Beleid Verantwoord Beleggen Delta Lloyd Asset Management

Transcriptie

1 Beleid Verantwoord Beleggen Delta Lloyd Asset Management Inhoudsopgave Beleid verantwoord beleggen... 1 Visie en doelstellingen... 1 Definities... 1 Reikwijdte... 2 Dilemma s... 2 Beleidsuitgangspunten... 2 Proces... 2 Thema s... 3 Strategieën verantwoord beleggen... 5 Informatie en rapportage... 6 Annex 1. De tien Global Compact principes van de Verenigde Naties... 7 Annex 2. De United Nations Principles for Responsible Investments (UNPRI)... 8 Annex 3. Definities van uitsluitingscriteria controversiële wapens... 9

2 BELEID VERANTWOORD BELEGGEN Visie en doelstellingen Delta Lloyd Groep beschouwt verantwoord ondernemen als een license to operate : haar omgeving verleent een vergunning, een mandaat om te opereren en gunt dit de Groep ook alleen, als Delta Lloyd haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt en hierover verantwoording aflegt. Verantwoordelijkheid voor de gevolgen van haar activiteiten en beslissingen op mens, milieu en maatschappij. Delta Lloyd Groep streeft naar een positieve bijdrage aan de ontwikkeling van haar medewerkers en de maatschappij, met winstgevende economische groei en met zorg voor het milieu. Gedacht vanuit de kernactiviteiten van de Groep betekent dat bouwen aan een zekere toekomst voor en met alle stakeholders. Continuïteit en vertrouwen zijn belangrijke pijlers. Een onderdeel van verantwoord ondernemen is verantwoord beleggen. Delta Lloyd Asset Management, de vermogensbeheerder van Delta Lloyd Groep, erkent de maatschappelijke verantwoordelijkheid die beleggers hebben. Zij combineert deze maatschappelijke verantwoordelijkheid met alle aspecten die voortvloeien uit haar fiduciaire verantwoordelijkheid. Delta Lloyd legt hierover verantwoording af aan haar klanten en rapporteert ook aan de bedrijven waarin zij belegt en aan de aandeelhouders van Delta Lloyd Groep. Delta Lloyd heeft verantwoord beleggen structureel ingebed in haar beleggingsbeleid. Het Beleid Verantwoord Beleggen geeft de richtlijnen, definities en (proces)afspraken weer die zij hanteert om dit te bereiken. Delta Lloyd is een lange termijn belegger die verantwoord ondernemen beschouwt als een belangrijke value driver : een factor die in belangrijke mate bijdraagt aan de ontwikkeling van waarde van de ondernemingen waarin zij heeft belegd. Verantwoord ondernemen draait om de continuïteit van de onderliggende waarden en het beheersen van risico s, aspecten die voor Delta Lloyd als belegger net zo belangrijk zijn. Verantwoord ondernemen is van belang voor de financiële performance van de beleggingen. Delta Lloyd hanteert inzake verantwoord beleggen de volgende uitgangspunten: De keuzes met betrekking tot de uitwerking van het Beleid Verantwoord Beleggen zijn verbonden aan de identiteit, reputatie en de uitstraling van Delta Lloyd. Verantwoord beleggen is een voortdurende ontwikkeling. De praktische uitwerking van het verantwoord beleggingsbeleid kan aangepast worden naar aanleiding van nieuwe inzichten. De uitwerkingen van het Beleid Verantwoord Beleggen en de uitvoering dienen toetsbaar te zijn aan de uitgangspunten. Delta Lloyd streeft een proactieve benadering na. Definities Corporate governance: het stelsel van maatregelen, processen en richtlijnen dat een onderneming in staat stelt om efficiënt en verantwoord te handelen in relatie tot haar belangrijkste stakeholders: werknemers, eigenaren, aandeelhouders, klanten, relaties en de maatschappij. Duurzaamheid: Bij duurzame ontwikkeling is sprake van evenwicht in sociale, economische en milieubelangen. Hierbij staat houdbaarheid van de toekomst centraal: het gaat om handelen in aansluiting op de behoeften van het heden, zonder dat dit een bedreiging vormt voor toekomstige generaties. ESG-criteria: environmental, social en governance criteria. ESG criteria vormen een specifieke categorie van niet-financiële performance indicatoren van bedrijven, waarbij ook gekeken wordt naar duurzame en ethische beginselen en goed ondernemersbestuur. Verantwoord beleggen: verantwoord beleggen is beleggen op grond van financiële, sociale, governance en milieuoverwegingen en/of de beïnvloeding van bedrijven, overheden en andere relevante actoren op grond van deze overwegingen

3 Reikwijdte Verantwoord beleggen heeft bij Delta Lloyd betrekking op alle assetcategorieën. Bij alle (des)investeringsbeslissingen worden de uitgangspunten met betrekking tot verantwoord beleggen gehanteerd. Dilemma s Verantwoord beleggen en duurzaamheid kennen grote grijze gebieden: er zit veel variatie tussen het puur economisch beleggen op basis van financiële criteria enerzijds en bijvoorbeeld het hanteren van uitsluitingscriteria of best-in-class selectie anderzijds. Voor Delta Lloyd gaat het bij verantwoord beleggen om het nemen van verantwoorde, onderbouwde beleggingsbeslissingen en het afleggen van verantwoording over deze beslissingen. Grijs gebied wil zeggen; lang niet alles is overduidelijk wel of niet aanvaardbaar. Hoe ver reikt bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid in de keten? Wat moet je als belegger vinden van het gedrag van de toeleverancier, en dat van diens toeleverancier(s)? En hoe kijk je aan tegen bijvoorbeeld een bedrijf dat zaken doet met landen met omstreden regimes zoals Birma? En wat als dat bedrijf daar medicijnen levert? Delta Lloyd maakt in het kader van verantwoord beleggen zichtbaar waar zij, per thema of sector, in het grijze gebied staat. Beleidsuitgangspunten De uitgangspunten die Delta Lloyd hanteert bij verantwoord beleggen zijn: Pas toe of leg uit Voor alle uitgangspunten geldt dat het leidende principes zijn, die Delta Lloyd toepast bij haar investeringsbeslissingen. Afwijken van deze principes mag alleen indien hier een weloverwogen onderbouwing voor wordt gegeven. Alle assetcategorieën De richtlijnen voor verantwoord beleggen gelden voor alle assetcategorieën. Delta Lloyd maakt geen regionaal of sectoraal onderscheid. Uitsluiting van controversiële wapens Bedrijven die betrokken zijn bij de productie van of handel in controversiële wapens worden uitgesloten van het beleggingsuniversum 1. Transparant en verantwoordelijk Delta Lloyd is transparant over de invulling die zij geeft aan verantwoord beleggen, de dilemma s die ze daarbij afweegt en de uitvoering van het Beleid Verantwoord Beleggen. Delta Lloyd legt hierover verantwoording af aan haar belanghebbenden. Leren en verbeteren Verantwoord beleggen is een voortdurend proces van leren en verbeteren. Delta Lloyd stuurt op continue verbetering en ontwikkeling van haar visie op en uitvoering van verantwoord beleggen. Proces Voor alle beleggingen die Delta Lloyd beheert zijn in 2008 de eerste uitsluitingscriteria vastgesteld op basis van betrokkenheid bij productie van of handel in controversiële wapens. In 2009 zijn de criteria uitgebreid met de 10 United Nations Global Compact Principles; op basis hiervan is een breder beleid van uitsluiting en engagement van bedrijven ontwikkeld. 1 Zie Annex 3 voor definities van de uitsluitingscriteria Controversiële Wapens die Delta Lloyd hanteert

4 Delta Lloyd heeft de UN Global Compact Principles als leidraad gekozen omdat deze principes werelwijd gedragen worden en gebaseerd zijn op internationale verdragen en conventies. Deze principes hebben betrekking op de ondernemingen waarin (in)direct wordt belegd. Delta Lloyd laat zich informeren en adviseren door een internationale en onafhankelijke aanbieder van duurzaamheidsonderzoek en ESG-informatie. Delta Lloyd ontvangt gedetailleerde bedrijfsinformatie aangaande de Global Compact Principles en controversiële wapens. Aanvullend onderzoek of advies wordt op verzoek geleverd. Delta Lloyd heeft een Commissie Verantwoord Beleggen ingesteld, die met een vaste frequentie bijeenkomt. De Commissie beoordeelt de externe input en voert daarnaast zelfstandig onderzoek uit naar bedrijven, sectoren en/of thema s. Zij adviseert de directie van Delta Lloyd Asset Management over het verantwoord beleggingsbeleid en de uitvoering daarvan. Het advies gaat in op bedrijven die op de watchlist worden geplaatst, die in een engagementtraject worden betrokken of die direct worden uitgesloten van het beleggingsuniversum. De directie van Delta Lloyd Asset Management neemt een besluit over het advies van de Commissie Verantwoord Beleggen. Delta Lloyd heeft de United Nations Principles for Responsible Investments (UNPRI) ondertekend. Het UNPRI netwerk is opgericht in 2006 en is een internationaal sterk groeiende groep van beleggers die zich allen inzetten voor de integratie van zaken met betrekking tot het milieu, de samenleving en goed ondernemingsbestuur in haar beleggingsbeleid. De richtlijnen van UNPRI 2 hebben betrekking op het beleggingsproces van de vermogensbeheerder zelf. Thema s Verantwoord beleggen ziet toe op vele dimensies en thema s. Te denken valt aan energie, vastgoed, wapens, klimaatverandering, natuur, arbeidsrechten, voedselzekerheid en bonusbeleid. Maar de lijst is veel langer. Hier volgt een toelichting op de thema s die het meest frequent met verantwoord beleggen in verband worden gebracht. Mensenrechten Mensenrechten zijn universeel en veelomvattend: burgerrechten, politieke rechten, economische, sociale en culturele rechten. Mensenrechten zijn vastgelegd in verdragen van de Verenigde Naties 3 en de OECD Guidelines for Multinational Enterprises. Ondernemingen moeten de mensenrechten respecteren en naleving van deze rechten door anderen bevorderen. Delta Lloyd respecteert mensenrechten en verwacht van de ondernemingen waarin zij belegt dat zij dat ook doen. Van mogelijke investeringen en van de beleggingen in portefeuille van Delta Lloyd wordt onderzoek gedaan naar de mate waarin het bedrijf mensenrechten respecteert, om te beoordelen of het bedrijf (mogelijk) betrokken is, of is geweest, bij schendingen van mensenrechten. Recht op werk en arbeidsomstandigheden In de VN Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zijn artikelen opgenomen met betrekking tot rechten van werknemers. Internationaal geaccepteerde standaarden zijn ontwikkeld met daarbij toezichthoudende organen die de toepassingen op nationaal niveau (helpen) implementeren. De fundamentele principes van de International Labour Organization (ILO) hebben als doel kansen voor vrouwen en mannen te bevorderen op fatsoenlijk en productief werk, onder vrije, gelijke, veilige en waardige omstandigheden 4. Delta Lloyd onderschrijft het recht op werk en goede arbeidsomstandigheden en sluit bedrijven uit die deze rechten in ernstige mate schenden. 2 Zie voor de UN Principles for Responsible Investment de omschrijving in Annex 2 3 O.a. Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, UN Human Rights Norms for Business en de UN Declaration on the Rights of Indigenous People. 4 ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work: 1) vrijheid van vereniging en erkenning van het recht op collectieve onderhandeling; 2) verbod op gedwongen arbeid; 3) verbod op kinderarbeid; en 4) verbod op discriminatie met betrekking tot werk

5 Milieu Zorgen om het milieu vormen de bron van duurzaam handelen. Om de menselijke gezondheid en het milieu te beschermen is het noodzakelijk het ecosysteem waarin wij leven te respecteren. Richtlijnen en principes omtrent bescherming van het milieu en het vergroten van de verantwoordelijkheid voor het milieu zijn onder andere vastgelegd in VN verdragen. Zo zijn tijdens de Verenigde Naties Conferentie over Milieu en Ontwikkeling (UNCED) internationale milieuverdragen tot stand gekomen inzake biodiversiteit en klimaatverandering. Delta Lloyd sluit bedrijven uit die de milieuprincipes van Global Compact herhaaldelijk of in ernstige mate schenden en zij stuurt op naleving door de ondernemingen waarin zij belegt van de internationale standaarden en richtlijnen. Anti-corruptie In 2004 is aan de UN Global Compact Principles een tiende principe toegevoegd: Bedrijven moeten corruptie in al haar vormen, inclusief afpersing en omkoping, bestrijden 5 ; een zeer sterk wereldwijd signaal dat het uitbannen van corruptie een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van het bedrijfsleven. Corruptie stoelt op machtsmisbruik en heeft een onevenredig grote impact op arme en achtergestelde mensen. Daarnaast loopt het bedrijfsleven door corruptie risico s op het gebied van wetgeving, reputatie en financiën. Het bedrijfsleven wordt daarom opgeroepen om samen met overheden, VN vertegenwoordigingen en de samenleving aan een meer transparante wereldeconomie te bouwen. Vanuit haar drie kernwaarden Eerlijk, Toegankelijk, Samenwerken bouwt Delta Lloyd aan een integere bedrijfscultuur. In de gedragscode van Delta Lloyd wordt aandacht gegeven aan het voorkomen van corruptie en Delta Lloyd bewaakt ook bij haar investeringen dat ondernemingen zich niet schuldig maken aan corruptie, afpersing of omkoping. Voor alle vier bovengenoemde thema s geldt dat indien Delta Lloyd beleggingen heeft in bedrijven die zich in ernstige mate schuldig maken aan overtredingen van internationaal geaccepteerde standaarden, de uitgangspunten van het beleid worden toegepast. Delta Lloyd geeft daarbij de voorkeur aan het voeren van een constructieve dialoog en een rol als actief aandeelhouder met als doel het gedrag van de onderneming te veranderen. Als dit niet leidt tot het gewenste resultaat, kan dit uitsluiting van de onderneming tot gevolg hebben. Wapens Controversiële wapens zijn wapens die onevenredig veel slachtoffers veroorzaken, waarvan de effecten disproportioneel zijn of die geen onderscheid maken tussen militaire doelen en burgerdoelen. De effecten van deze wapens kunnen nog jaren na het gebruik ervan merkbaar blijven. Delta Lloyd keurt de productie van, handel in en het gebruik van controversiële wapens ten strengste af. Zij sluit daarom bedrijven uit die betrokken zijn bij de productie en ontwikkeling van, en/of de handel in controversiële wapens. Voedselzekerheid Het thema Voedselzekerheid vormt in sommige opzichten een vak apart. Voedselzekerheid is de meest fundamentele behoefte van de mens, die echter in toenemende mate onder druk komt te staan. Enerzijds door de wereldwijde bevolkingsgroei en verandering in eetgewoontes, anderzijds door bijvoorbeeld verarming van landbouwgrond en afnemende beschikbaarheid van water. Verantwoord beleggen en de keten van voedselzekerheid raken elkaar in ruwweg vier gebieden: investeringen in landbouwgrond, investeringen in bedrijven uit de voedselindustrie, investeringen in (toeleveranciers aan) de voedselketen en investeringen in afeleide instrumenten gerelateerd aan de voedselketen. Delta Lloyd beoordeelt eventuele investeringen in deze gebieden kritisch op hun bijdrage aan voedselzekerheid. Beleggingsbeslissingen aangaande investeringen in voedselzekerheid zullen worden genomen mede op basis van criteria zoals de doelstellingen van de International Land Coalition, de Responsible Investment in Farmland Principles en de uitgangspunten van de UN Special Rapporteur on the Right to Food Olivier de Schutter. 5 Zie voor de Global Compact Principes de omschrijving in Annex 1-4 -

6 Strategieën verantwoord beleggen Delta Lloyd geeft op verschillende manieren uiting aan haar rol als verantwoord belegger, onder andere door strikte uitsluitingscriteria te hanteren ten aanzien van specifieke thema s, door engagement in te zetten in bepaalde gevallen en door als actieve aandeelhouder een goed doordachte en onderbouwde stem uit te brengen. Om inhoud te geven aan verantwoord beleggen, hanteert Delta Lloyd verschillende soorten strategieën: Het uitsluitingenbeleid Delta Lloyd beoordeelt ondernemingen op betrokkenheid bij controversiële bedrijfspraktijken en sluit zogenaamde worst of the worst bedrijven uit haar beleggingsuniversum uit. Andere uitsluitingen kunnen voortkomen uit wet- en regelgeving of de identificatie van issues die met breed maatschappelijk draagvlak als controversieel worden beoordeeld. Bepaalde ethisch of morele motieven zijn voorbeeld van deze laatste uitsluitingsgrond. Delta Lloyd sluit bedrijven uit die in ernstige mate de Global Compact Principles schenden en bedrijven die betrokken zijn bij de productie van of handel in clusterwapens, chemische wapens, biologische wapens, antipersoons mijnen, munitie met verarmd uranium en/of munitie met wit fosfor. De uitsluitingen zijn van toepassing op alle assetcategorieën. Engagement Engagement betekent het aangaan van de dialoog met ondernemingen aangaande principes en afspraken of verwachtingen over verantwoord ondernemen, met als doel het gedrag van de ondernemingen te beïnvloeden. Deze bedrijven worden daarbij niet uitgesloten uit het beleggingsuniversum. Delta Lloyd gelooft in een constructieve dialoog. Zij gaat die dialoog regelmatig aan met de bedrijven die zij bezoekt en analyseert. Gebruik maken van haar kracht als aandeelhouder doet Delta Lloyd met name bij de deelnemingenbeleggingen. Zij werkt samen met die bedrijven om hun prestaties op korte en lange termijn te verbeteren. De expertise die Delta Lloyd heeft opgebouwd met deze vorm van dialoog en contact, zal zij in toenemende mate ook inzetten buiten de deelnemingen beleggingen. Enkele aspecten die cruciaal zijn voor succesvol engagement zijn: - het functieniveau van de vertegenwoordiging van het bedrijf met wie het gesprek plaatsvindt; - de mate waarin duidelijke doelen en strategieën zijn vastgesteld (wanneer stemt de uitkomst tot tevredenheid); - een goede aansluiting op internationale verdragen en conventies; - het vooraf bepalen van de maximale engagement periode en het meten van de resultaten. Het agenderen van issues en stemmen op de Algemene vergaderingen van Aandeelhouders Delta Lloyd zal, in het belang van verzekerden en andere begunstigden, haar stemrecht gebruiken in zoveel mogelijk algemene aandeelhoudersvergaderingen van de beursgenoteerde ondernemingen waarin Delta Lloyd een belang heeft van 5% of meer (in termen van zeggenschap), dan wel een belang van 25 miljoen of meer heeft (in kapitaal gemeten). Delta Lloyd gebruikt haar stemrecht om invloed uit te oefenen op het beleid van de onderneming en streeft naar waardecreatie door een verantwoord, consistent en transparant stemgedrag. Zij brengt een goed doordachte en onderbouwde stem uit. Delta Lloyd publiceert haar stemgedrag per agendapunt van elke bezochte (B)AvA na afloop op de website 6. Daarnaast zullen relevante ontwikkelingen in het kader van het stembeleid worden gerapporteerd in het jaarverslag. Delta Lloyd wil met de uitvoering van deze strategische vorm van verantwoord beleggen ook een bijdrage leveren aan de promotie en acceptatie van de Principles for Responsible Investment. Beleid op basis van positieve of relatieve criteria 6 Zie voor publicaties

7 Delta Lloyd investeert een deel van haar beleggingen op basis van positieve criteria, ook wel doelinvesteringen genoemd. Voorbeeld hiervan zijn thema fondsen en fondsen specifiek gericht op duurzame ontwikkeling. Beleggen op basis van positieve criteria wil zeggen dat de best presterende bedrijven binnen een sector worden geselecteerd, op basis van interne en externe research. Een kwalitatieve beoordeling laat zien hoe een bedrijf functioneert ten opzichte van haar concurrenten. Op grond van deze beoordeling kan een bedrijf in een verantwoord belegde portefeuille worden opgenomen. Het integreren van milieu, sociale en governance factoren in het besluitvormingsproces van beleggen Het beleggingsproces wordt niet alleen gedreven door financiële factoren zoals omzet en winstverwachting of stabiliteit van de cashflow. De afweging van niet-financiële criteria wordt steeds meer in onderzoek, besluitvorming en dossieropbouw zichtbaar gemaakt. Verantwoord beleggen betekent dat niet-financiële criteria, de zogenaamde ESG-criteria, expliciet worden meegenomen in analyse, research en in beleggingsbeslissingen. ESG staat voor Environmental, Social en Governance, criteria op het gebied van het milieubeleid, sociaal beleid en corporate governance, goed ondernemingsbestuur. Door deze ESG-criteria te gebruiken bij research, opbouw van een business case voor investeringen en gedurende de tijd dat een investering in portefeuille zit, vindt een extra screening plaats van ondernemingen waarbij risico s en kansen sterker naar voren komen. Het integreren van ESG criteria in investeringsbeslissingen past Delta Lloyd toe bij alle assetcategorieën. Het stimuleren van duurzaam beleid door ondernemingen in algemene zin In de geest van de Principles for Responsible Investment ondersteunt Delta Lloyd iniatieven op het gebied van verantwoord beleggen en stimuleert de ontwikkeling van gedragen gedachtegoed. Delta Lloyd heeft zich in 2009 aangesloten bij de UN PRI, onderschrijft de Global Compact principes en is lid van de Vereniging voor Beleggers in Duurzame Ontwikkeling (VBDO). Informatie en rapportage Delta Lloyd is voorstander van een economische benadering jegens verantwoord beleggen. Onze research aangaande (mogelijke) investeringen moet naast financiële gegevens- ook informatie verschaffen over de verwachte voordelen en kosten. Deze voordelen kunnen financieel zijn of anders, inclusief financiële inschattingen van niet-tastbare waarden zoals cultuur of ethiek. Het verstrekken van informatie aan beleggers en andere geïnteresseerden en het met elkaar delen van inzichten helpt om een gemeenschappelijke taal te creëren waarin de echte waarde van natuurlijk kapitaal zichtbaar wordt. Investeerders zullen deze waarde dan steeds meer laten meewegen in hun besluitvorming. Delta Lloyd wil zelf transparant zijn over haar beleid en activiteiten op het gebied van verantwoord beleggen en verlangt dat ook van de entiteiten waarin zij belegt. Delta Lloyd gelooft dat op lange termijn een set van vergelijkbare en betrouwbare rapportage standaarden aangaande ESG-factoren een essentieel onderdeel zal vormen van mainstream, algemeen toegepaste ESG integratie en een versterking van verantwoord ondernemen en verantwoord beleggen

8 ANNEX 1. DE TIEN GLOBAL COMPACT PRINCIPES VAN DE VERENIGDE NATIES De Global Compact principes zijn tien principes op het gebied van mensenrechten, arbeidsomstandigheden, milieu en corruptie, waar universele consensus over bestaat en die zijn opgesteld op basis van: De Universele Verklaring van de rechten van de mens; De verklaring van fundamentele principes en rechten op het werk van de internationale werkgelegenheidsorganisatie (ILO); De Verklaring van RIO van Milieu en Ontwikkeling; en De Verenigde Naties Conventie tegen Corruptie. De Global Compact vraagt bedrijven om een set vastgestelde kernwaarden te aanvaarden, te steunnen en voor zover binnen hun invloedssfeer, na te leven. Kernwaarden op het gebied van mensenrechten, arbeid, milieu en corruptie. Deze kernwaarden zijn als volgt geformuleerd: Mensenrechten Principe 1: Principe 2: Bedrijven moeten de bescherming van internationaal geproclameerde mensenrechten ondersteunen en respecteren binnen hun invloedssfeer; en ervoor zorgen dat zij niet betrokken raken bij mensenrechten schendingen. Arbeidsomstandigheden Principe 3: Bedrijven moeten ondersteuning geven aan de vrijheid van vereniging en de effectieve erkenning van het recht op collectieve onderhandelingen; en Principe 4: aan het uitbannen van alle vormen van gedwongen of verplichte arbeid; Principe 5: aan het effectief tegengaan van kinderarbeid; en Principe 6: aan eliminatie van (beroeps)discriminatie. Milieu Principe 7: Principe 8: Principe 9: Anti-Corruptie Principe 10: Bedrijven moeten een voorzichtige aanpak hanteren aangaande milieu-gerelateerde activiteiten; en initiatieven ontwikkelen om een sterker milieubewustzijn te realiseren; en de ontwikkeling en verspreiding van milieuvriendelijke technologieen stimuleren. Bedrijven moeeten alle vormen van corruptie bestrijden, inclusief uitbuiting en omkoping

9 ANNEX 2. DE UNITED NATIONS PRINCIPLES FOR RESPONSIBLE INVESTMENTS (UNPRI) Om richting te geven aan investeringsbeslissingen van beleggers is met steun van de Verenigde Naties een internationaal netwerk opgericht van investeerders. Deze investeerders hebben gezamenlijk een zestal principes geformuleerd, die ten grondslag moeten liggen aan verantwoord beleggen: de Principles for Responsible Investment. Delta Lloyd heeft de Principles for Responsible Investment mede ondertekend, en heeft zichzelf daarmee verbonden aan naleving van deze principes en het afleggen van verantwoording daarover. De zes principes van de Principles for Responsible Investment zijn: I. Neem ESG issues op in investeringsanalyse en in besluitvormingsprocessen II. III. IV. Wees een actief aandeelhouder en neem ESG issues op in aandeelhoudersbeleid en praktijk Streef passende publicatie na van ESG issues door de bedrijven waar je investeert Beveel acceptatie en uitvoering van de PRI aan binnen de beleggingssector V. Werk samen om de effectiviteit van implementatie van de Principes te vergroten VI. Rapporteer over je activiteiten en voortgang met betrekking tot implementatie van de Principes

10 ANNEX 3. DEFINITIES VAN UITSLUITINGSCRITERIA CONTROVERSIËLE WAPENS Delta Lloyd applies the following criteria to define a controversial weapon: Anti-personnel mine: definitions as defined in the Ottawa convention Cluster weapon: definitions as defined in the Convention on Cluster munitions Chemical weapon: definitions as defined in the Chemical Weapons Convention Biological weapon: definitions as defined in the Biological and Toxin weapons Convention Depleted uranium: defined as a weapon containing depleted uranium White phosphorus: defined as a weapon containing white phosphorus Delta Lloyd applies the following criteria to determine a company s involvement in controversial weapons: 1. A company is currently involved in the development, testing, production, system integration, maintenance or trade of a complete weapon or the greater part of it; 2. A company is currently involved in the development, testing, production, system integration, maintenance or trade of munitions-related key-components of the weapon, such as sub munitions, fuses and warheads; 3. A company is currently involved in the development, testing, production, system integration, maintenance or trade of a missile and/or launching system (tank, artillery, submarine etc) that is specifically made or adapted to launch the warhead and/or weapon that is classified as controversial; 4. A company currently holds a majority stake (>50%) or minority blocking stake (>20%) in a company, or is currently owned (>50%) by a company that is involved in controversial weapons based on the criteria 1, 2 or