Visiedocument J-SGLVB

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Visiedocument J-SGLVB"

Transcriptie

1 Visiedocument J-SGLVB Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 1

2 Inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Inleiding 5 2. Prevalentie 5 3. Visie VOBC 7 4. Onderscheidende aspecten 8 5. Wegingscriteria J-SGLVB 14 Referenties 16 Bijlage 1 Vaardigheden, attitude, persoonlijke reflectie en kennis professionals 18 Bijlage 2 Risicotaxatie-instrument J-SGLVB 19 Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 2

3 Samenvatting Doelgroep J-SGLVB Betreft jongens en meisjes en hun gezinssystemen, in de leeftijd van 4 tot 23 jaar, woonachtig in Nederland met een verstandelijke beperking (IQ-score van 50-85) en een beperkt sociaal adaptatievermogen, grote mate van ervaren stress door de jeugdigen zelf, ernstige hechtingsproblematiek en traumatisering, leerproblemen en problemen in het gezin en sociale context, sterk gestoorde gedragsproblemen en psychiatrische problematiek en er is sprake van ernstige veiligheidsrisico s voor de jeugdige zelf en zijn omgeving, die gezamenlijk hebben geleid tot ernstige opvoedproblemen en gevoelens van onvermogen en onmacht bij ouders of opvoeders en die daardoor in het gezin moeilijk te begeleiden zijn. Het ontbreekt bij de jeugdige veelal aan ontwikkelingsperspectief. Wederkerigheid, empathie en gewetensontwikkeling lijken afwezig te zijn. Deze jeugdigen zijn moeilijk in staat een relatie te ontwikkelen en de jeugdigen doen daardoor een extra appèl op de opvoedingsvaardigheden van hun omgeving (VOBC, 2012). De jeugdigen kunnen zich op grond van hun lager intellectueel functioneren en beperkte sociale redzaamheid en sterk gestoorde gedragsproblemen niet zonder hulp handhaven in reguliere maatschappelijke verbanden (gezin, school, werk, groep, leeftijdgenoten, buren). De jeugdigen hebben in het huidige systeem een ZZP LVB 4 of ZZP LVB 5 indicatie en als gevolg van hun problematiek zijn er redenen om de orthopedagogische behandeling te intensiveren. Integrale werkwijze J-SGLVB jeugdigen en hun gezinssystemen maken gebruik van zorg waarbij de opvoeding tijdelijk of langdurig wordt overgenomen. Er is sprake van intensieve intersectorale samenwerking waardoor de jeugdige en zijn gezinssysteem profiteren van een integrale aanpak in de ketenzorg waarbij er van uitgegaan wordt dat de interventies zijn ingebed op een zorgcontinuüm van gezins- en opvoedingsondersteuning en waarbij er altijd sprake is van voorzorg en nazorg, alsmede van vertrekzorg. Aanpak De verblijfszorg wordt gekenmerkt door diagnostiek, orthopedagogische behandeling en het inrichten van de fysieke omgeving. Diagnostiek (procesdiagnostiek) dient zicht te bieden op de zeer complexe en onderling verweven problematiek betreffende de verschillende levensgebieden van de jeugdige. Het primaat van de orthopedagogische behandeling staat centraal. De (toename in) ernst van de gedragsproblemen en de toegenomen co-morbiditeiten (extreem middelengebruik, psychiatrie, agressie etc.) worden afgewogen tegen wat de kern is van het orthopedagogisch behandelen. Er is sprake van 24-uurs zorg geboden in een besloten 3-milieus terreinvoorziening. Ten aanzien van de nabijheid van de groepsleiding wordt bij de J-SGLVB jeugdigen waar mogelijk één op één begeleiding ingezet. Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 3

4 Weging Om te komen tot een adequate integratieve benadering ten aanzien van het inschatten in hoeverre er sprake is van J-SGLVB dienen de volgende stappen te worden gezet; a. een dossieronderzoek, waarbij expliciet aandacht is voor de hulpverleningsgeschiedenis van de jeugdige en zijn gezinssysteem, b. nagaan of en in hoeverre de behandelrelatie tussen de jeugdige en de hulpverlener tot stand komt en nagaan in hoeverre bij de jeugdige sprake is van een ernstig verstoorde relatie met het gezin waarbij herstel moeilijk te realiseren is, c. bij de (potentiële) instroom moet een risicotaxatie op basis van de kenmerken van de jeugdige, zijn opvoeder(s) en de sociale en materiële context van de jeugdige, worden uitgevoerd, die bepalend is voor het behandelplan en perspectief. d. de redenen bezien vanuit het behandelingsperspectief waardoor het intensiveren van de orthopedagogische behandeling noodzakelijk is. Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 4

5 1. Inleiding De Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) onderschrijft de visie van het nieuwe jeugdzorgstelsel waarin preventie, vroeg signalering, het versterken van de eigen krachten van de jeugdige en zijn gezin en het voorkomen van ernstige problematiek centraal staan (VOBC, 2014). Bij de stelselherziening zijn principes als uitgaan van eigen kracht en eigen netwerk leidend. Daarbij is er echter een spanningsveld tussen het zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren in de maatschappij en de beperkte ontwikkelingsmogelijkheden van de LVB-jeugdigen, bij wie vaak sprake is van een lage emotionele ontwikkelingsleeftijd en beperkt sociaal adaptatie-vermogen. LVB-jeugdigen lopen een relatief hoog risico om uit te vallen door de complexiteit van de samenleving (VOBC, 2012). De problematiek van de doelgroep vereist derhalve een doelgerichte aanpak in samenwerking met alle betrokken professionals en organisaties. Op de eerste plaats dient daartoe ingezet te worden op preventie en pro-actieve zorg in samenhang met het basis- en speciaal onderwijs. Vervolgens dient sprake te zijn van doorlopende begeleiding van de jeugdige en zijn gezin gericht op een zo zelfstandig mogelijk leven, wonen en werken, waardoor mede de eigen kracht van de jeugdige en zijn gezin wordt versterkt (Van Yperen en Hellema, 2010). De VOBC heeft mede in contacten met zorgkantoren geconstateerd dat in toenemende mate sprake is van een groep LVB-jeugdigen met zeer complexe en meervoudige problematiek oftewel Jeugd met Sterk Gestoord Gedrag en een Licht Verstandelijke Beperking (J-SGLVB). De VOBC heeft derhalve in 2012 een typering beschreven van de betreffende doelgroep met daarin een nadere uitwerking van de specifieke cliëntkenmerken. Eind 2013 zijn hierbij aanvullend handvatten beschreven (Moonen, van den Hazel, 2013) die in dit visiedocument worden gehanteerd als uitgangspunten bij de verdere beschrijving van de doelgroep, de te verlenen zorg en de voorzieningen. Hierbij wordt aangesloten bij het Programma van Eisen dat door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is opgesteld ten behoeve van de functie J-SGLVB in het Landelijk Transitie Arrangement (VNG, 2013). 2. Prevalentie In Nederland zijn ongeveer jeugdigen met een IQ-score tussen 50 en 85 wat overeenkomt met bijna 15% van de jeugd in ons land (zie grafiek 2.1). De werkelijke omvang van de groep jeugdigen met LVB blijkt echter lastig vast te stellen omdat niet alleen het intellectueel functioneren een criterium is voor het vaststellen van een lichte verstandelijke beperking, maar ook de beperkingen op praktisch en sociaal gebied moeten worden gemeten (Ponsioen, 2001 en 2013). De American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD, 2014) benadrukt bij de assessment en het definiëren van LVB om tevens omgevings- en culturele aspecten te betrekken. Daarnaast dienen de beperkingen van de jeugdige afgezet te worden tegen de krachten van de jeugdige en de mate van ondersteuning in zijn omgeving, verspreid over een langere periode. Er kan worden aangenomen dat 75% van de jeugdigen met een lager dan gemiddelde IQscore het redden in het regulier onderwijs (Ponsioen, 2013). Daarmee wordt tevens onderbouwd dat de beperking voornamelijk wordt bepaald door de mate van sociale redzaamheid als gevolg van een beperkt sociaal adaptatievermogen. Kenmerken van een licht verstandelijke beperking (LVB) zijn niet alleen een IQ tussen de 50 en 85, maar vooral ook de ondersteunings- dan wel behandelingsbehoefte die deze jeugdigen ervaren. Belangrijk in het bepalen van deze behoefte, is de mate waarin jeugdigen met een licht verstandelijke beperking gedragsproblemen vertonen. Op basis van de praktijk wordt aangenomen dat van de jeugdigen met een IQ score lager dan 85 plm jeugdigen kampen met ernstige, meervoudige problematiek waarbij gespecialiseerde zorg noodzakelijk is. Uit onderzoek is gebleken dat jeugdigen met LVB een drie tot vier keer hoger risico hebben op het ontwikkelen van psychopathologie dan normaal begaafden (Van Gennep, 2002; Sturmey, 1999). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 5

6 Naast psychiatrische stoornissen komen ook gedragsstoornissen relatief vaak voor bij mensen met een licht verstandelijke beperking (Didden en Van den Hazel, 2009; Neijmeijer, Moerdijk, Veneberg en Muusse, 2010, p. 10). Zo n jeugdigen hebben als gevolg van de ernstige meervoudige problematiek een LVB ZZP 4 of ZZP 5 indicatie en er is sprake een groep LVB-jeugdigen met zeer ernstige problematiek, ook wel J-SGLVB genoemd Aantal jeugdigen Aantal jeugdigen met IQ < 85 Aantal jeugdigen met IQ < 85 en bijkomende problemen Aantal jeugdigen met IQ < 85 en meervoudige problemen Aantal jeugdigen met LVB ZZP 4 of LVB ZZP 5 indicatie en J- SGLVB Grafiek 2.1 Aantal jeudigen met IQ < 85 en zorgintensiteit De VOBC onderscheidt in de LVB doelgroep, afhankelijk van de risico s of ernst van de problematiek, vier subgroepen (Van Yperen, 2009, p. 30). (1) Bij de eerste en grootste groep ontwikkelt het kind zich wat langzamer. Meestal is daar tot het zesde jaar weinig tot niets van te merken. Het niveau blijft op een bepaald moment wat steken, maar het kind valt niet erg op. De meeste jeugdigen draaien later als volwassenen gewoon mee in de samenleving. (2) De tweede beperktere deelgroep heeft ondersteuning nodig, wisselend van intensiteit maar vaak langdurig zo niet blijvend, om goed mee te kunnen komen en vanwege een hoog risico op ernstiger problemen. Met deze groep krijgen gemeenten veel te maken, omdat de ondersteuning zich begeeft op het vlak van scholing, financiën, wonen, werken, dagbesteding. (3) Een relatief kleine groep ontwikkelt ernstige problematiek bij ongeveer 80 procent gaat het om ernstige gedragsstoornissen waarbij gehandicaptenzorg of gespecialiseerde behandelcentra nodig zijn. Deze relatief kleine groep jeugdigen hebben allen een ZZP LVB 4 of 5 indicatie, wat inhoudt dat ze recht hebben op behandeling en verblijf (4) In de praktijk is gebleken dat bij een aantal van deze LVB-jeugdigen met een ZZP LVB 4 of 5 indicatie (en hun gezinssystemen) sprake is van sterk gestoord gedrag (J-SGLVB) en complexe gezinsproblematiek. Zo is er veelal sprake van een (licht) verstandelijke beperking bij de ouders van de betrokken jeugdigen. Een gevolg hiervan is dat de jeugdige kampt met een begeleidingsgeschiedenis die gekenmerkt wordt door een opeenvolging van crises. De lijn van onthechting, nog meer afstand nemen wordt voortgezet en bekrachtigd door de volgende crisis. Voor deze groep wordt een landelijke specialistische functie georganiseerd in besloten drie-milieus voorzieningen door de orthopedagogische behandelcentra; Ambiq, Koraal Groep (De La Salle), Pluryn (De Beele en de Jan Pieter Heije) en s Heeren Loo Zorggroep (Groot Emaus) (VOBC, 2014). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 6

7 3. Visie VOBC De VOBC heeft haar visie op de orthopedagogische behandeling gebaseerd op de volgende pijlers; a) primaat aan preventie, b) versterking van de intersectorale samenwerking ten behoeve van meervoudige problematiek door integrale werkwijze onder één regie en c) een doorlopende lijn van begeleiding op basis van maatschappelijke participatie. De integrale werkwijze moet ervoor zorgen dat de LVB-jeugdige en zijn gezin met doorlopende zorglijnen te maken krijgen. Er is sprake van intensieve intersectorale samenwerking wanneer de jeugdige en zijn gezinssysteem profiteren van een integrale aanpak in de ketenzorg waarbij uitgegaan wordt dat de interventies zijn ingebed op een zorgcontinuüm van gezins- en opvoedingsondersteuning. Hierbij wordt voorzien in voorzorg en nazorg, alsmede vertrekzorg wanneer verblijf van de jeugdige buiten het gezin deel uitmaakt van het ondersteuningsarrangement (Pinkerton, 2006). Bij het initiëren van hulp dient meteen dát niveau van ondersteuning gekozen te worden, dat het meest tegemoet komt aan de problemen en behoeften van de jeugdige en zijn gezinssysteem en/of waarvan op grond van wetenschappelijk onderzoek bekend is wat het meest effectief is ten aanzien van probleemreductie en doelrealisatie (Boendermaker, z.d.). De pijlers sluiten aan bij de verschillende doelgroepen die de VOBC onderscheidt. Voor wat betreft de J-SGLVB jeugdigen en hun gezinssystemen geldt dat zij gebruik maken van zorg waarbij de opvoeding tijdelijk of langdurig wordt overgenomen. Deze vorm van verblijfszorg is nodig om de jeugdige te beschermen en/of om de omgeving te ontlasten of te beschermen. De beslissing om de jeugdige buiten de eigen sociale context te plaatsen moet heel zorgvuldig plaatsvinden, onderbouwd vanuit het belang van het kind en vanuit het belang van de omgeving (het gezin, de school, de buurt) (Van Yperen en Van Westering, 2010). Om een inschatting te kunnen maken van de ernst van de problematiek en het juiste niveau van ondersteuning is gestructureerde risicotaxatie noodzakelijk (zie bijlage 2 Risicotaxatieinstrument J-SGLVB, in ontwikkeling). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 7

8 4. Onderscheidende aspecten tussen jeugdigen met een ZZP LVB 4 en ZZP LVB 5 indicatie en J-SGLVB jeugdigen In schema 4.1, 4.2 en 4.3 worden de onderscheidende aspecten van de jeugdigen met een ZZP LVB 4 en 5 indicatie ten opzichte van de J-SGLVB jeugdigen gepresenteerd. De onderscheidende aspecten worden toegelicht op basis van een aantal dimensies. Deze dimensies zijn als volgt geformuleerd (Jansen, Leeman en Verstegen, 2008; Pinkerton, 2006); 1. de doelgroep (zie schema 4.1); de problematiek van de J-SGLVB jeugdigen (en hun gezinssystemen) is zeer complex, meervoudig en onderling verweven (VOBC, 2012). Bij deze groep is sprake van een complexe, zeer intensieve zorgvraag die een intensieve behandelduur behoeft van ongeveer twee tot drie jaren. In schema 4.1 worden de specifieke kenmerken voor de J-SGLVB doelgroep nader toegelicht. Een onderscheid tussen LVB 4 en 5 en J-SGLVB is op basis van persoonskenmerken echter niet toereikend. Eerder de mate van handelingsverlegenheid en onmacht bij de betrokkenen en het uitblijven van behandelresultaat in combinatie met een risicotaxatie lijken de doelgroepen te kunnen onderscheiden. 2. de behandeldoelen (zie schema 4.2); verondersteld kan worden dat het perspectief op ontwikkelingsdoelen voor J-SGLVB niet gunstig is als gevolg van de heftigheid, onvoorspelbaarheid en frequentie van het probleemgedrag. Derhalve is gedragsregulatie en stabilisatie het primaire behandeldoel dat met intensieve behandeling, begeleiding en bescherming over langere tijd heen behaald kan worden. 3. de orthopedagogische behandeling (zie schema 4.3); de invulling van de verblijfszorg vindt plaats door middel van diagnostiek, orthopedagogische behandeling en het inrichten van de fysieke omgeving. De aanpak wordt tevens geboden binnen een zorgcontinuüm, in intersectorale samenwerking met ketenpartners, vanuit een specifiek juridisch kader en specifieke vaardigheden, attitude-aspecten, persoonlijke reflectie-aspecten en kennis van de betrokken professionals. De aanspraak op intensieve zorg is bij de J-SGLVB jeugdigen en hun gezinssystemen noodzakelijk omdat een compensatoire benadering die te strikt op alleen cognitieve beperkingen (en de gevolgen daarvan voor het leren) onvoldoende is. Derhalve is een integratieve benadering geïndiceerd, waarbij tevens aandacht is voor de sociale en emotionele ontwikkeling, de context en leergeschiedenis en voor de medisch neurologische problemen, als ook klinisch genetische beelden. Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 8

9 Schema 4.1 Onderscheidende aspecten ten aanzien van de doelgroep LVB 4 en LVB 5 De kenmerken van doelgroep LVB 4 en 5 en J-SGLVB zijn als volgt geformuleerd; - jongens en meisjes en hun gezinssystemen, in de leeftijd van 4 tot 23 jaar, met een - (a) lagere intelligentie (IQ-score van 50-85), - (b) een beperkt sociaal adaptatievermogen, - (c) grote mate van ervaren stress door de jeugdigen zelf, ernstige hechtingsproblematiek en traumatisering, - (d) leerproblemen en problemen in het gezin en sociale context, - (e) gedragsproblemen en psychiatrische problematiek die gezamenlijk hebben geleid tot - (f) ernstige opvoedproblemen en gevoelens van onvermogen en onmacht bij ouders of opvoeders en die daardoor in het gezin moeilijk te begeleiden zijn. De jeugdigen kunnen zich op grond van hun lager intellectueel functioneren en beperkte sociale redzaamheid en gedragsproblemen niet zonder hulp handhaven in - (g) reguliere maatschappelijke verbanden (gezin, school, werk, groep, leeftijdgenoten, buren). Ad (a) Een laag intellectueel functioneren van de jeugdige laat zich kenmerken door een significante beperking in de intelligentie (meer dan twee standaarddeviaties beneden het populatie-gemiddelde). In de praktijk betekent dat een IQ-score tussen de 50 en 85. Gelijktijdig optredend met een significante beperking in het adaptieve gedrag (meer dan twee standaarddeviaties beneden het populatiegemiddelde). Het optreden van deze beperkingen treden op vóór het 18e levensjaar (Schalock et al, 2010). Ad (b) De beperking van de jeugdige wordt voornamelijk bepaald door een beperkt sociaal adaptatievermogen, daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de sociale aanpassing en de sociaal-emotionele ontwikkeling van de jeugdige (Rot, 2013). Voor wat betreft de sociale aanpassing kan opgemerkt worden dat de jeugdigen met LVB tekorten of beperkingen hebben in hun gedrag om zich aan te kunnen passen aan wat op hun leeftijd en bij hun cultuur verwacht mag worden (Rot, 2013). De tekorten of beperkingen hebben gevolgen voor het functioneren op sociale en communicatieve vaardigheden: contactuele eigenschappen, taalvaardigheden en zelfcontrole en probleemoplossende vaardigheden: executieve functies, sociale cognities. Daarnaast functioneren de jeugdigen sociaal-emotioneel op een leeftijdsniveau dat veelal een stuk lager ligt dan hun kalenderleeftijd (Rot, 2013). De jeugdigen ervaren hierdoor ernstige problemen in sociale situaties. Niet alleen ervaren ze problemen in de omgang met anderen, ze zijn ook zeer beïnvloedbaar. Door hun beperkte praktische zelfredzaamheid zijn ze altijd afhankelijk van steun van anderen. Ad (c) De jeugdigen zijn gevoeliger voor het ervaren van stress en hebben een slechte coping bij stress (Dekker, Douma, Ruiten en Koot, 2006; Van der Wielen, 2006; Schuengel en Janssen, 2006). Daarnaast zijn de jeugdigen veelal over-, of ondervraagd, waardoor hun gedragsproblemen zijn ontstaan of versterkt en waardoor tevens stress en frustratie bij de jeugdigen wordt veroorzaakt (Rot, 2013). Ad (d) De jeugdigen denken concreet en kunnen moeilijk abstraheren (Smit, 2008). Het vermogen tot reflectie en kritisch oordelen is heel beperkt (Kraijer, 2006). Door het geringe vermogen situaties te analyseren en te abstraheren worden gelijksoortige situaties niet als zodanig herkend, waardoor generalisatie van deze strategieën naar andere taken en situaties bemoeilijkt wordt (Mulder et al, 2006; Ponsioen, 2001). Ad (e) het gedrag van de jeugdige werkt sterk ontregelend op zijn omgeving, die vervolgens moeite heeft om de omgeving zo in te richten dat de jongere zo normaal mogelijk kan leven en optimale groei- en ontwikkelingsmogelijkheden heeft. Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 9

10 Ad (f) De jeugdigen zijn vaak afkomstig uit langdurig problematische gezinssituaties (Drost, 2013). Zo is bij deze gezinnen sprake van een beperkte sociale redzaamheid, laag sociaal economische status en laag opgeleide ouders, die vaak ook zelf verstandelijk beperkt zijn. Door de pedagogische onmacht die ouders ervaren kan er tevens sprake zijn van mishandeling, verwaarlozing, verslaving en/of seksueel misbruik (Nadorp en Büdgen, 2013). Ad (g) Bovenstaande problemen hebben onder meer geleid tot een telkens vastlopende crisisachtige onderwijsgeschiedenis, achterstanden in leerprestaties, grensoverschrijdend gedrag op school en overlast en /of (licht)crimineel gedrag in de sociale omgeving. Als gevolg van uitval c.q. uitstoting in het onderwijs ontbreekt het bij deze jeugdigen aan toekomstperspectief (VOBC, 2012). J-SGLVB Specifieke kenmerken Gedragsproblemen; de sterk gestoorde gedragsproblemen zijn gerelateerd aan agressie die zich onderscheidt door frequentie, heftigheid en het gevaar voor anderen en/of zichzelf. Zo is veelal sprake van meer dan 3 keer per dag ongecontroleerd, ontremd gedrag, waarbij continu hulp, toezicht of sturing nodig is. Daarnaast is sprake van problematisch middelengebruik dat een negatieve invloed heeft op het dagelijks functioneren van de jeugdige of als zelfmedicatie dient. Er is sprake van zowel internaliserend als van externaliserend gedrag. Het gaat regelmatig om onvoorspelbare en moeilijk te begrijpen agressie gericht op zichzelf en op de omgeving, maar ook om ernstig (seksueel) grensoverschrijdend en ontwrichtend gedrag met voor de omgeving schadelijke gevolgen (VOBC LVG, 2012). Er is sprake van bijkomende psychiatrische problematiek, veelal actief van aard en co-morbiditeit en veelal een verstoorde hechting en vroeg kinderlijke verwaarlozing en traumatisering. Behandelrelatie; in vergelijking met de reguliere jeugdigen met een ZZP LVB 4 en 5 indicatie, waarbij sprake is van groei in ontwikkeling door de werkrelatie tussen de jeugdige en de begeleider/behandelaar, ontbreekt het bij de J-SGLVB jeugdigen veelal aan ontwikkelingsperspectief. Wederkerigheid, empathie en gewetensontwikkeling lijken afwezig te zijn. Deze jeugdigen zijn moeilijk in staat een relatie te ontwikkelen en doen daardoor een extra appèl op de opvoedingsvaardigheden van hun omgeving (VOBC, 2012). Veiligheidsrisico s; er is sprake van veiligheidsrisico s en de jeugdige heeft langdurige behoefte aan (intermitterende) zorg en ondersteuning. Het voortdurend voorkomen van gedragsproblemen en/of stoornissen en veiligheidsrisico s die door de omgeving en de ambulante en/of reguliere residentiële hulpverlening als zodanig worden ervaren, geven een gevoel van machteloosheid bij de betrokkenen. Zo wordt de hulpverleningsgeschiedenis van deze jeugdigen gekenmerkt door discontinuïteit en wisselingen van hulpverleners en is de aard van de problematiek terugkerend crisisachtig als het gaat om situaties in gezin, de school, de voorzieningen voor opvang, jeugdwerk, sport en cultuur en in de (ambulante) hulpverlening (Bakker, 2012). De veiligheidsrisico s van de jeugdigen kunnen liggen bij henzelf en/of bij hun omgeving, zoals suïcidaal gedrag, zeer slechte zelfverzorging, ernstig drugsgebruik, gedwongen prostitutie, ernstig (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en omgang met gevaarlijke (criminele) personen (Bakker, 2012). De combinatie van risicofactoren kunnen acuut levensbedreigend zijn. Voor de opgenomen jeugdigen zelf betekent onveiligheid dat ze aan het overleven zijn (Van der Helm, Hanrath en Jonker, 2011). De veiligheidsrisico s voor hun omgeving zijn gelegen in het ernstig schenden van de sociale limieten door de jeugdigen. De forensische ontwikkelingstaak (het kunnen omgaan met situaties waarin een sociale grens is verdisconteerd) is onvoldoende tot ontplooiing gekomen (Rink, 2007). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 10

11 Schema 4.2 Onderscheidende aspecten LVB 4 en 5 en J-SGLVB ten aanzien van de doelen LVB 4 en LVB 5 (I) Er is sprake van een samenhangende visie op behandeling, opleiding en arbeidsperspectief binnen het behandelprogramma. Zowel onderwijs als arbeid dragen in hoge mate bij aan het doel van opvoeden en onderwijs, namelijk het zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren in de maatschappij passend bij het ontwikkelingsniveau van de jeugdige (Bakker, 2001). De algemene doelen kunnen zijn; - een veilig orthopedagogisch behandelklimaat is gerealiseerd, - er is een aanzet tot het opbouwen van een vertrouwens- en behandelrelatie met jeugdige en zijn systeem, - de jeugdige is weer in staat te participeren op school of in werk, - de risico s in de vrijetijdsbesteding zijn verminderd, - de gedragsproblemen zijn afgenomen, - positief gedrag is toegenomen, - het gezinssysteem en sociale context zijn gedurende de plaatsing direct en/of indirect betrokken, - de jeugdige heeft een concreet toekomstperspectief. J-SGLVB (II) Verondersteld kan worden dat het perspectief op het werken aan ontwikkelingsdoelen voor J-SGLVB niet gunstig is. Gedragsregulatie en stabilisatie is het primaire behandeldoel dat met intensieve behandeling, begeleiding en bescherming over langere tijd heen behaald kan worden. Er kan gesproken worden van gedragsregulatie en stabilisatie als de jeugdige weer in contact staat met de opvoeder /behandelaar en tot ontwikkeling kan komen. De specifieke doelen kunnen zijn; - de heftigheid, frequentie en onvoorspelbaarheid van het gedrag is gestabiliseerd, - de jeugdige vertoont geen ontwrichting meer in de leef/behandelgroep, - frequent (direct) gevaar voor de jeugdige zelf en/of zijn omgeving is afgenomen dan wel gestopt, - de hoeveelheid middelen en maatregelen om de jeugdige te kunnen stabiliseren is qua ernst, duur en aantal afgenomen. Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 11

12 Schema 4.3 Onderscheidende aspecten ten aanzien van de orthopedagogische behandeling Het globale behandeltraject LVB 4, LVB 5 en J-SGLVB wordt in de volgende figuur gepresenteerd (VOBC, 2014). Aanmelding Voorzorg Verblijfszorg Diagnostiek Orthopedagogische behandeling Inrichten fysieke omgeving Afronding en overdracht Vertrekzorg Nazorg Aanmelding en voorzorg De jeugdige en zijn gezinssysteem profiteren van een holistische aanpak in de ketenzorg waarbij uitgegaan wordt dat de interventies zijn ingebed op een zorgcontinuüm van gezins- en opvoedingsondersteuning en waarbij er altijd sprake is van voorzorg, vertrek- en nazorg (Pinkerton, 2006). Bij de aanmelding wordt zicht verkregen op de basale hulpvraag van de jeugdige (en zijn gezinssysteem). Indien de jeugdige niet meteen (binnen twee weken) geplaatst kan worden, wordt vanuit de instelling voorzorg verleend eventueel in samenhang met crisisplaatsingen. Verblijfszorg Diagnostiek Om de algemene en probleem-specifieke doelen samen met de jeugdige en zijn gezinssysteem te kunnen formuleren is het van belang zicht te krijgen op de behandelings- en ondersteuningsbehoefte van de jeugdige en zijn systeem. Diagnostiek (procesdiagnostiek) dient zicht te bieden op de zeer complexe en onderling verweven problematiek betreffende de verschillende levensgebieden van de jeugdige. De diagnostiek en behandeling hebben een multidisciplinair karakter, waarbij biologische factoren, individuele leergeschiedenis, cognitief en sociaal-emotioneel niveau en invloeden vanuit het milieu een belangrijke plaats innemen (De Koning en Collin, 2007). Orthopedagogische behandeling Het primaat van de orthopedagogische behandeling staat centraal. Voor wat betreft de J-SGLVB jeugdigen worden de (toename in) ernst van de gedragsproblemen en de toegenomen comorbiditeiten (extreem middelengebruik, psychiatrie, agressie etc.) afgewogen tegen wat de kern is van het orthopedagogisch behandelen. Er is zowel bij LVB 4, LVB 5 als J-SGLVB expliciet aandacht voor agressie- en hechtings-problematiek bij het vormgeven van een veilig orthopedagogisch behandelklimaat. Er is ten behoeve van het aangaan en onderhouden van een affectieve relatie (in de directe nabijheid) met de jeugdige expliciet aandacht voor psycho-educatie gericht op de jeugdigen en er dienen specialistische interventies ingezet te worden, zoals EMDR, psychotherapie, Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 12

13 agressieregulatietraining, etc.. Voor wat betreft de J-SGLVB jeugdigen wordt de zorg 24-uur geboden in een besloten 3-milieus terreinvoorziening. Er wordt gestreefd bij beide doelgroepen zoveel mogelijk hetzelfde personeel in te zetten. Ten aanzien van de nabijheid van de groepsleiding wordt bij de J-SGLVB jeugdigen waar mogelijk één op één begeleiding ingezet. De inzet van de kinder- en jeugdpsychiater en/of medisch personeel is beschikbaar. Voor beide doelgroepen geldt dat onderwijs- en arbeidstoeleiding naast het orthopedagogisch behandelklimaat (wonen) en het inrichten van de vrijetijdsbesteding een essentieel onderdeel vormen. De meeste leerlingen worden voorbereid voor (arbeidsmatige) dagbesteding. Een zinvolle invulling van de vrije tijd is een belangrijk element voor het psychosociale welbevinden en de maatschappelijke integratie van de jeugdigen. Gelijktijdig met de verblijfszorg in de (besloten) 3-milieus setting start waar mogelijk de ambulante multisysteem gerichte zorg, in de vorm van ouderbegeleiding. Behandelduur Intensieve ketensamenwerking Wettelijk kader (Jansen, Leeman en Verstegen, 2009). Professionals LVB 4 en LVB 5 De verwachte behandelduur wordt ingeschat op gemiddeld 1½ à 2 jaren. Met onderwijs, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg en de gehandicaptenzorg. De behandeling geschiedt op basis van de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), waarbij instemming van de cliënt de basis vormt. Dit wettelijk kader vereist een bijzondere benadering waarbij op de eerste plaats een vertrouwensbasis moet worden gerealiseerd. Zonder deze overeenstemming kan de behandeling niet van de grond komen of tot resultaten leiden. J-SGLVB De verwachte behandelduur wordt ingeschat op gemiddeld 2 à 3 jaren. Bij deze jeugdigen moet rekening worden gehouden dat blijvend een beroep wordt gedaan op begeleiding en behandeling van intermitterende intensiteit (VOBC, 2014). Gezien de zeer ernstige persisterende problematiek en combinaties van risicofactoren die tot zeer ernstige veiligheidsrisico s kunnen leiden is er intensieve ketensamenwerking met onderwijs, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg, jeugdzorg plus, gesloten jeugdzorg, forensische zorg, verslavingszorg, reguliere orthopedagogische behandelcentra en de gehandicaptenzorg. Het wettelijk kader wordt geboden door de WGBO 1 en door de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet BOPZ 2 ). Een goede vrijheidsbeperking 3 begrenst en faciliteert, geeft veiligheid en bevordert gevoelens van autonomie en competentie. Tevens wordt maatvoering mogelijk gemaakt op basis van individuele mogelijkheden en beperkingen (Hertogh, 2012). De betrokken professionals dienen extra vaardigheden aan te wenden bij de zorg en behandeling. In bijlage 1 zal daartoe een opzet worden gepresenteerd dat in de nabije toekomst verder uitwerking behoeft. Vermoedelijk zijn de extra vaardigheden gelegen in de mate van persoonlijke reflectie en attitude aspecten van de betrokken professionals. 1 Wanneer de WGBO of de nieuwe Jeugdwet van toepassing is, is nog in ontwikkeling. Geraadpleegd 23 januari 2014 op 2 In plaats van de Wet BOPZ komt er voor mensen met een verstandelijke beperking of dementie de Wet Zorg en dwang, hiermee wordt beoogd de rechtsbescherming van de cliënt te vergroten. De kern van het voorstel is dat onvrijwillige zorg mogelijk is als het gedrag van een cliënt leidt tot een ernstig nadeel voor zichzelf of anderen. 3 Met vrijheidsbeperking worden hier harde (fixatie en afzondering) en zachte (domotica) vrijheidsbeperkingen bedoeld (Niemeijer, Depla, Frederiks en Hertogh, 2012). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 13

14 Inrichten fysieke omgeving Het indelen en ordenen van de ruimte aansluitend bij de specifieke behoeften van de groep vindt plaats voor zowel wonen, onderwijs en vrijetijdsbesteding. Voor J-SGLVB vindt dat plaats in een besloten drie milieus-setting. Afronding en overdracht Door middel van doelrealisatie en resultaat gericht behandelen wordt in overleg met de jeugdige en zijn gezinssysteem de behandeling afgerond en vindt overdracht plaats naar vervolghulpverlening. Vertrekzorg De jeugdigen stromen veelal door naar reguliere orthopedagogische behandeling, beschermd wonen of andere longstay-voorzieningen. Vanaf de opname is er naast samenwerking met het systeem van de jeugdige, veel aandacht voor de overdracht van kennis en kunde naar gezin, onderwijs, arbeidstraining en sociaal netwerk. Nazorg Ook na verblijf is er aandacht voor de transfer door middel van doorlopende begeleiding en behandeling en time-out plaatsen wanneer de heftigheid, onvoorspelbaarheid en frequentie van het probleemgedrag van de jeugdige weer toeneemt. 5. Wegingscriteria J-SGLVB Er is in eerste instantie getracht om een aantal criteria te formuleren op basis waarvan de doelgroep geëxpliciteerd zou kunnen worden, maar in de praktijk is gebleken dat uitgegaan moet worden van een integratieve benadering van de jeugdige en zijn gezinssysteem. Hierbij is het van belang dat informatie over het ontstaan en voortbestaan van het probleemgedrag in de context van de levensgeschiedenis en de familie, met medeneming van de protectieve factoren van een individuele jeugdige, in onderlinge samenhang worden gebracht op basis van een helder oriëntatie- en interpretatiekader (Moonen en Van den Hazel, 2013). Om te komen tot een adequate integratieve benadering om in te schatten in hoeverre er sprake is van J-SGLVB dienen de volgende stappen te worden gezet; a. een dossieronderzoek, waarbij expliciet aandacht is voor de hulpverleningsgeschiedenis van de jeugdige en zijn gezinssysteem, b. nagaan of en in hoeverre de behandelrelatie tussen de jeugdige en de hulpverlener tot stand komt en nagaan in hoeverre bij de jeugdige sprake is van een ernstig verstoorde relatie met het gezin waarbij herstel moeilijk is te realiseren, c. bij de (potentiële) instroom moet een risicotaxatie 4 op basis van de kenmerken van de jeugdige, zijn opvoeder(s) en de sociale en materiele context van de jeugdige, worden uitgevoerd, die bepalend is voor het behandelplan en perspectief. Het betreft een weging van de risicofactoren in relatie tot het inrichten van het orthopedagogisch behandelklimaat. Op basis hiervan wordt bepaald of sprake is van J-SGLVB. De risicotaxatie wordt uitgevoerd door een gedragsdeskundige (zie bijlage 2). d. de redenen bezien vanuit het behandelingsperspectief waardoor het intensiveren van de orthopedagogische behandeling noodzakelijk is (zie schema 5.1). Het intensiveren van de behandeling kan gelegen zijn in de inzet van kortdurende intensieve behandeling en een intensieve betrokkenheid van een Multi Disciplinair Team. De betrokken gedragsdeskundige zal naar aanleiding van de zorgbehoefte van de jeugdige en zijn gezinssysteem en de toenemende handelings-verlegenheid bij de professionals nader onderzoeken in hoeverre de orthopedagogische behandeling geïntensiveerd moet worden. Wanneer op 4 van de 6 vragen een ja wordt beantwoord is intensivering gerechtvaardigd. Deze beslissing is arbitrair en dient nader onderbouwd te worden door de stappen a tot en met c. 4 Eerste aanzet van de wegingscriteria is gebaseerd op de Pedagogische Variabelen Lijst (Bakker, 2001). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 14

15 Schema 5.1 Redenen intensivering orthopedagogische behandeling Orthopedagogisch behandelklimaat Mate van gedragsproblematie k van de jeugdige Resultaat Gericht Behandelen Redenen intensivering orthopedagogische behandeling 1. Er is sprake van geen of onvoldoende ontwikkeling in de vertrouwens- en behandelingsrelatie tussen de jeugdige en de hulpverlener 2. Er is sprake van geen/onvoldoende stabilisatie van de problematiek van de jeugdige 3. Er is sprake van een aanhoudend patroon van gedragsproblemen dat niet gekeerd lijkt te kunnen worden 4. Er is sprake van geen/onvoldoende ontwikkeling van vaardigheden 5. Er is sprake van ernstig gevaar voor de jeugdige en of zijn omgeving 6. In de reguliere LVB begeleiding en behandeling is men over lange tijd niet in staat gebleken risicofactoren in/rond de jeugdige en zijn systeem op te heffen. 7. De resultaten naar aanleiding van de Routine Outcome Monitoring 5 (ROM) geven aanleiding tot intensivering van de zorg en behandeling Aanwezig Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee 5 Een ROM-instrument die gehanteerd zou kunnen worden is de Dynamic Risk Outcome Scales (DROS), waarmee het effect van de SGLVG(+) behandeling betrouwbaar kan worden gemeten. Geraadpleegd 23 januari 2014 op Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 15

16 Referenties 1. AAIDD (2014). American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD) Definition of Intellectual Disability. Geraadpleegd 19 januari 2014 op 2. Ambachtsheer, D. (2013). Jeugdigen en Gezinnen Versterken. Dichtbij kind en gezin, meer samenhang en kwaliteit. Geraadpleegd oktober 2013 op kennisnetjeugd.nl/werkgroep/7-zorg-voor-jeugd-met-verstandelijke-beperking-vb-intransitieperspectief/documenten/document/57-visie-zhz-op-transformatie-jeugdzorg. 3. Bakker, L.W.H. (2001). De Pedagogische Variabelen Lijst (PVL); de ontwikkeling van een pedagogisch diagnostisch instrument voor de gezinsvoogden van de jeugdhulpverlening en jeugdbescherming van het Leger des Heils (AJL). Leuven: Garant. 4. Bakker, L.W.H., Rink, J.E., Spelberg, H.C. lutje, Lokven, H.M. van (2001a). Pedagogische Variabelenlijst. Een handleiding behorende bij de Pedagogische Variabelenlijst voor gebruik in de jeugdbescherming en jeugdhulpverlening voor het kwalificeren van ernstige problematische opvoedingssituaties. Groningen: Stichting Kinderstudies Postbus AC Groningen. 5. Bakker, L.W.H., Rink, J.E., Spelberg, H.C. lutje, Lokven, H.M. van (2001b). Pedagogische Variabelenlijst; scoreformulier. Groningen: Stichting Kinderstudies Postbus AC Groningen. 6. Boendermaker, L. (z.d.). Symposium Multifocale zorg over grenzen heen. Presentatie Jeugdigen en gezinnen met complexe problemen. Wat werkt?. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam. 7. Dekker, M.C., Douma, J.C.H., Ruiten, K. de en Koot H. (2006). Aard, ernst en beloop van gedragsproblemen en psychische stoornissen bij kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking, In R. Didden (ed.), In perspectief (p ). Houten: Bohn, Stafleu, Van Loghum. 8. Didden, R., & Hazel, T. van den (2009). Persoonlijkheidsstoornissen bij mensen met een lichte verstandelijke beperking. In: R. Didden & X. Moonen (Red.), Met het oog op behandeling-2. Effectieve Behandeling van gedragsstoornissen bij mensen met een licht verstandelijke beperking. Landelijk kenniscentrum LVG, Expertisecentrum De Borg. 9. Jansen, H., Leeman, M., Verstegen, D. (red.) (2009). Startdocument Kwaliteitskader Orthopedagogische Behandelcentra. Utrecht: VOBC LVG. 10. Helm, P. van der, Hanrath, J., Jonker, E. (red) (2011). Wat werkt in de gesloten jeugdzorg. Amsterdam: SWP. 11. Hertogh, C. (2012). De ethiek van domotica in de zorg voor mensen met dementie. Power Presentatie. Amsterdam: VU University Medical Center. 12. Moonen, X., Hazel, T. van den (2013). Criteria voor afbakening van de J-SGLVB groep d.d Interne publicatie VOBC. Utrecht: VOBC. 13. Nadorp, M., Büdgen, F. (2013). De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht. Kennisattelier LVB Zwolle d.d. 24 juni Geraadpleegd oktober 2013 op Niemeijer, A., Depla, M., Frederiks, B., Hertogh, C. (2012). Toezichthoudende domotica. Een handreiking voor zorginstellingen. Verantwoorde en zorgvuldige toepassing van toezichthoudende domotica in de residentiële zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking. Amsterdam: VU Medisch Centrum. 15. Pinkerton, J. (2006). Reframing practice as family support: Leaving care. In P. Dolan, J. Canavan, & J. Pinkerton (Ed.), Family support as reflective practice (pp ). London/Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers. 16. Ponsioen, A. J. G. B. (2001). Cognitieve vaardigheden van licht verstandelijk gehandicapte kinderen en Jeugdigen. Academisch proefschrift. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. 17. Ponsioen, A.J.G.B. (2013). Een kind met mogelijkheden. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 18. Ponsioen, A.J.G.B. (2013). Intelligentie onderzoek naar intelligent onderzoek. Lezing op het Congres van s Heerenloo ik zie ik zie, wat jij... Den Helder: s Heerenloo. 19. Rink, J.E. (2007). Forensische ontwikkeling en opvoeding. Garant: Antwerpen-Apeldoorn. Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 16

17 20. Rot, E.W.J. (2013). Handreiking Balans in Beeld. Jongeren met een licht verstandelijke beperking uitdagen, zonder hen te overvragen of ondervragen. s Heeren Loo/Kennisplein Gehandicaptensector. Geraadpleegd november 2013 op Schalock RL, Borthwick-Duffy SA, Bradley VJ, Buntinx WHE, Coulter DL, Craig EM, et al. (2010). Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports (Eleventh edition). Washington DC: AAIDD, Schuengel, C. & Janssen, C.G.C. (2006). People with mental retardation and psychopathology: Stress, affect regulation and attachment. A review. International Review Research Developmental Disabilities, 32, Sturmey, P. (1999). Classifications: Concepts, progress and future. In N. Bouras, (ed.). Psychiatric and Behavioral Disorders in Developmental Disabilities and Mental Retardation, pp Cambridge: Cambridge University Press. 24. VNG (2013). Raamwerk Programma van Eisen. Den Haag: Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). 25. VOBC (2013). Kernpunten uit het overleg J-SGLVG d.d Interne publicatie VOBC. Utrecht: VOBC. 26. VOBC (2012). Typering doelgroep LVG met complexe, meervoudige problematiek en beschrijving benodigd behandelaanbod. Utrecht: VOBC. 27. VOBC/Landelijke Kenniscentrum LVG (2009). Visie duurzame begeleiding. In Nieuwsbrief, 4, p Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). (2009). (SG)LVG. Competentieprofiel voor beroepskrachten in het primaire proces van de gehandicaptenzorg die behandeling en begeleiding bieden aan mensen met een licht verstandelijke beperking met ernstige gedragsproblemen. Utrecht: VGN. 29. Wielen H. van der (2006). Een paar apart. Spreekbeurt bij de werkconferentie Samenhang en Kwaliteit ondersteuning, georganiseerd door MEE Noordwest-Holland, 24 januari 2006, Hoorn. 30. Yperen, T. van (2011). Reader Jeugd-GGZ en Jeugd-LVG ten behoeve van Werkbijeenkomsten G32 Transitie Jeugdzorg. De reader is bestemd voor intern gebruik. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. 31. Yperen, T. van, Westering, Y. van (2010). Pijlers voor nieuw jeugdbeleid. Naar een versterking van de pedagogische leefomgeving van jeugdigen en meer samenhang in de aanpak van jeugdproblematiek. Utrecht: Nederlands Jeugd Instituut (NJI). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 17

18 Bijlage 1 Vaardigheden, attitude, persoonlijke reflectie en kennis professionals (VGN, 2009) In het onderstaande schema wordt het onderscheid in vaardigheden beschreven ten aanzien van jeugdigen met LVB 4 en LVB 5 (I) en J-SGLVB jeugdigen (II). De vaardigheden worden aangegeven met een X, waarbij XX naar de extra vaardigheden verwijst. VAPRK Toelichting I II Vaardigheden - Preventief kunnen optreden m.b.t. gedragsproblemen X X - Methoden en technieken kunnen hanteren (reactieve technieken m.b.t. X XX gedragsproblemen) - Transparantie van handelen (schrijven van behandel- en X X implementatieplannen) - Verbinden van het professionele netwerk rondom de jeugdige, gericht op X optimale begeleiding van de jeugdige en zijn sociale netwerk - De jeugdige en zijn sociale netwerk kunnen begeleiden X X - De jeugdige tijdelijk en intensief behandelen gericht op verbetering van het X X gedrag in hoog complexe situaties - De jeugdige in een langdurige verblijfssetting te behandelen gericht op het X X consolideren van gedragsverandering Attitude - Bejegening; de jeugdige en zijn gezinssysteem benaderen met respect, mate van betrokkenheid X X Persoonlijke Reflectie - Communicatie; mate van motivatie om te communiceren en inzicht in moeilijkheid om elkaar te begrijpen - Maatschappelijke profilering; promoten van positief bewustzijn in de X X maatschappij - Gedegen kennis eigen persoonlijkheid X XX - Intrapersoonlijk (zelfvertrouwen m.b.t. gedragsproblemen) X XX - Interpersoonlijk (emotionele reactie m.b.t. gedragsproblemen) X XX - Adaptatie (creatieve mogelijkheden om met uitdagingen en moeilijkheden om X XX te gaan - Stressmanagement (herkennen van stress en beheersen X XX ontspanningstechnieken) - Algemene stemming (algeheel welbevinden) X XX Kennis - Zorgvisie integreren in het handelen X X - Kennis van communicatie modellen ter bevordering van de wederzijdse X X bereikbaarheid - Kennis van gedragsproblemen X XX - Kennis van pathologische ontwikkeling X XX - Kennis van hechtingsproblemen en trauma s X XX - Kennis van de meest recente evidence en practice based inzichten X X - Resultaat Gericht Behandelen (RGB) X X X X Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 18

19 Bijlage 2 Risicotaxatie-instrument J-SGLVB (Bakker, 2001 en 2014) De items van het risicotaxatie-instrument J-SGLVB (in voorbereiding) zijn gebaseerd op de items van de Pedagogische Variabalen Lijst (PVL) (Bakker, 2001; Bakker, Rink, Lutje Spelberg, en Van Lokven, 2001a en 2001b). De PVL is een instrument dat inzicht biedt in de kwaliteit van het opvoeden en van de opvoedingssituatie van gezinnen waarvan een of meerdere kinderen onder toezicht zijn gesteld. Met de PVL kan een uitspraak worden gedaan over de ernst van de opvoedingsproblematiek. Voor de bepaling van de betrouwbaarheid van de PVL is de interne-consistentie onderzocht. De interne consistentie coëfficiënten zijn berekend aan de hand van Cronbachs alpha. Voor elke schaal (opvoedingsvariabele) van de PVL en per leeftijdsgroep van kinderen zijn de alpha's berekend. De alpha's variëren tussen 0.89 en 0.99 en zijn daarmee, volgens het criterium van 0.8 van de Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN), voldoende hoog (Bakker, 2001). Ten aanzien van de validiteit kan worden opgemerkt dat in een pilotstudie de begripsvaliditeit nader is onderzocht. Conclusie is dat met de PVL op een redelijk betrouwbare manier voorspeld kan worden wanneer er bij een gezin met een onder toezicht gesteld kind of jeugdige sprake is van 'geen'/'lichte' pedagogische verwaarlozing en 'zeer ernstige' pedagogische verwaarlozing. Ten aanzien van de betrouwbaarheid en validiteit van het Risicotaxatie-instrument J-SGLVB kan verondersteld worden dat de interne consistentie van de items hoog zal zijn, echter nader onderzoek zal dat moeten uitwijzen, evenals de begripsvaliditeit en kwalitatieve analyse van de scores die worden verkregen met het instrument. Uitleg risicotaxatie-instrument J-SGLVB Door middel van het instrument worden de volgende opvoedingsdimensies gemeten, - de jeugdige, - zijn opvoeder(s) en - de sociale en materiële context van de jeugdige. De opvoedingsdimensies zijn elk beschreven aan de hand van een aantal kenmerken met daaraan gekoppeld risicofactoren. Deze kenmerken en risicofactoren zijn na uitvoerig literatuuronderzoek (Bakker, 2001) en in overleg met deskundigen op het gebied van LVB tot stand gekomen. Er zijn bewust risicofactoren geformuleerd om de ernst van de J-SGLVB problematiek transparant te maken. Er wordt gevraagd voor elke risicofactor (wanneer deze voorkomt) aan te geven in hoeverre deze risicofactor de specifieke opvoeding (tijdens orthopedagogische behandeling van de jeugdige) belemmert. Achter elke risicofactor wordt eerst gevraagd of deze zich voordoet. Wanneer een risicofactor voorkomt kan gekozen worden uit vier mogelijkheden, namelijk: - 0= geen belemmering voor de specifieke opvoeding tijdens de orthopedagogische behandeling, - 1= een geringe belemmering voor de specifieke opvoeding tijdens de orthopedagogische behandeling, - 2= veel belemmering voor de specifieke opvoeding tijdens de orthopedagogische behandeling, - 3= zeer veel belemmering voor de specifieke opvoeding tijdens de orthopedagogische behandeling. Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 19

20 Samengevat wordt het volgende gevraagd: In welke mate vindt u (gedragsdeskundige), uitgaande van de opvoedingssituatie waarin de jeugdige zich bevindt, de volgende risicofactoren behorende bij kenmerken van de drie opvoedingsdimensies, een belemmering vormen voor het vormgeven van de specifieke opvoeding binnen de orthopedagogische behandeling van die betreffende jeugdige 6? Schema 5.2 Risicotaxatie-instrument J-SGLVB Jeugdige Risicofactoren Aanwezig Mate van belemmering 1. Gevoelens, emotionele vaardigheden en emotionele ontwikkeling 2. Gedrag, gedragsvaardigheden en gedragsontwikkeling 3. Sociaal gedrag en sociale vaardigheden 4. Persoonlijkheidsontwikkeling 5. Gewetensvorming a. gevoelens en gevoelswaardering van de Jeugdige zijn niet in overeenstemming met de realiteit b. de jeugdige kan geen affectieve relaties opbouwen c. de jeugdige is onderhevig aan zijn impulsen en (drift)buien d.de jeugdige ervaart een grote mate van stress e.de jeugdige heeft geringe copingsvaardigheden f.er is sprake van een geringe mate van empathie bij de jeugdige a. de Jeugdige heeft geen zicht op het eigen gedrag of op het effect ervan b. de Jeugdige heeft de neiging tijdens conflicten maar één oplossingsvorm te kiezen (bijvoorbeeld, agressie of normoverschrijdend gedrag of weglopen) c. de Jeugdige vertoont teruggetrokken, depressief gedrag a. de Jeugdige kan niet goed contact leggen b. de Jeugdige herkent en kiest geen sociale hulpbronnen uit en kan geen goede relatie met een van de opvoeders of een andere volwassene opbouwen (de Jeugdige zoekt geen hulp bij volwassenen bij problemen) c. het kind trekt zich terug in contacten met andere kinderen a. de Jeugdige heeft weinig zelfcontrole b. de Jeugdige heeft een gebrek aan zelfwaardering of een negatief zelfbeeld (vindt zichzelf waardeloos) c. de Jeugdige toont een cognitieve achterstand of beperkingen a. de Jeugdige legt de oorzaak van problemen steeds weer buiten zichzelf b. de Jeugdige heeft een gebrekkig moreel besef (het maakt geen reëel onderscheid tussen goed en kwaad) c. de Jeugdige heeft te weinig maatschappelijke normen en waarden geïnternaliseerd 6 Het is wenselijk om een theoretisch en praktisch kader te beschrijven, betreffende de specifieke opvoeding binnen de orthopedagogische behandeling. Daarmee verkrijgen de gedragsdeskundigen een referentiekader waartegen zij hun inschatting/weging kunnen afzetten. De PVL maakt gebruik van een referentiekader over gewone opvoeding (Bakker, 2001). Bakker, 24 januari 2014 in opdracht van de Vereniging Orthopedagogische BehandelCentra (VOBC) Pagina 20

Perceelbeschrijving 3-milieus voorziening

Perceelbeschrijving 3-milieus voorziening Perceelbeschrijving 3-milieus voorziening Samenwerkende gemeenten Regio West Friesland Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer, Stede Broec Inhoud 3. 3-milieus voorziening... 3 1.1

Nadere informatie

Welkom. Pedagogische verwaarlozing anno 2013. Het Kind Eerst (juni 2013) www.hetkindeerst.nl

Welkom. Pedagogische verwaarlozing anno 2013. Het Kind Eerst (juni 2013) www.hetkindeerst.nl Welkom Pedagogische verwaarlozing anno 2013 Bron: Haren de Krant d.d. 22 april 2010 1 2 Het Kind Eerst (juni 2013) www.hetkindeerst.nl Vraagstelling n.a.v. twitterbericht d.d. 12-06-2013 van Chris Klomp

Nadere informatie

Bijlage Programma van Eisen

Bijlage Programma van Eisen Bijlage Programma van Eisen Functie: Jeugd Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Beperkt (J-SGLVB) Toegangscriteria 1. Karakteristieken van het kind: De algemene karakteristieken van de cliënten zijn

Nadere informatie

De Hondsberg Tijdelijke opname

De Hondsberg Tijdelijke opname De Hondsberg Tijdelijke opname Observatie, diagnostiek en exploratieve behandeling 1 Samen op eigen kracht 2 Koraal-locatie De Hondsberg in Oisterwijk biedt landelijk specialistische observatie, diagnostiek

Nadere informatie

De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht

De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht Marcel Nadorp, Pluryn Frits Büdgen, s Heeren Loo Kennisattelier LVB - Zwolle 24 juni 2013 1 WELKOM namens.. Met gebruik van (o.a.) presentatie

Nadere informatie

De (h)erkenning van jongeren met een lichte verstandelijke beperking Dr. M. van Nieuwenhuijzen

De (h)erkenning van jongeren met een lichte verstandelijke beperking Dr. M. van Nieuwenhuijzen De (h)erkenning van jongeren met een lichte verstandelijke beperking Dr. M. van Nieuwenhuijzen ISBN 978 90 8850 154 8 NUR 847 2010 B.V. Uitgeverij SWP Amsterdam Rede (in verkorte vorm) uitgesproken bij

Nadere informatie

Begeleidings- en behandelvisie. Humanitas DMH

Begeleidings- en behandelvisie. Humanitas DMH Begeleidings- en behandelvisie Humanitas DMH Colofon Titel Auteurs Jos Rijfers & Willemijn Leliveld Uitgave September 2017 Dienstverlening aan mensen met een hulpvraag Inhoudsopgave 1. Missie en visie

Nadere informatie

(Dag) Behandeling (licht) verstandelijk beperkten

(Dag) Behandeling (licht) verstandelijk beperkten (Dag) Behandeling (licht) verstandelijk beperkten Omschrijving voorzieningen Ons kenmerk: Datum: Oktober 2015 Contactpersoon: Contractbeheer E-mail: contractbeheer@regiogenv.nl INHOUD 1 34118 Behandeling

Nadere informatie

E 1.2 Reguliere pleegzorg, inclusief netwerkpleegzorg E 1.3 Crisispleegzorg E 2 Logeren/kortdurend verblijf

E 1.2 Reguliere pleegzorg, inclusief netwerkpleegzorg E 1.3 Crisispleegzorg E 2 Logeren/kortdurend verblijf E. Verblijf (gezinsvervangende opvang) Verblijf is bedoeld voor jeugdigen voor wie wonen in een (veilige) thuissituatie tijdelijk of langdurig niet mogelijk is. Aanbieders en lokale teams streven ernaar

Nadere informatie

Ervaren problemen door professionals

Ervaren problemen door professionals LVG en Verslaving Lectoraat GGZ-Verpleegkunde Ervaren problemen door professionals Kennisdeling 11 november 2010, Koos de Haan, deel 2 1 Wat komt aan bod? Onderzoek naar problemen door professionals ervaren

Nadere informatie

Bijlage 2. Productbeschrijvingen Verblijf middel, Verblijf middelzwaar, Verblijf zwaar, Verblijf extra zwaar en Verblijf Spoedhulp

Bijlage 2. Productbeschrijvingen Verblijf middel, Verblijf middelzwaar, Verblijf zwaar, Verblijf extra zwaar en Verblijf Spoedhulp Bijlage 2. Productbeschrijvingen Verblijf middel, Verblijf middelzwaar, Verblijf zwaar, Verblijf extra zwaar en Verblijf Spoedhulp Verblijf is er op gericht behandeling te bieden waar uithuisplaatsing

Nadere informatie

maar niet alleen! Persoonlijk Toekomstgericht Deskundig

maar niet alleen! Persoonlijk Toekomstgericht Deskundig Zelf maar niet alleen! Persoonlijk Toekomstgericht Deskundig Gastenhof biedt Onze jeugdigen horen erbij Hoe doe je mee in een maatschappij waar het tempo vaak hoog ligt? 2 perspectief Inhoud 4 Voor wie

Nadere informatie

HULPVRAAG Doelgroepen Doelstellingen

HULPVRAAG Doelgroepen Doelstellingen Zorgmodule Fasehuis Zorgaanspraak: Zorgaanbieder: Verblijf met behandeling Entréa HULPVRAAG Doelgroepen De doelgroep bestaat uit normaal begaafde jeugdigen van 16-18 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Midden

Nadere informatie

Literatuur 145. Het Nederlands Jeugdinstituut: kennis over jeugd en opvoeding 173

Literatuur 145. Het Nederlands Jeugdinstituut: kennis over jeugd en opvoeding 173 Inhoud Inleiding 7 Deel 1: Theorie 1. Kindermishandeling in het kort 13 1.1 Inleiding 13 1.2 Aard en omvang 13 1.3 Het ontstaan van mishandeling en verwaarlozing 18 1.4 Gevolgen van kindermishandeling

Nadere informatie

Zorgzwaartepakketten Sector GGZ Versie 2013

Zorgzwaartepakketten Sector GGZ Versie 2013 Zorgzwaartepakketten Sector GGZ Versie 2013 Enschede, december 2012 AR/12/2534/izzp ZZP 1B GGZ Voortgezet verblijf met begeleiding (B-groep) voor verzekerden jonger dan drieëntwintig jaar Deze cliëntgroep

Nadere informatie

Begeleiding en behandeling voor jongvolwassenen met ASS. De Spil

Begeleiding en behandeling voor jongvolwassenen met ASS. De Spil Begeleiding en behandeling voor jongvolwassenen met ASS. De Spil Intensieve begeleiding, behandeling en zinvolle daginvulling. Zorg op maat in een kleinschalige voorziening De Spil is er voor jongvolwassenen

Nadere informatie

Introductiecursus. Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG. mensenkennis

Introductiecursus. Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG. mensenkennis Introductiecursus Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG mensenkennis Introductiecursus voor gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG Een initiatief van de Vereniging

Nadere informatie

Ambulant en niet ambulant

Ambulant en niet ambulant Erik J. Knorth Jana Knot-Dickscheit Tim Ambulant en niet ambulant Ontmoetingen aan de voor- en achterkant of ook gaande door het pand? Triple Z zo licht mogelijk van aard zo dicht mogelijk bij huis zo

Nadere informatie

professionals in ontwikkeling

professionals in ontwikkeling www.ambiq.nl professionals in ontwikkeling [ samen werken aan innovatie ] Door onze krachten te bundelen kunnen we de kwaliteit van de zorg verder ontwikkelen, versterken we onze strategische positie en

Nadere informatie

GESPECIALISEERDE JEUGDZORG

GESPECIALISEERDE JEUGDZORG GESPECIALISEERDE JEUGDZORG We zoeken nadrukkelijk de samenwerking met gemeenten voor gespecialiseerde jeugdhulp aan jongeren, voor wie de reguliere ambulante en residentiële jeugdzorg niet toereikend is.

Nadere informatie

FACT IDRIS. Idris is een onderdeel van de Amarant Groep

FACT IDRIS. Idris is een onderdeel van de Amarant Groep FACT IDRIS Idris is een onderdeel van de Amarant Groep Iedereen is Behandeling en begeleiding voor cliënten met een LVB in combinatie met complexe problematiek Specialistische behandeling Kinderen, jeugdigen

Nadere informatie

Behoefte aan begeleiding vanwege een lichamelijke beperking.

Behoefte aan begeleiding vanwege een lichamelijke beperking. Bijlage 4 Ondersteuningsprofielen Jeugd (vooralsnog concept) Sociaal Domein Fryslân Profiel 1 Behoefte aan het verbeteren van psychosociaal functioneren jeugdige en verbeteren van gezinscommunicatie. Profiel

Nadere informatie

Meander Nijmegen. Samen groot worden. Zorg voor jeugdigen. Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor kinderen, jongeren en gezinnen BEGELEID (KAMER) WONEN

Meander Nijmegen. Samen groot worden. Zorg voor jeugdigen. Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor kinderen, jongeren en gezinnen BEGELEID (KAMER) WONEN BEGELEID (KAMER) WONEN OPVOEDINGS- ONDERSTEUNING HULP OP MAAT LOGEERHUIS Meander Nijmegen stgmeander.nl Zorg voor jeugdigen Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor kinderen, jongeren en gezinnen Samen groot

Nadere informatie

Visie op de Jeugd GGZ in de regio Groot Amsterdam 2015 2016

Visie op de Jeugd GGZ in de regio Groot Amsterdam 2015 2016 Visie op de Jeugd GGZ in de regio Groot Amsterdam 2015 2016 Versie 1, april 2015 SIGRA Netwerk Jeugd GGZ INHOUDSOPGAVE 1. Doelstelling 2. Psychische aandoeningen bij de jeugd in cijfers 3. Jeugd GGZ binnen

Nadere informatie

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand

Nadere informatie

Strategieën om te werken aan effectieve jeugdzorg

Strategieën om te werken aan effectieve jeugdzorg Strategieën om te werken aan effectieve jeugdzorg Evidence based practice 1. Invoeren bewezen effectieve interventies; 2. Wetenschappelijk onderzoeken veelbelovende eigen interventies; 3. Consolideren

Nadere informatie

69 Zorgzwaartepakketten

69 Zorgzwaartepakketten DC 69 Zorgzwaartepakketten verstandelijk gehandicapten 1 Inleiding Cliënten die zorg in het kader van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) nodig hebben, kunnen aanspraak maken op een budget daarvoor.

Nadere informatie

Tjallingahiem en Jonx Lentis organiseren in samenwerking met de brancheorganisaties

Tjallingahiem en Jonx Lentis organiseren in samenwerking met de brancheorganisaties Tjallingahiem en Jonx Lentis organiseren in samenwerking met de brancheorganisaties Jeugdzorg Nederland, GGZ Nederland, Vereniging Gehandicaptenzorg, Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra en het

Nadere informatie

Bijlage Programma van Eisen

Bijlage Programma van Eisen Bijlage Programma van Eisen Functie: Jeugdzorgplus voor Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie Toegangscriteria 1. Karakteristieken van het kind: De algemene karakteristieken van de cliënten

Nadere informatie

Kenniskring Entree van zorg

Kenniskring Entree van zorg Kenniskring Entree van zorg Aansluiting problematiek en hulp: rol van de context 12 november 2015 Het programma Psychosociale hulp voor kinderen en jongeren: welke problemen zien we waar terug? Marieke

Nadere informatie

GGzE centrum autisme volwassenen

GGzE centrum autisme volwassenen GGzE centrum autisme volwassenen GGzE centrum autisme volwassenen Centrum voor specialistische zorg, kennis en ontwikkeling op het gebied van autisme Informatie voor verwijzers >> GGzE centrum autisme

Nadere informatie

Jeugdzorg naar gemeenten

Jeugdzorg naar gemeenten Jeugdzorg naar gemeenten Wat is jeugdzorg en wat komt naar u toe? Tom van Yperen Nederlands Jeugdinstituut Universiteit Utrecht VNG Regioconferenties, mei 2011 t.vanyperen@nji.nl 2 e lijn 1 e lijn 0 e

Nadere informatie

Bijlage x Uitwerking producten, doel en kwaliteit. A. Kennis en advies voor professionals (Christie) B. Diagnostiek (Rosèl)

Bijlage x Uitwerking producten, doel en kwaliteit. A. Kennis en advies voor professionals (Christie) B. Diagnostiek (Rosèl) Bijlage x Uitwerking producten, doel en kwaliteit A. Kennis en advies voor professionals (Christie) B. Diagnostiek (Rosèl) C. Begeleiding (Christie en Albert) D. Behandeling (Rosèl) E. Verblijf Product

Nadere informatie

Kerncompetenties psychotherapeut

Kerncompetenties psychotherapeut Kerncompetenties psychotherapeut 5 oktober 2006 Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie Overname is toegestaan, mits ongewijzigd en met gebruik van bronvermelding. Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie,

Nadere informatie

Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking

Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking S.N. Kuik (2014, ongepubliceerd) Inleiding Het in Gesprek gaan met iemand met een LVB vergt nogal wat van Gespreksvoerders.

Nadere informatie

gewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst

gewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst gewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst De basis van In voor zorg! Voor wie is JeugdzorgPlus? Door een gebrek aan aansluitende zorg vielen voorheen veel jongeren tussen wal en schip. Dit verkleinde hun

Nadere informatie

Verstandelijke beperkingen

Verstandelijke beperkingen 11 2 Verstandelijke beperkingen 2.1 Definitie 12 2.1.1 Denken 12 2.1.2 Vaardigheden 12 2.1.3 Vroegtijdig en levenslang aanwezig 13 2.2 Enkele belangrijke overwegingen 13 2.3 Ernst van verstandelijke beperking

Nadere informatie

Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn

Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Jongeren met complexe problemen krijgen bij voorkeur ondersteuning thuis en in de wijk. Zo kort en effectief mogelijk. Soms is tijdelijk verblijf in een behandelcentrum

Nadere informatie

Integrale Zorg. Kom verder! www.ln5.nl INFORMATIE VOOR VERWIJZERS. Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking

Integrale Zorg. Kom verder! www.ln5.nl INFORMATIE VOOR VERWIJZERS. Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Integrale Zorg INFORMATIE VOOR VERWIJZERS Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Kom verder! www.ln5.nl Het zorgarrangement PriZma kent Crisisopvang, Observatie,

Nadere informatie

Kortdurend intensief verblijf

Kortdurend intensief verblijf Inhoudsopgave De Buitenwereld 4 6 Doelgroep 8 Doelgericht werken 10 Inhoudelijke randvoorwaarden 11 2 3 De Buitenwereld Als je binnen een gezin een kind mag grootbrengen met psychiatrische problematiek

Nadere informatie

Flexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT

Flexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT Flexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT Behandeling in de eigen leefomgeving. GezinsFACT Sommige gezinnen komen door een opeenstapeling van negatieve factoren, waaronder het complexe probleemgedrag

Nadere informatie

Lectoraat GGZ-Verpleegkunde. LVG en Verslaving. s Heerenloo 30 juni 2010

Lectoraat GGZ-Verpleegkunde. LVG en Verslaving. s Heerenloo 30 juni 2010 Lectoraat GGZ-Verpleegkunde LVG en Verslaving s Heerenloo 30 juni 2010 1 Wat komt aan bod? Overzicht programma LVG en verslaving Prevalentiegegevens Casus Brijder en s Heerenloo Discussie nav casuïstiek

Nadere informatie

Externe brochure : toelichting

Externe brochure : toelichting Externe brochure : toelichting Doel: profilering Veldzicht Doelgroep: stakeholders Veldzicht Optionele uitwerking: boekje centrum voor transculturele psychiatrie VAARDIG EN VEILIG VERDER HELPEN In Veldzicht

Nadere informatie

ABC - Ambulant Behandelcentrum

ABC - Ambulant Behandelcentrum ABC - Ambulant Behandelcentrum Als het thuis en/of op school dreigt vast te lopen Informatie voor verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Vergroten van sociale competenties. Vergroten zelfbeeld/zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Overzicht van de zorgprofielen voor VG en LVG

Overzicht van de zorgprofielen voor VG en LVG Overzicht van de zorgprofielen voor VG en LVG Sector Verstandelijk Gehandicapt (VG) VG Wonen met begeleiding en verzorging VG Wonen met begeleiding en intensieve verzorging VG Wonen met intensieve begeleiding

Nadere informatie

Perceelbeschrijving JeugdzorgPlus

Perceelbeschrijving JeugdzorgPlus Perceelbeschrijving JeugdzorgPlus Samenwerkende gemeenten Regio West Friesland Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer, Stede Broec Inhoud 1. JeugdzorgPlus... 3 1.1Inleiding... 3

Nadere informatie

Als hulp en begeleiding thuis niet helpen. Residentieel Behandelen

Als hulp en begeleiding thuis niet helpen. Residentieel Behandelen Als hulp en begeleiding thuis niet helpen. Residentieel Behandelen Een residentiële opname duurt zo kort mogelijk. Residentieel Behandelen Sommige kinderen en jongeren kunnen niet langer thuis blijven

Nadere informatie

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding

Nadere informatie

Hulp voor gezinnen met meerdere, complexe problemen. Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling

Hulp voor gezinnen met meerdere, complexe problemen. Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling Hulp voor gezinnen met meerdere, complexe problemen. Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling Voorkomen dat het uit de hand loopt. Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling Gezinnen kunnen vastlopen in de opvoeding.

Nadere informatie

M1221. Introductiecursus. Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG. mensenkennis

M1221. Introductiecursus. Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG. mensenkennis M1221 Introductiecursus Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG mensenkennis Introductiecursus voor gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG Een initiatief van de Vereniging

Nadere informatie

1 Definiëren van de doelgroep

1 Definiëren van de doelgroep 14 Samen werken aan perspectief 1 Definiëren van de doelgroep 1.1 Inleiding De doelgroep van de residentiële jeugdzorg is breed. In de Inleiding is deze diversiteit al aangegeven. Wanneer een instelling

Nadere informatie

Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ)

Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Mirte Forrer, Jeugdbescherming Regio Amsterdam Claudia van der Put, Universiteit van Amsterdam Jeugdbescherming Ieder kind veilig GGW FFPS

Nadere informatie

Doelgroep. Programma onderdelen. Duur/frequentie

Doelgroep. Programma onderdelen. Duur/frequentie Onderwijs-Zorg Arrangementen 8 Doelgroep Jongeren vanaf 12-18 jaar en hun gezinnen, die al langere tijd ernstig zijn vastgelopen op school en waar sprake is van uitval uit het reguliere onderwijs of waar

Nadere informatie

Uitwerking producten Ondersteuning zelfredzaamheid (C1) en ondersteuning maatschappelijke deelname (C2)

Uitwerking producten Ondersteuning zelfredzaamheid (C1) en ondersteuning maatschappelijke deelname (C2) Uitwerking producten Ondersteuning zelfredzaamheid (C1) en ondersteuning maatschappelijke deelname (C2) Het betreft ondersteuning voor jeugdigen om weer maatschappelijk, op school en binnen het gezin zelfstandig

Nadere informatie

Huisvesting Cliënt heeft eigen adres maakt geen gebruik van een adres via Maaszicht.

Huisvesting Cliënt heeft eigen adres maakt geen gebruik van een adres via Maaszicht. Aanbod Maaszicht Toelichting per product: Opsporing en toeleiding Maaszicht krijgt regelmatig aanmeldingen van en voor jongeren voor wie niet direct duidelijk is voor welke zorg zij nodig hebben. Dit kan

Nadere informatie

Triple Trouble in de praktijk. Triple Trouble in de praktijk. Komt een man bij de dokter. Drie soorten middelen. Stoornis in het gebruik van middelen

Triple Trouble in de praktijk. Triple Trouble in de praktijk. Komt een man bij de dokter. Drie soorten middelen. Stoornis in het gebruik van middelen Triple Trouble in de praktijk Triple Trouble in de praktijk LEDD congres 2014 Joanneke van der Nagel Jannelien Wieland Robert Didden Van enkelvoudig naar complex licht tot ernstig Over wat te doen wie

Nadere informatie

Ik bouw aan mijn toekomst. Stap voor stap. Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn

Ik bouw aan mijn toekomst. Stap voor stap. Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Ik bouw aan mijn toekomst. Stap voor stap. Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn De zorgbehoefte van jongeren en hun gezin staat centraal. Pluryn onderschrijft deze stelling uit het huidige zorgstelsel.

Nadere informatie

Wat doet Thuisbegeleiding? Informatie over Thuisbegeleiding

Wat doet Thuisbegeleiding? Informatie over Thuisbegeleiding Wat doet Thuisbegeleiding? Informatie over Thuisbegeleiding Informatie over Thuisbegeleiding Thuisbegeleiding biedt hulp aan multiproblemgezinnen en risicogezinnen, en aan volwassenen met psychiatrische

Nadere informatie

Onderlegger Licht Diagnostisch Instrument tbv bepaling van het gezinsprofiel. 1. Psychische en/of psychiatrische problemen van de ouder(s)

Onderlegger Licht Diagnostisch Instrument tbv bepaling van het gezinsprofiel. 1. Psychische en/of psychiatrische problemen van de ouder(s) A. Ouderfactoren: gegeven het feit dat de interventies van de gezinscoach en de nazorgwerker gericht zijn op gedragsverandering van de gezinsleden, is het zinvol om de factoren te herkennen die (mede)

Nadere informatie

M1028. Introductiecursus. Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG. mensenkennis

M1028. Introductiecursus. Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG. mensenkennis M1028 Introductiecursus Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG mensenkennis Introductiecursus voor gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG Een initiatief van de Vereniging

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting proefschrift: Mild intellectual disability: an entity? Mapping clinical profiles and support needs.

Nederlandse samenvatting proefschrift: Mild intellectual disability: an entity? Mapping clinical profiles and support needs. Nederlandse samenvatting proefschrift: Mild intellectual disability: an entity? Mapping clinical profiles and support needs. Sarah Soenen Inleiding Mensen met een lichte verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid

Nadere informatie

Op weg naar effectiviteitonderzoek in het cluster 4 onderwijs

Op weg naar effectiviteitonderzoek in het cluster 4 onderwijs Op weg naar effectiviteitonderzoek in het cluster 4 onderwijs Een verkenning van de doelgroep en de werkwijze Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. Drs. H. Leloux-Opmeer Inhoudsopgave Introductie

Nadere informatie

De Nederlandse doelgroep van mensen met een LVB 14-12-2011. Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB)

De Nederlandse doelgroep van mensen met een LVB 14-12-2011. Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB) Zwakzinnigheid (DSM-IV-TR) Code Omschrijving IQ-range Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB) Xavier Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Onderzoeker Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Hulp voor jonge ouders. Informatie voor professionals

Hulp voor jonge ouders. Informatie voor professionals Hulp voor jonge ouders Informatie voor professionals Zorg voor kwetsbare meiden Meiden tussen de 16 en 27 jaar die zwanger zijn, of een kind hebben gekregen, kunnen terecht bij Vitree. Het gaat om kwetsbare

Nadere informatie

Minor Licht Verstandelijk Beperkt

Minor Licht Verstandelijk Beperkt Minor Licht Verstandelijk Beperkt Academie voor Sociale Studies Inleiding De minor Licht Verstandelijk Beperkt biedt een inspirerend en intensief half jaar deskundigheidsbevordering op het gebied van werken

Nadere informatie

Marktconsultatie 9 oktober. Niet-ingetrale zorgproducten Jeugd spec. wonen/verblijf

Marktconsultatie 9 oktober. Niet-ingetrale zorgproducten Jeugd spec. wonen/verblijf Marktconsultatie 9 oktober Niet-ingetrale zorgproducten Jeugd spec. wonen/verblijf Programma 09:00 09:15 uur Kennismaking 09:15 10:15 uur Uitleg opbouw structuur producten Verblijf gezinsgericht 10.15

Nadere informatie

Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland

Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland 1. Individuele sociale vaardigheidstraining 2. Sociale vaardigheidstraining groep 12-/12+ 3. Gezinsbegeleiding (6+) 4. Gezinsbegeleiding (0-6 jaar) 5. Individuele

Nadere informatie

Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking

Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking Mariska Zoon www.nji.nl Januari 2012 Een licht verstandelijke beperking Met de term licht verstandelijk beperkt worden volgens de DSM-IV-TR

Nadere informatie

Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb

Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb Een interventieprogramma Monique Boon Ton van der Wiel Psychische en Gedragsproblemen Relatief vaak sprake van psychische en gedragsproblemen. onder

Nadere informatie

Leefstijltraining PLUS. LEDD 27 november Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier

Leefstijltraining PLUS. LEDD 27 november Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier Leefstijltraining PLUS LEDD 27 november 2014 Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier Agenda Voorstellen Achtergrond team F-FACT-LVB Achtergrond

Nadere informatie

Professionele hulp voor kinderen en jongeren

Professionele hulp voor kinderen en jongeren Professionele hulp voor kinderen en jongeren Ik heb het leuker en gezelliger met mama. Lijn5 is er voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen die hulp nodig hebben in moeilijke fases van hun leven. Door

Nadere informatie

Ondersteuningsprofielen

Ondersteuningsprofielen Ondersteuningsprofielen Bijlage bij inkoopdocumenten segment B en C In het kader van de inkoop specialistische jeugdhulp 2017 Jeugdregio s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland Versie Publicatie

Nadere informatie

ZIKOS. Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie voor jongeren met een acuut en ernstig veiligheidsrisico.

ZIKOS. Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie voor jongeren met een acuut en ernstig veiligheidsrisico. ZIKOS Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie voor jongeren met een acuut en ernstig veiligheidsrisico. Over ZIKOS Soms is een jongere een zodanig gevaar voor zichzelf dat er extra intensieve

Nadere informatie

Bijlage x Uitwerking producten, doel en kwaliteit. A. Kennis en advies voor professionals (Christie)

Bijlage x Uitwerking producten, doel en kwaliteit. A. Kennis en advies voor professionals (Christie) Bijlage x Uitwerking producten, doel en kwaliteit A. Kennis en advies voor professionals (Christie) Dit product wordt niet gekoppeld aan een cliënt /resultaat B. Diagnostiek (Rosèl) /resultaat C. Begeleiding

Nadere informatie

Samenwerking JGZ - Jeugdzorg

Samenwerking JGZ - Jeugdzorg Samenwerking JGZ - Jeugdzorg Marian van Leeuwen 19 november 2012 Doelen JGZ (bron NCJ) 1. preventieve gezondheidszorg bieden aan alle kinderen in Nederland van 0-19 jaar. 2. De lichamelijke, psychische,

Nadere informatie

Afdeling Long-Care. Langdurige intensieve behandeling in een beveiligde omgeving. Algemene informatie >>

Afdeling Long-Care. Langdurige intensieve behandeling in een beveiligde omgeving. Algemene informatie >> Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen Afdeling Long-Care Langdurige intensieve behandeling in een beveiligde omgeving Algemene informatie >> Cliënten worden benaderd vanuit een principe van

Nadere informatie

Een stap verder in forensische en intensieve zorg

Een stap verder in forensische en intensieve zorg Een stap verder in forensische en intensieve zorg Palier bundelt intensieve en forensische zorg. Het is zorg die net een stapje verder gaat. Dat vraagt om een intensieve aanpak. Want onze doelgroep kampt

Nadere informatie

De uitdagingen van de transformatie zijn de kansen voor de JGGZ en zijn academische functie

De uitdagingen van de transformatie zijn de kansen voor de JGGZ en zijn academische functie Inleiding Rutger Hageraats Symposium De Bascule 26-06-2015 De uitdagingen van de transformatie zijn de kansen voor de JGGZ en zijn academische functie De aanleiding Wat was er ook alweer aan de hand? Niet

Nadere informatie

Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving

Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving Drs. Margreet van der Meer Hoofd Kwaliteit Innovatie Centrum VNN Lectoraat Verslavingskunde Hanzehogeschool Je vader en/of

Nadere informatie

Perceelbeschrijving 1 Gespecialiseerde ambulante hulp

Perceelbeschrijving 1 Gespecialiseerde ambulante hulp Perceelbeschrijving 1 Gespecialiseerde ambulante hulp Samenwerkende gemeenten Friesland Achtkarspelen Ameland het Bildt Dantumadiel Dongeradeel Ferwerderadiel Franekeradeel De Friese Meren Harlingen Heerenveen

Nadere informatie

Antwoord van staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 9 december 2010)

Antwoord van staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 9 december 2010) AH 740 2010Z13219 Antwoord van staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 9 december 2010) 1 Bent u bekend met nieuw onderzoek van Michigan State University

Nadere informatie

Kaderdocument mbt ontwikkeling OZA in samenwerking tussen STIP VSO en Reinaerde vastgesteld op 9 juni2015

Kaderdocument mbt ontwikkeling OZA in samenwerking tussen STIP VSO en Reinaerde vastgesteld op 9 juni2015 1 OZA een eenduidige visie en uitwerking van arrangementen Aanleiding voor onderwijs zorg arrangementen. Op scholen voor speciaal onderwijs cluster 3 en 4 zitten leerlingen die tijdelijk of structureel

Nadere informatie

24- uursbehandeling. [ intensieve persoonlijke begeleiding en behandeling ]

24- uursbehandeling. [ intensieve persoonlijke begeleiding en behandeling ] 24- uursbehandeling [ intensieve persoonlijke begeleiding en behandeling ] In het noorden en oosten van Nederland behandelen en begeleiden wij kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke

Nadere informatie

Voorlopig voorstel werkgroep resultaat/prestaties/arrangementen. voor de fysieke tafel bestuurlijk aanbesteding 7 juli 2016

Voorlopig voorstel werkgroep resultaat/prestaties/arrangementen. voor de fysieke tafel bestuurlijk aanbesteding 7 juli 2016 Voorlopig voorstel werkgroep resultaat/prestaties/arrangementen voor de fysieke tafel bestuurlijk aanbesteding 7 juli 2016 Proces Uitkomsten fysieke overlegtafel 9 juni 2016: Werkgroep resultaat en werkgroep

Nadere informatie

Begeleid zelfstandig wonen. Voor jongeren met een (lichte) verstandelijke beperking

Begeleid zelfstandig wonen. Voor jongeren met een (lichte) verstandelijke beperking Begeleid zelfstandig wonen Voor jongeren met een (lichte) verstandelijke beperking Melius Zorg - Tel: 010 842 2526 - Email: info@meliuszorg.nl - Kenmerken begeleiding (LVB-) Jongeren Melius Zorg biedt

Nadere informatie

ThuisBest, juist voor probleemjongeren. Een effectieve manier van samenwerken

ThuisBest, juist voor probleemjongeren. Een effectieve manier van samenwerken ThuisBest, juist voor probleemjongeren Een effectieve manier van samenwerken Wat is Thuisbest? Behandelarrangement van meerdere partijen: gesloten jeugdzorg en de Viersprong/Prisma voor jongeren met ernstige

Nadere informatie

Informatie Piet Roordakliniek. Tactus

Informatie Piet Roordakliniek. Tactus Informatie Tactus Behandelaanbod Forensische Verslavingskliniek De is een forensische verslavingskliniek en biedt behandeling aan cliënten die veelvuldig met justitie in aanraking zijn gekomen, langdurig

Nadere informatie

(SGL)VB. Open dag RINO groep Utrecht, 24 mei Workshop door Nico Overvest, hoofddocent (SGL)VB

(SGL)VB. Open dag RINO groep Utrecht, 24 mei Workshop door Nico Overvest, hoofddocent (SGL)VB (SGL)VB Open dag RINO groep Utrecht, 24 mei 2014 Workshop door Nico Overvest, hoofddocent (SGL)VB www.linkedin.com/in/nicoovervest Even voorstellen Wie zijn de deelnemers aan de workshop? welke organisaties/

Nadere informatie

Flexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT

Flexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT Flexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT Behandeling in de eigen leefomgeving. GezinsFACT Sommige gezinnen komen door een opeenstapeling van problemen, waaronder het gedrag van een van de

Nadere informatie

Integrale Zorg. Kom verder! INFORMATIE VOOR VERWIJZERS. Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking

Integrale Zorg. Kom verder!   INFORMATIE VOOR VERWIJZERS. Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Integrale Zorg INFORMATIE VOOR VERWIJZERS Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Kom verder! www.ln5.nl Bij het zorgarrangement Uit&Thuis start de behandeling met

Nadere informatie

Voor informatie over MST-LVB: MST-LVB Supervisor MST@prismanet.nl 06-23 95 63 91. Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl

Voor informatie over MST-LVB: MST-LVB Supervisor MST@prismanet.nl 06-23 95 63 91. Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl Voor informatie over MST-LVB: MST-LVB Supervisor MST@prismanet.nl 06-23 95 63 91 Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl Prisma MST-LVB Multi Systeem Therapie Licht Verstandelijk Beperkt Prisma heeft

Nadere informatie

Samen naar huis Een eind aan residentiële jeugdhulp? Gerard Besten, Gezinshuis.com

Samen naar huis Een eind aan residentiële jeugdhulp? Gerard Besten, Gezinshuis.com Samen naar huis Een eind aan residentiële jeugdhulp? Gerard Besten, Gezinshuis.com Ieder kind wil.ongeacht wat hij heeft meegemaakt ergens bij horen thuis kunnen zeggen vertrouwde mensen om zich heen en

Nadere informatie

24 uurshulp. Met Cardea kun je verder!

24 uurshulp. Met Cardea kun je verder! 24 uurshulp Met Cardea kun je verder! Met Cardea kun je verder! 24 UURSHULP De meeste kinderen en jongeren wonen thuis bij hun ouders totdat ze op zichzelf gaan wonen. Toch kunnen er omstandigheden zijn,

Nadere informatie

Specialistische zorg. voor jongeren met complexe gedragsproblemen

Specialistische zorg. voor jongeren met complexe gedragsproblemen Specialistische zorg voor jongeren met complexe gedragsproblemen OG Heldringstichting in het kort Jarenlange ervaring en expertise in kwalitatief hoogwaardige behandeling & diagnostiek voor jongeren met

Nadere informatie

Wij zijn er voor jongeren. vanuit de regio Amsterdam

Wij zijn er voor jongeren. vanuit de regio Amsterdam Wij zijn er voor jongeren vanuit de regio Amsterdam 2 3 Kiezen voor de Viersprong De Viersprong is gespecialiseerd in diagnose en behandeling van persoonlijkheidsstoornissen en gedragsproblemen. Al onze

Nadere informatie

Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA)

Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA) Instrument Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA) De BSA is een screeningsinstrument waarmee het sociaal aanpassingsvermogen bij jeugdigen (4 t/m 23 jaar) in kaart kan worden gebracht. Met het instrument

Nadere informatie

Prestaties Zorgzwaartepakketten GGZ

Prestaties Zorgzwaartepakketten GGZ Prestaties Zorgzwaartepakketten GGZ Sector GGZ GGZ-B Voortgezet verblijf met begeleiding _ 1B GGZ Deze cliëntgroep heeft vanwege een psychiatrische aandoening een vorm van behandeling (geneeskundige zorg)

Nadere informatie

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis We gaan uit van eigen kracht, eigen keuzes en eigen mogelijkheden. 02 Aveleijn Inhoud Missie

Nadere informatie

Naar een nieuw perspectief. M.A.Gelsing GZ-psycholoog behandelcoördinator

Naar een nieuw perspectief. M.A.Gelsing GZ-psycholoog behandelcoördinator Naar een nieuw perspectief M.A.Gelsing GZ-psycholoog behandelcoördinator Naar een nieuw perspectief Vragen naar aanleiding van Casus Omar Behandelvisie: perspectief van de jongere en doelrealisatie Doelgroeponderzoek

Nadere informatie

Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht

Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht Vaardig en veilig verder helpen Een diversiteit aan mensen In Veldzicht bieden we een beschermde omgeving voor het intensief behandelen van mensen met

Nadere informatie