziekenhuizen. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 3

4 3. Garantie van de vrije keuze van arts, ook in een kamer voor twee of meer mensen Als ziekenfonds krijgen wij regelmatig signalen van patiënten dat zij verplicht worden voor een eenpersoonskamer te kiezen indien zij door een bepaalde arts willen behandeld worden. Dit is voor CM onaanvaardbaar, want de kamerkeuze mag op geen enkele manier de bereidheid van een arts beïnvloeden om een patiënt te verzorgen. Ook de Orde der Geneesheren - die hier begin dit jaar over bevraagd werd - stelt dat het weigeren van zorg aan een patiënt op basis van de kamerkeuze ingaat tegen de geneeskundige plichtenleer (advies van 22 februari 2014). 4. Een kostenraming voor patiënten vóór hun ziekenhuisopname De variatie in de facturen voor de patiënt is enorm. Tien procent van de patiënten in het klassiek ziekenhuis betaalt minder dan 50 euro, maar een andere tien procent moet meer dan euro neertellen en bij één op de honderd opnames loopt de factuur zelfs op tot meer dan euro. Om verrassingen te vermijden is het dus wenselijk dat patiënten voor hun opname een kostenraming zouden krijgen, hetzij op het moment van de afspraak hetzij via een kostprijssimulator op de website van het ziekenhuis. Meer dan een ziekenhuis stelt reeds dergelijke simulator online ter beschikking. CM juicht dit toe en moedigt de andere ziekenhuizen aan hier ook werk van te maken. 5. Medisch materiaal beter terugbetalen door de wettelijke ziekteverzekering Dankzij bijkomende budgetten betaalt de ziekteverzekering implantaten en medisch materiaal beter terug. Maar, voor het materiaal bij kijkoperaties, meestal in dagziekenhuis, werd halfweg 2012 een terugbetaling voorzien met een aandeel ten laste van de patiënt van 55 procent. Hierdoor werd bijvoorbeeld het weghalen van de meniscus op één jaar 37 procent duurder. Deze evolutie waarschuwt ons voor een reëel gevaar. Er komen immers jaarlijks nieuwe materialen en technieken bij. Om te vermijden dat de kost hiervan steeds meer naar de patiënt wordt geschoven, dient hiervoor voldoende budget te worden voorzien. 6. Solidariseren van de kost van niet-terugbetaalde geneesmiddelen onder de ziekenhuispatiënten, zodat geen enkele patiënt voor een onaangename verrassing komt te staan CM pleit voor het solidariseren van de kost voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Elke patiënt zou dan per opname 32 euro betalen, ongeacht zijn of haar eigen gebruik van nietterugbetaalde geneesmiddelen. Deze vorm van forfaitarisering zou de onvoorspelbare variatie van de kost van niet terugbetaalde geneesmiddelen doen verdwijnen. 7. Een patiëntenfactuur van maximaal 200 euro voor een opname met overnachting in een kamer van twee of meer personen Zonder ereloonsupplementen, met goed vergoed medisch materiaal en gesolidariseerde nietterugbetaalde geneesmiddelen moet het mogelijk zijn de factuur voor elke patiënt in een kamer voor twee of meer personen in elk ziekenhuis te beperken tot 200 euro. In 2013 hadden, mede dankzij het beschermingsmechanische van de maximumfactuur (MAF), slechts 10 procent van de opnames in kamers voor twee of meer personen, of zo n opnames, een factuur hoger dan 200 euro). Zo kan elke patiënt er op rekenen dat hij of zij nooit meer dan 200 euro uit eigen zak zal moeten betalen. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 4

5 8. Een correcte en transparante financiering van de ziekenhuizen die de verpleegkundige zorg en andere personeelskosten beter dekt De stijgende ereloonsupplementen in eenpersoonskamers en de grote variatie tussen de ziekenhuizen en artsen doen vragen rijzen over de mechanismes van de ziekenhuisfinanciering. Welk aandeel van de artsenhonoraria is er werkelijk nodig voor een correcte ziekenhuisfinanciering? De financiële druk op de artsen om mee de werking van het ziekenhuis te financieren, is voor sommige specialisten een reden om zich op een privépraktijk te richten waar zij vrij hun honorarium kunnen bepalen. Een transparantere en correctere financiering van de ziekenhuizen, in combinatie met medische honoraria die in hoofdzaak de intellectuele acte van de arts financieren (en niet de overige werkingskosten van het ziekenhuis), zouden deze verdoken privatisering tegengaan. Als CM scharen we ons achter de verklaringen in het federaal regeerakkoord om te gaan naar een gemengd financieringssysteem met een prospectieve financiering voor standaardiseerbare zorg. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 5

6 Vijf tips voor de patiënt om onaangename verrassingen te vermijden 1. Kies kostenbewust of u een eenpersoonskamer of een gemeenschappelijke kamer wenst. Informatie over de kost van de verschillende kamertypes vindt u op de opnameverklaring die u wordt voorgelegd ten laatste op het moment van de opname. U kan de opnameverklaring ook vooraf opvragen. Zeker voor een dagopname, waar u maximaal enkele uren gebruik zal maken van uw kamer is dit belangrijk. Het verschil in prijs tussen een eenpersoonskamer en een kamer voor twee of meer personen is er nog groter dan bij een klassieke opname. 2. Vraag uw arts te schatten wat de kost van de ingreep zal zijn (medisch materiaal en ereloon). Bij een heelkundige ingreep bijvoorbeeld, kan de kost van het medisch materiaal (implantaten of hechtmiddelen die in het lichaam blijven) hoog oplopen. De hoogte van het ereloon kan en mag besproken worden. 3. Vergelijk ziekenhuistarieven op en pas uw keuze van ziekenhuis aan voor zover dat mogelijk is. 4. Vraag naar de tarieven van de diverse kosten (televisie, telefoon, internet, maaltijd voor de begeleidende partner of ouder ). 5. Leg uw factuur voor aan uw ziekenfonds vooraleer te betalen. Onze medewerkers kunnen u uitleg geven over de inhoud van uw factuur en nagaan of er geen fouten of onwettige aanrekeningen in staan. In die gevallen kan de dienst ledenverdediging uw factuur betwisten bij het ziekenhuis. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 6

7 Vergelijkingsmodule voor de ziekenhuistarieven op cm.be CM biedt op haar website een interactieve module aan om de prijzenpolitiek van de ziekenhuizen te vergelijken ( Deze vergelijkingsmodule wordt elk jaar geactualiseerd. Je kiest een kamertype, een type opname (met of zonder overnachting) en een dienst of ingreep, selecteert vervolgens de gewenste ziekenhuizen en je krijgt het detail van de kosten in de gekozen ziekenhuizen. De bedragen zijn opgesplitst in rubrieken zoals honoraria en supplementen voor materiaal. Om de tabel vlotter te kunnen lezen, staan de cijfers in verschillende kleuren. Rood: dit ziekenhuis past de tarieven van de 25 procent duurste ziekenhuizen toe. Oranje: dit ziekenhuis past de tarieven van de 25 procent ziekenhuizen met gemiddelde tarieven toe. Groen: dit ziekenhuis past de tarieven van de goedkoopste ziekenhuizen toe (onder de mediaan). Ereloonsupplementen van minder dan 1 procent worden automatisch in het groen aangeduid, ongeacht de mediaanwaarde. De bedragen in deze vergelijking zijn gemiddelden (mediane waarden) op basis van de facturen van Deze bedragen zijn geen engagement: de werkelijke factuur kan lager of hoger zijn al naargelang de zwaarte van de ingreep, het al dan niet geconventioneerd zijn van de geneesheer, het type materiaal en de verblijfsduur. De gefactureerde bedragen geven ook geen enkele indicatie over de kwaliteit van de zorg. Indien het ziekenhuis rode of oranje cijfers vertoont, raden wij de patiënten aan waakzaam te zijn en meer informatie te vragen over de supplementen om verrassingen te vermijden. Wanneer de waarden van de gekozen ziekenhuizen in het groen vermeld staan, kan de factuur toch nog hoog zijn (ze hangt immers onder meer af van de ernst van de gezondheidstoestand en de verblijfsduur), maar ze zal relatief lager zijn dan in ziekenhuizen waarvoor de resultaten in rood of oranje aangeduid zijn voor dezelfde ingreep. In ieder geval kunnen de patiënten die aangesloten zijn bij CM in geval van een overdreven hoge of incorrecte factuur terecht bij CM-medewerkers. Elk jaar worden op deze manier enkele miljoenen euro aan CM-leden terugbetaald. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 7

8 Inhoud Samenvatting van de opvallendste vaststellingen... 1 CM-achtpuntenplan om klassegeneeskunde te vermijden... 3 Vijf tips voor de patiënt om onaangename verrassingen te vermijden... 6 Vergelijkingsmodule voor de ziekenhuistarieven op cm.be... 7 Analyse van de ziekenhuisfacturen van Evolutie van het aantal ziekenhuisopnames Evolutie van het aantal opnames in eenpersoonskamers en regionale verschillen Klassieke opnames Dagziekenhuis Evolutie van de gemiddelde factuur per kamertype en regionale verschillen Klassieke opnames Chirurgisch dagziekenhuis De ereloonsupplementen Wat veranderde er op 1 januari 2013? De maxima volgens de opnameverklaringen Werkelijk aangerekende ereloonsupplementen: klassieke opnames in eenpersoonskamers Als voorbeeld: hoeveel kost een bevalling in het ziekenhuis? Chirurgisch dagziekenhuis Inkomsten van de ziekenhuizen uit patiëntenbetalingen naargelang het kamertype De kamersupplementen voor eenpersoonskamers Klassieke opnames Dagziekenhuis De kost van het materiaal Chirurgische ingreep met klassieke opname Chirurgisch dagziekenhuis De niet-vergoede geneesmiddelen Klassiek Chirurgisch dagziekenhuis Bijlage 1: Overzichtstabellen van de gemiddelde kost voor de patiënt Bijlage 2: Methodologie Bijlage 3: Ereloonsupplementen, wettelijk toegestaan? Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 8

9 Aantal opnames Analyse van de ziekenhuisfacturen van Evolutie van het aantal ziekenhuisopnames We tellen in België jaarlijks 3,4 miljoen ziekenhuisopnames. Bijna de helft hiervan (46 procent) zijn dagopnames, en dit aandeel groeit gestaag. Het aantal dagopnames steeg de laatste 10 jaar met gemiddeld 4,5 procent. Niet alleen worden bestaande behandelingen minder ingrijpend door de verbeterde technieken (bijvoorbeeld operaties via kijkbuis), ook komen er nieuwe vormen van behandeling bij waarvoor geen overnachting vereist is (vb. nieuwe geneesmiddelen voor chemotherapie bij kanker). Ook het feit dat we steeds langer leven brengt meer opnames met zich mee. Jaarlijks komen er voor heel het land zo n dagopnames 1 bij, zodat we in 2013 uitkwamen bij 1,6 miljoen dagopnames. Dagopnames vervangen deels de klassieke opnames (bijvoorbeeld voor cataract operaties, of voor de behandeling van spataders), maar ook het aantal klassieke opnames stijgt. In 2013 telden we klassieke opnames meer dan in 2012 (groei van 1 procent). Dit brengt het totaal op 1,8 miljoen klassieke opnames. Zie figuur 1. Figuur 1: Evolutie van het aantal ziekenhuisopnames in België Evolutie aantal ziekenhuisopnames klassieke opname niet chirurgisch dagziekh (exclusief ambulante forfaits) chirurgisch dagziekh We maken onderscheid tussen chirurgisch en niet-chirurgisch dagziekenhuis. In het niet-chirurgisch dagziekenhuis worden heel wat relatief snelle ingrepen gedaan zoals de verwijdering van een tandwortel in het kaakbeen, het wegnemen van goedaardige gezwellen via kijkbuis, het radiologisch in beeld brengen van de kransslagaders, enzovoort. Andere veel voorkomende types behandelingen in niet-chirurgisch dagziekenhuis zijn de kankerbehandeling met geneesmiddelen (chemotherapie), de nierdialyse en de chronische pijnbehandeling. Deze twee laatsten beschouwen we eerder als ambulante prestaties en dus niet als echte ziekenhuisopnames. 1 Bij de dagopnames worden de ambulante forfaits niet meegerekend. Ambulante forfaits zijn de forfaits voor dialyse, chronische pijn, mini-forfait (afgeschaft in 2014) en manipulatie poortkatheter. Deze zijn zeer frequent en hun aantal stijgt fors, maar ze kunnen niet als een echte dagopname worden beschouwd. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 9

10 De meest voorkomende chirurgische dagingrepen zijn ingrepen in de domeinen oftalmologie (oogheelkunde), orthopedie (heelkunde van het steun- en bewegingsapparaat), stomatologie (mond- en kaakheelkunde), oto-rhino-laryngologie (ingrepen door neus-, keel-, oorartsen, kortweg ORL of NOK), urologie (operatieve behandelingen aan de urinewegen en/of mannelijke geslachtsorganen) en gynaecologie (operatieve behandelingen aan het vrouwelijk voortplantingssysteem). Oftalmologie en orthopedie zijn samen goed voor de helft van de ingrepen in het chirurgisch dagziekenhuis. Figuur 2 geeft een idee van de verdeling van de verschillende pathologieën bij de chirurgische dagopnames. Figuur 2: Aandeel van de verschillende pathologieën in het aantal dagopnames Chirurgisch dagziekenhuis: aandeel van de pathologieën in het aantal opnames, % 15% 23% orthopedie oftalmo 6% stomato ORL 8% urologie 18% 26% gynaeco andere De klassieke opnames (dus de opnames mét overnachting) in deze studie zijn gegroepeerd volgens de dienst waarbinnen de patiënt verzorgd werd. Volgende vijf diensten werden weerhouden in de analyses: heelkunde, inwendige geneeskunde 2, pediatrie, materniteit en de dienst geriatrie en revalidatie. Figuur 3 geeft de verdeling van de opnames weer overheen deze diensten. 2 Patiënten die een heelkundige ingreep ondergingen en toch op de dienst inwendige geneeskunde verbleven, worden in deze studie toch ondergebracht bij de dienst heelkunde Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 10

11 Figuur 3: Aandeel van de selectie van diensten in de klassieke opnames Verdeling van de opnames over de geselecteerde diensten, klassieke opnames % 6% Heelkunde 9% 40% Inwendige geneeskunde Pediatrie Materniteit 37% Geriatrie en revalidatie 2. Evolutie van het aantal opnames in eenpersoonskamers en regionale verschillen In België hangt de hoogte van de ziekenhuisfactuur in de eerste plaats af van de kamerkeuze van de patiënt. Een patiënt die kiest voor een eenpersoonskamer betaalt een veelvoud van wat een patiënt betaalt die zijn kamer deelt met één of meerdere personen. De hogere prijs heeft niet alleen betrekking op de kamer zelf (kamersupplementen, zie punt 5), maar ook op de prijs die de arts aanrekent (ereloonsupplementen, zie punten 3 en 4). Om de patiëntenfactuur te evalueren is het dus belangrijk te weten in welk kamertype een patiënt terecht komt. Klassieke opnames Het aandeel van de opnames in eenpersoonskamers (berekend op basis van het aandeel opnames waarbij een kamersupplement werd aangerekend 3 ) bleef in 2013, net als de laatste 5 jaar, stabiel op gemiddeld 23 procent bij een klassieke opname, 69 procent in de materniteit en 9 procent in de geriatrie en revalidatie. In de pediatrie neemt het aantal eenpersoonskamers wel elk jaar toe en komen we in 2013 uit op 38 procent van de verblijven. Ook was er in 2013 één ziekenhuis dat zijn aantal éénpersoonskamers verdubbelde (CHIREC). Dat is duidelijk te zien op figuur 4: de meeste punten (ziekenhuizen) bevinden zich op de diagonaal, slechts één punt zweeft er ver boven. 3 In een aantal gevallen wordt geen kamersupplement aangerekend terwijl de patiënt toch in een éénpersoonskamer ligt, (bijvoorbeeld om medische redenen). De eenpersoonskamer was dan geen expliciete keuze van de patiënt. In dit geval beschouwen wij dit ook als een opname in een twee- of meerpersoonskamer. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 11

12 % 1-peroonskamers in 2013 Figuur 4: Kamerkeuzebeleid per ziekenhuis, aantal eenpersoonskamers in 2012 en % Kamerkeuzebeleid per ziekenhuis : klassiek ziekenhuis 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% % 1-persoonskamers in 2012 De meerderheid van de opnames gebeurt dus in twee- of meerpersoonskamers, maar de materniteit vormt hierop de uitzondering: daar is zowel de vraag naar als het aanbod aan eenpersoonskamers veel groter. Deze cijfers verbergen grote verschillen tussen de ziekenhuizen. In CHIREC (Brussel), CHC Saint Vincent et Sainte Elisabeth (Luik), en het UZA zijn er respectievelijk 57 procent, 53 procent en 50 procent eenpersoonskamers. In het UZ Leuven en het UZ Brussel daarentegen slechts 13 procent en drie ziekenhuizen gaan nog lager met 12 of 11 procent (Grand Hôpital de Charleroi, Centre Hospitalier de Dinant, CH EpiCURA in Ath). De verschillen op provinciaal niveau zijn af te lezen in figuur 5: Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 12

13 Figuur 5: Proportie kamertype per provincie, klassieke opnames, 2013 Dagziekenhuis In het dagziekenhuis is het aandeel opnames in eenpersoonskamers veel kleiner: 7 procent voor chirurgische ingrepen, 3 procent voor niet-chirurgische. In een deel van de gevallen is er dan ook bijna geen sprake van een kamer en rust je gewoon even uit in een zetel. Ook deze cijfers verbergen grote verschillen tussen ziekenhuizen. In CHIREC en het AZ Heilige Familie in Reet krijgen in meer dan 20 procent van de chirurgische dagopnames de patiënten een eenpersoonskamer. In andere ziekenhuizen worden er nooit eenpersoonskamers aangerekend in het chirurgisch dagziekenhuis. De variatie op niveau van de provincies is zichtbaar op figuur 6. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 13

14 Figuur 6: proportie kamertype per provincie, chirurgisch dagziekenhuis, % Proportie 1 en 2 of meerpersoonskamers per provincie, chirurgisch dagziekenhuis, % 80% 70% 60% 50% 90% 90% 95% 96% 97% 98% 91% 93% 94% 95% 96% 40% 30% 2 of meerpk 1pk 20% 10% 0% 10% 10% 5% 4% 3% 2% 9% 7% 6% 5% 4% 3. Evolutie van de gemiddelde factuur per kamertype en regionale verschillen Klassieke opnames Een klassieke opname in het ziekenhuis werd in 2013 algemeen 1 procent goedkoper. De opnames in eenpersoonskamers werden wel 2 procent duurder maar deze stijging wordt in het globale gemiddelde gecompenseerd door de daling met 6 procent in kamers voor twee of meer personen. We komen in 2013 uit op een gemiddelde van 281 euro ten laste van de patiënt voor een opname in kamers voor twee of meer personen, en een vijfvoud daarvan, namelijk euro, voor een opname in een eenpersoonskamer. Het gemiddelde over alle kamertypes heen bedraagt 533 euro. Over de periode van 2004 tot 2013 betekent dit een jaarlijkse reële stijging van 1 procent in eenpersoonskamers en een jaarlijkse reële daling van 3 procent in kamers voor twee of meer personen. De verklaring voor deze evoluties bespreken we in de volgende punten, maar kort samengevat stijgt de factuur in eenpersoonskamers door een stijging van de ereloonsupplementen en daalt de factuur door dalingen in drie rubrieken: de kost voor materiaal (ook in eenpersoonskamers), en de daling van ereloon- en kamersupplementen in kamers voor twee of meer personen (zie figuur 7). Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 14

15 Gemiddeld factuurbedrag ( ) Figuur 7: Evolutie van de gemiddelde kost per opname, per kamertype Evolutie van de factuur voor de patiënt per rubriek klassieke hospitalisatie per kamertype (prijzen 2013) individuele kamer kamer voor 2 of meer Remgeld Materiaal- kamer en andere supplementen Honorariumsupplementen Chirurgisch dagziekenhuis De evolutie van de factuur in het dagziekenhuis vertoont gelijkenissen met deze in het klassiek ziekenhuis, maar de recente evolutie is toch is verschillend. Daar waar in het klassieke ziekenhuizen de prijs globaal daalt, stijgt de prijs van een chirurgische dagopname in 2013 met 4 procent (in beide kamertypes). Zo komen we in 2013 uit op een gemiddelde van 125 euro ten laste van de patiënt voor een dagopname in kamers voor twee of meer personen en ook hier een vijfvoud voor de eenpersoonskamers, namelijk 660 euro ten laste van de patiënt. Het gemiddelde over alle kamertypes heen bedraagt 161 euro. Over de periode van 2009 tot 2013 betekent dit een jaarlijkse reële stijging van 3 procent in eenpersoonskamers en van 4 procent in kamers voor twee of meer personen (zie figuur 8). De verklaring voor deze stijging bespreken we in de volgende punten, maar kort samengevat zijn zowel ereloonsupplementen als de materiaalkost hiervoor verantwoordelijk. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 15

16 Figuur 8: Evolutie van de factuur voor de patiënt in chirurgisch dagziekenhuis, prijzen Evolutie van de factuur voor de patiënt in chirurgisch dagziekenhuis, prijzen eenpersoonskamers twee- of meerpersoonskamers remgeld andere supplementen ereloonsupplementen 4. De ereloonsupplementen Wat veranderde er op 1 januari 2013? Op 1 januari 2013 verbood de overheid alle ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen in het klassiek ziekenhuis. De overheid liet wel de mogelijkheid om ereloonsupplementen aan te rekenen in het dagziekenhuis. Vanaf 1 juli 2014 zou het verbod ook gelden voor oncologische zorg in het dagziekenhuis en werd het verbod voor patiënten met verhoogde tegemoetkoming of met het statuut van chronisch ziek terug hersteld zoals dat voorheen ook al bestond 4. Behalve voor oncologische zorg, bleven ereloonsupplementen dus toegestaan in kamers voor twee- en meer personen in dagziekenhuis. Er werd gevreesd dat, ter compensatie van het verbod, er een toename zou zijn van het aantal opnames in eenpersoonskamers en van het aantal aanrekeningen van ereloonsupplementen in eenpersoonskamers en in dagziekenhuis. Het bilan bleek in 2013 echter eerder positief: Ondanks de uitzondering voor het dagziekenhuis schaften alle ziekenhuizen, uitgenomen vijf (CHIREC, Imelda, Iris Zuid, Heilig Hart in Leuven en Europaziekenhuizen) hun ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen volledig af. Waar in 2013 wel nog ereloonsupplementen aangerekend werden in kamers voor twee of meer personen in dagziekenhuis stijgen ze ook sterk (tot +35 procent in Europaziekenhuizen). 4 Dit verbod bestond al voor deze patiënten (door de wet op de beschermde patiënten ) maar het verbod van 1 januari 2013 had als onbedoeld neveneffect dat deze bescherming werd opgeheven. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 16

17 Door het verbod inden 16 ziekenhuizen in kamers voor twee of meer personen bij klassieke opnames in 2013 in totaal 16 miljoen euro minder ereloonsupplementen dan in Deze daling werd niet gecompenseerd met een groei van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers. Deze stegen met 3 procent maar dat is minder dan de stijging van de jaren voordien. Het aantal eenpersoonskamers bleef in 2013 nog stabiel (uitgenomen in 1 ziekenhuis, zie punt 2). Tot op vandaag gebeurt minder dan één vierde van de klassieke opnames in een éénpersoonskamer en slechts 7 procent van de dagopnames. De maxima volgens de opnameverklaringen Het maximaal percentage ereloonsupplementen is het maximum dat elk ziekenhuis met zijn artsen afspreekt. Dit maximum (per kamertype) staat in de opnameverklaring die elke patiënt ter ondertekening krijgt voorgelegd ten laatste bij het begin van de opname en is uitgedrukt in procent van het officieel tarief per prestatie 5. Op de opnameverklaring duidt de patiënt zijn/haar kamerkeuze aan. Uit deze opnameverklaringen leiden wij af dat in 40 ziekenhuizen de artsen nooit meer dan 100 procent ereloon mogen aanrekenen (figuur 9). Vijf ziekenhuizen trokken hun maxima op in 2013 (van 100, 175 of 200 procent tot 125 of 150, 200 of 275 procent). Anderzijds haalden twee ziekenhuizen hun maxima terug van 300 procent naar 200 procent (Sint Jansziekenhuis in Brussel) en van 400 procent naar 300 procent (CHIREC, Brussel). De twee ziekenhuizen die nog de 400 procent hanteren in 2013 zijn het Hôpital Universitaire Des Enfants Reine Fabiola (HUDERF, Brussel) en Sainte Anne- Saint Rémi (Brussel), maar dit laatste ziekenhuis ging begin 2014 ook naar 300 procent. Figuur 9: Maximaal aanrekenbaar ereloonsupplement in elk ziekenhuis in 2012 en % Maximaal aanrekenbaar ereloonsupplement in eenpersoonskamers volgens opnameverklaring, in 2012 en % 350% 300% 250% 200% % 100% 50% 0% De gegevens, geüpdatet voor 2014 zijn gevisualiseerd op de kaart van België in figuur Het officieel tarief is gelijk aan de som van de RIZIV- vergoeding plus het persoonlijk aandeel van de patiënt voor de betreffende prestatie. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 17

18 Figuur 10: Maximaal aanrekenbaar ereloonsupplement 2014, per ziekenhuis op de kaart van België Werkelijk aangerekende ereloonsupplementen: klassieke opnames in eenpersoonskamers Naast de maxima is het ook leerrijk te analyseren wat de werkelijk toegepaste ereloonsupplementen waren in Deze bedroegen gemiddeld 62 procent. Dat dit veel lager ligt dan de maxima komt doordat er op heel wat artsenprestaties geen ereloonsupplementen (mogen) worden aangerekend 6. Nominaal ging het in de klassieke opnames over 804 euro (op een totale factuur van 1391 euro). De ereloonsupplementen stegen met 3 procent in Deze groei is iets lager dan de jaarlijkse groei van 4 procent die we de laatste 10 jaar constateerden. Het Brusselse ziekenhuis CHIREC blijft de hoogste bedragen aanrekenen voor vergelijkbare behandelingen. Dit lees je af van de kolommen gemiddeld procent ereloonsupplement in tabel 1. De rangschikking gebeurt op basis van gemiddeld percent ereloonsupplement, aangezien dit een vergelijkbaar gegeven is. De totale gemiddelde factuur voor de patiënt daarentegen is geen vergelijkbaar gegeven want deze hangt af van de zwaarte van de behandelingen in het ziekenhuis. Zo zal een academisch ziekenhuis typisch gemiddeld een hogere factuur moeten voorleggen ook al rekent het procentueel minder ereloonsupplementen aan. 6 Voorbeelden hiervan zijn forfaitaire honoraria voor medische beeldvorming en klinische biologie. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 18

19 Bij deze 10 de barometer, stellen we vast dat de top 10 van Tabel 1, elk jaar ongeveer dezelfde blijft. De vier eerste ziekenhuizen uit deze tabel komen sinds 2004 zelfs systematisch elk jaar terug. De kleine groep ziekenhuizen uit tabel 1 overschaduwt de veel grotere groep van ziekenhuizen waar de facturen stabieler blijven van jaar tot jaar. In tabel 2 vind je de top-tien van de minst dure ziekenhuizen in eenpersoonskamers. Tabel 1: Top-tien van de ziekenhuizen met de hoogste ereloonsupplementen (in procent) in eenpersoonskamers voor klassieke opnames Gemeente Ziekenhuis maximum 1 procent ereloon supplement gemiddeld procent ereloon supplement toename ereloon supplement in 2013 gemiddelde totale factuur patiënt Brussel 2 CHIREC 300% 180% -0,3% Rocourt CHC St.Vincent Ste.Elisabeth 275% 161% 7,3% Brussel Clin. Univ. Hôpital Erasme 300% 149% 2,3% Gosselies Clinique Notre-Dame de Grâce 250% 148% 8,6% Brussel UCL Saint-Luc 300% 140% 4,0% Brussel Europaziekenhuizen 300% 130% 8,4% La louvière CHU Tivoli 300% 127% -2,7% Ottignies Clinique Saint Pierre Ottignies 200% 123% 1,5% Gilly Grand Hôpital De Charleroi 200% 122% 5,0% Brussel CHU Brugmann 300% 115% 3,7% Percentage zoals vermeld op de opnameverklaring 2 Zes sites verspreid over Brussel en Waals-Brabant Tabel 2: Top-tien van de ziekenhuizen met de laagste ereloonsupplementen (in procent) in eenpersoonskamers Gemeente Ziekenhuis maximum 1 procent ereloon supplement gemiddeld procent ereloon supplement toename ereloon supplement in 2013 gemiddelde totale factuur patiënt Edegem UZ Antwerpen 150% 32% -13,2% 969 Torhout Sint-Rembertziekenhuis 100% 36% -0,4% 747 Arlon Vivalia 200% 37% -24,0% 767 Roeselare Heilig Hart Roeselare-Menen 100% 37% -4,5% 826 Izegem Sint-Jozefskliniek 100% 39% 4,1% 861 Tongeren AZ Vesalius 100% 40% 4,6% 781 Zottegem AZ Sint-Elisabeth 100% 44% -2,0% 937 Hasselt Jessaziekenhuis 100% 44% -0,6% Ieper Jan Yperman Ziekenhuis 100% 44% 10,5% 940 Dendermonde AZ Sint-Blasius 100% 44% 24,4% Percentage zoals vermeld op de opnameverklaring Het verschil tussen de ziekenhuizen blijkt ook als we deze groeperen per provincie (zie figuur 11). Brussel is een grote uitschieter. Daarna rekenen de artsen de hoogste ereloonsupplementen aan in de provincies Waals-Brabant (Saint Pierre, Ottignies) en Luik (CH Saint Vincent & Ste. Elisabeth). In Vlaanderen zit Vlaams-Brabant het hoogst met twee ziekenhuizen in de Brusselse invloedsfeer (AZ Jan Portaels, Vilvoorde en RZ Sint Maria in Halle). Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 19

20 kost per opname in euro Brussel Brabant Wallon Liège Hainaut Namur Luxembourg Vlaams-Brabant Antwerpen Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Limburg Brussel Hainaut Luxembourg Namur Liège Brabant Wallon Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Antwerpen Limburg Figuur 11: Samenstelling van de factuur voor de patiënt per provincie, klassieke opnames Samenstelling van de factuur voor de patiënt, per provincie, klassieke opnames Eenpersoonskamers Twee- en meerpersoonskamers Remgeld Materiaal en diverse supplementen Kamersupplementen Honorariumsupplementen De variatie tussen de ziekenhuizen is dus groot, maar ook het soort ingreep bepaalt in sterke mate het bedrag van de ereloonsupplementen. Dit is het gevolg van het feit dat ereloonsupplementen berekend worden als een percent van de officiële tarieven. De duurste behandelingen grijpen plaats in de diensten heelkunde en materniteit. Dit is goed zichtbaar in figuur 12. Figuur 12: Evolutie van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers per dienst Honorariumsupplementen 1-persk. +4% +3% +2% +9% +1% Algemeen komt het hierop neer dat supplementen voornamelijk worden aangerekend bij technische ingrepen (bijvoorbeeld anesthesie of chirurgische ingrepen). Hierdoor is er sprake van Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 20

21 kost voor de patiênt in euro een grote ongelijkheid in de vergoeding van de verschillende artsenspecialismen. De laatste jaren werden er een reeks inspanningen geleverd om deze verschillen weg te werken door de vergoedingen van bijvoorbeeld geriaters en pediaters (die meer intellectuele prestaties leveren) op te waarderen, maar deze zogenaamde herijking is zeker nog niet ten einde. Als voorbeeld: hoeveel kost een bevalling in het ziekenhuis? Eenpersoonskamers worden bij uitstek gebruikt in de materniteit. De grote meerderheid van de moeders overnacht na de bevalling in een eenpersoonskamer. In sommige ziekenhuizen wordt deze bijzondere wens aangewend om goed door te rekenen met kamer- en ereloonsupplementen. Daardoor is bevallen in het ziekenhuis vaak duur. Voor een normale bevalling (geen keizersnede) betaal je gemiddeld 183 euro in een tweepersoonskamer en euro in een eenpersoonskamer. De verschillen tussen de ziekenhuizen zijn groot en voor eenpersoonskamers lijkt elke regio hier een andere trend te volgen (figuur 13). Het grootste aantal eenpersoonskamers komt voor in Vlaanderen. Daar zijn deze goedkoper dan in Wallonië of Brussel. In Vlaanderen betaalde je in 2013 gemiddeld euro, in Wallonië euro en in Brussel euro voor een bevalling in een eenpersoonskamer. Figuur 13: Kost voor de patiënt van een klassieke bevalling: per kamertypes en per regio Kost voor de patiënt van een natuurlijke bevalling in eenpersoonskamers en twee- of meerpersoonskamers per regio, in prijzen bed 2 of + bedden 1 bed 2 of + bedden 1 bed 2 of + bedden Vlaanderen Wallonië Brussel Remgeld Hono. Sup. Kamersup. Andere sup. De Brusselse ziekenhuizen bevinden zich dan ook in de top 10 van duurste ziekenhuizen voor een natuurlijke bevalling: zie tabel 3. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 21

22 Tabel 3: Top-tien duurste ziekenhuizen voor een natuurlijke bevalling in een eenpersoonskamer Gemeente Ziekenhuis Bedrag (euro) ereloonsupplem. Bedrag (euro) kamersupplem. Bedrag (euro) totaal patiënt Bruxelles CHIREC Bruxelles Cliniques Universitaires Saint-Luc Gosselies Clinique Notre-Dame De Grâce Brussel Europaziekenhuizen Rocourt CHC St. Vincent & Ste. Elisabeth Bruxelles Clinique Ste. Anne - St.-Remi Liege CHC Cliniques Saint-Joseph Ottignies Clinique Saint Pierre Ottignies Bruxelles Cliniques Univ. Hopital Erasme La louviere CHU Tivoli Toch voeren sommige ziekenhuizen een gematigde prijspolitiek. In tabel 4 staan de tien ziekenhuizen met de laagste gemiddelde factuur voor een bevalling in Tabel 4: Top-tien goedkoopste ziekenhuizen voor een natuurlijke bevalling in een eenpersoonskamer Gemeente Ziekenhuis Bedrag (euro) ereloonsupplem. Bedrag (euro) kamersupplem. Bedrag (euro) totaal patiënt Roeselare H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen Maaseik Ziekenhuis Maas en Kempen Torhout Sint-Rembertziekenhuis Aalst Algemeen Stedelijk Ziekenhuis Dendermonde AZ Sint-Blasius Zottegem AZ Sint-Elisabeth Izegem Sint-Jozefskliniek Gent AZ Sint-Lucas Arlon Vivalia Sint-Truiden RZ Sint-Trudo Chirurgisch dagziekenhuis Ook in de eenpersoonskamers in het chirurgisch dagziekenhuis kan de factuur hoog oplopen omwille van de ereloonsupplementen. Deze bedroegen in 2013, gemiddeld 516 euro, of vier vijfden van de totale factuur van 660 euro. Ook deze ereloonsupplementen stegen in 2013 met 3 procent. Tabel 5 geeft voor het voorbeeld van de orthopedische dagingrepen weer, welke in 2013 de duurste ziekenhuizen waren voor opnames in eenpersoonskamers. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 22

23 euro per opname Tabel 5: Top 10 duurste ziekenhuizen orthopedie in dagziekenhuis, eenpersoonskamers 2013 maximum 1 gemiddeld gemiddeld gemiddeld Gemeente Ziekenhuis procent procent bedrag totale ereloon ereloon ereloon factuur supplement supplement supplement patiënt Brussel 2 CHIREC 300% 210% Brussel CHU Brugmann 300% 210% Rocourt CHC St. Vincent Ste. Elisabeth 275% 198% Brussel Clin. Univ. Hôpital Erasme 300% 171% Liege CHC Cliniques Saint-Joseph 250% 161% Seraing CH Bois De L'Abbaye et De 200% 153% Hesbaye Liege CHR De La Citadelle 200% 148% Brussel Kliniek Sint-Jan 200% 147% Brussel UCL Saint-Luc 300% 145% Gilly Grand Hôpital De Charleroi 200% 144% Percentage zoals vermeld op de opnameverklaring 2 Zes sites verspreid over Brussel en Waals-Brabant In figuur 14 worden de verschillen per provincie duidelijk, waarbij ereloonsupplementen de grootste variatie verklaren. Figuur 14: Patiëntenfactuur in het chirurgisch dagziekenhuis in eenpersoonskamers, per provincie, Samenstelling van de patiëntenfactuur in het chirurgisch dagziekenhuis in 1-persoonskamers per provincie, materiaal en diverse geneesmiddelen kamersupplement honorariumsupplement remgeld 0 Nog interessanter is het na te gaan hoe de ereloonsupplementen evolueerden in kamers voor twee of meer personen. Het verbod op ereloonsupplementen van 1 januari 2013 gold immers niet voor het dagziekenhuis (de uitzondering voor beschermde patiënten en voor kankerbehandeling ging pas in half 2014). Toch schaften, zoals vermeld de meeste ziekenhuizen deze ereloonsupplementen volledig af. De vijf ziekenhuizen die dit niet deden zijn terug te vinden in de tabel 6. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 23

24 Europaziekenhuizen schafte deze ereloonsupplementen uiteindelijk ook af in kamers voor twee of meer personen, maar bevond zich in 2013 in een overgangssituatie. Tabel 6: De vijf ziekenhuizen met ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen: chirurgische dagopnames Gemeente Ziekenhuis maximum 1 procent ereloon supplement gemiddeld procent ereloon supplement toename ereloon supplement in 2013 gemiddeld totale factuur patiënt Brussel 2 CHIREC 300% 98% +9% 732 Brussel Iris Zuid Ziekenhuizen 300% 60% +7% 457 Bonheiden Imelda Ziekenhuis 150% 21% +4% 163 Brussel Europaziekenhuizen 0% 7% +35% 148 Leuven RZ Heilig Hart Leuven 50% 5% +11% Percentage zoals vermeld op de opnameverklaring 2 Zes sites verspreid over Brussel en Waals-Brabant Het gevolg van deze situatie dat het ziekenhuis CHIREC per jaar voor 13 miljoen euro aan ereloonsupplementen int in kamers voor twee of meer in dagziekenhuis. De andere ziekenhuizen van tabel 6 (exclusief Europaziekenhuizen) innen samen 8 miljoen euro aan dergelijke ereloonsupplementen, en alle andere ziekenhuizen 0 euro. Inkomsten van de ziekenhuizen uit patiëntenbetalingen naargelang het kamertype Uit figuur 15 blijkt ook dat de inkomsten uit patiëntenbetalingen in eenpersoonskamers in het klassiek ziekenhuis, deze uit de kamers voor twee of meer personen overtreffen, ondanks het sterke numerieke overwicht van het aantal opnames in kamers voor twee of meer personen (zie punt 2). Voor dagziekenhuis (zowel chirurgisch als niet chirurgisch) zijn de totale inkomsten uit patiëntenbetalingen wel groter uit de opnames in kamers voor twee of meer personen dan in eenpersoonskamers, maar dit geldt niet voor de ereloonsupplementen. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 24

25 klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag Figuur 15: Totaal volume betalingen door patiënten per type hospitalisatie en kamer Totaal volume betalingen door patiënten per type hospitalisatie en kamer, prijzen andere kosten ereloonsupplementen remgeld eenpersoonskamers twee- en meerpersoonskamers Merk op dat supplementen niet worden opgevangen door de maximumfactuur. De opnames in eenpersoonskamers vertegenwoordigen in 2013 slechts 23 procent van alle opnames, maar ze betekenen wel 58 procent van de totale uitgaven van de patiënten voor klassieke opnames. De totale uitgaven voor klassieke opnames door patiënten in eenpersoonskamers was 562 miljoen euro en in kamers voor twee of meer personen 413 miljoen euro. 5. De kamersupplementen voor eenpersoonskamers Klassieke opnames Vandaag spreken we enkel nog van kamersupplementen in eenpersoonskamers. Deze supplementen werden in kamers voor twee of meer personen immers verboden voor beschermde patiënten in 2006 en voor iedereen afgeschaft in Uit de facturen blijkt de variatie in de kamersupplementen enorm. Deze gaan van 19 euro per dag in het UZA tot 157 euro per dag in de Cliniques Universitaires Saint-Luc. De hele range is zichtbaar in figuur 16. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 25

26 kamersupplement per dag in euro per dag kamersupplement Figuur 16 : Kamersupplement in eenpersoonskamer per ziekenhuis 180 Kamersupplement per dag in eenpersoonskamers, klassieke opnames rangnummer ziekenhuis Het gemiddelde is 39 euro per dag in klassiek ziekenhuis. Dit betekent een stijging van 5 procent tegenover Deze stijging is zichtbaar in de volgende figuur (figuur 17). Figuur 17: Evolutie van de kamersupplementen, klassieke opnames in éénpersoonskamers 180 Evolutie van de kamersupplementen per dag, klassieke opnames in 1-persoonskamers kamersupplement per dag in 2012 Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 26

27 Het spreekt vanzelf dat opnames met een langere ligduur een hoger aandeel op de factuur van kamersupplementen met zich meebrengen. Terwijl het gemiddelde bedrag aan kamersupplementen 241 euro is, betaal je in de diensten geriatrie en revalidatie, ten gevolge van de langere ligduur, gemiddeld 598 euro aan kamersupplementen. Dagziekenhuis In dagziekenhuis komen de eenpersoonskamers veel minder voor. De prijs die ervoor aangerekend wordt is echter vergelijkbaar met het klassiek ziekenhuis: 44 euro in chirurgisch dagziekenhuis (een stijging van +4 procent tegenover 2012) en 42 euro in niet-chirurgisch dagziekenhuis (+7 procent). 6. De kost van het materiaal De sector van de implantaten (bijvoorbeeld heup- of knieprothesen, stents, pacemakers, maar ook staafjes en vijsjes, vaatenten, ) en medische materialen (mini-camera s voor kijkbuisoperaties, katheters, hechtingsnietjes, ) is in volle ontwikkeling. Jaarlijks komen er nieuwe implantaten en materialen bij die de oude vervangen of die nieuwe mogelijkheden introduceren in de geneeskunde. We staan aan de vooravond van de introductie van op maat ontwikkelde en in 3Dgeprinte medische hulpstukken met nog ongekende mogelijkheden. Aan deze technologische vernieuwing hangt uiteraard een prijskaartje. Gelukkig werd in de laatste jaren een substantiële groei toegestaan van het budget voor deze materialen (jaarlijks 4 à 5 procent, zie groene balken in figuur 18). Toch moeten we waakzaam zijn voor de hoge kost die op ons afkomt en in het bijzonder op de patiënt. Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 27

28 miljoen euro Figuur 18: Evolutie van de globale uitgaven voor implantaten en medisch materiaal 900 Evolutie van de globale uitgaven voor implantaten en medisch materiaal, prijzen Uitgaven volgens RIZIV Supplementen + Niet vergoedbare 300 Remgelden In de zoektocht naar besparingen werd beslist het budget voor implantaten vanaf 2013 in te krimpen en de index te bevriezen. Dit lijkt in tegenspraak met de bestaande en komende noden, maar anderzijds kan het ook een signaal betekenen aan de industrie om hun prijzen in lijn te houden met de reële productiekost. De evaluatie van de voorgestelde prijzen is de taak van de Prijzencommissie op de FOD Economie. Een producent die een nieuw product op de markt wil brengen moet hiervoor een dossier neerleggen dat zijn prijs motiveert. Deze dossiers zijn echter in de praktijk vaak niet transparant onderbouwd en dus moeilijk te beoordelen. Bovendien moeten slechts enkele categorieën van implantaten 7 hun vergoedingsaanvraag via de Prijzencommissie indienen. Daarnaast is er sinds 1 juli 2014 een commissie operationeel waarin universiteiten, ziekenfondsen, zorgverstrekkers en leveranciers van implantaten vertegenwoordigd zijn met als missie nieuwe implantaten en invasieve medische hulpmiddelen te evalueren op hun medische meerwaarde en advies uit te brengen aan de minister over de terugbetaling ervan binnen de vastgestelde termijn van 240 dagen. Het effect van deze commissie zal ten vroegste vanaf 2015 duidelijk worden. Chirurgische ingreep met klassieke opname In 2011 werd de terugbetaling voor een lange lijst van orthopedische materialen verbeterd (bijvoorbeeld staafjes en vijzen voor het vastzetten van een aantal ruggenwervels). Ook de vaak gebruikte vaatenten (artificiële overbruggingen voor grote verstopte bloedvaten) worden beter terugbetaald. Ten slotte werd er in 2012 ook een duidelijkere regeling getroffen voor de vergoeding van hechtingsankers voor zachte weefsels (bijvoorbeeld de kruisbanden), lijmen (voor het kleven van moeilijk te hechten weefsels, bijvoorbeeld bij een urgentie zoals een slagaderbreuk), antiadhesie middelen (om het kleven te vermijden, bijvoorbeeld bij operaties waar zenuwweefsel 7 De 4 categorieën onderhevig aan de prijzencommissie zijn de orthopedisch materialen, oftalmologische materialen, actieve hulpmiddelen (met batterij) en de hartkleppen. Dit zijn de hoog risico implantaten (categorie 2 van artikel 35 bis) Tiende CM-ziekenhuisbarometer p. 28