JAARVERSLAG 2011 STICHTING PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2011 STICHTING PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN

2 STICHTING PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN

3 STICHTING PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN JAARVERSLAG e BOEKJAAR A.J. ERNSTSTRAAT 595-H 1082 LD AMSTERDAM TELEFOON: (020) INTERNET:

4

5 INHOUD Algemeen Kerncijfers 5 Samenstelling fondsorganen 6 Voorwoord 9 Verslag van het bestuur Hoofdlijnen Pension Fund Governance : over organisatie en besturing 13 Pensioenbeheer 17 Ontwikkeling pensioenregeling 17 Ontwikkeling pensioenadministratie 18 Ontwikkeling communicatie 19 Financiële zaken 20 De actuariële analyse 23 Balans- en vermogensbeheer in Beleggingen 27 Risicobeleid 30 Kosten pensioenfonds 33 Toekomstverkenning 35 Jaarrekening 2011 Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht over Toelichting behorende tot de jaarrekening Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten 73 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 74 Verklaring van de actuaris 75 Verslag van het Verantwoordingsorgaan 76 Bijlagen Bijlage 1 : Profiel 79 Bijlage 2 : Nieuwe aansluitingen 80 Bijlage 3 : Statuten- en reglementswijzigingen 81 Bijlage 4 : Pensioencommunicatie in brochures, digitale nieuwsbrieven en magazines 82 Bijlage 5 : Begrippenlijst 83 PGB JAARVERSLAG

6 ALGEMEEN GRAFIMEDIABRANCHE KARTONNAGE- EN FLEXIBELE VERPAKKINGENBEDRIJF UITGEVERIJBEDRIJF KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE PAPIERINDUSTRIE 4

7 ALGEMEEN KERNCIJFERS Aan het einde van respectievelijk over de jaren 2007 t/m 2011 NB: alle bedragen van de kerncijfers zijn afgerond op miljoenen euro s. De percentages zijn berekend op basis van de niet afgeronde bedragen Aantal werkgevers Aangesloten werkgevers Aantal verzekerden Premiebetalende verzekerden Verzekerden met toerekening wegens arbeidsongeschiktheid Premievrij verzekerden Totaal Aantal pensioenen Ingegane ouderdomspensioenen Ingegane partnerpensioenen Ingegane wezenpensioenen Totaal Pensioenuitvoering Premieloon (pensioengrondslag) Premiebijdragen Pensioenuitvoeringskosten Uitkeringen Beleggingen Balanswaarde beleggingen Totale waarde beleggingsportefeuille Beleggingsopbrengst risico fonds Beleggingsopbrengst risico deelnemers Totaal rendement in % 2 6,6 10,7 14,5 17,8 3,0 Z-score 0,19 0,35 0,90 1,02 0,09 Performancetoets 1,51 1,51 1,66 1,31 1,77 Vermogenssituatie en solvabiliteit Vrije reserve (+)/reservetekort ( ) Vereiste reserve Voorziening pensioenverplichtingen Marktrente in % 4 2,74 3,47 3,88 3,55 4,85 Aanwezige dekkingsgraad FTK in % Vereiste dekkingsgraad FTK in % Verhoging ingegane pensioenen en aanspraken per 1 januari in % Toeslag 6 2,09 1,50 1 Inclusief derivaten -296 (v.j. -244), vooraankopen, voorverkopen en liquide middelen die zijn aangewend ten behoeve van beleggingen. Deze post is inclusief beleggingen voor risico deelnemers. 2 Weergegeven is het rendement inclusief rente-afdekkingsinstrumenten. Exclusief rente-afdekkingsinstrumenten is het rendement in 2011: 0,5%, in 2010: 10,8%, in 2009: 16,0%, in 2008: 20,7% en in 2007: 5,5%. 3 De vereiste reserve wordt met ingang van 2011 berekend naar de evenwichtssituatie in plaats van naar de eerste iteratie. De vereiste reserve in 2010 is voor vergelijkingsdoeleinden aangepast. Dit werkt door naar de vrije reserve en vereiste dekkingsgraad FTK. 4 DNB heeft begin januari 2012 besloten een correctie toe te passen door de rentetermijnstructuur (rts) curve ultimo december 2011 te baseren op een driemaandsgemiddelde, door het gemiddelde te berekenen van de rts van alle handelsdagen in de periode 1 oktober tot en met 31 december In de evenwichtssituatie is de vereiste dekkingsgraad ultimo 2011: 115% (v.j. 118%). 6 Het bestuur heeft besloten per geen toeslag te verlenen. PGB JAARVERSLAG

8 ALGEMEEN SAMENSTELLING FONDSORGANEN Bestuur Statutair bestaat het bestuur uit maximaal tien leden (vijf namens de werkgeversorganisatie en eveneens vijf namens de werknemersorganisaties). Bestuurders worden voor vier jaar benoemd. Het bestuur streeft naar een compacte omvang, daarom bestaat het bestuur momenteel uit acht leden. Werkgevers- en werknemersorganisaties dragen kandidaatbestuursleden voor. Het bestuur beoordeelt de voordracht op basis van de functieprofielen. Naast de bestuurders is er een vaste adviseur voor het domein risicomanagement, die alle bestuursvergaderingen bijwoont. Daarnaast zijn er adviseurs op het gebied van beleggingen. De bestuursvergaderingen worden voorgezeten door een uit het bestuur gekozen voorzitter; tevens kiest het bestuur een plaatsvervangend voorzitter. Het bestuur werkt volgens een model waarbij de leden gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de besturing van PGB. Het bestuur vergadert in beginsel eens in de 14 dagen. De samenstelling van het bestuur is per ultimo 2011 als volgt: Naam Functie Aanwijzende Aftreden organisatie* volgens rooster drs. L. Coenradie RA lid KVGO ultimo 2012 drs. R. Degenhardt voorzitter KVGO ultimo 2014 H.A. Elzerman lid NVJ ultimo 2015 F. de Haan plv. voorzitter FNV KIEM ultimo 2014 drs. R.W.J. Heerkens lid FNV KIEM medio 2015 mr. M.M. Jansen lid KVGO april 2015 mw. mr. N. Poelgeest lid CNV Media ultimo 2014 drs. A.M. Verplancke lid FNV KIEM ultimo 2014 vacature lid KVGO vacature lid KVGO * werkgeversorganisatie: Koninklijk Verbond voor Grafische Ondernemingen (KVGO); werknemersorganisaties: FNV Kunsten Informatie en Media (FNV KIEM), CNV Media, Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ). In het jaarverslag over 2010 was reeds de situatie per 1 januari 2011 vermeld. Nadien zijn de heren T.W. van den Broek (FNV KIEM), L.J. Hoogenboom (KVGO) en W.F. Nak (KVGO) teruggetreden. Tijdens het verslagjaar werden twee van deze vacatures ver - vuld door de heren drs. R.W.J. Heerkens (FNV KIEM) en mr. M.M. Jansen (KVGO). Besloten werd de vacature voor de heer W.F. Nak voorlopig niet te vervullen. Wij danken de teruggetreden bestuursleden voor de wijze waarop zij hun functie vervuld hebben. Dat geldt in het bijzonder voor de heer L.J. Hoogen boom, die vanwege zijn gezondheid moest terugtreden en die sinds 1980 op een deskundige en toegewijde manier zijn bestuurslidmaatschap vervuld heeft. De heer Hoogenboom is begin 2012 overleden. Adviseurs van het bestuur: drs. H. Kapteijn RA (risicomanagement) tevens beoogd bestuurslid drs. M.J.M. Jochems (beleggingen) drs. J.L.M.J. Klijnen (beleggingen) Het bestuur wordt ondersteund door een bestuursbureau. Directeur is de heer mr. I.J. van Vliet. Kantoor pensioenfonds PGB is gevestigd in het kantoorgebouw De Gelder aan de A.J. Ernststraat 595-H, 1082 LD Amsterdam. Het fonds is bereikbaar via telefoon (020) en website Deelnemersraad De raad bestaat uit tien leden. De deelnemers en pensioengerechtigden zijn in de raad evenredig op basis van onderlinge getalsverhoudingen vertegenwoordigd. De leden worden volgens een rooster van aftreden voor vier jaar aangewezen en zijn telkens nadien terstond herbenoembaar. Ultimo 2010 waren er in de Deelnemersraad vier vacatures. Met de benoeming van de heren I.J. Akkerman (FNV KIEM), C.A.M. Hoendervangers (FNV KIEM) en W.J. Monsieurs (NVJ) werden drie vacatures in het verslagjaar vervuld. De raad oefent de wettelijk aan haar toegekende bevoegd - heden uit als medezeggenschapsorgaan. Zo heeft de Deelnemersraad een advies-, beroeps- en informatierecht. Deze bevoegdheden zijn vastgelegd in een afzonderlijk reglement. Jaarlijks worden er ten minste drie reguliere vergaderingen van de raad gehouden, waarvoor ook het bestuur wordt uitgenodigd. De samenstelling van de Deelnemersraad is per ultimo 2011 als volgt: Naam Groep Aanwijzende Aftreden organisatie* volgens rooster I.J. Akkerman werknemer FNV KIEM april 2015 A.F.A.H. Bergmans gepension. FNV KIEM ultimo 2011 drs. J.H.M. Brader (plv.vz.) gepension. CNV Media medio 2014 M. van den Brink gepension. CSO ultimo 2014 W. Dubbeling BBA (vz.) werknemer FNV KIEM ultimo 2014 F.P.M. Haselaar gepension. FNV KIEM ultimo 2012 C.A.M. Hoendervangers werknemer FNV KIEM april 2015 W.J. Monsieurs werknemer NVJ april 2015 P. Verhorst werknemer CNV Media ultimo 2014 vacature werknemer Unie * Unie, vakbond voor industrie en dienstverlening (Unie). Ouderen organ isatie: Coördinatieorgaan voor Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO). 6 PGB JAARVERSLAG 2011

9 ALGEMEEN Verantwoordingsorgaan Het Verantwoordingsorgaan telt 18 leden en kent een tripartiete verdeling: 1/3 actieve deelnemers, 1/3 pensioen - gerechtigden en 1/3 werkgevers. De leden worden volgens een rooster van aftreden voor vier jaar aangewezen en zijn telkens nadien terstond herbenoembaar. Ultimo 2010 waren er in het Verantwoordingsorgaan drie vacatures. Tijdens het verslagjaar trad de heer M.J. Kuit (FNV KIEM) terug. Met de benoeming van de heren I.J. Akkerman (FNV KIEM), C.A.M. Hoendervangers (FNV KIEM) en W.J. Monsieurs (NVJ) werden drie van de in totaal vier vacatures in het verslagjaar vervuld. Dit college heeft als taak een algemeen oordeel te geven over het handelen van het bestuur, het door het bestuur uitgevoerde beleid en beleidskeuzes voor de toekomst. Daartoe heeft het Verantwoordingsorgaan een recht op informatie en overleg, een adviesrecht en enquêterecht. Jaarlijks worden er ten minste drie reguliere vergaderingen van het Verantwoordingsorgaan gehouden, waarvoor ook het bestuur wordt uitgenodigd. De samenstelling van het Verantwoordingsorgaan is per ultimo 2011 als volgt: Naam Groep Aanwijzende Aftreden organisatie volgens rooster I.J. Akkerman werknemer FNV KIEM april 2015 L. van den Berg werkgever KVGO ultimo 2011 A.F.A.H. Bergmans gepension. FNV KIEM ultimo 2011 drs. J.H.M. Brader gepension. CNV Media ultimo 2014 M. van den Brink gepension. CSO ultimo 2014 W. Dubbeling BBA (plv.vz) werknemer FNV KIEM ultimo 2014 drs. L. Dijkema (vz.) werkgever KVGO ultimo 2011 A. Emmink werkgever KVGO ultimo 2012 F.P.M. Haselaar gepension. FNV KIEM ultimo 2012 C.A.M. Hoendervangers werknemer FNV KIEM april 2015 H. Jansen gepension. FNV KIEM april 2015 mevrouw K. Kamp werkgever KVGO ultimo 2012 K.J.M. Langen gepension. FNV KIEM medio 2012 W.J. Monsieurs werknemer NVJ april 2015 J.C. Smit werkgever KVGO ultimo 2014 P. Verhorst werknemer CNV Media ultimo 2014 R. Warnar werkgever KVGO ultimo 2014 vacature werknemer Unie Intern toezicht Om het functioneren van het bestuur te beoordelen, wordt voorafgaand aan een visitatie een visitatiecommissie ingesteld. De visitatiecommissie bestaat uit drie onafhankelijke deskundigen. De visitatiecommissie beoordeelt ten minste eens in de drie jaar de beleids- en bestuursprocedures, bestuursprocessen en de checks en balances binnen PGB, de aansturing van PGB en de risicokeuzes op langere termijn. Naast recht op alle benodigde informatie om haar functie in redelijkheid te kunnen uitoefenen, heeft de commissie recht op overleg met bestuur, externe accountant, interne accountant van de uitvoeringsorganisatie en externe actuaris. In 2011 is geen opdracht aan de visitatiecommissie gegeven. Klachtencommissie Er is een klachtencommissie geformeerd bestaande uit twee bestuursleden, waarvan één van werkgeverszijde en één van werknemerszijde. Deze commissie neemt besluiten over schriftelijke bezwaren van belanghebbenden tegen de wijze waarop de klantenbehandeling heeft plaatsgevonden. De bevoegdheden van de commissie en de procedure voor het indienen van een klacht zijn vastgelegd in een afzonderlijk reglement. Tijdens het verslagjaar zijn geen klachten bij de commissie ingediend. De samenstelling van de klachtencommissie is per ultimo 2011 als volgt: Naam Functie Aanwijzende organisatie drs. A.M. Verplancke fungerend voorzitter FNV KIEM in 2011 mr. M.M. Jansen fungerend voorzitter KVGO in 2012 Commissie van Bezwaar Het fonds kent een onafhankelijke Commissie van Bezwaar. Belanghebbenden die het niet eens zijn met een beslissing van het bestuur over de toepassing van de pensioenregeling kunnen zich tot die commissie wenden. De bevoegdheden van de commissie en de procedure voor het indienen van een bezwaar zijn geregeld in een afzonderlijk reglement. Tijdens het verslagjaar is de heer mr. J.S. Dienske (KVGO) teruggetreden. Deze vacature is vervuld met de benoeming van de heer T. van Veen (KVGO). Wij danken de heer Dienske voor de wijze waarop hij zijn functie vervuld heeft. Tijdens het verslagjaar is geen geschil bij de commissie aanhangig gemaakt. De samenstelling van de Commissie van Bezwaar is per ultimo 2011 als volgt: Naam Functie Aanwijzende organisatie R.E. van Kesteren fungerend voorzitter CNV Media in 2011 J. Spaargaren lid FNV KIEM T. van Veen lid KVGO B. Wals fungerend voorzitter KVGO in 2012 PGB JAARVERSLAG

10 ALGEMEEN Secretariaat van de Commissie van Bezwaar: Advocatenkantoor Kennedy Van der Laan mw. mr. S.J. Schijf Postbus HD AMSTERDAM Adviescommissie Audit & Risk Het bestuur heeft een Adviescommissie Audit & Risk ingesteld, die het bestuur op de aan haar toegewezen terreinen adviseert. De commissie heeft een adviserende taak ten aanzien van de opzet en werking van het control framework van PGB, de externe financiële verslaggeving en de assurancerapportages van PGB. De commissie is samengesteld uit vertegenwoordigers van het bestuur en adviseurs van het bestuur, die de portefeuille financieel beleid, actuariaat, vermogensbeheer en risicomanagement beheren. Tevens kan de commissie leden van het bestuursbureau en van de uitvoeringsorganisatie uitnodigen. Alle bestuursleden hebben een standing invitation om de vergaderingen van de commissie bij te wonen. Sectorcommissies PGB ondersteunt sectoren waarvoor het de pensioenregeling verzorgt, met de mogelijkheid tot het instellen van een sectorcommissie. De sectorcommissie fungeert als een overlegplatform voor werkgevers- en werknemersorganisaties uit die branche, zowel onderling als met het bestuur van PGB. In de sectorcommissie kunnen afspraken worden gemaakt over de inhoud en ontwikkeling van de pensioenregeling van de sector, de communicatie daarover naar de belanghebbenden en ontwikkeling van de werkingssfeer. De sectorcommissies worden samengesteld uit sociale partners of uit vertegenwoordigers van de aangesloten bedrijven (vrijwillige aansluitingen). Certificerend Actuaris B. den Hartog AAG van Towers Watson Nederland Accountant N.M. Pul RA van Ernst & Young Accountants LLP Uitvoeringsorganisatie Timeos (voorheen Grafische Bedrijfsfondsen) PGB heeft het pensioenbeheer, het vermogensbeheer en voor een deel de beleids- en bestuursondersteuning uitbesteed aan een zelfstandige uitvoeringsorganisatie. Kantoor uitvoeringsorganisatie Zwaansvliet 3, 1081 AP Amsterdam Postbus 7855, 1008 CA Amsterdam Telefoon (020) PGB JAARVERSLAG 2011

11 ALGEMEEN VOORWOORD Voor PGB mag 2011 dan een jaar zijn geweest van grote schommelingen in de dekkingsgraad het gaat ook de boeken in als een jaar waarin groeiperspectief ontstond. Opgelucht meldden we medio 2011 dat we uit herstel waren. De meest populaire maatstaf in pensioenland, de dekkings - graad, lag al drie kwartalen boven de minimale drempel van 105% en daarmee leek PGB uit het korte termijn herstel gegroeid. Dit ondanks de stijgende levensverwachting, waarvoor begin van het verslagjaar al extra kapitaal moest worden gereserveerd. De vreugde bleek helaas van korte duur. De rente daalde, de contante waarde van de verplichtingen steeg daardoor en dat resulteerde in een forse daling van de dekkingsgraad. Gelukkig kon PGB het jaar afsluiten met een dekkingsgraad die tegen de 100% lag. Daarmee zaten we weer net op het herstelpad dat volgens de gangbare berekeningen kan leiden tot de vereiste norm van 105% eind Voor deelnemers en pensioengerechtigden betekent dit dat ze dit jaar nog geen kortingswaarschuwing van hun fonds ontvingen. Tot zover de onzekerheden van het afgelopen jaar. Groei kon PGB ook noteren. Ons fonds verheugt zich in een goede belangstelling van bedrijven en kleinere fondsen die hun pensioenregeling bij PGB willen onderbrengen. Eind van het jaar noteerden we nieuwe aansluitingen van bedrijven uit sectoren rondom onze kern: het grafisch bedrijf en de uitgeverijen. Zo sloten bedrijven vanuit de papier-, kunststofen rubberindustrie zich vrijwillig aan. Bovendien kwamen met het bedrijfstakpensioenfonds Kartonnage- en Flexibele Verpakkingenbedrijf alle bedrijven uit deze sector over naar PGB, met een vermogen van bijna 600 miljoen. Daarmee groeide het belegd vermogen van PGB per 1 januari 2012 tot ruim 12 miljard. In dit jaarverslag treft u de belangrijkste ontwikkelingen van PGB in 2011 aan. De afronding van de ALM-studie, het uitwerken van een nieuw beleggingsplan en het zorgvuldig overhevelen van veel geld naar andere beleggings categorieën, die samen iets veiliger van aard zijn. Voor het fonds zelf is van groot belang dat de rollen en verantwoordelijkheden van het fonds (PGB) en zijn uitvoeringsorganisatie duidelijker onderscheiden zijn. Het fonds heeft zich versterkt met een eigen bestuursbureau dat het bestuur ondersteunt. Het bestuur heeft zijn eigen structuur herzien, is op deskundigheid getoetst en heeft aan de bestuursleden duidelijke portefeuilles en aandachtsgebieden toegewezen, op basis van hun specifieke deskundigheid en ervaring. Met een vermogen van ruim 12 miljard, tal van nieuwe aansluitingen, een vernieuwd bestuur en een toegewijde en ervaren uitvoeringsorganisatie is PGB vol vertrouwen aan een nieuw jaar begonnen. Met nieuwe uitdagingen en nieuwe kansen. Met de taak om met alle betrokkenen te beraadslagen over de invulling van het pensioenakkoord. En in gesprek over mogelijke samenwerking met een belendend bedrijfstak - pensioenfonds PNO Media. Kortom, 2012 kan uitgroeien tot een cruciaal jaar voor ons pensioenfonds. Ruud Degenhardt Bestuursvoorzitter PGB JAARVERSLAG

12 VERSLAG VAN HET BESTUUR GRAFIMEDIABRANCHE KARTONNAGE- EN FLEXIBELE VERPAKKINGENBEDRIJF UITGEVERIJBEDRIJF KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE PAPIERINDUSTRIE 1 0

13 VERSLAG VAN HET BESTUUR HOOFDLIJNEN 2011 Hoofdlijnen 2011 Het Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven heeft in 2011 geworsteld met de financiële crisis in Europa en de effecten daarvan op de dekkingsgraad. PGB heeft tot doel de pen - sioenen van deelnemers en pensioengerechtigden nu en in de toekomst uit te betalen en de koopkracht daarvan zoveel mogelijk op peil te houden. Dat kan alleen als er toeslagen op de pensioenen worden gegeven die de stijging van de prijzen bijhouden. Maar voor die toeslagen betalen deelnemers en hun werkgevers géén premie. Risico Geld voor het indexeren van de pensioenen moet het fonds verdienen door extra rendement te maken op het belegd vermogen, op het geld dus dat voor de pensioenen van de deelnemers is gespaard. Pensioenfondsen doen dat door het vermogen te beleggen. Daardoor kunnen ze extra verdienen, maar lopen ze onvermijdelijk ook risico. Zeker als de beurs tegenzit. Dat betekent dus dat over de toeslagen nooit garanties zijn te geven en dat in uitzonderlijke gevallen zelfs de pensioenen gekort kunnen worden. PENSIOENMETER: kans op verlaging van het pensioen ultimo 2013 De haalbaarheid van de langetermijndoelstellingen van PGB wordt gevisua - liseerd in enkele indica - toren. Deze worden op kwartaalbasis gerappor - teerd. Deze pensioenmeter geeft de kans weer dat de pensioenen bij PGB eind 2013 moeten worden verlaagd. Die kans is met ongeveer 27% hoog. De omstandigheden zijn voor pensioenfondsen in 2011 verslechterd. Eind 2013 moet volgens het herstelplan een dekkingsgraad zijn bereikt van circa 105%. Eind 2011 bedroeg de dekkingsgraad 99,4%. Bij het berekenen van de kans op korten is van deze dekkingsgraad en het huidige financiële beleid uitgegaan. Als het op de financiële markten tegenzit, krijgt men geen of minder toeslag. En als het gedu rende langere tijd erg tegenzit, kunnen de pensioenen in het uiterste geval worden verlaagd. PGB maakt daarbij geen onder scheid tussen deelnemers, gewezen deelnemers, partners of pensioen - gerechtigden. De kans op een korting die de pensioen meter laat zien, zegt niets over de omvang van de korting. Zo is de kans dat de pensioenen met meer dan 10% worden verlaagd, circa 9%. Rente Een andere financiële onzekerheid vormt de rente. Pensioenfondsen moeten zorgen dat ze nu zoveel vermogen bezitten dat ze rekening houdend met een veilige rente op dat geld nog tot in de verre toekomst de toegezegde pensioenen kunnen betalen. Van groot belang is daarbij dus de rente waarmee ze moeten rekenen voor de komende jaren. Dat rentepercentage wordt afgeleid van de huidige rente. En die is laag, ook historisch laag en is in het verslagjaar nog verder gedaald. Dat betekent heel concreet dat pensioen - fondsen nog meer moeten reserveren vanwege die lage rente om toch alle toekomstige pensioenen te kunnen uitbetalen. Dekkingsgraad De verhouding tussen wat het fonds werkelijk aan vermogen heeft en wat het volgens de berekening zou moeten hebben, heet dekkingsgraad. Die is in de eerste helft van het jaar nog gestegen tot 113%, maar hij daalde daarna tot onder de kritische grens om te eindigen tegen de 100%. Net voldoende om nog geen verlaging van de pensioenen te hoeven overwegen. Maar als de beurzen niet aantrekken, kan ook PGB in de gevarenzone belanden. Levensverwachting Bij de berekening van het vereiste eigen vermogen (en dus de dekkingsgraad) heeft PGB rekening gehouden met de stijgende levensverwachting. Daarvoor is de laatste jaren bijna 9% extra gereserveerd, ook geld waarvoor géén premie was betaald. Financiële positie Ondanks het slechte economisch klimaat heeft PGB in 2011 op zijn beleggingsportefeuille inclusief renteafdekkingsinstru - menten een rendement gemaakt van 6,6%. Het belegd vermo - gen steeg van 10,9 miljard naar 11,4 miljard. De dekkings - graad daalde toch van 108,1% naar 99,4%. Dat kwam doordat de pensioenverplichtingen dus nog harder stegen (van 10,1 miljard naar 11,5 miljard) als gevolg van de lagere rentestand (3,47% eind 2010 versus 2,74% eind 2011). Herstelplan PGB heeft een kortetermijnherstelplan. Dat loopt van 2009 tot Eind 2011 moest de dekkingsgraad een niveau hebben bereikt van minimaal 98%. Het fonds bleef met 99% net nog op schema en hoefde vooralsnog geen aanvullende maat - regelen te nemen of een kortings waarschuwing te geven. Eind 2012 moet een dekkings graad van ongeveer 102% bereikt zijn en eind ,8%. Geen toeslag Zolang het fonds niet uit herstel is, blijft toeslagverlening achterwege. Per 1 januari 2011 en per 1 januari 2012 zijn de pensioenuitkeringen en de opgebouwde aanspraken niet geïndexeerd. PGB JAARVERSLAG

14 VERSLAG VAN HET BESTUUR Besturing PGB heeft zijn bestuur versterkt en ook het balans- en vermogensbeheer en het risicomanagement. In de bedrijfs - voering ligt de nadruk op de aansturing van het fonds als financiële instelling met een sociaal doel. Binnen het bestuur zijn experts voor balans- en vermogensbeheer en risico - management aangetrokken. Voor alle bestuurs leden zijn functieprofielen vastgesteld. Die vormen de basis voor werving, selectie en beoordeling. Het fonds heeft een bestuursbureau ingericht. Dat verzorgt het bestuurs secretariaat, de beleids - voorbereiding en ziet toe op het werk van de uitvoerings - organisatie. De ontvlechting van fonds en uitvoeringsorgani - satie is vrijwel afgerond. De laatste hand wordt gelegd aan de uitbestedings overeenkomst (ubo). Website PGB heeft steeds meer een eigen gezicht gekregen naar buiten toe, los van de vroegere uitvoeringsorganisatie. Het fonds heeft een eigen website gecreëerd, die alle deel nemers en andere belangstellenden uitgebreide en actuele informatie geeft over het fonds, de regelingen en het pensioennieuws uit de aangesloten branches en bedrijven. ALM-studie Aan de hand van een ALM-studie heeft PGB voor de toekomst een nieuwe balans gezocht tussen de groeiende pensioen - verplichtingen, het rendement dat kan worden behaald, de risico s die daaraan verbonden zijn, het draag vlak daarvoor en de doelstellingen van het fonds. Op basis van de financiële positie van het fonds eind 2010 is een financieel beleid geconstrueerd waarbij de pensioenen in 15 jaar toch minstens 90% van de prijsstijgingen kunnen bijhouden. En waardoor de kans op korting klein blijft. Pensioenmeter 2 laat echter zien dat de verwachte koopkracht in het verslagjaar fors is gedaald. PENSIOENMETER: verwachte koopkrachtontwikkeling ultimo 2011 Bij een gelijkmatige ont - wikkeling van de economie en op basis van het huidige financiële beleid komen de pen sioenen bij PGB volgens deze pensioenmeter over 15 jaar gemeten uit op onge veer 86% van een volledig geïndexeerd pensioen. Strategisch beleggingsbeleid Om een redelijke koopkracht op lange termijn te kunnen realiseren, heeft het bestuur de beleggingsmix aangepast en iets minder risico ingebouwd. Minder aandelen (van 33% naar 30%). Meer obligaties (van 41% naar 50%) waarbij gekozen is voor hoogwaardige staatsobligaties (32%) en bedrijfsobligaties (18%). En minder alternatieve beleggingen waaronder onroerend goed (van 26% naar 20%). Het renterisico blijft strategisch afgedekt op 60%. De migratie van de beleggings - portefeuille is grotendeels uitgevoerd in Uitbreiding werkingssfeer en nieuwe aansluitingen Met ingang van 2012 verzorgt PGB de pensioenregeling voor bedrijven uit het Kartonnage- en Flexibele Verpakkingenbedrijf (K&FV) en een aantal bedrijven uit de papier-, kunststof- en rubberindustrie. Aan het einde van het verslagjaar is de werkingssfeer erop aangepast. In de bedrijfstakken grafimedia en Kartonnage- & Flexibele Verpakkingenbedrijf is sprake van verplichte deelname aan een pensioenregeling. In de andere sectoren, waaronder ook het uitgeverijbedrijf, kunnen pensioenfondsen en werkgevers op vrijwillige basis hun pensioenregeling bij PGB onderbrengen. Schaalgrootte wordt steeds belangrijker om de pensioen - perspectieven van de (gewezen) deelnemers en pensioen - gerechtigden veilig te stellen. PGB wil daarom zijn financiële kracht versterken, mede gezien de afkalving in de grafimedia - branche. Daarvoor komen verwante branches en onder - nemingen in aanmerking, onder meer in de informatie- en mediasector. Het fonds is met verschillende partijen in gesprek. Ook met het bedrijfstakpensioenfonds PNO Media dat even - eens actief is in de mediasector. Al eerder is nagegaan of samenwerking perspectief biedt. Daaruit bleek dat de meeste synergie te behalen is als de twee fondsen zouden integreren. De besturen hebben daarom besloten in de eerste helft van 2012 een verkennend vooronderzoek te laten doen naar een mogelijke fusie. In 2011 bleef het aantal deelnemers en pensioengerechtigden (exclusief de gewezen deelnemers) nagenoeg gelijk, eind 2011 versus eind Door de nieuwe aan - sluitingen zal het fonds met ingang van 1 januari 2012 een substantiële groei laten zien van meer dan 10%. Deze berekening is geba - seerd op de dekkings graad van 31 december Een jaar eerder jaar lag de ver - wachte koopkracht nog op circa 95%. De koopkracht verwachting is dus fors gedaald. Dat heeft vooral te maken met de ver slechterde economische omstandigheden en daarmee samenhangende financiële positie van het fonds. Als de prijzen gemiddeld over die 15 jaar met 2% stijgen, verleent het fonds gemiddeld ongeveer 1,0% per jaar aan toeslag. Per jaar daalt de koopkracht in deze verwachting dus met 1,0%. De eerste jaren zal volgens de berekeningen geen of minder toeslag worden verleend. Daarna kan naar verwachting weer meer dan het verwachte gemiddelde aan toeslag worden verleend. 1 2 PGB JAARVERSLAG 2011

15 VERSLAG VAN HET BESTUUR PENSION FUND GOVERNANCE : OVER ORGANISATIE EN BESTURING Het bestuur van het Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de pensioen - regeling en de evenwichtige belangenbehartiging van deel - nemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden en werkgevers. Het bestuur is ook verantwoordelijk voor het behalen van de financiële doelstellingen en een solide beheer van het belegde vermogen en voor het risicomanagement. Bestuurders bij PGB hebben een professionele achtergrond en handelen volgens de principes voor goed pensioenfonds - bestuur (Pension Fund Governance). Over de besturing van het pensioenfonds PGB heeft in 2010 besloten zijn besturingsmodel te versterken na de interne evaluatie van de kredietcrisis in 2008 en bevin - dingen van de door de overheid ingestelde Commissie Frijns en van De Nederlandsche Bank (DNB). Het pensioenfonds moest sterker worden aangestuurd als financiële instelling met de nadruk op continuïteit, risicobeheer, rendement en verant - woording en minder vanuit het perspectief van uitvoerder van de pensioenregeling. Daarvoor was ook een grotere en professionele afstand nodig tussen pensioenfonds en uit - voeringsorganisatie. Dat project (Reset 2010) is inmiddels grotendeels afgerond. Collegiaal bestuur met verdeling portefeuilles Het bestuur werkt nu volgens een model waarbij bestuurders gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de besturing van het fonds. Ieder bestuurslid is daarnaast portefeuillehouder met een eigen aandachtsgebied en een tweede aandachtsgebied om de continuïteit en de kwaliteit van de besluitvorming te waarborgen. De portefeuilles zijn ontleend aan de Pensioen - wet: bestuurlijke zaken, juridische zaken, pensioeninhoudelijke zaken, vermogensbeheer, risicomanagement, financiële & actuariële zaken, uitbesteding en communicatie. Bestuur met professionele achtergrond Het bestuur bestaat statutair in het verslagjaar uit maximaal tien leden. Het is paritair samengesteld met ruimte voor vijf leden namens de werkgeversorganisatie (KVGO in overleg met NUV) en vijf leden namens werknemersorganisaties (FNV KIEM, CNV Media en NVJ). Het bestuur streeft op termijn naar een compacte omvang van maximaal acht leden. Voor de werving, selectie en beoordeling van portefeuillehouders vormen de opgestelde functieprofielen de basis. Bestuursvergaderingen zijn er minimaal eens per 14 dagen. De gemiddelde werklast voor bestuurders komt uit op 1,5 tot 3 dagen per week, afhankelijk van de portefeuille. Het functioneren van ieder bestuurslid - dat in principe voor vier jaar is benoemd - wordt jaarlijks beoordeeld. Om de professionaliteit en deskundigheid van het bestuur te vergroten zijn expert bestuursleden en vaste adviseurs aan - getrokken voor strategisch/financieel risicomanagement en voor vermogensbeheer. Bestuursbureau Het bestuur wordt ondersteund door een bestuursbureau. Het bureau verzorgt het bestuurssecretariaat, de bestuursagenda, de beleidsvoorbereiding en de monitoring van de uit - voeringsorganisatie en andere externe partijen. Het bestuur heeft met het bureau en adviseurs de expertise in huis om zelf het beleid te ontwikkelen en de voorstellen en de werk - zaamheden van de uitvoeringsorganisatie inhoudelijk te kunnen beoordelen. Geen DB meer en opheffing CBRM Het onderscheid tussen een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur (DB) is vervallen. Met een compacter bestuur, hogere vergaderfrequentie, de bestuurder als portefeuillehouder en het bestuursbureau als voorbereidend college is een dagelijks bestuur overbodig geworden. Ook de Commissie voor Beleggingen en Risicomanagement is in het verslagjaar opgeheven. Tot nu toe nam deze commissie besluiten over het beleggen van de beschikbare middelen en het beheer van het vermogen op basis van het door het bestuur vastgestelde beleggingsbeleid. De besluitvorming gebeurt nu in het bestuur zelf, waarbij wel een rol is weggelegd voor een adviescommissie. Ingestelde adviescommissie Bestuursbesluiten over het control framework, financiële verslaglegging en assurancerapportages worden voorbereid door de nieuw ingestelde commissie Audit & Risk. Sectorcommissie PGB biedt sectoren waarvoor het fonds de pensioenregeling verzorgt, de mogelijkheid tot het instellen van een sector - commissie. Ze zijn een platform voor overleg over pensioenen tussen werkgevers- en werknemersorganisaties in de betreffende sector en voor informatie-uitwisseling met het bestuur van PGB over de algemene ontwikkelingen bij het fonds. PGB JAARVERSLAG

16 VERSLAG VAN HET BESTUUR Bestuursorganisatie De organisatie van het pensioenfonds en de besturing kan schematisch als volgt worden weergegeven. Schematisch overzicht 1: Besturing pensioenfonds Deelnemersraad PGB Verantwoordingsorgaan Bestuur Bestuursbureau Visitatiecommissie Adviescommissie Audit & Risk Commissie van Bezwaar De Nederlandsche Bank Pensioenontvangers Deelnemers Klachtencommissie Pensioenfonds PGB Autoriteit Financiële Markten Actuaris Werkgevers Accountant Klantenpanel Sectorcommissie Uitvoeringsorganisatie Toelichting positie: het bestuur, dat wordt ondersteund door het bestuursbureau, overlegt met het Verantwoordingsorgaan, de Visitatiecommissie, de Deelnemersraad en de uitvoeringsorganisatie. De uitvoeringsorganisatie zorgt ervoor, dat de deelnemer- en werkgevergegevens geregistreerd staan, de pensioenpremie geïnd en belegd wordt, dat belanghebbenden tijdig en begrijpelijk geïnformeerd worden en uiteindelijk over een pensioenuitkering kunnen beschikken. Het pensioenfonds staat onder financieel toezicht van De Nederlandsche Bank. De Autoriteit Financiële Markten houdt toezicht op de communicatie-uitingen. Het klantenpanel toetst en adviseert over de begrijpelijkheid van de pensioencommunicatie. De relaties tussen het fonds en externe organisaties zijn in het overzicht weergegeven met een stippellijn. De relaties binnen het fonds, interne commissies en organen zijn weergegeven door middel van een ononderbroken lijn. Deskundigheidsbevordering Het bestuur beschikt over een deskundigheidsplan waarin is vastgelegd aan welke eisen individuele bestuursleden moeten voldoen en over welke kwalificaties het bestuur als collectief moet beschikken. Het deskundigheidsplan is gebaseerd op het Plan van Aanpak Deskundigheidsbevordering van de Pensioenfederatie. Bestuursvergoeding Aan bestuurders worden hogere eisen gesteld in termen van kennis, ervaring, competenties en beschikbaarheid. In overleg met sociale partners en na advies van het Verantwoordings - orgaan is de vergoeding aangepast aan de hogere eisen. Door middel van het functiewaarderingssysteem Cats, waarmee in de grafimedia alle functies worden ingedeeld, zijn ook de bestuursfuncties gewaardeerd. De vergoedingen zijn marktconform en gebaseerd op de zwaarte van de functie. Evaluatie bestuurlijk functioneren Eind 2011 is de individuele kennis van bestuursleden conform de Beleidsregel deskundigheid getoetst door een extern bureau. De bestuurscompetenties op collectief niveau zijn als goed beoordeeld, aan de hand van een schriftelijke toets en een uitgevoerde praktijkcase. Nadere evaluatie zal uitwijzen of in 2012 extra themabijeenkomsten zullen worden georgani - seerd of een opleidingsplan wordt opgesteld. Het functioneren van de bestuursleden en de bestuursvoorzitters wordt ook in een functioneringsgesprek beoordeeld. De twee voorzitters evalueren de bestuursleden in 2-op-1 -sessies. Twee bestuurs - leden evalueren de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter. In 2011 zijn in het kader van deskundigheidsbevordering diverse workshops georganiseerd ter voorbereiding van de ALM-studie en de inrichting van balans- en vermogensbeheer. Verder hebben individuele bestuurders seminars bezocht, georganiseerd door onder meer de toezichthouders DNB en AFM en de koepelorganisatie de Pensioenfederatie. Risicomanagement en beleggingsbeleid Ook het risicomanagement en het balans- en vermogens - beheer zijn heringericht. De kredietcrisis had de financiële positie van veel pensioenfondsen uitgehold. Terugkijkend hebben pensioenfondsen en hun uitvoeringsorganisaties soms te veel oog gehad voor het rendement en mogelijk te weinig voor onderliggende risico s. Met risicomanagement kan niet 1 4 PGB JAARVERSLAG 2011

17 VERSLAG VAN HET BESTUUR worden voorkomen dat een financiële crisis de dekkingsgraad raakt. Het zorgt er wel voor dat bestuurders beter inzicht hebben in de verschillende risico s en daar waar nodig en mogelijk kunnen bijsturen. Het zorgt er ook voor dat deelnemers, pensioengerechtigden en werkgevers nog duidelijker kan worden getoond hoe verschillende risico s samenhangen en hoe ze van invloed zijn op toeslagverlening of eventuele verlaging van de pensioenen. Het risico - management is nu ingebed in de processen en de structuur van het pensioenfonds. Uitbestedingsovereenkomst Het pensioenfonds heeft het pensioen-, en het vermogens - beheer uitbesteed aan een pensioenuitvoeringsorganisatie. De taken en verantwoordelijkheden van de uitvoeringsorganisatie zijn vastgelegd in een uitbestedingsovereenkomst (UBO), die aan vernieuwing toe is. PGB en de uitvoeringsorganisatie werken aan een nieuwe mantelovereenkomst waarbij aparte contracten worden gesloten voor pensioenbeheer en voor vermogensbeheer. De vergoeding voor verleende diensten zal worden gebaseerd op een tarief per verrichte activiteit. Tot het moment waarop overeenstemming is bereikt, zal op basis van de geldende uitbestedingsovereenkomst worden gewerkt. Verantwoordingsorgaan Over het gevoerde beleid legt het bestuur verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan. Daarin zijn de deelnemers, de gepensioneerden en de werkgevers vertegenwoordigd. Het Verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, over het gevoerde beleid en over de beleidskeuzes voor de toekomst. In het verslagjaar hebben Verantwoordingsorgaan en bestuur 8 maal overlegd. Op de agenda stonden onder meer de adviesaanvragen met betrekking tot de vergoedingsregeling van het bestuur, het communicatieplan en de herziene rolverdeling tussen uitvoerder en uitvoeringsorganisatie. Verder is gesproken over de toekomst van het fonds, de voortgang in het project Reset, de opzet en uitkomsten van de ALM-studie, het herziene strategische beleggingsplan en het oordeel van het Verantwoordingsorgaan over het door het bestuur gevoerde beleid. Het oordeel van het Verantwoordingsorgaan en de reactie daarop staat onder Overige gegevens in het jaarverslag. Deelnemersraad In het kader van medezeggenschap overlegt het bestuur periodiek met de Deelnemersraad. In de raad zijn deelnemers en pensioengerechtigden op basis van onderlinge getals - verhoudingen vertegenwoordigd. De raad brengt advies uit over wijzigingen in statuten en reglementen en de vaststelling van de jaarrekening en het jaarverslag. De Deelnemersraad kan binnen zijn wettelijke bevoegdheden ook ongevraagd advies uitbrengen. In het verslagjaar hebben Deelnemersraad en bestuur 9 maal overlegd. Op de agenda stonden onder meer de advies aanvragen over de versterking van het besturings - model, de introductie c.q. aanpassing van kortingsbeleid en toeslagbeleid, de uitbreiding van de werkingssfeer en de nieuwe aanslui tingen en aanpassingen van de statuten en reglementen. Verder is advies gevraagd over o.m. het jaarverslag en de geactualiseerde actuariële en bedrijfs - technische nota. Het bestuur licht de Deelnemersraad en het Verantwoor - dingsorgaan in over actuele ontwikkelingen in overleg - vergaderingen en met maandelijkse informatiebulletins. Beide colleges ondersteunen de noodzaak van versterking van de bedrijfsvoering. Wel adviseren ze het bestuur de kosten - ontwikkeling in de hand te houden en een onnodige overlap tussen bestuur, bestuursbureau en uitvoerings organisatie te voorkomen. Visitatiecommissie PGB kent een Visitatiecommissie als vorm van intern toezicht op de bedrijfsvoering. Deze commissie bestaat uit drie onafhankelijke pensioenexperts, die voor drie jaar toezicht houden op het functioneren van het bestuur en het pensioenfonds. De commissie beoordeelt tenminste één keer per drie jaar de beleids- en bestuursprocedures, de aansturing van het pensioenfonds en de risicokeuzes op langere termijn. Het bestuur heeft in overleg met het Verantwoordingsorgaan besloten om gezien de nog lopende verandertrajecten in het kader van Reset 2010, over 2011 geen vervolgopdracht te verstrekken aan de Visitatiecommissie. DNB PGB staat onder toezicht van DNB en AFM. Het financieel toezicht vanuit DNB richt zich op de financiële soliditeit van het fonds en de stabiliteit van de sector. Het gedragstoezicht door de AFM heeft betrekking op transparante communicatie en de marktverhoudingen tussen pensioenuitvoerders. Tussen het pensioenfonds en toezichthouder DNB is op reguliere basis overleg over wijzigingen in statuten, reglementen, ABTN en nieuw beleid op basis van uitkomsten van ALM- en continuïteitsanalyses. Kwaliteit administratie Naast het gebruikelijke toezichtgesprek en de periodieke informatieoverdracht over dekkingsgraad, jaarstaten, jaar - verslag en voortgang in lopende projecten, is in opdracht van DNB een themaonderzoek (Quinto P) uitgevoerd naar de kwaliteit van de pensioenadministratie. Deelnemers en pensioengerechtigden moeten het pensioen krijgen waarop ze recht hebben en moeten erop kunnen vertrouwen dat het correct en foutloos is geadministreerd. PGB was één van de fondsen waar steekproefsgewijs de kwaliteit van de administratie is getoetst. Uit het onderzoek van DNB blijkt dat PGB voldoet aan art. 143 PW en dat deelnemers het juiste pensioen krijgen. PGB JAARVERSLAG

18 VERSLAG VAN HET BESTUUR Informatiebeveiliging Vanwege het risico van cybercriminaliteit moet de informatie - beveiliging optimaal zijn. Aan fondsen is door DNB gevraagd een selfassessment uit te voeren. PGB en zijn uitvoerings - organisatie onderkennen volgens DNB het belang van een robuuste informatiebeveiliging. Uit een nulmeting is gebleken dat de informatiebeveiliging van de uitvoerings organisatie aan de gestelde normen voldoet. Wel heeft DNB een aantal terreinen aangegeven waarop verbeteringen nodig zijn, onder meer op het gebied van dataclassificatie en cryptografie. Aan de hand van een Plan van Aanpak wordt de informatie - beveiliging op het gewenste niveau gebracht. AFM De AFM controleert onder meer of pensioenuitvoerders de wetten en regels ten aanzien van de informatieverstrekking naleven. In 2011 heeft PGB voor de tweede keer een self - assessment uitgevoerd. Het bestaat uit een vragenlijst voor pensioenfondsen over de naleving van de normen uit de Pensioenwet (PW) voor de pensioencommunicatie. De vragen gaan over de manier waarop het pensioenfonds omgaat met de begrijpelijkheid en tijdigheid van informatie die op grond van de PW verstrekt dient te worden, de UPO, de pensioen - overzichten, de startbrief, de stopbrief, de toeslagverlening, het Pensioenregister en het herstelplan. De score van een fonds kan liggen tussen 0 en 100. De score van PGB in 2009 bedroeg 93. In 2011 lag de score op 97. PGB biedt verwante branches de mogelijkheid tot vrijwillige deelname en aansluiting. De uitgeverijsector maakt daar vanaf 2008 gebruik van. Veel uitgeverijen hebben hun pensioen - regeling sindsdien bij PGB ondergebracht. Met ingang van 2012 verzorgt het fonds ook de pensioenregeling voor het Kartonnage- en Flexibele Verpakkingenbedrijf en voor een aantal bedrijven uit de karton-, papier-, kunststof- en rubberindustrie. Het vrijwillige bedrijfstakpensioenfonds voor de media PNO Media en PGB hebben al eerder de mogelijkheden verkend van een samenwerking in de uitvoering van het pensioen- en vermogensbeheer. Door de besturen en de bestuursbureaus zijn die in kaart gebracht. Uit de verkenning blijkt dat samenwerking voor beide fondsen perspectief biedt voor de kwaliteit van de dienstverlening, een verminderde kwets - baarheid en een grotere aantrekkingskracht op talent. De meeste synergie is te behalen als beide fondsen zouden integreren. De besturen hebben daarom besloten het onderzoek te verleggen naar een fusie van de fondsen. Dat verkennend vooronderzoek zal in de eerste helft van 2012 starten. Klachten en geschillen PGB kent een klachten- en een geschillenregeling. Een klacht gaat over de manier waarop deelnemers of werkgevers door de uitvoeringsorganisatie zijn behandeld en een geschil heeft betrekking op de manier waarop de pensioenregeling wordt toegepast. In 2011 werden 43 klachten (v.j. 41) in ontvangst genomen. In 2011 zijn geen klachten voorgelegd aan de klachtencommissie en is ook geen bezwaarschrift ingediend bij de Commissie van Bezwaar. Het bestuur beschouwt het zeer beperkt aantal klachten ten opzichte van het transactievolume en het feit dat geen klachten werden voorgelegd aan de klachtencommissie als een graadmeter voor de kwaliteit van de uitvoering van de pensioenregeling. Verbreding draagvlak en uitbreiding werkingssfeer PGB is van oudsher de pensioenuitvoerder voor de grafimediabranche en sinds een aantal jaren ook voor ondernemingen uit de uitgeverijsector. Schaalgrootte wordt steeds belangrijker om de pensioenperspectieven van de deelnemers en pensioengerechtigden veilig te stellen. PGB wil minimaal zijn schaal consolideren en indien mogelijk de optimale schaal voor het uitvoeren van een pensioenregeling bereiken. In 2008 lag die schaal volgens CEM Benchmark onderzoek bij circa deelnemers (gedefinieerd als premiebetalende deelnemers en pensioengerechtigden). Diverse rapporten spreken al van á Het fonds (met ca deelnemers) wil daarom zijn financiële kracht versterken met verwante branches en ondernemingen, onder meer in de informatie- en mediasector. 1 6 PGB JAARVERSLAG 2011

19 VERSLAG VAN HET BESTUUR PENSIOENBEHEER ONTWIKKELING PENSIOENREGELING De pensioenregeling die PGB uitvoert, is een zogenoemde uitkerings overeenkomst op basis van een middelloon - systematiek. Het PGB-pensioen is flexibel. Het fonds kent een basisregeling die voor alle deelnemers en aangesloten bedrijfstakken geldt en bepalingen die per sector kunnen verschillen. Daarbij gaat het om variaties in het opbouw - percentage, het partnerpensioen, de franchise, het loonbegrip en natuurlijk ook de premie. PGB berekent de premie voor uitvoering van een pensioenregeling naar rato van een vastgestelde prijs per eenheid pensioen. Die is afgeleid van de doorsneepremie voor de basispensioen regeling. Deze bedraagt in ,5% voor de volgende componenten: 1,75% opbouw per jaar voor ouderdomspensioen partnerpensioen voor 35% (van ouderdomspensioen) op opbouwbasis en voor 35% op risicobasis wezenpensioen (14% van ouderdomspensioen) gemaximeerd op 5 wezen premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid (maximaal 70%) premievrijstelling bij wettelijk ouderschapsverlof pensioenleeftijd 65 jaar voorwaardelijke toeslagverlening conform D1 van de wettelijk voorgeschreven toeslagenmatrix (financiering uit overrendement). Voor alle sectoren geldt dat deelnemers kunnen kiezen voor extra pensioenopbouw en voor verschillende vormen van uitbetaling na pensionering. Kortingsbeleid en aanpassing toeslagregeling In overleg met de Deelnemersraad heeft het bestuur besloten dat kortingen op de pensioenen als uiterste redmiddel mogelijk zijn om de dekkingsgraad tijdig op het minimaal vereiste niveau te krijgen. In een financiële crisissituatie hebben andere maatregelen zoals premieverhoging of aanpassing van het beleggingsbeleid weinig effect meer. Voorwaardelijke backservice Voor pensioenregelingen in de grafimediasector is op 1 januari 2006 de opbouw verhoogd met 0,2%. Daarnaast ontvangen deelnemers die daarvoor in aanmerking komen op bepaalde voorwaarden over hun achterliggende dienstjaren vanaf hun 22e jaar tot 1 januari 2006 extra opbouw: per dienstjaar 0,2%. De premie voor financiering van deze voorwaardelijke pensioenaanspraken bedraagt 2%. In het kader van de VUT- Prepensioen-Levensloopwetgeving moeten de voorwaardelijke aanspraken voor 2021 gefinancierd zijn. PGB streeft ernaar elk kalenderjaar het voorwaardelijk pensioen over twee geboortejaren onvoorwaardelijk te maken. Dat is gebeurd per 1 januari 2011 voor betrokken deelnemers die zijn geboren in 1951 en 1952 en per 1 januari 2012 voor de geboortejaren 1953 en Pensioensparen Met PGB Pensioen Plus kunnen deelnemers een extra periodieke pensioenpremie of een eenmalige koopsom storten in het pensioenfonds. Ze doen dan voor eigen rekening en risico mee in het beleggingsbeleid van het gehele fonds. Bij pensioensparen heeft de deelnemer een inleggarantie. Die inleggarantie geldt als het oudste saldo minstens 5 jaar heeft uitgestaan. Bij pensionering of overlijden voor pensionering wordt dan minstens de som van alle stortingen uitgekeerd. Afgelopen jaar spaarden deelnemers via PGB Pensioen Plus. Het totale spaarbedrag liep op tot 12,1 miljoen. Over 2011 kregen ze een rendement over hun pensioen - spaarrekening van 5,6% (v.j. 9,7%), namelijk het PGBrendement inclusief het effect van de afdekkingsportefeuille (6,6%) onder aftrek van 1% kosten. Tariefswijzigingen De fors gestegen levensverwachting beïnvloedt de keuze - mogelijkheden binnen het pensioenfonds. Er gelden met ingang van 1 januari 2012 nieuwe tarieven voor vervroeging of uitstel van het pensioen. Wie eerder met pensioen gaat dan zijn 65ste, hoeft daardoor iets minder in te leveren dan voorheen. Omdat het pensioen langer moet worden uit - betaald, wordt de korting-bij-vervroeging van de pensioen - leeftijd geringer. Uitstellen van het pensioen levert iets minder op. De stijgende levensverwachting heeft ook effect op de uitruil van de pensioensoorten ouderdomspensioen en partnerpensioen. Het uitruilen van ouderdomspensioen voor partnerpensioen wordt iets gunstiger, het uitruilen van partnerpensioen voor extra ouderdomspensioen iets minder. De uitruilfactoren zijn met ingang van 2012 aangepast en opgenomen in het reglement. Opschorting waardeoverdracht Pensioenuitvoerders met een dekkingsgraad die onder de 100% ligt, mogen op grond van de Pensioenwet niet meewerken aan een individuele waardeoverdracht. De dekkingsgraad van PGB lag in september 2011 onder de 100%. PGB kon op grond van de wet dus voorlopig niet meewerken aan de overdracht van de waarde van de pensioenaanspraken. PGB JAARVERSLAG

20 VERSLAG VAN HET BESTUUR ONTWIKKELING PENSIOENADMINISTRATIE PGB heeft de pensioenadministratie - onder verantwoordelijkheid van het bestuur - uitbesteed aan zijn pensioenuitvoeringsorganisatie. Voor branches en ondernemingen die zijn aangesloten bij het fonds zijn uitvoeringsovereenkomsten opgesteld. Eens per jaar krijgen deelnemers informatie over de ontwikkeling van hun pensioen. Pensioenoverzichten In 2011 is het voorgeschreven uniforme pensioenoverzicht (UPO) tijdig aan actieve deelnemers verstrekt. Een kleine groep deelnemers ontving de pensioenoverzichten in oktober. PGB beschouwde zijn pensioenspaarregeling als een aanvulling op de basispensioenregeling van de werkgever. Het jaarlijkse pensioenoverzicht daarvan werd dan ook als een aanvulling op de UPO gestuurd. De AFM liet evenwel weten dat volgens de wetgever toch een uitgebreid UPO-model 3 (premieovereen - komst) moet worden verstrekt. PGB besloot zich daarnaar te schikken. Die overzichten zijn in oktober verstuurd. De overzichten zijn ook digitaal te vinden via de besloten website mijnpgbpensioen.nl. Pensioenregister De pensioenstanden van PGB zijn beschikbaar gesteld voor de website Iedere Nederlander kan daar via zijn of haar DIGID een totaal pensioenoverzicht opvragen, inclusief de AOW. Aantal verzekerden per einde van het jaar: (in duizenden) Premiebetalenden Arbeidsongeschikten Pensioengerechtigden Premievrij verzekerden Werkgevers In het verslagjaar nam het aantal aangesloten werkgevers met 7% af. Dit houdt verband met de economische situatie in de grafimediabedrijfstak en de andere sectoren waar het fonds voor werkt. Aan het einde van 2011 stonden (v.j ) werkgevers ingeschreven. Uit de grafimediabranche (v.j ), uit de reprografische bedrijven 50 (v.j. 53) en daarnaast nog 172 (v.j. 180) andere bedrijven waaronder uitgeverijen die vrijwillig zijn aangesloten. Deelnemers Het aantal deelnemers eind 2011 is gebaseerd op voorlopige cijfers. Het totale aantal actieve deelnemers, inclusief arbeidsongeschikten, daalt met 5% (v.j. een daling van 2%) van naar De daling is een gevolg van de slechte economische situatie in de sectoren waarvoor PGB de pensioenregeling verzorgt. Onderverdeeld naar status zijn de aantallen deelnemers ultimo 2011 en 2010: Groep premiebetalende deelnemers deelnemers met toerekening i.v.m. arbeidsongeschiktheid gewezen deelnemers pensioengerechtigden* Totaal * Het aantal pensioengerechtigde deelnemers is hoger dan het aantal ingegane pensioenen zoals vermeld in de kerncijfers en het onder ontwikkeling toegekende pensioenen vermelde aantal pensioenont - vangers doordat een aantal pensioengerechtigden het pensioen nog niet heeft aangevraagd. Het betreft hier deelnemers (v.j ) van wie het fonds de woon- of verblijfplaats nog niet kent of van wie de uitbe - taling is geblokkeerd. Met behulp van de Pensioenfederatie wordt bij de Sociale Verzekeringsbank getracht om de woon- of verblijfplaats te achterhalen. De daling bij de gewezen deelnemers (die nu elders werken en hun pensioenrecht bij PGB hebben achtergelaten) is een gevolg van de afkoop van kleine pensioenen. 1 8 PGB JAARVERSLAG 2011