Stimuleren van afvalscheiding: De wortel of de stok?

Transcriptie

1 Stimuleren van afvalscheiding: De wortel of de stok?

2 Bevorderen afvalscheiding huishoudens Nationale doelstelling restafval: Gemiddeld 75% afvalscheiding en/of 100 kg per inwoner per jaar in 2020 (VANG-HHA) Gemeente Tilburg / Brabants Afval Team: Actie om afvalscheiden te bevorderen Nut en noodzaak?

3 Tilburg: Nut en noodzaak Als je het aan Tilburgers zelf vraagt niet nodig % 100 Percentage respondenten dat zegt afvalstroom gescheiden te houden GFT Plastic Papier

4 Tilburg: Nut en noodzaak Maar de praktijk is anders

5 Afvalscheidingsbeleid Tilburg Gemeente Tilburg: Doelstelling in kader VANG-HHA: 105 kg (cluster C) 242 kg in 2012, 238 kg in 2013, 218 kg in 2014 Afvalscheidingsbeleid: In 2013/ 2014 duobakken ingevoerd voor plastic en papier (naast duobak rest/ GFT) Ophaalfrequentie: Rest/ GFT elke week Plastic/ Papier elke twee weken Najaar 2014: Goed moment voor campagne bevorderen afvalscheiding

6 Bevorderen afvalscheiding huishoudens Betere scheiding afval: Gedragsverandering vereist maar hoe te realiseren? Manieren bevorderen afvalscheiding: Betalen per kilo (DIFTAR) Variëren ophaalfrequentie Moreel appèl: milieu en ons aller portemonnee Informatievoorziening en handhaving Aanpak bevorderen afvalscheiding Tilburg: Wortel of stok?

7 Acties BAT / gemeente Tilburg Acties periode december 2014 augustus 2015: Handhavingsactie (geïnspireerd door Almere ): Controle per rest/gft route gedurende 4-6 weken 65 routes in Tilburg, 5-10 routes per handhavingsserie Drie weken voor aanvang aankondigingsbrief Visuele inspectie door voorlopers ; Gele, oranje en rode kaarten - digitale registratie Rode kaart kan leiden tot 90 euro boete Is niet onopgemerkt gebleven

8

9 Acties BAT/ gemeente Tilburg (2) Ontwikkeling van het percentage huishoudens op een route dat gele, oranje en rode kaarten ontving, gedurende de handhavingsweken % Gele kaarten: 9229 (7.2%) Oranje kaarten: 690 (0.5%) Rode kaarten: 44 (0.03%) - Boetes: 12 (0.01%) Geel Oranje Rood

10 Acties BAT/ gemeente Tilburg (3) Naast pure handhavingsactie, twee andere acties:

11 Acties BAT/ gemeente Tilburg (3) Naast pure handhavingsactie, twee andere acties: Handhavingsactie met pluim Naast gele, oranje en rode kaarten, ook nog witte kaarten» Er zijn geen onregelmatigheden geconstateerd Alleen in eerste week van serie 4 (week 23 maart) Informatiecampagne: moreel appèl (+ info)

12 Te beantwoorden vragen? Vragen die we graag zouden willen beantwoorden: Effectiviteit handhavingsactie? Directe impact, maar ook lange-termijn effect? Vergelijking effectiviteit met moreel appèl? Maatregelen om effectiviteit te verhogen? tik op de vingers versus pluim? Effect moreel appèl? Heeft handhavingsactie effect op wat zich afspeelt achter de voordeur?

13 Ontwikkeling restafval over de tijd Tonnage restafval in Tilburg vanaf 8 september Tonnen restafval per week (totaal) Serie 1 (5 routes) Serie 2 (5 routes) Serie 3 Serie 4 (10 routes) (10 routes) Kalenderweek (0 is week 52)

14 Wat is het effect van de handhaving? Hangt af ontwikkeling als handhaving niet had plaatsgevonden 750 Tonnen restafval per week (totaal) ? Kalenderweek (0 is week 52)

15

16

17 Vaststellen effect handhaving Truc dus: handhaving uitgevoerd in willekeurige volgorde Tonnen restafval, gemiddeld per route Gehandhaafde groep Kalenderweek (0 is week 52)

18 Vaststellen effect handhaving Truc dus: handhaving uitgevoerd in willekeurige volgorde 11 Tonnen restafval, gemiddeld per route Serie 1 Serie 2 Serie 3 Serie Controlegroep Gehandhaafde groep Kalenderweek (0 is week 52) Verschil is (cumulatieve) invloed handhaving!

19 Gewicht restafval (gemiddeld tonnage per route) Impact handhavingsactie op restafval 11 Restafval: aankondigingsbrief: - 4.4% t.o.v. controlegr. start handhaving: -10.0% lange termijn effect handhaving: -14.0% weken voor/na start handhavingsactie (week 0 = start actie; week -3 = aankondigingsbrief gaat uit)

20 Gewicht GFT-afval (gemiddeld tonnage per route) Impact handhavingsactie op GFT GFT: 6% extra weken voor/na start handhavingsactie (week 0 = start actie; week -3 = aankondigingsbrief gaat uit)

21 Gewicht plastic tafval (gemiddeld tonnage per route) Impact handhavingsactie op plastic Plastic: 8% extra 1,5 1,2 0,9 0, weken voor/na start handhavingsactie (week 0 = start actie; week -3 = aankondigingsbrief gaat uit)

22 Gewicht papier tafval (gemiddeld tonnage per route) Impact handhavingsactie op papier Papier: 9% extra weken voor/na start handhavingsactie (week 0 = start actie; week -3 = aankondigingsbrief gaat uit)

23 Kosten-baten analyse handhavingsactie Baten handhavingsactie ( laagbouw, gegevens 2014): Restafval ( 14%): GFT (+6%): ( ) Plastic (+8%): Papier (+9%): Kosten handhavingsactie: Acties zelf: Verhoogde uitvoeringsk.: In termen van realisatie afvalreductiedoelstellingen: Stijging scheiding 3-5%; daling 27 kg restafval per inwoner (van 218 naar 191 kg)

24 Impact van de pluim? Witte kaarten pluim (?) U doet het niet verkeerd

25 Impact van de pluim? Witte kaarten pluim (?) U doet het niet verkeerd Signaal dat controle ook daadwerkelijk plaatsvindt Sociale buzz? Effect?

26 Impact van de pluim? (2) Witte kaarten versterken effect handhavingsactie Vooral in straten met rijtjeshuizen Impact: Gemiddelde impact handhavingsactie op restafval -14% Bij rijtjeshuizen -17%

27 Maar wat gebeurt er achter de voordeur..? We zien effecten van handhaving Maar invloed op scheidingstechniek? En op motivatie om te scheiden? Lastig om in enquête te vragen en, doet u het nu anders (beter)? Truc: stuur enquêtes uit Helft van enquêtes naar huishoudens op routes die gehandhaafd zijn, En andere helft naar routes die nog niet gehandhaafd zijn Identieke verdelingen verschil uitkomsten komt door handhaving! Tot nu toe 2299/ ontvangen waarvan 51% van gehandhaafde routes

28 Maar wat gebeurt er achter de voordeur..? (2) Impact van handhaving op Scheidingstechniek: vooral bij appartementen (met duobakken) en rijtjeshuizen Meer inzameling glas (+4%) Hoger gebruik speciale bak voor oud papier (+15%) Motivatie om te scheiden : vooral veranderingen bij vrijstaande woningen Verschuiving steun van belangrijk voor milieu naar goed voor portemonnee (Lichte) afname steun maatschappelijke plicht Impact appèlbrief: Verhoogt kennis wat en hoe te scheiden

29 Conclusies Handhavingsactie heeft succes Naar verwachting 14% minder restafval Stok sterker dan wortel... Maar beide zijn nodig (draagvlak)! Willekeurige volgorde handhaving belangrijk Voor voorspelling over totale effectiviteit Maar ook voor subtielere inzichten enquête

30 Met dank aan: Berend de Vries, wethouder M&D gemeente Tilburg Cees Paridaans, directeur BAT Piet van Oirschot, beleidsmedewerker afval BAT Co Geboers en Edwin Haest, BAT alle andere medewerkers van BAT en Ben Vollaard, Universiteit van Tilburg