Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt. Mobiliteitsbranche

Transcriptie

1 Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche

2 Colofon is een uitgave van Innovam. Uitgever innovam Website Telefoon Bezoekadres Structuurbaan 2, 3439 MB Nieuwegein Postadres Postbus 2360, 3430 DV Nieuwegein Tekst bram Wolf MSc., dr. Eric van t Hof, Willem van Dalfsen MSc. Vormgeving Etske Mounier-Molijn 2014 Innovam Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Innovam. Het gebruik van cijfers en/of tekst als toelichting of ondersteuning bij artikelen, boeken en scripties is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. Alle gegevens zijn zo nauwkeurig mogelijk geactualiseerd tot op de dag van ter perse gaan. Wijzigingen voorbehouden. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.

3 Inhoud 1. samenvatting > Zorgen in de branche houden aan door dalende verkopen en kleinere aftersales > Daling aantal leerlingen en leerbanen > 6 2. Kengetallen motorvoertuigen- en tweewielerbranche > Daling van het aantal bedrijven > Aantal werknemers onder de > Onderwijscijfers > minder leerlingen in de sector > concurrentie binnen vmbo > daling bij BBL-opleidingen zet door ten gunste van de BOL-opleidingen > arbeidsmarkt motorvoertuigen- en tweewielertechniek > Kans op werk en een leerbaan > 30 kans op een leerbaan > 32 vraag naar stagiairs > 32 kans op werk > vertrek van personeel > vraag naar personeel > 37 Bijlage 1 Bronnen > 42 3

4 1

5 1. Samenvatting 1.1. Zorgen in de branche houden aan door dalende verkopen en kleinere aftersales Bedrijven in de mobiliteitssector zitten nog steeds in zwaar weer. Het voorzichtige macro-economische herstel en een toename van het consumentenvertrouwen wordt nog niet weerspiegeld in de verkoopaantallen van auto s en werkplaatsomzet. Verkopen nog verder onder druk Volgens het CBS is de Nederlandse economie uit de recessie van de afgelopen jaren. Kijkend naar totaal 2013 dan is de economie gekrompen met 0,8% ten opzichte van De consumentenbestedingen over het totale jaar 2013 lagen 2,9% lager dan in Vooral aan duurzame goederen zoals wasmachines, meubels en auto s werd minder uitgegeven. In de laatste drie kwartalen van 2013 heeft echter een omslag plaatsgevonden. Ten opzichte van een jaar eerder is de economie in het vierde kwartaal met 0,8% gegroeid. Het einde van de recessie is nog niet zichtbaar in de cijfers van de mobiliteitssector. De geschatte omzet in de branche is met 1,1 miljard gedaald naar 78,4 miljard. Het is voor het eerst sinds 2009 dat er sprake is van een daling van de geschatte omzet (BOVAG 2013). De daling van het aantal onderhoudsmomenten in de periode was door de RAI vereniging oorspronkelijk geraamd op -5%. In oktober 2013 is deze prognose bijgesteld naar een daling van 8,5% over dezelfde periode (RAI vereniging, 2013). In 2013 zijn er nieuwe auto s verkocht. Dit is een daling van 17% ten opzichte van Het is vooral te danken aan een sterk laatste kwartaal dat het aantal verkopen niet nog lager is. Door het aflopen van stimuleringsmaatregelen van de overheid op zuinige auto s zijn er in het laatste kwartaal van % meer auto s verkocht dan in hetzelfde kwartaal in De maand december gaat met een verkoopaantal van auto s (+115%) de boeken in als de beste maand ooit (BOVAG 2014). De verkoop in de zakelijke markt ziet er door overheidsstimulering nog redelijk goed uit (ING, 2014). Het is in het bijzonder de particulier die minder nieuwe auto s gekocht heeft (ING, 2014). Het aantal particuliere tenaamstellingen in 2013 is met 41% gedaald ten opzichte van De verkopen van occasions door bedrijven aan particulieren is in 2013 in vergelijking met 2012 gedaald met 3%. Ook is de verkoop tussen consumenten onderling gedaald met 0,9%. Uit cijfers van de BOVAG (2014) blijkt dat het gemiddelde dealerrendement gelijk gebleven is. In 2012 was het dealerrendement 0,31%, in 2013 is dat 0,38%. Een gezond rendement is volgens de BOVAG ongeveer 2% (BOVAG 2014). Net als bij de personenauto s zien we bij vrachtwagens een effect van het aflopen van stimuleringsmaatregelen door de overheid. Hier betreft het de stimuleringsmaatregelen op euro VI voertuigen. Het aantal nieuw verkochte vrachtwagens ligt hierdoor 8,3% hoger in 2013 dan in 2012, versus Het aantal verkochte lichte bedrijfsauto s is met 10,5% gedaald van in 2012 naar in Er zijn in Nederland nieuwe snor-, brom- en motorfietsen verkocht in In 2012 bedroeg dit aantal nog hetgeen een daling betekent van 12%. De snorfietsenmarkt leverde 13% in, de bromfietsenmarkt 16% en de motorfietsenmarkt 6%. Aantal faillissementen nog steeds aanzienlijk Volgens het CBS is het aantal faillissementen in de sector autohandel en industrie in In 2011 en 2012 bedroeg het aantal faillissementen 172, en 205. In de eerste drie maanden van 2014 zijn er weer 57 bedrijven failliet gegaan (Faillissementsregister april 2014). 5

6 6 Daling aantal werknemers in de branche Het aantal werknemers in de mobiliteitssector is voor het eerst sinds 2003 gedaald tot onder personen (OOMT, 2014). Vooral in de personenautobranche is het aantal werknemers gedaald. Gezien het aantal faillissementen is het niet verwonderlijk dat ook het aantal werkgevers in de branche is afgenomen van naar Kijkend naar bedrijfsomvang zien we een absolute afname van het aantal bedrijven met 6 tot 100 werknemers in dienst. Het aantal kleinere en grotere bedrijven blijft redelijk stabiel. Arbeidsmarkt met weinig mobiliteit Dat de mobiliteitsbranche het momenteel zwaar heeft is ook zichtbaar in de arbeidsmarktmobiliteit van werknemers in de branche. Zo is het percentage bedrijven waar werknemers vertrokken zijn gelijk gebleven aan vorig jaar 35% (Innovam, 2013). Het percentage gedwongen vertrek is echter toegenomen van 17% naar 19%, terwijl het aantal vrijwillig vertrokken mensen is afgenomen van 23% naar 18%. Voor de periode verwacht 15% van de bedrijven dat er van nog meer mensen afscheid genomen moet worden. Vooral in sales en werkplaats worden ontslagen verwacht. Vraag naar personeel lager dan afgelopen jaar Waar in de periode nog 30% van de bedrijven behoefte heeft aan nieuw personeel (Innovam, 2013) is dat in %. Deze daling zien we terug in een lagere vervangingsvraag van 19% naar 9% en uitbreidingsvraag van 16% naar 10% in Verreweg de meeste bedrijven met behoefte aan personeel hebben één vacature (74%). Deze cijfers komen overeen met de eerder vermelde daling van het aantal werknemers. Van vergrijzing is nog geen sprake In tegenstelling tot veel andere branches, zoals de carrosseriebranche en technische installatiebranche, is er in de mobiliteitsbranche nog geen sprake van een grijze golf. De gemiddelde leeftijd van werknemers loopt wel op, maar de branche kent ook twee keer zoveel instroom van jongeren ten opzichte van het landelijk gemiddelde (CBS, 2014). Mede hierdoor ligt de gemiddelde leeftijd in de mobiliteitsbranche op 37,8 jaar. Van de werkzame beroepsbevolking is de gemiddelde leeftijd 41,6 jaar (CBS, 2014) Daling aantal leerlingen en leerbanen De ontwikkelingen bij bedrijven in de branche hebben hun weerslag op het onderwijs. Het aantal leerlingen dat start met een opleiding in de mobiliteitssector daalt ook dit jaar. Leerlingen die willen starten in de mobiliteitssector hebben steeds meer moeite een leerbaan te vinden. Instroom vmbo techniek stijgt, voertuigentechniek blijft dalen Het totaal aantal vmbo-leerlingen dat een technische opleiding volgt laat een stijging zien van 2% (DUO, 2013) ten opzichte van Een stijging van vmbo-leerlingen was de afgelopen jaren alleen zichtbaar bij de opleiding Techniek Breed. Ook dit schooljaar zien we hier de grootste toename (+11%), maar ook traditionele opleidingen als Installatie- & Elektrotechniek, Metaal- & Metaalelektrotechniek laten een stijging zien van het aantal leerlingen. Gevolg is dat voor het eerst sinds er weer een stijging is van het totaal aantal leerlingen met een technische vooropleiding. De instroom van leerlingen in de vmbo-opleiding voertuigentechniek is in vergelijking met voorgaand schooljaar echter gedaald met 4%. Aantal BBL-leerlingen nu net zo groot als BOL-leerlingen Op het mbo is ten opzichte van een daling van 6% zichtbaar in het aantal leerlingen motorvoertuigenen tweewielertechniek. Hierbij is het aantal BBL-leerlingen 16% minder dan vorig jaar. Het aantal BOL-leerlingen is daarentegen toegenomen met 6%. Dit beeld is vergelijkbaar met vorig schooljaar. De instroom is stabiel op eerstejaars leerlingen (2013 & 2012), maar ligt lager dan de jaren ervoor. Er stromen hierdoor meer leerlingen uit de opleidingen dan er instromen.

7 Oorzaken van het dalend aantal mbo-leerlingen Aan de daling van het aantal mbo-leerlingen in de motorvoertuigen- en tweewielertechniek liggen twee onderbouwde en één vermeende oorzaak ten grondslag. De eerste onderbouwde oorzaak is de toename van het aantal havo/vwo adviezen op het basisonderwijs. Er stromen minder leerlingen door naar het mbo. De toename van het aantal adviezen havo/vwo vlakt volgens het ministerie van OCW (min. OCW, 2013) nu af. Het huidige percentage havo/vwo adviezen is echter duidelijk hoger dan bij de start van het OCW-beleid in 95. Een tweede onderbouwde oorzaak is dat het geboortecijfer sinds 2000 aan het dalen is. Deze daling bereikt het voortgezet onderwijs en dus de vmbo-mbo leerroute eerder dan de havo-hbo en vwo-wo leerroutes (min. OCW, 2013) doordat leerlingen hier op jongere leeftijd instromen. De vermeende trend is dat techniek nog steeds met een zwak imago kampt. Hierover zijn minder harde gegevens bekend, maar dit verdient zeker aandacht. Afnemende behoefte aan leerlingen De behoefte aan leerlingen is, getuige de cijfers kans op werk / kans op leerbaan, nog steeds erg klein. De stagebehoefte en stagebereidheid van bedrijven zijn nog niet eerder zo laag geweest. Hoewel het aantal leerlingen dat begint aan een opleiding in de branche al jaren daalt, is de vraag naar leerbanen momenteel groter dan het aanbod. Daar waar andere mbo-sectoren, zoals zorg en bouw, al aangegeven hebben dat ze voor het nieuwe schooljaar gaan loten (van Zijl, 2014) is dat in de motorvoertuigen & tweewielertechniek nog niet het geval. In de mobiliteitsbranche is duidelijk zichtbaar dat BBL-leerlingen kiezen voor een BOL-opleiding als ze de benodigde leerbaan niet kunnen vinden. Minder aanbod leerbanen voor BBL Ten opzichte van vorig jaar is de kans op een leerbaan voor BBL-leerlingen gedaald (Innovam, 2013). Bedrijven zijn terughoudend bij het aannemen van een BBL-leerling. Daarnaast kiezen bedrijven door de toegenomen werkdruk vaker voor vakervaren personeel dan voor een BBL-leerling. Het tekort aan BBL-leerbanen is de belangrijkste reden voor de daling van het aantal BBL-leerlingen. Lichtpunt is, dat ècht gemotiveerde leerlingen nog steeds zonder problemen een leerbaan vinden. Stagebereidheid zeer laag Het aantal bedrijven dat aangeeft bereid te zijn een BOL-stagiair aan te nemen is niet stabiel over de afgelopen jaren (Innovam, 2013). In was de bereidheid 43%, in % en nu slechts 36%. De bereidheid is nog niet eerder zo laag geweest. De behoefte van bedrijven aan een stagiair is de afgelopen jaren wel stabiel op ongeveer 20%. Minder vacatures voor startende BOL-leerlingen Voor BOL-leerlingen op niveau 2 en 4 is er een gering aanbod aan werk. Het vinden van een eerste baan in de mobiliteitssector zal daardoor meer tijd vergen dan voorheen. Voor BOL-leerlingen op niveau 2 is langer doorleren een goed alternatief (DUO, 2013). Op niveau 3 (Eerste Autotechnicus/ Eerste Bedrijfsautotechnicus) zijn er relatief veel mogelijkheden. Recent gediplomeerde leerlingen vinden hier relatief eenvoudig werk. Verbeterde aansluiting onderwijs Van de leerlingen die uitstromen van de technische mbo s is 1½ jaar na diplomering gevraagd hoe zij de aansluiting onderwijsarbeidsmarkt ervaren (ROA, 2013). Over het algemeen zijn BBL-leerlingen tevredener dan BOL-leerlingen over de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt. BBL-leerlingen vinden sneller een baan, hebben een hoger bruto uurloon en zijn vaker werkzaam in de eigen opleidingsrichting. Specifiek voor mbo motorvoertuigen- en tweewielertechniek leerlingen valt op dat BOL-leerlingen vaker dan BBL-leerlingen een andere richting dan de motorvoertuigen- en tweewielertechniek werkzaam zijn. 7

8 2

9 2. kengetallen motorvoertuigen- en tweewielerbranche Wat zijn de belangrijkste kengetallen rondom bedrijven en werknemers? 2.1. Daling van het aantal bedrijven Omzet De geschatte omzet in de branche is in ,4 miljard. Dit is 1,1 miljard lager dan Maar hoger dan de geschatte omzet uit 2010 (76,1 miljard) & 2009 (71,3 miljard). De autobedrijven zijn goed voor ruim 57% van de omzet, dit was vorig jaar nog meer dan 60%. Alleen de omzet van tankstations is, mede door de verhoging van de BTW, gestegen. fig. 1 Totale geschatte omzet per deelbranche (in miljarden euro s) in 2012* 0,6 1,2 0,2 0,9 0,8 1,6 3,5 24,6 45 Autobedrijven Tweewielerbedrijven Verkeersopleidingen Tankstations Autoverhuurbedrijven Truckdealerbedrijven Caravan- en aanhangwagenbedrijven Autowasbedrijven Motorenrevisiebedrijven Bron: BOVAG-RAI. Mobiliteit in Cijfers. Auto s 2013/2014 *Exclusief BTW Het aantal verkopen van nieuwe personenauto s daalde in 2013 met 17,1% ten opzichte van In absolute aantallen spreken we hier over in 2013 versus in Ondanks deze forse daling is het vooral aan een goede decembermaand te danken dat het verval niet nog groter is. Door het versoberen of wegvallen van diverse subsidieregelingen per 1 januari 2014 zijn er in december 115% meer auto s op kenteken gezet dan in december In de eerste drie maanden van 2014 zijn in totaal nieuwe personenauto s geregistreerd, tegen in dezelfde periode vorig jaar, een daling van 7,1%. Het lijkt erop dat consumenten in december nog snel hun nieuwe auto op kenteken hebben laten zetten wat zich vertaald heeft in een lagere Q1 verkoop dan Ook de occasionverkopen liepen terug ten opzichte van Verkopen van gebruikte auto s van bedrijven aan consumenten daalden met bijna 3% tot eenheden. De verkoop tussen consumenten onderling kromp slechts 0,9% tot (BOVAG, 2014). In 2013 steeg het gemiddelde dealerrendement naar 0,38%. In 2012 was het rendement nog 0,31%. In de eerste drie kwartalen van 2013 draaide 54% van de dealers verlies (BOVAG, 2014). In 2012 zijn nieuwe bestelauto s en nieuwe vrachtwagens geregistreerd. Voor bestelauto s betekent dit een daling van 10,5% ten opzichte van Door het per 31 december 2013 aflopen van landelijke en lokale stimuleringsmaatregelen op euro VI-voertuigen, is het aantal geregistreerde vrachtwagens gestegen met 8,3% ten opzichte van 2012 (BOVAG, ). In 2013 zijn in Nederland nieuwe snor-, brom- en motorfietsen verkocht, een daling van 12% ten opzichte van het jaar ervoor (78.876). De bromfietsmarkt leverde 16% in, terwijl de verkoop van snorfietsen met 13% daalde. De verkopen van nieuwe motorfietsen gingen tenslotte met 6% omlaag. Met deze aantallen ligt de verkoop op het niveau voor de crisis (BOVAG ). 9

10 10 Toenemend aantal faillissementen Volgens het CBS was er in 2012 sprake van 205 faillissementen in de sector autohandel & industrie. In 2013 is dit aantal opgelopen naar 238. Uit het Faillissementsregister blijkt, dat in januari automotive bedrijven failliet zijn gegaan, in februari 11 en in maart 30. Deelbranches De motorvoertuigen- en tweewielerbranche bestaat uit de volgende deelbranches 1 : Aanhangwagens Gemotoriseerde Tweewielers Autorijscholen Personenauto s Autowas Revisie Bedrijfsauto s Takel en Berging Caravans Fietsen Tankstations Verhuur Aantal bedrijven De meerderheid van de bedrijven in de branche is aangesloten bij het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de motorvoertuigen- en tweewielerbranche (OOMT) en/of bij de branchevereniging BOVAG. In 2013 zijn bedrijven met personeel bij OOMT aangesloten. Dit is een daling van 160 bedrijven ten opzichte van BOVAG telt leden, verdeeld over de verschillende deelbranches (inclusief Autowasbedrijven, Autorijscholen en Tankstations) (BOVAG, 2014). fig. 2 Aantal bij BOVAG aangesloten bedrijven per deelbranche per Onafhankelijke Autobedrijven Autodealers Fietsbedrijven Rijscholen Tankstations Verhuurbedrijven Truckdealers Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven Caravan- en Camperbedrijven Autowasbedrijven Aanhangwagenbedrijven Revisiebedrijven Truck- en trailerbedrijven Bron: BOVAG, peildatum: Na een jarenlange toename van het aantal werkgevers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche daalde dit voor het eerst in In 2010 was er weer een kleine opleving, maar deze zette niet door. Vanaf 2011 neemt het aantal werkgevers weer licht af. De daling is in percentages gezien het grootst in de Takel en Berging. De deelbranches Verhuur en Caravans en Aanhangwagens bleven redelijk stabiel en liggen beide boven het niveau uit Nadat het aantal werkgevers in de Tweewielerbranche in de periode sterk toenam, daalt sinds 2011 ook hier het aantal werkgevers (figuur 4). Kijken we naar de langetermijntrend, dan is het aantal bij OOMT aangesloten bedrijven met personeel 1% hoger dan in Ook BOVAG bemerkte een daling in het ledenaantal. 1 dit hoofdstuk is grotendeels gebaseerd op onderzoek in opdracht van OOMT. Sinds december 2009 zijn de deelbranches Autowas en Tankstations niet langer aangesloten bij OOMT. Daarom is over die deelbranches weinig informatie weergegeven.

11 fig. 3 Aantal bij OOMT aangesloten personenautobedrijven (met personeel) Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2014) fig. 4 Aantal bij OOMT aangesloten tweewielerbedrijven (met personeel) Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2014) Bedrijfsomvang 71% van de bedrijven heeft één tot en met vijf werknemers. Bijna 1% van de bedrijven heeft meer dan 100 werknemers. Het aandeel van deze kleine en grote bedrijven blijft gestaag groeien, terwijl dat van de middelgrote bedrijven, van zes tot en met 50 werknemers, de laatste jaren is teruggelopen. Dit laatste is een gevolg van schaalvergroting/verkleining en/of faillissementen in de groep middelgrote bedrijven met 6 tot en met 50 werknemers. Het gemiddelde aantal werknemers in de verhuur is de afgelopen 10 jaar bijna gehalveerd. De bedrijfsautobedrijven hebben gemiddeld het grootste aantal werknemers. fig. 5 Gemiddelde bedrijfsomvang per deelbranche Personenauto s Bedrijfsauto s Caravans en Aanhangwagens Revisie Tweewielers Verhuur Takel en Berging Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2014)

12 Aantal werknemers onder de Aantallen Het aantal werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is in 2012 voor het eerst sinds 2003 onder de personen gezakt (fig.6). In 2013 werken in totaal personen in deze branche. Het grootste deel hiervan, iets meer dan werknemers, is werkzaam in de personenautobranche. Het aantal werknemers per deelbranche is iets gedaald in 2013, vooral in de personenautobranche zijn minder mensen werkzaam (fig.7). fig. 6 Aantal werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielersbranche Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2014) fig. 7 Aantal werknemers per deelbranche in geïndexeerd (2003 = 100) Personenauto s Bedrijfsauto s Caravans en Aanhangwagens Revisie Tweewielers Verhuur Takel en Berging Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2014)

13 Leeftijd De gemiddelde leeftijd van werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in 2013 was 37,8 jaar. Dit is een stijging van 2 jaar sinds De gemiddelde leeftijd van werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is lager dan die van de werkzame beroepsbevolking. Deze is in ,4 jaar (CBS, 2013), sinds 2002 is deze gestegen met 2,7%. De gemiddelde leeftijd bij werknemers in de tweewielerbranche is met 35,1 jaar het laagst. De werknemers bij Takel en Berging zijn met 42,6 jaar gemiddeld genomen ouder dan werknemers van andere deelbranches. In 2013 is 12% van de werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche 55 jaar of ouder, voor totaal werkend Nederland is dit cijfer 16%. In figuur 8 worden de cijfers van het CBS in geel weergegeven. Wat opvalt, is dat er twee keer zoveel jongeren instromen in de mobiliteitsbranche dan landelijk. Als we kijken naar de leeftijdsopbouw in de branche, is van een grijze golf, een aanzienlijke toename van het aantal oudere werknemers in korte tijd, voorlopig nog geen sprake. fig. 8 Percentage werknemers per leeftijdscategorie in Nederland en MVT 50% 40% Totaal Nederland MVT 30% 20% 10% 10% 20% 22% 24% 25% 24% 27% 20% 16% 12% 0% < 25 jaar jaar jaar jaar > 54 jaar Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2014) CBS, 2014 Verhouding mannen en vrouwen De meerderheid van de werknemers in de branche is man, slechts 15% is vrouw. Het percentage vrouwen in de branche is sinds 2000 stabiel. Wel zijn er binnen de deelbranches verschillen te zien in het percentage vrouwen: in Verhuur en Caravans en Aanhangers werken verhoudingsgewijs meer vrouwen dan in de andere deelbranches. 13

14 3

15 3. Onderwijscijfers 2 Dit hoofdstuk geeft een korte schets van de onderwijscijfers vmbo en mbo weer Minder leerlingen in de sector Het aantal vmbo-leerlingen dat kiest voor een technische opleiding, al dan niet binnen de mobiliteitsbranche, is voor het eerst sinds schooljaar weer gestegen. Vooral door de Grafimedia en Techniek Breed. Deze laatste richting blijft onverminderd populair. Het aantal leerlingen dat kiest voor Techniek Breed is meer dan verdriedubbeld sinds het ontstaan in Volgens ECBO (2010) neemt de instroom van leerlingen in het vmbo af, doordat steeds meer leerlingen naar het havo/vwo gaan. Het ministerie van OCW (2013) verwacht dat deze dalende trend zich doorzet tot 2030 (fig. 10). Het percentage leerlingen dat po/vo/mbo onderwijs volgt in 2030 is gelijk aan dat uit Het percentage leerlingen op hbo & wo zal fors toenemen. fig. 9 Aantal vmbo-leerlingen voertuigtechniek en mbo-leerlingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek per schooljaar vmbo-leerlingen voertuigtechniek mbo-leerlingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek / / / / / / / /2014 Bron: Innovam, peildatum (mbo) en DUO (vmbo) 2 Meer informatie over onderwijscijfers is te vinden in Factsheet Onderwijs Mobiliteitsbranche vmbo/mbo 2013 op 15

16 16 fig. 10 De dalende instroom in het vmbo en mbo wordt vooral verklaard door een toename van het aantal havo/vwo adviezen in het primair onderwijs. Het lijkt er echter op dat deze trend begint af te vlakken (OCW, 2013). Door het afnemende aantal geboortes sinds 2000, is het aantal leerlingen in het primair onderwijs al geleidelijk aan het dalen (OCW, 2013). Deze daling bereikt voorts het vo en zal uiteindelijk doorwerken in het aantal deelnemers in het vmbo en mbo. Vanaf 2025 wordt het dalende geboortecijfer ook zichtbaar in het percentage hbo & wo deelnemers. Trends onderwijsdeelnemers: ontwikkeling tot nu toe en verwachting 200% po 180% vo 160% mbo hbo 140% wo 120% 100% 80% Bron: Ministerie van OCW. Trends in Beeld De jongeren die uiteindelijk een mbo-diploma halen, gaan niet allemaal werken in het beroep waarvoor zij zijn opgeleid. Een toenemend deel van hen (40%) stroomt door naar het hbo (DUO, 2013). Het aantal mbo-leerlingen dat met een technische opleiding instroomt in het hbo is 35%. De toename van het percentage deelnemers aan het havo en hbo past in de lijn van de Lissabon-norm waarnaar Nederland streeft: 40% hoger opgeleiden in de leeftijdscategorie jaar in 2020 (

17 3.2. Concurrentie binnen vmbo Het totaal aantal vmbo-leerlingen dat een technische opleiding volgt is voor het eerst sinds schooljaar weer gestegen (+2%). Techniek Breed neemt het grootste deel van deze stijging voor zijn rekening. De opleidingen Voertuigentechniek weten nog niet te profiteren van het stijgende aantal leerlingen. In het schooljaar volgen leerlingen een vmbo-opleiding Voertuigentechniek. Dat is een daling van 4% ten opzichte van schooljaar en een daling van 54% ten opzichte van schooljaar Daarnaast is ook een daling in het aantal scholen te zien die een uitstroomrichting Voertuigentechniek aanbieden. In ging het nog om 95 vmbo-scholen in zijn dat 90 vmbo-scholen. Tabel 1 Het aantal vmbo-leerlingen Techniek Opleiding 2006 / / / / / / / / 2014 Bouwtechniek & Bouwbreed Grafimedia / Grafische techniek Metaal- & Metaalelektrotechniek Installatie- & Installatie-elektrotechniek Elektrotechniek Transport & Logistiek Techniek Breed (incl. Technologie-oriëntatie) n.v.t Haven & Vervoer Kust- Rijn- & Binnenvaart Mode & Techniek n.v.t. n.v.t. n.v.t. VM 2 Techniek (doorgaande leerlijn binnen vestiging) n.v.t. n.v.t Voertuigentechniek Totaal vmbo Techniek = daling >20% = daling 1-20% = stijging t.o.v. vorig schooljaar Bron: DUO 17

18 18 Tabel 2 Het aantal vmbo-leerlingen voertuigentechniek 2005 / / / / / / / / / 2014 Assistent opleiding n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Basisberoepsgerichte leerweg Kaderberoepsgerichte leerweg Gemengde leerweg Leerwerktraject Totaal = daling >20% = daling 1-20% = stijging t.o.v. vorig schooljaar Bron: DUO 3.3 daling bij BBL-opleidingen zet door ten gunste van de BOLopleidingen In het schooljaar volgen mbo-leerlingen een opleiding in de mobiliteitsbranche. De dalende trend sinds schooljaar zet hiermee door. Ten opzichte van is het leerlingaantal met 19% gedaald. Deze daling is het grootst voor de BOL-leerlingen. Ten opzichte van het vorige schooljaar is het aantal mbo-leerlingen in de motorvoertuigen- en tweewielertechniek met 6% gedaald. Uitgesplitst naar leerweg is te zien, dat het aantal BBL-leerlingen met 16% is afgenomen en het aantal BOL-leerlingen met 6% is toegenomen. fig. 11 Aantal mbo-leerlingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek per schooljaar / / / / / / / /2014 Bron: Innovam, peildatum Tabel 3 Het aantal mbo-leerlingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek * Leerweg 2006 / / / / / / / / 2014 BBL BOL Totaal Bron: Innovam, peildatum *cijfers exclusief extraneus ingeschreven leerlingen

19 In figuur 12 is de opleidings- of kwalificatiestructuur van het mbo-onderwijs in de mobiliteitsbranche van zichtbaar. In totaal zijn er 15 kwalificatiedossiers die opleiden tot 27 diploma s verdeeld over 4 opleidingsniveaus. Niveau 1 Het aantal leerlingen Assistent Mobiliteitsbranche is met 24% afgenomen ten opzichte van vorig jaar. De afname is zowel zichtbaar bij BBL (-34%) als BOL (-16%). Niveau 2 Het aantal niveau 2 leerlingen neemt net als vorig schooljaar af en daalde met 11%. De daling is het grootst bij de opleidingen Motorfietstechnicus (-34%) en Assemblagetechniek Mobiliteitsbranche (-28%). Het aantal leerlingen Autotechniek en Bedrijfsautotechniek daalde met respectievelijk 8% en 14%. Zat de afname vorig jaar vooral in de BOL-opleidingen, dit jaar laten de BBL-opleidingen een daling zien (-28%) en nemen de BOLopleidingen 13% toe. Niveau 3 Het aantal niveau 3 leerlingen is gelijk gebleven. Het aantal leerlingen Eerste Motorfietstechniek, daalde sterk (-62%), maar het aantal leerlingen Eerste Fietstechnicus steeg met 38%. Bij niveau 3 opleidingen is het aantal BBL-leerlingen gedaald met 8% en het aantal BOL-leerlingen gestegen met 38%. Niveau 4 Op niveau 4 is na een lichte toename vorig jaar (3%) nu een lichte daling zichtbaar van 2%. De daling wordt vooral veroorzaakt door de opleiding Technisch Specialist Personenauto s (-9%). Dit is traditioneel de grootste opleiding. De opleiding Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche heeft dit schooljaar geen leerlingen. Alle overige niveau 4 opleidingen laten een stijging van het aantal leerlingen zien. Het aantal BBL-leerlingen stijgt met 9% en het aantal BOL-leerlingen daalt met 6%. 19

20 20 fig. 12 Beroepskwalificatiestructuur Mobiliteitsbranche 2013 Niveau Management & Middenkader KSB-niveau 4 Beroepskwalificatiestructuur Mobiliteitsbranche Werkplaats Management (met VOC) Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek Werkplaatsmanager Schadeherstel Bedrijfsmanagement Mobiliteitsbranche (met VOC) Werkplaatsmanager Carrosseriebouw Specialist KSB-niveau 4 Auto techniek Technisch Specialist Personenauto s Bedrijfsauto techniek Technisch Specialist Bedrijfsauto s Vakman KSB-niveau 3 Eerste Autotechnicus Eerste Bedrijfsautotechnicus Motorfiets techniek Eerste Motorfietstechnicus Tweewieler techniek Eerste Scootertechnicus Eerste Fietstechnicus Vakman KSB-niveau 2 Autotechnicus Bedrijfsautotechnicus Motorfietstechnicus Scootertechnicus Fietstechnicus Assistent Beroepsbeoefenaar KSB-niveau 1 Assistent Mobiliteitsbranche (met VOC)

21 Verkoopmanager Mobiliteitsbranche Logistiek Supervisor (met KCHandel / VTL) Verbrandingsmotor techniek serviceadviseur Mobiliteitsbranche Technisch Specialist Verbrandings Motoren Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche Eerste Verbrandingsmotortechnicus Revisietechnicus Verbrandings Motoren Verbrandingsmotortechnicus Verkoper (met KCHandel) Verkoper (Brom-)fiets Verkoopmedewerker Tankstation Balie- / shopmedewerker (met KCHandel) Assemblage technicus Mobiliteitsbranche 21

22 22 Tabel 4 Het aantal mbo-leerlingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek naar opleiding Niveau Kwalificatie 2007 / Assistent Mobiliteitsbranche Autotechnicus Bedrijfsautotechnicus Motorfietstechnicus Fietstechnicus Scootertechnicus Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche / / / / / / Verbrandingsmotortechnicus Revisietechnicus Verbrandingsmotoren Verkoopmedewerker Tankstation = 2 Balie-/ shopmedewerker Mobiliteitsbranche* Autodemontagetechnicus 5 2 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. = 3 Eerste Autotechnicus Eerste Bedrijfsautotechnicus Eerste Motorfietstechnicus Eerste Fietstechnicus n.v.t. n.v.t. n.v.t Eerste Scootertechnicus n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t Eerste Verbrandingsmotortechnicus Serviceadviseur Mobiliteitsbranche Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche = 4 Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche Technisch Specialist Personenauto s Technisch Specialist Bedrijfsauto s Technisch Specialist Verbrandingsmotoren n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t Verkoopmanager Mobiliteitsbranche Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche Totaal Bron: Innovam, peildatum = daling >20% = daling 1-20% = stijging ten opzichte van vorig jaar * Voorheen: Logistiek Medewerker Mobiliteitsbranche.

23 Studierichtingen met sterk stijgende leerlingaantallen ten opzichte van vorig jaar: bbl Eerste Fietstechnicus, Werkplaatsmanager Mobiliteitsbranche en Technisch Specialist Verbrandingsmotoren. BOL Eerste Bedrijfsautotechnicus en Technisch Specialist Bedrijfsauto s. Studierichtingen met sterk dalende leerlingaantallen ten opzichte van vorig jaar: BBL Assistent, Autotechnicus, Bedrijfsautotechnicus, Motorfietstechnicus en Eerste Motorfietstechnicus. BOL Assistent en Technisch Specialist Personenauto s. Tabel 5 Ontwikkeling mbo-leerlingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek naar opleiding en leerweg BBL BOL Niveau Opleidingsrichting 2012 / / 2014 Percentuele groei Richting 2012 / / 2014 Percentuele groei Richting 1 Assistent Mobiliteitsbranche % % 2 Autotechnicus % % 2 Bedrijfsautotechnicus % % 2 Motorfietstechnicus % = 2 Fietstechnicus % % 2 Scootertechnicus % % 2 Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche % - 2 Verbrandingsmotortechnicus % - 2 Revisietechnicus Verbrandingsmotoren % - 2 Verkoopmedewerker Tankstation = - 2 Balie-/shopmedewerker Mobiliteitsbranche* % - 3 Eerste Autotechnicus % % 3 Eerste Bedrijfsautotechnicus % % 3 Eerste Motorfietstechnicus % 7 = 3 Eerste Fietstechnicus % - 3 Eerste Scootertechnicus % - 3 Eerste Verbrandingsmotortechnicus % - 3 Serviceadviseur Mobiliteitsbranche % % 3 Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche % % 4 Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche % % 4 Technisch Specialist Personenauto s % = % 4 Technisch Specialist Bedrijfsauto s % % 4 Technisch Specialist Verbrandingsmotoren % - 4 Verkoopmanager Mobiliteitsbranche % % 4 Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek % % 4 Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche % % Totaal % % (bron: Innovam, peildatum ) Ten opzichte van = daling >20% = daling 1-20% = stijging * Voorheen Logistiek Medewerker Mobiliteitsbranche 23

24 24 39 ROC s leiden op voor een beroep in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche: fig. 13 BBL- en BOL-leerlingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek per ROC schooljaar Noorderpoort College ROC Friese Poort 9 18 Alfa College ROC Nova College ROC Top Landstede ROC Scalda ROC West-Brabant BBL BOL bron: Innovam, peildatum

25 Van alle opleidingen in de branche bestaat de top 3 uit personenauto-opleidingen: Autotechnicus, Eerste Autotechnicus en Technisch Specialist Personenauto s (fig.14). Dit zijn dezelfde opleidingen als het voorgaande jaar. fig grootste opleidingen motorvoertuigen- en tweewielertechniek Autotechnicus Eerste Autotechnicus Technisch Specialist Personenauto s Bedrijfsautotechnicus Eerste Bedrijfsautotechnicus Werkplaatsmanager Mobiliteitsbranche Fietstechnicus Technisch Specialist Bedrijfsauto s Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche Verkoopmanager Mobiliteitsbranche Bron: Innovam, peildatum Niveau en leerlingaantallen per opleiding In tabel 5 was al zichtbaar dat vooral de niveau 2 en 3 BBL-opleidingen onder druk staan qua leerling aantallen. Toch doet bijna de helft van de leerlingen in de personenautobranche een opleiding op niveau 2 (fig.15). Onderstaande grafieken laten zien dat er opleidingen zijn die nu voor het eerst in jaren een daling van de leerlingaantallen kennen. Voorbeelden zijn Technisch Specialist Personenauto en de Fietstechnicus (fig.17). Bij de opleidingen Autotechnicus, Bedrijfsautotechnicus, Eerste Bedrijfsautotechnicus (fig.16) en Scootertechnicus zetten de dalende trends door. De opleiding tot Eerste Autotechnicus is stabiel gebleven. fig. 15 Aantal mbo-leerlingen Personenautotechniek Autotechnicus Eerste Autotechnicus Technisch Specialist Personenauto's / / / / / / / /2014 Bron: Innovam, peildatum Net als bij de personenautobranche doet de helft van de leerlingen in de bedrijfsautobranche een opleiding op niveau 2. Er is een dalende trend te zien voor de opleidingen Bedrijfsautotechnicus en Eerste Bedrijfsautotechnicus. Een stijgende trend is te zien voor de opleiding Technisch Specialist Bedrijfsauto s. 25

26 26 fig. 16 Aantal mbo-leerlingen Bedrijfsautotechniek Bedrijfsautotechnicus Eerste Bedrijfsautotechnicus Technisch Specialist Bedrijfsauto s / / / / / / / /2014 Bron: Innovam, peildatum Meer dan 75% van de leerlingen in de tweewielerbranche doet een opleiding op niveau 2. Voor het eerst sinds is er een daling van het aantal leerlingen Fietstechnicus. Na 5 jaar een stijgende trend te laten zien, vertoont de opleiding Scootertechnicus sinds een dalende trend, deze zet ook in door. fig. 17 Aantal mbo-leerlingen Tweewielertechniek 600 Fietstechnicus Eerste Fietstechnicus Eerste Motorfietstechnicus Motorfietstechnicus Scootertechnicus Eerste Scootertechnicus / / / / / / / /2014 Bron: Innovam, peildatum

27 fig. 18 Aantal mbo-leerlingen Management Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche Verkoopmanager Mobiliteitsbranche Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek / / / / / / / /2014 Bron: Innovam, peildatum De managementopleidingen in de branche zijn op niveau 4 (fig.18). Meest in het oog springt een daling van het aantal leerlingen voor de opleiding Bedrijfsmanagers met circa 95% sinds De opleidingen Verkoopmanager en Werkplaatsmanager zijn de afgelopen 3 jaar stabiel. fig. 19 Aantal mbo-leerlingen overige opleidingen 160 Revisietechnicus Verbrandingsmotortechnicus Serviceadviseur Mobiliteitsbranche Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche / / / / / / / /2014 Bron: Innovam, peildatum Bij de overige opleidingen blijft het aantal leerlingen Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche gelijk (fig.19). De andere opleidingen laten een kleine daling van het aantal leerlingen zien. Opscholen naar hbo-niveau 64% van de bedrijven geeft aan personeel te willen opscholen (Innovam vacatureonderzoek 2013). Het merendeel, 97% van de opscholing wordt bereikt via korte cursussen of trainingen (1 dag tot een aantal weken). 8% denkt aan opscholing via een meerjarige opleiding op mbo-niveau en 1% aan een meerjarige opleiding op hbo-niveau. 27

28 4

29 4. Arbeidsmarkt motorvoertuigen- en tweewielertechniek Dit hoofdstuk gaat in op de arbeidsmarkt voor motorvoertuigen- en tweewielertechniek. We beschrijven eerst de arbeidsmobiliteit in de branche en gaan daarna dieper in op de kans op een leerbaan voor BBL-leerlingen en de kans op werk voor BOL-leerlingen. Als laatste kijken we naar de vraag en vertrek van personeel. Arbeidsmobiliteit De arbeidsmobiliteit (in- en uitstroom van werknemers 3 ) ligt op hetzelfde niveau als vorig jaar (fig.20). Meer dan de helft van de medewerkers die instromen is 25 jaar of ouder. Sinds het begin van de crisis in 2008 is het percentage blijvers ieder jaar gestegen. fig. 20 Arbeidsmobiliteit van werknemers % 70% 60% 50% 40% Blijvers Instroom Uitstroom Tijdelijke werknemers 30% 20% 10% 0% Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2014) 3 de percentages wijken af van het eerder genoemde totaal aantal werknemers doordat de in- en uitstroom van werknemers bepaald wordt op basis van het aantal bij OOMT aangesloten bedrijven met en zonder personeel. Het totaal aantal werknemers wordt bepaald op basis van het aantal bij OOMT aangesloten bedrijven met personeel. 29

30 Kans op werk en een leerbaan Het bedrijfsleven in de branche staat onder druk door de gevolgen van de economische crisis. Dit heeft invloed op de personeelsbehoefte van bedrijven en dus op de kans op werk voor gediplomeerde BOL-leerlingen en de kans op een leerbaan voor startende BBL-leerlingen. Uit resultaten van ROA (2013) (tabel 7) blijkt dat BBL-leerlingen met een afgeronde technische mbo-opleiding niveau 3/4, betere kansen op een baan hebben dan BOL-leerlingen. Dit is gemeten ongeveer anderhalf jaar na het voltooien van de opleiding. Zowel voor gediplomeerde BOL- als BBL-uitstroom mbo-breed geldt, hoe hoger het niveau, hoe sneller de eerste baan gevonden wordt (tabel 6). BBL-leerlingen vinden daarbij het snelst hun eerste baan (ROA, 2013). Tabel 6 Trendcijfers werkloosheid schoolverlaters alle opleidingsrichtingen mbo BOL 1/2 10% 16% 16% 20% 20% BOL 3/4 3% 8% 6% 8% 12% BBL 1/2 1% 4% 5% 5% 4% BBL 3/4 1% 2% 2% 2% 1% Bron: ROA, Het gemiddelde bruto uurloon van gediplomeerde BBL-leerlingen ligt hoger dan dat van gediplomeerde BOLleerlingen op hetzelfde opleidingsniveau in de techniek (tabel 7). Een verklaring voor het verschil tussen BOL en BBL, is dat BBL-schoolverlaters gemiddeld ouder zijn dan werkende BOL-leerlingen en vaak al meer werkervaring hebben opgebouwd (ROA, 2012). Zowel voor BOL als BBL geldt, dat het gemiddelde bruto uurloon stijgt naarmate het opleidingsniveau toeneemt. In vergelijking met vorig jaar zijn de uurlonen van BOL 2, BOL 4, BBL 3 en BBL 4 iets gedaald. Tabel 7 Arbeidsmarkt schoolverlaters techniek mbo en hbo na 1,5 jaar Minimaal op eigen niveau Eigen / verwante richting Aansluiting voldoende / goed Bruto uurloon BOL 2 67% 66% 68% 8,05 BOL 3 62% 85% 74% 9,58 BOL 4 79% 73% 72% 10,06 BBL 2 67% 73% 82% 10,67 BBL 3 63% 86% 81% 12,55 BBL 4 77% 92% 80% 14,14 Hbo 87% 85% 78% 14,13 Bron: ROA, 2013.

31 Tabel 8 bevat een overzicht op nationaal niveau van de kans op werk en de kans op een leerbaan per kwalificatie. Kwalificatie 1 Assistent Mobiliteitsbranche 2 Autotechnicus 2 Bedrijfsautotechnicus 2 Motorfietstechnicus 2 Fietstechnicus 2 Scootertechnicus 2 Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche 2 Verbrandingsmotortechnicus 2 Revisietechnicus Verbrandingsmotoren 2 Verkoper fiets/bromfiets 2 Verkoopmedewerker Tankstation 2 Balie-/shopmedewerker Mobiliteitsbranche 3 Eerste Autotechnicus 3 Eerste Bedrijfsautotechnicus 3 Eerste Motorfietstechnicus 3 Eerste Fietstechnicus 3 Eerste Scootertechnicus 3 Eerste Verbrandingsmotortechnicus 3 Serviceadviseur Mobiliteitsbranche 3 Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche 4 Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche 4 Technisch Specialist Personenauto s 4 Technisch Specialist Bedrijfsauto s 4 Technisch Specialist Verbrandingsmotoren 4 Verkoopmanager Mobiliteitsbranche 4 Werkplaatsmanager Mobiliteitsbranche 4 Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche Kans op werk BOL/leerbaan BBL: Kans op werk Goed Ruim voldoende Kans op een leerbaan Voldoende Matig 4 De kans op werk/leerbaan is een combinatie van gewogen kwantitatieve gegevens en een professioneel oordeel van mensen uit de branche. Slecht Niveau Tabel 8 Kans op werk voor gediplomeerde BOL-leerlingen / kans op een leerbaan voor startende BBL-leerlingen. 4 31

32 32 Kans op een leerbaan De kans op een leerbaan (tabel 8) is de indicatie van de kans op een plek voor beroepspraktijkvorming van BBLleerlingen bij een bedrijf. Om een BBL-opleiding te volgen moet een leerling beschikken over een leerbaan. De kans op een leerbaan is gebaseerd op de behoefte van bedrijven aan nieuwe BBL-leerlingen (vraag) en het aantal BBL-leerlingen in het eerste leerjaar (aanbod). Ook is informatie uit het scholenveld en het bedrijfsleven meegenomen. Uit geluiden van de ROC s blijkt, dat leerlingen vaak extra hulp van de school nodig hebben om een leerbaan te vinden. BBL-leerlingen die er niet in slagen tijdig een leerbaan te vinden, stromen vaak door naar de BOLopleiding. De kans op een leerbaan kan per regio verschillen. Bedrijven en scholen geven aan dat motivatie van leerlingen momenteel van doorslaggevend belang is. Gemotiveerde leerlingen vinden altijd wel een leerbaan. Niveau 1 De kans op een leerbaan voor de Assistent Mobiliteitsbranche blijft net als in de voorgaande jaren ongunstig. Niveau 2 Op niveau 2 is de kans op een leerbaan wisselend, van matig tot voldoende. Voor sommige opleidingen is het aanbod van leerlingen in evenwicht is met het aanbod van leerbanen. Voor andere opleidingen is er een tekort aan leerbanen. De vooruitzichten op een leerbaan zijn voldoende voor de opleidingen tot (Bedrijfs)Autotechnicus, Fietstechnicus, Verkoper fiets/bromfiets, Verkoopmedewerker Tankstation en Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche. Er zijn meer leerlingen dan leerbanen bij de opleidingen tot Motorfietstechnicus, Scootertechnicus en Verbrandingsmotortechnicus. Niveau 3 Voor BBL-leerlingen niveau 3 is het perspectief voor leerbanen meestal voldoende. Vraag en aanbod zijn in evenwicht. Uitzonderingen zijn de opleidingen Eerste Motortechnicus, Eerste Scootertechnicus, Eerste Verbrandingsmotortechnicus en Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche waarvoor het lastiger is een leerbaan te vinden. Niveau 4 Op niveau 4 is de kans op een leerbaan voor opleidingen tot Technisch Specialist in zowel de Bedrijfsauto-, Personenauto- als Verbrandingsmotortechniek voldoende. Dit geldt ook voor de opleiding tot Verkoopmanager Mobiliteitsbranche. De overige managementopleidingen kennen een matige kans op een leerbaan. Vraag naar stagiairs 5 De vraag naar stagiairs is een indicatie van de kans op een stageplaats voor vmbo-, mbo- (BOL) en hbo-leerlingen. We maken onderscheid naar stagebehoefte en stagebereidheid. Met stagebehoefte wordt de behoefte van bedrijven aan één of meerdere stagiairs bedoeld. Bij stagebereidheid hoeft er geen sprake te zijn van een behoefte, maar is er sprake van bereidheid bij een bedrijf tot het aannemen van een stagiair. 5 Jaarlijks voert Innovam een vacature onderzoek uit onder bedrijven in de mobiliteitsbranche.

33 Bijna een vijfde van de bedrijven geeft aan behoefte te hebben aan een stagiair in het schooljaar (fig.21). Dit is in lijn met de trend die sinds zichtbaar is. fig. 21 Het percentage bedrijven dat behoefte heeft aan een stagiair (vmbo, mbo (BOL), hbo) per schooljaar 100% 80% 60% 62% 66% 68% 73% 76% 79% 76% (n=2.675) (n=2.500) (n=2.433) (n=2.500) (n=2.649) (n=2.532) (n=2.503) 40% 20% 31% 29% 25% 20% 21% 18% 19% 8% 5% 7% 7% 2% 3% 5% 0% Ja Nee Weet ik nog niet Bron: Innovam vacatureonderzoek De bereidheid van bedrijven om een stagiair aan te nemen is in de afgelopen 7 jaar nog nooit zo laag geweest (fig.22). Slechts 36% van de bedrijven is bereid tot het aannemen van een stagiair. Positief is dat 9% er wellicht voor open staat. In het hoofdstuk over onderwijscijfers werd duidelijk dat het aantal mbo BOL-leerlingen toeneemt (+6%). Deze toename komt ook door voormalige BBL-leerlingen die geen leerbaan meer hebben en zo gedwongen uitwijken naar de BOL mogelijkheid. Aangezien het aanbod aan stageplaatsen voor leerlingen van vmbo, mbo en hbo gelijk blijft, wordt het voor de stijgende groep BOL-leerlingen moeilijker om een stageplaats te vinden. Zeker nu de bereidheid tot het aannemen van een stagiair op een dieptepunt is beland. fig. 22 Het percentage bedrijven dat bereid is tot het aannemen van een stagiair (vmbo, mbo (BOL), hbo) per schooljaar 100% 80% 60% 40% 20% 0% 49% 51% 44% 59% 43% 61% 36% 45% 45% 50% 39% 54% 35% 55% 6% 4% (n=2.675) (n=2.500) (n=2.433) (n=2.500) (n=2.649) (n=2.532) (n=2.503) Ja Nee Weet ik nog niet 6% 2% 2% 4% 9% Bron: Innovam vacatureonderzoek