Bouwen aan een biologische toekomst

Transcriptie

1 Bouwen aan een biologische toekomst Verkort jaarverslag 2009 Koninklijke Wessanen nv

2 Dit document betreft een in de Nederlandse taal vertaalde samenvatting van het jaarverslag van Koninklijke Wessanen nv, exclusief de jaarrekening. Het originele jaarverslag, inclusief de jaarrekening, is opgesteld in de Engelse taal. In geval van verschillen tussen de Nederlandse en de Engelse tekst prevaleert de laatste. Het Engelstalige jaarverslag en de Nederlandstalige samenvatting zijn beschikbaar op

3 Koninklijke Wessanen nv is een vooraanstaande onderneming in de Europese markt voor biologische voedingsproducten. Wij zijn voornamelijk actief in Frankrijk, de Benelux, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk en beheren en ontwikkelen onze merken en producten ten behoeve van het supermarktkanaal en natuurvoedingswinkels. Wij streven ernaar uit te groeien tot koploper in de biologische sector met een aanbod van biologische voedingsproducten die de consument extra toegevoegde waarde bieden. Naast toonaangevend in de biologische sector zijn wij ook producent en distributeur van diepvriessnacks in de Benelux en vruchtendranken en cocktailmixen in de Verenigde Staten. Inleiding Concernvisie 1 Onze visie is koploper te worden in biologische voeding in de door ons geselecteerde Europese landen. Inhoudsopgave Inleiding 1 Belangrijkste ontwikkelingen 2 Bericht van de CEO 4 Europese Executive Management Group 6 Strategie: uitgroeien tot koploper in de biologische sector 8 Strategie: strategische transitie 10 Strategie: overzicht van veranderingen 12 De Groep in een oogopslag 14 Marktoverzicht de wereld om ons heen 16 Verslag van de Raad van Commissarissen 49 Remuneratieverslag 54 Aanvullende informatie 61 Financieel overzicht Informatie voor aandeelhouders 64 Verklarende woordenlijst 66 Adressen 67 Verslag van de Concerndirectie 18 Ontwikkelingen per divisie 22 Wessanen Europe 22 Frozen Foods 26 American Beverage Corporation 28 Beëindigde bedrijfsactiviteiten 30 Duurzaamheid 32 Medewerkers 34 Financiering 36 Risicomanagement en interne beheersing 38 Corporate governance 41 1 Zie pagina 8-9 voor meer details. Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

4 Belangrijkste ontwikkelingen Omzet Omzet uit voortgezette bedrijfsactiviteiten 1.585,4mln 2008: 1.597,3mln 702,5mln 2008: 725,4mln Bedrijfsresultaat (EBIT) - 41,5mln 2008: 50,6mln Bedrijfsresultaat (EBIT) uit voortgezette bedrijfsactiviteiten - 44,4mln 2008: 37,1mln Belangrijkste ontwikkelingen Focus op Europese markt voor biologische voeding Desinvestering van Noord-Amerikaanse distributie- en merkactiviteiten Tree of Life en Liberty Richter Herstructurering Wessanen Duitsland en Wessanen Benelux Oprichting afzonderlijke divisie Frozen Foods; desinvestering Karl Kemper GmbH (Duitsland) en Righi SrL (Italië) Oprichting Wessanen Europe onder leiding van Executive Management Group Achterblijvende consumentenvraag en concurrentiedruk van private labels in Europa; in het algemeen goede ontwikkeling van natuurvoedingskanaal Melding van onregelmatigheden bij American Beverage Corporation (ABC) leidde tot herziening vermogen per ultimo 2008; herstelprogramma bij ABC is gaande Veranderingen in samenstelling Concerndirectie en Raad van Commissarissen Frans Koffrie vervanger Ad Veenhof als CEO (ad interim) Richard Lane afgetreden als gevolg van desinvestering Tree of Life Inc. Frank van Oers benoemd tot lid Raad van Commissarissen; Marie-Christine Lombard afgetreden als lid Raad van Commissarissen 2 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

5 Inleiding x EUR miljoen, tenzij anders vermeld (herzien) Voortgezette bedrijfsactiviteiten Winst- en verliesrekening Omzet 702,5 725,4 Bedrijfsresultaat (EBIT) (44,4) 37,1 Winst over het boekjaar, toekomend aan aandeelhouders van Wessanen (131,4) 19,0 Kasstroom Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten 11,9 25,9 Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten (10,6) (44,4) Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten (34,1) (15,3) Ratio s Bedrijfsresultaat (EBIT) als % van de omzet (6,3)% 5,1% Rendement op gemiddeld geïnvesteerd vermogen (ROCE) (14,3)% 11,2% Totaal Wessanen Balans Balanstotaal 637,9 906,5 Eigen vermogen 149,9 349,2 Nettoschuld 175,0 214,6 Gemiddeld geïnvesteerd vermogen 1 309,4 331,9 Ratio s Nettoschuld/EBITDAE per jaareinde 4,3 2,9 Financiële informatie per aandeel (in EUR) Eigen vermogen toekomend aan aandeelhouders van Wessanen 2,22 5,17 Winst over het boekjaar, toekomend aan aandeelhouders van Wessanen 1 (1,94) 0,28 Dividend over het boekjaar 0,20 Hoogste aandelenkoers 5,20 10,97 Laagste aandelenkoers 2,35 4,30 Aandelenkoers per jaareinde 4,19 4,65 Overige kerncijfers Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (in duizenden) Aantal uitstaande aandelen per jaareinde (in duizenden) Gemiddeld aantal werknemers van voortgezette bedrijfsactiviteiten (in FTE) Aantal werknemers van voortgezette bedrijfsactiviteiten per jaareinde (in FTE) Uitsluitend voortgezette bedrijfsactiviteiten. Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

6 Bericht van de CEO Na een jaar van transformatie is een compacter Wessanen nu volledig gefocust op de nieuwe strategie om koploper te worden in de biologische sector was een jaar van transformatie voor Wessanen. Terwijl de wereldmarkten het hoofd trachtten te bieden aan de gevolgen van de recessie, gaf het managementteam van Wessanen vorm aan een nieuwe richting voor het Concern. Het was duidelijk dat onze activiteiten, verspreid over Europa en Noord-Amerika, te complex waren geworden. Het hoofddoel was daarom om weer focus aan te brengen. Al eerder hadden we twee afzonderlijke activiteiten aangewezen in Europa: diepvriesvoeding en biologische voeding. Terwijl we de diepvriesactiviteiten blijven ontwikkelen, ligt de strategische focus op laatstgenoemde activiteit van Wessanen Europe, een bedrijf met circa EUR 500 miljoen omzet en een goed groeipotentieel. De eerste stap op weg naar herstel van focus was het besluit om onze Amerikaanse bedrijven af te stoten, zodat we de handen vrij zouden hebben om ons te concentreren op de Europese markten. In januari 2010 is Tree of Life, ons grootste bedrijf in de Verenigde Staten, verkocht aan het Amerikaanse Kehe Food Distributors. Liberty Richter werd in november verkocht. We verwachten in de nabije toekomst ook een koper te vinden voor PANOS Brands. In het vierde kwartaal hebben we onze Italiaanse dochteronderneming Righi en onze Duitse dochteronderneming Karl Kemper verkocht. De verkoop van American Beverage Corporation werd vertraagd na de ontdekking van boekhoudkundige onregelmatigheden. Er is vervolgens een nieuw managementteam benoemd, dat nu aan een herstelprogramma werkt. We verwachten dat het bedrijf in 2011 gereed zal zijn voor verkoop. Tijdens de zomer hebben we een verstrekkend onderzoeksproject uitgevoerd met als doel een gedetailleerd, feitelijk inzicht te verwerven in de Europese markt voor biologische voeding. Door specialisten uit alle vier landenorganisaties bij het project te betrekken, hebben we onze kennis van deze nichemarkt aanzienlijk weten te vergroten. De resultaten van het onderzoek hebben ons vooral geholpen vorm te geven aan onze nieuwe strategie: uitgroeien tot koploper in de Europese markt voor biologische voeding. De logica achter deze beslissing is helder. Ten eerste beschikken we reeds over een goede naam, een goede staat van dienst en een gevestigde klantenbasis in de sector. Ten tweede kunnen we in deze relatief kleine sector een invloedrijke speler worden. Ten derde heeft de biologische sector aangetoond snellere groei te kunnen realiseren dan de conventionele levensmiddelenmarkt. In het vierde kwartaal hebben we een nieuwe Executive Management Group (EMG) geïnstalleerd. Deze bestaat uit de CEO, de CFO, de hoofden van Concernstaven en de managing directors van de vier grootste Europese landenorganisaties. We zijn ervan overtuigd dat hierdoor het Concern als geheel in de toekomst veel effectiever wordt gesteund bij het uitwisselen van kennis, kansen en ideeën. De EMG zal ook een sleutelrol spelen bij het bereiken van twee nieuwe operationele doelen. Het eerste betreft de harmonisering van onze merken. Dit houdt in dat we kijken naar mogelijkheden om recepturen en ingrediënten te standaardiseren en het totale productaanbod te verkleinen. We zullen echter in de meeste gevallen de lokale merknamen handhaven. Ten tweede zijn we bezig de inkoop te centraliseren. Daardoor kunnen we grotere volumes inkopen, schaalvoordelen realiseren en proceskosten verlagen. Onze investeringsprioriteiten zullen gericht zijn op verbetering van de bedrijfs- en merkondersteuning. Er wordt momenteel een SAP-systeem ingevoerd dat als standaardbedrijfssoftware voor al onze eenheden gaat fungeren. We maken middelen vrij voor het vergroten van de zichtbaarheid van onze producten en merken bij consumenten in lokale markten. Het primaire doel is versnelling van de omzetgroei. Er is tijd nodig voordat de nieuwe strategie resultaten oplevert en de eerste resultaten zullen grotendeels worden geïnvesteerd in merkondersteuning. Tegelijkertijd gaan we op zoek naar geschikte aanvullende acquisities om onze portfolio te versterken. De doelstelling van Wessanen op korte termijn is vereenvoudiging en stroomlijning van de activiteiten. De verkoop van de bedrijven in de Verenigde Staten heeft al bijgedragen tot vermindering van de schuldpositie en geeft het managementteam tijd 4 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

7 Inleiding Het besluit om ons te concentreren op de Europese biologische markt heeft onze mensen in staat gesteld de schaal en het potentieel te doorgronden van de taak die ons wacht. en middelen om de nieuwe strategie verder door te voeren. Het besluit om ons te concentreren op de Europese biologische markt heeft onze mensen in staat gesteld de schaal en het potentieel te doorgronden van de taak die ons wacht. Ik erken dat het een moeilijk en veeleisend jaar is geweest voor Wessanen ik wil alle betrokkenen danken voor hun begrip. Ik ben bijzondere dank verschuldigd aan alle medewerkers voor hun inzet en geduld tijdens de ontwikkeling en in gang zetten van de nieuwe strategie. Vooruitblik Prioriteiten 2010 Wessanen Europe: investeringen, hogere uitgaven voor marketing en IT Frozen Foods: revitalisering van het merk Beckers en onverminderde aandacht voor productiekosten American Beverage Corporation: afronding herontwerp bedrijfsprocessen en kostenverlagingen, met de bedoeling het bedrijf te verkopen in 2011 PANOS Brands: verwachte desinvestering in 2010 In juni 2010 neemt een nieuwe CEO de leiding van Wessanen over. Zijn benoeming zal geen verandering brengen in de strategische richting van het Concern, al zal hij ongetwijfeld zijn eigen ideeën op tafel leggen. Ik ben er volledig van overtuigd dat hij de juiste man voor de functie is. Wessanen heeft een reële kans om een compacte, gefocuste onderneming te worden met een heldere en haalbare visie. Naarmate de Europese markten zich herstellen van de recessie zal de markt voor biologische voeding vooruitzicht bieden op krachtige groei in een sector waar we beschikken over de juiste mensen, expertise en middelen. Frans Koffrie CEO ad interim Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

8 Europese Executive Management Group Na de reorganisatie en de strategische heroriëntatie met de focus op biologische voeding in Europa is sinds eind 2009 de Executive Management Group (EMG) operationeel. De EMG bestaat uit de leden van de Concerndirectie, vier hoofden van Concernstaven en de managing directors van de vier belangrijkste Europese landenorganisaties. De belangrijkste taak van de EMG is de coördinatie en bevordering van de ontwikkeling van Wessanen Europe als sterke Europese speler in de markten voor biologische voeding. Frans Koffrie, CEO ad interim 1 Frans Koffrie (1952) Interim Chief Executive Officer Nederlandse nationaliteit CEO (ad interim) en voorzitter van de Concerndirectie. 2 Frans Eelkman Rooda (1952) Chief Financial Officer Nederlandse nationaliteit CFO en lid van de Concerndirectie. 3 Fred Alkemade (1961) Executive Vice President Strategy, Sourcing and New Business Development Nederlandse nationaliteit Verantwoordelijk voor alle zaken met betrekking tot strategie, ontwikkeling van nieuwe activiteiten en inkoop. 4 Henk van den Bogaart (1958) Executive Vice President Human Resources Nederlandse nationaliteit Verantwoordelijk voor alle zaken met betrekking tot personeelsmanagement, beloningen en vergoedingen. 5 Heidi van der Kooij (1962) General Counsel en Company Secretary Nederlandse nationaliteit Verantwoordelijk voor alle juridische zaken, naleving van wet- en regelgeving en goed ondernemingsbestuur; Company Secretary Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

9 Inleiding 6 Fons de Vries (1953) Senior Vice President Supply Chain and ICT Nederlandse nationaliteit Verantwoordelijk voor de leveringsketen, inclusief logistiek, productie, engineering en ICT. 7 Christophe Barnouin (1968) Managing Director Distriborg SA Franse nationaliteit Verantwoordelijk voor de biologische voedingsactiviteiten van Wessanen in Frankrijk. Standplaats Lyon, Frankrijk. 8 Frank von Glan (1962) Managing Director Wessanen Germany Duitse nationaliteit Verantwoordelijk voor de biologische voedingsactiviteiten van Wessanen in Duitsland Standplaats Bremen, Duitsland. 9 Xander Meijer (1966) Managing Director Wessanen Benelux Nederlandse nationaliteit Verantwoordelijk voor de biologische voedingsactiviteiten van Wessanen in Nederland en België. Standplaats Harderwijk, Nederland. 10 Paul Yeates (1958) Managing Director van Wessanen UK & Ireland Britse nationaliteit Verantwoordelijk voor de biologische voedingsactiviteiten van Wessanen in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Standplaats Wormley, Godalming, Surrey, Verenigd Koninkrijk Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

10 Strategie: uitgroeien tot koploper in de biologische sector In 2010 zal onze focus gericht zijn op versterking van de kernactiviteiten. Naast de focus op omzetgroei zullen we solide, grensoverschrijdende platforms creëren, merken harmoniseren en de leveringsketen centraliseren. Wij streven ernaar om vanaf 2011 de gezonde vooruitzichten van de biologische markt ten volle te benutten en een groei te realiseren die ten minste in lijn is met de markt. Onze ambitie op langere termijn is een omzetverhoging tot meer dan EUR 1 miljard, zowel door autonome groei als door overnames. Ambitieniveau Omzet > 1mrd Onze visie Onze visie is koploper te worden in de biologische voedingssector in de door ons geselecteerde Europese landen, dat wil zeggen de landen die nu onze belangrijkste markten zijn: Frankrijk, de Benelux, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Onder biologische voedingsproducten verstaan wij biologische producten die een duidelijke meerwaarde voor de consument opleveren met betrekking tot natuurlijke voedingswaarde, echte smaak en maatschappelijke en ethische waarden. Die definitie gaat verder dan producten die gecertificeerd biologisch zijn en biologische kopieën van conventionele producten. We zijn al een erkend specialist in natuurlijke en biologische voeding, dus we hebben een reputatie op dit gebied. Dit zal het aanzienlijk eenvoudiger maken om ons strategische doel koploper op het gebied van biologische voeding worden (zie kader) te bereiken. Binnen deze gespecialiseerde markt zullen we onze multi-channel, multi-category kennis aanwenden om ons te richten op supermarkten, onafhankelijke natuurvoedingswinkels en franchiseketens. Daar zullen we de juiste combinatie van merken en producten aanbieden, ondersteund met promotie- en communicatieactiviteiten die de verschillende consumentvoordelen effectief overbrengen op de doelgroep. Groeipijlers en nieuw operationeel model Het groeipotentieel van biologische markten is aanzienlijk dankzij sterke onderliggende trends, zoals de toenemende belangstelling van de gemiddelde consument voor de gezondheidsvoordelen en de rijke smaak. De strategische focus van Wessanen Europe ligt op vier geïdentificeerde groeipijlers waarmee de ruimschoots aanwezige kansen in het supermarktkanaal en de natuurvoedingswinkels ten volle kunnen worden benut. Vier groeipijlers om koploper te worden in de markt voor biologische voeding Doelen Uitbreiding van de prominente positie van onze meest vooraanstaande merken in de speciale biologische schappen Groei van de bestaande nummer één posities in het natuurvoedingskanaal via toonaangevende franchiseconcepten, met behoud van de huidige klanten onder bestaande zelfstandige afnemers Uitbreiding/acquisitie van prominente biologische merken en deze afzetten via natuurvoedingswinkels, supermarkten en (in een later stadium) andere gespecialiseerde kanalen in kern- en exportlanden Aanbod van toonaangevende, zogenaamde single-category biologische merken in de gewone schappen in een select aantal categorieën en landen Reikwijdte Frankrijk: Bjorg Benelux: Zonnatura Duitsland: mogelijkheden nagaan voor biologische schappen bij een select aantal retailers Frankrijk: Bonneterre, Kalisterra, Bio Distrifrais Benelux: Natudis Natuurwinkelfranchise Europa: mogelijke internationale partnerships met franchisers en distributeurs Kern- en exportlanden: inzet van Allos, Tartex, Bonneterre, Evernat en Ekoland Europa: overname van toonaangevende categoriespecifieke biologische merken Europees vasteland: ontwikkeling van categoriespecifieke biologische merken Verenigd Koninkrijk: Kallo, Whole Earth, So Good 8 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

11 Inleiding Biologische producten bevatten zuivere ingrediënten die op milieuvriendelijke en duurzame wijze zijn verbouwd. Ten eerste wil het Concern de groeiende groep gemiddelde consumenten van biologische voeding voor zich winnen maar tegelijkertijd de bestaande nichemarkt blijven bedienen. Ook ligt de focus op het opbouwen van vooraanstaande posities in de speciale schappen en in de natuurvoedingskanalen, derhalve een focus op slechts de gewone supermarktschappen uitsluitend. Het derde aandachtsgebied is de ontwikkeling, verwerving en inzet van grote biologische merken als Bjorg, Zonnatura en Ekoland. Ten slotte streeft Wessanen Europe ernaar dé autoriteit op het gebied van biologische producten te worden voor zijn stakeholders, onder wie consumenten, handelspartners en leveranciers. Om van deze groeipijlers een succes te maken, wordt momenteel een nieuw operationeel model geïmplementeerd. Er zijn vier op consumentvoordelen gerichte platforms gecreëerd, die het DNA van het Concern vormen. Deze platforms zijn bepalend voor de inzet van het model, inclusief de harmonisatie van merken, de focus op category management, de centrale inkoop en het opzetten van een kenniscentrum voor biologische producten (Organic Expertise Centre). Met het oog op een effectief en succesvol management van dit operationele model is een nieuwe organisatiestructuur ingevoerd onder leiding van de Executive Management Group. We hebben vier op consumentvoordelen gerichte platforms ontwikkeld: Pure Nutrition (voedingswaarde), Real Taste (zuivere smaak), Ethical Products (ethische producten) en Basic Organic (biologische basisproducten). We zijn nu bezig onze producten zo te positioneren dat op elk ervan ten minste één van de consumentvoordelen van toepassing is. Onze marketingopgave is vervolgens om de merken en producten te promoten aan de hand van de voordelen die ze belichamen, zodat consumenten de voordelen van biologische producten gemakkelijker kunnen herkennen. Vier platformen voor consumentvoordelen Platformen voor consumentvoordelen zijn het DNA van het Concern Staan aan de basis van het Organic Expertise Centre Pure Nutrition (pure voedingswaarde) Real Taste (zuivere smaak) Ethics/Social (verantwoorde producten) Basics (biologische basisproducten) Vergroten schaal door centrale inkoop Vier platformen voor consumentenvoordelen... Brengen lijn in de merkenportfolio en focus in de categorieinnovatie Leiden tot fusies en overnames om lacunes op te vullen Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

12 Strategie: strategische transitie Wessanen zal een duidelijke koers volgen en zich transformeren tot een afgeslankte organisatie met de focus op het verwerven van een dominante positie in de Europese markt voor biologische voeding. Vier stappen op weg naar een meer gefocuste onderneming Doelen 1 Nieuwe inrichting en structuur voor focus op biologische voeding in Europa Status Afgerond 2 Vorming 3 Desinvestering aparte Frozen Foods operatie Noord- Amerikaanse activiteiten Afgerond Af te ronden in 2010, uitgezonderd desinvestering ABC (2011) 4 Verandering van de werkwijze van de organisatie In uitvoering 10 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

13 Inleiding Resultaten transitie Portfoliobenadering vervangen door focus op de kern Heldere strategie en visie Organisatie Duitsland geherstructureerd Organisatie Benelux geherstructureerd Organisatie Beckers Benelux neergezet Karl Kemper en Righi gedesinvesteerd in verband met beperkte strategische fit Tree of Life Inc. verkocht aan Kehe Food Distributors in januari 2010 Liberty Richter verkocht aan World Finer Foods Desinvestering PANOS Brands in voorbereiding Financiële onregelmatigheden bij ABC geconstateerd in de zomer van 2009; eigen vermogen per jaareinde 2008 herzien Nieuw managementteam ABC boekt voortgang met back to basics -herstelplan; operationele efficiëntie verhoogd Wessanen Europe gevormd Landenbenadering ingevoerd voor management Wessanen Europe Activiteiten ketenbeheer en inkoop worden gecentraliseerd Innovatie gedecentraliseerd door verantwoordelijkheid te leggen bij lokale experts Executive Management Group opgericht om ontwikkeling Wessanen Europe aan te sturen en te coördineren Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

14 Strategie: overzicht van veranderingen De transitie van Wessanen is zorgvuldig gepland en uitgevoerd en omvat enerzijds de desinvestering van de meeste Noord-Amerikaanse activiteiten en Europese niet-kernactiviteiten en anderzijds de gelijktijdige opbouw van de belangrijkste Europese landenorganisaties. De evolutie van onze nieuwe structuur Structuur eind december 2008 Europe Branded Europese activiteiten Europe Distribution North America Branded North America Distribution 12 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

15 Inleiding Structuur eind december 2009 Omzet x EUR miljoen EBIT Wessanen Europe (biologische voeding) Frankrijk Benelux Verenigd Koninkrijk Duitsland Italië Frozen Foods Favory Convenience Food Group Beckers Karl Kemper Righi Voortgezet Wessanen Europe 493,2 500,7 (2,7) 41,1 Frozen Foods 119,6 122,8 2,7 1,7 American Beverage Corporation 89,7 101,9 (30,4) 1,8 Niet-gealloceerd (14,0) (7,5) Totaal 702,5 725,4 (44,4) 37,1 North America Branded American Beverage Corporation PANOS Brands* Liberty Richter North America Distribution Tree of Life Frozen Foods 29,9 34,7 (1,5) (0,6) PANOS Brands 35,8 35,3 3,0 3,3 North America Distribution 817,2 801,9 1,4 10,8 Beëindigd Totaal 882,9 871,9 2,9 13,5 * Het is de intentie om PANOS Brands in 2010 te desinvesteren; het maakt daarom deel uit van de beëindigde bedrijfsactiviteiten. Totaal Wessanen 1.585, ,3 (41,5) 50,6 Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

16 De Groep in een oogopslag In 2009 zijn er grote wijzigingen doorgevoerd in de groepsstructuur. Voortaan ligt de belangrijkste commerciële focus op Wessanen Europe. De divisie Frozen Foods is alleen actief in de Benelux, terwijl in Noord-Amerika PANOS Brands te koop staat en American Beverage Corporation wordt gereedgemaakt voor desinvestering in Wessanen Europe De Europese activiteiten op het gebied van biologische voeding omvatten de ondernemingen in Frankrijk, Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Italië. Deze bedrijven produceren, vermarkten en distribueren een breed assortiment biologische merken die in de handel worden gebracht via supermarkten, onafhankelijke levensmiddelenzaken, natuurvoedingswinkels en andere levensmiddelen- en cateringbedrijven. Supermarktkanaal Bjorg maakt en distribueert een breed aanbod van gekoelde en niet-gekoelde biologische gezondheidsvoeding, waaronder sojadranken, vruchtendranken, biscuits en graanproducten. Kernlanden Frankrijk Zonnatura is een toonaangevend Nederlands merk voor biologische/natuurlijke voeding met een breed aanbod van producten, waaronder kruidenthee, koekjes, rijstwafels, graanproducten, vruchtensappen en gezonde snacks voor kinderen. Benelux Kallo is gespecialiseerd in biologische voedingsproducten. Het assortiment omvat rijstwafels, bouillonblokjes, broodstengels en graanproducten, en wordt verkocht in Britse supermarkten. Verenigd Koninkrijk Whole Earth is een al lang bestaand merk dat is gespecialiseerd in biologische voeding. Het assortiment omvat graanproducten, spreads, snacks en dranken, die worden verkocht in supermarkten in het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Duitsland. Duitsland 14 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

17 Inleiding Frozen Foods Omzet 493,2mln (2008: 500,7mln) Omzet per land Frankrijk 231,8mln Benelux 128,5mln Verenigd Koninkrijk 86,3mln Duitsland 44,4mln Italië 2,2mln De Europese Frozen Foods divisie omvat de activiteiten van Beckers Benelux en Favory Convenience Food Group. Deze bedrijven produceren en vermarkten een breed aanbod van diepvriessnacks uiteenlopend van traditionele Nederlandse frikandellen tot loempia s. De snacks zijn verkrijgbaar bij supermarkten en in het out-of-home kanaal in Nederland en België. Natuurvoedingswinkels Het fijnproeversmerk Bonneterre ( het goede van de aarde ) staat voor zuivere en authentieke producten, die trouw zijn aan hun biologische oorsprong. Het merk biedt een bijzondere selectie soepen, groenteragouts, spreads, mosterds en rijst. Omzet 119,6mln (2008: 122,8mln) De Rit heeft een productportfolio van biologische producten met een bijzonder tintje: lokale smaken en oorspronkelijke, authentieke recepten. Het assortiment varieert van koekjes tot mediterrane specialiteiten, alsmede culinaire ingrediënten voor thuiskoks. American Beverage Corporation American Beverage Corporation (ABC) is een van de belangrijkste producenten van nietkoolzuurhoudende gebottelde vruchtendranken en cocktails in Noord-Amerika. Het bedrijf maakt en vermarkt vooraanstaande merken fruitdranken en cocktailmixen via horeca- en winkelkanalen, zoals supermarkten, warenhuizen, buurtwinkels, slijterijen, bars en restaurants. In de loop van de afgelopen 35 jaar heeft Allos de sector natuurlijke voeding actief ontwikkeld met succesvolle productinnovaties. Het volledig natuurlijke en biologische assortiment omvat honing, vruchtenspreads, ontbijtgranen, gezonde repen en biscuits. Omzet 89,7mln (2008: 101,9mln) Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

18 Marktoverzicht: de wereld om ons heen De Europese markt voor biologische voeding is een aantrekkelijke markt met een aanzienlijk groeipotentieel. Tegenwoordig zijn de meeste consumenten zich bewust van het belang van biologische voeding en duurzame productiemethoden. De toenemende belangstelling van de gewone consument voor de gezondheidsvoordelen en de rijke smaak zal de verdere groei van de biologische markten in Europa naar verwachting blijven bevorderen. De vraag van de consument naar biologische voeding is het afgelopen decennium consequent gestegen. Vanuit een nichemarkt die grotendeels beperkt bleef tot speciaalzaken voor natuurvoeding, behoort het biologische aanbod nu tot het standaard assortiment in levensmiddelenwinkels en supermarkten. Hedendaagse consumenten beschouwen biologische voeding als een aantrekkelijke propositie maar handelen in veel gevallen niet naar die perceptie. Ons onderzoek laat zien dat er een aanzienlijke kloof bestaat tussen wat consumenten zeggen en wat zij werkelijk doen. Met andere woorden, er is een onderdrukte vraag naar biologische producten. Onderzoek toont ook aan dat consumenten biologische voeding zien als gezond, van hoge kwaliteit en goed voor een duurzaam milieu. Wat houdt hen tegen? De grootste barrière ligt op kennisgebied. Veel consumenten begrijpen gewoonweg de biologische propositie niet. Zij worden verward door de gebruikte terminologie waarmee Organic + : een onderscheidende factor Met Organic + bedoelen we biologische producten die niet slechts voldoen aan de minimumeisen voor biologische certificering, die meer zijn dan biologische kopieën van conventionele producten en die een duidelijke meerwaarde voor de consument opleveren in termen van voedingswaarde, echte smaak of maatschappelijke en ethische waarden bij de productie. Het is onze intentie om onze merken met deze onderscheidende factor te versterken en groei te realiseren in elk van onze gekozen markten. Onze strategische focus heeft vier hoofdaspecten. In de reguliere supermarkten zullen we een leidende positie opbouwen in de speciale schappen voor biologische producten. We zullen ons klantenbestand in de gespecialiseerde kanalen voor biologische voeding koesteren en uitbreiden. We zullen toonaangevende biologische merken ontwikkelen, verwerven en met succes inzetten. We zullen dé autoriteit op het gebied van biologische voeding worden. Om onze leidende posities in lokale biologische markten verder te consolideren, zullen we een kenniscentrum voor biologische producten (Organic Expertise Centre) opzetten. De taak van dit centrum is het verzamelen van kennis en deskundigheid over alle aspecten van duurzame levensmiddelen, van inkoop, distributie en marketing tot en met voedselveiligheid, duurzaamheid en ervaringen van consumenten. We zullen daarbij samenwerken met consumenten, partners en leveranciers, overheden, nietgouvernementele organisaties (ngo s) en alle andere relevante stakeholders om een ongeëvenaarde kennisbasis te creëren ter ondersteuning van onze inspanningen om koploper te worden met Organic + producten in onze zelfgekozen markten. Oude ideeën over biologische producten Toekomstig speelveld voor biologische producten 1. Biologische certificering maakt het onderscheid Biologische certificering heeft maar beperkte waarde 2. Lokale certificaten Eén Europees certificaat 3. Biologische producten zijn alleen voor harde kern Biologische producten hebben doorsnee consument bereikt 4. Biologische producten zijn kopieën van gewone producten Volgende generatie biologische producten moet duidelijk voordeel voor de consument opleveren 5. Consumentenprijs gebaseerd op kostenopslag in de keten Consumentenprijs gebaseerd op waardebeleving en consumentvoordelen 6. Lage prijsgevoeligheid Private labels zijn referentiepunt voor de prijs 7. Biologische producten vormen een niche in de winkels Biologische producten zijn beeldbepalend voor winkels 16 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Inleiding

19 Inleiding We zullen onze multi- channel, multi-category kennis aanwenden om ons te richten op supermarkten, onafhankelijke natuurvoedingswinkels en franchiseketens. Fred Alkemade, EVP Strategy, Sourcing and New Business Development Omvang en groei van de markt voor biologische voeding Kopposities in onze voorkeursmarkten Duitsland Nummer één posities met merken in specifieke biologische categorieën in het natuurvoedingskanaal (Allos, Tartex) Nederland Nummer één positie met Zonnatura in supermarkten Nummer één positie als groothandel, met franchiseketen van natuurvoedingswinkels Verenigd Koninkrijk Nummer één posities met merken in specifieke biologische categorieën in het supermarktkanaal (Whole Earth, Kallo) Frankrijk Nummer één positie met biologisch merk Bjorg in supermarkten Belangrijkste biologische merk/distributeur voor natuurvoedingswinkels Omvang biologische markt in miljarden EUR in 2008 (Groei 2008 in %) ,6 (+10%) 2,7 (+2%) 2,1 (+25%) Consumptie per hoofd van de bevolking (EUR/jaar) 0,6 (+10%) Duitsland VK Frankrijk Nederland Duitsland 56 Verenigd Koninkrijk 45 Frankrijk 33 Nederland 35 groene producten worden aangeduid, zoals natuurlijk, Fair Trade, duurzaam, biologisch. Deze aanduidingen zijn bedoeld om producten van elkaar te onderscheiden maar worden ervaren als overlappende begrippen. Andere barrières zijn het gebrek aan keuzemogelijkheden, de geringe verkrijgbaarheid en de hoge prijzen in vergelijking met niet-groene opties. Deze barrières kunnen alleen geslecht worden door te laten zien dat biologische producten de consument duidelijke voordelen opleveren. Marketingperspectief Het biologische segment vertegenwoordigt maar een fractie van de totale levensmiddelenmarkt. Maar wel een duidelijk gedefinieerde fractie. Vanaf juli 2010 zal het biologische deel van de markt zelfs nog beter gedefinieerd zijn door de invoering van één Europees certificeringssysteem voor biologische producten. Dit omvat onder andere de verplichting om het biologische logo van de EU te gebruiken op alle voorverpakte biologische producten die zijn geproduceerd in een EU-lidstaat. De biologische markt is een groeimarkt. De gezamenlijke marktomvang van de top tien van Europese landen bedroeg in 2008 meer dan EUR 15 miljard. De historische groei ligt rond 10%, al bedroeg de groei in 2009 als gevolg van de economische recessie naar schatting 0-5%. Grote stuwende krachten achter deze groei zijn de private labels geweest. Supermarkten hebben hun eigen biologische merkproducten gebruikt om het imago te promoten van een bedrijf dat goed is voor de consument én voor het milieu. Onze merken profiteren van deze toegenomen exposure en kunnen meeliften op de positieve houding ten opzichte van biologische voeding. Schaalgrootte is een belangrijke factor in onze groeiformule. Voor gewone supermarkten is de biologische markt klein, maar belangrijk als imagoversterker. De markt is groot genoeg om bedrijven als Wessanen kansen te bieden, en zij groeit nog steeds. Dit betekent dat voor ons de weg vrij is om uit te groeien tot een belangrijke spelereen grote vis in een kleine, groeiende vijver. Inleiding Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag

20 Verslag van de Concerndirectie 2009 kan worden getypeerd als een veelbewogen jaar voor Wessanen. Onder uitdagende economische omstandigheden heeft het Concern een verstrekkende strategische en organisatorische gedaanteverwisseling ondergaan. Hoewel we voorzien dat 2010 een jaar van investeringen zal zijn, heeft Wessanen een aantal duidelijke keuzes gemaakt en verkeert het nu in een goede positie om een gefocust, sterk en winstgevend bedrijf te worden. We hebben goede voortgang geboekt bij het aanpakken van een aantal grote strategische uitdagingen. Frans Koffrie, CEO ad interim In een moeilijk economisch klimaat stond de omzet van Wessanen onder druk bij vrijwel alle activiteiten in Europa en de VS. In Europa kwam de concurrentie voornamelijk van private labels in het supermarktkanaal. De resultaten in natuurvoedingswinkels waren relatief stabiel. Al met al was het resultaat van het Concern over het hele jaar onder de streep teleurstellend, hetgeen voornamelijk te wijten was aan bijzondere waardeverminderingen, enige druk op de brutomarge en gestegen marketinguitgaven bij de voortgezette bedrijfsactiviteiten, naast verliezen door waardeverminderingen bij beëindigde bedrijfsactiviteiten. Ontwikkelingen in de organisatie Focus in de bedrijfsportfolio Na het vertrek van Ad Veenhof als CEO van het Concern gaf de nieuwe CEO ad interim Frans Koffrie leiding aan de missie om een nieuwe balans en focus aan te brengen in de bedrijfsportfolio van Wessanen teneinde het Concern om te vormen tot een gefocust, sterk en winstgevend bedrijf. Het besluit om de aandacht te concentreren op de Europese markt voor biologische voeding leidde tot het besluit om alle Noord- Amerikaanse activiteiten van Wessanen af te stoten. Tegelijkertijd werden de Nederlandse en Belgische activiteiten gereorganiseerd. De distributie en de marketing van biologische voeding werden samengevoegd in één organisatie, Wessanen Benelux, en er kwam een afzonderlijke operatie voor diepvriessnack activiteiten, Frozen Foods. Omdat de activiteiten van Karl Kemper en Righi slechts beperkte synergie vertoonden met de diepvriessnack-activiteiten in de Benelux, werden deze bedrijven in 2009 verkocht. Vroeg in de zomer van 2009 werden er onregelmatigheden ontdekt bij American Beverage Corporation (ABC). Nader onderzoek leidde tot aanpassing van de winst- en verliesrekening over 2008 en de balanspositie per ultimo 2008 van de Groep, alsmede van de kwartaalomzetten en -bedrijfsresultaten van de divisie North America Branded. Er zijn wijzigingen in het hoger management doorgevoerd en er is een herstelplan gestart om de winstgevendheid terug te brengen. In het licht van deze ontwikkelingen is het desinvesteringsproces opgeschort. Het zal waarschijnlijk in de loop van 2011 worden hervat. Desinvesteringen In het najaar van 2009 werd Karl Kemper verkocht aan het lokale management en een investeringsmaatschappij. Een maand later werd het North America Branded-onderdeel Liberty Richter verkocht aan World Finer Foods. In december 2009 werd de verkoop van Tree of Life Inc. aan Kehe Food Distributors aangekondigd. De aandeelhouders keurden deze desinvestering goed tijdens een Buitengewone Aandeelhoudersvergadering in januari 2010 en nog diezelfde maand werd de verkoop afgerond. Het jaar 2009 werd afgesloten met de verkoop van Righi aan het lokale management en een investeringsmaatschappij. De desinvestering van PANOS Brands, het resterende bedrijf van North America Branded dat te koop is, wordt verwacht in Operationele ontwikkelingen Lokale verantwoordelijkheden en collectieve kracht Tegen het eind van 2009 is voor Wessanen Europe een op landen gebaseerde benadering ingevoerd. De vier belangrijkste landenorganisaties van Wessanen staan onder leiding van Managing Directors die ook lid zijn van de nieuw opgerichte Executive Management Group. Om het innovatieproces meer snelheid en focus te geven, worden verantwoordelijkheden op het gebied van productontwikkeling en innovatie voortaan toebedeeld aan lokale experts. Met het oog op ondersteuning van de lokale innovatie en productontwikkeling worden de leveringsketenen inkoopactiviteiten van Wessanen Europe gecentraliseerd, met als doel gebundelde inkoopkracht en meer gezag in de leveringsketen van biologische producten. Wijzigingen in het management Concerndirectie In februari 2009 trad Ad Veenhof terug als CEO en voorzitter van de Concerndirectie. Hij werd met onmiddellijke ingang opgevolgd door Frans Koffrie, voormalig lid van de Raad van Commissarissen, die zijn nieuwe verantwoordelijkheden op interimbasis op zich nam. De daaropvolgende zoektocht naar een nieuwe CEO werd afgerond in januari 2010, toen bekend werd gemaakt dat Piet Hein Merckens zal worden voorgedragen voor benoeming tot CEO en lid 18 Koninklijke Wessanen nv Verkort jaarverslag 2009 Verslag van de Concerndirectie