Cosmeticaproducten uit de eerlijke, duurzame handel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cosmeticaproducten uit de eerlijke, duurzame handel"

Transcriptie

1 Cosmeticaproducten uit de eerlijke, duurzame handel - 1 -

2 Inhoud Inleiding 4 Cosmeticaproducten 5 Wat is een cosmeticaproduct? 5 De samenstelling van cosmeticaproducten 5 De etikettering van cosmeticaproducten 6 De markt en haar spelers 6 De markt van de biologische en natuurlijke cosmeticaproducten 6 Eerlijk, biologisch, duurzaam 7 Labels en certificeringen 7 Fair trade en cosmeticaproducten 8 Cosmeticaproducten en fair trade 8 Wat is fair trade? 8 Fair trade, biologisch, duurzaam 9 De gelabelde keten en de geïntegreerde keten 10 De belangrijkste fairtradelabels 11 De grote organisaties, internationale koepels van de eerlijke handel

3 Enkele opmerkelijke initiatieven 15 Natyr, solidair welzijn 15 Alter Eco, volkomen eerlijke handel 19 The Body Shop: pionier van de fairtradecosmetica 23 Commercequitable.com: Forest People en Cœur de Forêt 27 Fairtrade en bio: Themis, een merk van het bedrijf Ethis 31 So Bio Etic: de biolijn van de groep Léa Nature 33 Natura Brasil: Bem estar bem 34 Beauté du Monde, bij Nature & Découvertes 35 En de anderen 36 De bio-cosmeticalabels : Inwerkingtreding van het Europese lastenboek COSMOS 45 Wat staat er in de Europese COSMOS-norm? : invoering van de COSMOS-norm 47 Cosmos en NaTrue 47 De rol van de consument 48 Conclusie

4 INLEIDING Sinds de jaren 70 en 80 heeft de mondialisering de afstanden verkleind en geleid tot het ontstaan van het 'werelddorp' (global village) door een collectieve bewustmaking te ontwikkelen die niet alleen de internationale relaties maar ook het individuele gedrag diepgaand verandert. Eerlijke handel ontstond in de sector van het artisanaat, vond daarna ingang in de levensmiddelensector en breidt zijn principes en werkingsregels nu uit naar andere domeinen, vooral wanneer ze gebruik maken van grondstoffen die uit de armste landen worden geïmporteerd. Milieu, klimaat, economie, samen met de mondialisering van de risico s en gevaren breidt het domein van onze persoonlijke verantwoordelijkheid zich uit en omvat het vandaag heel de planeet. Wat moeten we doen? Wat kan ik doen? Er zijn tal van individuele antwoorden en als we ze bij elkaar voegen, worden ze trends en daarna collectieve bewegingen die de somberste aspecten van de mondialisering een andere wending geven en bijsturen. Als burgers en consumenten van de ontwikkelde landen beschikken we samen over de middelen en de mogelijkheden om bij te dragen aan de evoluties die we willen zien ontstaan, meer bepaald ten gunste van de armste landen. Omdat het een beroep doet op de individuele verantwoordelijkheidszin van de consument en zich in een bestaand systeem (de mondiale markteconomie) integreert, stelt de duurzame, eerlijke en solidaire handel de verbruiker een concreet en efficiënt middel ter beschikking om de meest bedreigde wereldburgers en het milieu te helpen. Ook de cosmeticaproducten doen hun intrede in de eerlijke handel. Ze worden steeds vaker gemaakt van natuurlijke (en zelfs biologische) ingrediënten en producten uit het Zuiden (palmolie, aloë vera, groene thee, cacaoboter, enz.). De solidaire en eerlijke handel garandeert de producenten een rechtvaardiger inkomen en stelt hen in staat zich te ontwikkelen met respect voor het leefmilieu. Maar wat is een duurzaam, een fairtrade- een biologisch cosmeticaproduct? Wie certificeert het? Hoe en waarmee wordt het geproduceerd? Waar vind ik het? Welke voordelen levert het de producenten in het Zuiden op? We trachten deze vragen te beantwoorden om u als consument met verantwoordelijkheidsbesef te helpen om met kennis van zaken te kiezen. Goed nieuws. Voortaan kunnen we ons ook op een ethisch verantwoorde manier verzorgen en mooi maken. Dat is dus nog mooier

5 Cosmeticaproducten Wat is een cosmeticaproduct? De Europese cosmeticarichtlijn van 27 juli 1976 Het gaat dus om hygiënische, verzorgings- of (76/768) definieert een cosmeticaproduct als alle stoffen en preparaten die bestemd zijn om in aanraking te worden gebracht met de verschillende delen van het menselijke lichaamsoppervlak (opperhuid, beharing, haar, nagels, lippen en uitwendige geslachtsorganen) of met de tanden en kiezen en de mondslijmvliezen, met het uitsluitende of hoofdzakelijke oogmerk deze te reinigen, te parfumeren, het uiterlijk ervan te wijzigen en/of lichaamsgeuren te corrigeren en/of voornoemde lichaamsdelen te beschermen of in goede staat te schoonheidsproducten die gewoonlijk in vijf grote types worden onderverdeeld: huidverzorging (gezichtsverzorging, bodylotions, enz.) haarverzorging (shampoo, verzorging van de hoofdhuid, enz.) mondverzorging (tandpasta, enz.) kleurcosmetica (mascara, lipstick, enz.) andere producten (deodorants, intieme hygiëne, enz.) houden. De samenstelling van cosmeticaproducten Al deze cosmeticaproducten zijn samengesteld uit drie grote categorieën van ingrediënten, ongeacht het doel waarvoor ze bestemd zijn: De werkzame bestanddelen die een therapeutisch, herstellend, verzachtend, effect hebben (essentiële oliën, aloë vera, ). De additieven die door de samenstellers worden toegevoegd om het uitzicht van het product te veranderen of bepaalde ongewenste effecten van de bestanddelen te corrigeren (parfum, bewaarmiddel, kleurstof, antioxidant); De vulstoffen, die het eindproduct de gewenste consistentie geven en de toepassing van het werkzame bestanddeel mogelijk maken (water, olie, alcohol, enz.). De fabrikant moet de consumenten dus gezonde producten aanbieden die aan de hygiëne- en gezondheidsbehoeften voldoen. In de bijlagen (die regelmatig worden bijgewerkt) definieert de Europese richtlijn 76/768 de regels voor de samenstelling van deze cosmeticaproducten en geeft hij een lijst van componenten (bestanddelen en kleurstoffen) die verboden, tijdelijk of beperkt toegelaten zijn. Die laatste categorie is beperkt tot een of meer toepassingsgebieden en tot een maximaal toegelaten hoeveelheid. Vandaag de dag mogen meer dan stoffen niet gebruikt worden in de productie van cosmeticaproducten. De belangrijkste trends in de wetgeving hebben betrekking op het verbod op dierenproeven dat de Europese Unie heeft ingevoerd. De Europese Unie verwacht overigens dat elke fabrikant informatie levert over het productieproces en de resultaten van de uitgevoerde toxicologische studies en controles, vooraleer hij het product op de markt brengt. De fabrikanten (inclusief de grote merken) houden rekening met de eisen van de consument en verkopen en valoriseren al verschillende jaren producten op basis van natuurlijke of biologische ingrediënten en bestanddelen afkomstig uit de eerlijke handel. De trend wordt bevorderd door het feit dat andere sectoren die al langer gevoelig zijn voor de trend van verantwoord consumeren, met name de voedingsindustrie, een groot gedeelte van deze grondstoffen reeds gebruiken. De natuurlijke, biologische of fairtradeproductieketen heeft zich dus vrij vlot kunnen aanpassen aan de vraag van de cosmeticafabrikanten naar een hele reeks bestanddelen, zoals avocado, cacao, olijf- en zonnebloemolie.

6 De etikettering van cosmeticaproducten De etiketten van cosmeticaproducten bevatten zowel reclameteksten als de vermeldingen die worden opgelegd door de Europese normen. De volgende informatie moet verplicht op de verpakking van het product worden aangebracht: De naam en het adres van de fabrikant of van de persoon die verantwoordelijk is voor het in de handel brengen van het product (invoerder of distributeur). De hoeveelheid van het product in volume of in gewicht (behalve voor verpakkingen die minder dan 5 gram of minder dan 5 milliliter bevatten). De minimale houdbaarheidsdatum (vervaldatum). Als hij meer dan 30 maanden bedraagt, is deze vermelding niet verplicht. De bijzondere voorzorgen in verband met het gebruik. Het nummer van het lot, of een referentie die het mogelijk maakt het product te identificeren. De functie van het product. De lijst van de ingrediënten in volgorde van afnemend gewicht, vermeld volgens de INCInomenclatuur (International Nomenclature Cosmetic Ingredients). Deze nomenclatuur, een combinatie van erg technische termen in het Engels en het Latijn, is niet altijd gemakkelijk te begrijpen voor de consument, maar vereenvoudigt het werk van de artsen en de allergologen. De markt en haar spelers De wereldmarkt van de parfums en cosmeticaproducten werd in 2008 op bijna 237 miljard euro geraamd en blijft groeien (plus 1,8 % tegenover 2007) dankzij de stijgende vraag in Azië (+ 24,5 %), Zuid-Amerika (+ 11,6 %) en Rusland (+ 28,5 %). De stijging van de inkomsten en de toename van het aantal vrouwen op de arbeidsmarkt in die regio s jagen het verbruik van parfum en cosmeticaproducten de hoogte in. In tegenstelling tot Noord-Amerika en Japan ziet West- Europa het verbruik eveneens aanhoudend stijgen (+ 5,3 %) en bevestigt het zijn positie als belangrijkste markt ter wereld, met een verkoop die voor 2008 op 63 miljard euro wordt geraamd. In het eerste halfjaar 2008 tekende de wereldmarkt van de cosmeticaproducten een groei op van 4 %, ondanks de plotse economische vertraging in West-Europa en de Verenigde Staten. Ondank de crisis noteerden de grote multinationals in de sector, Unilever, Procter & Gamble, Estée Lauder en Colgate-Palmolive in het derde kwartaal 2008 een omzetgroei van 8 tot 13 %. Na vierentwintig jaar van tweecijferige groei, kondigde L'Oréal, de wereldleider voor cosmeticaproducten, een winstgroei aan van slechts 7 %, ten opzichte van 16 % het vorige jaar. De markt van de biologische en natuurlijke cosmetica Met een jaarlijkse omzet van meer dan een miljard euro in 2008 kent de wereldmarkt voor biologische en natuurlijke cosmeticaproducten een gemiddelde jaarlijkse groei van ongeveer 30%. Dat wekt uiteraard de belangstelling van de cosmeticareuzen, vooral ook omdat de sector nog een groot potentieel biedt (inclusief in Noord-Amerika en Europa, de belangrijkste afzetgebieden). Het aandeel van de verkoop van biologische cosmeticaproducten ten opzichte van de verkoop van cosmeticaproducten in het algemeen groeide van 1 % in 2005 naar 4 % in De analisten verwachten dat de biologische en natuurlijke cosmeticaproducten tegen % van de markt zullen vertegenwoordigen - 6 -

7 Eerlijk, biologisch, duurzaam Sinds de Top van de Aarde in Rio in 1992 zijn de consumenten steeds gevoeliger geworden voor de milieuproblemen en de levensomstandigheden van de armste bevolkingsgroepen. Als antwoord op deze geleidelijke bewustwording neemt men alsmaar meer initiatieven om de consument van de 21 e eeuw alternatieve oplossingen te bieden die minder schadelijk zijn voor het milieu en de kwetsbaarste mensen. Duurzame handel Duurzame handel, waarvan eerlijke handel een onderdeel is, is een commerciële uitwisseling van goederen en diensten die sociale, economische en milieuvoordelen genereert, in overeenstemming met de fundamentele principes van duurzame ontwikkeling: - creatie van economische waarde; - vermindering van armoede en ongelijkheid; - regeneratie van de natuurlijke hulpbronnen. Labels en certificeringen Hoewel niet alle producten die de distributeurs van eerlijke handel aanbieden een label of certificering dragen (vooral in de textiel- of decoratiesector is dat zelden het geval), doet men belangrijke inspanningen om de producten uit deze ketens onder de aandacht te brengen en de keuze van de consument te vergemakkelijken. Omdat er geen dwingende normen bestaan (behalve voor bioproducten), moeten we echter een onderscheid maken tussen de labels en certificeringen die door onafhankelijke organismen worden toegekend (Max Havelaar, Rainforest Alliance ) en de initiatieven van de distributeurs zelf. De eerste garanderen immers dat het product in alle fasen van zijn ontwikkeling door een onafhankelijk certificeringsorganisme werd gecontroleerd, op basis van bestekken die aan de essentiële voorwaarden van eerlijke handel of duurzame handel voldoen. De tweede bieden niet altijd hetzelfde garantieniveau. Het grote aantal en de diversiteit van de labels en herkomstbenamingen (waarvan sommige zuiver commercieel zijn) maken het ons als consument niet gemakkelijk om een keuze te maken. Een pedagogische actie kan dus nuttig zijn

8 Eerlijke handel en cosmeticaproducten Eerlijke handel is ontstaan uit een simpele vaststelling: de kloof tussen de bevolking van de rijkste landen en de armste landen wordt steeds dieper, ondanks de bedragen die in ontwikkelingssamenwerking worden geïnvesteerd. In minder dan een eeuw is de inkomstenverhouding tussen de 20 % rijkste landen en de 20% armste landen van 11 tegenover 1 in 1913 gestegen tot 75 tegen 1 vandaag. Hoewel de commerciële ongelijkheden al sinds de 19 e eeuw worden aangeklaagd (meer bepaald met de publicatie in 1860 van de roman van de Nederlandse auteur Eduard Douwes Dekker waarin Max Havelaar de hoofdrol speelt), ontstonden de eerste projecten voor eerlijke handel pas in de naoorlogse periode, op initiatief van Amerikaanse en Engelse organisaties (Thousands Villages in de Verenigde Staten en de ngo Oxfam in het Verenigd Koninkrijk). Oorlogen, natuurrampen, gebrekkige infrastructuur, corruptie, het onevenwicht heeft verschillende oorzaken, maar structurele economische problemen spelen er ongetwijfeld in mee. De grondstoffenspeculatie, de spiraal van de schuldenlast, de gesubsidieerde concurrentie van de producenten uit het Noorden, al deze mechanismen zetten een rem op de groei van de armste landen die hun ontwikkeling niet zelf in de hand hebben. In 1964, op de Conferentie van de Verenigde Naties voor Handel en Ontwikkeling, werd het begrip eerlijke handel voor het eerst gedefinieerd, met als basisprincipe Trade, not Aid. Op het einde van de jaren 60 openden in Europa de eerste fairtradewinkels hun deuren, terwijl in de ontwikkelingslanden coöperaties en producentenverenigingen ontstonden die van deze meer rechtvaardige uitwisselingen zouden profiteren, in het begin vooral in de sector van het artisanaat en de landbouw. De ingrediënten van cosmeticaproducten, zowel hygiënische als verzorgings- en schoonheidsproducten, kunnen van dierlijke, plantaardige, minerale of synthetische oorsprong zijn. Een belangrijk deel van de grondstoffen van hun formules wordt echter uit ontwikkelingslanden geïmporteerd. Dat verklaart het belang van de eerlijke handel voor deze sector en het feit dat bepaalde pioniers er al sinds de jaren 1970 belangstelling voor tonen. Sindsdien werden er steeds meer organisaties, labels en certificeringen in het leven geroepen om de export van de ontwikkelingslanden te steunen en de consumenten producten aan te bieden die aan hun nieuwe verwachtingen voldoen. Wat is eerlijke handel? In 1999 zijn de belangrijkste internationale fairtradeorganisaties (de World Fair Trade Organisation, de Fair Trade Labelling Organizations en het Network of European World Shops) het eens geworden over een gemeenschappelijke definitie: Eerlijke handel is een commercieel partnerschap dat steunt op dialoog, transparantie en respect, met als doelstelling te komen tot een rechtvaardiger wereldhandel. Eerlijke handel draagt bij tot duurzame ontwikkeling door betere handelsvoorwaarden te bieden en door de rechten van de gemarginaliseerde producenten en werknemers te waarborgen, vooral in het zuidelijk halfrond. De organisaties voor Eerlijke Handel (gesteund door de consumenten) verbinden er zich actief toe de opinie te sensibiliseren en campagne te voeren voor veranderingen in de regels en praktijken van de conventionele internationale handel

9 Om de toepassing van dit economische systeem te ondersteunen, formuleren de organisaties de 10 grote principes die moeten worden gerespecteerd: Kansen creëren voor de producenten die zich economisch in een benadeelde situatie bevinden. De transparantie en de geloofwaardigheid bevorderen. De individuele competentie aanmoedigen. Eerlijke handel promoten. De betaling van een rechtvaardige prijs garanderen. Waken over de gelijkheid tussen de sexen. Aanvaardbare arbeidsomstandigheden garanderen. Kinderarbeid vermijden. Het milieu beschermen. Handelsrelaties aanmoedigen gebaseerd op vertrouwen en wederzijds respect Concreet garandeert eerlijke handel de producenten in de armste landen betere aankoopprijzen dan de prijzen op de wereldmarkt, een relatieve prijsstabiliteit en gunstige betalingsvoorwaarden en termijnen (zelfs voorfinancieringsmogelijkheden), zodat de boeren en ambachtslui hun producten niet aan dumpingprijzen moeten verkopen of woekerleningen moeten aangaan. De eerlijke prijs moet alle productiekosten, inclusief de milieukosten, van het product kunnen dekken en de producenten een aanvaardbare levensstandaard garanderen. De kopers van fairtradeproducten zetten zich in het algemeen in voor sociale programma s (alfabetisering, toegang tot de onderwijs- en medische zorgsystemen, enz.) en steunen de investeringen van de producentenorganisaties

10 De gelabelde keten en de geïntegreerde keten Sinds 1988 en de oprichting van enerzijds de IFAT, de internationale federatie voor eerlijke handel (die in 2009 de WFTO werd, de wereldwijde organisatie voor eerlijke handel) en de lancering van het label Max Havelaar anderzijds, stellen we vast dat er twee grote ketens voor de regulering van de eerlijke handel zijn ontstaan, die naast elkaar blijven bestaan: de geïntegreerde keten (de WFTO en de EFTA) en de gelabelde keten (FLO Max Havelaar). De gelabelde keten steunt op de certificering van het gecommercialiseerde product. De bedrijven die deze producten bewerken, verbinden zich ertoe een specifiek lastenboek te respecteren en hun grondstoffen aan te kopen bij producentenorganisaties in ontwikkelingslanden (vaak coöperaties) die door de labelingorganismen zijn erkend. De geïntegreerde keten, de historische organisatievorm van de eerlijke handel, heeft als belangrijkste kenmerk dat alle actoren, betrokken bij de productie en de commercialisering van het product (producent, verwerker, importeur en verkooppunten), deelnemen aan de eerlijke handel en zich vrijwillig (en zelfs actief) aan de principes van eerlijke handel houden. Het zijn dus de actoren van de keten die voordeel halen uit de certificering. De certificering, die meestal gepaard gaat met een logo, voldoet aan regels en criteria die veelal samen worden gedefinieerd. Deze gelabelde producten mogen vervolgens in om het even welk verkooppunt worden verkocht, ook in de klassieke grootdistributie. Max Havelaar, dat het FLO-label in België vertegenwoordigt, is het bekendste van deze labels. Het naast elkaar bestaan van deze twee ketens illustreert het bestaan van twee verschillende visies op eerlijke handel. Deze visies hebben hoofdzakelijk betrekking op het soort relaties dat met de economische privéspelers wordt aangegaan (multinationals, grootdistributie) en op de verschillen tussen een ontwikkelingsvisie (en een aanklacht tegen de internationale handel) enerzijds, en een commercieel perspectief op basis van de controle anderzijds

11 De belangrijkste fairtradelabels Fairtrade FLO Het Max Havelaar-keurmerk prijkt op tal van producten (voedingsproducten, textiel, cosmetica, enz.) en garandeert dat het gecertificeerde merk zich ertoe verbonden heeft het lastenboek van de internationale Fairtrade Labelling Organization (FLO), die in België door Max Havelaar wordt vertegenwoordigd, te respecteren. De merken die dit logo gebruiken, worden gecontroleerd door het onafhankelijke certificeringsorganisme FLO-Cert dat nagaat of hun praktijken beantwoorden aan de principes van de eerlijke handel. Het Max Havelaar fairtradekeurmerk wordt toegekend op basis van criteria die vastgelegd zijn in een lastenboek met een economisch, een sociaal en een ecologisch gedeelte. Het economische gedeelte omvat meer bepaald een gegarandeerde minimale aankoopprijs die stabiel blijft op lange termijn. Het sociale gedeelte omvat een ontwikkelingspremie die de koper aan de producentenorganisatie stort, en het respecteren van de normen voor de arbeidsvoorwaarden van de International Arbeidsorganisatie (IAO). Het ecologische gedeelte bepaalt dat er geen GGO s mogen worden gebruikt, verbiedt het gebruik van meer dan 118 chemische bestrijdingsmiddelen en hecht bijzonder veel belang aan het behoud van de ecosystemen. Fairtrade Trade Organisation (FTO) Het WFTO-logo wordt afgeleverd door de internationale fairtradeorganisatie World Fair Trade Organisation (WFTO) aan structuren waarvan eerlijke handel de hoofdactiviteit is. Het WFTO-logo is het bewijs dat deze distributeurs en / of producenten de eisen van het FTOlastenboek hebben gerespecteerd, meer bepaald inzake evaluatie en controle. Dit lastenboek eist een billijke vergoeding voor de producenten in het raam van een overeenkomst die rekening houdt met de regels en normen van de IAO (gelijkheid M/V, gezonde werkomstandigheden, enz.). Er wordt ook rekening gehouden met ecologische criteria en er wordt bijzondere aandacht besteed aan het creëren van kansen voor economisch achtergestelde producenten en de sensibilisering van en informatie aan de consumenten

12 ESR (Equitables Solidaires Responsables) De ESR-certificering (Equitables Solidaires Responsables) wordt gebruikt in de voedings-, cosmetica- en textielsector en garandeert de naleving van de fairtradeprocedures in alle schakels van de productieketen (producenten, verwerkers, exporteurs en importeurs). Het lastenboek van de ESR-certificering (gecontroleerd door Ecocert) beantwoordt aan de criteria die werden opgesteld door het FINE-netwerk, een netwerk van de grote fairtradeorganisaties (WFTO, FLO, EFTA en NEWS). Het lastenboek omvat het bepalen van een gegarandeerde minimale aankoopprijs die de productiekosten dekt en een marge genereert die de levensomstandigheden van de leveranciers verbetert. Specifiek aan dit lastenboek is dat het bovendien een zeer sterke milieucomponent bevat die de aanvaarding van goede landbouwpraktijken, een beleid voor afval- en verpakkingsbeheer en de overstap naar biologische productie aanmoedigt. Die overstap wordt voor bepaalde producten geëist, zoals katoen, bloemen en bananen. Bio Equitable Het merk Bio Equitable (Organic Fair Trade) werd ontwikkeld in het raam van een globale logica en combineert de garanties van eerlijke handel met de garanties van de biologische landbouw voor voedings-, textiel- en cosmeticaproducten afkomstig uit de landbouwketens. Alle actoren in de keten (productie, verwerking en distributie) kunnen dit merk dragen. Het logo garandeert de consument dat het product voldoet aan de internationaal erkende regels van de biologische landbouw. Het bepaalt ook dat er systematisch technische ondersteuning en opleidingen voor biologische landbouw (en het Bio Equitable-lastenboek) worden verstrekt aan de producenten, met respect voor de culturen en de lokale tradities. De naleving van deze criteria wordt in de hele keten gecontroleerd door Ecocert, een Frans onafhankelijk organisme, geaccrediteerd door COFRAC. Naast een minimumprijs garandeert het lastenboek de eerbiediging van de fundamentele rechten van de mens, de weigering om de producenten uit te buiten en de naleving van de sociale arbeidrechten. Fairwild Dit label werd in 2008 gecreëerd met als doel de wereldwijde invoering van gunstige omstandigheden voor de ontwikkeling van fairtrade- en ethische systemen en systemen die toegevoegde waarde creëren. De stichting Fairwild heeft een eenvormige cerificeringsnorm ontwikkeld die ecologische en sociale criteria omvat om de productiesystemen te evalueren. De invoering van dit totale kwaliteitsbeheerssysteem (Total Quality Management System) heeft tot doel de distributeurs te garanderen dat de producten die zij kopen worden gecontroleerd en gefabriceerd met strikte naleving van milieu- en sociale criteria. Dit certificeringssysteem garandeert meer bepaald de traceerbaarheid van de producten, de transparantie van de financiële uitwisselingen en de duurzame aard van de gerealiseerde investeringen

13 De grote organisaties, internationale koepels van de eerlijke handel WFTO - World Fair Trade Organisation (Internationale fairtradeorganisatie) De WFTO, de internationale fairtradeorganisatie, groepeert 350 organisaties (waarvan 65 % uit landen in het Zuiden) die alle schakels van de keten van de eerlijke handel vertegenwoordigen (producenten, bewerkers en distributeurs). Ze wordt sinds de oprichting in 1989 als de belangrijkste coördinator van de organisaties in de sector beschouwd. Tot voor kort droeg de WFTO de naam IFAT (International Fair Trade Association). Als emblematische structuur van de geïntegreerde keten labelt de WFTO geen producten, maar organisaties. Deze organisaties krijgen het FTO-label, na een evaluatie op basis van strenge criteria en normen. In de WFTO wisselen organisaties informatie en ervaringen uit. Honderden organisaties nemen deel aan de internationale conferenties die ze organiseert en die tot de belangrijkste evenementen van de fairtradeketen worden gerekend. FLO - Fairtrade Labelling Organization (Fairtrade-keurmerkorganisatie) De FLO (Fairtrade Labelling Organization) is zowel een federatie van labelingorganisaties als een onafhankelijke structuur die een fairtradelabel toekent. Ze stelt fairtradenormen op, controleert hun toepassing en certificeert de producten die aan deze normen voldoen. Om haar opdrachten optimaal te vervullen, is de FLO samengesteld uit twee aparte structuren: FLO International en FLO-Cert. De vereniging FLO International telt meer dan 20 nationale certificeringsorganismen, waarvan 15 Europese (in België en in Frankrijk vertegenwoordigt Max Havelaar het label). Ze stelt fairtradenormen op en ontwikkelt ze (specifiek voor elk type product), steunt nieuwe ketens en versterkt de producentenorganisaties. FLO-Cert, een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, is ISO 65-geaccrediteerd. Deze accreditering garandeert haar onafhankelijkheid als certificeringsorganisme, de onpartijdigheid van de controles en de transparantie van haar activiteit. FLO-Cert certificeert producentenorganisaties en verleent officiële goedkeuring aan de economische actoren van de keten (importeurs, exporteurs, verwerkers en merken) na regelmatige audits en controles. Meer dan 500 organisaties (coöperaties en plantages) in meer dan 50 landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika werden al gecertificeerd. Een neutraal meerpartijen-certificeringscomité waarin vertegenwoordigers van producenten, importeurs en nationale verenigingen zetelen, neemt de beslissing om een certificering toe te kennen of in te trekken

14 EFTA - European Fair Trade Association (Europese fairtradevereniging) De EFTA, een soort van historische club van organisaties die een toonaangevende rol spelen in hun land, groepeert de belangrijkste Europese fairtrade-importcentrales die zich bij ongeveer 400 producentengroepen in groeilanden bevoorraden. De EFTA werd officieel in 1990 opgericht als platform voor het delen van informatie en goede praktijken en heeft tot doel de import van fairtradeproducten te ontwikkelen door de synergieën te versterken en de uitwisseling van ervaringen tussen de leden te bevorderen. De EFTA is meer een werkinstrument dan een instrument voor politieke vertegenwoordiging. Ze ontwikkelt onder meer gedeelde databases en een monitoringsysteem dat gezamenlijk wordt gebruikt. MEER INFORMATIE: FINE Deze laatste vier grote instellingen vormen FINE (acroniem van de initialen van de 3 organisaties) dat tot doel heeft hun acties te coördineren, eenzelfde betekenis te geven aan eerlijke handel en vooral het vertrouwen op te bouwen en in stand te houden dat nodig is voor een goede ontwikkeling van de eerlijke handel

15 Enkele opmerkelijke initiatieven Natyr, solidair welzijn HET PROJECT In 2004 creëerde het bedrijf Gala Cosmetici het gamma cosmeticaproducten Natyr voor de coöperatie CTM Altromercato, de Italiaanse leider voor eerlijke handel. Twee jaar later werd Oxfam partner van dit project en startte met de verkoop van de Natyr-producten in zijn gespecialiseerd distributienetwerk, de Wereldwinkels. Natyr maakt dus gebruik van de distributie- en verkoopnetwerken van Oxfam-Wereldwinkels en van CTM Altromercato. Het Italiaanse laboratorium Gala Cosmetici staat in voor de productie, ontwerpt, verpakt en controleert de cosmeticaproducten die gemaakt zijn op basis van grondstoffen die worden geleverd door producenten uit de registers van Oxfam-Wereldwinkels, Oxfam- Fairtrade, FLO en/of WFTO. Omdat de middelen ontbreken om alle ingrediënten altijd te certificeren, dragen de Natyr-producten geen keurmerk maar wel de vermelding Oxfam Made in Dignity. Deze vermelding wordt toegekend aan een bepaald niveau van eerlijke handel waarbij gegarandeerd minstens 50 % van de ingrediënten en het productiewerk afkomstig zijn van gecertificeerde ketens. Het Natyr-gamma omvat 33 verschillende cosmeticaproducten op basis van plantaardige ingrediënten (reiniging, ontschminking, melk, peelings, deodorant, aftershave, oliebad, enz.). Het is verdeeld in vier grote families: Aloë Vera, Groene thee, Kruiden en Bloemen en zepen

16 DE PRODUCENTEN Net als de producten van het gamma Alter Eco worden de Natyr-producten gemaakt van grondstoffen uit geïntegreerde productieketens die door Oxfam werden ingesteld en opgevolgd. Ze kunnen ook ingrediënten bevatten van producentengemeenschappen met een label van de grote certificeringsorganismen, meer bepaald de FLO en de WFTO. De volgende organisaties maken deel uit van de producentennetwerken die grondstoffen leveren voor het gamma Natyr: IN THAÏLAND DE COÖPERATIE GREEN NET Green Net ontstond in 1993 uit de samenwerking van een lokale ngo, Surin Farmers Support, met Claro en lokale producenten. Het is actief in de ontwikkeling van de biologische landbouw in het noordoosten van Thailand. Green Net heeft tot doel de traditionele rijstvariëteiten in stand te houden en de winsten van de rijstteelt beter te verdelen. Een gedeelte van de producenten in deze zeer arme regio had zich al sinds het begin van de jaren 80 met de steun van westerse ngo's in coöperaties georganiseerd. Ze maken gezamenlijk gebruik van hun middelen en creëren solidariteitsfondsen, rijstbanken en spaarkassen voor deposito s in geld of in rijst. Green Net geeft haar ongeveer 1100 leden opleidingen in biologische landbouw en productietechnieken, en steunt hen tegenover de monopolistische voedingsindustrie. Als militante organisatie heeft Green Net bijgedragen aan het opstellen van een nationale biologische certificering, in samenwerking met verenigingen in de steden. Samen organiseren ze acties om de boeren te sensibiliseren voor sociale rechten, de rolverdeling tussen man en vrouw en de voordelen van eerlijke handel ten opzichte van de traditionele handel. Green Net werd FLO-gecertificeerd in 2002 en is sinds 2004 lid van de WFTO. Dankzij de eerlijke handel ontvangen de producenten van rijst en aloë vera een hoger vast loon dan in het conventionele net en zorgen ze met biologische landbouw voor het behoud van hun natuurlijke omgeving. Dit project is een middel om de plattelandsvlucht te remmen via de ontwikkeling van een economische activiteit die helpt de vicieuze schuldencirkel te doorbreken door de oogsten voor te financieren, zodat de boeren geen beroep moeten doen op woekeraars

17 IN SRI LANKA STASSEN GROUP Het exportbedrijf Stassen Group werd opgericht in 1977 en is sinds 1988 de leider op de theemarkt in Sri Lanka, met hectaren grond en talrijke nevenactiviteiten (bank, hotels, verzekeringen en logistiek). Sinds 1987 is Stassen Group overgeschakeld naar biologische landbouw op talrijke plantages waar vooral vrouwen de theebladeren plukken en verwerken. Sinds zijn oprichting zet Stassen Group zich in om de levenskwaliteit van zijn 1500 werknemers en hun gezinnen te verbeteren door hen een aanzienlijk hoger loon te betalen dan het nationale minimum en door een groot aantal sociale projecten te begeleiden. Dankzij dit engagement, ontving het bedrijf Stassen Group in 2006 de FLO-certificering. Naast zijn ecologische acties heeft Stassen Group de ontwikkeling van infrastructuur voor de werknemers gesteund (er werden 150 huizen gebouwd en 470 toiletten geïnstalleerd voor de gemeenschap en 350 gezinnen ontvangen elektriciteit). Vooral dankzij de ontwikkelingspremies van de eerlijke handel, hebben vandaag alle gezinnen toegang tot stromend water en toiletten in hun huizen. Er werden wegen aangelegd, twee medische centra opgericht, een verzorgingstehuis voor senioren, kinderopvang en kleuterscholen

18 IN CUBA LA COOPERATIVA DE PRODUCCION AGROPECUARIA (CPA) JOSE M ARTI De coöperatie voor kredietverschaffing en dienstverlening (CCS) José Marti werd in 1971 opgericht door kleine onafhankelijke producenten in de regio Ciego de Avila, in het centrum van Cuba, die zich wilden verenigen in een organisatie die kredieten en professionele diensten zou verlenen aan haar leden. In 1979 richtten enkele leden van de CCS de Cooperatvia de producción agropecuaria (CPA) José Marti op om gezamenlijk gebruik te maken van hun bezittingen en productiemiddelen. Op die manier wilden ze hun levensomstandigheden verbeteren en het productieniveau en dus ook hun inkomsten verhogen. In tegenstelling tot de leden van de CCS zijn de 70 producenten van citrusvruchten (sinaasappelen, pompelmoezen, citroenen) van de CPA José Marti mede-eigenaar van de gronden. Ze organiseren hun werk collectief en hun producten worden voor een vaste prijs verkocht aan Citricos Caribe S.A, een staatsbedrijf dat een vast inkomen garandeert. De gecentraliseerde staatsmacht beheert de verkoop en de export naar Europa via haar logistiek platform in Rotterdam, waar conventionele handelaars en fairtradeorganisaties zoals Oxfam zich bevoorraden. De coöperatie José Marti werd in 2000 door de FLO (Fairtrade Labelling Organisation) gecertificeerd. De CPA José Martìn garandeert haar werknemers (eigenaars en seizoenarbeiders) niet alleen gunstige arbeidsomstandigheden en een degelijk inkomen, maar vervult ook andere essentiële sociale functies. Ze deelt een gedeelte van de vruchten gratis uit in scholen, ziekenhuizen en rusthuizen, helpt haar leden en hun families met de bouw van huizen en organiseert regelmatig culturele en sportactiviteiten Foto s Oxfam-Magasins du Monde Solidar Monde Stassen Group Bernard GAGNON Licence GNU Asociacion Nacional de Agricultores Pequenos Intercarto CPA

19 Alter Eco, volkomen eerlijke handel HET PROJECT Het Franse bedrijf Alter Eco werd in 1998 opgericht als een vereniging voor de import en de distributie van voedings- en cosmeticaproducten afkomstig uit de eerlijke handel. Dankzij zijn sterke groei kon Alter Eco kantoren openen in Australië en de Verenigde Staten en bovendien zijn activiteiten optimaliseren: marktstudies, audit, opvolging en kwaliteitscontrole van de grondstoffen. Alter Eco bevoorraadt zich bij 51 producentenorganisaties in 28 landen aan wie vaak activiteiten met hoge toegevoegde waarde worden toevertrouwd: de verwerking van de grondstoffen of zelfs de verpakking van de 80 producten die Alter Eco in meer dan grote en middelgrote supermarkten verkoopt. Alter Eco verkoopt een volledig gamma cosmeticaproducten met 14 verzorgingsproducten (douchegel, bodylotion, vloeibare zeep, maskers, enz.) en producten op basis van fairtradekatoen (wattenschijfjes en wattenstaafjes). Voor de ingrediënten gelden twee criteria: 95% natuurlijke en 50% fairetradebestanddelen. Foto s Alter Eco The Heiveld Cooperative Ltd Alle producten van Alter Eco dragen het Max Havelaar-keurmerk en de voedingsproducten dragen het label Agriculture Biologique. Alter Eco zette een eigen auditsysteem (FTA 200) op en gaat er prat op dat het zijn producenten een hogere aankoopprijs betaalt dan de prijzen die voor de Max Havelaar-certificering zijn vereist. Voor de grondstoffen werd in 2005 bijvoorbeeld gemiddeld 81 % meer betaald dan de marktprijs, terwijl dit voor Max Havelaar minimum 54 % moet bedragen

20 Naast commerciële activiteiten organiseert Alter Eco sensibiliserings- en informatieacties, meer bepaald de publicatie van talrijke documenten en werken voor het grote publiek en de creatie, samen met de supermarktketen, E. Leclerc van het Laboratoire du Commerce Equitable, een platform voor informatie en de uitwisseling van goede praktijken om bij te dragen aan de ontwikkeling van de eerlijke handel. DE PRODUCENTEN In zijn relaties met zijn leveranciers combineert Alter Eco de twee traditionele benaderingen van de eerlijke handel door de installatie en de ontwikkeling van geïntegreerde ketens van lokale producenten te garanderen en tegelijk een beroep te doen op productienetwerken, gelabeld door de fairtradecertificeringsorganismen. Alter Eco werkt voor de fabricage van 14 producten uit zijn cosmeticagamma onder meer samen met de volgende organisaties: IN ZUID-AFRIKA DE COÖPERATIE HEIVELD / WUPPERTHAL De biologische Heiveld-coöperatie bevindt zich in de zanderige en rotsachtige streek van Bokkeveld in Zuid-Afrika, op 400 km ten noorden van Kaapstad en telt ongeveer zestig kleine producenten van wilde en gekweekte rode rooibosthee. De rode thee (in feite een kruidenthee met een roodgouden kleur) wordt gecombineerd met karitéboter uit Burkina-Faso voor de productie van voedende verzorgingsproducten. Sinds enkele jaren is hij erg in trek dankzij zijn antioxiderende eigenschappen en zijn hoge gehalte aan polyfenolen. Vandaag ontwikkelen de producenten hun productie met de hulp van wetenschappers, door zorg te dragen voor hun gronden. De wilde rode thee wordt geoogst op een manier die de specifieke en unieke lokale biodiversiteit beschermt. Deze coöperatie werd officieus opgericht op het einde van de periode van de Apartheid in 2000 door 12 stichtende leden (ze bestaat pas officieel sinds 2002). Ze verkreeg de fairtrade- en biologische certificeringen en kon zo de inkomsten van haar leden verhogen. Dankzij haar beperkte omvang (43 leden) kon ze deze extra inkomsten zeer goed beheren en investeren in veelbelovende en ambitieuze projecten. Zo nemen de vrouwen van de coöperatie deel aan het project en maken ze zelf de zakjes en doosjes waarin de thee wordt verkocht. Onlangs kwamen ze ook bijeen om een toeristisch project op poten te zetten en de reizigers te tonen hoe ze de grond bewerken en in harmonie met de natuur leven. De coöperatie beheert zelf de productie, de verwerking en de verpakking van haar producten en is een modelvoorbeeld voor het creëren van aanzienlijke toegevoegde waarde in fairtradecoöperaties

21 IN PALESTINA THE OLIVE BRANCH FUND The Olive Branch Fund zet zich al jarenlang in voor de lokale economische ontwikkeling en de vrede. Deze Palestijnse organisatie bevindt zich in de gemeente Taybeh, op 30 kilometer ten noordoosten van Jeruzalem, in de bezette gebieden op de Westelijke Jordaanoever. The Olive Branch Foundation werd in 2001 opgericht door pater Ra'Ed, katholieke pastoor van de gemeente, om de productie en de verkoop van olijfolie (een familietraditie en een levensnoodzakelijke activiteit voor de arme families van Taybeh) nieuw leven in te blazen. De stichting helpt deze 300 families een zo goed mogelijk inkomen te verwerven. De in Taybeh geproduceerde olie wordt gebruikt voor bepaalde verzorgingsproducten van het cosmeticagamma van Alter Eco. Voor deze keten bestaan er geen FLO-normen (Fairtrade Labelling Organisations) maar Alter Eco begeleidt de invoering van een geïntegreerde en erkende fairtradestructuur. Er werden verschillende audits uitgevoerd om een gewaarborgde minimumprijs vast te stellen en een ontwikkelingspremie die aan de coöperatie wordt gestort. Dankzij de eerlijke handel krijgen deze producenten een rechtvaardigere prijs voor hun olie (bijna 50 % meer dan op de lokale markten). Daardoor hebben ze voldoende marge en kunnen ze nieuwe projecten plannen. Dankzij de ontwikkelingspremie die Alter Eco aan The Olive Branch Fund betaalt, werd een jaar geleden met de hulp van Caritas en het bisdom Firenze een pers gekocht voor de stad Taybeh en werden er verwerkingsactiviteiten georganiseerd om de producten maximaal te valoriseren. De solidariteitsprojecten die The Olive Branch Fund financiert met de ontwikkelingspremies, omvatten onder meer onderwijs voor arme kinderen, de oprichting van onthaalcentra voor toeristen en pelgrims, het toekennen van microkredieten aan gezinnen in moeilijkheden en de online verspreiding van een vreedzame nieuwsbrief ( om de interculturele dialoog en uitwisseling te bevorderen. Tot slot financieren de premies van Alter Eco ook de projecten van twee vrouwenverenigingen, die gratis vorming aanbieden om vrouwen over hun rechten te informeren en toegang te geven tot hoger onderwijs. Sinds 2003 koopt het Franse fairtrademerk Alter Eco een belangrijk deel van de olijfolieproductie van Taybeh voor een eerlijke prijs. In deze economisch en politiek moeilijke tijden in Palestina, is dit contract een belangrijk teken van hoop voor de dorpsbewoners. Ze hebben nu een afzetgebied gevonden voor hun productie die vroeger tot in de garages en de kelders werd opgestapeld

22 IN NICARAGUA - DE COÖPÉRATIE COSATIN De honing die de producenten van de coöperatie Cosatin oogsten, is een volledig natuurlijk en biologisch product en een van de belangrijkste basisingrediënten van het gamma hydraterende verzorgingsproducten van Alter Eco. Deze coöperatie werd opgericht in 2007 en telt momenteel 340 kleine producenten, verspreid over 25 verschillende gemeenschappen van het departement Boaco van Nicaragua. Ze spitste zich lange tijd toe op de productie en de export van biologische arabicakoffie. Om minder afhankelijk te zijn van de sterk schommelende koffiemarkt, wilden sommige leden hun afzetmarkten diversifiëren en stapten ze over naar de biologische landbouw. De verkoop van honing aan fairtradeorganisaties zoals Alter Eco garandeert de honingproducenten van Cosatin een stabiele afzet en een stabiele prijs, die hun inkomsten veilig stelt en verhoogt. De fairtradepremie die Alter Eco doorstort, stelt de coöperatie niet alleen in staat om opleidingen in de biologische landbouw te organiseren voor de kleine producenten, maar draagt ook bij aan de realisatie van sociale projecten, zoals onderwijs voor de kinderen van de landbouwers. IN SRI LANKA - DE COÖPERATIE SOFA De vereniging van kleine producenten van biologische thee in de regio Kandy in Sri Lanka werd in 1993 opgericht op initiatief van Sarath Ranaweera, een ingenieur gespecialiseerd in biologische theeteelt, die de boeren wilde helpen ontsnappen aan de druk van de tussenhandelaars. De Small Organic Farmer Association (SOFA) werd opgericht in Datzelfde jaar verkreeg een gedeelte van de producenten die nooit chemische producten op hun percelen hadden gebruikt, omdat de financiële middelen ontbraken, de biocertificering, zodat ze probleemloos konden overgaan op biologische landbouw. De 462 leden van SOFA nemen deel aan het bioprogramma en willen de traditionele teeltmethoden opnieuw invoeren om bepaalde soorten te redden en het milieu te beschermen. In 1994 richtte Sarath Biofoods op, een privébedrijf dat instaat voor de controle van de coöperatie en de export van haar producten. Het doel is deze afzetmarkten verder te ontwikkelen voor de verenigingen van kleine Sri-Lankese producenten die naar de biologische landbouw zijn overgestapt en zich organiseren volgens de fairtradeprincipes. Biofoods helpt deze kleine producenten om hun vereniging te organiseren en te beheren, leent hun lokalen en steunt de financiering van de organisatie zolang ze nog niet zelfvoorzienend is. De audit die het Laboratoire du Commerce Equitable in 2008 uitvoerde, bracht de voordelen van dit project aan het licht: De SOFA-keten is een voorbeeld van een ontwikkelingsmodel dat de diversiteit toont van de actiemiddelen die typisch zijn voor de lokale fairtradeprojecten. Het project SOFA werd opgestart door lokale ondernemers en vervolgens gesteund door fairtrade-importeurs. Het geeft de landbouwactiviteiten van de kleine producenten een nieuwe dynamiek. (...) De gewaarborgde hogere aankoopprijs van het product financiert deze activiteiten. SOFA staat nu autonoom in voor het volledige productiesysteem, de kwaliteitscontrole en de opvolging van de landbouwers. Dat stelt de coöperatie in staat om de toegevoegde waarde met 45 % van de winkelprijs (Frankrijk) te optimaliseren, die terugkeert naar het land van oorsprong, vooral dankzij de inspanningen om een lokale verpakkingsoplossing te promoten. Dhr. Wiesinghe, lid van SOFA, Alter Eco-theeproducent, getuigt: De fairtradepremie werd gebruikt om de producenten technisch advies te geven, biologische meststoffen aan te kopen en het sociale systeem in het dorp te ontwikkelen. ( ) We hopen ook dat er meer leden tot de coöperatie zullen toetreden als het systeem zijn stabiliteit en zijn rentabiliteit bewijst

23 The Body Shop : Pionier van de fairtradecosmetica HET PROJECT Het bedrijf The Body Shop werd in 1976 opgericht en is een van de pioniers van fairtrade in de cosmeticawereld. In een periode waarin de hulp aan de producenten uit het Zuiden vooral het terrein was van derdewereld-, communautaire of religieuze organisaties, besloot een jonge Engelse van 23, Anita Roddick, om aan deze beweging deel te nemen door de The Body Shop op te richten, een militant bedrijf dat lichaamsverzorgingsproducten verkocht, geïnspireerd op traditionele Indische praktijken. Aan deze eerlijke waarden koppelde Anita Roddick principes gebaseerd op respect voor het milieu, dierenrechten en de strijd tegen geweld tegen vrouwen. Van bij de oprichting legde The Body Shop de basis voor de Community Trade ( Trade - Not Aid ), met principes die zeer nauw aansluiten bij de principes van eerlijke handel en die steunen op de volgende criteria: Met lokale gemeenschappen samenwerken op lange termijn. De leveranciers en de werknemers een billijke vergoeding betalen. Hen regelmatig bezoeken. De initiatieven voor duurzame ontwikkeling steunen. Het bedrijf onderscheidde zich door zijn actieve steun aan talrijke internationale milieucampagnes (meer bepaald Greenpeace en Friends of the Earth) en groeide pijlsnel. Vandaag is The Body Shop (dat in 2006 door L Oréal werd overgenomen) een franchisenetwerk van meer dan winkels in 57 landen

24 The Body Shop sponsort de WFTO, maar heeft geen behoefte aan externe labeling dankzij zijn enorme bekendheid en de erkenning van de steun die het verleent aan de gemeenschappen van leveranciers in het kader van zijn Community Trade Programs. De normen van The Body Shop worden immers vaak vergeleken met de normen van de Fairtrade Labelling Organisations (FLO). Sinds de eerste uitwisselingen met de Indiase producentengemeenschappen, heeft The Body Shop zich op talloze manieren ingezet om de producentenketens van wie het grondstoffen koopt te steunen en te begeleiden: eerlijke prijzen, ontwikkelingspremies, maar ook strategisch advies, hulp bij de diversificatie, opleiding voor de boeren, sensibilisering voor gezondheidspraktijken, enz. Ondanks de polemiek die ontstond na de overname door de groep L Oréal in 2006, blijft The Body Shop een erkende speler voor actuele milieukwesties, zoals Matthias Diemer, palmoliespecialist voor het WWF in Zwitserland, onderstreept: The Body Shop heeft als eerste cosmeticabedrijf fairtradepalmolie in zijn producten geïntegreerd. Deze beslissing gaf het startsein voor de vraag naar duurzame olie in de sector en we hopen dat andere bedrijven dit voorbeeld zullen volgen. We willen The Body Shop ook feliciteren voor zijn stimulerende rol in de ontwikkeling van strenge richtlijnen voor de productie van duurzame olie. Na haar dood op 64-jarige leeftijd op 10 september 2007 werd Anita Roddick in de hele wereld geëerd. John Sauven, uitvoerend directeur van Greenpeace, die voor verschillende acties met Anita Roddick heeft samengewerkt, verklaarde: Ze was een ongelooflijke bron van inspiratie voor ons allemaal Ze was haar tijd vooruit in het anders zakendoen. Ze was een echte pionier. Foto s The Body Shop PR Shots Kuapa Kokoo Ltd Alter Eco

25 DE PRODUCENTEN The Body Shop onderscheidt zich sinds zijn oprichting door zijn betrokkenheid bij het opzetten, ondersteunen en begeleiden van de geïntegreerde productieketens van de Community Trade. Vandaag genieten meer dan producenten, verspreid over een dertigtal gemeenschappen in meer dan 20 landen van de Community Trade Programs van The Body Shop en dus van een beter inkomen, meer menswaardige arbeidsomstandigheden en middelen om ontwikkelingsprojecten te organiseren. IN GHANA KUAPA KOKOO LTD Sinds 1996 koopt The Body Shop cacaobonen bij Kuapa Kokoo Ltd in Ghana, een coöperatie van meer dan kleine boeren. De vereniging goede cacaotelers Kuapa Kokoo werd in 1993 opgericht na de vrijmaking van de Ghanese cacaomarkt om de producenten een eigen structuur voor de cacaohandel te geven, die hen ook zou vertegenwoordigen. In een land waar meer dan 20 bedrijven zich aan de cacaohandel wijden, springt Kuapa Kokoo in het oog omdat het een coöperatie is, opgericht door en voor de producenten. Zij hebben de beslissingsmacht in de organisatie en vertegenwoordiging op lokaal, regionaal en nationaal niveau. Een van de secretarissen getuigt: Met Kuapa Kokoo konden we ons voor de cacao organiseren. Maar we hebben ook begrepen dat we onze producties moesten diversifiëren om niet uitsluitend van de cacao afhankelijk te zijn. We kunnen palmen exploiteren, peper, maïs, olienoten verbouwen. In feite zouden we een collectieve boerderij willen oprichten. De vereniging werd in 2006 FLO-gecertificeerd en heeft een Board of Trustees van producenten samengesteld, die de bestemming van de fairtradepremies bepaalt. De gewaarborgde minimumprijs die de fairtradepartners betalen, bedraagt USD per ton. Daarbij komt een vaste premie van 120 USD per ton wanneer de wereldprijs hoger is dan de gewaarborgde minimumprijs. Deze bedragen stellen de coöperaties in staat om gemeenschapsprojecten te ontwikkelen, zoals scholen en waterputten, vooral dankzij de sociale premie die ze van The Body Shop ontvangen

26 DIVINE CHOCOLATE In 1998 richtte de Ghanese coöperatie voor cacaoproductie Kuapa Kokoo met de hulp van The Body Shop in het Verenigd Koninkrijk het commerciële merk Day Chocolate op en lanceerde ze haar eigen chocolademerk Divine Chocolate, dat direct op de Engelse markt werd gedistribueerd. De pond die The Body Shop investeerde in de lancering van dit project, werd integraal aan de producenten doorgegeven in de vorm van aandelen van de vennootschap. Deze vennootschap beheert de volledige waardeketen van het product en vormt een belangrijke vooruitgang en een enorme kans voor de kleine producenten van Kuapa Kokoo. IN NAMIBIË - DE VROUWENCOÖPERATIE VAN EUDAFANO De Vrouwencoöperatie van Eudafano (Eudafano Women's Cooperative) werd in 1999 opgericht door vrouwengroepen uit het noordwesten van Namibië met het doel de economische en sociale belangen van haar leden te verdedigen. De Eudafano Women's Cooperative bestaat uit 14 verenigingen van 4800 vrouwen die marulaolie produceren. Ze profiteerde al zeer snel van het fairtradeprogramma van haar belangrijkste klant, The Body Shop, die de olie gebruikt vanwege haar uitzonderlijke hydraterende eigenschappen. Dankzij de aankoopprijs die The Body Shop betaalt (ongeveer 150 % van de conventionele prijs) ontvangen deze vrouwen een billijker loon voor hun werk, een synoniem voor financiële onafhankelijkheid en meer gelijkheid. Met de fairtradepremie die in het kader van het programma wordt betaald, werden opleidingsacties en investeringen gerealiseerd, maar werd ook aan vele kinderen onderwijs verstrekt. Volgens Selma Ekandjo, die aan het hoofd staat van een van de vereniging van de vrouwencoöperatie van Eudafano, heeft de handel in marulanoten het leven van de vrouwen van de gemeenschap veranderd: Nu kunnen we onze gezinnen ondersteunen, onze kinderen helpen om naar school te gaan en medische verzorging betalen. We zijn in zeer korte tijd van niets naar een internationale activiteit overgegaan en daar zijn we erg trots op

27 Commercequitable.com Forest People en Cœur de Forêt HET PROJECT De Franse vereniging commercequitable.com werd in december 2000 opgericht door Isabelle Trunkowski en Jérémie Deravin en heeft tot doel Noord-Zuidketens te ontwikkelen en zich in te zetten voor het behoud van de natuurlijke ecosystemen. Om dat te realiseren, lanceert de vereniging in 2001 tegelijk Forest People, het eerste fairtradeschoonheids-/wellnessgamma en Cœur de Forêt dat zich concreet inzet voor het behoud van het regenwoud, door voor elk verkocht Forest People-product een boom te planten. Plantaardige olie Essentiële oliën Vereniging zonder winstoogmerk 1. Bomen planten 2. Opzetten van fairtradeketens Privébedrijf 1. Aankoop van essentiële en plantaardige olie 2. Verwerking 3. Verkoop Giften van particulieren Mecenaat door bedrijven Financiële en logistieke steun Aankoop producten door de klanten De ambitie is een concreet alternatief te bieden voor de ontbossing door de bevolking van het Zuiden direct bij de projecten voor het behoud van het regenwoud te betrekken en de lokale economie nieuw leven in te blazen, met valorisatie van de traditionele kwaliteit en de kennis om de lokale activiteit te laten voortbestaan en een nieuwe impuls te geven

28 Sinds acht jaar gaat Forest People eerlijke en duurzame partnerschappen aan met groeperingen van producenten en coöperaties voor de bevoorrading van grondstoffen die uitsluitend afkomstig zijn van de wildpluk (vruchten, bladeren en noten) of van de biologische landbouw. In het Braziliaanse, Guyaanse en Peruviaanse Amazonegebied voor de andiroba-, pequia- en capaïba-olie, in Madagascar voor de essentiële oliën, in Marokko voor de arganolie en in Burkina Faso voor karité (zie verder). Forest People is gecertificeerd voor Nature & Progrès Cosmétique Bio- Ecologique. Het lastenboek van dit label is zeer veeleisend en garandeert de natuurlijke oorsprong van de componenten en het behoud van de traditionele knowhow. Forest People wordt bovendien elk jaar gecontroleerd door het certificeringsorganisme Certipaq en is onderworpen aan de validering van een comité dat eveneens rekening houdt met de solidaire ecologische benadering. DE PRODUCENTEN IN HET BRAZILIAANSE AM AZONEGEBIED DE GROEPERINGEN VAN SANTO-DOMINGOS EN M AGUARI Het dorp Santo-Domingos ligt verscholen in het Braziliaanse regenwoud en bevindt zich op verschillende uren varen met een kano van de dichtstbijzijnde stad. Momenteel stelt het project Andiroba de 22 vrouwen die in het project werken in staat om in alle behoeften van alle gezinnen in het dorp te voorzien. Deze gezinnen leven uitsluitend van de jacht, de visvangst of de maniok die wordt verzameld en hun basisvoeding vormt. Deze valorisatie van de producten van het woud stelt de jongeren in de gemeenschap in staat om hun traditionele levenswijze voort te zetten in plaats van in de grote steden te gaan werken. Het project heeft de plattelandsvlucht die de laatste jaren steeds toeneemt, daadwerkelijk afgeremd. In 2002, voor de installatie van de Groepering, hielden nog slechts 2 vrouwen het atelier voor de productie van olie uit het regenwoud draaiend. Tachtig procent van de dorpsbewoners waren naar de stad getrokken of werken in de houtkap bij een bosbouwbedrijf. Sinds onze samenwerking, werken alle vrouwen mee aan de oogst en de verwerking en dragen sommige mannen vrijwillig hun steentje bij. Zo is het levende (niet gekapte) woud opnieuw een rijkdom geworden die op zijn juiste waarde wordt geschat. Eveneens in Brazilië werken dertien gezinnen van de Maguarigemeenschap mee aan het project Latex Amazonia. Dit project heeft een gelijkaardige impact op het leven van de dorpsbewoners. Foto s Forest People Coeur de Forêt

29 CŒUR DE FORÊT Sinds 2001 zet Coeur de Forêt zich in voor het behoud van de biodiversiteit en de valorisatie van de traditionele knowhow van de woudbewoners. Om dit project op een coherente manier te koppelen aan de ontwikkeling van het gamma cosmeticaproducten 'Forest People, startten de stichters van Commercequitable.com met de actie Een Forest People-product kopen = een boom planten. Dat stelt Cœur de Forêt in staat om vier soorten interventies te ontwikkelen: o onderzoek naar alternatieven voor de ontbossing, o installatie van boomkwekerijen en het planten van nuttige bomen, o steun aan en/of oprichten van fairtradeketens, o sensibilisering van de publieke opinie. Cœur de Forêt is sinds 2001 actief in 8 landen: Brazilië, Guyana, Madagascar, Peru, Kameroen, Senegal, Rwanda, de Verenigde Staten (reservaten van de Navajo- & Hopi-indianen). Sinds de oprichting heeft de vereniging ongeveer bomen geplant, zaden achtergelaten aan de oevers van rivieren, 400 hectaren grond gekocht voor de woudgemeenschappen (Staat ParaBrésil), twee proefvelden van 114 hectaren aangelegd voor de productie van jonge planten (200 endemische soorten) en zes fairtradeketens opgericht

30 Eerlijk en biologisch: Themis, een merk van het bedrijf Ethis HET PROJECT Het bedrijf Ethis werd in september 2004 in Parijs opgericht door Corinne Paulet en Henri Sauphar, met de steun van Crédit Coopératif, op basis van een eenvoudig idee: natuurlijke cosmetica combineren met eerlijke handel. Foto s CACVRA Alter Eco L Occitane Max Havelaar Laboratoire Equitable Om het project te realiseren, ontwikkelden de stichters een lijn natuurlijke, biologische cosmeticaproducten met de naam Themis, op basis van ingrediënten afkomstig uit fairtradeketens. Themis was overigens het eerste gamma cosmeticaproducten dat het Max Havelaar-keurmerk ontving. Cacaoboter uit Peru, bloemenhoning uit Ulmo, rietsuiker uit Paraguay geparfumeerd met verbena een grote meerderheid van de ingrediënten die voor de fabricage van deze producten worden gebruikt, zijn voedingsstoffen en zijn afkomstig van producenten uit het Zuiden die gewend zijn om met fairtradeketens en de organismen voor biologische certificering samen te werken. De producten van het gamma Themis zijn biogecertificeerd (label Cosmebio) en dragen het Max Havelaar-keurmerk. Ze zijn dus onderworpen aan de controles van FLO-International, het belangrijkste wereldwijde certificeringsorganisme voor eerlijke handel. De Themis-producten worden in Frankrijk en België verdeeld in de netwerken van biowinkels (zoals Biocoop en Naturalia ), apotheken en fairtradewinkels (meer bepaald Les Artisans du Monde ). Ze kennen een groeiend succes en worden binnenkort ook op de Noord-Amerikaanse markten geïntroduceerd. DE PRODUCENTEN Ethis houdt zich momenteel niet bezig met de installatie en ontwikkeling van nieuwe productiegemeenschappen, maar verkiest gebruik te maken van de bestaande fairtradenetwerken. Ethis werkt samen met de volgende ketens: IN THAILAND ORGANIC JASMINE RICE PRODUCER GROUP De Organic Jasmine Rice Producer Group (OJRPG) werd in 1986 opgericht als coöperatie met het doel de rijstproducenten uit de streek Ubon Ratchathani, in het noordoosten van Thailand in staat te stellen het wisselvallige klimaat en de schommelingen op de internationale markten beter het hoofd te bieden. De ontwikkelingsmodellen die de coöperatie aan de rijsttelers voorstelde, hebben de ontwikkeling van nieuwe methoden voor natuurlijke bemesting, zaaien en oogsten bevorderd en geleid tot een reorganisatie van de beheersprocessen voor de productie. De coöperatie werd in 2002 gecertificeerd door de FLO- International en telt meer dan 600 leden in ongeveer 200 dorpen. Ze ligt aan de basis van projecten in verband met het gezamenlijk gebruik van middelen. Zo werden er microkredieten en opleidingen (rijstteelt, selectie van variëteiten, overschakeling naar bioteelt) aan de leden verstrekt, in het raam van het Buffaloes Bank Project werden er gezamenlijk buffels aangekocht om de oogst te vergemakkelijken en er werden rubberbomen aangeplant om de ontbossing tegen te gaan

31 IN BURKINA-FASO UNION DES GROUPEM ENTS DES PRODUCTRICES DES PRODUITS DE KARITÉ De Union des Groupements des Productrices des Produits de Karité de la province de la Sissili-Ziro (UGPPK/SZ) werd opgericht in januari 2001 en groepeert 2300 vrouwen, georganiseerd in coöperatieve vorm in 38 dorpen in Burkina Faso, dicht bij de grens met Ghana. De Unie was de eerste organisatie van producenten van karitéboter die de certificering van de FLO-International ontving in Haar karitéboter ontving in 2008 ook het biolabel van Ecocert. Het grootste gedeelte van de karitéboter wordt verkocht aan de fairtradenetwerken en de exportvolumes (hoofdzakelijk naar Frankrijk en Canada) stegen van 5 ton in 2001 tot 95 ton in De belangrijkste klanten van de UGPPK/SZ zijn l Occitane, Alter Eco, Thémis, Nature et Vie, Sophim en Ten Thousand Villages. In Burkina Faso, een van de armste landen ter wereld, is de eerlijke handel een zeer belangrijke economische en ontwikkelingsfactor die een aanzienlijk deel van de plattelandsbevolking inkomsten verschaft. Deze financiële middelen die de Unie ontvangt dankzij de eerlijke prijzen die de fairtradenetwerken betalen, hebben haar in staat gesteld om talrijke ontwikkelingsprojecten te organiseren. Bijna vrouwen kregen een opleiding in de traditionele technieken voor het verzamelen en karnen van de karité. Bovendien heeft de Unie sinds haar oprichting verschillende alfabetiseringscampagnes gelanceerd (meer dan 200 vrouwen hebben hieraan deelgenomen) en de strijd met hiv/aids aangebonden via sensibiliseringscampagnes voor de gezinnen en de verspreiding van schoolmateriaal voor kinderen die met het virus zijn besmet. IN PERU COOPERATIVA AGRARIA CAFETALERA VELLE RIO APURIM AC De Cooperativa Agraria Cafetalera Velle Rio Apurimac (CACVRA) werd opgericht in 1969 en is een coöperatieve organisatie die wordt geleid en beheerd door de medewerkers van de keten. Meer dan 3700 boeren die cacao en koffie produceren in de regio Ayacucho in Peru, een vallei in de buurt van de Braziliaanse grens, zijn actief in de Cooperativa. Deze federatie, georganiseerd in de vorm van een coöperatie, bestaat uit kleine landbouwbedrijfjes die cacao en koffie produceren en die traditioneel zorgvuldig omgaan met het milieu. De economische crisissen die de regio teisteren sinds de jaren 80 en vervolgens de gevechten tussen het leger en de guerrillabeweging het Lichtend Pad hebben de boeren van de coöperatie hard getroffen. In 1995 kregen ze hulp van het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties en steun van internationale stichtingen, die hen in staat hebben gesteld om de productie te reorganiseren en uiteindelijk in 2004 de certificering van de FLO-International te verkrijgen. Dankzij de integratie van de CACVRA in de fairtradeketens profiteert de coöperatie vooral van een gewaarborgde verkoopprijs voor cacao en koffie die aanzienlijk hoger ligt dan de productiekosten, zodat ze sociale projecten kan organiseren, meer bepaald voor de alfabetisering en de opleiding van de vrouwen

32 So Bio Etic de biolijn van de groep Léa Nature Het bedrijf Léa Institut Vital is een onafhankelijk familiebedrijf dat in 1993 werd opgericht door Charles Kloboukoff en dat producten op basis van planten en natuurlijke ingrediënten produceert voor de voedings-, gezondheids-, cosmetica- en huishoudsector. In 2007, bijna 11 jaar na de lancering van zijn eerste gamma natuurlijke cosmeticaproducten, lanceert het bedrijf, dat zeer sterk is gegroeid, zijn gamma biologische cosmeticaproducten So Bio Etic. Een jaar eerder, in 2006, ontving Léa Institut Vital de award voor verantwoord ondernemen vanwege zijn engagement voor internationale solidariteit en duurzame ontwikkeling. In 2007 wordt het bekroond met de Mariannes d'or voor zijn inzet voor het behoud van de bijen en zijn steun aan de vereniging Terre d'abeille. So Bio Etic is een gamma van 12 biologische producten (verzorgingsproducten, oliën, shampoos en zepen), gelabeld door Cosmébio en gecontroleerd door Ecocert. Sommige van deze producten dragen het Max Havelaar-keurmerk. Mireille Lizot, verantwoordelijke van de dienst Communicatie van de groep Léa Nature, legt ons de visie van het bedrijf uit: Voor SO BiO Etic is het belangrijkste fairtradecriterium het feit dat het om een biologisch product gaat, zowel voor de kleine producent als voor de consument. ( ) Voor het gamma Karité van SO BiO Etic werken we bijvoorbeeld samen met de UGPPK in Léo in Burkina Faso, die de producenten van karitéboter in het zuiden van Burkina Faso verenigt. In 2007 hebben we deze coöperatie geholpen om de biocertificering te behalen. Ze beschikt sinds 2001 over een fairtradecertificering. Dankzij deze dubbele certificering kan ze de karitéboter voor een hogere prijs verkopen dan in het gewone circuit of alleen in de fairtradeketen. In zijn textielgamma Jardin Bio Equitable biedt Léa Nature producten aan (badlinnen, sokken, ondergoed en T-shirts) op basis van 100% biologisch en fairtradekatoen, gecertificeerd door Max Havelaar. De biomerken van de groep nemen deel aan het programma 1% For The Planet en storten 1% van hun omzet aan verenigingen die zich inzetten voor het behoud van het milieu. Crédits photos Léa Nature Alter Eco

33 Natura Brasil: Bem estar bem Het bekende Braziliaanse merk Natura Brasil, dat zich baseert op het concept Therapeutische cosmetica, werd in 1969 gecreëerd door Luiz Seabra, een jonge economist uit São Paulo. Hij breidde zijn activiteiten zeer snel uit door in 1974 over te gaan naar directe verkoop via consulentes. Op het einde van de jaren 80 is het bedrijf in heel Zuid-Amerika actief. Het geeft zijn sociale project concreet vorm en definieert zijn Overtuigingen en bestaansreden met als slogan Bem Estar Bem, well being/being well. Welzijn is de harmonieuze relatie die we onderhouden met onszelf en ons lichaam. Welzijn is de empathische, complete relatie die we aangaan met de anderen, met de natuur, met de wereld zegt Natura Brasil. Bij de lancering van de lijn Ekos in de jaren 2000 start het merk Natura Brasil met een uitgebreid programma voor de valorisatie van de grondstoffen die het gebruikt. Deze ingrediënten zijn afkomstig uit de Braziliaanse biodiversiteit en worden door de lokale gemeenschappen geoogst op basis van duurzame procedés. Natura Brasil is niet gecertificeerd door de grote fairtradeorganismen maar heeft zelf een certificeringsprogramma ontwikkeld voor haar werkzame bestanddelen. De certificering garandeert de consument dat de ingrediënten die afkomstig zijn uit de Braziliaanse flora op een milieuvriendelijke en sociaal rechtvaardige manier worden geoogst. Voor de werkzame bestanddelen die het resultaat zijn van extractieprocedés is de certificering gebaseerd op de principes en de criteria van de FSC (Forest Stewardship Council), een internationale ngo die alle wouden in de wereld certificeert. De werkzame bestanddelen uit landbouwgebieden worden geteeld volgens de principes van het CAN (Conservation Agriculture Network). Natura Brasil steunt de lokale producentengemeenschappen in samenwerking met ngo's, wetenschappers, onderzoekers en de overheid. Ze zorgt ervoor dat de economische activiteit van de gemeenschappen behouden blijft, met of zonder de aanwezigheid het bedrijf en zonder van een enkel product afhankelijk te zijn, want even snel als deze producten in een gamma worden opgenomen, kunnen ze er weer uit verwijderd worden. Daarom moedigt Natura Brasil de gemeenschappen ook aan om andere inkomstenbronnen aan te boren, zoals artisanaat en ecotoerisme. Foto s Natura Brasil

34 Beauté du Monde, bij Nature & Découvertes De collectie Beauté du Monde werd samengesteld door de vereniging Terre d Oc en wordt verdeeld door het bekende netwerk Nature & Découvertes. Ze bestaat uit collecties voorwerpen, parfums en cosmetica die, vanuit de geuren en kleuren van de Provence, op ontdekkingstocht zijn gegaan naar andere tradities. De collectie cosmeticaproducten Beauté du Monde is ontstaan uit de idee om de geheimen van de schoonheid, de culturen in de wereld en de rijkdommen van de natuur op het vlak van lichaams- en gezichtsverzorging opnieuw te laten ontdekken en baseert zich op zes natuurlijke bestanddelen: argan uit Marokko, granaatappel uit India, karité uit Burkina Faso, kokosnoot uit Bali, Braziliaanse noten en fleurs de source uit Japan. Deze ingrediënten worden aangekocht met de steun van ngo's die de arme bevolkingsgroepen steunen, met respect voor de principes van solidaire en eerlijke handel. Het gamma natuurlijke cosmeticaproducten Beauté du Monde werd ontwikkeld op basis van ingrediënten uit de biologische landbouw: al deze producten zijn gecertificeerd als biologische cosmetica en dragen het Cosmébio-label van Ecocert. Terre d Oc houdt zich aan het fairtradecharter en valoriseert de partnerschappen die het heeft aangegaan met de producentengroeperingen in Marokko (coöperatie Ajddigue), in India (de Pan Himalayan Grassroot Development), maar ook in Burkina Faso, op Bali en in Vietnam. Foto s Terre d Oc

35 En de anderen Als pioniers van de Maand van de Aarde sinds 1999 hebben Aveda en zijn partners de tien voorbije jaren meer dan 11 miljoen dollar ingezameld voor milieuacties en erkende ngo s (onder meer Earth Funds, Global Greengrants Fund en WaterCan). Overtuigd dat het moment was aangebroken om kapsalons en hun klanten gezonde en natuurlijke producten aan te bieden, richtte Horst Rechelbacher in 1978 in de Verenigde Staten het bedrijf Aveda op, dat cosmeticaproducten op basis van planten ontwikkelt en verkoopt. Sindsdien heeft Aveda een eigen keten van schoonheidsinstituten opgericht die momenteel wereldwijd meer dan medewerkers telt. Ook na de overname door de Amerikaanse groep Estée Lauder, ongeveer tien jaar geleden, blijft Aveda zich inzetten voor de productie van duurzame cosmetica en meer algemeen voor de bescherming van het milieu. In april 2009 ontving Aveda als eerste cosmeticabedrijf ter wereld en als tweede bedrijf in de Verenigde Staten het duurzame certificaat Cradle to Cradle (C2C), voor zijn recente inspanningen om producten en processen te ontwikkelen die aan de hoogste normen inzake intelligent design, duurzaamheid en hergebruik van het materiaal beantwoorden. Deze erkenning is de bekroning van 30 jaar duurzame en verantwoorde praktijken ten gunste van het milieu. Aveda was immers het eerste Amerikaanse cosmeticabedrijf dat zijn verpakkingen hergebruikt, windenergie gebruikt voor de fabricage van zijn producten en de biologische landbouw ondersteunt in het domein van de cosmeticaproducten. Guayapi Tropical werd in 1990 in Parijs opgericht en ontwikkelt en verkoopt voedings- en cosmeticaproducten op basis van plantenrecepten die worden gebruikt door de lokale gemeenschappen in het Amazonegebied en in Sri Lanka. Guayapi Tropical zet zich actief en militant in voor de bescherming van het milieu en de biodiversiteit op basis van strenge sociale criteria. Het is lid van het PFCE, het Plateforme du Commerce Equitable, en het IAFN (International Analog Forestry Network) en partner van het Forest Garden Program (FGP). Guayapi Tropical werkt zeer nauw samen met de Amazonegemeenschappen van de Satéré Mawé, die Warana (een lianensoort waarvan de zaden worden gebruikt, die veel tanine en cafeïne bevatten) oogsten en verwerken en heeft een gamma natuurlijke cosmeticaproducten ontwikkeld, Cosm Ethic, dat werd gelabeld door Cosmebio. Deze activiteit komt vooral ten goede aan de Amerikaans- Indiaanse Sateré Mawé, die momenteel volledig economisch onafhankelijk zijn en zelf hun lot bepalen dankzij de handel in Warana (guarana in de heilige taal van de Satéré Mawé) en andere geneeskrachtige planten, afkomstig uit hun voorouderlijke gebieden. Met een totaal respect voor het ecosysteem en de biodiversiteit oogsten, bewerken en verwerken ze de plant op een manier die van generatie tot generatie werd overgeleverd. Deze tegelijk heilige en commerciële activiteit steunt uitsluitend op de principes van de eerlijke handel en beschermt het Sateré Mawé éco ga'apypiat waranà mimotypoot sése (het culturele en ecologische heiligdom van de Warana van de Sateré Mawé "). Foto s MPI.nl

36 De bio-cosmeticalabels Hoewel niet alle producten die vandaag door de cosmeticafabrikanten worden aangeboden een label of certificering dragen, doet men grote inspanningen om producten uit de fairtrade- of biologische ketens onder de aandacht te brengen en zo de keuze van de consument te vergemakkelijken. Omdat er geen dwingende normen bestaan, moeten we echter het onderscheid maken tussen de labels en certificeringen die door onafhankelijke organismen worden toegekend en de labels en certificeringen die door de distributeurs zelf worden aangebracht. De onafhankelijke organismen garanderen namelijk dat het product en alle fasen van de ontwikkeling worden gecontroleerd door een onafhankelijke controleur, aan de hand van lastenboeken die aan de essentiële voorwaarden van de eerlijke handel of de biologische landbouw beantwoorden. De labels en certificeringen van de distributeurs bieden niet altijd hetzelfde garantieniveau. Fairtrade, natuurlijk, biologische, er bestaan talrijke labels naast elkaar. Dat kan verwarring zaaien bij de consument, die niet altijd wijs geraakt uit de verschillende soorten informatie op de etiketten. De onbegrijpelijke terminologie rond de ingrediënten en de verleidelijke (en soms bedrieglijke) reclameteksten op de verpakkingen maken het soms moeilijk om cosmeticaproducten van natuurlijke oorsprong te onderscheiden van biologische producten. Daarom trachten steeds meer labels in te spelen op de bezorgdheid van de consumenten, die een groeiend belang hechten aan de kwaliteit van de cosmeticaproducten en de herkomst van hun ingrediënten. De trend om producten van natuurlijke oorsprong te gebruiken is al goed ingeburgerd bij de cosmeticafabrikanten, maar de opkomst van de biologische producten is recenter en komt tot uiting in de creatie van specifieke labels. BioGarantie en EcoGarantie Het BioGarantielabel, het Belgische equivalent van het Franse label AB, wordt toegekend door een groepering van spelers uit de biologische sector (producenten, verwerkers, distributeurs, consumenten en technische organismen) die zich hebben verenigd in de organisatie BioForum. Het label certificeert de biologische aard van voedings- en textielproducten door de productie zonder chemische meststoffen of pesticiden te garanderen. In België worden de controles uitgevoerd door Certisys en Blik-Integra, die de gronden, de zaden en de eindproducten analyseren en het diervoeder, de fabricage- en opslagplaatsen, enz. inspecteren. Naast het BioGarantielabel, dat alleen geldt voor landbouwproducten, kan het label EcoGarantie op elk product worden aangebracht dat werd ontwikkeld op basis van biologische ingrediënten, maar waarvan de samenstelling op een vrij belangrijke minerale basis berust, zoals cosmetica- en schoonmaakproducten. Het lastenboek van EcoGarantie is gebaseerd op de naleving van een aantal criteria voor de samenstelling en de verwerkingsprocedés van cosmeticaproducten, zoals het gebruik van plantaardige en dierlijke producten afkomstig uit de biologische landbouw, de strenge selectie van de mineralen, de afwezigheid van ingrediënten van synthetische oorsprong en / of die afkomstig zijn uit de petrochemie. De producten moeten volledig bioafbreekbaar zijn, mogen zich niet ophopen in het menselijk lichaam of giftig zijn voor waterorganismen. et

37 Cosmebio en Cosmeco Cosmébio ontstond in 2002 uit de samenwerking van een tiental Franse cosmeticalaboratoria die een lastenboek opstelden voor ethische cosmetica. De vereniging Cosmébio telt momenteel meer dan 140 leden die de volledige keten vertegenwoordigen (grondstoffen- en ingrediëntenleveranciers, fabrikanten, laboratoria en distributeurs) met bijna gecertificeerde producten. Uit het Cosmébio-charter is een zeer veeleisend bestek ontstaan dat bij het Franse ministerie van Industrie werd ingediend en op 9 april 2003 in het Franse Staatsblad werd gepubliceerd. Dit bestek definieert de Ecologische en biologische cosmetica op een strikte, transparante en ondubbelzinnige manier en wijst de consument de weg naar authentieke natuurlijke en biologische producten. Het charter werd specifiek opgesteld voor cosmeticaproducten en gaat veel verder dan het gebruik van producten uit de biologische landbouw. Cosmébio heeft twee labels neergelegd bij het INPI (Frans nationaal instituut voor intellectuele eigendom) die beantwoorden aan de volgende samenstellingscriteria: Voor het Bio-logo: Minimum 95% natuurlijke ingrediënten (ingrediënten van plantaardige, dierlijke, minerale, mariene oorsprong, direct afkomstig van de niet-getransformeerde landbouwproductie of van een fysisch procedé) of van natuurlijke oorsprong (een natuurlijk ingrediënt getransormeerd met toegelaten chemische procedés) en minimum 10 % producten afkomstig van de biologische landbouw (waarvan 95 % certificeerbaar moet zijn, namelijk gecertificeerd volgens de regels van de biologische landbouwproductie, wetende dat cosmeticaproducten vandaag 50 tot 80% water bevatten dat niet certificeerbaar is). Maximum 5% synthetische ingrediënten (afkomstig van chemische procedés die volgens het Cosmébio-lastenboek toegelaten zijn). Voor het Eco-logo: Minimum 95% natuurlijke ingrediënten of ingrediënten van natuurlijke oorsprong en minimum 5 % producten afkomstig van de biologische landbouw (waarvan 50 % certificeerbaar moet zijn). Maximum 5% synthetische ingrediënten. Om deze labels te verkrijgen, verbinden de fabrikanten zich ertoe alleen bioafbreekbare of recycleerbare verpakkingen en omverpakkingen te gebruiken en de consument volledig en transparant te informeren over de gebruikte ingrediënten en de productiefasen. Bio Cosmesi AIAB en ICEA Het label Bio Cosmesi AIAB werd gecreëerd door de Italiaanse Vereniging voor biologische landbouw (Associazione Italiana Agricoltura Biologica) en het Institut pour la Certification Ethique (ICEA) en garandeert de consument een cosmeticaproduct dat weinig schadelijk is voor het milieu, met grondstoffen van natuurlijke oorsprong. Om dit label te verkrijgen, moet een cosmeticaproduct beantwoorden aan het lastenboek, dat een hele reeks stoffen uitsluit en de natuurlijke oorsprong van de ingrediënten eist, evenals een hoge graad van dermocompatibiliteit en ecocompatitibiliteit (hoge bioafbreekbaarheid en lage watertoxiciteit). Zijn strikt verboden: sterilisatie door middel van radioactieve behandeling of bestraling van de natuurlijke ingrediënten van de afgewerkte cosmeticaproducten, ingrediënten van petrochemische en synthetische oorsprong (inclusief parfums en kleurstoffen), producten van niet-biologische dierlijke oorsprong en bepaalde weinig milieuvriendelijke fabricageprocessen. De controles onder toezicht van het Cosmetologisch centrum van de universiteit van Ferrara, inspecteren de productie-installaties in de volledige keten en de milieuconfiguratie van het bedrijf dat de gelabelde producten fabriceert

38 BDIH Natural Cosmetic Het BDIH (Bundesverband Deutscher Industrie und Handelsunternehmen) werd in 1951 opgericht en is de federale vereniging van Duitse industriële en commerciële bedrijven in de sectoren geneesmiddelen, dieetproducten, cosmetica en lichaamsverzorging. Het BDIH is bevoegd voor alle juridische kwesties in verband met deze producten en verenigt meer dan 420 bedrijven. In samenwerking met erkende fabrikanten heeft deze Duitse federale vereniging een norm ontwikkeld die het concept van natuurlijke cosmetica verduidelijkt en de legitieme verwachtingen van de consument betreffende veilige en ecologische producten erkent. Deze richtlijn definieert de normen voor natuurlijke cosmeticaproducten op basis van nauwkeurige criteria voor de exploitatie, de productie en de verwerking van de gebruikte grondstoffen. De fabrikanten en hun leveranciers die deze criteria naleven, ontvangen het label Certified Natural Cosmetics BDIH dat meer bepaald de naleving van de volgende punten garandeert: Bescherming van de natuur: bij de exploitatie van de grondstoffen moeten de producenten erover waken de natuur zo weinig mogelijk te verstoren, meer bepaald door rekening te houden met de bescherming van dieren en plantensoorten. Genetische manipulatie is streng verboden. Zorgvuldige verwerkingsprocessen: de verwerking van de grondstoffen tot cosmeticabereidingen moet hoofdzakelijk met fysische en mechanische in plaats van chemische processen gebeuren. De verpakking moet zuinig en milieuvriendelijk zijn. Compatibiliteit van de producten: de cosmetica mogen geen stoffen bevatten zoals petroleumderivaten, aromatische stoffen of kleurstoffen en synthetische bewaarmiddelen (die allergieën kunnen veroorzaken). Sociale compatibiliteit: de gebruikte grondstoffen moeten zoveel mogelijk afkomstig zijn uit de eerlijke handel en ketens uit de ontwikkelingslanden. De controles: de controles worden uitgevoerd door onafhankelijke instellingen. De naleving van de criteria wordt bewezen door de toekenning van het label dat het merk van de vereniging is. Sinds de officiële invoering in de lente van 2001 werden er meer dan producten gecontroleerd. Ze verkregen dit label, dat in heel Europa en in de Verenigde Staten wordt gebruikt. Soil Association Organic Standard Soil Association Organic Standard werd gecreëerd door Soil Association Limited, een vereniging voor de bevordering van duurzame landbouw en biocertificering. Dit is het belangrijkste Britse label voor biologische voedings- en nietvoedingsproducten. De certificeringsnormen die het hanteert, behoren tot de strengste ter wereld. Dit label omvat ook sociale criteria en meer bepaald de naleving van de regels van de Verklaring van de rechten van de Mens van de Verenigde Naties. Om dit label te verwerven, moeten de cosmeticaproducten worden ontwikkeld op basis van ingrediënten die uitsluitend afkomstig zijn uit de biologische landbouw en met processen die het milieu respecteren en geen gebruik maken van dierenproeven

39 Nature et Progrès Cosmétique en Bio-écologique De vereniging Nature et Progrès werd opgericht in 1964 en groepeert landbouwproducenten, cosmeticafabrikanten en consumenten die zich tot doel stellen producten te fabriceren die de wetten van de natuur respecteren en zo min mogelijk gebruik maken van synthetische elementen. In 1997 creëerde Nature et Progrès het charter "Cosmétique Bio-écologique", dat uitgaat van het basisprincipe dat alle cosmetica- en verzorgingsproducten moeten worden ontwikkeld op basis van grondstoffen die worden verkregen met eenvoudige fysische of chemische processen, zonder synthetische moleculen en die aan strenge ecologische criteria beantwoorden. Concreet betekent dit dat 100 % van de ingrediënten van natuurlijke oorsprong moet zijn (met een voorkeur voor plantaardige grondstoffen met het label Nature et Progrès, Demeter of AB, en die aan de fairtradecriteria voldoen) en 0 % synthetische componenten of petrochemische derivaten. Het charter Nature & Progrès bevat een strenge en nauwkeurige lijst van de grondstoffen en fabricageprocedés die toegelaten en verboden zijn. Het verbiedt ingrediënten van dierlijke oorsprong, met uitzondering van melkproducten, afgeleide producten van eieren of bijenproducten. Minerale stoffen zijn slechts toegelaten als de ontginning ervan geen vervuiling veroorzaakt en het landschap niet aantast. De producten moeten maximaal bioafbreekbaar zijn en de verpakking moet recycleerbaar zijn. Europees Ecolabel Hygiëne en Cosmetica Het Europees ecolabel werd in 1992 gecreëerd en wordt erkend door alle landen van de Europese Unie, en ook door Noorwegen, Liechtenstein en IJsland. Het heeft tot doel de fabricage, de verkoop en het gebruik van meer milieuvriendelijke producten te harmoniseren, meer bepaald in de sector Hygiëne en Cosmetica. Om dit label te verkrijgen, moet een product aan een reeks milieucriteria voldoen (vastgelegd door de Europese Commissie) die meer bepaald betrekking hebben op de toxiciteit voor waterorganismen, de bioafbreekbaarheid en de aanwezigheid van stoffen die gevaarlijk zijn voor het milieu. Bepaalde ingrediënten zijn volledig verboden (toxische stoffen, biocides, kleurstoffen en bepaalde parfums) en per product wordt een maximale hoeveelheid verpakking vastgelegd. De controle van dit label werd toevertrouwd aan onafhankelijke instanties die door de regeringen worden aangesteld. In België maakt het Ecolabel-comité deel uit van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Sinds de creatie van dit label is de lijst van ecogelabelde producten voortdurend aangegroeid: vandaag zijn er 23 verschillende productgroepen en er werden meer dan 300 certificaten toegekend

40 Humane Cosmetics Standart Leaping Bunny Het label Humane Cosmetics Standard wordt beheerd door de Coalitie voor de informatie aan consumenten over cosmetica (Coalition for Consumer Information on Cosmetics) en garandeert dat de ingrediënten die voor de fabricage van de gelabelde producten worden gebruikt, niet op dieren werden getest. De Coalition for Consumer Information on Cosmetics is een Amerikaanse organisatie die in 1996 werd opgericht door 8 dierenrechtenorganisaties. In Europa wordt het label gesteund door de Europese Coalitie voor het Beëindigen van Dierproeven (ECEAE) die bestaat uit 18 organisaties uit 17 Europese landen, waaronder de vereniging GAIA, die België vertegenwoordigt. De Coalitie ligt aan de basis van het label Leaping Bunny dat wordt toegekend aan fabrikanten die geen enkele test op dieren hebben uitgevoerd, besteld of aanvaard tijdens het volledige fabricageproces van het product of de ingrediënten waaruit het bestaat. Om het label op hun producten te mogen aanbrengen, moeten de fabrikanten het aanvragen en een volledig dossier voorleggen met attesten van het niet-testen van al hun grondstoffenleveranciers. In Frankrijk wordt het label toegekend door de vereniging One Voice, de Franse vertegenwoordiger in de Coalition for Consumer Information on Cosmetics, die de audit en controle heeft toevertrouwd aan het certificeringsorganisme Ecocert. Naturland Cosmetics Bio Naturland-Verband werd in de streek van München opgericht in 1982 en is een van de belangrijkste biologische landbouworganisaties ter wereld. Alle natuurlijke, plantaardige en dierlijke ingrediënten moeten afkomstig zijn uit de biologische landbouw. De BDIH-certificering is verplicht voor alle natuurlijke ingrediënten. Het product mag geen synthetische ingrediënten en geen genetisch gemodificeerde organismen bevatten. De verpakkingen en omverpakkingen moeten bioafbreekbaar of recycleerbaar zijn. Voor de cosmetica biedt het lastenboek Naturland Cosmetics Bio een uitgebreid geheel van waarborgen: Het product en zijn componenten mogen niet op dieren zijn getest

41 AB Agriculture Biologique Het AB-label, dat in Frankrijk erg bekend is en veel wordt gebruikt, heeft tot doel de consument de weg te wijzen naar biologische producten via een snelle visuele herkenning. Volgens de barometer CSA/Agence Bio 2008 kent 85% van de Fransen het merk AB en gebruikt 84% van de consumenten het als indicator bij de aankoop van biologische producten. Het merk AB is exclusief eigendom van het Franse ministerie van Landbouw dat de gebruiksregels ervan definieert en wordt sinds 1 januari 2008 beheerd door het Agence Bio, dat officieel verantwoordelijk is voor de toekenning van en de communicatie over dit label. Het AB-label biedt duidelijke garanties: Een product dat voor minstens 95% bestaat uit ingrediënten die afkomstig zijn van biologische productieprocedés die gebruik maken van landbouwen veeteeltpraktijken die het natuurlijke evenwicht, het milieu en het dierenwelzijn respecteren. De naleving van de Franse wetgeving. Een certificering onder controle van een organisme dat is erkend door de Franse overheid en dat beantwoordt aan de criteria van onafhankelijkheid, onpartijdigheid, competentie en efficiëntie zoals gedefinieerd door de Europese normen. Ecocert Ecocert werd in 1991 opgericht en is een Frans controle- en certificeringsorganisme waarvan de activiteit wordt omkaderd door de overheid en de wetgeving. Ecocert is erkend door het Institut National de l Origine et de la Qualité en is geaccrediteerd door het Comité français d Accréditation, volgens de ISO 65-norm (die onafhankelijkheid, competentie en onpartijdigheid eist) voor de certificering van landbouw- en voedingsproducten (Agriculture Biologique, IFS) en de certificering van industriële producten (Ecofert). Als certificeringsorganisme is de eerste taak van Ecocert de controle en de toekenning van waarborgen in verband met de strikte naleving van de lastenboeken die gelden voor producten, systemen of diensten. Ecocert stelt dus, in samenwerking met professionals uit de betrokken sectoren, lastenboeken op die gebaseerd moeten zijn op objectieve en kwantificeerbare criteria. Ecocert staat in voor het opstellen van het controleplan voor kwaliteits-, oorsprong- of traceerbaarheidsdoelstellingen. In het domein van de cosmetica heeft Ecocert meegewerkt aan het definiëren van het lastenboek van het Cosmébio-charter (met de vereniging van professionals met dezelfde naam) dat de reële toepassing van respect voor het milieu in de hele productieketen garandeert en de valorisatie van de natuurlijke stoffen van superieure ecologische kwaliteit. Ecocert, referentie van de Bio-certificering, controleert meer dan 70% van de bedrijven in de Biosector in Frankrijk (productie en verwerking) en bijna 30% wereldwijd

42 Nordic Swan Nordic Swan (Noorse zwaan) werd in 1989 gecreëerd door de Scandinavische raad van ministers die een collectief ecologisch bewustzijn wilden ontwikkelen door een gemeenschappelijk en officieel label in te voeren in de Scandinavische landen. Het label geldt voor een zestigtal productgroepen waarvoor een ecologische labeling noodzakelijk en nuttig is. De Scandinavische raad voor ecolabeling (Nordiska Miljömärkningsnämnden - NMN) bepaalt unaniem welke producten voor labeling in aanmerking kunnen komen en aan welke criteria ze moeten voldoen, door zich te baseren op de aanbevelingen van groepen van experts en na consultatie van de vertegenwoordigers van de verschillende regeringen, milieubescherming-, handelsen industriële organismen. Vandaag dragen meer dan 800 uiteenlopende producten en diensten het label Nordic Swan. De andere labels Om zijn producten te laten certificeren, moet een bedrijf een volledig dossier voorleggen. Het dossier moet meer bepaald de resultaten bevatten van evaluaties, uitgevoerd door een onafhankelijk laboratorium op basis van de criteria die de Scandinavische Raad voor ecolabeling heeft opgesteld. De raad zal de certificaten dan controleren en de bedrijven opvolgen (controlebezoeken). Nordic Swan houdt rekening met de impact van het product tijdens zijn volledige levensduur, van de noodzakelijke grondstoffen tot de recyclage van het product. Omdat de evaluatiecriteria voortdurend evolueren, moeten de bedrijven de resultaten van alle testen die door de onafhankelijke laboratoria worden uitgevoerd, aan Nordic Swan meedelen, om te bewijzen dat de producten wel degelijk aan de vereiste criteria voldoen. Forest Garden Program Het label FGP Forest Garden Program werd ongeveer twintig jaar gelden door doctor Ranil Senanayake gecreëerd. Het is een internationaal certificeringssysteem dat garant staat voor het herstel van de ecosystemen met respect voor de biodiversiteit en de lokale bevolking. Het Forest Garden Program is lid van het AFN (International Analog Forest Network) en is actief in verschillende landen: het Braziliaanse Amazonegebied, Colombia, Peru, Costa Rica, Canada, Sri Lanka, de Filippijnen, Guatemala en Australië. Het Forest Garden Program stelt zich tot doel: de vernieuwing van de vegetatie in ontboste of aangetaste gebieden te bevorderen de lokale rijkdom en biodiversiteit te verhogen het rendement van de grond te verhogen en de erosie te verminderen de lokale levensomstandigheden te verbeteren de ontbossingstrend te stabiliseren of om te keren de intensieve chemische productie van de landbouwexploitaties om te zetten in een natuurlijke en biologische productie de Forest Garden -producten te ontwikkelen de knowhow op het vlak van biodiversificatie door te geven met als doel de regenwouden te laten respecteren, rekening houdend met het evenwicht van de ecologische biodiversiteit en met respect voor de lokale bevolking

43 Rainforest Alliance De Rainforest Alliance werd in 1987 in New York opgericht door Daniel Katz en is een Amerikaanse nietgouvernementele organisatie (ngo) met kantoren in alle staten van de Verenigde Staten en in heel de wereld. De Rainforest Alliance stelt zich tot doel de biodiversiteit en de duurzaamheid van de natuurlijke hulpbronnen te beschermen door de landbouw-, ondernemings- en consumptiegewoonten te veranderen. Om dat te realiseren, werkt ze samen met bevolkingsgroepen die voor hun bestaan afhankelijk zijn van de aarde en helpt ze hen om hun teeltmethoden, de houtoogst en het onthaal van reizigers te laten evolueren. De Rainforest Alliance betrekt bedrijven, van multinationals tot kmo s en coöperaties, en consumenten uit heel de wereld bij zijn inspanningen om de geproduceerde goederen en diensten op een verantwoorde manier naar de wereldwijde markt te brengen, waar de vraag naar duurzame producten blijft groeien. De landbouwexploitaties met het label Rainforest Alliance Certified verkleinen hun ecologische voetafdruk, onderhouden goede relaties met de lokale bevolking, beschermen de fauna en de flora en nemen vaak deel aan lokale conserveringsprojecten. Talrijke ingrediënten van cosmeticaproducten zijn afkomstig van Rainforest Alliance Certified -bedrijven of verenigingen. Zo koopt The Body Shop palmolie aan bij het bedrijf Daabon in Colombia, dat al 20 jaar een belangrijk deel van zijn middelen besteedt aan de certificering van zijn fairtrade- en Rainforest Alliance-gelabelde producten. Daabon is al jarenlang een pionier op het vlak van sociale en milieuverantwoordelijkheid en werkt nauw samen met lokale coöperaties, die ze opleidingen en afzetmarkten ter beschikking stelt. Onder de auspiciën van het Réseau d'agriculture Durable SAN, een internationaal netwerk van natuurbeschermingsgroepen, begeleidt de Rainforest Alliance de landbouwers bij het respecteren van de criteria van de SAN-norm voor de bescherming van de fauna en de flora, het beheer van braakgronden, werknemersrechten en steun aan de lokale gemeenschappen. De landbouwexploitaties die deze normen naleven, worden beloond met het label Rainforest Alliance Certified. Voor een landbouw- of bosbouwexploitatie betekent het verkrijgen van het label Rainforest Alliance Certified : Minder watervervuiling dankzij de controle van alle contaminatiebronnen (pesticiden, afvalwater, brandstoffen, enz.). Minder erosie door conserveringspraktijken voor de gronden. Vermindering van het risico voor het milieu en de gezondheid door het verbod op de gevaarlijkste pesticiden en de strikte reglementering voor alle agrochemische producten. Bescherming van de natuurlijke habitat van de fauna en de flora door stopzetting van de ontbossing, bescherming van de rivieroevers en de kwetsbare ecosystemen in de landbouwexploitaties. Minder afval door de nevenproducten van de landbouwexploitatie als natuurlijke meststof te gebruiken (compost). Het andere afval, zoals plastic, glas en metaal, wordt gerecycleerd. Minder waterverbruik door irrigatie en conserveringsmaatregelen. Efficiënter beheer van de landbouwexploitatie dankzij de steun van het certificeringsprogramma dat de landbouwers helpt om zich te organiseren en beste praktijken in te voeren. Betere omstandigheden voor de landarbeiders die een billijk loon ontvangen en toegang krijgen tot een degelijke huisvesting, drinkbaar water, maar ook onderwijs en medische zorgen. Een betere rentabiliteit en concurrentiekracht voor de landbouwexploitanten die hun productie hebben verhoogd, de kwaliteit verbeterd, de klachten van hun arbeiders verminderd en hun efficiëntie verhoogd. Meer samenwerking tussen de landbouwers en de milieubeschermers: de parken alleen zijn niet in staat om de biodiversiteit te beschermen, de wilde fauna en de flora moeten ook buiten de beschermde zones een wijkplaats vinden. Het label Rainforest Alliance Certified stelt de landbouwers in staat meer gewicht in de schaal te leggen bij commerciële onderhandelingen, hun producten te differentiëren, een hogere prijs te verkrijgen en vlotter toegang te krijgen tot krediet

44 : inwerkingtreding van het Europese bestek COSMOS In tegenstelling tot de voedingsproducten vallen de natuurlijke en biologische cosmeticaproducten niet onder de Europese reglementering voor de productie en de etikettering van biologische producten. Ze zijn dus aan geen enkele communautaire reglementering onderworpen. Met de belangrijke ontwikkeling van deze markt en de stijgende vraag hebben privé-initiatieven (producenten, industriëlen, laboratoria en verenigingen) deze leemte gevuld door charters en normen op te stellen die wel een gemeenschappelijke basis hebben (natuurlijke cosmeticaproducten die mens en milieu respecteren), maar nuances en specifieke elementen bevatten die de keuze van de consument en het werk van de importeurs en de distributeurs bemoeilijken. Cosmebio, Cosmeco, Bio Cosmesi AIAB, BioGarantie, Al deze labels leggen, elk in hun land, normen vast voor producten die vaak in heel Europa worden verkocht. Om te trachten een oplossing te bieden voor dit probleem, hebben Cosmébio en de BDIH in 2001 een eerste reeks contacten gelegd waaruit de Europese Werkgroep voor cosmeticanormen (European Cosmetics Standards Working Group) is ontstaan. De Belgische organisatie BioForum, het Franse certificeringsorganisme Ecocert, het Instituut voor ethische certificering in Italië (ICEA) en de Soil Association Limited in Groot-Brittannië zijn erbij aangesloten. Deze zes organismen, die meer dan 1000 cosmeticafabrikanten vertegenwoordigen die meer dan producten aanbieden in meer dan 40 landen, hebben zich tot doel gesteld hun normen te harmoniseren in het raam van een uniek Europees lastenboek met de naam COSMOS (COSMetic Organic Standard). Dit project, dat in 2002 van start ging, was een enorme opdracht en hield belangrijke uitdagingen in. Sommige leden van de multinationale groep waren namelijk duidelijk voor biologische productie, terwijl andere zich tevreden stelden met natuurlijke ingrediënten. Sommige deden een beroep op onafhankelijke certificeringsorganismen, andere organiseerden hun controles intern. Sommige hanteerden een globale definitie voor de toegelaten of verboden grondstoffen, terwijl andere werkten met uitgebreide lijsten van toegelaten of verboden ingrediënten. In elk geval kondigde de European Cosmetics Standards Working Group in mei 2009, na zes jaar werk en een internationale publieke bevraging van 3 maanden, de publicatie van de COSMOS-norm aan, die een Europese harmonisering oplegt van de systemen voor het definiëren van biologische en natuurlijke cosmeticaproducten. Wat staat er in de Europese COSMOS-norm? COSMOS harmoniseert de criteria voor het definiëren van biologische cosmetica, zowel voor de classificatie van de grondstoffen als voor het bepalen van nieuwe etiketteringsregels. Dit zijn de belangrijkste maatregelen en normen die in het raam van het COSMOS-lastenboek werden gedefinieerd: Voorzorgsbeginsel De COSMOS-norm hanteert het voorzorgsbeginsel als fundamentele regel voor alle niveaus van de productieketen, van de grondstoffen tot de afgewerkte producten. Het eist een totale transparantie tegenover de consument

45 De classificatie van de ingrediënten Garanties en verbodsbepalingen Het bestek definieert vier grote categorieën van ingrediënten waarvoor strikte normen gelden: Water en minerale ingrediënten: hoewel ze niet biocertificeerbaar zijn, moeten ze natuurlijk zijn, verkregen met procedés die het milieu respecteren, en bij voorkeur hernieuwbaar zijn. Om in het raam van de COSMOS-norm te worden gecertificeerd, moet een cosmeticaproduct de volgende drempels respecteren: 20 % van het totaal van het product moet biogecertificeerd zijn (water niet inbegrepen), behalve lotions (het minimum is dan 10%). De fysisch verwerkte landbouwingrediënten: ze mogen van plantaardige, dierlijke of microbiële oorsprong (verkregen door fermentatie) zijn, maar mogen niet genetisch gemodificeerd zijn. Ingrediënten van dierlijke oorsprong mogen niet bestaan uit extracten van levende dieren of afkomstig zijn uit slachthuizen (bijenwas, honing, eieren, en melk zijn bijvoorbeeld wel toegelaten). Ze moeten Bio-gecertificeerd zijn. 95% van de certificeerbare, mechanisch verwerkte ingrediënten moet biologisch zijn. slechts 30% van deze chemisch verwerkte natuurlijke ingrediënten moet biologisch zijn. De synthetische producten zijn niet toegelaten volgens het Cosmos-lastenboek. De chemisch verwerkte landbouwingrediënten: die als onmisbaar worden beschouwd opdat de biocosmetica met de conventionele producten zouden kunnen concurreren, moeten voldoen aan de 12 principes van de Groene Chemie die tot doel hebben de procedés en stoffen die het gevaarlijkst zijn voor de mens of milieu te verminderen of te elimineren. Ook als ze chemisch of synthetisch is verwerkt, kan een stof als biologisch worden beschouwd, op voorwaarde dat het biologische gedeelte van het verkregen ingrediënt nauwkeurig wordt beoordeeld en aangeduid (een ingrediënt dat voor 40 % uit een biologische grondstof bestaat en voor 60 % uit chemische componenten moet als 40 % Bio worden gekwalificeerd). De verpakkingen en oververpakkingen moeten overigens bioafbreekbaar of recycleerbaar zijn en de percentages natuurlijke en bio-ingrediënten moeten duidelijk worden vermeld op alle verpakkingen van de gecertificeerde producten, in percentage van het totale gewicht en in percentage van het gewicht zonder water (een belangrijk, maar niet-certificeerbaar ingrediënt). De COSMOS-norm bevat bovendien een aantal verbodsbepalingen: De cosmeticaproducten en hun ingrediënten mogen niet getest zijn op dieren. De andere ingrediënten: deze categorie omvat alles wat niet in de andere categorieën is opgenomen, meer bepaald de bewaarmiddelen, meestal van synthetische oorsprong en waarvoor momenteel geen efficiënt natuurlijk alternatief bekend is. Parfums, synthetische kleurstoffen en synthetische bewaarmiddelen zijn verboden, net als ingrediënten uit de petrochemie (paraffine, siliconen, enz.), bestanddelen die ioniserende behandelingen hebben ondergaan en Genetisch Gemodificeerde Organismen (GGO s)

46 Controles en certificeringen De toekenning van het label COSMOS-norm zal onderworpen zijn aan jaarlijks herhaalde controles door onafhankelijke certificeringsorganismen zoals Ecocert. De conformiteitscertificaten worden per product en niet per merk toegekend. De COSMOS-norm gecertificeerde producten moeten in principe geen specifiek logo dragen voor deze certificering. De certificering wordt gewoon vermeld naast de bestaande labels (bijvoorbeeld Cosmébio), die pas nu geleidelijk aan door de consumenten worden herkend. Men voorziet twee types COSMOS-certificeringen met verschillende eisenniveaus. Naast de certificering COSMOS Organic komt er namelijk ook een vermelding COSMOS Natural gecreëerd, die wordt toegekend op basis van een minder streng lastenboek, meer bepaald wat de ingrediënten van biologische oorsprong betreft. en : invoering van de COSMOS-norm Het programma voor de invoering van de COSMOSnorm bepaalt dat de eerste certificeringen tegen het einde van het jaar 2009 worden toegekend. Toch zal het COSMOS-lastenboek pas vanaf 2012 in zijn geheel worden toegepast. Het programma voorziet namelijk een overgangsperiode van drie jaar om de producenten en de fabrikanten de tijd te geven zich aan deze nieuwe criteria aan te passen. Tijdens deze overgangsperiode zijn afwijkingen toegestaan, meer bepaald om de bedrijven de gelegenheid te geven nieuwe leveranciers te vinden (vooral bij de bioketens) voor de ingrediënten die op termijn verboden zullen zijn. Cosmos en NaTrue De acties die men sinds 2001 onderneemt om het COSMOS-lastenboek op te stellen, stoten sinds enkele jaren op verzet van vooral een groep van Duitse en Zwitserse merken (Logona, Weleda, Dr Hauschka, enz.). Einde 2007 hebben deze merken (waarvan de meeste BDIH-gelabeld zijn) besloten om zich van het COSMOS-project af te keren door een concurrerende organisatie en een concurrerend label te lanceren met de naam NaTrue. Ze zeggen dat hun beslissing rechtstreeks verband houdt met de vele jaren van besprekingen rond het creëren van een geharmoniseerd label op Europees niveau, die nog steeds niet tot tastbare resultaten hebben geleid. De vertegenwoordigers van NaTrue staan zeer kritisch tegenover de COSMOS-norm, die volgens hen onnauwkeurigheden en contradicties bevat over de natuurlijkheid en het biologische karakter van de componenten. Zij menen ook dat het gebrek aan duidelijkheid van de meegedeelde informatie en de regels van deze norm niet van aard zijn om de onafhankelijkheid en de transparantie van het toekomstige label voor de consumenten te garanderen. Met het doel het hoogst mogelijke eisenniveau te behouden voor de normen die gelden voor natuurlijke en biologische cosmetica en voor de ingrediënten waaruit ze bestaan, heeft de internationale vereniging NaTrue al een label (en een logo) gelanceerd, aangepast aan het eisenniveau dat bij de ontwikkeling van de producten wordt bereikt: De natuurlijke cosmetica NaTrue een ster voldoen slechts aan het eisenniveau voor natuurlijke ingrediënten en de toegelaten procedés voor de fabricage van deze ingrediënten. Voor de natuurlijke cosmetica NaTrue twee sterren moet minstens 70 % van de natuurlijke ingrediënten afkomstig zijn van een gecontroleerde biologische productie en/of gecertificeerde wilde pluk. Voor de natuurlijke cosmetica NaTrue drie sterren, moet minstens 95 % van de natuurlijke ingrediënten afkomstig zijn van een gecontroleerde biologische productie en/of gecertificeerde wilde pluk

47 De rol van de consument Hoewel we de spelers die betrokken zijn bij de productie van natuurlijke en biologische cosmeticaproducten alleen maar kunnen feliciteren met hun inspanningen om de nationaal vastgelegde normen op Europees niveau te harmoniseren, moeten we vaststellen dat de begrijpelijkheid en de leesbaarheid voor de consument weinig zijn verbeterd. De verbruiker wordt immers geconfronteerd met etiketten en verpakkingen van cosmeticaproducten die naast de wettelijke vermeldingen ook een nationaal biolabel dragen (bijvoorbeeld Cosmébio of BDIH), het logo van een certificeringsorganisme (bijvoorbeeld Ecocert), een fairtradelabel (bijvoorbeeld Max Havelaar) en tot slot een Europese certificering met (NaTrue) of zonder logo (COSMOS-norm). En dan hebben we het nog niet over de labels die de fabrikanten zelf voor hun merken in het leven hebben geroepen

48 Conclusie Mooi en gezond zijn en blijven. Dat zijn de belangrijkste doelstellingen van de cosmeticaen verzorgingsproducten waaraan de Europeanen gemiddeld 200 euro per jaar en per inwoner besteden. Maar naast deze doelstellingen hechten de consumenten steeds meer belang aan de fabricageprocedés en de samenstelling van de producten, hun impact op het milieu en de arbeidsomstandigheden van de mensen die ze helpen produceren. De fabrikanten zijn zich bewust van deze trend (en zijn economische gevolgen) en zijn gestart met de productie van natuurlijke, biologische of fairtradeproducten. Ze hebben de creatie van (min of meer) onafhankelijke labels aangemoedigd die de consument moeten geruststellen over de betrouwbaarheid van de ethische boodschappen die hun nieuwe producten uitdragen. De ontwikkeling van een eerlijke en duurzame handel in cosmeticaproducten, ontstaan op initiatief van militante bedrijven of verenigingen, heeft verscheidene grote merken (L Oréal, Estée Lauder, enz.) overtuigd van de dynamiek van de vraag. Deze merken hebben aanzienlijke bedragen geïnvesteerd in de ontwikkeling en commercialisering van dergelijke producten (zonder daarom hun gamma traditionele producten op te geven). Dankzij het succes van dit aanbod breiden de fabrikanten (geëngageerde bedrijven en grote ondernemingen) hun gamma uit met nieuwe productlijnen (babyverzorging, schoonheidsproducten voor mannen, zonneproducten, ) waarvoor ze op zoek gaan naar nieuwe, natuurlijke werkzame bestanddelen uit de biodiversiteit. Interesse van de consument, groeiende vraag, privé-investeringen, steun aan lokale producenten, sociale ontwikkeling en behoud van de ecosystemen, de positieve dynamiek is volop in beweging. Een beweging die langzaam maar zeker uitbreiding neemt, in het voordeel van de planeet en de levende wezens die haar bewonen. En dat is echt goed nieuws

49 Trade for Development Centre EXPERTISECENTRUM Het expertisecentrum voor thema s in verband met steun aan de handel, eerlijke handel en duurzame handel. Verzamelt, analyseert en produceert informatie (opiniepeilingen bij de consumenten, marktstudies, ) Leidt een werkgroep binnen het platform voor steun aan de privésector Ondernemen voor ontwikkeling. ONDERSTEUNING AAN DE PRODUCENTEN Financiële ondersteuning Het TfDC steunt gemarginaliseerde producenten, micro-ondernemingen en kleine ondernemingen en projecten uit de sociale economie die actief zijn in eerlijke of duurzame handel. Zij dienen gevestigd te zijn in één van de 18 partner landen van de Belgische Coöperatie. Wij financieren activiteiten die hun betere markttoegang verlenen of die hen helpen zich te professionaliseren: ontwikkeling van nieuwe producten, introductie van kwaliteitscontrole, vormingen (management, marketing, etc), deelname aan handelsbeurzen, voorbereiding op een Fair Trade of andere duurzame certificering, Marketing ondersteuning Het TfDC profileert zich als een expertisecentrum in marketing & sales en als een organisatie die concrete ondersteuning verleent aan BTCprojecten die rechtstreeks of onrechtstreeks te maken hebben met het vermarkten van consumentenproducten of diensten: Strategisch advies in business en marketing Marktinformatie en marktanalyse Coaching in marketing Redactie en lay-out: Piezo / Dan Azria - Marc Vanhellemont Coördinatie: Samuel Poos Foto s: Alter Eco Asociacion Nacional de Agricultores Pequenos GAGNON Bernard (Licence GNU) CACVRA Forest People / Cœur de Forêt Intercarto CPA Kuapa Kokoo Ltd Laboratoire Equitable Léa Nature L Occitane Max Havelaar MPI.nl Natura Brasil Oxfam-Wereldwinkels PR Shots Solidar Monde Stassen Group Terre d Oc The Body Shop The Heiveld Cooperative Ltd SENSIBILISERING Het centrum organiseert campagnes en mobiliseert middelen om de consumenten, de economische actoren en de Belgische overheid te sensbiliseren. Week van de Fair Trade Aanwezigheid op salons, beurzen Website Trade For Development Centre Belgische Technische Coöperatie (BTC) Hoogstraat Brussel 02 /

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Met Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke

Nadere informatie

Fair Trade. ontwikkelingsstrategie. Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011

Fair Trade. ontwikkelingsstrategie. Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011 Fair Trade als duurzame economische ontwikkelingsstrategie Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011 SITUERING OXFAM-WERELDWINKELS Oxfam-Wereldwinkels Deel van Oxfam-in-België en Oxfam International Deel van

Nadere informatie

Fair Trade in Openbare Aanbestedingen

Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met

Nadere informatie

Fair Trade in Openbare Aanbestedingen. Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011

Fair Trade in Openbare Aanbestedingen. Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met

Nadere informatie

Fair Trade in Openbare Aanbestedingen

Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Infosessie Duurzame voeding en catering, 26/01/2012 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil

Nadere informatie

Basisbeginselen : Brusselse ecologische economische en sociale cooperatieve. Contact

Basisbeginselen : Brusselse ecologische economische en sociale cooperatieve. Contact Brusselse ecologische economische en sociale cooperatieve BEES Coop is een project voor een coöperatieve, participatieve en niet commerciële supermarkt. Het iniatief wordt gedragen door burgers die een

Nadere informatie

V.U. Carl Michiels, Hoogstraat 147, 1000 Brussel - Foto cover : BTC / Tim Dirven FaiR TRaDe in een notendop

V.U. Carl Michiels, Hoogstraat 147, 1000 Brussel - Foto cover : BTC / Tim Dirven FaiR TRaDe in een notendop Fair trade in een notendop BTC / Dieter Telemans Wat is Fair trade? Fair trade (eerlijke handel) is een handelssysteem dat benadeelde producenten, voornamelijk uit het Zuiden, de kans geeft op duurzame

Nadere informatie

Wat zijn de criteria van het Fairtrade label? Hoe werkt Fairtrade? Fairtrade is gebaseerd op twee principes:

Wat zijn de criteria van het Fairtrade label? Hoe werkt Fairtrade? Fairtrade is gebaseerd op twee principes: WAT IS Fairtrade? 1 Wat Fairtrade? is 800 miljoen mensen leven onder de extreme armoedegrens. 2/3 daarvan zijn boeren. De mensen die het eten op ons bord voorzien, kunnen vaak zelf hun gezin geen 3 maaltijden

Nadere informatie

Hoe werkt Fairtrade?

Hoe werkt Fairtrade? Wat is Fairtrade? 1 Wat Fairtrade? is 800 miljoen mensen leven onder de extreme armoedegrens. 2/3 daarvan zijn boeren. De mensen die het eten op ons bord voorzien, kunnen vaak zelf hun gezin geen 3 maaltijden

Nadere informatie

Vergelijking van drie koffie labels:

Vergelijking van drie koffie labels: Vergelijking van drie koffie labels: Fairtrade Rainforest Alliance UTZ Certified Juli 2010 1 Vergelijkende tabel voor koffielabels 1 Beheerder Startpunt/ Concept Fairtrade Rainforest Alliance UTZ CERTIFIED

Nadere informatie

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben

Nadere informatie

MAKE CHOCOLATE FAIR! WE VERZAMELDEN 122 826 HANDTEKENINGEN!

MAKE CHOCOLATE FAIR! WE VERZAMELDEN 122 826 HANDTEKENINGEN! MAKE CHOCOLATE FAIR! WE VERZAMELDEN 122 826 HANDTEKENINGEN! Op meer dan 400 evenementen in Europa werden 122 826 handtekeningen verzameld door een aantal Europese voedingsvakbonden en NGO s voor duurzame

Nadere informatie

Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.

Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade. Elke dag π± Factsheet Initiatief fairbezig.nl Fairbezig.nl is een initiatief van Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar met steun van de Nationale Postcode

Nadere informatie

Chocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.

Chocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect. Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam

Nadere informatie

FairTradeGemeente? FairTradeGemeente 23/01/2012. Focus: duurzame ontwikkeling N - Z. Een campagne van:

FairTradeGemeente? FairTradeGemeente 23/01/2012. Focus: duurzame ontwikkeling N - Z. Een campagne van: FairTradeGemeente Een campagne van: FairTradeGemeente? Een TITEL die aangeeft dat die bepaalde gemeente én haar inwoners eerlijke handel en lokale, duurzame productie en consumptie een warm hart toedragen

Nadere informatie

Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid

Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid 1) Onderwerp 1) Voedsel en dranken uit de organische voedingsproducten en geproduceerd op een milieuvriendelijke wijze EN / OF 2) Voedsel en dranken die een

Nadere informatie

Duurzame overheidsopdracht-fiche: basis

Duurzame overheidsopdracht-fiche: basis Duurzame overheidsopdracht-fiche: basis 1) Onderwerp 1) Voedsel en dranken uit de organische voedingsproducten en geproduceerd op een milieuvriendelijke wijze EN / OF 2) Voedsel en dranken die een eerlijke

Nadere informatie

1,6 miljoen. Fairtrade in het Zuiden 87,7% 12,3% leden. kleinschalige boeren. arbeiders. kleinschalige boeren en arbeiders binnen Fairtrade.

1,6 miljoen. Fairtrade in het Zuiden 87,7% 12,3% leden. kleinschalige boeren. arbeiders. kleinschalige boeren en arbeiders binnen Fairtrade. Jaarcijfers Fairtrade in het Zuiden arbeiders en Dit zijn cijfers die verzameld zijn in op basis van auditrapporten van FLO Cert. Ze zijn verwerkt door Fairtrade International in en gepubliceerd begin

Nadere informatie

Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling. Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur

Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling. Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur Agenda 25 jaar Fairtrade: van de boer in het Zuiden tot op ons bord - Evolutie van 1989 tot 2014 - Trade not aid

Nadere informatie

FAIR TRADE IN EEN NOTENDOP

FAIR TRADE IN EEN NOTENDOP FAIR TRADE IN EEN NOTENDOP BTC / Dieter Telemans WAT IS FAIR TRADE? Fair trade (eerlijke handel) is een handelssysteem dat benadeelde producenten, voornamelijk uit het Zuiden, de kans geeft op duurzame

Nadere informatie

onze planeet onze mensen ALSICO kleding

onze planeet onze mensen ALSICO kleding onze planeet onze mensen ALSICO kleding Levensvatbaar Ecologisch Economisch * Leefbaar Sociaal Eerlijk *Duurzaam gerecycleerd papier ALSICO & DUURZAAM ONDERNEMEN De ALSICO group is een familiebedrijf opgericht

Nadere informatie

Fair Trade: hoe zit dat ook alweer?

Fair Trade: hoe zit dat ook alweer? Fair Trade: hoe zit dat ook alweer? Meer dan 200 gemeenten en 5 provincies maken werk van de campagne FairTradeGemeente. Ze willen op een heel concrete manier bijdragen aan een waardig bestaan voor de

Nadere informatie

Herziene norm voor plantages

Herziene norm voor plantages Herziene norm voor plantages De nieuwe Fairtrade-norm voor werknemers in loondienst versterkt de positie van de arbeiders in het Fairtrade-systeem. Fairtrade bouwt haar steun voor arbeiders in het Fairtrade-systeem

Nadere informatie

Certificering en assortiment

Certificering en assortiment Certificering en assortiment Fair trade en design 24 oktober 2016 Inhoud 1. Waaromrol Wereldwinkels Nederlandbij certificering? 2. Opzet systeem 3. Vervolg 4. Dilemma s en lastige zaken BLOK 1 : Waarom

Nadere informatie

HANDVEST VAN FAIR TRADE BEGINSELEN

HANDVEST VAN FAIR TRADE BEGINSELEN HANDVEST VAN FAIR TRADE BEGINSELEN Januari 2009 Inhoud Inleiding4 Gemeenschappelijke visie5 Fair Trade definitie5 Kernbeginselen6 De Fair Trade dimensie in arbeidsrechten8 Uitvoering Twee verschillende

Nadere informatie

Inhoud. 1. Toepassingsgebied. 2. Achtergrond. 3. Verantwoordelijkheid. 4. Doelstellingen en maatregelen. 5. Verantwoordelijkheden en controles

Inhoud. 1. Toepassingsgebied. 2. Achtergrond. 3. Verantwoordelijkheid. 4. Doelstellingen en maatregelen. 5. Verantwoordelijkheden en controles Internationaal thee-inkoopbeleid Stand: februari 2017 Inhoud 1. Toepassingsgebied 2. Achtergrond 3. Verantwoordelijkheid 4. Doelstellingen en maatregelen 5. Verantwoordelijkheden en controles 6. Partners

Nadere informatie

Internationaal Palmolie-inkoopbeleid

Internationaal Palmolie-inkoopbeleid Internationaal Palmolie-inkoopbeleid Stand: september 2015 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALDI NORD (hierna: ALDI).

Nadere informatie

Fairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014

Fairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014 Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014 Inleiding In België, Nederland en Groot-Brittannië is het al een groot succes: FairTradeGemeenten.

Nadere informatie

Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen?

Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen? Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen? Oxfam Wereldwinkels en Fairtrade Campagne Kindslavernij lust ik niet! Doelgroepen Partners: hoe elkaar versterken? En nu? Oxfam

Nadere informatie

Change the world shopping

Change the world shopping Change the world shopping V.U./E.R.: Erik Devogelaere, Hoogstraat 35 E, 3360 Bierbeek, België - Belgique Op een plezierige manier de wereld veranderen Kies voor eerlijke kwaliteitsproducten Het hoeft

Nadere informatie

tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people

tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people Inhoud 1. Geschiedenis 2. Visie & Missie 3. Routekaart 4. Tony s & Fairtrade 5. Bean-to-Bar 6. Impact in Ghana 7. Impact in Ivoorkust 8. Chocolonely

Nadere informatie

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen

Nadere informatie

Een kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor

Een kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor Een kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor eerlijke handel. www.fairtradebelgium.be België, het

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en

Nadere informatie

Het keurmerk Fairtrade Max Havelaar in. vragen

Het keurmerk Fairtrade Max Havelaar in. vragen Het keurmerk Fairtrade Max Havelaar in vragen 1 Wat is eerlijke handel? Meer dan een miljard mensen in de wereld lijden honger. Driekwart van hen zijn boeren en landarbeiders in Latijns- Amerika, Afrika

Nadere informatie

Duurzaamheidsverslag. Belgische voedingsindustrie Een samenvatting FEVIA-DUURZAAMHEID.BE

Duurzaamheidsverslag. Belgische voedingsindustrie Een samenvatting FEVIA-DUURZAAMHEID.BE Duurzaamheidsverslag Belgische voedingsindustrie 2014 Een samenvatting FEVIA-DUURZAAMHEID.BE 2 Een essentiële dialoog met de stakeholders Een verslag met een gestructureerde methodologie Het verslag 2014

Nadere informatie

Veelgestelde Vragen voor Biogarantie-winkeliers

Veelgestelde Vragen voor Biogarantie-winkeliers Veelgestelde Vragen voor Biogarantie-winkeliers Deze leidraad met vraag en antwoord bevat de basiskennis voor biowinkeliers en verkoopspersoneel. Een goede kennis van bio geeft immers vertrouwen aan jouw

Nadere informatie

Cosmeticaverordening en Claims. Judith de Graaf Nederlandse Cosmetica Vereniging Driebergen, 10 juni 2012

Cosmeticaverordening en Claims. Judith de Graaf Nederlandse Cosmetica Vereniging Driebergen, 10 juni 2012 en Claims Judith de Graaf Nederlandse Cosmetica Vereniging Driebergen, 10 juni 2012 1. 2. Verantwoordelijke persoon & rol distributeurs 3. Claims Inhoud NCV Op de markt brengen van veilige producten Zorgen

Nadere informatie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes

Nadere informatie

VIND JE TUSSEN DE LABELS JE VOEDING NOG? VIND JE TUSSEN DE LABELS JE VOEDING NOG? VIND JE TUSSEN DE LABELS JE VOEDING NOG? VIND JE TUSSEN DE LABELS

VIND JE TUSSEN DE LABELS JE VOEDING NOG? VIND JE TUSSEN DE LABELS JE VOEDING NOG? VIND JE TUSSEN DE LABELS JE VOEDING NOG? VIND JE TUSSEN DE LABELS BELPLUME www.belplume.be Belgisch keurmerk voor kippenvlees en eieren BELPLUME www.belplume.be Vaste eisen naar gezondheid en welzijn van de kippen BELPLUME www.belplume.be Eieren en vlees krijgen uniek

Nadere informatie

Fairtrade Max Havelaar Belgium

Fairtrade Max Havelaar Belgium Conference 2012, het Internationale Jaar van de Coöperaties. Voor Max Havelaar was dit hét moment om dieper in te gaan op de rol van coöperaties in hun eigen gemeeschappen en in de internationale handel.

Nadere informatie

Expert in natuurlijke cosmetica. Nr. 1 Cosmeticamerk* in Frankrijk NUTRITION. PERSRUIMTE www.yves-rocher.com/nl/persruimte

Expert in natuurlijke cosmetica. Nr. 1 Cosmeticamerk* in Frankrijk NUTRITION. PERSRUIMTE www.yves-rocher.com/nl/persruimte Expert in natuurlijke cosmetica Nr. 1 Cosmeticamerk* in Frankrijk NUTRITION PERSRUIMTE www.yves-rocher.com/nl/persruimte CULTURE BIO NUTRITION met BIOLOGISCHE HONING & muesli T TA BIOLOGISCHE BESTA HERKO

Nadere informatie

De Kracht van Cacao. Werkblaadjes voor de leerling. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek

De Kracht van Cacao. Werkblaadjes voor de leerling. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Werkblaadjes voor de leerling 1 www.oxfamwereldwinkels.be Wat zie je op deze foto s? Wat zou het verband hiertussen

Nadere informatie

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de

Nadere informatie

EerlijkWinkelen criteria 2016

EerlijkWinkelen criteria 2016 EerlijkWinkelen criteria 2016 Winkels kunnen op de EerlijkWinkelen site en app als ze aantoonbaar een substantieel aandeel eerlijke producten verkopen. In de beschrijving van de winkel moet aangegeven

Nadere informatie

Buitenlandse handel. Europese Schoolagenda De volgende pagina s zijn afkomstig uit de Europese Schoolagenda 2009/2010.

Buitenlandse handel. Europese Schoolagenda De volgende pagina s zijn afkomstig uit de Europese Schoolagenda 2009/2010. Buitenlandse handel Europese Schoolagenda De volgende pagina s zijn afkomstig uit de Europese Schoolagenda 2009/2010. Link naar editie 2008/2009 van de Europese Schoolagenda: www.ec.europa.eu/consumers/empowerment/cons_education_en.htm#diary

Nadere informatie

SMART VERDELER SMART DISTRIBUTOR

SMART VERDELER SMART DISTRIBUTOR SMART DISTRIBUTOR 1 Activiteit 30 Grote afnemers 1700 Ingrediënten 1600 Klanten 80 Medewerkers 2 UNIPEX verdeelt aan 1600 klanten specialiteiten op het gebied van Farmacie, Chemie, Cosmetica en Nutritie.

Nadere informatie

Ontwikkeling. De impact van Fairtrade. in eigen handen

Ontwikkeling. De impact van Fairtrade. in eigen handen Ontwikkeling De impact van Fairtrade in eigen handen Wat is impact? Onder impact verstaan we duidelijke en duurzame veranderingen die het resultaat zijn van de wisselwerking tussen Fairtrade enerzijds

Nadere informatie

Wereldwinkels Nederland. 26 september 2015

Wereldwinkels Nederland. 26 september 2015 Wereldwinkels Nederland 26 september 2015 Programma 1. Welkom 13.00-13.10 2. Introductie 13.10-13.30 3. Certificering en toetsing 13.30-14.15 4. Criteria voor winkels? 14.15-15.00 en missieborden 5. Pauze

Nadere informatie

foto: Tineke D haese Prijsopbouw Handel, uit respect. Handel, uit respect.

foto: Tineke D haese Prijsopbouw Handel, uit respect. Handel, uit respect. De relativiteit van een prijsopbouw De prijsopbouw van een Oxfam Fairtradeproduct publiceren is een moeilijke evenwichtsoefening. Ten eerste zijn prijsopbouwen erg tijdsgebonden. De marktprijs van een

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 2324 woorden 7 november keer beoordeeld. Maatschappijleer

Werkstuk door een scholier 2324 woorden 7 november keer beoordeeld. Maatschappijleer Werkstuk door een scholier 2324 woorden 7 november 2010 6 136 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave Pagina 1 Voorblad Pagina 2 Inhoudsopgave Pagina 3 Inleiding, Deelvraag 1, Deelvraag 2 Pagina

Nadere informatie

Fairsterk je school!

Fairsterk je school! Fairsterk je school! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade School Versie april 2009 Fairtrade Scholen Inleiding In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes: Fairtrade Gemeenten.

Nadere informatie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie nternationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALD Nord (hierna:

Nadere informatie

De biologische veehouderij

De biologische veehouderij oerwafels meergranenbolletjes Biologisch boeren meergranen olijfolie De biologische veehouderij Wij vinden het belangrijk dat onze klanten verantwoorde producten kunnen kopen. Bij de inkoop van onze producten

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS)

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Als erkende adviesraad van het gemeentebestuur groepeert de

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS)

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Als erkende adviesraad van het gemeentebestuur groepeert de

Nadere informatie

HET BOEKEN MANIFEST LEZEN WAT JE WENST, WANNEER JIJ DAT WENST, IN IEDER DOOR JOU GEWENST FORMAAT. #MYNEXTREAD

HET BOEKEN MANIFEST LEZEN WAT JE WENST, WANNEER JIJ DAT WENST, IN IEDER DOOR JOU GEWENST FORMAAT. #MYNEXTREAD HET BOEKEN MANIFEST LEZEN WAT JE WENST, WANNEER JIJ DAT WENST, IN IEDER DOOR JOU GEWENST FORMAAT. #MYNEXTREAD 2 I Het Boeken Manifest De Europese en Internationale Federatie van Boekhandels (EIBF) vertegenwoordigt

Nadere informatie

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen

Nadere informatie

VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST

VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST ALDI RT D KIEST VOOR FAIRT R RADE VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST filterkoffie honing rietsuiker pure chocolade ALDI START T SAMENWERKING MET F EN ER KOMEN NOG MEER FAIRTRADE PRODUCTEN... EEN GOED ALDI KIEST

Nadere informatie

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving

Nadere informatie

Als lokaal bestuur kiezen voor eerlijke aankopen? VVSG en Stad Gent helpen met praktische toolbox

Als lokaal bestuur kiezen voor eerlijke aankopen? VVSG en Stad Gent helpen met praktische toolbox Als lokaal bestuur kiezen voor eerlijke aankopen? VVSG en Stad Gent helpen met praktische toolbox Wereldwijd worden heel wat goederen verhandeld die niet altijd op een eerlijke manier geproduceerd worden

Nadere informatie

Gedragscode. SCA Gedragscode

Gedragscode. SCA Gedragscode SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een

Nadere informatie

ETHISCH EN ESTHETISCH EERLIJKE COSMETICA

ETHISCH EN ESTHETISCH EERLIJKE COSMETICA ETHISCH EN ESTHETISCH EERLIJKE COSMETICA regimea Inleiding Cosmeticaproducten zijn niet alleen aan consumentenzijde een vrouwenzaak, ook aan producentenzijde zijn het vaak vrouwen die het werk verrichten.

Nadere informatie

Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje

Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje Koffiebranderij Peeze Al 135 jaar heeft Peeze haar identiteit weten te behouden. Een puur bedrijf, waar uitsluitend koffie

Nadere informatie

UNITING THE ORGANIC WORLD

UNITING THE ORGANIC WORLD International Federation of Organic Agriculture Movements Principles of Organic Agriculture 1 Beginselen van de Biologische Landbouw De Beginselen vormen de wortels, waaruit de biologische landbouw groeit

Nadere informatie

Eén ambitie, 4 federaties. Het Waalse agroalimentaire systeem laten evolueren naar meer duurzaamheid om het een welvarende toekomst te verzekeren

Eén ambitie, 4 federaties. Het Waalse agroalimentaire systeem laten evolueren naar meer duurzaamheid om het een welvarende toekomst te verzekeren Eén ambitie, 4 federaties Het Waalse agroalimentaire systeem laten evolueren naar meer duurzaamheid om het een welvarende toekomst te verzekeren Het Waalse agroalimentaire systeem Het Waalse agroalimentaire

Nadere informatie

Lastenboek Biodia Eerlijke lokale bioproducten

Lastenboek Biodia Eerlijke lokale bioproducten Lastenboek Biodia Eerlijke lokale bioproducten Auteur: Lieve Vercauteren - VREDESEILANDEN Aanpassingen versie 2: Gert Engelen - Vredeseilanden Biodia is een merk van: Biosano bvba, Carolinalei 6, B-2930

Nadere informatie

BELEID OP VLAK VAN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING: IN BELGIË EN DAARBUITEN

BELEID OP VLAK VAN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING: IN BELGIË EN DAARBUITEN BELEID OP VLAK VAN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING: IN BELGIË EN DAARBUITEN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS 1. Het landbouwdossier Het feit dat Westerse landbouwproducten de lokale markten in het Zuiden verstoren.

Nadere informatie

Over de. Bernard van Leer Foundation

Over de. Bernard van Leer Foundation Over de Bernard van Leer Foundation Wie wij zijn De Bernard van Leer Foundation gelooft dat het realiseren van een sterke start voor alle jonge kinderen niet alleen goed is om te doen vanuit moreel perspectief,

Nadere informatie

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert

Nadere informatie

Toerisme voor iedereen in Picardië: het label Tourisme et Handicap

Toerisme voor iedereen in Picardië: het label Tourisme et Handicap Toerisme voor iedereen in Picardië: het label Tourisme et Handicap I. Inventaris, context en achtergrond Vrij op vakantie kunnen gaan en sport en recreatie bedrijven is een zeer belangrijke factor voor

Nadere informatie

Standpuntbepaling met betrekking tot bloemen en planten

Standpuntbepaling met betrekking tot bloemen en planten Standpuntbepaling met betrekking tot bloemen en planten OP WEG NAAR MORGEN Lidl België & Luxemburg versie 01.2019 www.lidl.be Inhoud 1. Onze verantwoordelijkheid... 3 2. Onze uitdaging... 4 3. Onze doelstellingen

Nadere informatie

Aanwezig: 21 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (zie DVD) Drie trainers en Melinda Choo

Aanwezig: 21 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (zie DVD) Drie trainers en Melinda Choo Verslag Fair Trade van Binnen naar buiten Vrijdag 10 januari 2014 Aanwezig: 21 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (zie DVD) Drie trainers en Melinda Choo Welkom en kennismaking Na het invullen van

Nadere informatie

Bio. (s)maakt het verschil

Bio. (s)maakt het verschil Bio (s)maakt het verschil Weet u niet precies hoe kwalitatieve voeding te kiezen? Of hoe u ervan te verzekeren dat u en uw kinderen gezond én lekker eten? Vraagt u zich soms ook af of het bio-label wel

Nadere informatie

De Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek

De Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Lesmethodiek voor de tweede en derde graad Secundair Onderwijs Werkblaadjes voor de leerkracht Britt Hamblok en Loes

Nadere informatie

Kiezen voor Fairtrade wordt makkelijker dan ooit! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie!

Kiezen voor Fairtrade wordt makkelijker dan ooit! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie! Kiezen voor Fairtrade wordt makkelijker dan ooit! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie! Meer

Nadere informatie

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS?

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? Driekwart van de buitenlandse besluitvormers vindt dat Frankrijk een aantrekkelijke bestemming is voor investeringen (74%, toename van

Nadere informatie

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan? Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze

Nadere informatie

Nieuw thee assortiment Fair Trade Original

Nieuw thee assortiment Fair Trade Original Nieuw thee assortiment Fair Trade Original Datum: september 2011 Introductie Mede op basis van onderzoek onder Wereldwinkels en consumenten heeft Fair Trade Original haar thee assortiment aangepast tot

Nadere informatie

Antwoorden Economie Handel

Antwoorden Economie Handel Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten

Nadere informatie

WAAR WIJ VOOR STAAN. Socialisten & Democraten in het Europees Parlement. Fractie van de Progressieve Alliantie van

WAAR WIJ VOOR STAAN. Socialisten & Democraten in het Europees Parlement. Fractie van de Progressieve Alliantie van WAAR WIJ VOOR STAAN. Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten & Democraten in het Europees Parlement Strijden voor sociale rechtvaardigheid, het stimuleren van werkgelegenheid en groei, hervorming

Nadere informatie

Standpuntbepaling inzake de duurzame aankoop van eieren

Standpuntbepaling inzake de duurzame aankoop van eieren Standpuntbepaling inzake de duurzame aankoop van eieren Inhoudstabel 1. Onze visie...3 2. Ons doel...4 3. Ons standpunt...5 3.1. Verantwoordelijke assortimentssamenstelling 5 3.2. Herkomst, transparantie

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

ECOWIJZER. Gids voor duurzaam en (h)eerlijk consumeren in Kruibeke. Bioproducten. Fairtrade. Lokale producten. Duurzame materialen

ECOWIJZER. Gids voor duurzaam en (h)eerlijk consumeren in Kruibeke. Bioproducten. Fairtrade. Lokale producten. Duurzame materialen ECOWIJZER Bioproducten Fairtrade Lokale producten Duurzame materialen Gids voor duurzaam en (h)eerlijk consumeren in Kruibeke Beste lezer Deze Ecowijzer is een initiatief van de Gemeentelijke Raad voor

Nadere informatie

Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade Kerken Versie april 2009

Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade Kerken Versie april 2009 Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade Kerken Versie april 2009 Fairtrade Kerken Inleiding In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes: Fairtrade Gemeenten. Het

Nadere informatie

Milieuverantwoorde overheidsaankopen Schoonmaakmiddelen. Praktijkvoorbeeld Meeuwen-Gruitrode

Milieuverantwoorde overheidsaankopen Schoonmaakmiddelen. Praktijkvoorbeeld Meeuwen-Gruitrode Milieuverantwoorde overheidsaankopen Schoonmaakmiddelen Praktijkvoorbeeld Meeuwen-Gruitrode Wat? Milieuverantwoord Laagste milieu-impact meewerken aan een duurzame samenleving Waarom? SO 2008-2013 - Stimuleren

Nadere informatie

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?

Nadere informatie

Onderzoek en advies naar Fairtrade.

Onderzoek en advies naar Fairtrade. Onderzoek en advies naar Fairtrade. Uitgevoerd door: S.C. van Goor, Coordinator Inkoop Meerinzicht t.b.v. gemeente Harderwijk. Onderzoek naar voor- en nadelen van deelname aan keurmerk Fairtrade. Aanleiding.

Nadere informatie

Fairtrade Het Max Havelaar keurmerk: Garantie voor onafhankelijke controle langs de volledige keten

Fairtrade Het Max Havelaar keurmerk: Garantie voor onafhankelijke controle langs de volledige keten Fairtrade Het Max Havelaar keurmerk: Garantie voor onafhankelijke controle langs de volledige keten Certificering van producenten en economische spelers Max Havelaar België, juli 2006 1 INHOUD Max Havelaar,

Nadere informatie

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Contents P. 2 Introductie P. 2 VINCI s commitments P. 4 Leveranciers commitments P. 6 Implementatie 1 15 april 2012 Introductie Deze Code «Global Performance

Nadere informatie

Voedselverlies en-verspilling in het Zuiden. FRDO Forum Brussel, 25 november 2014 Marc Maes,

Voedselverlies en-verspilling in het Zuiden. FRDO Forum Brussel, 25 november 2014 Marc Maes, Voedselverlies en-verspilling in het Zuiden FRDO Forum Brussel, 25 november 2014 Marc Maes, 11.11.11 1 805 miljoen mensen 1 op 9 hebben honger En toch is er voedsel genoeg 2 Er gaat zelfs massaal veel

Nadere informatie

Natural Australian Experiences

Natural Australian Experiences Natural Australian Experiences Mt Romance introductie 1980s opgericht door Steve en Karen Birkbeck 45 medewerkers, $15 miljoen omzet Wereldleider in Australische sandelhoutolie 1000 ton olie p/j Toeristbestemming

Nadere informatie

Strategisch Beleidsplan 2013-2015

Strategisch Beleidsplan 2013-2015 Strategisch Beleidsplan 2013-2015 Switch, samen naar duurzaam en rechtvaardig Switch stimuleert gedrag dat bijdraagt aan een duurzame en rechtvaardige wereld. Hier én daar, nu én in de toekomst. Switch

Nadere informatie

Economisten zeggen: eerlijke prijs bestaat niet, of is prijs wat markt bepaalt.

Economisten zeggen: eerlijke prijs bestaat niet, of is prijs wat markt bepaalt. Goed geboerd Verslag plenair gedeelte, 20.30u-21.30u Welkom Inleiding door Gedeputeerde Naeyaert Voorstelling van de panelleden Joost Dessein, professor Santiago Servantes, Fillipijnse melkcoöperatieve

Nadere informatie

DUURZAAM ONDERNEMERSCHAP EFICO FOUNDATION ONDERSTEUNT DUURZAME MULTI-STAKEHOLDER PROJECTEN IN KOFFIE & CACAO PRODUCERENDE LANDEN PRESENTATIE

DUURZAAM ONDERNEMERSCHAP EFICO FOUNDATION ONDERSTEUNT DUURZAME MULTI-STAKEHOLDER PROJECTEN IN KOFFIE & CACAO PRODUCERENDE LANDEN PRESENTATIE DUURZAAM ONDERNEMERSCHAP EFICO FOUNDATION ONDERSTEUNT DUURZAME MULTI-STAKEHOLDER PROJECTEN IN KOFFIE & CACAO PRODUCERENDE LANDEN PRESENTATIE APRIL 2016 Meer dan 50 duurzame projecten in 16 koffie & cacao

Nadere informatie

Internationaal dierenwelzijnsbeleid

Internationaal dierenwelzijnsbeleid Internationaal dierenwelzijnsbeleid Stand: januari 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes van ALDI

Nadere informatie

s t u d i e Perceptie van GGO s Perceptie van GGO s Juli 2011

s t u d i e Perceptie van GGO s Perceptie van GGO s Juli 2011 s t u d i e Perceptie van GGO s Perceptie van GGO s Juli 2011 Inhoud 1. Doelstellingen 2. Methodologie 3. Voedselaankoop en genetisch gemodificeerde organismen (GGO s) 4. Het informeren van de consumenten

Nadere informatie

Fairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014

Fairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014 Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 20132014 Inleiding In België, Nederland en GrootBrittannië is het al een groot succes: FairTradeGemeenten.

Nadere informatie

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring 1 Waarom MVO? Moeten: Horen: Lonen: gedrag af MVO handelen wordt afgedwongen MVO handelen o.b.v. vrijwilligheid (morele motivatie) De markt beloont MVO en straft

Nadere informatie

De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection.

De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection. De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection. Uw footprint met MAAS International Duurzame koffie Introductie Het onderwerp duurzaamheid is zo breed dat velen door de bomen het

Nadere informatie