Afstudeerproject Werken aan Zorgverbetering. Overdrachtsrapport

Transcriptie

1 Afstudeerproject Werken aan Zorgverbetering Overdrachtsrapport Naam: Maike de Groot Docentbegeleider: Marijke Komen Lisanne Koopman : Gwenda Veenboer Groep: DG_LV11-4AMC2 Afdelingsbegeleiders: Laura Vijzelaar Datum: Malou Westmaas-van Egmond Hogeschool van Amsterdam Academisch Medisch Centrum Amsterdam School of Health Professions Afdeling: maag-,darm- en leverziekten HBO-Verpleegkunde Meibergdreef 9 Tafelbergweg AZ Amsterdam 1105 BD Amsterdam

2 Voorwoord Voor u ligt het overdrachtsrapport dat een onderdeel is van de afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering van de opleiding HBO-Verpleegkunde aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Wij, Maike de Groot en Lisanne Koopman, hebben een implementatieplan ontwikkeld voor de afdeling maag-,darm- en leverziekten (F7-zuid) in het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam (AMC). De opdracht die we hebben verkregen van de opdrachtgever G. Veenboer, heeft betrekking op het beleid voor de verwarde chronische leverpatiënt om het valrisico te reduceren. Amsterdam, juni 2012 Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 2

3 Inhoud Inhoud... 3 Inleiding Stand van zaken Evaluatie Evaluatie van de verschillende fasen De acquisitiefase De oriëntatiefase De analyse en ontwerpfase De implementatiefase Bevorderende en belemmerende factoren Bevorderende factoren Belemmerende factoren Aanbevelingen voor een vervolgtraject Aanbevelingen op kort termijn Aanbevelingen op lange termijn... 9 Nawoord...10 Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 3

4 Inleiding Het overdrachtsrapport is het vijfde en laatste document dat de opdrachtnemers schrijven voor het afstudeerproject Werken aan zorgverbetering. Door middel van het overdrachtsrapport geven de opdrachtnemers informatie over de stand van zaken m.b.t. het implementatieplan. De verschillende fasen die de opdrachtnemers hebben doorlopen zullen worden geëvalueerd. Dit zijn de acquisitiefase, oriëntatiefase, analyse en ontwerpfase en de implementatiefase. Tot slot worden er relevante en concrete aanbevelingen gedaan voor het vervolgtraject. Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 4

5 Disseminatie Implementatie 1. Stand van zaken In dit hoofdstuk staat beschreven welke stappen de opdrachtnemers al hebben genomen m.b.t. het implementatieproces. De opdrachtgever (hoofdverpleegkundige) is als sleutelfiguur aangesteld, wat betekend dat zij het hele implementatieproces zal bewaken en er op toe zal zien dat het stroomdiagram geïmplementeerd zal worden. Op dit moment hebben de opdrachtnemers de eerste twee fasen van het implementatieproces uitgevoerd, de oriëntatie en de inzichtfase. De verschillende disciplines (verpleegkundigen, artsen en fysiotherapeut) zijn ingelicht over de verandering door middel van posters die de opdrachtnemers hebben ontworpen en verspreid. Ook hebben de opdrachtnemers in week 23 s verstuurd met daarin de aankondiging voor de presentatie. De afdelingsbegeleiders zijn geïnformeerd over het implementatieproces, doordat de opdrachtnemers deze naar hen hebben g d. Verder zullen de opdrachtnemers in week 24 een klinische les geven aan de verschillende disciplines van de afdeling, hier kunnen zij feedback geven/vragen stellen over het ontworpen beleid van de opdrachtnemers. De klinische les zal door middel van hand-outs via de rondgestuurd worden aan de afdeling. Dit doen de opdrachtnemers omdat niet iedereen aanwezig was bij de klinisch les. Onderstaand wordt er schematisch weergegeven welke activiteiten al uitgevoerd zijn en welke er nog uitgevoerd moeten worden. FASE WANNEER WAT WIE AL UITGEVOERDE ACTIVITEITEN Oriëntatie Week 23 Aanstellen van sleutelfiguur Opdrachtnemers en opdrachtgever Week 23 Posters ophangen met Opdrachtnemers aankondiging klinische les Week 23 Mails rondsturen met posters Opdrachtnemers aankondiging klinische les Week 23 informeren over Opdrachtnemers en implementatie opdrachtgever Week 23/24 Eén op één gesprekken met Opdrachtnemers betrokkenen Week 23/24 Informatieoverdracht in Opdrachtnemers wandelgangen Inzicht Week 24 Klinische les/presentatie Opdrachtnemers Week 24 Overdrachtsgesprek Opdrachtnemers, docentbegeleider, afdelingsbegeleiders en opdrachtgever Week 24 Feedback verpleegkundigen Opdrachtnemers Week 24 NOG UIT TE VOEREN ACTIVITEITEN Acceptatie Week 25 Verandering Week 25 Week 25 Mails rondsturen met hand-outs van klinische les Start implementatie stroomdiagram digitaal via Kwadraet, AMC breed, implementeren reminders in het EPD ingevoerd gaan worden, in de vorm van stickers of signalen Opdrachtnemers Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 5

6 Behoud verandering Week 25 Week 29 Z.n. discussiëren en weerstand wegnemen, knelpunten bespreekbaar maken en meenemen naar evaluatie. Persoonlijk contact hebben met de verpleegkundige, artsen en de fysiotherapeut op de afdeling; Evaluatie van het implementatieproces Week 35 Week 50 Week 51/52 Procesevaluatie klinische les twee keer per jaar Evaluatie van de resultaten 2. Evaluatie In dit hoofdstuk staat beschreven hoe het proces, in de verschillende fasen die de opdrachtnemers hebben doorlopen, is uitgevoerd tijdens de afstudeeropdracht. 2.1 Evaluatie van de verschillende fasen De acquisitiefase Tijdens het vierde jaar van de opleiding HBO-Verpleegkunde (HBO-V) hebben de opdrachtnemers beiden stage gelopen in het Academisch Medisch Centrum (AMC). Zij liepen 30 weken stage op de afdeling maag-, darm- en leverziekten. Tijdens de acquisitiefase heeft één van de opdrachtnemers aan de hoofdverpleegkundige (opdrachtgever) gevraagd of zij een afstudeeropdracht beschikbaar had. De opdracht is een probleem waar de hoofdverpleegkundige en andere verpleegkundigen al een paar jaar mee rond lopen. Zij konden geen oplossing voor het probleem vinden, waardoor de hoofdverpleegkundige met de vraag kwam of de opdrachtnemers door middel van de afstudeeropdracht een oplossing voor dit probleem wilden zoeken. De opdrachtnemers waren direct geïnteresseerd in het onderwerp, omdat zij het probleem herkende vanuit de stage ervaring. De hoofdverpleegkundige heeft het probleem weergegeven op factsheet en hiermee zijn de opdrachtnemers naar de afstudeercoördinator gegaan. Deze heeft het onderwerp en de opdracht goedgekeurd. In de acquisitiefase hebben de opdrachtnemers twee afdelingsbegeleiders toegewezen gekregen die hen mede zouden begeleiden in het gehele proces. Hiermee waren de opdrachtnemers zeer tevreden, omdat zij hen goed kende van de stageperiode. Er werden afspraken gemaakt, die vervolgens werden vastgelegd in de startnotitie. Uiteindelijk heeft de docentbegeleider, die verantwoordelijk is voor het boordelen van de startnotitie, het product goedgekeurd De oriëntatiefase De opdrachtnemers hebben in overleg met de opdrachtgever en de docentbegeleider een onderzoeksvraag geformuleerd. Tijdens de oriëntatiefase hebben de opdrachtnemers een projectplan geschreven, waarin de toelichting van de opdracht en de achterliggende probleemstelling staat beschreven. De opdrachtnemers hebben zich verdiept in het onderwerp, door op zoek te gaan naar evidence based literatuur. Op die manier kregen zij een beeld van de opdracht en het mogelijke eindresultaat. Ook hebben de opdrachtnemers navraag gedaan bij de opdrachtgever, om samen op één lijn te komen. Hiermee wilden de opdrachtnemers miscommunicatie voorkomen en zorgen dat zij beide hetzelfde beeld Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 6

7 hadden bij het uiteindelijke product. Aan de hand van de gevonden literatuur en navraag bij de opdrachtgever, hebben de opdrachtnemers beschreven hoe zij het verbeterplan wilden gaan ontwikkelen. In het projectplan is een plan van aanpak beschreven met daarin activiteiten die uitgevoerd moesten worden en een daarbij horende tijdsplanning. Het projectplan is door de opdrachtgever, afdelingsbegeleiders, docentbegeleider en examinator goedgekeurd. Na de goedkeuring hebben de opdrachtgever, afdelingsbegeleiders, docentbegeleider en opdrachtnemers het projectplan ondertekend, waardoor het projectplan dient als contract tussen de vier partijen De analysefase Tijdens de analysefase hebben de opdrachtnemers literatuurstudie gedaan en interviews gehouden met verpleegkundigen (in en buiten het AMC), artsen en een fysiotherapeut. De opdrachtnemers hebben het meest gebruik gemaakt van de databank Pubmed, maar ook van Google Scholar. In Cinahl en Cochrane konden de opdrachtnemers geen wetenschappelijke artikelen betreffende het onderwerp vinden. Nederlandstalige artikelen werden via Google Scholar gevonden, dit omdat er geen Nederlandstalige artikelen via de databank in Pubmed gevonden kunnen worden. De opdrachtnemers hebben geen gebruik gemaakt van limits, omdat deze de zoekstrategie kunnen beïnvloeden. Met limits worden alleen beperkte wetenschappelijke artikelen gevonden. De opdrachtnemers hebben wel naar wetenschappelijke artikelen gezocht die niet ouder zijn dan vijf jaar. Hier hebben de opdrachtnemers voor gekozen om recente artikelen te vinden, rekening houdend met veranderingen en recente ontwikkelingen in de zorg. Wetenschappelijke artikelen die ouder zijn dan vijf jaar werden niet altijd door de opdrachtnemers verworpen, omdat er op het gebied van hepatische encefalopathie minder literatuur te vinden is. De opdrachtnemers hebben meerdere interviews afgenomen bij de verschillende disciplines die bijdragen aan de zorg voor de verwarde chronische leverpatiënt. De volgende disciplines zijn door de opdrachtnemers geïnterviewd in het AMC: de verpleegkundigen, de artsen en de fysiotherapeut. De opdrachtnemers hebben voor deze disciplines gekozen, omdat deze het meest in aanraking komen met de zorg voor de leverpatiënten. De interviews zijn afgenomen volgens de semigestructureerde methode. Dat wil zeggen dat er tijdens het interview open vragen werden gesteld, waarvan de formulering en volgorde vooraf vastlagen. De opdrachtnemers hebben voor deze manier van interviewen gekozen omdat de opdrachtnemers, afhankelijk van hoe het gesprek verliep, de ruimte hadden om vragen toe te voegen of te verwijderen De ontwerpfase In de ontwerpfase zijn er aanbevelingen, in het verbeterplan, ontwikkeld door de opdrachtnemers. Door middel van de literatuurstudie en de interviews zijn de aanbevelingen naar voren gekomen, zodat valincidenten bij de verwarde chronische leverpatiënt hopelijk gereduceerd kunnen worden. De opdrachtnemers hebben korte- en lange termijn aanbevelingen opgesteld. Dit heeft te maken met het feit dat de lange termijn aanbevelingen kosten met zich meebrengen. Om die reden hebben de opdrachtnemers een stroomdiagram ontworpen door de korte termijn aanbevelingen samen te voegen. De opdrachtnemers zijn van mening dat de verpleegkundigen door middel van het stroomdiagram veiligere zorg kunnen bieden aan de leverpatiënten, waardoor valincidenten gereduceerd of verkomen kunnen worden. Tijdens de interviews hebben de opdrachtnemers ook aan de verschillende disciplines van de afdeling kunnen vragen op welke manier zij dachten dat een valincident bij de leverpatiënt gereduceerd kan worden. Op die manier hebben de opdrachtnemers naast de wensen van de opdrachtgever, ook de wensen van de verschillende disciplines bij het proces betrokken zodat het ontworpen stroomdiagram op de wensen en behoeften van de verschillende disciplines aansluit. Het verbeterplan is aan de hand van de criteria die de opdrachtgever, opdrachtnemers en de HvA stelden getoetst. Het verbeterplan is naar de afdelingsbegeleiders gestuurd voor goedkeuring. Dit om te zorgen dat het plan aan de verwachtingen en mogelijkheden van de opdrachtgever en afdelingsbegeleiders voldoen. Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 7

8 2.1.5 De implementatiefase Het implementatieplan is in de implementatiefase ontwikkeld. In het implementatieplan hebben de opdrachtnemers beschreven op welke manier zij denken dat het stroomdiagram het beste geïmplementeerd kan worden. Tijdens de implementatiefase hebben de opdrachtnemers zich in de theorieën en strategieën, die gebruikt kunnen worden om implementatieactiviteiten op te stellen, verdiept. Dit is gedaan met als doel dat de aanbevelingen uit het verbeterplan geïmplementeerd kunnen worden. Om dit plan te ontwikkelen hebben de opdrachtnemers gebruik gemaakt van de cursus implementatie die op de HvA werd gegeven en literatuur. Ook het implementatieplan is naar de afdelingsbegeleiders gestuurd voor goedkeuring. Dit om te zorgen dat ook het implementatieplan aan de verwachtingen en mogelijkheden van de opdrachtgever en afdelingsbegeleiders voldoen. De opdrachtnemers vonden dit een leuke fase, omdat de afdeling enthousiast was over het onderwerp en regelmatig vroegen hoe ver de opdrachtnemers met de afstudeeropdracht waren. Er werd interesse getoond door verschillende disciplines, zoals (leerling)verpleegkundigen, artsen en de fysiotherapeut. 2.2 Bevorderende en belemmerende factoren Bevorderende factoren Beide opdrachtnemers hadden 30 weken stage gelopen op de afdeling en waren bekend met de verschillende disciplines en werkzaamheden. Dit heeft een positieve bijdrage geleverd tijdens het maken van de analyse. De verschillende disciplines op de afdeling (verpleegkundigen, artsen en de fysiotherapeut) waren zeer geïnteresseerd in het proces van de opdrachtnemers en wilden graag helpen d.m.v. het beantwoorden van de interviewvragen. In een periode van acht dagen, verdeeld over twee weken, hadden de opdrachtnemers 13 verpleegkundigen geïnterviewd, twee artsen, een fysiotherapeut en vier andere ziekenhuizen (het Waterlandziekenhuis te Purmerend, het Westfries Gasthuis te Hoorn, het Universitair Medisch Centrum Nijmegen (UMCN) en het Academisch Ziekenhuis Maastricht). De samenwerking met de afdelingsbegeleiders verliep ook soepel. De ingeleverde documenten werden met aandacht nagekeken en voorzien van duidelijke en specifieke feedback. De opdrachtnemers konden hieruit opmaken dat er met precisie naar hun werk werd gekeken. De samenwerking tussen de opdrachtnemers verliep ook soepel. Feedback werd van elkaar geaccepteerd en er werd ook direct wat mee gedaan. Er was duidelijk sprake van een goede samenwerking en beide opdrachtnemers hebben evenveel werk verricht, waardoor zij samen trots kunnen zijn op de afstudeeropdracht Belemmerende factoren De opdrachtnemers hadden 14 andere ziekenhuizen in Nederland opgebeld of een gestuurd, om een afspraak te maken voor het interviewen van een verpleegkundige op de verpleegafdeling maag-,darm- en leverziekten. Met de verschillende ziekenhuizen kon geen afspraak voor een interview gemaakt worden, vanwege tijdsdruk. Daarom hebben de opdrachtnemers de verschillende ziekenhuizen per mail een kort interview toegestuurd. Na een week hadden de opdrachtnemers van twee ziekenhuizen een ingevuld interview teruggekregen. De opdrachtnemers hadden hier meer van verwacht en daarom stuurden zij de overige ziekenhuizen en herinneringsmail waarin zij het interview meestuurde. Na twee weken hadden de opdrachtnemers nog twee ingevulde interviews teruggekregen. Vier uit 14 ziekenhuizen vonden de opdrachtnemers in eerste instantie niet veel, maar na gesprek met de afdelingsbegeleiders kwamen ze tot de conclusie dat vier uit 14 niet verkeerd is. Niet elk ziekenhuis wil anderen een kijkje in de keuken geven. Tijdens het wachten op de mails van de ziekenhuizen hebben de opdrachtnemers verder gewerkt aan de afstudeeropdracht en heeft het geen vertraging opgeleverd. Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 8

9 3. Aanbevelingen voor een vervolgtraject In dit hoofdstuk worden aanbevelingen gedaan aan de hoofdverpleegkundige, die de implementatie zal overnemen en voort zal zetten. In de volgende twee paragrafen worden de aanbevelingen weergegeven die op korte en lange termijn gerealiseerd kunnen worden. 3.1 Aanbevelingen op kort termijn De aanbevelingen die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden zijn hieronder weergegeven; Bij alle leverpatiënten wordt bij opname het stroomdiagram ingezet; Bij het stroomdiagram worden de stappen ondernomen die op het stroomdiagram weergegeven staan; De hoofdverpleegkundige bewaakt het gebruik van het stroomdiagram voor de leverpatiënten op de afdeling; Evaluatiemomenten vinden plaats zoals beschreven staat in het implementatieplan bij implementatieschema ; Het geïmplementeerde stroomdiagram kan aangepast worden aan de hand van de evaluaties, de verantwoordelijkheid ligt dan bij de hoofdverpleegkundige. 3.2 Aanbevelingen op lange termijn De aanbevelingen die op lange termijn gerealiseerd kunnen worden staan hieronder weergegeven; Nieuwe medewerkers worden bekend gemaakt met de stroomdiagram voor leverpatiënten; De evaluatiemomenten worden in het begin frequent gehouden, zoals in het evaluatieschema beschreven staat in het implementatieplan. De opdrachtgever de tussenpozen van evaluatiemomenten vergroten, wanneer de implementatie goed verloopt; De lange termijn aanbevelingen kunnen ingezet worden, wanneer de afdeling daar geld voor heeft. Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 9

10 Nawoord De opdrachtnemers hebben de afgelopen tien weken met plezier aan de afstudeeropdracht gewerkt. Zij hebben tijdens de opdracht veel gebruik kunnen maken van de kennis die zij tijdens de stageperiode hebben opgedaan, ook hebben zij veel kunnen leren over het implementeren van een product. De opdrachtnemers vonden het niet makkelijk om een beleid op te stellen bij de verwarde chronische leverpatiënt, maar zijn trots dat zij een hopelijk effectief beleid hebben opgesteld is. Waar de opdrachtnemers nog meer trots op zijn is het feit dat de samenwerking soepel is verlopen. Er is veel gediscussieerd en dat heeft tot goede resultaten geleidt. De opdrachtnemers willen graag hun dank betuigen aan de medewerking van de volgende personen wat de totstandkoming van het afstudeerproject mogelijk heeft gemaakt: M. Komen, J. Boumans, G. Veenboer, L. Vijzelaar, M. Westmaas-van Egmond, de verpleegkundigen van de afdeling F7-zuid van het AMC, D.P. Gommers, D. Sprengers, U. Beuers, I. Willemsen van het Waterlandziekenhuis te Purmerend, P. Wagt van het Academisch Medisch Centrum Maastricht, G. Boumans van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud te Nijmegen en M. Karsten van het Westfriesgasthuis te Hoorn. Amsterdam, juni 2012 Afstudeeropdracht werken aan zorgverbetering Implementatieplan 10