Arbeidsmiddelen en machineveiligheid ARBO. Hijs- en hefmiddelen. Auteur: Vereniging Verticaal Transport 7 e editie, 2012

Transcriptie

1 Arbeidsmiddelen en machineveiligheid 17 ARBO informatie Hijs- en hefmiddelen Veilig werken in het verticaal transport Auteur: Vereniging Verticaal Transport 7 e editie, 2012

2 colofon De reeks Arbo-Informatie wordt begeleid door een redactieadviesraad die bestaat uit NEN, TNO en NCvB. De afzonderlijke delen verschijnen in boekvorm en online als onderdeel van de praktijkinformatie in Arbozone. Abonnees ontvangen herziene en nieuwe delen van de reeks Arbo-Informatie direct bij verschijnen. Vanwege de aard van de uitgave, gaat Sdu uit van een zakelijke overeenkomst; deze overeenkomst valt onder het algemene verbintenissenrecht. Tekst: Vereniging Verticaal Transport Meelezer: Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport (TCVT) Figuren: Vereniging Verticaal Transport peter Blok/Hollandse Hoogte (foto omslag) Vormgeving: SD Communicatie Sdu Uitgevers zorgt met een selecte groep deskundige auteurs voor een hoge kwaliteit van de inhoud van de reeks Arbo-Informatie. Daarnaast zorgt Sdu Uitgevers, met de redactieadviesraad en meelezers, voor een deskundige beoordeling van de inhoud. Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Sdu Uitgevers bv. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Zevende herziene druk ISBN Sdu Uitgevers bv, 2012 Eerste druk, Sdu Uitgevers bv, 1997 Bestellingen: Sdu Klantenservice Postbus EA Den Haag telefoon (070) fax (070) Sdu@sdu.nl Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher s prior consent. While every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, Sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequences.

3 17 ARBO informatie INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding Regelgeving: waarom en voor wie? Welke regels en voorschriften zijn van toepassing? Machinerichtlijn Richtlijn Arbeidsmiddelen Richtlijn betreffende de Veiligheids- en Gezondheidssignalering op het werk Arbobesluit Arboregeling Arbobeleidsregels Warenwetbesluit machines Warenwetregeling machines Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport (TCVT) Wijzigingen ten opzichte van de vorige druk 14 2 Hijs- en hefmiddelen: een introductie Overzicht van deze uitgave Hijs- en hefmiddelen als arbeidsmiddelen Hijswerktuigen Hefwerktuigen Werktuigen om personen te hijsen en te heffen Hijs- en hefgereedschappen Transporthouders als arbeidsmiddelen De last Een machine(deel) als last Andersoortige last (geen machine(deel)) Zelfgemaakte hijs- en hefmiddelen Hijs- of hefmiddelen met verwisselbare uitrustingsstukken Meerdere hijs- of hefmiddelen samenstellen Hijs- of hefgereedschappen voor zware toepassingen Aanpassing oude hijs- en hefmiddelen aan de richtlijn 19 3 Hijs- en hefmiddelen aanschaffen en gebruiken Inleiding Aanschaf Eisenpakket Uitvoering van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) Opdracht tot levering Ontvangst van het hijs- of hefmiddel, voor ingebruikneming Waar moeten hijs- en hefmiddelen aan voldoen? Eisen voor gebruikte hijs- en hefmiddelen Eisen voor transporthouders Machineonderdelen Een hijs- of hefmiddel gebruiken Gebruiksaanwijzing van het hijs- of hefmiddel Opleiding en instructie voor de bediening 24

4 3.7.3 Controle, inspectie en keuring Onderhoud van het hijs- of hefmiddel Geschiktheid voor beoogde gebruik Huur, lease of bruikleen van een hijs- of hefmiddel 25 4 Wettelijk voorgeschreven opleidingen Wetgeving over voorlichting, onderricht en deskundigheid Wanneer is iemand voldoende opgeleid? Wettelijk vereiste certificaten Certificatieschema s van de Stichting TCVT Medische keuring 29 5 Controle, inspectie en keuringen Verschillende benamingen voor inspectie en keuring Controle Inspectie Keuring De frequentie van inspecties en keuringen Keuring van hijskranen Inleiding Kraanboek Opstellingskeuring Keuring Tijdelijke hijskranen Keuring van hefwerktuigen Keuring van een hoogwerker Keuring van een werkbak Inspectie en keuring van hijs- en hefgereedschappen Inleiding Inspectie en keuring van hijs- en hefgereedschappen Markering van hijs- en hefgereedschappen Inspectie en keuring van transporthouders Inspectie en keuring van hijsvoorzieningen aan de last Onderhoud van hijs- en hefmiddelen en transporthouders Documenten bij arbeidsmiddelen 39 6 Specifieke bepalingen Gebruiksfactor of gebruikscoëfficiënt Belastingsbegrenzing Werklast Gebruiksaanwijzing voor hijs- en hefmiddelen Gebruiksaanwijzing voor transporthouders Machineonderdelen in hijs- en hefwerktuigen Hijskabels en -kettingen Kabelslot/wigklemmen Kraanhaken Meerdere lieren Loopkatten 45

5 INleiding 7 17 ARBO informatie 6.7 Hijswerktuigen in vaste opstelling Ondersteuning/ophanging Kraanbanen Bovenloopkranen Torenkranen Havenkranen Takels en lieren Hijswerktuigen in mobiele opstelling Autokranen Ruwterreinkranen Weg-terreinkranen Rupskranen Mobiele torenkranen Autolaadkranen Multifunctionele werktuigen met hijsfunctie Hefwerktuigen Dommekracht Hydraulische vijzels Heftrucks en verreikers Multifunctionele werktuigen als hefwerktuig Laad- en losklep en laad- en lossystemen aan vrachtauto s Hoogwerkers 50 7 Hijs- en hefgereedschappen Hijsgereedschappen Staalkabels Kettingen Hijsbanden Belastingsfactoren voor kettingen, staalkabels en banden Sluitingen Haken Oogbouten, oogmoeren en hijssleutels Tangen en klemmen Platenklemmen Stenen-, blokken en vloerklemmen Grijpers Hijsmagneten Vacuüm hijsgereedschap C-haken Pallethaken Touw Uithouders Hijsbalken of -jukken Klap-, kantel- en stortbakken en afvalcontainers (transporthouders) Hijsgereedschappen voor eenmalig gebruik (one way) Flexibele stortgoedhouders Bijzondere (zelfgemaakte) gereedschappen 72

6 7.2 Afkeuren van hijs- en hefgereedschappen en transporthouders Scheiding aanbrengen tussen goed- en afgekeurd Levensduur van hijs- en hefgereedschappen Hijsgereedschappen voor sleep-, sjor- en bergingswerkzaamheden Sjormiddelen Spanschroeven 75 8 Veilig werken met hijs- en hefwerktuigen Organisatie van hijsen en heffen Eigen werk, uitbesteding, werken in regie en aangenomen werk RI&E en V&G-plan Planning van de uitvoering Toezicht Sleutelbeheer Werkgebied en verkeersregels Uitstoot van gassen Achterlaten werktuig Communicatie Hand- en armseinen Werken met portofoon Mobiele telefoon Persoonlijke beschermingsmiddelen Algemeen Werken op hoogte De last Algemeen Zwaartepunt van de last Bouwproducten Machines (of delen ervan) Last zonder hijsvoorzieningen Transporthouders Hijsen of heffen van (zee)containers Hijsen van houtachtige bouwelementen Hijsen van gasflessen Werken met asbest Opstellen van machines Stabiliteit hijs- en hefwerktuigen Klemgevaar Signalering obstakels Afzetten werkgebied Meerdere machines in elkaars werkbereik Werken in de nabijheid van spoor- en/of hoogspanningsleidingen Aandachtspunten voor het vast- en losmaken van de last Aandachtspunten voor de start van werkzaamheden Bedienen Hijsen en heffen van personen Hoogwerkers en gondels Werkbakken hangende aan een kraan of bevestigd op een hefwerktuig Aanlijnen in hoogwerkers 90

7 INleiding 9 17 ARBO informatie Aanlijnen in werkbakken Hijsen met meerdere kranen Milieu Hijsplan 91 9 Gebruik van hoogwerkers Opleiding, inspectie, controle en onderhoud Opleiding voor hoogwerkers Inspectie en keuring van hoogwerkers Controle van hoogwerkers Onderhoud van hoogwerkers Werken met hoogwerkers Lees de gebruiksaanwijzing Let op de ondergrond Tijdens het werk Controleer de omgeving Veilig werken Informeer en controleer Wet- en regelgeving Inleiding Arbocatalogus Verticaal transport Arbeidsomstandighedenbesluit Warenwetbesluit machines Warenwetregeling machines Relevante EU-richtlijnen Normen 103 Bijlage 1 Definities 108 Bijlage 2 Tekst Directive 2006/42/EC Classification of equipment used for lifting loads with lifting machinery 112 Bijlage 3 RI&E algemeen Verticaal Transport 115 Bijlage 4 Arbocatalogus Verticaal Transport 119 Bijlage 5 Overzicht schema s TCVT 120 Bijlage 6 Verklaring van overeenstemming 121 Adressenlijst 122 Trefwoordenregister 124

8 11 1 Inleiding 1.1 Regelgeving: waarom en voor wie? We gebruiken hijs- en hefmiddelen om lasten verticaal te verplaatsen. Dit verticaal verplaatsen gebeurt altijd onder invloed van de zwaartekracht. Het gevaar dat de last tijdens het verticale transport onverwacht valt, is vanwege de zwaartekracht altijd aanwezig. Dit vallen kan veroorzaakt worden door: defecten aan hijs- en hefmiddelen; verkeerd gebruik van hijs- en hefmiddelen; onvoldoende capaciteit van hijs- en hefmiddelen; uitbreken van de last of delen van de last; instabiliteit van de last tijdens het verplaatsen; instabiliteit van de dragende delen (ondergrond/kraanbaan e.d.); weersinvloeden. Om te voorkomen dat een of meer van deze gebeurtenissen plaatsvinden, heeft de wetgever, vanuit ervaringen uit het verleden, een aantal wettelijke eisen opgesteld. Na de Europese eenwording zijn deze nationale wettelijke eisen aangevuld met Europese. valgevaar wettelijke eisen De Europese regelgeving schrijft voor dat hijs- en hefmiddelen voorzien worden van een gebruiksaanwijzing. Fabrikanten en leveranciers van hijs- en hefmiddelen zijn verantwoordelijk voor een volledige en correcte gebruiksaanwijzing en de gebruikers moeten deze gebruiksaanwijzing correct opvolgen wanneer ze gebruikmaken van het hijs- en hefmiddel. Voor keuring van hijs- en hefmiddelen hebben de branches een aantal certificatieschema s samengesteld die voldoen aan de wet. Centraal hierin staat de TCVT (Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport). Voor het keuren van mobiele kranen en torenkranen is een wettelijk keuringsregime opgesteld. Voor opleidingen zijn voor mobiele kranen en torenkranen, werkzaam in de bouw, wettelijke persoonscertificaten van toepassing. De basis tot veilig werken met hijs- en hefmiddelen ligt in de keuze van het hijs- en hefmiddel. Probeer van tevoren in te schatten wat de risico s van de werkzaamheden zijn en neem maatregelen om deze risico s te minimaliseren. De keuze van het hijs- of hefmiddel volgt hieruit. In deze uitgave vindt u praktische informatie over de keuze en het werken met hijs- en hefmiddelen. Uiteraard met de wet als uitgangspunt. gebruiksaanwijzing certificatieschema s veilig werken Deze uitgave is bedoeld voor mensen die zich bezighouden met hijs- en hefmiddelen en die aan de Arbowet moeten voldoen, zoals leveranciers van hijs- en hefmiddelen, uitvoerders, onderhoudsdiensten, keuring- en inspectie-instanties, toezichthouders, inkopers van hijs- en hefmiddelen en inkopers van verticaal transport. In deze uitgave wordt geen aandacht besteed aan hijs- en hefmiddelen aan boord van schepen (vallend onder Arbobesluit art t/m 7.30). Over bedrijfsruimte-inrichting, transport en opslag leest u meer in Bedrijfsruimten: inrichting, transport, opslag (AI-14). En voor aanschaf en ingebruikneming van nieuwe en gebruikte machines verwijzen wij u naar Machineveiligheid (AI-58). 1.2 Welke regels en voorschriften zijn van toepassing? De wetgever heeft een aantal regels en voorschriften opgenomen in de wetgeving. Deze wetgeving is het uitgangspunt van deze uitgave. Veel regels en voorschriften zijn afkomstig uit Europa. De Europese richtlijnen moeten namelijk in de nationale wetgeving bekrachtigd worden. De Europese regels zijn daarom rechtstreeks in onze nationale wetgeving opgenomen.

9 12 Hijs- en hefmiddelen minimale veiligheidseisen CE-markering Machinerichtlijn In de Machinerichtlijn zijn de minimale veiligheidseisen die aan producten moeten worden gesteld vastgelegd. De Machinerichtlijn is in eerste instantie bedoeld om handelsbelemmeringen binnen Europa te voorkomen. Verder legt de Machinerichtlijn de verantwoordelijkheid voor het op de markt brengen van een veilige machine bij de fabrikant, importeur of leverancier. Per 1 januari 1995 mogen er geen machines meer verhandeld of in gebruik genomen worden die niet voorzien zijn van een correct aangebrachte CE-markering. Voor hoogwerkers is de datum 1 januari 1997 van toepassing. Dit geldt ook voor gebruikte machines en hoogwerkers afkomstig uit landen van buiten de Europese Unie. Degene die deze markering (merkteken) heeft aangebracht of laat aanbrengen, heeft zich ervan vergewist dat het product met alle dwingende bepalingen van de Europese Unie in overeenstemming is. De Machinerichtlijn is in de Nederlandse wetgeving overgenomen in de Warenwet. De wetten zijn verder uitgewerkt in de Warenwetregeling machines. De gebruiksaanwijzing heeft door de komst van de Machinerichtlijn een nadrukkelijker functie gekregen. Fabrikanten moeten het bedoelde gebruik van de machine en de afkeurmaatstaven ervan omschrijven in de gebruiksaanwijzing. De gebruiker is verplicht de gebruiksaanwijzing op te volgen. veiligheid Richtlijn Arbeidsmiddelen De richtlijn Arbeidsmiddelen is bedoeld om de veiligheid en de gezondheidsbescherming op de werkplek te verbeteren. Arbeidsmiddelen zijn alle apparaten, machines, gereedschappen en installaties die op de arbeidsplaats worden gebruikt. Per 5 december 2002 moeten alle arbeidsmiddelen aan deze richtlijn voldoen. toelichting Relatie tussen de Machinerichtlijn en de richtlijn Arbeidsmiddelen De Machinerichtlijn (2006/42/EG) heeft een sterke relatie met de Kaderrichtlijn (89/391/EEG) en zijn onderliggende specifieke richtlijnen, in het bijzonder de richtlijn Arbeidsmiddelen (2009/104/EG). Machines (lees hijs- en hefmiddelen) die aan werknemers ter beschikking worden gesteld, moeten voldoen aan de richtlijn Arbeidsmiddelen, ongeacht of het om een nieuwe, een tweedehands of een gereviseerde machine gaat. Ook in het gebruik van arbeidsmiddelen (lees hijs- en hefmiddelen) speelt de richtlijn Arbeidsmiddelen een rol. Met name in bijlage 2 van de richtlijn worden bepalingen gesteld aan het gebruik van arbeidsmiddelen (al dan niet met eigen aandrijving) voor hijsen/heffen van lasten en tijdelijke werkzaamheden op hoogte. arbeidsmilieu Richtlijn betreffende de Veiligheids- en Gezondheidssignalering op het werk De richtlijn betreffende de minimumvoorschriften voor de Veiligheids- en Gezondheidssignalering op het werk (92/58/EEG) is bedoeld om de verbetering van met name het arbeidsmilieu te bevorderen, met als doel de veiligheid en de gezondheid van de werknemers te bevorderen. Onder veiligheids- en gezondheidssignalering verstaan we een signalering die al naar gelang het geval op een bepaald object, een bepaalde activiteit of een bepaalde situatie wordt toegepast. Denk hierbij aan een bord, kleur, lichtsignaal, akoestisch signaal, mondelinge mededeling, hand- of armsein, of een aanwijzing of voorschrift dat betrekking heeft op de veiligheid en gezondheid op het werk. Zie ook paragraaf Arbobesluit In hoofdstuk 7 van het Arbobesluit, Arbeidsmiddelen en Specifieke Werkzaamheden zijn de belangrijkste regels en voorschiften opgenomen voor hijs- en hefmiddelen. Deze regels en voorschriften gaan over de aanschaf, keuringen, veiligheidsvoorzieningen en het gebruik van hijs- en hefmiddelen. In het Arbobesluit zijn de eisen opgenomen die in de richtlijn Arbeidsmiddelen zijn vermeld.

10 INleiding Arboregeling In hoofdstuk 7 van de Arboregeling zijn nadere regels en voorschriften opgenomen voor persoonscertificatie van machinisten die werkzaam zijn op bouwplaatsen. Verder staan in hoofdstuk 8 van de Arboregeling de eisen uit de richtlijn Veiligheids- en Gezondheidssignalering Arbobeleidsregels De Arbobeleidsregels zijn per 1 januari 2012 vervallen. Een aantal ervan is opgenomen in het Arbobesluit. Als vervanging voor de Arbobeleidsregels hebben branches arbocatalogi opgesteld. Voor de branche verticaal transport is een Arbocatalogus Veilig en gezond werken met de Arbocatalogus Verticaal Transport opgesteld (zie paragraaf 10.2 voor een overzicht van deze Arbocatalogus). Vereniging Verticaal Transport, FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen onderschrijven gezamenlijk deze Arbocatalogus. Met Gezond Transport hebben deze organisaties beheersmaatregelen in kaart gebracht voor een aantal arbeidsrisico s in de sector. Dit document kunt u inzien op of Voor de uitgewerkte arborisico s zie bijlage Warenwetbesluit machines De keuring van hijskranen staat omschreven in het Warenwetbesluit machines, hoofdstuk 4, Verkeer en gebruik, artikel 6d. In hoofdstuk 3, Keuring en certificatie, is een invulling gegeven aan de eisen die gesteld zijn in de Machinerichtlijn Warenwetregeling machines In artikel 2a van de Warenwetregeling machines staan nadere regels en voorschriften voor de certificatie van hijskranen. machinisten Arbocatalogus keuring certificatie 1.3 Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport (TCVT) Het ministerie van SZW heeft de stichting TCVT aangewezen als beheersstichting voor certificatieregels op het gebied van verticaal transport. Concreet betekent dit dat TCVT voor mensen, materieel en materiaal certificatieschema s opstelt en beheert. De eisen voor veiligheid staan globaal omschreven in de Arbeidsomstandighedenwet en de Warenwet. TCVT vult dit raamwerk in tot concrete eisen en voorschriften: de certificatieschema s TCVT. Verder houdt TCVT alle verstrekte persoonscertificaten bij in een persoonsregister. Certificaathouders en opdrachtgevers kunnen inloggen op de site en het register daar raadplegen. Daarnaast beheert TCVT de Itembank voor de examens persoonscertificatie. De stichting TCVT heeft een bestuur en een Centraal College van Deskundigen (CCvD). Figuur 1.1 Het logo van de Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport (TCVT) Hijskranen worden op verschillende terreinen ingezet: in de bouw, offshore, op het spoor en in het havenbedrijf. Ook zijn de eisen die aan (het keuren van) machines en hijs- en hefgereedschappen worden gesteld volledig anders dan bijvoorbeeld de eisen waaraan machinisten moeten voldoen. Daarom heeft het CCvD zeven werkkamers ingesteld, elk met een eigen specialisme om de certificatieschema s vorm te geven: Werkkamer 1 Werkkamer 2 Werkkamer 3 Werkkamer 4 Werkkamer 5 Werkkamer 6 Werkkamer 8 Hijs- en hefgereedschappen Offshorekranen Keuring Hijskranen Persoonscertificatie Keuring Railinframachines Funderingsmachines Hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer Werkkamer 7 is niet ingesteld (dit was vroeger Hoogwerkers, maar is nu niet meer actueel)

11 14 Hijs- en hefmiddelen wettelijke schema's niet wettelijke schema's De schema s in het kader hierna zijn momenteel in gebruik. U bent verplicht om volgens de wettelijke schema s TCVT te werken. Deze schema s kunt u vinden op de website van TCVT: (via documenten > certificatieschema s). De niet-wettelijke certificatieschema s zijn niet verankerd in de wetgeving, maar kunnen het werken in het verticaal transport wel een belangrijke kwaliteitsimpuls geven. Opdrachtgevers kunnen deze schema s wel verplicht stellen. wetgeving Wettelijke schema s W3-11 hijskranen (mobiele, toren, mobiele toren, grondverzet hijsfunctie en autolaadkraan hijsfunctie) W4-01 Machinist Mobiele kraan W4-02 Machinist Torenkraan W4-03 Machinist Mobiele hei-installatiefunderingsmachine W4-04 Machinist Autolaadkraan met hijsfunctie (niet laden en lossen naast de auto) W4-05 Machinist Grondverzetmachine met hijsfunctie W4-06 Machinist Mobiele torenkraan W4-07 Machinist Verreiker met hijsfunctie Niet wettelijke schema s W1-01 Keuring hijs- en hefgereedschappen W1-01 Bijlage A Keuringseisen voor hijs- en hefgereedschappen W1-02 Keurmeester hijs- en hefgereedschappen W2-01 Keuring Offshore kranen W3-07 Keuring Werkbakken W4-08 Hijsbegeleider W5-01 Keuring Railinframachine W6-01 Keuring Funderingsmachine W8-01 Keuring Hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer Zie ook bijlage Wijzigingen ten opzichte van de vorige druk In deze zevende herziene druk van deze uitgave over hijs- en hefmiddelen is de inhoud aangepast aan de laatste stand van de techniek. De TCVT (Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport) heeft binnen de branche Verticaal Transport nadrukkelijk een plaats gekregen. Een nadere uitleg van de Stichting en de daarbij behorende wettelijke en vrijwillige certificatieschema s is daarom op zijn plaats. Zeker na realisatie van het vrijwillige keuringsschema keuring hijs- en hefmiddelen en het daarbij behorende schema Keurmeester. De arbocatalogi die in de branche zijn gepubliceerd worden in deze uitgave genoemd maar niet inhoudelijk uitgewerkt. Raadpleeg hiervoor de genoemde websites. samenvatting Het hijsen en heffen blijft een risicovolle bezigheid. Ook zijn de regels en voorschriften bij verticaal transport talrijk. Vanuit de Europese wetgeving worden onze nationale regels en voorschriften beïnvloed. Om te voldoen aan de regels en voorschriften zijn op wettelijk en brancheniveau afspraken gemaakt. Deze afspraken zijn verankerd in de Stichting Toezicht Verticaal Transport (TCVT).