Algemene brandrisico Aanwezig in de (werk)omgeving, niet gekoppeld aan de werkposten zelf

Transcriptie

1 Erik De Smet i.o.r.

2 Doel: Een situatie creëren waar het (rest)risico aanvaardbaar is Algemene werkwijze: Wat kan er verkeerd gaan, wat zijn de gevaren? Wat is de waarschijnlijkheid? Wat zijn de mogelijke gevolgen? Wat kan men doen om het risico te beheersen? Voor Brand: 2 type risico s: Brandrisico van een warme werkpost Aanwezigheid van ontvlambare producten Aanwezigheid van een ontstekingsbron (vlam, heet voorwerp) Risico op brandwonden Risico op brand als gevolg van een incident Algemene brandrisico Aanwezig in de (werk)omgeving, niet gekoppeld aan de werkposten zelf

3 Dit brandrisico heeft speciale kenmerken: Het brandgevaar is discontinu en progressief Potentieel aan materiële schade is vaak veel groter dan de mogelijke menselijke schade De groep van mogelijke slachtoffers is soms veel groter dan de eigen werknemers (bezoekers, klanten, leerlingen, patiënten) Tussenkomst van de brandweer Analysemethodes voor veiligheid op de werkpost zijn minder geschikt voor het algemene brandrisico Specifieke methodes gericht op brandrisicoanalyse zijn aangewezen

4 Risicobeheersing = eerst preventie, daarna bescherming. Preventie = brand voorkomen De mogelijkheden zijn beperkt, gezien de meest voorkomende oorzaken: Beschadiging van een energiedrager: kabel, leiding, Defect van een toestel dat brandbaar materiaal bevat : houtbewerking, Menselijke dommigheden Wel: Regels van goed vakmanschap, periodieke controles Bescherming = gevolgen van een brand beperken Bescherming zal altijd nodig zijn Risicoanalyse bepaalt het beschermingsconcept. De bepalingen in de regelgeving zijn grotendeels op bescherming gericht

5 Checklists: Geschikt voor goed gekende en elementaire activiteiten Basiskennis is voldoende Beoordeling niet altijd eenduidig Puntensystemen (ranking methods) Soort checklist met gewogen waarderingen Voor een bepaald type gebouwen (bvb. Kantoren) Methodiek: SOM van gewogen waarderingen geeft een score die vergeleken wordt met een referentiepunt Feitenboom of ETA : scenario s met knooppunten Bij elke knoop hoort een waarschijnlijkheid wel/niet Risico = som van producten waarschijnlijkheid x ernst v/d gevolgen Risicoprofiel: meerdere scenarios op een grafiek met grens tussen veilig:onveilig Simulaties Tijd nodig om te evacueren is kleiner dan tijd nodig voor een gevaarlijke brand HAZOP : brand als onderdeel van een complexe risico-analyse FRAME en FRAM-ini

6 Fire Risk Assessment Method (for) Engineering Methode voor de ontwerper: keuze van een brandbeschermingsconcept Voor niet-standaard gebouwen en situaties Ontwikkeld uit Gretener-methode (1970) Vergelijkbaar met de Kinney-benadering : houdt rekening met Ernst, Blootstelling, Frequentie Risico en veiligheidsniveau als getallen Werkt met 3 brandscenario s: gebouw en inhoud, personen, activiteiten Beoordeelt het risico MET inbegrip van de bescherming Afweging van gunstige en ongunstige factoren (70-tal deelfactoren) Gebaseerd op wetenschappelijke kennis en expertise (statistieken) Derde versie: 2008 (2013) (vorige 1988, 2000) Kan door 1 geschoold persoon uitgevoerd worden Voldoende kennis van brandveiligheid is vereist Ondersteuning : rekenblad (Excel 2010 toepassing) NIET gekoppeld aan een (nationale) regelgeving!

7 Brandrisicoberekening per COMPARTIMENT 3 brandscenario s: GOEDEREN = gebouw + inhoud, PERSONEN, ACTIVITEITEN, dus 3 berekeningen Basisformule voor de goederen: Het risico R = P / A * D, waarbij : P = q * i * v * g * e * z Potentieel Risico = serie factoren Ernst beoordeling van brandontwikkeling en beheersbaarheid A = 1.6 a t c Aanvaardbaar Risico = serie factoren Blootstelling beoordeling van ontstekingsbronnen, evacuatietijd, waarde van inhoud D = W * N * S * F Beschermingsgraad = serie factoren Kans Catastrofe hoe meer bescherming, hoe kleiner die faalkans Vergelijkbare formules voor de personen en de activiteiten Berekening op basis van verifieerbare gegevens Gewicht van de factoren is bepaald met schadestatistieken Empirische formules om eindwaarden rond 1 te bekomen R schaal evolueert logaritmisch

8 Na berekening van R, R 1 en R 2 geldt, voor een goed beschermd gebouw, dat : R= P/A D 1 R 1 = P 1 / A 1 D 1 1 R 2 = P 2 / A 2 D 2 1 Gebouw: R = 1 of tot 10 % schade = goed beschermd compartiment. R = 1.6 = > 40 % schade = brandoverslag vermijdbaar R = 2 = > 100 % schade (mag verloren gaan) R > 2 : mogelijkheid dat de brand overslaat De grootste te verwachten schade bij brand = 10 R %, maar dit klopt niet bij brandstichting Technische premievoet brandverzekering = R x 0.8 Personen: altijd R 1 1 nastreven Activiteiten: Risico R 2 1 nastreven Exploitant bepaalt de aanvaardbaarheid, Is meestal niet belangrijk voor de overheid Bij onaanvaardbaar hoog risico: herberekenen met aanpassingen (varianten)

9 FRAME rekenblad

10 Wie gebruikt FRAME? meer dan 1000 geregistreerde gebruikers in + 50 landen: België, Spanje, Latijns Amerika, Functies :

11 Mag het ietsje minder zijn? Kwalitatieve methode, beschikbaar sinds augustus 2013 kwalificaties (laag, gemiddeld, hoog, zeer hoog) waarden afgeleid uit FRAME, maar de benadering is eenvoudiger voor minder complexe gevallen conformiteit aan evacuatievoorschriften is vereist met uitsluiting van bepaalde situaties (bvb. max. 500 personen) Doel: Brandveiligheid voor goederen (eigendom) en personen Risicobepaling voor de eigendom komt voor die voor de personen Bepaalt het risiconiveau voor een situatie zonder eigen bescherming Orienteert de gebruiker voor de keuze van die eigen bescherming in functie van het risiconiveau : 5 beschermingsconcepten.

12 BASIC BESCHERMING Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 Risico Klasse I minimaal aanbevolen Superieur Superieur Superieur Risico Klasse II onvoldoende noodzakelijk aanbevolen Superieur Superieur Risico klasse III onvoldoende onvoldoende noodzakelijk aanbevolen Superieur Risico klasse IV onvoldoende onvoldoende onvoldoende noodzakelijk aanbevolen Risico klasse V onvoldoende onvoldoende onvoldoende onvoldoende noodzakelijk

13 Basic: De gebruikers van het gebouw kunnen een beginnende brand ontdekken, de brandzone op eigen kracht verlaten indien nodig en de brandweer oproepen voor hulp. De brand is gemakkelijk beheersbaar. telefoon + blusser(s) + uitgang(en) Categorie 1 (Standaard) Het gebouw is uitgerust met manuele middelen voor brandalarm en brandbestrijding. Een elementair brandveiligheidsplan geeft aan de gebruikers aan wat te doen in geval van brand en hoe de brandweer op te roepen voor hulp. De brandweer treedt op volgens hun standaard procedures en kan de brand op korte tijd beheersen.

14 Categorie 2 (met automatische branddetectie) Automatische branddetectie met alarm, middelen voor manuele brandbestrijding. Gedetailleerd brandveiligheidsplan voor de gebruikers; De brandweer heeft een aangepast interventieplan voor dit gebouw. Categorie 3 (met sprinklers) Automatische sprinklers en een brandalarmsysteem voor de gebruikers. Gedetailleerd brandveiligheidsplan voor de gebruikers ; De brandweer heeft een aangepast interventieplan voor dit gebouw Categorie 4 : maatwerk brandveiligheidsplan + interventieplan + keuze van de bescherming is op maat uitgewerkt

15 Supermarkt: 1930 m², winkelruimte: 1470 m², opslag: 400 m², kantoor: 60 m², hoogte plafond: 4m Uitgangen: Winkel: 1470 m²/ 3m² per p. = 490 personen. 490 : 60 = 8.16 dus 9 uitgangseenheden vereist 3 dubbele deuren van 1.80 m = 3 x 3 eenheden = 9 opslag + kantoor 460 m² / 10 m² per p. = 46 personen. 1 uitgang van 1 eenheid volstaat (bijlage 2 art 2.2.1) Onbrandbare constructie + 5%, brandwerend geverfd staal R30 Activiteit zit volgens EN in sprinklerklasse: OH3 Trage brandverspreiding semi-professioneel brandweerkorps (Y); tijd min; watervoorziening is adequaat.

16 1. Brandduur DU1- DU2 DU3 2. Brandontwikkeling DE1 DE2 DE3 DE4 DE =>3. Ernst van de brand: SEV1 tot SEV6 4. Kenmerken v/ h compartiment : COM score van 1 tot Middelen voor brandbestrijding : FFM score van 2 tot => 6. Doeltreffendheid EF1 EF2 EF3 EF =>7. Risicoklasse Eigendom: RCP I RCP V De risicoklasse bepaalt het brandbeschermingsconcept 2 geldige concepten: noodzakelijk / aanbevolen

17 Gebruiksfunctie 11. Laag risico klasse LH Kantoren Woningbouw Scholen Gezondheidszorg (hospitalen, enz.) Hotels en logiesbedrijven Normaal risico met lage brandlast EN klasse OH Normaal risico met middelgrote brandlast EN klasse OH Vuurbelastingdensiteit MJ/m² check 23. Normaal risico met grote brandlast EN klasse OH Normaal risico met zeer grote brandlast EN klasse OH Hoog risico klasse EN HH Hoog risico klasse EN HH Hoog risico klasse EN HH3 en HH Rekstapeling 6750 Constructietype MJ/m² 1. Volledig in onbrandbare materialen, bv.. een beton- of staalbouw 0 2. Onbrandbare constructie, maar met max. 10% brandbare materialen voor ramen, dakisolatie, dakbedekking, enz Houten skelet maar afgewerkt met onbrandbare materialen Metselwerkconstructie met houten vloeren en dakgebinte Onbrandbaar gebinte, brandbare afwerking Volledig brandbare constructie Totale vuurbelasting gebruik + constructie 2100 Brandduur: DU1 (medium)

18 De brandverspreiding wordt hoofdzakelijk bepaald door de warmtevrijgave HRR (heat release rate) Categorie brandontwikkeling Typische HRR Typische inhoud DE1 Traag < 100 kw/m² Natte, (bijna) onbrandbare, moeilijk te ontsteken (zelfdovende) materialen, zoals : machines, huishoudtoestellen, metalen voorwerpen, onbrandbare (bouw)materialen, vleeswaren, groene planten, DE2 Matig kw/m² bv. de inhoud van residentiële gebouwen DE3 Gemiddeld kw/m² Matig tot snel brandend: voor de meeste gebouwen DE4 Snel kw/m² gebouwen met overwegend materialen zoals textiel, hout, papier, droge voeding, volle plastics DE5 Zeer snel kw/m² Brandbare en zeer brandbare materialen zoals geëxpandeerd plastic, verpakkingsfilm, houtstof, brandbare vloeistoffen Brandverspreiding: DE2 Brandduur: DU1 SEV3 gemiddeld

19 Kenmerk Beoordelingscriteria Score Floor area: Atot m² Totale vloeroppervlakte van het g= Atot / compartiment, inclusief mezzanines, platformen, en dergelijke : 40 = 1.10 Toegang van buiten Gebouw enkel bereikbaar aan een smalle kant Verdubbel waarde g + 50 % van de perimeter bereikbaar voor de brandweer Minder dan 50 % van de perimeter bereikbaar Niveau Gelijkvloers 0 Compartiment 1 verdieping boven het 4 toegangsniveau Compartiment 2 of 3 verdiepingen boven het toegangsniveau Compartiment tot 8 verdiepingen hoger 10 Compartiment tot 15 verdiepingen hoger 12 Compartiment boven de 15 de verdieping 20 Ondergrondse verdiepingen 10 Afstand vloer plafond Plafondhoogte < 3m 2 3m < Plafondhoogte < 6m 1 Plafondhoogte > 6m 0 Structurele brandweerstand R60 of meer 0 R30 of meer 4 Minder dan R30 9 Totale score voor de compartimentkenmerken COM = som van scores = COM 6.10 = A Gemakkelijk

20 Kenmerk Evaluatiecriteria Score Tussenkomende brandweerpost of korps 1. voltijds bemande post 24 h/ days/7 2. Professioneel bemande post (overdag 6 bemand, s nachts met versterking na oproep) 3. Beperkt (deeltijds professioneel) 4 4. Vrijwilligerkorps 2 Aankomst eerste ploeg 1. Eerste ploeg in minder dan 10 min 10 terplaatse 2. Aankomst na 10 tot 15 min 8 3. Aankomst na 15 tot 30 min 5 4. Meer dan 30 minuten nodig 0 Publieke en private watervoorzieningen Capaciteit 120 m³, adequaat netwerk 6 voor brandbestrijding voor distributie, netwerk statische druk 5 bar Capaciteit < 120 m³ of druk < 5 bar 2 Tanker of mobiele pomp nodig 0 Brandweermiddelen totale score FFM = 18 FFM18 = MH COM 6.10 = A gemakkelijk EF4 hoog SEV3 gemiddeld RCP II

21 A. Ontstaan van brand IGN van 1 tot +6 B. Brandontwikkeling (= stap 2) DE1 tot DE5 A + B => C. Niveau van blootstelling EX D. Tijdmarge voor veilig vluchten ET1 tot ET6 C + D => E. Risicoklasse Personen RCO 1 tot RCO 5 De risicoklasse bepaalt het brandbeschermingsconcept 2 geldige concepten: noodzakelijk / aanbevolen

22 Gebruiksfunctie Ontstekingswaarschijnlijkheid 01. Niet-industriële activiteiten ( woningen, kantoren, scholen, enz.) IGN Industrie van onbrandbare producten IGN 0 1. De meeste types industrie, winkelcentra, handelszaken IGN 2 2. Industrie van brandbare producten zoals hout, papier, petrochemie IGN 4 3. Opslagplaatsen IGN 0 Verzwarende factor Verwarming met open vlam in het compartiment Bij gasverwarming: zonder afsluiting gas bij lekdetectie Verwarming met hout- of afvalkachels Niet-conforme elektrische installatie Permanent ontploffingsgevaar ATEX zone 0 Ontploffingsgevaar bij normale werking ATEX zone 1 Ontploffingsgevaar bij abnormale werking ATEX Zone 2 Stofontploffingsgevaar ATEX zones 20/21/22 Vrijkomen brandbaar stof zonder adequate afzuiging Verven, spuiten, bekleden met ontvlambare producten; gebruik van solventen en brandbare lijmen, enz ; zonder afscheiding van de hoofdactiviteit: Idem; In een afzonderlijke ruimte, zonder aangepast ventilatiesysteem Brandgevaarlijk menselijk gedrag ( bv. oncontroleerbare rokers) Verhoogd met Ontsteking: IGN 2 laag Brandverspreiding: DE2 Blootstelling: EX2 Laag

23 1. wakker en vertrouwd met het gebouw, bv. in kantoren en fabrieken ET 1 2.a: wakker en niet vertrouwd met het gebouw, bv. winkels, tentoonstellingen, musea, ET 2 ontspanningsruimten, 2.b: mobiele personen, begeleiding nodig voor evacuatie (bv. leerlingen) ET 2 3. mogelijk slapend, vertrouwd met de omgeving : woninggebouwen ET 3 4. mogelijk slapend, niet vertrouwd met de omgeving: logiesgebouwen, hotels, ET 4 5. personen met beperkte mobiliteit : zieken, ouderen, gevangenen ET 5 6. personen die individuele hulp nodig hebben voor evacuatie: bedgebonden patiënten, ET 6 rolstolgebruikers, mentaal verwarde personen 7. groepen van meer dan 500 personen ET 7 Vluchttijd : ET2 Blootstelling EX2 Laag RCO 1

24 BEPERKTE BESCHERMING Categorie 1 (standaard) Categorie 2 (detectie) Categorie 3 (sprinklers) Categorie 4 (maatwerk) RCP I RCO 1 RCP II RCO 2 RCP III RCO 3 RCP IV RCO 4 minimaal aanbevolen Superieur Superieur Superieur onvoldoende noodzakelijk aanbevolen Superieur Superieur onvoldoende onvoldoende noodzakelijk aanbevolen Superieur onvoldoende onvoldoende onvoldoende noodzakelijk aanbevolen RCP V RCO 5 onvoldoende onvoldoende onvoldoende onvoldoende noodzakelijk

25 FRAM-ini rekenblad

26 FRAM-ini : Uitleg + rekenblad EXCEL + handleiding (pdf) te downloaden van: FRAME toelichting in NL, FR, EN, DE, SP, PT, IT Mogelijke toepassingen en praktijkvoorbeelden Documenten: Theoretical Basis and Technical reference Guide (EN) Voorbeelden van berekeningen (EN) Handleiding in meerdere talen Software FRAME: aanvragen Excel toepassing (uitgewerkt met Vinçotte): De formules kunnen niet gewijzigd worden! Gratis voor geregistreerde gebruikers Gebruik op eigen verantwoordelijkheid! Inschrijven op FRAME 2013 met e- mail naar :

27 FRAM-ini: kwalitatief FRAME: semi-kwantitatief: berekend risico FRAM-ini: personen + goederen, FRAME: + activiteiten FRAM-ini: vraagt conforme evacuatiewegen, maximum 500 personen; FRAME gebruikt berekende evacuatietijd FRAM-ini: 2 types bescherming: noodzakelijk of aanbevolen. FRAME: de gebruiker kiest zelf bescherming in functie van zijn objectieven FRAM-ini: 16 beoordelingselementen, FRAME: 18 factoren, 70 deelfactoren GEEN Checklist voor de conformiteit met de regelgeving!!!