12. Twijfels rond vaccinatie
|
|
- Christa Bosman
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 12. Twijfels rond vaccinatie Gisteren lag de oproep voor het vaccineren van mijn zoontje in de bus. Hij is ons eerste kind. Nu staan we voor de keus of we hem willen laten vaccineren. Ik weet niet zo goed wat ik ermee moet. Ik ben zelf als kind niet ingeënt, omdat mijn ouders dat principieel niet verantwoord vonden. Zelf twijfel ik. Ik kan eerlijk gezegd moeilijk ontdekken wat de Bijbelse weg hierin is. Een simpele prik en je hoeft niet meer bang te zijn voor gevaarlijke infectieziektes zoals pokken, difterie en kinkhoest. Bij veel mensen komt de vraag niet eens op of je zo n prikje zou weigeren. Toch was de weerstand groot toen aan het begin van de negentiende eeuw het vaccineren verplicht werd voor schoolkinderen. En nog altijd zijn er mensen christen en niet-christen die ernstige moeite hebben met vaccinatie. Vroeger overleden miljoenen mensen aan infectieziektes zoals de Spaanse griep. Je zou denken dat we intussen wel weten hoe je epidemieën moet voorkomen. Toch is dat nog niet eenvoudig. Er rukken telkens weer nieuwe vaak levensgevaarlijke ziektekiemen op: denk maar aan SARS, aids, Ebola en de vogelgriep. Nog altijd vormen infectieziektes doodsoorzaak nummer 1. Vroeger werkten wetenschappers aan vaccins tegen polio en kinkhoest, vandaag buigen ze zich over aids en de vogelgriep (hoofdstuk 31). Infecties en onze afweer Je spreekt van een infectie als je besmet bent met een ziektekiem die een afweerreactie van het lichaam oproept. Zulke ziektekiemen zijn meestal micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels of virussen. Je kunt op allerlei manieren besmet raken met zo n infectie: via de lucht, door het aanraken van uitwerpselen of door lichamelijk contact met iemand die ziek is. Er is een groot verschil in besmettelijkheid van deze ziektes. Lepra bijvoorbeeld is licht besmettelijk, terwijl longpest heel besmettelijk is. Bekende infectieziektes zijn hepatitis, kinkhoest, de mazelen, polio en tyfus. Gelukkig word je niet van iedere infectie ziek. Dat komt door je afweerof immuunsysteem. Het lichaam heeft een scala aan mogelijkheden om vijandelijke micro-organismen te weerstaan en op te ruimen. Daardoor heb je van nature een bepaalde weerstand of resistentie. Immuuncellen spelen hierin een belangrijke rol. Dit zijn bijzondere bloed- en lymfecellen die de strijd aangaan met een ziekteverwekker. Je afweersysteem is zo gebouwd dat je immuun kunt worden voor bepaalde ziekteverwekkers. Als je bijvoorbeeld een keer mazelen hebt gehad, zul je die normaal gesproken niet snel een tweede keer krijgen. Bij de eerste infectie met mazelen heeft je lijf antistoffen gevormd. Er zijn miljoenen verschillende antistoffen. Die antistoffen zijn opgebouwd uit 108
2 12. TWIJFELS ROND VACCINATIE n nleving sch ls Meer lezen twee delen. Het ene constante - deel is bij elke antistof hetzelfde. De andere variabele deel verschilt per antistof. De antistof maakt het antigeen (de ziektekiem) onschadelijk doordat het variabele deel zich aan de ziektekiem hecht. Je kunt de natuurlijke afweer of immuniteit ook kunstmatig in het lichaam opwekken, Afweging door inenting of vaccinatie. Met een naald brengt de arts een stof in je lichaam die een afweerreactie tegen bijvoorbeeld mazelen oproept. Je lichaam bouwt dan antistoffen op die je beschermen zodra je echt met de ziekte besmet raakt. Zo worden kinderen in ons land ingeënt tegen onder meer difterie, kinkhoest, tetanus en pokken. Als je naar een tropisch land gaat, kun je je laten inenten tegen een ziekte zoals hepatitis of gele koorts. Wetenschappelijk Het begon met koepokken De Engelse arts Edward Jenner is de vader van de vaccinatie. Hij was geïntrigeerd door het verhaal dat boeren die de milde ziekte koepokken hadden gehad, immuun zouden zijn voor echte pokken. In 1796 deed hij een medisch experiment met koepokken. Hij maakte een sneetje in de arm van een achtjarige jongen en bracht daar stof uit een koepokkenzweer op aan. De jongen werd een beetje ziek, maar herstelde snel. Toen Jenner hem vervolgens met menselijke pokken in contact bracht, bleek de jongen immuun te zijn. Vaccinatie van het Latijnse vacca (koe) en vaccinia (koepokken) was een feit. Vroegere Pastoraal bezwaren Al vanaf de ontdekking van de vaccinatie aan het eind van de achttiende eeuw waren er zowel voor- als tegenstanders van de methode. Binnen het Réveil een religieuze opleving tussen ongeveer 1750 en 1850 was men kritisch op het gebruik van vaccins. Het was vooral de Portugees-Joodse arts Abraham Capadose die zich fel verzette tegen vaccinatie. In 1823, het jaar dat het prikken van schoolgaande kinderen werd verplicht, verscheen zijn boek Bestrijding der vaccine. Daarin geeft Capadose een aantal medische en levensbeschouwelijke overwegingen bij vaccinatie. Pokkenvaccinatie was in die tijd bepaald niet zonder risico. Dat verklaarde voor een deel de huiver van de arts en andere critici. Maar Capadose had ook godsdienstige argumenten. Zo zette hij boven zijn eerste hoofdstuk de tekst Lukas 5: 31. Daarin zegt Jezus dat gezonde mensen geen dokter nodig hebben. Deze arts had zo n uitgesproken en onwrikbaar standpunt over vaccinatie dat zijn vrienden in het Réveil hem niet konden volgen in zijn strijd. Waar kwam die felheid toch vandaan? In het voorwoord van zijn boek schrijft Capadose dat zijn standpunt verband houdt met zijn bekering uit het jodendom. In ons land waren het vooral Joodse artsen onder wie Capadose zelf die vaccinatie hebben bevorderd. Met zijn stap naar het christendom rekende Capadose ook af met vaccinatie. Blijkbaar hoorde die methode volgens hem zo sterk bij zijn Joodse levensovertuiging dat hij er verre van wilde blijven. Nog steeds zien orthodoxe joden vaccinatie als een verplichting. Ze baseren dit onder meer op Deutero- 109
3 DEEL 3 IN GEZONDHEID EN ZIEKTE nomium 30: 19: Kies voor het leven, voor uw eigen toekomst en die van uw nakomelingen. n nleving sch ls Kritisch prikken Tegenwoordig vinden de meeste mensen het geen enkel probleem om hun kind te laten inenten. Toch zijn er ook ouders die hun kinderen bewust niet laten prikken. Soms gaat het om Jehova s getuigen of ouders die tegen zijn vanuit een antroposofische of christelijke levensvisie. Er zijn ook ouders die niet op levensbeschouwelijke maar op medische gronden moeite hebben met vaccinatie. De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken geeft informatie over ervaringen met de negatieve kanten van vaccinatie. De vereniging zegt los te staan van enige levensbeschouwing, maar lijkt geïnspireerd door de antroposofie. Bij een heftige reactie op of na een vaccinatie is het altijd belangrijk om extra kritisch Meer lezen naar een volgende vaccinatie te kijken. Klachten die veel voorkomen na vaccinaties - zijn: verschijnselen rondom de prikplek, koorts en hangerigheid. Heel zelden komen klachten voor zoals verkleurde benen, heftige uitslag, koortsstuipen en collapsreacties: flauwvallen met wit wegtrekken en slap worden. Een van de bijwerkingen die het RIVM erkent, is dat een onderliggende chronische ziekte eerder tot uiting kan komen door een vaccinatie. Ernstige reacties komen voor bij 1 op de vaccinaties. Je kunt dan denken aan bijvoorbeeld een Afweging shock, collapsreacties of een hersenvliesontsteking. Het RIVM krijgt jaarlijks gemiddeld vijf meldingen van overlijden na vaccinatie. Christenen die tegen vaccineren zijn, kunnen zich over het algemeen niet vinden in de verafgoding van het immuniteitsprincipe : het prikken uit voorzorg wordt soms gepresenteerd als de enige weg. Ze vragen zich ook af of deze maatregel waarbij je jezelf ziek maakt wel past bij het geloof in de voorzienigheid van God. Sommigen hebben moeite met de nadruk die onze maatschappij legt op maakbaarheid en zelfbeschikking: Wetenschappelijk alsof je alle ziekte en leed kunt voorkomen. Het zijn stuk voor stuk zaken waarover je een zelfstandige keuze moet maken. GGD-arts dr. Helma Ruijs heeft onderzoek gedaan naar het denken over vaccinatie bij reformatorische jongeren, hun ouders en ambtsdragers. De NPV was mede betrokken bij haar proefschrift. Haar onderzoek bevestigt dat niet de medische, maar de religieuze argumenten bepalend zijn voor de visie van deze christenen op vaccinatie. Of ze nu wel of niet kiezen voor vaccinatie, in beide gevallen baseren orthodoxe christenen hun besluit op dat wat in de Bijbel staat. Ouders en jongeren weten op basis daarvan een weloverwogen keuze te maken. Ook blijkt dat jongeren in dat keuzeproces graag gebruikmaken van informatie die organisaties zoals de NPV geven. Op zichzelf heb ik geen moeite met vaccineren. Mijn kinderen hebben Pastoraal allemaal de gewone prikken gehad. Maar ik heb wel mijn twijfels bij de toename van het aantal ziektes waartegen we vaccineren. Als mijn dochter straks tiener is, zal ze wel een oproep krijgen voor vaccinatie tegen baarmoederhalskanker terwijl dat virus vooral wordt overgedragen door wisselend seksueel contact. Is zo n prik nu echt nodig? Voor mijn gevoel slaan we een beetje door in onze neiging om risico s uit te bannen. 110
4 12. TWIJFELS ROND VACCINATIE eving h Natuurlijk is een vaccinatiegeloof niet gezond. Een geloof in Afweging medische verrichtingen en middelen is nooit goed. Maar je hoeft de middelen en handelingen zélf niet te veroordelen. Alleen het verkeerde gebruik ervan is schadelijk. Volgens Calvijn is het niet de bedoeling dat een mens zich passief gedraagt onder de voorzienigheid van God. Je dient God als je over je leven en gezondheid waakt. Kijk maar eens naar de voorzorgsmaatregelen die de Joden moesten nemen tegen melaatsheid, in Leviticus 13 en 14. Het is een duidelijk pleidooi voor preventie. In andere Bijbelgedeeltes, zoals Spreuken Wetenschappelijk 14: 8, roept de schrijver ons op verstandig en wijs te handelen. Dat geldt zeker ook voor het omgaan met gezondheid en ziekte. Intussen kun je als christenen in volle wijsheid heel verschillende keuzes maken. Als je op zuivere gronden gewetensbezwaren hebt tegen vaccinatie, verdient dat respect (Romeinen 14 en 1 Korintiërs 10: 23-33). In hoofdstuk 2 zagen we al dat Ezra en Nehemia in dezelfde situatie een totaal ander besluit namen. Terwijl Ezra geen militaire escorte wil bij zijn terugkeer naar Jeruzalem, vraagt Nehemia juist wél om militaire begeleiding. Je kunt niet stellen dat Ezra een sterker geloof heeft of dat Nehemia een verstandiger man is. Beiden betrekken ze God in hun keuze. In hun verschillende keuzes ervaren ze Zijn hand. Soms móéten gelovigen zelfs verschillend handelen. Jozua kreeg de opdracht om een groot leger op de been te brengen (Jozua 5). Gideon moest het doen Pastoraal met een kleine bende van driehonderd man (Richteren 7). Hieruit kun je opmaken dat het niet gaat om de beslissing op zichzelf, maar om de vraag hoe je tot die beslissing komt. Heb je zuivere argumenten, is je denklijn correct? Dan moet er respect zijn voor je standpunt. Zo kun je ook bij medisch-ethische kwesties tot verschillende keuzes komen. Ook hier geldt de uitspraak uit Romeinen 14: Laat ieder in zijn eigen geest ten volle overtuigd zijn. Zonder over de inentingskwestie inhoudelijke uitspraken te doen, valt op dat er sprake is van een profetisch gehalte in de morele keuzes die ouders maken vanuit hun levensvisie. Profetisch in die zin, dat zij de afgoden van de samenleving ontmaskeren en de weg wijzen naar vertrouwen in de Bron van hun leven. Niemand hoort graag dat zijn zekerheden vals zijn, een illusie zijn en als zodanig worden ontmaskerd. Zulke stemmen moet je tot zwijgen brengen. Dat gebeurde ook in de tijd van de Bijbel: profeten kregen klappen, werden opgesloten en vermoord. De inentingskwestie als profetisch gebeuren toont de zekerheden van onze tijd: het leven is maakbaar, ziektes kunnen we uitbannen en lijden willen we niet zien. En zo staat de inentingskwestie in een lange rij van andere kwesties die de samenleving tot woede drijft. Neem bijvoorbeeld de jongensbesnijdenis, voor Joden een gebruik dat laat zien dat dit jongetje deel uitmaakt van het volk van de Eeuwige. Woede steeds om dezelfde reden: ze bevragen onze zekerheden. Dat kan toch bijdragen aan echte veiligheid? Toch is het goed om nog even specifiek te kijken naar het voorbeeld van de prik tegen baarmoederhalskanker, uit de net genoemde casus. Het is duidelijk dat er voor steeds meer infectieziektes wordt gevaccineerd. Bij sommige prikken (b)lijkt de noodzaak minder dringend dan bij andere prikken. Soms is die zelfs twijfelachtig. Dat geldt zeker voor 111
5 DEEL 3 IN GEZONDHEID EN ZIEKTE de HPV-vaccinatie om baarmoederhalskanker te voorkomen. HPV is een seksueel overdraagbaar virus, een soa. Als meisje of vrouw raak je vooral besmet door seksueel contact met verschillende mannen. Deze prik maakt je niet immuun voor het oplopen van deze soa. Er bestaan namelijk wel honderd soorten HPV. De meeste zijn onschuldig. Van veertig soorten word je ziek en van dertien soorten kun je kanker krijgen. Vaak ruimt je lichaam een HPV-infectie zelf op, maar niet altijd. Er is geen medicijn dat een HPV-infectie laat verdwijnen. Wel kun je je laten inenten tegen bepaalde varianten van het HPVvirus. De HPV-vaccinatie beschermt tegen slechts twee van de dertien kankerverwekkende virussen. Deze twee virussen de varianten HPV 16 en HPV 18 zijn weliswaar verantwoordelijk voor 70 procent van alle infecties, maar tegen de overige 30 procent beschermt de prik nog altijd niet. Het stimuleren van monogame relaties is een veel effectievere preventie tegen HPV dan de vaccinatie. Het RIVM meldt dat het aantal nieuwe patiënten van baarmoederhalskanker in de periode van 1989 tot 2003 is gedaald van 718 tot jaarlijks 584 vrouwen tussen de dertig en vijftig jaar. Deze daling werd veroorzaakt door de invoering van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Hierdoor worden voorstadia van baarmoederhalskanker eerder ontdekt. Bovendien is baarmoederhalskanker goed te behandelen. Als je er op tijd bij bent, is de kans op genezing vrijwel honderd procent. Het ontstaan van baarmoederhalskanker is tijdig op te sporen als je consequent deelneemt aan het bevolkingsonderzoek (het uitstrijkje ). Gemiddeld overleeft ongeveer 70 procent de ziekte. Van de mensen die toch aan baarmoederhalskanker overlijden, heeft het merendeel niet of niet tijdig een uitstrijkje laten maken. Baarmoederhalskanker is ook een relatief weinig voorkomende kanker in Nederland. Het aantal ziektegevallen in Nederland ligt nu nog jaarlijks op 600 tot 700 vrouwen, waarvan naar schatting 200 komen te overlijden. Daarvan valt elk overlijdensgeval te betreuren. Intussen komt borstkanker jaarlijks bij zeker vrouwen voor. Aan darmkanker overlijden elk jaar mensen (bevolkingsonderzoek vanaf september 2013). Je kunt dus terecht vragen stellen bij de massale inenting tegen HPV. In deel 5 komen we hier uitgebreid op terug. Tot slot: wie gezond is Hoe zit het nu met Lukas 5: 31? De arts Capadose gebruikte dit Bijbelvers als argument tegen vaccinatie. Jezus zegt hier: Wie gezond zijn, hebben geen dokter nodig, maar wie ziek zijn. Op het eerste gehoor lijkt deze tekst te pleiten tegen vaccinatie. Sommige christenen voeren het vers dan ook aan bij hun bezwaren. Maar als je de tekst nauwkeurig leest, blijkt het helemaal niet te gaan om mensen die naar een échte dokter moeten. Het beeld van de dokter is een metafoor voor de persoon van Jezus zelf. Het gaat in dit Bijbelgedeelte over mensen die denken dat ze Jezus niet nodig hebben als dokter. Jezus spreekt hier tegen de farizeeën. Hij zegt dat ze zich fundamenteel kunnen vergissen als ze denken dat ze zonder Hem kunnen. Zijn ze wel echt zo geestelijk gezond als ze denken? Hebben ze wel door dat ze eigenlijk blind zijn (Johannes 9: 40)? Hoe kun je 112
HPV-vaccinatie. Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker
HPV-vaccinatie Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-vaccinatie in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De kans
Nadere informatiePrik en bescherm. Laat je inenten tegen baarmoederhalskanker
Prik en Prik en bescherm Laat je inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-inenting in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De kans
Nadere informatieGa naar prik en bescherm.nl
Benieuwd wat andere meiden, moeders en experts vinden? Ga naar prik en bescherm.nl Dit mini-magazine geeft je in korte tijd de belangrijkste informatie over de HPV-vaccinatie. Wil je graag meer weten of
Nadere informatieBescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waar tegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatierik Prik en bescherm informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker
rik n Prik en bescherm informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-inenting in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken.
Nadere informatieHPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
HPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma HPV-vaccinatie HPV is de afkorting van humaan papillomavirus. Ongeveer 8 op de 10 vrouwen die seksueel actief zijn, krijgen ooit een HPV-infectie
Nadere informatieVaccinaties voor peuters van 14 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor peuters van 14 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 4 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 4 jaar Rijksvaccinatieprogramma Rond de vierde verjaardag krijgt je kind zijn of haar vijfde inenting tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (DKTP). Het Rijksvaccinatieprogramma
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer
Nadere informatie25 juni Onderzoek: Kinderen verplicht inenten?
25 juni 2018 Onderzoek: Kinderen verplicht inenten? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen
Nadere informatieVaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen
Nadere informatieBescherm uw kind. Informatie voor ouders tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Informatie voor ouders tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Waar gaat deze folder over? De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland.
Nadere informatieVoor het eerst is er een vaccin dat baarmoederhalskanker kan voorkomen
Samenvatting Voor het eerst is er een vaccin dat baarmoederhalskanker kan voorkomen In Nederland bestaat al decennia een succesvol programma voor bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Daarmee
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 4 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 4 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieBescherm uw kind. Laat uw kind inenten tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Laat uw kind inenten tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Laat uw kind inenten De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland. Met het
Nadere informatieLAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN
LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en
Nadere informatieWat zijn infectieziekten
Wat zijn infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en bacteriën. Ze worden meestal van de ene mens
Nadere informatieBezwaren vanuit de historie. Boekverslag door C woorden 9 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer
Boekverslag door C. 1675 woorden 9 februari 2005 7 63 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Waarom vaccinatie? Het Rijksvaccinatieprogramma is ingevoerd met het doel de volksgezondheid te bevorderen en
Nadere informatieZieke kinderen en de kinderopvang
Zieke kinderen en de kinderopvang Oktober 2012 Inleiding Het kan voorkomen dat uw kind ziek is en daardoor niet naar de opvang kan komen. Ook kan het gebeuren dat uw kind ziek word op de opvang. Om duidelijkheid
Nadere informatieHoofdstuk 3.2. Vaccinaties, gaat na hoe en door wie vaccinaties werden ontdekt.
Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Gezondheid: 1.17-1.19 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Hoofdstuk 3.2. Vaccinaties,
Nadere informatieAfweer en Immuniteit
Afweer en Immuniteit Foto: Wim van Egmond over drie linies van afweer en vaccinatie Je lichaam wordt gedurende je leven voortdurend aangevallen door ziekteverwekkers. Meestal merk je daar niets van omdat
Nadere informatieBescherm uw kind. Laat uw kind inenten tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Laat uw kind inenten tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Laat uw kind inenten De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland. Met het
Nadere informatieBof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar)
246 DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB Bof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar) KORTE VERSIE VOOR MEER INFORMATIE ZIE ANDERE ZIJDE Beste ouder(s), Een medeleerling van uw dochter of zoon heeft dikoor (bof).
Nadere informatieVaccinaties ; informatie voor ouders
Vaccinaties ; informatie voor ouders In deze folder leest u wat vaccineren is, wanneer uw kind kan worden gevaccineerd en tegen welke kinderziekten. U ziet het vaccinatieprogramma en leest welke bijwerkingen
Nadere informatieBeleid zieke kind versie september 2015
Beleid zieke kind versie september 2015 Gezondheid Een goede gezondheid is voor iedereen van onschatbare waarde, maar voor kinderen helemaal. Een kind heeft een goede gezondheid nodig om te groeien en
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieToolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput
Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput Inleiding Monteurs van vooral de service en reparatie&renovatie lopen een kans geïnfecteerd te raken met een virus, tengevolge van het (per
Nadere informatieHumaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie
Humaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie Humaan Papilloma Virus (HPV) Inleiding Als u nog nooit van het HPV (Humaan Papilloma Virus) gehoord heeft, is dat niet raar: want ondanks dat het virus
Nadere informatieWat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school.
Wat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school. Infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en
Nadere informatieHC zd. 6 nr. 32. dia 1
HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen
Nadere informatieVragen en antwoorden HPV-vaccinatie
Vragen en antwoorden HPV-vaccinatie Algemeen Voor wie is de inenting? De inenting binnen het Rijksvaccinatieprogramma is voor alle meisjes die zijn geboren in 1997 of daarna. Voor oudere meisjes is er
Nadere informatieVaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten
Vaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten Vaccinatie hepatitis B De Nederlandse Arbo-wetgeving eist dat ziekenhuizen en andere instellingen verantwoorde zorg aan hun patiënten bieden. Patiënten mogen
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieGEZONDHEIDSINFORMATIE
GEZONDHEIDSINFORMATIE voor risicovolle beroepsgroepen vaccinatie DTP en Hepatitis A/B www.vggm.nl GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR RISICOVOLLE BEROEPSGROEPEN Als medewerker kunt u via uw werk risico lopen op
Nadere informatieIMMUUN WORDEN EN BLIJVEN
IMMUUN WORDEN EN BLIJVEN Gezond zijn vinden we belangrijk. Je merkt het misschien niet, maar we komen veel ziekteverwekkers tegen in ons dagelijks leven. Het lichaam heeft allerlei manieren om die ziekteverwekkers
Nadere informatieDe gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.
De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieBloedtransfusie... 1. Waarom een bloedtransfusie... 1. Hoe veilig is een bloedtransfusie... 2. Bijwerkingen van de bloedtransfusie...
Bloedtransfusie Inhoudsopgave Bloedtransfusie... 1 Waarom een bloedtransfusie... 1 Hoe veilig is een bloedtransfusie... 2 Bijwerkingen van de bloedtransfusie... 3 Registratie van gegevens... 4 Kan ik een
Nadere informatieLeren over vaccineren
Leren over vaccineren De komende tijd worden alle 14-jarigen opgeroepen om zich te laten vaccineren tegen meningokokkenziekte. En de 15 tot en met 18-jarigen volgen in 2019. Misschien krijg jij binnenkort
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie
Hepatitis B vaccinatie De lever speelt een centrale rol bij de stofwisseling van eiwitten, vetten en suikers en de zuivering van het bloed. Soms raakt de lever ontstoken. In zo n geval is er sprake van
Nadere informatieHet is een goed moment om na te denken over de toekomst van het RVP
Samenvatting Het is een goed moment om na te denken over de toekomst van het RVP Sinds 1957 worden Nederlandse kinderen gevaccineerd tegen infectieziekten. Dat gebeurt in het kader van het zogenoemde Rijksvaccinatieprogramma
Nadere informatieBesmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS
Besmetting met HIV Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met HIV of AIDS, loopt u kans om met HIV besmet te raken. Juist bij een ongeluk gaat alles
Nadere informatieNieuwsbrief Maart 2014
Nieuwsbrief Maart 2014 Beste Klant, Eerst graag uw aandacht voor het volgende: In Zoetermeer en Ypenburg zijn de afgelopen week, eind februari, verschillende honden ziek geworden door het Canine Distemper
Nadere informatieZiekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:
IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.
Nadere informatieInfliximab (Remicade )
Infliximab (Remicade ) bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade ). In deze folder
Nadere informatieJe weet niet of de rest gevaccineerd is
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie. Je weet niet of de rest gevaccineerd is Vaccinatie Ouders maken zich zorgen: steeds minder kinderen zijn ingeënt tegen besmettelijke ziektes.
Nadere informatieGRIEPVACCINATIE 2012. Waardoor komt het? Wat zijn de verschijnselen? Adviezen
GRIEPVACCINATIE 2012 De griepprik zal dit jaar op woensdag 14 november worden gegeven, tussen 15 en 18 uur. Mensen die ervoor in aanmerking komen krijgen ongeveer 2 weken van tevoren een uitnodiging toegestuurd.
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie
Hepatitis B vaccinatie De lever speelt een centrale rol bij de stofwisseling van eiwitten, vetten en suikers en de zuivering van het bloed. Soms raakt de lever ontstoken. In zo n geval is er sprake van
Nadere informatieWie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 22-9-2015
Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 1 Inleiding (1) Schrijver: Johannes, discipel en apostel (noemt zichzelf: de discipel van wie Jezus hield) Doel (Joh 20:31): dat je gelooft dat Jezus
Nadere informatieHaal die prik tegen meningokokkenziekte
Haal die prik tegen meningokokkenziekte Meningokokkenziekte Je hebt een uitnodiging gekregen om een prik te halen die je beschermt tegen meningokokkenziekte. Dat komt omdat de meningokokbacterie type W
Nadere informatieBedenk de dingen die boven zijn.. niet die op de aarde zijn. Johannes 3: 3-6
Johannes 3: 3-6 3 Jezus zei: Waarachtig, ik verzeker u: alleen wie opnieuw wordt geboren, kan het koninkrijk van God zien. 4 Hoe kan iemand geboren worden als hij al oud is? vroeg Nikodemus. Hij kan toch
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatieZwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A, ook wel Mexicaanse griep genoemd, geeft
Nadere informatieRelatie <> Religie. Beste Galsem,
RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet
Nadere informatie1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne
VRAAG EN ANTWOORD Hepatitis B aandachtscampagne: Zeg Nee!...Tegen hepatitis B 1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne Q. Wat is het doel van de campagne? A. We willen Chinezen woonachtig in Rotterdam
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 40 (12-10)
1 De Bijbel open 2013 40 (12-10) Er was eens een man die de studeerkamer van een predikant binnenkwam. Hij keek om zich heen en zag al die boeken staan die je in een studeerkamer aantreft. Toen zei die
Nadere informatieVaccinatie baarmoederhalskanker. Gynaecologie
Vaccinatie baarmoederhalskanker Gynaecologie Inleiding Als u nog nooit van het Humaan Papillomavirus (hierna te noemen: HPV) en baarmoederhalskanker heeft gehoord, dan bent u niet de enige. Ondanks het
Nadere informatieHepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A
Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.
Nadere informatieVoorwoord Met oprechte blijdschap schrijf ik het voorwoord voor dit boek. Ik ken Henk Rothuizen al vele jaren en heb hem zien opgroeien tot een man van God, met een bediening die verder reikt dan zijn
Nadere informatie7,2. Werkstuk door een scholier 1567 woorden 21 februari keer beoordeeld. Het actuele vaccinatieprogramma
Werkstuk door een scholier 1567 woorden 21 februari 2003 7,2 37 keer beoordeeld Vak Biologie Het actuele vaccinatieprogramma In 1957 is het Rijksvaccinatieprogramma ingevoerd met als doel de volksgezondheid
Nadere informatieJohannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,
Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...
Nadere informatieBLOEDTRANSFUSIE 17901
BLOEDTRANSFUSIE 17901 Inleiding Binnenkort ondergaat u een behandeling of ingreep in het Sint Franciscus Gasthuis, waarbij de kans bestaat dat u bloed toegediend krijgt (een bloedtransfusie). In deze folder
Nadere informatie8 HPV. VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/2016 95
8 HPV VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/2016 95 96 VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/2016 8.1 HPV-vaccinatie Het humaan papillomavirus (HPV) is een zeer besmettelijk virus dat
Nadere informatieJEZUS IS MIJN SUPERHELD
JEZUS IS MIJN SUPERHELD NAAM Studielessen voor 8-12 jarigen Lessen zijn geschreven door Beryl Voorhoeve, Ilja Witte en Judith Maarsen Mei 2007Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling HET BOEK
Nadere informatieIn het voetspoor van...
In het voetspoor van... Bijbelse figuren en hun levensgeheim voor jongeren van 2 en 3 jaar drs. M. van Campen Zevende druk Zoetermeer Inhoud. Timotheüs - op school bij God 7 2. Adam - een gevallen mens
Nadere informatieVaccinatiegraad zakt verder, zorg bij kinderartsen groeit
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie. Vaccinatiegraad zakt verder, zorg bij kinderartsen groeit Vaccinatie in Nederland De vaccinatie-graad daalt. Niet alleen in de biblebelt,
Nadere informatieWaarom zou ik geloven?
Waarom zou ik geloven? Een uitnodiging om na te denken over je geloof Philip Nunn - De Bron Deel #1: 1 nov 2015 Deel #2: 22 nov 2015 Mijn doel met de 2 toespraken Ik probeer je te laten zien dat het christelijke
Nadere informatieOnderzoek: 14 juni 2019 Auteur: Lisette van Vliet. vaccineren
Onderzoek: 14 juni 2019 Auteur: Lisette van Vliet vaccineren Samenvatting Samenvatting 'Overheid moet vaccineren ver- plichten' Veel mensen willen dat de overheid zo snel mogelijk maatregelen neemt om
Nadere informatie1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief
1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de
Nadere informatieAfweerstoffen 4. De functie van afweerstoffen -IgM 4 -IgG 5 -IgA 5. De gevolgen van een tekort aan IgA 6
1 2 Inhoud: blz Afweerstoffen 4 De functie van afweerstoffen -IgM 4 -IgG 5 -IgA 5 De gevolgen van een tekort aan IgA 6 Wat betekent dit in de praktijk? -Uitgebreider onderzoek naar afweer 7 -Antibiotica
Nadere informatie(Deel van) Zijn Lichaam
(Deel van) Zijn Lichaam 1 December 2013 I. Wedergeboren Leven II. Levende stenen 1 Petrus 2:4-5 Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn
Nadere informatie1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Virussen en bacteriën 10 - Het afweersysteem 14 - Ziektebeelden 19
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Virussen en bacteriën 10 - Het afweersysteem 14 - Ziektebeelden 19 2. De intake 25 - Ernst van de klachten 26 - Het intakegesprek 27 3. Geneesmiddelen 33 - Medicijnen tegen kinderziektes
Nadere informatiePaper Ethiek Pagina 1
Paper Ethiek Pagina 1 Inleiding Waarom schrijf ik deze paper over het wel of niet vaccineren van kinderen? Zoiets is toch geen probleem? Dat is wat de meeste mensen zullen zeggen, maar er is ook een betrekkelijk
Nadere informatiey02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus,
Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, het is al bijna 8 april, het is al bijna Pasen. Met Pasen vieren we feest, omdat Koning Jezus de dood overwint. Onze Koning is sterker dan de
Nadere informatiewww.hup-ado.be Respect yourself. Protect yourself. 2 de editie Vaak gestelde vragen over baarmoederhalskanker en het Humaan Papillomavirus
www.hup-ado.be Respect yourself. Protect yourself. 2 de editie Vaak gestelde vragen over baarmoederhalskanker en het Humaan Papillomavirus 4 Check this out! Baarmoederhalskanker is een veel voorkomend
Nadere informatieGetuigend christen zijn (1)
Getuigend christen zijn (1) blok E - nivo 3 - avond 7 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik, meningen peilen 19.30 God wil ervaringen van mensen gebruiken 19.40 Jouw ervaringen
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 25 (29-06)
1 De Bijbel open 2013 25 (29-06) Vandaag bespreken we een vraag die ik kreeg over 1 Koningen 2. Daarin gaat het over de geschiedenis van Adonia, een oudere broer van Salomo, die zojuist koning was geworden.
Nadere informatieDe termen HIV, Aids en Seropositief worden nogal eens door elkaar gebruikt. Toch zijn het niet dezelfde dingen.
Spreekbeurt door een scholier 1684 woorden 22 november 2002 7.2 312 keer beoordeeld Vak Nederlands Dit is een condoom, als je die niet gebruikt bij het vrijen kun je seksueel overdraagbare aandoeningen
Nadere informatieJezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder
Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,
Nadere informatieInfectiepreventie. De jaarlijkse griepprik
Infectiepreventie De jaarlijkse griepprik 1 De jaarlijkse griepprik Deze folder informeert u over de vaccinatie tegen de seizoensgriep. U krijgt deze folder omdat u, net als uw collega s, ook dit jaar
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieIk laat me vaccineren tegen seizoensgriep! U toch ook?
vzw AZ Alma campus sijsele Gentse Steenweg 132 B-8340 Sijsele-Damme tel. 050 72 81 11 campus eeklo (Maatschappelijke Zetel) Moeie 18 B-9900 Eeklo tel. 09 376 04 11 www.azalma.be PERSBERICHT AZ Alma promoot
Nadere informatiePreventie van. Wat u moet weten over. baarmoederhalskanker. Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker,
Preventie van baarmoederhalskanker Wat u moet weten over baarmoederhalskanker Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker, een ziekte die kan voorkomen worden. Spreek er over met uw arts,
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het gaat om aanraken vandaag. Aanrakingen die mensen beter maken. Heilzame, helende aanrakingen.
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het gaat om aanraken vandaag. Aanrakingen die mensen beter maken. Heilzame, helende aanrakingen. De verhalen van vandaag uit het evangelie van Marcus
Nadere informatieStartbijeenkomst met leidinggevenden. hand-out
Startbijeenkomst met leidinggevenden hand-out hand-out startbijeenkomst met leidinggevenden Wat houdt jongeren gaande én bezig? Kies twee of drie plaatjes die dat voor jou t best symboliseren 2 Basisbehoeften
Nadere informatieGRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden?
GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? WAT IS SEIZOENSGRIEP? WAT IS SEIZOENSGRIEP? > Een acute luchtweginfectie: Plots begin met koorts en rillingen Hoofdpijn Spierpijn Keelpijn
Nadere informatieWaarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf?
Les 5 - Redding Vier feiten die je moet kennen om het Evangelie goed te begrijpen In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? In
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieVeelgestelde vragen over mazelen
Veelgestelde vragen over mazelen Inhoud Wat is er aan de hand? Over de ziekte mazelen Vragen voor ouders met kinderen Vragen voor volwassenen Vragen voor werknemers in gezondheidszorg Vaccin tegen mazelen
Nadere informatieHet wonder van het kruis. De omwisseling aan het kruis
Het wonder van het kruis De omwisseling aan het kruis Het wonder van het kruis / De Omwisseling Vergeving Verlossing / Reiniging Genezing Bevrijding Verzoening Nieuw leven Getsemane Diezelfde avond ging
Nadere informatieLiefs Jill. hip, hot & handig nieuws. Prikgids prikken - inentingen - vaccins
Liefs Jill hip, hot & handig nieuws Prikgids prikken - inentingen - vaccins DKTP-Hib-HepB In de Liefs Jill Prikgids lees je alles over de inentingen die jouw kind tot en met 4 jaar krijgt. Zo weet je altijd
Nadere informatieUw kind is drager van sikkelcel Wat moet u weten?
Uw kind is van sikkelcel Wat moet u weten? Uw kind is van sikkelcel. Wat moet u hierover weten? Dat leest u in deze folder. Heeft u daarna nog vragen? Ga dan naar uw huisarts. Uw kind is van sikkelcel.
Nadere informatieDe onderstaande teksten zijn gekopieerd van de site http://www.rivm.nl ofwel de site van het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu.
De onderstaande teksten zijn gekopieerd van de site http://www.rivm.nl ofwel de site van het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu. De dikgedrukte koppen geven de verschillende pagina s van de
Nadere informatie