Kernenergie maakt deel uit van de oplossing in de strijd tegen de klimaatverandering
|
|
- Ruth van der Woude
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BELGISCH NUCLEAIR FORUM STANDPUNT Kernenergie maakt deel uit van de oplossing in de strijd tegen de klimaatverandering De vraag naar elektriciteit blijft toenemen. Tussen 1965 en 2013 zijn de productie en het verbruik van energie verviervoudigd 1, grotendeels dankzij fossiele energiebronnen, die CO 2 uitstoten. In de komende decennia zal de wereldwijde vraag naar elektriciteit alleen maar stijgen. De landen die het Kyoto-protocol (1997) hebben ondertekend, hebben zich geëngageerd om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen om de gemiddelde temperatuurstijging tegen 2050 tot 2 C te beperken, omdat anders de gevolgen voor milieu en samenleving onomkeerbaar zouden zijn. Het Belgisch Nucleair Forum is van oordeel dat, om dit doel te bereiken: 1. Rekening houdend met de omvang van de uitdaging, moet de wereld alle koolstofarme energieën gebruiken, met inbegrip van kernenergie. Om de klimaatverandering in te dijken, zal volgens het IPCC 2 over 35 jaar 80 % van de elektriciteit ter wereld koolstofarm moeten zijn (vandaag is dat 30 %). De wereldwijde vraag naar elektriciteit zal tegelijkertijd verdubbelen. Een dergelijke uitdaging vereist het gebruik van alle koolstofarme technologieën: hernieuwbaar, nucleair en CCS (CO 2 -opvang en -opslag). 2. We moeten dringend onze toevlucht nemen tot beschikbare koolstofarme technologieën. Op dit ogenblik heeft de planeet reeds twee derde van haar koolstofvoorraad opgebruikt. Om de klimaatverandering in te dijken, zullen we de CO 2 -uitstoot moeten terugdringen, in afwachting van toekomstige technologieën. Kernenergie maakt deel uit van de industriële oplossingen die onmiddellijk op grote schaal inzetbaar zijn. 3. Elk land moet over een zo uitgebreid mogelijk keuzepakket aan koolstofarme technologieën kunnen beschikken. Heel weinig scenario s (8 op 1200) 3 slagen erin om de temperatuurstijging tot 2 C terug te dringen zonder een beroep te doen op kernenergie. De protocollen van de UNCCC (klimaatconferentie van de Verenigde Naties) moeten ervoor zorgen dat de landen die het wensen, toegang kunnen krijgen tot kernenergie en klimaatfinancieringen, net zoals dat voor andere koolstofarme energieën het geval is. 1 BP Statistical Review Rapport van Groep I van het IPCC : 3 Rapport van Groep III van het IPCC : 1
2 1. De wereld moet, rekening houdend met de omvang van de uitdaging, alle koolstofarme energieën gebruiken, met inbegrip van kernenergie A. Een historische uitdaging: over 35 jaar moet 80 % van de elektriciteit koolstofarm 4 zijn Vandaag de dag is 70 % van de wereldwijde elektriciteitsproductie afkomstig van fossiele brandstoffen (steenkool, gas, petroleum). Elektriciteitsproductie is de belangrijkste oorzaak van CO 2 -uitstoot. Koolstofarme energieën daarentegen vertegenwoordigen slechts 30 % van de energiemix. Om het tij te keren, zullen belangrijke inspanningen nodig zijn, temeer omdat het aandeel fossiele energieën niet afneemt: sinds 2010 is de toename van steenkool hoger dan die van alle niet-fossiele energieën samen 5. Sinds 1990 (referentiejaar van het Kyoto-protocol) is de CO 2 -uitstoot in plaats van te dalen alsmaar toegenomen (+ 60 %) 6. Als fossiele energieën de energiemix blijven overheersen, zal de temperatuur op aarde gemiddeld met 6 C 7 stijgen, wat ver boven het streefdoel van 2 C ligt. B. Een broos evenwicht: de CO 2 -uitstoot terugdringen én tegemoet komen aan de basisbehoeften van de mens In 2050 zal de wereldbevolking uit 9,6 miljard mensen bestaan 8. De vooruitgang op vlak van energie-efficiëntie, hoe veelbetekenend ook, zal niet kunnen voldoen aan de toenemende vraag naar elektriciteit. De scenario s van het IEA 9, die op vlak van energie-efficiëntie van de nodige ambitie getuigen, voorzien tegen 2050 een toename van de vraag naar elektriciteit, gaande van 80 % (opwarming tot 2 C, scenario 2DS) tot 130 % (opwarming tot 6 C, scenario 6DS), voornamelijk te wijten aan de opkomende economieën. De strijd tegen de klimaatverandering hoeft de ontwikkeling van de opkomende landen niet in de weg te staan: 1,2 miljard 10 mensen evenveel als de bevolking van India of Afrika hebben nog geen toegang tot elektriciteit. Daarbovenop gebruiken 2,8 miljard mensen hout of andere natuurlijke grondstoffen om te koken en zich te verwarmen, wat op zich ook weer schadelijk is voor de gezondheid. De landen met de grootste CO 2 -uitstoot op aarde zijn toevallig ook de opkomende economieën: China en India. Steenkool vertegenwoordigt er respectievelijk 70 en 80 % van de elektriciteitsproductie. Deze landen beheersen de kerntechnologie. Het is raadzaam om hen aan te moedigen hun nucleair park te ontwikkelen om de klimaatdoelstellingen te bereiken. 4 Rapport van Groep III van de IPCC : 5 Energy Technology Perspectives 2014, IEA 6 Carbon brief 7 Energy Technology Perspectives 2014, IEA 8 Verenigde Naties 9 Technology Roadmap 2014, AIE 1.html 10 Wereldbank 2
3 C. Het IPCC spreekt van drie soorten koolstofarme elektriciteit: hernieuwbaar, nucleair en CCS Kernenergie is koolstofarm: over haar hele levenscyclus (bouw, exploitatie, ontmanteling) is de uitstoot vergelijkbaar met die van hernieuwbare energieën. Kernenergie stoot gemiddeld 16g CO 2 /kwh 11 uit, dertig keer minder dan gas (469g/kWh) en 60 keer minder dan steenkool (1001g/kWh), iets meer als wind- (12g/kWh) en 1,5 keer minder dan zonne-energie (22g/kWh). D. Elektrische toepassingen banen hun weg naar een koolstofarme omgeving 12 Elektriciteit neemt in talrijke sectoren (wonen en transport) stilaan de plaats in van fossiele brandstoffen, waardoor de CO 2 -uitstoot steeds verder daalt. Om de klimaatdoelstellingen te bereiken, stelt het IEA dat het aandeel van elektriciteit in de energiemix tegen % zou moeten bedragen (tegen 17 % vandaag) IPCC, Vergelijkende studie van de CO2-uitstoot van de verschillende energiebronnen tijdens hun volledige levenscyclus en WNA 12 Energy Technology Perspectives 2014, IEA DS-scenario van het IEA 3
4 2. We moeten dringend onze toevlucht nemen tot beschikbare koolstofarme energieën A. 70 % van de koolstofvoorraad werd reeds opgebruikt Na zijn uitstoot, blijft CO 2 nog lange tijd in de atmosfeer aanwezig. Om de opwarming tot gemiddeld 2 C terug te dringen, heeft het IPCC een gecumuleerd «CO2-emissieplafond» 14 vastgelegd dat niet mag worden overschreden. De uitstoot wordt geschat op miljard ton tussen het begin van het pre-industriële tijdperk en miljard ton kwamen al in de atmosfeer terecht met een sterke toename tijdens de laatste jaren (1 000 miljard sedert 40 jaar). Het is dus raadzaam om onmiddellijk de uitstoot te reduceren, en niet te wachten op nieuwe technologieën, die pas vruchten zullen afwerpen naargelang hun beschikbaarheid tijdens de volgende decennia. B. Kernenergie is een beschikbare, koolstofarme en doelgerichte industriële oplossing Met actieve kernreactoren, is kernenergie in 30 landen aanwezig. De nucleaire sector heeft zijn doeltreffendheid bewezen. Vandaag de dag volgen of evenaren slechts 6 landen de aanbevelingen van het IPCC op vlak van de energiemix (80 % koolstofarme elektriciteit). Vier onder hen Zwitserland, Zweden, Frankrijk en Brazilië beschikken over kerncentrales. Zwitserland en Zweden putten 40 % van hun elektriciteit uit kernenergie, terwijl Frankrijk 16 nog beter scoort met 77 %. Brazilië van zijn kant beschikt over twee kernreactoren. In België wordt tussen 40 en 50 % van de elektriciteit opgewekt in kerncentrales, waardoor 75% van de geproduceerde elektriciteit in België 17 koolstofarm is. C. In de landen van de OESO is kernenergie de eerste bron van koolstofarme elektriciteit: we moeten deze troef uitspelen om de klimaatdoelstellingen te bereiken In de Verenigde Staten vertegenwoordigt kernenergie twee derde van de koolstofarme elektriciteit. 75 van de 100 actieve reactoren verkregen toestemming om nog 60 jaar te blijven functioneren. In de Europese Unie neemt kernenergie meer dan de helft van de koolstofarme elektriciteit voor haar rekening. Finland, Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland hebben programma s aangenomen die de exploitatieduur van hun reactoren moeten verlengen. In Frankrijk plant EDF een renovatieproject, waardoor de 58 reactoren nog gedurende meer dan 40 jaar in alle veiligheid geëxploiteerd kunnen worden. In België werd de verlenging met 10 jaar van de kerncentrales Doel 1 en 2 heel recent goedgekeurd door het Parlement. De centrale van Tihange verkreeg reeds in 2014 een verlenging met 10 jaar. De verlenging van de exploitatieduur van een bestaand nucleair park biedt onweerlegbare voordelen: ze maakt het gebruik van een performant en rendabele productiebron mogelijk en draagt ertoe bij om de CO 2 -uitstoot door fossiele bronnen terug te dringen. 14 Carbon Brief volgens de gegevens van de IPCC : 15 IAEA, RTE, Rapport EurObserv ER + cijfers Elia 4
5 De CO 2 -uitstoot in Japan is in 2012 met 6 % gestegen: het land kan de door het Kyoto-protocol vastgelegde doelstellingen niet naleven. De heropstart van een deel van de reactoren zou het in staat kunnen stellen om de CO 2 -uitstoot terug te dringen. D. Kernenergie blijft een troef om de CO 2 -uitstoot terug te dringen Sedert 1971 is kernenergie, volgens het IEA 18, erin geslaagd om het equivalent van twee jaar CO 2 - uitstoot te vermijden. Het is op dit ogenblik de belangrijkste koolstofarme energiebron 19. Tegen 2040 zou kernenergie het equivalent van vier jaar CO 2 -uitstoot kunnen besparen. Kernenergie stelt Europa in staat om elk jaar de CO 2 -uitstoot, gelijk aan de uitstoot van het jaarlijkse autoverkeer van Duitsland, Spanje, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Italië 20 samen, te besparen. 18 World Energy Outlook, AIE, World Energy Outlook, AIE, Eurostat,
6 3. Elk land moet over een zo uitgebreid mogelijk keuzepakket aan koolstoofarme technologieën kunnen beschikken A. Zonder kernenergie slagen er maar heel weinig scenario s in om onder de drempel van 2 C te blijven Slechts 8 van de door het IPCC geregistreerde en geanalyseerde scenario s dragen op gelijktijdige wijze bij tot een indijking van de opwarming tot 2 C en een kernuitstap. In een open brief 22 van eind 2013 verklaarden vier vooraanstaande klimatologen: «er bestaat geen enkele geloofwaardige weg naar de stabilisering van het klimaat, waarin kernenergie geen belangrijke rol speelt», «we mogen geen enkele technologie uitsluiten». In het 2DS-scenario, beschouwd als de meest doelgerichte visie om de doelstelling van 2 C te bereiken, gaat het IEA ervan uit dat de nucleaire brutocapaciteit tegen 2050 zal verdubbelen van het huidige niveau van ongeveer 400 GW naar 930 GW. Dit stemt overeen met een stijging van het nucleaire aandeel in de energiemix van 11 tot 17% 23. B. Opdat elk land kan deelnemen aan de strijd tegen de klimaatverandering, moeten alle andere doelstellingen en nationale eigenheden opgenomen worden Op de klimaatconferentie van Parijs (COP21) moet elk land zijn nationale bijdrage ter vermindering van de globale CO 2 -uitstoot voorleggen. Om in dit opzet te slagen, moet elk land over een zo uitgebreid mogelijk keuzepakket aan koolstofarme opties kunnen beschikken. Dit biedt hen een maximale soepelheid om te werken aan hun nationale uitdagingen en bij te dragen tot de globale doelstelling. C. Kernenergie stelt ons in staat de CO 2 -uitstoot terug te dringen en draagt gelijktijdig bij tot een versterking van de bevoorradingszekerheid en de welvaart Kernenergie kan een belangrijke rol spelen in de energiezekerheid van de landen, omdat ze daardoor minder steenkool en gas moeten invoeren. In tegenstelling tot de fossiele energieën, waarvan de prijzen onderhevig zijn aan belangrijke schommelingen, staat de productie van kernenergie gedurende lange tijd garant voor stabiele kosten: dit brengt een reële welvaart voor de staten en economische actoren met zich mee. D. In de elektrische systemen vullen de productieprofielen van nucleaire en hernieuwbare energieën elkaar aan De toevlucht tot hernieuwbare energie, waaronder waterkracht, biedt landen een graduele oplossing, naargelang hun beschikbare grondstoffen. Voor kernenergie ziet de situatie er helemaal anders uit. Intermittente systemen (zonne- en windenergie) en steeds beschikbare energiebronnen vullen elkaar aan, en verzekeren de optimalisering en het evenwicht van de elektrische systemen. 21 Rapport van Groep III van de IPCC: 22 Washington Post, World Energy Investment Outlook, AIE,
7 Kernenergie is dus compatibel met hernieuwbare energie om de elektriciteitsbehoefte in België in te vullen zonder explosie van de CO2-uitstoot. Het behoud of de verlenging van kernenergie hoeft de verdere ontwikkeling van hernieuwbare energie niet in de weg te staan. Een studie van PwC Enterprise Advisory toont aan dat het potentiële aandeel van hernieuwbare energie in de Belgische energiemix te klein is om kernenergie volledig te vervangen (tegen 2030 maximum 22 % van de totale energiemix innemen bij een volledige kernuitstap) 24. Over 15 tot 20 jaar zullen innoverende multi-energiesystemen, waaronder hernieuwbare en kernenergie, dankzij nieuwe toepassingen (zoals warmtekracht- en microwarmtekrachtkoppeling) uitdraaien op een uitgebreid gebruik van koolstofarme elektriciteit: koolstofarme warmte, biobrandstoffen, elektrische en waterstofmobiliteit, (bio)gasnetten, opslagdiensten, E. Over 35 jaar zal het technologieaanbod er ruimer uitzien: opslag, hernieuwbare energieën, reactoren van de 4 de generatie Net zoals we vandaag over een zo uitgebreid mogelijk keuzepakket aan koolstofarme oplossingen moeten kunnen beschikken, zullen we in 2050 gebruik kunnen maken van een ruim aanbod aan nieuwe technologieoplossingen: elektriciteitsopslag, nieuwe hernieuwbare energie en kernenergie. Het onderzoek bijvoorbeeld naar de reactoren van de 4 de generatie is reeds aardig opgeschoten. Talrijke onderzoekscentra, universiteiten en industrieën leggen zich erop toe en investeren volop. Van COP21 wordt onder andere verwacht dat de kernsector een serene omgeving krijgt aangereikt om de innovatie in de hand te werken en grondstofzuinigere, steeds veiligere en minder afvalproducerende oplossingen voor te stellen. Kernenergie maakt deel uit van de oplossing in de strijd tegen de klimaatverandering. Zowel nu als in de toekomst blijft ze een rol spelen in een koolstofarme energiemix. 24 PwC Enterprise Advisory, Impactanalyse van de kernuitstap in België (2013) 7
8 4. Achtergrondinformatie Definities : Het 2DS-scenario van het IEA (Internationaal Energieagentschap) beschrijft de energieopties met het oog op een indijking van de gemiddelde temperatuurstijging op aarde met 2 C. Het 6DS-scenario van het IEA schetst het energieverloop indien er geen inspanning wordt geleverd om de CO 2 -uitstoot terug te dringen. Werkgroep I van het IPCC evalueert de klimaatveranderingen. Werkgroep III van het IPCC evalueert de technologische opties die de klimaatverandering kunnen afremmen door de CO 2 -uitstoot te beperken of te verhinderen. Om de opwarming tot gemiddeld 2 C terug te dringen, heeft het IPCC een gecumuleerd CO 2 - emissieplafond 25 vastgelegd dat niet mag worden overschreden. De uitstoot wordt geschat op miljard ton tussen het begin van het pre-industriële tijdperk en # # # # # # # # # # # # # # # # Dit standpunt berust op het initiatief van «Nuclear for Climate». Dit initiatief groepeert industrieën en verenigingen van kernwetenschappers van over de hele wereld, met vertegenwoordigers van 60 regionale en nationale nucleaire verenigingen, waaronder het Belgisch Nucleair Forum. # # # # # # # # # # # # # # # # Het Belgisch Nucleair Forum groepeert sinds 1972 het merendeel van de ondernemingen en instellingen die zich inzetten voor de toepassingen van kerntechnologie. Het Forum was oorspronkelijk een beroepsvereniging, die zich geleidelijk heeft toegelegd op het verstrekken van informatie en uitleg. Het Belgisch Nucleair Forum wil de referentie bij uitstek zijn over kernenergie en haar toepassingen, zowel voor de pers, voor de beleidsverantwoordelijken als voor het grote publiek. # # # # # # # # # # # # # # # # Gelieve voor meer informatie contact op te nemen met: Marielle Rogie Matthias Meersschaert Director, woordvoerder FR PR & PA Manager, woordvoerder NL GSM: GSM: Tel.: Tel.: marielle.rogie@nuclearforum.be matthias.meersschaert@nuclearforum.be Carbon Brief volgens de gegevens van het IPCC : 8
Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030
IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk
Nadere informatieKernenergie in de Belgische energiemix
Kernenergie in de Belgische energiemix 1. Bevoorradingszekerheid De energie-afhankelijkheid van België is hoger dan het Europees gemiddelde. Zo bedroeg het percentage energie-afhankelijkheid van België
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieDE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING. Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix
DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix DE BELGISCHE ENERGIE- UITDAGING 2 De doelstellingen van het interfederale
Nadere informatieWORLD ENERGY TECHNOLOGY OUTLOOK 2050 (WETO-H2) KERNPUNTEN
WORLD ENERGY TECHNOLOGY OUTLOOK 2050 (WETO-H2) KERNPUNTEN In het kader van de WETO-H2-studie is een referentieprognose van het wereldenergiesysteem ontwikkeld samen met twee alternatieve scenario's, een
Nadere informatieEnergietechnologieën
pagina 1/6 Wetenschappelijke Feiten Bron: over IEA (2008) Energietechnologieën Scenario s tot 2050 Samenvatting en details: GreenFacts Context - Het toenemende energiegebruik dat aan de huidige economische
Nadere informatieMondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN
Mondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN Referentiescenario De WETO-studie (World Energy, Technology and climate policy Outlook 2030) bevat een referentiescenario
Nadere informatieDe toekomst van energie
De toekomst van energie Duurzame Energie door Redactie ElectricityMatters 15-08-2017 Dat ons wereldwijde energiesysteem niet duurzaam is, blijkt duidelijk uit onze steeds schaarsere hulpbronnen, de regelmatig
Nadere informatieENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA
ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom
Nadere informatieProf. Jos Uyttenhove. E21UKort
Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven
Nadere informatieWerkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015
Werkblad 3 Wetenschap versus politiek De tijd loopt! Jean-Pascal van Ypersele, klimatoloog aan de UCL en ondervoorzitter van het Klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties zegt: We moeten volledig stoppen
Nadere informatieBos/Houtproducten : een koolstofput
Bos/Houtproducten : een koolstofput CEI-BOIS, ROADMAP 2010, GEBASEERD OP EEN ARTIKEL VAN DR. IR. E. DEFAYS, BELGIAN WOODFORUM Broeikasgassen terugdringen kan enerzijds door de emissie van de broeikasgassen,
Nadere informatieHet Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten
Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder
Nadere informatieWereldwijde uitstoot CO2 dit jaar
1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging
Nadere informatieSUCCESSEN IN DE ENERGIETRANSITIE. De rol van kernenergie en hernieuwbare energie in België. SAMENVATTING VAN DE PWC ENTERPRISE ADVISORY STUDIE
1 SUCCESSEN IN DE ENERGIETRANSITIE De rol van kernenergie en hernieuwbare energie in België. SAMENVATTING VAN DE PWC ENTERPRISE ADVISORY STUDIE Hernieuwbare energie samen met kernenergie is de enige combinatie
Nadere informatieCaro De Brouwer 27/11/2013
Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers
Nadere informatieSTUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM
STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM Januari 2015 2 De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt
Nadere informatiePeiling Kerntechnologie Maart 2015
Peiling Kerntechnologie Maart 205 TNS 40469 Contents Onderzoeksopzet 2 Kernenergie Attitude Een stabiele en genuanceerde houding 3 Kerntechnologie Kennis Onbekend maakt onbemind TNS 40469 2 Onderzoeksopzet
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieToets_Hfdst10_BronnenVanEnergie
Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:10 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
Nadere informatieImpact van efficiënte openbare verlichting op de CO 2 uitstoot
Impact van efficiënte openbare verlichting op de CO 2 uitstoot CE4 N35N 13.5.29 Samenvatting Drie scenario s om de hoeveelheid CO 2 te berekenen, die niet uitgestoten wordt als er energie bespaard wordt
Nadere informatiePrioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso,
Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 22 mei 2013 Nieuwe omstandigheden op de wereldwijde energiemarkt
Nadere informatieet broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces
H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de
Nadere informatieEnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16
EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI
Nadere informatieOp weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging
Op weg naar een duurzame energievoorziening in 2050 Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging Inhoudsopgave I. Mondiale ontwikkelingen II. Europese kaders III. Nationale inzet 2 I.
Nadere informatie16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013
16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)
Nadere informatieEnergieneutraal keten sluisdeur Goese Sas
Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven
Nadere informatieENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting
ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 216 Samenvatting EINDVERSIE - OKTOBER 218 1. Samenvatting van de energiebalans 216 Elk jaar stelt Leefmilieu Brussel de energiebalans van het Brussels
Nadere informatieDuurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.
Duurzame biomassa Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Nuon Postbus 4190 9 DC Amsterdam, NL Spaklerweg 0 1096 BA Amsterdam, NL Tel: 0900-0808 www.nuon.nl Oktober 01 Het groene alternatief Biomassa
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1310 Vragen van de leden
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatieHet nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?
Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Dr. Jos Delbeke, DG Klimaat Actie, Europese Commissie, Universiteit Hasselt, 25/2/2014 Overzicht 1. Klimaat en energie: waar
Nadere informatieVragen voor burgers die deelnemen aan WWViews
Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews WWViews C/o The Danish Board of Technology Antonigade 4 DK-1106 Copenhagen K Denemarken Tel +45 3332 0503 Fax +45 3391 0509 wwviews@wwviews.org www.wwviews.org
Nadere informatieDe waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie
De waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie Geschreven door: Lesley Huang en Pepijn Veldhuizen Vakken: Economie School en klas: Scholengemeenschap Were Di, vwo 6 Begeleider: De heer
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL A8-0341/45. Amendement. Roger Helmer, David Coburn namens de EFDD-Fractie
9.12.2015 A8-0341/45 45 Overweging H H. overwegende dat klimaatverandering, niet-concurrerende energieprijzen en de bijzonder grote afhankelijkheid van onbetrouwbare leveranciers uit derde landen een bedreiging
Nadere informatieSamenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB
Vergelijking van de CO 2 -uitstoot per vervoermiddel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Samenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB 100% Gerecycleerd papier Januari
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieSamenvatting voor beleidsmakers
Road book towards a nuclear-free Belgium. How to phase out nuclear electricity production in Belgium? rapport door Alex Polfliet, Zero Emissions Solutions, in opdracht van Greenpeace Belgium Samenvatting
Nadere informatieWASA KOMT OP VOOR DE PLANEET
WASA KOMT OP VOOR DE PLANEET WASA BELOOFT: ONS MERK COMPENSEERT CO 2 VOOR 100% 1 We zijn van mening dat opkomen voor de planeet, door onze ecologische voetafdruk te verkleinen en CO 2 te compenseren, de
Nadere informatieNationale Energieverkenning 2014
Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare
Nadere informatieThe Day After tomorrow... Waarom wachten
The Day After tomorrow... Waarom wachten als we vandaag kunnen reageren? The Day After Tomorrow, de film van Roland Emmerich (Godzilla en Independence Day), verschijnt op 26 mei 2004 op het witte doek.
Nadere informatieEnergieverbruik gemeentelijke gebouwen
MILIEUBAROMETER: INDICATORENFICHE ENERGIE 1/2 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 Milieubarometer: Energieverbruik gemeentelijke gebouwen Indicatorgegevens Naam Definitie Meeteenheid Energieverbruik gemeentelijke
Nadere informatieMen gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland.
Herhalingsoefeningen De sprong, thema 8 Vocabulaire Oefening 1 Vul het goede woord in. Verander de vorm als dat nodig is. Kies uit: bewegen, bijdragen aan, biologisch, duurzaam, energiebronnen, energierekening,
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatie2013 breekt klimaatrecords: wetenschappers vragen dringend meer emissiereducties
Veerle Solia Van: BBL - Beleidsbabbel Verzonden: vrijdag 12 september 2014 11:55 Aan: BBL - Beleidsbabbel Onderwerp: Kerncentrales langer openhouden is een schijnoplossing Kan je
Nadere informatieGegevens stroometikettering 2004
CE CE Oplossingen voor Oplossingen voor milieu, economie milieu, economie en technologie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: fax: 015 015 2 150 150 151 151
Nadere informatieLatijns-Amerika aarzelt over hernieuwbare energie zaterdag, 15 augustus 2015 12:30
Waterkrachtcentrale's vormen een belangrijke energiebron in Zuid-Amerka, zoals hier bij de Itaipudam, een Braziliaans-Paraguyaanse stuwdam in de rivier de Paraná op de grens van de Braziliaanse staat Paraná
Nadere informatieEnergie voor morgen, vandaag bij GTI
Energie voor morgen, vandaag bij GTI Jet-Net docentendag 5 juni 2008 GTI. SMART & INVOLVED GTI is in 2009 van naam veranderd: GTI heet nu Cofely SLIMME ENERGIENETWERKEN, NU EN MORGEN 2008 2010 Centrale
Nadere informatieSonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort
SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort Klimaat & Klimaatverandering Gevolgen klimaatverandering Opwarming van de Aarde Broeikaseffect Klimaatmodellen An Inconvenient Truth VN - Akkoord van Parijs Nederlands
Nadere informatieINLEIDING Bovendien vervuilen diezelfde energiebronnen onze planeet!
INLEIDING Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen: koken, verwarmen, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel verschillende
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, september 2014 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,9% Figuur 1 bio-elektriciteit
Nadere informatieBasisles Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Energietransitie Werkblad Basisles Energietransitie Werkblad 1 Wat is energietransitie? 2 Waarom is energietransitie nodig? 3 Leg in je eigen woorden uit wat het Energietransitiemodel
Nadere informatieTraject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid
Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, februari 2015 1 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,8 % Figuur 1 zon-elektriciteit
Nadere informatieBanken ondermijnen de toekomst Over de investerings- en financieringspraktijk van banken in fossiele brandstoffen en duurzame energie
Banken ondermijnen de toekomst Over de investerings- en financieringspraktijk van banken in fossiele brandstoffen en duurzame energie Een samenvatting van de bevindingen voor Nederland van een onderzoek
Nadere informatieENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40%
ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statistische gegevens, van marktgegevens, van de databank
Nadere informatieNIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen
NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen Felix Gruijters Nuon Amsterdam ArenA 12 oktober 2011 1 A convenient truth 44 triljard dollar staat op het spel Die waarde biedt kansen A convenient truth
Nadere informatieVisie op Windenergie en solar Update 2014
Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatieElektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
Nadere informatieDit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen.
INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel
Nadere informatieDe toekomst voorbereiden
Het milieu beschermen. Afdrukken dit document alleen indien nodig De toekomst voorbereiden Partner in duurzaam vertrouwen SPIE is Europees leider wat betreft diensten in de domeinen van elektriciteit,
Nadere informatieSchone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse schone technologie sector
Wereld Natuur Fonds Driebergseweg 10 Postbus 7 3700 AA Zeist Tel: +31 30 693 7333 Direct: Fax: +31 30 691 2064 Info@wnf.nl www.wnf.nl Schone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING. N.B. : Voor de algemene analyse zie de analytische synthese.
Directoraat-generaal Communicatie EENHEID PUBLIEKE OPINIE Brussel, 15/10/2008 KLIMAATVERANDERING Speciale Eurobarometer 300 Voorjaar 2008 Eerste ruwe resultaten: Europees gemiddelde en belangrijke nationale
Nadere informatieWat is energie? Als een lichaam arbeid kan leveren bezit het energie Wet van het behoud van energie:
ENERGIE Wat is energie? Als een lichaam arbeid kan leveren bezit het energie Wet van het behoud van energie: energie kan noch ontstaan, noch verdwijnen (kan enkel omgevormd worden!) Energie en arbeid:
Nadere informatieInleiding: energiegebruik in bedrijven en gebouwen
Inleiding: energiegebruik in bedrijven en gebouwen Energie Energie is een eigenschap van de materie die kan worden omgezet in arbeid, warmte of straling. De eenheid van energie is de Joule. De fundamentele
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2014, Vito, januari 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2014 bedraagt 5,7 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieHet nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION
Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Overzicht 1. Klimaat en energie: waar zijn we? 2. Waarom een nieuw raamwerk voor 2030? 3. Belangrijkste elementen 2030
Nadere informatieHartelijk welkom! Uniek nieuw initiatief Transition Town Breda Energie coöperatie: Brabants Eigen Energie (BREE)
Hartelijk welkom! Uniek nieuw initiatief Transition Town Breda Energie coöperatie: Brabants Eigen Energie (BREE) Peter Nuijten Mob: 06-22811585 E-mail: peter.nuijten@hotmail.nl 1 Concept Energie coöperatie
Nadere informatieBijlage Indicatieve streefcijfers voor de lidstaten
bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C 311 E van 31/10/2000 Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bevordering van elektriciteit uit hernieuwbare
Nadere informatieAggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen
Een perspectief voor Vlaanderen Bedreigingen en uitdagingen voor de Aggiornamento industrie Een perspectief voor Vlaanderen VWEC auteur functie datum Marc Van den Bosch Sr. Adviseur energie en milieu VOKA
Nadere informatie28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieBiomassa: brood of brandstof?
RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply
Nadere informatieErdi Holding B.V. Voortgangsrapportage 2017
01-01-017 t/m 31-1-017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017 3. Historische vergelijking 4. Relatieve uitstoot 5. Directe en indirecte emissies 6. Klimaatcompensatie
Nadere informatieHernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft
Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige
Nadere informatieEen overzicht van de hernieuwbare-energiesector in Roemenië
Een overzicht van de hernieuwbare-energiesector in Roemenië Roemenië ligt geografisch gezien in het midden van Europa (het zuidoostelijk deel van Midden-Europa). Het land telt 21,5 miljoen inwoners en
Nadere informatieHernieuwbare energie in Brussel
Hernieuwbare in Brussel Achtergrond en vooruitzichten Hernieuwbare in Brussel: welke opportuniteiten voor de bouwbedrijven? Afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame gebouwen F. Cornille 19/10/2017
Nadere informatieENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019
ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:
Nadere informatie6981/17 ASS/sl 1 DG C 1
Raad van de Europese Unie Brussel, 6 maart 2017 (OR. en) 6981/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 6 maart 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 6626/17 Betreft:
Nadere informatieLes Biomassa. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne-energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieInsights Energiebranche
Insights Energiebranche Naar aanleiding van de nucleaire ramp in Fukushima heeft de Duitse politiek besloten vaart te zetten achter het afbouwen van kernenergie. Een transitie naar duurzame energie is
Nadere informatieTariefontwikkeling Energie 08 2015
In dit bericht geeft Ploos Energieverlening (Ploos) haar visie op verschenen nieuwsberichten aangaande ontwikkelingen energietarieven van de afgelopen maand. Het betreft de analyses van verschillende partijen
Nadere informatieWindenergie goedkoper dan kernenergie!
Go Wind - Stop nuclear Briefing 1 26 june 2002 Windenergie goedkoper dan kernenergie! Electrabel geeft verkeerde informatie over kostprijs van kernenergie en windenergie. Electrabel beweert dat windenergie
Nadere informatieFactsheet: Dong Energy
Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9
Nadere informatieDe kleur van stroom: de milieukwaliteit van in Nederland geleverde elektriciteit
De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in geleverde elektriciteit Feiten en conclusies uit de notitie van ECN Beleidsstudies Sinds 1999 is de se elektriciteitsmarkt gedeeltelijk geliberaliseerd. In
Nadere informatieVoorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.3.2016 COM(2016) 62 final 2016/0036 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de ondertekening, namens de Europese Unie, van de Overeenkomst van Parijs, die
Nadere informatieEEN «CARBON CREDIT CARD» OM BELGEN WAKKER TE MAKEN
EEN «CARBON CREDIT CARD» OM BELGEN WAKKER TE MAKEN «Het is noodzakelijk dat de Belgen hun verbruik en aankoop van goederen en diensten aanpassen» Age quod agis Belgium Climate Team: Ir. Philippe DELAISSE
Nadere informatieING Belgium Economic Newsletter
[Heading 1] Global Markets Analysis Studie ING 14 februari 2019 IBEN nr. 2019-01 ING Belgium Economic Newsletter Kan technologie ons beschermen tegen de klimaatverandering? De Overeenkomst van Parijs,
Nadere informatieENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers % 80% 60% 40%
ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2012 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statististische gegevens, van marktgegevens, van de
Nadere informatieSETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST
E u r o p e s e Commissie INFORMATIESYSTEEM VOOR STRATEGISCHE ENERGIETECHNOLOGIEËN SETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST http://setis.ec.europa.eu Europese Commissie Informatiesysteem voor strategische
Nadere informatieCuraçao Carbon Footprint 2015
Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding
Nadere informatieOverzicht en perspectieven voor een duurzame ontwikkeling van asfalt in een economie in voortdurende verandering. Wim Teugels Nynas N.V.
Overzicht en perspectieven voor een duurzame ontwikkeling van asfalt in een economie in voortdurende verandering Wim Teugels Nynas N.V. Een economie in beweging In een tijdspanne van 2 jaar is de olie
Nadere informatieZonnewind CVBA Samen energie besparen en groene energie produceren in Zandhoven
Zonnewind CVBA Samen energie besparen en groene energie produceren in Zandhoven Danny Gladines - danny.gladines@zonnewind.org - +32479297228 Waarom? Bezorgdheid om onze planeet 1. 200 jaar technologische
Nadere informatieTabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O--14-052
Tabellenbijlage Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O--14-052 Verantwoording Dit rapport is de tabellenbijlage bij de Nationale Energieverkenning 2014 verschenen
Nadere informatie