Open Universiteit Nederland, locatie Heerlen Faculteit Rechtswetenschappen

Transcriptie

1 Open Universiteit Nederland, locatie Heerlen Faculteit Rechtswetenschappen Toets Nieuwe Opleiding: Bacheloropleiding HBO-Rechten Croho: nieuw 1 Varianten: afstandsopleiding deeltijd Visitatiedatum: 2 november 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, februari Nieuw is de afstandsopleiding HBO-Rechten OUNL hetgeen een conversie is van de bestaande opleiding van HBO-Rechten van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys dat onder hetzelfde CROHO nummer geregistreerd staat.

2 Inhoud 2/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

3 Inhoud 2 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 12 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 21 Onderwerp 3 Inzet van personeel 33 Onderwerp 4 Voorzieningen 37 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 39 Onderwerp 6 Condities voor continuiteit 43 Deel C: Bijlagen 45 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 46 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 47 Bijlage 3: Bezoekprogramma 55 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 56 Bijlage 5: Domeinspecifieke competenties 57 Bijlage 6: Opleidingsspecifieke competenties 58 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 3/59

4 4/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 5/59

6 6/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de bacheloropleiding HBO-Rechten van de Open Universiteit Nederland (OUNL) heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in augustus 2007, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 2 november Het panel bestond uit: De heer mr. F.G.A.M. Berntsen (voorzitter, domeindeskundige, onderwijsdeskundige) De heer mr. L.B. Kroes (domeindeskundige, onderwijsdeskundige) Mevrouw C.A.M. van den Berg-Bakker (NQA auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de beoordelingen voldoende of onvoldoende conform het voorschrift van de NVAO bij de visitatie van een nieuwe opleiding. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De visitatie betreft de nieuwe afstandsopleiding HBO-Rechten. De hoofdlocatie van de nieuwe afstandopleiding is Heerlen. De opleiding is ontstaan uit een samenwerkingsovereenkomst van de faculteit Rechtswetenschappen van de OUNL met de Juridische Hogeschool Avans-Fontys met als resultaat een nieuwe afstandsopleiding de Open Juridische Hogeschool. De opleiding valt onder verantwoordelijkheid van de faculteit Rechtswetenschappen van de OUNL en is geregistreerd onder CROHO nummer nieuw van de OUNL. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 7/59

8 Instellingsbeleid van de OUNL De Open Universiteit Nederland is in 1984 opgericht met als opdracht het ontwikkelen, verzorgen en bevorderen van hoogwaardig hoger afstandsonderwijs. Met als bijzondere taak volwassenen een tweede kans of tweede weg te bieden op het volgen van hoger onderwijs. Een tweede opdracht was bij te dragen aan de innovatie van het hoger onderwijs in Nederland. In de huidige missie van de OUNL zijn deze opdrachten terug te vinden. De OUNL realiseert haar missie door een viertal taken uit te voeren: 1. het verzorgen van bachelor- en masteropleidingen; 2. het verzorgen van hoger onderwijs voor velen; 3. het leveren van een bijdrage aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken op het terrein van het onderwijs; 4. de innovatietaak, die zich afspeelt op alle drie de terreinen van dienstverlening (punten 1 tot en met 3) en is grotendeels ondergebracht bij het Onderwijstechnologisch Expertisecentrum (OTEC). De eerste twee taken worden uitgevoerd door de zes faculteiten van de OUNL en het Onderwijsinstituut van het OTEC. De derde taak is voor een belangrijk deel ondergebracht bij het Ruud de Moor Centrum. Faculteit Rechtswetenschappen De faculteit Rechtswetenschappen van de OUNL wenst haar positie binnen het hoger onderwijs zowel kwalitatief als kwantitatief te verbeteren. Dit realiseert zij ondermeer door de ontwikkeling van de nieuwe afstandsopleiding HBO-Rechten in samenwerking met de Juridische Hogeschool Avans-Fontys. De overeenkomst is bekrachtigd in een samenwerkingsovereenkomst tussen de twee partijen (Samenwerkingsovereenkomst afstandsopleiding HBO-Rechten). In de nieuwe afstandsopleiding HBO-Rechten is het deeltijdcurriculum van de bestaande HBO-Rechtenopleiding van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys geconverteerd naar afstandsonderwijs. Door de samenwerking ontstaat een integratie van bestaande inhouden en middelen. De opleiding is bedoeld voor potentiële HBO-Rechtenstudenten die onafhankelijk van tijd en plaats willen studeren. Voor veel studenten van de universitaire Rechtenstudie van de OUNL blijkt de universitaire studie te zwaar te zijn. Een aantal studenten is binnen de HBO Rechten afstandsopleiding mogelijk beter op hun plaats. Organisatie. Voor de ontwikkeling van de afstandopleiding is een projectorganisatie opgezet. In de stuurgroep zijn onderwijsuitvoerders van de OUNL en onderwijsontwikkelaars van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys vertegenwoordigd. De organisatie van de ontwikkeling van de afstandsopleiding HBO-Rechten heeft de opleiding uitgewerkt in het document Projectplan afstandsopleiding HBO-Rechten. De stuurgroep bestaat uit de decaan van de faculteit Rechtswetenschappen van de OUNL en de directeur van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys. De stuurgroep heeft een controlerende en besluitvormende functie, onder andere ten aanzien van de voortgang van het project en de personele inbedding binnen de organisatie. De stuurgroep onderhoudt ook het relatiebeheer richting departement en de besturen van respectievelijk de Juridische Hogeschool Avans-Fontys en de Open Universiteit Nederland. In het managementteam zijn onderwijsuitvoerders van de OUNL en onderwijsontwikkelaars van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys vertegenwoordigd. 8/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

9 Het managementteam is door de OUNL vertegenwoordigd middels een algemeen en een inhoudelijk projectleider alsmede door een onderwijskundige. Daarnaast participeren twee leden van de deeltijdopleidingcommissie van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys in het managementteam. Het managementteam heeft een blokoverschrijdende inhoudelijk en coördinerende taak. Tevens bereidt zij de exploitatie voor, die in 2008 gepland staat. De ontwikkeling van de opleiding wordt gerealiseerd in drie fases zoals nader toegelicht in het eerder genoemde projectplan. Voor de ontwikkeling van de afstandsopleiding HBO-Rechten jaar 1 t/m 4 is voor de onderwijsformatie 22,4 fte gereserveerd en voor de onderwijsondersteunende formatie 7,8 fte. De opleiding heeft voor de studiejaren 2008/09 t/m 2011/12 op basis van een prognose voor de studenteninstroom een formatieplan gemaakt (hfst 3.2 van dit rapport en projectplan). De formatie is afhankelijk van het werkelijke aantal instromende studenten. De student/docentratio volgens deze prognose bedraagt de komende studiejaren: 2008/09: 18,2; 2009/10: 29,4; 2010/11: 28,1 en in 2011/12: 24,2. De OUNL voorziet in een kwaliteitszorgsysteem waarbinnen alle door de NVAO genoemde facetten expliciet aan bod komen in een plan-do check-act cyclus. De OUNL heeft een promotie- en onderzoeksbeleid ten behoeve van de deskundigheidsbevordering van het personeel. Docenten die gedetacheerd zijn vanuit de Juridische Hogeschool Avans-Fontys vallen onder het personeelsbeleid van deze instelling. De HBO-Rechtenopleiding van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys is recentelijk gevisiteerd (september 2007). Het rapport is in december 2007 ingediend bij de NVAO. Het beroepsprofiel van de nieuwe afstandsopleiding is gebaseerd op het landelijke beroepsprofiel van de HBO-jurist. De competenties zijn in drie groepen ingedeeld: rechtstoepassing, met zeven competenties, faciliteren van de rechtstoepassing met drie competenties en twee algemene competenties. De opleiding profileert zich naar potentiële studenten en het werkveld door in de opleiding een zwaar accent te leggen op kennis, waardoor de beginnende beroepsbeoefenaar over een goed fundament aan juridische kennis, the body of knowledge beschikt. Dat doet zij ook door de competentie toegepast onderzoek toe te voegen. Functies waarvoor de afgestudeerde HBO-jurist in aanmerking kan komen zijn onder te verdelen in twee categorieën: 1 e functies binnen organisaties met een primair juridisch proces en 2 e functies binnen organisaties met een niet-primair juridisch proces maar met een behoefte aan juridische expertise. Voorbeelden van functies uit de eerste categorie zijn (bron zelfevaluatie): Rechterlijke macht: parketsecretaris, gerechtssecretaris, juridisch medewerker Advocatuur: rolmedewerker, paralegal, professional support lawyer Notariaat: juridisch medewerker, klerk Deurwaarderskantoren en Juridisch adviesbureau: juridisch medewerker/adviseur Voorbeelden van functies uit de tweede categorie betreffen: Bedrijfsleven, van MKB tot multinational, Bank- en verzekeringswezen en Non-profitorganisaties: juridisch medewerker NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 9/59

10 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode oktober 2007 inhoudelijk voor op het bezoek van november Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de dagindeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-) oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. 10/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

11 De opleiding heeft in december 2007 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Tegelijkertijd is het Onderwerprapport (deel A) aan de opleiding voorgelegd. In dit rapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. De onderdelen A en B van het Totaalrapport zijn in december 2007 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Daarop zijn enkele wijzigingen door het NQA aangebracht. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in januari Het visitatierapport is uiteindelijk in februari 2008 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 11/59

12 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Doelstellingen opleiding Aan de drie facetten wordt het oordeel voldoende aan toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Programma Aan alle facetten 2.1 tot en met 2.6 van het onderwerp Programma wordt het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Inzet van personeel Aan alle drie de facetten van het onderwerp Personeel wordt een voldoende toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Voorzieningen De facetten 4.1 en 4.2 behorende bij Voorzieningen worden als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1 en 5.2 van het onderwerp Kwaliteitszorg worden als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Condities voor Continuïteit De drie facetten behorende bij dit onderwerp worden met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. 12/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

13 1.6 Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding HBO-Rechten deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende 1.2 Niveau bachelor voldoende 1.3 Oriëntatie HBO bachelor voldoende Totaaloordeel voldoende Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma voldoende 2.4 Studielast voldoende 2.5 Instroom voldoende 2.6 Duur voldoende Totaaloordeel voldoende Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO voldoende 3.2 Kwantiteit personeel voldoende 3.3 Kwaliteit personeel voldoende Totaaloordeel voldoende Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen voldoende 4.2 Studiebegeleiding voldoende Totaaloordeel voldoende Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Systematische aanpak voldoende 5.2 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld voldoende Totaaloordeel voldoende Onderwerp 6 Condities voor continuïteit 6.1 Afstudeergarantie voldoende 6.2 Investeringen voldoende 6.3 Financiële voorzieningen voldoende Totaaloordeel voldoende 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen voldoende scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 13/59

14 14/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 15/59

16 16/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Open Universiteit Nederland en de Juridische Hogeschool Avans-Fontys zijn een samenwerkingsverband aangegaan (de Open Juridische Hogeschool) voor het initiëren van de HBO-Rechten afstandsopleiding. In de afstandsopleiding HBO-Rechten heeft de opleiding het curriculum van de bestaande deeltijd HBO-Rechtenopleiding van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys geconverteerd naar afstandsonderwijs. De Bacheloropleiding HBO-Rechten is gebaseerd op het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel De HBO-jurist uit Het werkveld en de wetenschap zijn nauw betrokken bij de totstandkoming van het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel. De faculteit Rechtswetenschappen van de OUNL heeft voor de nieuwe afstandsopleiding het competentieprofiel overgenomen zoals door de Juridische Hogeschool Avans-Fontys is ontwikkeld en gefiatteerd door de werkveldadviesraad van de Juridische Hogeschool (Opleidingskader, Juridische Hogeschool Avans-Fontys, 2007). De Raad van Advies van de faculteit Rechtswetenschappen van de OUNL is geraadpleegd over het beroepsprofiel. De opleiding profileert zich naar potentiële studenten en het werkveld door in de opleiding een zwaar accent te leggen op kennis, waardoor de beginnende beroepsbeoefenaar over een goed fundament aan juridische kennis, the body of knowledge beschikt. Dat doet zij ook door expliciet de competentie toegepast onderzoek toe te voegen. Voor de ontwikkeling van de beroepshouding wordt in het curriculum veel aandacht besteed ondermeer door aandacht voor sociale, communicatieve en managementvaardigheden en de Nederlandse mondelinge en schriftelijke communicatie. Aan de hand van relevante beroepssituaties heeft de opleiding de competenties geconcretiseerd. De competenties zijn in drie groepen ingedeeld: rechtstoepassing, met zeven competenties, faciliteren van de rechtstoepassing met drie competenties en twee algemene competenties. Een volledige beschrijving van de eindkwalificaties van de afstandopleiding HBO- Rechten van de OUNL, verwoord in competenties, en een concretisering hiervan aan de hand van een aantal relevante beroepssituaties, is opgenomen in het Projectplan Afstandsopleiding HBO-Rechten. De Open Universiteit Nederland besteedt evenals de Juridische Hogeschool Avans- Fontys aandacht aan toegepast onderzoek. Daarbij wordt voortgebouwd op het uitvoeren van een documentenanalyse voor juridische doeleinden naar het zelfstandig opleveren van gegevens op basis van nieuw en eigen onderzoek. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 17/59

18 De competentie toegepast onderzoek heeft de opleiding als volgt omschreven: Het initiëren, uitvoeren en beoordelen van toegepast juridisch onderzoek, waarbij het met name gaat om de probleemformulering en de concretisering daarvan; het bepalen en beoordelen van de onderzoeksmethode; het toepassen en beoordelen van de onderzoekstechniek en het vastleggen van een en ander in een verslag. Voor het ontwikkelen van een goede beroepshouding wordt er naast 'toegepast onderzoek veel aandacht besteed aan sociale, communicatieve en managementvaardigheden. Nederlandse mondelinge en schriftelijke communicatie hebben een belangrijke plaats in het curriculum. Authentieke beroepsproducten hebben een centrale rol in het gehele curriculum en worden in samenspraak met het werkveld ontwikkeld. Studenten moeten in elk van de onderwijsblokken, met uitzondering van de blokken 1 en 3, beroepsproducten opleveren als afsluiting van de onderwijsblokken (zie ook facet 2.1). De opleiding voert periodiek overleg met de Werkveldadviesraad van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys, waarbij ook de actualiteit van de eindkwalificaties aan bod komt. Op basis van verschillende contacten en informatiebronnen zoals: Samenwerking met de HBO-Rechten Avans-Fontys, de alumni vereniging van de Open Universiteit Nederland, een vertegenwoordiging van de raad van Advies en via het periodieke onderzoek dat de Open Universiteit Nederland uitvoert, waarborgt de opleiding dat de eindkwalificaties aansluiten bij de veranderende eisen die aan HBO-juristen worden gesteld. Zodra er afgestudeerden zijn, zal de opleiding deelnemen aan de landelijke HBO-Monitor. De opleiding heeft contacten met het internationale werkveld. Het panel is van mening dat het wenselijk is dat deze contacten geïntensiveerd worden ten behoeve van de internationale component in het curriculum. Het werkveld is positief over de ontwikkeling van een juridische HBO bacheloropleiding Rechten, zo blijkt uit het gesprek van het panel met de werkveldvertegenwoordiging. De opleiding maakt gedurende de ontwikkelperiode op dit moment gebruik van de werkveldadviesraad van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys. In de ontwikkelingsfase van de opleiding, dat wil zeggen tot de start in september 2008, fungeren zowel de werkveldadviesraad van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys als ook de Raad van Advies van de WO opleidingen van de Open Universiteit als RvA voor de Open Juridische Hogeschool. Bij de start van de opleiding, dat wil zeggen vanaf september 2008, wordt de RvA voor de Open Juridische Hogeschool ingesteld. Hierbij wordt ernaar gestreefd dat een of twee leden van de werkveldadviesraad van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys en een of twee leden van de Raad van advies van de WO opleidingen van de Open Universiteit ook zitting hebben in de RvA van de Open Juridische Hogeschool, om zo ook enige samenhang tussen deze raden te borgen. Het panel is van mening dat de opleiding extra aandacht kan besteden aan de uitbreiding van de werkveldadviesraad met vertegenwoordigers uit andere regio s. Het panel heeft een voorkeur voor een zelfstandige adviesraad. Daarnaast kunnen de contacten met het internationale werkveld meer geïntensiveerd worden ten behoeve van de internationale 18/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

19 component in het curriculum. Zie hiervoor ook de toelichting bij facet 5.2 over de Raad van Advies. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor voldoende Criteria - De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De afgestudeerde HBO-Rechtenstudent dient te voldoen aan de generieke kwalificaties voor de hbo- bachelor. Deze kwalificaties zijn afgeleid van de Dublin descriptoren. De relatie tussen de generieke hbo-kwalificaties en de eindkwalificaties is door het landelijk overleg HBO-Rechten uitgewerkt in een competentiematrix, waaraan de afstandsopleiding HBO Rechten van de OUNL (evenals de Juridische Hogeschool Avans-Fontys) de competentie toegepast onderzoek heeft toegevoegd (zie ook 1.1). De opleiding heeft hiervan een matrix opgenomen in het zelfevaluatierapport. De afstandsopleiding maakt, evenals de opleiding van de Juridische Hogeschool Avans- Fontys, onderscheid tussen beroepsspecifieke en algemene (generieke) competenties. De beroepsspecifieke competenties omvatten de professionele competenties die betrekking hebben op de functie van een beginnend HBO-jurist. De algemene competenties omvatten de competenties die niet specifiek zijn voor de functie van beginnend HBO-jurist, maar wel nodig zijn om op hbo-niveau te kunnen functioneren in een omgeving van (grootschalige) organisaties. De twee algemene competenties zijn de sociale en communicatieve competentie en de zelfsturende competentie. Per generieke hbo-kwalificatie heeft de opleiding nagegaan of een beroepscompetentie of een combinatie van beroepscompetenties de generieke hbo-kwalificatie afdekt. Hierbij hebben zowel de inhoud van de competentie, als de voorbeelden van de beroepssituaties waarin de HBO-jurist deze competentie toepast, een rol gespeeld. Een concreet voorbeeld hiervan is dat de student bij het schrijven van een beleidsnotitie niet alleen een inhoudelijk en juridisch correct antwoord dient te geven op een vraag uit de praktijk, maar ook in staat moet zijn om dat op dusdanige wijze te doen dat de opdrachtgever (een gemeenteraadslid) dit antwoord ook begrijpt. Dit facet wordt door het panel als voldoende beoordeeld. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 19/59

20 Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor voldoende Criteria De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor: - mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties - een hbo-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding HBO-Rechten leidt op tot een breed inzetbare, praktisch ingestelde juridische professional op bachelor-niveau. De HBO-jurist werkt aan juridische opdrachten en taken, waarbij hij brede juridische expertise combineert met expertise op het gebied van de administratieve organisatie en de daarbij behorende bedrijfsprocessen. HBO-juristen kunnen innovatief gebruik maken van ICT bijvoorbeeld ten behoeve van kennisdeling en -ontwikkeling of de dagelijkse productie. Zij functioneren binnen professionele organisaties, waarin zij professionals, zowel juristen als niet-juristen, als klanten of opdrachtgevers hebben. In het hoger beroepsonderwijs is het onderzoek op aandringen van de beroepspraktijk praktijkgericht. Hier geeft de opleiding invulling aan door expliciet de competentie onderzoek in het beroepsprofiel op te nemen. Het landelijk beroeps- en opleidingsprofiel is tot stand gekomen op basis van verschillende marktonderzoeken en in samenspraak met het werkveld en de wetenschap ( De HBO-Jurist, Landelijk beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Rechten, 2004). Diverse werkveldadviesraden van de leden van het landelijk overleg HBO-Rechten hebben hun mening gegeven over het landelijk beroeps- en opleidingsprofiel De HBO-jurist. Daarnaast zijn (oud)praktijkjuristen, onder wie advocaten en juridische medewerkers, die tevens medewerkers bij HBO-Rechten opleidingen zijn, betrokken bij de totstandkoming van dit profiel. Er is gebruik gemaakt van materialen die de Raad voor de Rechtspraak aan het landelijk overleg HBO-Rechten ter beschikking heeft gesteld. Hiertoe behoren het rapport HBO-Rechten, een nieuwe kans voor loopbaanontwikkeling uit 2004 en de competentieprofielen van functies bij diverse gerechten waarvoor de opleiding studenten kwalificeert. Het beroepsprofiel is gevalideerd door de Valideringscommissie HBO-Recht, bestaande uit een brede vertegenwoordiging van het werkveld. De HBO-Jurist, Landelijk beroepsen opleidingsprofiel HBO-Rechten (2004). Het werkveld zal in de toekomst intensief betrokken blijven bij de borging van de relevantie en het niveau van de opleiding. Twee keer per jaar wordt de Raad van Advies van de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit Nederland geconsulteerd. Zie hiervoor ook facet /59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

21 Netwerken waarin de Juridische Hogeschool Avans-Fontys participeert zoals: het Juridisch Loket, FNV Bondgenoten, Interpolis, en het landelijk opleidingsoverleg HBO-Rechten (de directeur is voorzitter) dragen bij aan de borging van de relevantie en het niveau van de opleiding. Hiertoe behoren ook het lectoraat Bestuursrecht van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys en het lectoraat Kennismanagement dat in samenwerking met de Open Universiteit Nederland vorm wordt gegeven. Uit de evaluaties onder de externe begeleiders van de afstudeeropdrachten van de eerste lichting HBO-Rechten studenten van de samenwerkingspartner, de Juridische Hogeschool Avans-Fontys, blijkt dat deze studenten na hun meesterproeve voldoen aan de vereiste kwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar. Van de HBO-Rechten opleiding zijn nog geen gegevens via de HBO-Monitor beschikbaar. De opleiding van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys heeft zelf onderzoek laten uitvoeren onder alumni. Hieruit blijkt dat alle afgestudeerden die een baan ambieerden deze ook op hbo-bachelorniveau hebben gekregen, bijvoorbeeld als gerechtssecretaris en beleidsmedewerker handhaving. Dit facet wordt door het panel als voldoende beoordeeld. De competenties van de HBO-jurist zijn in nauw overleg met het beroepenveld ontwikkeld. De eerste resultaten van de zusterinstelling bevestigen dat het profiel aansluit bij de bestaande behoefte in het werkveld. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding HBO-Rechten van de Open Universiteit Nederland onderscheidt zich door het aanbieden van afstandsonderwijs. De rol van de docent is daarom anders dan in het contactonderwijs, docenten zijn een onderdeel van het onderwijsmateriaal. De begeleiding van studenten vindt voor een groot deel plaats door middel van instructie, begeleiding en studietaken via het onderwijsmateriaal. Zelfstudie is een kernprincipe van het onderwijs aan de Open Universiteit Nederland. Zelfstudie veronderstelt bij de student vanaf het begin van de studie een hoog niveau van zelfstandigheid en een planmatige aanpak. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 21/59

22 Studenten werken aan authentieke beroepsproducten en worden hierop beoordeeld. Vanaf het begin van de opleiding krijgen studenten leersituaties aangeboden, die zijn ontleend aan de beroepspraktijk en die de student kan koppelen aan de eigen juridisch relevante werkomgeving, waardoor de interactie tussen leren en werken wordt gestimuleerd. De ontwikkeling van de beroepsvaardigheden gaat van eenvoudig in het eerste jaar naar complex in de hoofdfase. Op verschillende plaatsen in het curriculum worden de vaardigheden toegepast, zoals tijdens de uitvoering van de beroepsproducten en het afstuderen. Uit de beroepsproducten en studietaken blijkt dat actuele ontwikkelingen in het vakgebied ingebed worden in het programma. Ter illustratie: o Beroepsproduct: Bij het blok de Beleidsnotitie moeten studenten aan gemeenteraadsleden vragen over welk onderwerp (binnen de vakgebieden ruimtelijke ordening, milieurecht en openbareorderecht) zij iets willen weten. Daarmee krijgen de studenten inzicht in hetgeen in de bestuursrechtelijke praktijk speelt. o Studietaken: Studenten dienen bij sommige studietaken een koppeling te maken met de actualiteit. Zo is in blok 3 Inleiding Bestuursrecht bij het vak formeel bestuursrecht een studietaak 5 opgenomen (Actualiteiten) waarin thans de invoering van de 4 e tranche AWB aan bod komt. De opleiding werkt volgens een blokkenstructuur en laat studenten binnen een blok werken en studeren. Studenten bestuderen studiemateriaal, werken met oefenmateriaal en voeren opdrachten en taken uit. Resultaten worden door de student verzameld in een portfolio. De student werkt als volgt aan zijn/haar competentieontwikkeling: - Het bestuderen van inhoudelijke vakken. Dit bestuderen loopt via het uitvoeren van studietaken waarbij de student de leerstof bestudeert door het uitvoeren van een taak. Oefenopdrachten bereiden studenten voor op het maken van studietaken of beroepsproducten. - Het vervaardigen van authentieke beroepsproducten. Deze authentieke beroepsproducten zijn direct ontleend aan de werksituatie van de afgestudeerde HBO-jurist en zijn in samenspraak met het werkveld ontwikkeld. - Ondersteunende vakken. Ondersteunende vakken zoals spelling en correspondentie vormen hulpmiddelen om de kwaliteit van zowel werken als studeren te verhogen. Zo wordt bijvoorbeeld bij het beroepsproduct van het vak Strafrecht in het eerste jaar zowel de kwaliteit van de inhoud als de criteria waaraan een goede rapportage dient te voldoen, zoals aan de orde gekomen in het ondersteunende vak Rapporteren, beoordeeld. - Studie-werk integratie (SWI). Dit speciaal geconstrueerde opleidingsonderdeel laat de student expliciet het werk in de studie toepassen. Een voorbeeld hiervan is de rechtsethiek. - Blokscan. De blokscan is enerzijds bedoeld om te reflecteren op de opgedane kennis en vaardigheden in het blok aan de hand van de competentieomschrijvingen. Anderzijds dient de student hier aan te geven in hoeverre zijn werkpraktijk veranderd is zowel informeel (ik kan nu veel beter...) als formeel (ik voer nu ook opdrachten uit op het terrein van...). Hiermee expliciteert de student zijn/haar competentieontwikkeling. De 22/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

23 werkgever heeft een rol in de vaststelling van het studentproduct. Aanvullend hierop hanteert de opleiding een instrument My Cq 2 waarbij de student specifieke feedback uit zijn omgeving vergaart. Uit de panelgesprekken met studenten van de pilot bleek de integratie van leren en werken duidelijk herkenbaar aanwezig te zijn. De opleiding ziet erop toe dat de student blijvend relevant werk heeft en spreekt zo nodig de werkgever hierop aan. Voor het uitvoeren van de blokcomponenten zijn zowel 'werken' als 'studeren' een onderdeel maar wel in verschillende verhoudingen. Zo is het aandeel van werken bij het bestuderen van de inhoudelijke vakken relatief klein. Bij het uitvoeren van studietaken leren studenten in hun relevante werkomgeving. In de gesprekken van het panel met studenten van de pilot wordt bevestigd dat studenten de meerwaarde van de studie al herkennen in het dagelijks werk. Opmerking van student ik kan meer met rechters meepraten over bijvoorbeeld verstekzaken en dagvaardigingen. Het is van belang dat het werkniveau gedurende de opleiding met studenten meegroeit. Het is onmogelijk dat een student die zich in het vierde jaar van de opleiding bevindt, kwalitatief nog steeds hetzelfde werk uitvoert als aan het begin van de opleiding. De studietaken vereisen een steeds hoger werkniveau naar gelang de opleiding vordert. Studenten ontwikkelen hun kennis onder andere door het bestuderen, verwerken, internaliseren en toepassen van vakliteratuur. De opleiding ontwikkelt eigen studiemateriaal afgestemd op het afstandsonderwijs, waarin ook vakliteratuur verwerkt wordt. Het studiemateriaal wordt per blok aangereikt en dit vindt grotendeels via Studienet (de elektronische leeromgeving) plaats. Daarnaast maakt de opleiding gebruik van zowel boeken als tijdschriften en verwijst naar relevante internetsites. Als uitgangpunt wordt de literatuur van de partnerinstelling, de Juridische Hogeschool Avans-Fontys, gehanteerd. Waar nodig wordt dit aangepast voor het afstandonderwijs. Het panel heeft kennis genomen van de literatuurlijst en kan instemmen met de gevolgde procedure die de opleiding volgt. De opleiding hanteert geen internationale literatuur maar wel internationale jurisprudentie. In de gebruikte handboeken op diverse rechtsgebieden zijn passages opgenomen waarin de invloed en doorwerking van het internationale recht in ons nationale recht aan de orde komen ( zoals bij voorbeeld in het boek van Verheugt, waarmee we in blok 1 beginnen). Internationaal recht vormt een onderdeel van de handboeken. Met het vak Nederlands Recht wordt de internationale component meegenomen. Tevens wordt studeren vanuit het buitenland op termijn mogelijk gemaakt. De lange ervaring die de Open Universiteit heeft met afstandsonderwijs maakt dit goed mogelijk. Studenten kunnen, mits in het bezit van een computer met snelle internetverbinding, overal ter wereld zonder verlies van communicatie en interactie de opleiding volgen. Dit blijkt uit de inzet van moderne communicatiemiddelen (internet), ingebed in een didactisch rijke omgeving (met inzet van middelen als virtual classroom, de webcam, Skype, online-tentaminering). 2 My Cq is een 360-graden feedback, waarin de competenties gemeten worden in een juridische werkomgeving. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 23/59

24 Vanaf het begin van de opleiding worden studenten gestimuleerd om zelf de benodigde bronnen te zoeken en te raadplegen. Dit wordt gedaan door het opgeven van vraagstukken. Een belangrijke bron voor kennisontwikkeling is materiaal dat direct aan de beroepspraktijk is ontleend, in de vorm van casussen, opdrachten en authentieke beroepsproducten. De body of knowledge bevat het totale overzicht van gebruikte vakliteratuur. Jaarlijks worden de leermaterialen getoetst aan de meest actuele stand van zaken van de regelgeving en de wetenschappelijke kennis. De blokteams, met onder andere universitaire docenten van de faculteit Rechtswetenschappen, en de opleidingscommissie hebben hier een belangrijke rol. Het onderwijsprogramma waarborgt op verschillende manieren de ontwikkeling van de beroepscompetenties. Het verwerven van competenties, waarin de eindkwalificaties zijn geformuleerd, staan in het onderwijsprogramma centraal. Authentieke beroepsproducten zijn afgeleid van kritische beroepssituaties en vormen een combinatie van een rol die de (toekomstige) beroepsbeoefenaar moet vervullen en een beroepsrelevant product (voor de omschrijving van de beroepsproducten wordt verwezen naar de blokinformatie in Studienet). Op deze wijze worden actuele en authentieke beroepssituaties in de opleiding ingebracht. Het onderwijs dat in een periode verzorgd wordt, staat in relatie tot deze beroepsproducten. Per blok is een concrete output gedefinieerd. De opleiding heeft tijdens de visitatie aangegeven bezig te zijn met de ontwikkeling van minoren. Deze minoren komen in de afstudeerfase van de opleiding aan bod en zorgen voor een persoonlijke toevoeging. Studenten kunnen in deze fase van de opleiding bijzondere onderwerpen uit het vakgebied een plaats geven en naar persoonlijke keuze invullen. Minoren zijn de persoonlijke toevoeging van studenten aan de brede basis van de opleiding. Mede naar aanleiding van het gesprek met het werkveld en de snelle ontwikkelingen in het vakgebied is het panel van mening dat de opleiding er goed aan doet het studiemateriaal voortdurend met het beroepenveld af te stemmen. Het voornemen om daarnaast voor werkgevers en studenten 2 tot 3 maal per jaar over actuele onderwerpen lezingen te houden wordt door het panel onderschreven. De faculteit Rechtswetenschappen onderhoudt contacten met zusterinstellingen in het buitenland. Deze contacten zijn momenteel vooral gefocust op het wetenschappelijke onderwijs. De faculteit is voornemens de mogelijkheden te exploreren om ook op het gebied van de afstandsopleiding HBO-Rechten contacten aan te gaan met buitenlandse instellingen. Het panel is van mening dat het belangrijk is dat de opleiding HBO-Rechten van de OUNL op korte termijn een actief internationaliseringbeleid gaat voeren. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende. Het panel is positief over het huidige opleidingsmateriaal. Dit werd bevestigd door de demonstratie van de elektronische leeromgeving voor studenten uit de pilot. Het panel is positief over de initiatie van de pilot voor deze nieuwe afstandopleiding. Studenten bevestigen de kwaliteit van het onderwijs(materiaal), ook voor wat betreft de directe herkenning hiervan op de werkplek. Ze ervaren geen beperkingen in de aangeboden stof. Het panel kon instemmen met de gevolgde procedure aangaande de literatuurlijst. Tijdens het gesprek met het panel geven docenten aan dat er veel zorg en aandacht wordt besteed aan de structuur en inhoud van de 24/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

25 studieonderdelen. Docenten van de Juridische Hogeschool Avans: het gaat om hetzelfde leerstuk, de stoel staat op een andere plek. Bij de ontwikkeling van het onderwijsmateriaal wordt het werkveld ingeschakeld en wordt gebruik gemaakt van het eigen netwerk en directe collega s. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende Criteria - Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. - De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In een competentiematrix is de relatie tussen de generieke kwalificaties voor de hbo-bachelor en de competenties van HBO-Rechten weergegeven. Hieruit blijkt dat het onderwijsprogramma tot het vereiste niveau leidt. De beroepsproducten die de student in de verschillende blokken oplevert, zijn vergelijkbaar met de producten die hij als beginnend beroepsbeoefenaar zal moeten opleveren. Bij het vormgeven van het onderwijs wordt rekening gehouden met specifieke omstandigheden van studenten waaronder: - Zelfstandig studeren in eigen tijd en tempo en het studeren op de werkplek; - Combinatie van studie, voor studie relevant werk en eventueel een gezin; - Volwassen studenten met een voorkeur voor toepassingsgericht onderwijs; - Streven naar efficiëntie en voorkomen van ballast. Bovenstaande heeft de opleiding geconcretiseerd in een programma met de volgende kenmerken: - opbouw in fasen met binnen elke fase een aantal blokken, ieder blok is gestructureerd volgens een vaste opbouw (Studienet); - de student studeert fase voor fase; - per fase en per blok is bepaald op welk niveau de verschillende competenties beheerst moeten worden; - in elk blok staat een aantal competenties op de voorgrond. Deze worden met ander competenties in de taken en beroepsproducten geïntegreerd; - de studenten krijgen steeds feedback over zowel de beroepsspecifieke als generieke competenties; - binnen een blok zijn de studietaken ontworpen volgens een whole task benadering. De complexiteit van de studietaken neemt toe in de loop van het blok; - studenten kunnen de studietaken contextualiseren door er hun eigen juridische werkomgeving in te betrekken; - de opleiding vereist reflectie doordat deze opgenomen is in opdrachten, daarnaast is er sprake van wederzijdse consultatie in de discussiegroepen op Studienet. De opleiding hanteert binnen het programma de vier leerlijnen van het leerlijnenmodel van de Bie: NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 25/59

26 - conceptuele lijn (kennislijn), in de vorm van zelfstudie en studietaken, en colleges via virtual classrooms die asynchroon of synchroon plaatsvinden met de mogelijkheid van directe interactie aan de webcam. Binnen deze werkvorm kunnen rollen toebedeeld worden en kan ook toetsing van de communicatieve vaardigheden plaatsvinden; - integrale leerlijn: de student werkt in bijna ieder blok aan een beroepsproduct. In dit beroepsproduct laat de student zien in hoeverre hij in staat is de genoemde competentie(s) op het gewenste niveau te realiseren. Om dat te kunnen laten zien moet de student de verschillende leerlijnen kunnen integreren; - vaardighedenlijn, de trainingen/workshops; - individuele leerlijn, dit wordt gerealiseerd in de blokscans. Het principe van de didactische aanpak rondom het verwerven competenties is dat studenten taken uitvoeren waarin zoveel mogelijk vaardigheden geïntegreerd aan bod komen. De opleiding baseert zich hierbij op resultaten van onderzoek 3. Dat is direct zichtbaar, uitgewerkt in de opleiding zelf, waar het panel kennis van heeft genomen. Een voorbeeld hiervan is dat opdrachten van studenten in leerjaar 1 niet alleen worden beoordeeld op de juridisch-inhoudelijke waarde, maar eveneens op facetten als correcte wijze van spelling en verslaglegging. De complexiteit van vaardigheden neemt toe naarmate de studie vordert. Om dit authentieke gedrag te kunnen ontwikkelen moet de student kunnen reflecteren op het eigen gedrag en de eigen ontwikkeling, waarbij het functioneren op de werkplek een onderdeel vormt. Dit gebeurt aan de hand van opdrachten die op de werkplek uitgevoerd worden. Per blok staat een juridisch thema centraal. Ieder thema leidt tot het realiseren van één of meerdere competenties. Het onderwijsprogramma is gericht op het verwerven van de eindkwalificaties. De eindkwalificaties zijn vertaald in leerdoelen per onderwijseenheid (blok). Elke onderwijseenheid is gekoppeld aan een of meer competenties (document: Competentiematrix en niveaus van complexiteit). Vervolgens zijn de leerdoelen per programmaonderdeel geformuleerd. De leerdoelen zijn per blok opgenomen in Studienet. In de competentiematrix staat ook aangegeven op welk niveau de competenties in een onderwijseenheid aan de orde komen. De opleiding heeft gekozen voor een oplopende moeilijkheidsgraad tijdens het doorlopen van de opleiding. Uit de competentiematrix blijkt dat alle eindkwalificaties op niveau 3 gedekt zijn. Iedere onderwijseenheid, blok, is volgens een vast format beschreven in Studienet, de elektronische leeromgeving van de Open Universiteit. Hierin zijn de competenties opgenomen waaraan gewerkt wordt en de leerdoelen die bereikt moeten worden. De leerdoelen zijn gekoppeld aan het beroepsproduct dat opgeleverd moet worden en aan de hieraan ondersteunende vakgebieden. Daarnaast bevat de inhoud van het blok op Studienet de cursusintroductie, de studietaken en eventueel de oefentoetsen en toetsopdrachten. 3 Giesbertz, W., & Van Buuren, H. (2004). Competentiebegrip bij de Open Universiteit Nederland: Van Hype naar realistische praktijk. In L. Dercksen, H. Dekker, R.F. Poell, M. Van der Klink, & S. Wagenaar (red.). HRD Thema: Vol 3. Competentiegericht leren: de context centraal (p ). Doetinchem: Reed Business Information. En ook in: Firssova, O., & Giesbertz, W. (2006). Competentieroutekaart als hulpmiddel bij (her-)ontwerpen van opleidingen. In: Onderwijsinnovatie (p ). 26/59 NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht

27 De opleidingscommissie ziet erop toe dat de eindkwalificaties in voldoende mate binnen het programma aan bod komen. De leerdoelen van de verschillende programmaonderdelen worden ook in deze commissie besproken en beoordeeld op inhoud en op afstemming op de eindkwalificaties. Elk blok wordt via een eigen bloksite (in Studienet) uitgeleverd. Per blok wordt studiemateriaal (schriftelijk en elektronisch) uitgeleverd, worden opdrachten met terugkoppeling aangeboden en studieaanwijzingen gegeven. Dit alles met het doel om de concrete studietaken te kunnen uitvoeren. Ieder blok heeft een aantal studietaken. Elke taak bevat een inleiding met de concrete taakopdracht. Naast de aangeboden bronmaterialen dienen studenten voor de uitvoering van de studietaak vaak ook andere aanvullende bronmaterialen te gebruiken, die de student zelf zoekt en aanlevert. De opleiding voert een transparant toetsbeleid. De opleiding heeft het toetsbeleidsplan van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys overgenomen. In de uitwerking van de opdrachten en toetsen is deze samenwerking zichtbaar gemaakt. Ieder blok wordt, op alle onderdelen, getoetst. In de blokinformatie in Studienet staat aangegeven op welke wijze de toetsing binnen het betreffende blok plaatsvindt. De toetsing per curriculumonderdeel is afgeleid van de (leer)doelen van het betreffende curriculumonderdeel. Indien alle onderdelen van een blok met een voldoende zijn afgesloten, ontvangt de student een certificaat met de bijbehorende EC s. Aan het begin van de opleiding ligt bij de beoordeling meer accent op de opbouw van een kennisbasis en kennistoepassing. Gedurende de opleiding verschuift het accent meer naar het tonen van competenties en daadwerkelijk functioneren in de beroepspraktijk als toekomstig HBO-jurist. De kenniscomponent blijft echter in alle fasen van de opleiding apart getoetst, aangezien de opleiding, mede op advies van het beroepenveld, de conceptuele leerlijn wenst te benadrukken. De opleiding heeft voor ieder blok gekozen voor een combinatie van toetsvormen die zowel de kennis toetsen als passen bij authentiek en geïntegreerd toetsen. Dat zijn de tentamens en de opdrachten, waaronder het beroepsproduct en de blokscan, die hieronder nader worden beschreven zijn. - Tentamen Per blok worden de inhoudelijke vakken schriftelijk, via een meerkeuzevragententamen op de computer getoetst. Deze kunnen op aanvraag van de student in een studiecentrum van de Open Universiteit Nederland worden afgelegd. Iedere student krijgt een ander tentamen waarvan de vragen at random uit de itembank worden geselecteerd. - Opdrachten De ondersteunende vakken worden eveneens via een schriftelijk tentamen getoetst, waarbij de student een opdracht moet maken. Opdrachten richten zich op de toetsing van competenties. De opdrachten hebben een realistisch karakter en richten zich op de relevante elementen van het blok. - Beroepsproduct Voorbeelden van beroepsproducten zijn een beleidsnota, de inrichting van een deurwaarderskantoor, een betoog en een verweerschrift. Zowel de aanpak en de werkwijze (het proces) als het resultaat (het product) kan beoordeeld worden. NQA - visitatie Open Universiteit Nederland: TNO bachelor HBO Recht 27/59