Werktuigkunde voor Elektrotechnici. Studiegids

Transcriptie

1 Studiegids

2

3 Lijst van medewerkers Aan de totstandkoming van deze TVVL cursus Werktuigkunde voor Elektrotechnici hebben meegewerkt: Stuurgroep C. Meeuwissen (voorzitter) Ing. J.N.M. Bijman J.A.P. Hoogduin rea W.H.C. Oudshoorn Ing. C. Prop Ing. H.J.I. Rotteveel Curatorium M.A.N. van Bommel (voorzitter) Ing. J.N.M. Bijman A. van Dommelen Mevr. ir. J.H. Eegerdingk C. Meeuwissen M.J.J. Roijakkers Ir. J. Schonewille Ir. A.C. Taal Ir. J.A.J. van der Velden Docenten J.J. Bosman L.M. Bout Ing. M.K.J. Geurts Ing. R. Kleijer W.H.C. Oudshoorn Coördinatie Ing. J.N.M. Bijman Mevr. P. Kruithof Hoogreef (Coördinator Opleidingen) (Cursussecretaresse) Nederlandse technische vereniging voor installaties in gebouwen TVVL Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke andere wijze ook en evenmin in een retrieval system worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Nederlandse technische vereniging voor installaties in gebouwen TVVL. TVVL en degenen die aan de samenstelling van deze syllabus hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken en opstellen van de in deze syllabus vervatte gegevens. Nochtans moet niet worden uitgesloten, dat deze publicatie onvolledig is of dat zij onjuistheden of onvolkomenheden bevat. Degene die van deze syllabus en de daarin vermelde gegevens gebruik maakt, aanvaardt dan ook daarvoor zelf het risico.

4

5 INHOUDSOPGAVE Blz. HOOFDSTUK 1 INLEIDING... 3 HOOFDSTUK 2 DOELSTELLING EN ORGANISATIE Leerdoel Deelname Docenten Cursusduur Vooropleiding Certificaat of diploma Programma van de cursus Leermiddelen Voorbereiding en werkopdrachten Elektronische LeerOmgeving... 6 HOOFDSTUK 3 STUDIEBELASTING... 7 HOOFDSTUK 4 INZET VAN DOCENTEN... 9 HOOFDSTUK 5 PROGRAMMA WERKTUIGKUNDE VOOR ELEKTROTECHNICI BIJLAGE 1: BIJLAGE 1: CURSUSMATERIAAL CURSUSVOORWAARDEN 20 juli 2015 Studiegids / 1 24

6 2 24 / Studiegids juli 2015

7 HOOFDSTUK 1 INLEIDING Doel van de cursus W voor E is de elektrotechnisch geschoolde medewerker basiskennis op te laten doen van de diverse gebouwgebonden werktuigkundige installaties. Integraal ontwerpen, beheer en onderhoud, TCO (Total Cost of Ownership), PPS (Publiek Private Samenwerking), MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen), Cradle to Cradle (opnieuw gebruik van materialen). Een greep uit de technologische ontwikkelingen/vraagstellingen van de laatste tijd. Verder is een verschuiving waarneembaar waarbij partijen hun facilitaire (technische) diensten in toenemende mate uitbesteden en zich volledig richten op hun kernactiviteiten, met als gevolg een veranderende rol voor de technische dienstverlener. Of we het nu hebben over integraal ontwerpen & bouwen of over multidisciplinair beheer en onderhoud het vraagt om brede kennis van de vele verschillende technische disciplines. TVVL biedt elektrotechnisch geschoolde medewerkers de mogelijkheid om in vogelvlucht (zeven dagen) basiskennis op te doen van de diverse werktuigkundige gebouwgebonden installaties. Hieronder vallen energie opwekking, klimaatsystemen, regeltechniek, gebouwgebonden installaties en sanitaire installaties. Natuurlijk gaat het erom kennis op te doen in de breedte van dit vakgebied om zo als projectmanager, projectleider, teamleider, contractmanager, facilitair manager of ontwerper (met een niet werktuigkundige achtergrond) begrip te krijgen voor en inzicht in de werktuigkundige installaties. Met kennis komen u én uw opdrachtgever op voorsprong!! 20 juli 2015 Studiegids / 3 24

9 HOOFDSTUK 2 DOELSTELLING EN ORGANISATIE 2.1 Leerdoel De cursus W voor E verschaft Elektrotechnici inzicht in de problematiek van W installaties door op hbo niveau gevoel te kweken voor begrippen, kentallen en vuistregels. Hierdoor worden functionarissen in de E techniek, als projectleiders, ontwerpers, werkvoorbereiders en contractmanagers, in staat gesteld inzicht te krijgen in de werktuigkundige gebouwgebonden installaties. 2.2 Deelname De cursus is met name bedoeld voor TVVL leden en werknemers van begunstigers. Indien er plaatsruimte overblijft zijn ook andere belangstellenden van harte welkom. Het aantal deelnemers per cursus bedraagt maximaal 24 en aanmeldingen worden in volgorde van binnenkomst gehonoreerd. 2.3 Docenten De lessen worden verzorgd door docenten die zijn geselecteerd op hun praktijkervaring en hun didactische vaardigheden. Elke docent wordt periodiek getraind op zijn didactische vaardigheden. De docenten zijn veelal verbonden aan de bedrijven werkzaam in het betreffende vakgebied. Zij zijn in staat naast behandeling van de lesstof in het bijbehorende lesmateriaal, de stof aan de hand van aansprekend projectcasussen toe te lichten. 2.4 Cursusduur De cursus Werktuigkunde voor Elektrotechnici omvat zeven lesdagen en een apart examen. De lessen worden om de veertien dagen gegeven van tot uur. Naast twee koffie /theepauzes wordt om circa uur een lunch aangeboden. 2.5 Vooropleiding Voor het volgen van de cursus is een afgeronde hbo opleiding vereist en enkele jaren praktijkervaring. Ook is het mogelijk met een relevant mbo diploma in te stromen mits de kandidaat beschikt over voldoende in de praktijk opgedane kennis in het vakgebied. De vooropleiding wordt getoetst bij inschrijving. 2.6 Certificaat of diploma TVVL maakt onderscheid tussen een certificaat en een diploma. Indien de cursist de cursus heeft gevolgd en voldoet aan het gestelde in artikel ontvangt hij/zij het TVVL certificaat. Tevens heeft het Curatorium Cursussen van TVVL besloten tot instelling van een facultatief examen aan het einde van de cursus. Cursisten die het examen met goed gevolg hebben afgelegd ontvangen hiervoor het TVVL diploma. Om tot het examen te worden toegelaten eist het examenreglement dat kandidaten onder meer moeten voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van het certificaat, zie ook artikel De volgende procedure is vastgesteld: 20 juli 2015 Studiegids / 5 24

10 2.6.1 Verkrijging van het certificaat 1. De cursist behoort alle werkopdrachten (zie 2.9) tijdig (voor aanvang van de les) te maken. 2. De beoordeling van de werkopdrachten wordt door TVVL uitgevoerd. 3. Aan de cursist, die met alle tijdig uitgewerkte en gecorrigeerde opgaven een gemiddelde score heeft behaald van tenminste 6,0 (van alle werkopdrachten tezamen), zal na afloop van de cursus het TVVL certificaat worden uitgereikt Verkrijging van het TVVL diploma 1. Om te worden toegelaten tot het examen moet de cursist voldoen aan de bovengestelde eisen voor het behalen van het certificaat dan wel in het bezit zijn van een certificaat met een afgiftedatum van niet meer dan vijf jaar geleden. 2. Het examen is schriftelijk en wordt afgenomen onder toezicht van een gecommitteerde, die door de examencommissie wordt aangesteld. 3. Voor het examen geldt een examenreglement dat, bij opgave voor deelname aan het examen, aan de cursist ter hand zal worden gesteld. 4. Indien het examen met goed gevolg is afgelegd wordt in plaats van een certificaat het TVVL diploma uitgereikt. 2.7 Programma van de cursus Les 1: Grondbeginselen / Wet en Regelgeving W installaties (1 dag) Les 2: Klimaatsystemen (2 dagen) Les 3: Energiehuishouding, Klimaatbeheersingsinstallaties, Warmte en koudevoorziening (2 dagen) Les 4: Sanitaire installaties (1 dag) Les 5: Regelsystemen (1 dag) 2.8 Leermiddelen De volgende leermiddelen worden aan de cursisten uitgereikt en zijn in de cursusprijs inbegrepen: - Jellema Bouwtechniek deel 6: Installaties A, elektrotechnisch en sanitair; - Jellema Bouwtechniek deel 6: Installaties B, werktuigbouwkundig en gas; - Syllabi; - Hand outs; - Documentenoverzicht Uneto VNI; Voor het opbergen van de syllabus en hand outs wordt een TVVL cursusmap uitgereikt. 2.9 Voorbereiding en werkopdrachten Ter voorbereiding van de lessen krijgen de cursisten twee weken voorafgaand aan de les de syllabus uitgereikt. Tegelijkertijd komt via de Elektronische LeerOmgeving (zie paragraaf 2.10) een werkopdracht beschikbaar. Cursisten dienen de werkopdrachten voorafgaand aan de les via de Elektronische LeerOmgeving te maken. Het tijdig maken van de werkopdrachten is van belang voor het verkrijgen van het TVVLcertificaat en daarmee toegang tot het examen, zie Elektronische LeerOmgeving Tijdens de cursus wordt een, met een loginnaam bereikbare, Elektronische Leer Omgeving (ELO) aan de cursisten ter beschikking gesteld. Hier worden de digitale leermiddelen geplaatst. Op deze ELO kunnen cursisten de werkopdrachten maken. Ook worden hier, na afloop van de lessen, de hand outs van de presentaties geplaatst. Via de ELO kunnen de cursisten ook hun resultaten t.a.v. de werkopdrachten bijhouden / Studiegids juli 2015

11 HOOFDSTUK 3 STUDIEBELASTING 1 1 Vakonderdeel Grondbeginselen (Behaaglijkheid, Wet en regelgeving) Mollier h/x diagram Cursusdag Lesnummer Contacttijd Zelfstudie Totaal a Klimaatsystemen (I) b Klimaatsystemen (II) a 5 3b Energiehuishouding, Klimaatbeheersingsinstallaties (Inleiding en principes) Klimaatbeheersingsinstallaties (vervolg) Warmte en koudevoorziening Sanitaire installaties Regelsystemen Examen Totalen juli 2015 Studiegids / 7 24

13 HOOFDSTUK 4 INZET VAN DOCENTEN Cursusdag Lesnummer 1 1 Vakonderdeel Grondbeginselen (Behaaglijkheid, Wet en regelgeving) Mollier h/x diagram Docent Ing. M.K.J. Geurts 2 2a Klimaatsystemen (I) L.M. Bout 3 2b Klimaatsystemen (II) L.M. Bout 4 3a 5 3b Energiehuishouding, Klimaatbeheersingsinstallaties (Inleiding en principes) Klimaatbeheersingsinstallaties (vervolg) Warmte en koudevoorziening Ing. R. Kleijer Ing. R. Kleijer 6 4 Sanitaire installaties J.J. Bosman 7 5 Regelsystemen W.H.C. Oudshoorn 20 juli 2015 Studiegids / 9 24

15 HOOFDSTUK 5 PROGRAMMA WERKTUIGKUNDE VOOR ELEKTROTECHNICI In dit hoofdstuk wordt van de verschillende lessen het leerdoel gegeven en worden de eindtermen benoemd. Tevens wordt het programma van de lesdag, de onderwijsvorm en de bijbehorende leermiddelen toegelicht. Les 1 Les Titel Pagina Grondbeginselen (Behaaglijkheid, Wet en regelgeving) Mollier h/x diagram Les 2 a + b Klimaatsystemen Inleiding en toepassingen 14 Les 3 a + b Energiehuishouding, Klimaatbeheersingsinstallaties, Warmte en koudevoorziening Les 4 Sanitaire Installaties 18 Les 5 Regelsystemen W installaties juli 2015 Studiegids / 11 24

16 Les 1 : Grondbeginselen (Behaaglijkheid Wet Regelgeving) en Mollier h/x Diagram Cursusdag : 1 Docent : Ing. M.K.J. Geurts Cursusplaats : Amersfoort Beginsituatie : Cursisten zijn allen werkzaam in de installatietechniek en hebben een afgeronde vooropleiding op hbo niveau met enkele jaren praktijkervaring of een relevant mbo diploma mits de kandidaat beschikt over voldoende in de praktijk opgedane kennis in het vakgebied. Eindtermen: - De cursist heeft een globaal overzicht van mogelijke W installaties binnen de gebouwde omgeving; - De cursist begrijpt principeschema s van W installaties; - De cursist beheerst de elementaire basiskennis en begrippen in de energiehuishouding, de gebruikers en wettelijke eisen, de invloedsfactoren van het energiegebruik van gebouwen, energieprestatie van gebouwen en energiebalans. - De cursist heeft inzicht in de behaaglijkheidsfactoren en de basisprincipes van klimaatbeheersingsinstallaties. - De cursist heeft inzicht in de warmte en koudeopwekking alsmede in de energiebesparinginstallaties. - De cursist heeft kennis en begrip van de normen en richtlijnen die van toepassing zijn op de werktuigkundige installaties in het gebouw; - De cursist begrijpt het Mollier h/x diagram en kan hier eenvoudige processen in uitzetten / Studiegids juli 2015

17 Les 1 : Grondbeginselen en Wet Regelgeving W installaties onderwerpen - Inleiding en verwachtingen cursus W voor E - Totaaloverzicht vakgebied W - Behaaglijkheid - Basiskennis Opwekking - Basiskennis Duurzame opwekking - Basiskennis Energiegebruik - Mollier h/x diagram - Wet en Regelgeving W installaties didactische werkvorm doceren doceren dagdeel vm nm leeractiviteiten luisteren en meeschrijven luisteren en meeschrijven leermiddelen Syllabus Jellema Bouwtechniek deel 6B Sheets Syllabus Jellema Bouwtechniek deel 6B Sheets vm nm : ochtenddeel : middagdeel 20 juli 2015 Studiegids / 13 24

18 Les 2 a + b : Klimaatsystemen Inleiding en toepassingen Cursusdag : 2 en 3 Docent : L.M. Bout Cursusplaats : Amersfoort Beginsituatie : Cursisten zijn allen werkzaam in de installatietechniek en hebben een afgeronde vooropleiding op hbo niveau met enkele jaren praktijkervaring of een relevant mbo diploma mits de kandidaat beschikt over voldoende in de praktijk opgedane kennis in het vakgebied. Eindtermen: - De cursist kan de verschillende klimaatconcepten benoemen en onderscheiden. - De cursist kan de systeemkeuze van het klimaatconcept beargumenteren. - De cursist heeft inzicht in de systeemsoorten, invloed gebouw en de behaaglijkheidsfactoren bij de toepassing van een klimaatbeheersingsinstallatie. - De cursist beheerst de elementaire begrippen bouwfysica, zoals vochthuishouding, ventilatie eisen, transmissieverlies, geluid etc. - De cursist heeft inzicht in de opzet en uitvoering van het luchtkanalensysteem en kan hiervoor globale basisberekeningen t.a.v. de afmetingen uitvoeren. - De cursist heeft kennis van de basis EPG berekening en kan de invloed van het gebouw en de installatiecomponenten hierop benoemen / Studiegids juli 2015

19 Les 2a : Klimaatsystemen Inleiding en toepassingen onderwerpen - Inleiding - Bouwfysica (vochthuishouding, transmissieverlies, geluid, infiltratie, bouwbesluit etc.) dagdeel Vm didactische leeractiviteiten werkvorm Doceren en meeschrijven leermiddelen Jellema Bouwtechniek deel 6B Syllabus Sheets Nm - Energie Energiegebruik in Nederland EPN Duurzaamheid en energiereductie Duurzaamheidconcepten Zero emmissiong Nul energiegebouw Passief huis Etc. Doceren en meeschrijven Zelfwerkzaamheid door toepassing van de kennis tijdens de lessen met opdrachten en voorbeelden Jellema Bouwtechniek deel 6B Syllabus Sheets - Koellastberekening - Warmtebehoefte Les 2b : Klimaatsystemen Inleiding en toepassingen onderwerpen - Systeemkeuze - Overzicht klimaatconcepten - Kenmerken klimaatconcepten - Kentallen klimaatconcepten Basisberekeningen - Ventilatie - Luchthoeveelheden dagdeel Vm didactische leeractiviteiten werkvorm Doceren en meeschrijven Zelfwerkzaamheid door toepassing van de kennis tijdens de lessen met opdrachten en voorbeelden leermiddelen Jellema Bouwtechniek deel 6B Syllabus Sheets Nm - Luchtkanalen - Waterleidingen - Inregelen Doceren en meeschrijven Zelfwerkzaamheid door toepassing van de kennis tijdens de lessen met opdrachten en voorbeelden Jellema Bouwtechniek deel 6B Syllabus Sheets vm nm : ochtenddeel : middagdeel 20 juli 2015 Studiegids / 15 24

20 Les 3 a + b : Energiehuishouding, Klimaatbeheersingsinstallaties, Warmte en koudevoorziening Cursusdag : 4 en 5 Docent : ing. R. Kleijer Cursusplaats : Amersfoort Beginsituatie : Cursisten zijn allen werkzaam in de installatietechniek en hebben een afgeronde vooropleiding op hbo niveau met enkele jaren praktijkervaring of een relevant mbo diploma mits de kandidaat beschikt over voldoende in de praktijk opgedane kennis in het vakgebied. Eindtermen: - De cursist kan de verschillende typen luchtbehandelingkasten benoemen. - De cursist begrijpt de werking van de onderdelen van een luchtbehandelingkast. - De cursist kan eenvoudige basisberekeningen uitvoeren t.b.v. de componenten in een luchtbehandelingkast. - De cursist begrijpt de werking van de onderdelen van een klimaatinstallatie. - De cursist begrijpt de werking van duurzame componenten in een klimaatinstallatie / Studiegids juli 2015

21 Les 3a : Energiehuishouding en Klimaatbeheersingsinstallaties Inleiding en principes onderwerpen - Herhaling Mollier h/x diagram - Overzicht luchtbehandelinginst. - Luchtbehandelingkasten (lbk) - Werking Lbk componenten - Behandelen werkopdracht didactische werkvorm doceren dagdeel vm leeractiviteiten luisteren en meeschrijven uitvoeren eenvoudige berekeningen leermiddelen Jellema Bouwtechniek deel 6B Sheets nm - Warmte opwekkers Ketels - Koude opwekkers doceren luisteren en meeschrijven uitvoeren eenvoudige berekeningen Jellema Bouwtechniek deel 6B Sheets Les 3b : Energiehuishouding en Klimaatbeheersingsinstallaties Inleiding en principes Onderwerpen - Overzicht en werking componenten klimaatinstallaties distributie eindunits roosters, luchtkanaalappendages radiatoren vloerverwarming betonkernactivering etc. didactische werkvorm doceren dagdeel vm leeractiviteiten luisteren en meeschrijven leermiddelen Jellema Bouwtechniek deel 6B Sheets nm - Duurzame apparaten (werking van warmtepompen, aardwarmte, WKO, WKK, zonne energie, biogas, etc.) doceren luisteren en meeschrijven Jellema Bouwtechniek deel 6B Sheets vm nm : ochtenddeel : middagdeel 20 juli 2015 Studiegids / 17 24

22 Les 4 : Sanitaire installaties Cursusdag : 6 Docent : J.J. Bosman Cursusplaats : Nieuwegein Beginsituatie : Cursisten zijn allen werkzaam in de installatietechniek en hebben een afgeronde vooropleiding op hbo niveau met enkele jaren praktijkervaring of een relevant mbo diploma mits de kandidaat beschikt over voldoende in de praktijk opgedane kennis in het vakgebied. Eindtermen: - De cursist kan voor een waterleidingsysteem (koud en warm) aangeven waaraan een installatie minimaal moet voldoen zodat de waterkwaliteit in het dagelijks gebruik gewaarborgd is. - De cursist kan op basis van maatvoeringen een indeling maken van een Sanitairruimte. - Voor de sanitair toestellen de vuilwaterafvoer(vwa) aansluitleidingen bepalen en voor verzamel en grondleidingen kunnen verklaren waarom een bepaald leidingverloop noodzakelijk is. - De functionele verschillen kunnen aangeven tussen hemelwaterafvoer(hwa) systeem met overlaatstroming en een (UV) drijfhoogte systeem / Studiegids juli 2015

23 Les 4 : Sanitaire installaties onderwerpen Drinkwaterleidingen - Duurzaam watergebruik - PvE t.b.v. de realisatie en gebruik van de drinkwaterinstallatie - Temperatuur in samenhang met de houdbaarheid van water - Volumestroom en gelijktijdigheidklasse - Warmwatertoestellen in relatie tot energiegebruik - Collectief warmwatervoorzieningen - Opwarming van koud waterleidingen - Vloeistofklasse en beveiligingen - Wachttijden/circulatieleidingen - Drukverhoginginstallaties - Droge blusleidingen en sprinklerinstallaties didactische werkvorm Doceren dagdeel vm leeractiviteiten Luisteren en meeschrijven leermiddelen Jellema Bouwtechniek deel 6A Sheets Sanitairsystemen - Algemene uitgangspunten voor sanitaire ruimten - Toestellen en appendages - Voorzetwand systemen nm Vuilwater afvoertechniek - Buitenriolering - Lozingsvoorschriften - Functioneren van de binnenriolering - Vuilwater pompput - Vuilafscheiders Doceren Luisteren en meeschrijven Jellema Bouwtechniek deel 6A Sheets Hemelwater afvoertechniek - Ontwerp naar aanleiding van de dakindeling - Principe overlaatstroming - Principe UV systemen - Ontlastputten vm nm : ochtenddeel : middagdeel 20 juli 2015 Studiegids / 19 24

24 Les 5 : Regelsystemen W installaties Cursusdag : 7 Docent : W.C.J. Oudshoorn Cursusplaats : Amersfoort Beginsituatie : Cursisten zijn allen werkzaam in de installatietechniek en hebben een afgeronde vooropleiding op hbo niveau met enkele jaren praktijkervaring of een relevant mbo diploma mits de kandidaat beschikt over voldoende in de praktijk opgedane kennis in het vakgebied. Eindtermen: - De cursist beheerst de elementaire basiskennis en begrippen binnen de regeltechniek van gebouwen. - De cursist heeft inzicht in de regeltechnische constanten, alsmede de uitgangspunten voor een gebouwbeheersysteem. - De cursist heeft inzicht in het procesgedrag en de bijbehorende parameters. - De cursist kan regelschema s van W installaties lezen / Studiegids juli 2015

25 Les 5 : Regelsystemen W installaties onderwerpen Regelinstallaties - Symbolen - Blokschema s - Wat is regelen en wat is sturen? - De regelkring - Meetorganen - Regelaars - Procesgedrag - Voorbeeld procesgedrag, stabiliteit didactische werkvorm Doceren dagdeel vm leeractiviteiten luisteren en meeschrijven leermiddelen Jellema Bouwtechniek deel 6A Syllabus Sheets Klimaattechnische regelingen nm - Gebouwbeheerssysteem - Ontwikkeling van de Regelsystemen - Taak en doel van de huidige Regelsystemen - Automatiseringsfuncties, vastgelegd in de programmatuur - De beschrijving van de gewenste functionaliteit - Datacommunicatienetwerk - Gebouwbeheer doceren luisteren en meeschrijven Jellema Bouwtechniek deel 6A Syllabus Sheets Ruimteregeling met centrale verwarming. case Ruimteregeling via luchtbehandeling. case 20 juli 2015 Studiegids / 21 24

27 BIJLAGE 1. CURSUSMATERIAAL Literatuur Het volgende cursusmateriaal wordt door TVVL aan de cursist uitgereikt en geldt als verplicht studiemateriaal. Het lesmateriaal omvat: - Jellema Bouwtechniek deel 6: Installaties A, elektrotechnisch en sanitair; - Jellema Bouwtechniek deel 6: Installaties B, werktuigbouwkundig en gas; - Syllabi voor les 1, 2, 3 en 5; - Hand outs; - Documentenoverzicht Uneto VNI; Syllabi De syllabi worden uiterlijk twee weken voor aanvang van de betreffende les aan de cursisten verstrekt. Voor het opbergen van de syllabi wordt een A4 TVVL ordner ter beschikking gesteld. Werkopdrachten De werkopdrachten worden uiterlijk twee weken voor aanvang van de betreffende les aan de cursisten uitgereikt. De cursist moet deze voor aanvang van de betreffende les inleveren, zie ook punt 2.6 op pagina 5 van deze studiegids en het lesrooster. Van de werkopdrachten ontvangt u later een uitwerking. Hand outs Na afloop van de les worden de hand outs als pdf beschikbaar gesteld via internet. Bij aanvang van de cursus ontvangt u hiervoor een toegangscode. 20 juli 2015 Studiegids / 23 24

29

30 De Mulderij 12 Postbus AJ Leusden T F info@tvvl.nl