GEEF ZE EEN TABLET EN ZE ONTDEKKEN ALLES VANZELF JELLE DE BEULE OVER APPS VOOR KIDS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "GEEF ZE EEN TABLET EN ZE ONTDEKKEN ALLES VANZELF JELLE DE BEULE OVER APPS VOOR KIDS"

Transcriptie

1 HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET HERFST SPECIAL: GEBETEN DOOR HET PERFECTE GEBIT MAAKT GELD DAN TOCH GELUKKIG? JELLE DE BEULE OVER APPS VOOR KIDS EEN UITGAVE VAN CM REGIO MECHELEN-TURNHOUT EDITIE 13 GEEF ZE EEN TABLET EN ZE ONTDEKKEN ALLES VANZELF

2 OP FINANCIEEL VLAK ZAL DE KINÉ MARTINE GEEN PIJN DOEN Dat komt omdat Martine aangesloten is bij het CM-MediKo Plan. Deze CM-verzekering betaalt allerlei medische kosten extra terug: bijvoorbeeld 75 % van het remgeld bij de kinesist. Het CM-MediKo Plan. Een vaste premie voor extra bescherming. MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in Brussel en toegelaten onder codenummer 150/01 om de tak 2 ziekte te beoefenen. Bij ononderbroken aansluiting bij het CM-MediKo Plan kan de aanvangspremie enkel jaarlijks geïndexeerd worden.

3 EDITO TIJD VOOR EEN REVOLUTIE? Inhoud Ik herinner me het nog goed, mijn schooltijd. Een plezante tijd, waar je alles zonder al te grote zorgen tegemoet ging. Natuurlijk ging dat gepaard met vallen en opstaan. Jammer genoeg zijn er heel wat jongeren die vallen en niet opnieuw rechtkrabbelen. Een op acht jongeren, om precies te zijn, verlaat het secundair onderwijs zonder diploma. Wordt het dan niet hoog tijd om ons schoolsysteem eens te bekijken? In dit nummer van çava? gaan we op onderzoek uit. We laten ook het licht schijnen over het idee van het basisinkomen. Is het haalbaar om iedereen eenzelfde inkomen te geven? Zonder verplichtingen? Zodat je zelf kan beslissen wat voor werk je gaat doen, of dat je gewoon voor je kinderen of ouders gaat zorgen, of je als vrijwilliger gaat inzetten. Veel leesplezier! JIM JANSEN BLADMANAGER 04,30,41 GESPOT Cijfers & weetjes 06 PEUTERS & TABLETS Spelen onze kids te vaak online spelletjes? 11 VRAAG AAN DE STRAAT Waarom werk je graag? 12 SPECIAL TANDZORG Gebeten door het perfecte gebit 20 SCHOOLMOEHEID Geen zin meer in school, wat nu? 25 STELLING Moeten we de vaccinatie van onze kinderen verplichten? 26 BIKE FOR HOPE çava?-lezers fietsen voor het goede doel 31 HALLO CM-medewerker in de kijker 32 SAY CHEESE Vrijwilligers op school 36 PLACEBO-EFFECT Het is nep en het werkt! 42 ZEG EENS AAA Wat te doen tegen een blaasontsteking? 43 MIJN GEDACHT Beeldblind 44 BIJ DE KAPPER Margot (6) laat haar haar knippen voor het goede doel 48 CM DEALS Korting voor CM-leden & çava?-lezers! 50 BASISINKOMEN Maakt geld dan toch gelukkig? 55 CM-AGENDA Plan je activiteiten + Oproep blz. 47 WIE ZIJN JOUW SUPERHELDEN? Coverfoto: Filip Naudts Verantwoordelijke uitgever Tonnie Steeman, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout Bladmanagement Jim Jansen Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Annelies Vervoort, Natalie Van den Heule, Dorien Boonen, Ann Swolfs, Marjolein Cuvelier, The Fat Lady Concept, fotografie en vormgeving The Fat Lady Advertenties Publicarto , com@publicarto.be Contact CM regio Mechelen-Turnhout, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout, , regiomechelenturnhout@cm.be çava? is een uitgave van CM regio Mechelen-Turnhout en verschijnt in een oplage van ex. huis aan huis in de arrondissementen Mechelen en Turnhout. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en de huishoudelijke reglementen. CM Mechelen-Turnhout is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

4 4 GESPOT 10 Vanaf 29 augustus kan je in de binnenstad van Mechelen genieten van de 7 e editie van CONTOUR, de Biënnale voor Bewegend Beeld. Op zes locaties doorheen de stad stelt curator Nicola Setari zijn selectie voor. Hij putte inspiratie uit lokale legenden en bekende historische figuren uit Mechelen. De biënnale presenteert het werk van meer dan 20 internationale kunstenaars, waaronder veel nieuwe stukken. Deze werken zijn geïnspireerd door utopieën, monsters en martelaren uit heden EXPO CONTOUR 7 en verleden. Een van die martelaren/ monsters is Thomas More, aan wie de biënnale is opgedragen dit jaar. CONTOUR 7 vindt plaats in de binnenstad van Mechelen. Bezoeken kan van 29 augustus tot 8 november Alle info vind je op Als çava?-lezer maak je kans om de biënnale gratis te bezoeken. Stuur snel je naam en adres naar cava.rmt@cm.be en je maakt onmiddellijk kans op een van de 10 gratis kaarten. Faryda Moumouh CIJFER Hiep hiep hoera voor Hong Kong Disneyland. Het pretpark wordt op 12 september 2015 tien jaar oud. Het was, na Tokio, het tweede resort op Aziatische bodem. In het voorjaar van 2016 opent een gigantisch nieuw resort in China. Disneyland Parijs opende in 1992 de deuren. VUILBAKJES IN HERENTOILETTEN Urineverlies bij mannen is een steeds groter wordend en onderschat maatschappelijk probleem dat stijgt met de leeftijd. Boven de 65 jaar heeft zelfs 1 op de 5 mannen te kampen met incontinentie. Urineverlies kan leiden tot sociaal isolement. Ariadne, de werking binnen Ziekenzorg CM regio Mechelen- Turnhout die onder andere aan belangenbehartiging doet voor langdurig zieke personen jonger dan 65 jaar, voert daarom in samenwerking met de plaatselijke Ziekenzorgkernen actie in de regio Mechelen-Turnhout. Vrijwilligers gaan langs horecazaken om hen te overtuigen ook vuilbakjes in herentoiletten te zetten. Mannen met incontinentieproblemen blijven weg uit openbare gebouwen en horecazaken, omdat ze nergens hun incontinentiemateriaal discreet kunnen achterlaten. Verschillende vrijwilligers bezoeken honderden horecazaken binnen onze regio gedurende de zomer om de uitbaters te sensibiliseren voor dit probleem. Voor hen is het een kleine moeite, voor de mannen met incontinentieproblemen een wereld van verschil! Meer info:

5 checklist / tweedehandsbeurs Kennismakingsaanbod 6 maanden voor 29 Je vakantie begint onderweg Dan is Pasar iets voor jou! Teken in op ons kennismakingsaanbod voor slechts 29 en ontvang de volgende 6 maanden: 6 magazines met boeiende reisverslagen, inspiratie voor uitstapjes, tips voor kampeervakanties en wandel- en fietsreportages (100 p. per maand!). Maandelijks gratis fiets- en wandelroutes. 2 extra kampeerbijlages. 1 gratis voordeelgids 2016 boordevol voordelen. Een lidkaart voor het ganse gezin om te genieten van al de Pasar-kortingen en deel te nemen aan de vrijetijdsactiviteiten van de lokale Pasar-afdeling in je gemeente of streek. KAMPEERGIDS ,45 Abonneer je nu! Surf naar Of bel naar Belgen en hun camping + gratis weegactie / kampeerkalender / praktische apps / checklist / tweedehandsbeurs 01 Kampeergids indd 1 14/01/15 16:36 pasar.be

6 6 PEUTERS & TABLETS Geef ze een tablet en ze ontdekken alles vanzelf Onze kleintjes spelen al op jonge leeftijd steeds vaker spelletjes op de computer en nog meer op de tablet. Zoals in veel gezinnen slingert ook ten huize De Beule hier en daar een tablet rond waar de zoontjes van 3 en 6 jaar maar al te graag op spelen. Jelle: Het zijn digital natives: geef ze een tablet en ze ontdekken alles vanzelf.

7 7 *swipen: met een veeggebaar bladeren op een aanraakscherm van bijvoorbeeld een smartphone of tablet. Jelle De Beule is cartoonist, comedian bij Neveneffecten en televisiemaker, onder meer medepresentator van het tv-programma De Ideale Wereld op Vier. Jelle: De jongste kijkt vooral filmpjes, de oudste speelt spelletjes. Ze mogen van ons maximum een uur op de tablet. In t weekend kan de digitale babysit soms iets langer duren. Op weekdagen hebben we het s morgens moeten verbieden, anders doen ze hun kleren gewoon niet aan. Maar dat zit er zo in bij die generatie, die gaan geen MS-DOS meer moeten leren. Ze swipen* erop los. Toen mijn kleinste zoon 2 was, zat hij eens te swipen op de tv. Grappig zicht was dat. Vind je het veilig, de spelletjes die ze spelen en de filmpjes die ze bekijken? Jelle: Het voordeel is dat je zelf kiest wat je erop zet. Maar soms moet je wel opletten. Bij Skylanders bijvoorbeeld kon je blijkbaar automatisch updates of personages bijkopen. Ik zag plots dat er 80 euro van mijn Visa-rekening gegaan was. M n zoon had wat mannetjes bijgekocht. Dat is ook het smerige aan die apps: je kan sommige wel gratis aanschaffen maar als je het spel volledig wil spelen, moet je vaak bijbetalen. Normaal vind ik dat relatief veilig want je moet je wachtwoord geven om iets bij te kopen. Ik vrees dus absoluut voor de dag dat ze m n wachtwoord kennen (lacht). Zijn er volgens jou voordelen aan het spelen van games? Jelle: Het is natuurlijk plezant en van sommige games of filmpjes steken ze ook wel iets op. Ik merk dat mijn jongste soms woordjes in andere talen oppikt

8 8 PEUTERS & TABLETS In mijn tijd speelden wij met Ninja Turtles terwijl de generatie ervoor cowboy en indiaantje speelde. Maar wat is het verschil? JELLE DE BEULE omdat hij bijvoorbeeld naar een Portugese of Franse versie van Peppa Pig kijkt. Ik ben tegen het cultuurpessimisme van ze spelen niet meer buiten. Elke generatie heeft zo z n opvoedingsideaal. In mijn tijd speelden wij met Ninja Turtles terwijl de generatie ervoor cowboy en indiaantje speelde. Maar wat is het verschil? Door de digitale media moet je als ouder misschien wel wat meer aanzetten tot gewoon spelen of tot buiten spelen. De meest favoriete games bij ons thuis? Voetbalspelletjes zoals Stickman Soccer, Skylanders, Angry Birds en Piano Tiles. Heb je schrik voor de risico s die eraan verbonden zijn, zoals geweld en porno? Jelle: Niet echt schrik maar je bent je wel bewust van cyberpesten bijvoorbeeld. Dat is nu misschien nog niet aan de orde maar je staat er wel bij stil. Ik ben ook geen voorstander om de kinderen met de laptop of tablet alleen te laten op de kamer. Het is een moeilijk evenwicht: je wil de privacy van je kind niet schenden maar je wilt ook niet te veel vrijheid geven. Dus ik denk dat we het surfen en gamen voor beneden zullen houden, maar dan gaan we ook niet over de schouder meekijken. Het is een cliché maar ook wij geloven dat praten, communiceren met je kinderen het enige is wat kan helpen. En waakzaam zijn voor signalen, zelfs via banale anekdotes. Zijn er spelletjes die je verbiedt? Jelle: Spelletjes als GTA (Grand Theft Auto) zie ik niet zo zitten. GTA is een superrealistisch 3D-spel waarin je vrij bent om allerlei dingen te doen, ook criminele dingen zoals met een gestolen auto rijden, mensen overhoop rijden of een prostituee oppikken. Dit vind ik erover. Helaas is de groepsdruk natuurlijk wel groot bij de leeftijdsgenoten. Ik speelde op mijn 14 e ook wel Mortal Kombat maar dat was er zodanig over een kop uit een romp trekken bijvoorbeeld dat het meer zwarte humor was. Het is gewoon ook moeilijker om dat bij je eigen kleine toe te laten, denk ik. En wat met porno? Jelle: Nu hoef je maar een woord in te tikken en je krijgt een hele waslijst aan porno. Vroeger leende je een boekske van uw maat. Maar porno in de living bekijken? Dat lijkt me toch niet echt charmant meer (lacht). Toch lijkt volledige controle als ouder me een utopie. Die mannen zijn nu al slimmer dan ik op digitaal vlak en zeker binnen een paar jaar. JELLE DE BEULE Het is een cliché maar ook wij geloven dat praten, communiceren met je kinderen het enige is wat kan helpen. En waakzaam zijn voor signalen, zelfs via banale anekdotes.

9 9 ENKELE TIPS VOOR OUDERS Selecteer veilige apps: check of er reclame zit in apps die je wil aanschaffen of blokkeer je smartphone of tablet op in-app-aankopen (waarbij je moet bijbetalen om bijvoorbeeld in een hoger level te geraken). Schaf apps aan die je zelf ook leuk en leerrijk of interessant vindt voor je kind. Zoek apps die je ook offline kan gebruiken voor in de auto of op het vliegtuig. Laat ze niet te lang spelen, spreek duidelijke regels af op voorhand. Praat over de games of filmpjes, geef uitleg waar nodig. Speel ook eens samen een spelletje of kijk samen met je dreumes naar een filmpje. Dat vinden ze niet alleen heel leuk, het geeft ook een gevoel van veiligheid. Hou altijd een oogje in het zeil. GAMES EN APPS: MEER DAN TIJDVERLIES OF PUUR PLEZIER Ook bij het Instituut voor Mediastudies (KU Leuven/ iminds) houden ze de trend in het oog. Bieke Zaman legt uit hoe we onze kids leren fietsen in een digitale wereld. En dat gaat met vallen en opstaan. We leven nu eenmaal in een digitale wereld dus is het interessant om kinderen al vanaf jonge leeftijd digitale vaardigheden aan te leren. Niet alleen functioneel waarbij ze leren omgaan met een laptop/tablet maar ook creatief door bijvoorbeeld zelf aan de slag te gaan met foto s, video s of eigen verhaallijnen. Kinderen moeten ook kritisch mediawijs worden. Het is belangrijk dat ze in een gecontroleerde omgeving leren omgaan met die digitale wereld. Hierin juichen ouders de voordelen of kansen toe die het kind kan krijgen met digitale media en trachten ze de risico s te beperken. Je kunt het vergelijken met leren fietsen: om veilig te leren fietsen, kun je best al op jonge leeftijd beginnen oefenen. Maar dat kan alleen maar met vallen en opstaan. Door te oefenen, loop je risico s, maar tegelijk maken die ons weerbaarder. Dit geldt ook voor de risico s en voordelen die je tegenkomt in de digitale wereld. Overdaad schaadt Zaman: Binnen een gevarieerd spelpatroon (waarbij kinderen ook buiten spelen, op verschillende manieren in de echte wereld spelen, samen spelen met andere kinderen) moet het spelen van digitale spelletjes zeker kunnen. Maar alle overdaad schaadt, dus ook hier moet sprake zijn van een gezond evenwicht. Het is zoals met voeding: alleen een gevarieerd voedingspatroon is gezond. Rol van de ouder Hoe kun je nu als ouder het best omgaan met de smeekbede van je jongste spruiten om op de tablet te spelen? Zaman: We merken 4 manieren van hoe ouders hiermee omgaan. De ene manier sluit de andere niet uit en de meesten switchen tussen die manieren van omgaan. De meeste ouders leggen een tijdsbeperking op, bijvoorbeeld je mag een half uur of een uur op de tablet spelen. Sommige ouders praten veel over wat je ziet of wat er gebeurt op internet, in de filmpjes of spelletjes. Zo kun je bijvoorbeeld uitleggen dat sommige Het is zoals met voeding: alleen een gevarieerd voedingspatroon is gezond. BIEKE ZAMAN

10 10 PEUTERS & TABLETS 25% VAN DE DRIEJARIGEN GAMET BIJNA ELKE DAG Bron: een recente studie van iminds i.s.m. KU Leuven en UGent bij ruim Vlaamse ouders apps gratis zijn en dat je voor andere moet betalen en dat je daar als ouder graag een keuze in maakt. De meeste jonge kinderen vinden het ook heel fijn als mama of papa mee kijkt naar een filmpje, een (digitaal) spelletje meespeelt, of als ze eens met mama of papa mogen mee scrollen op Facebook. Samen de digitale wereld verkennen. En tot slot is het ook erg belangrijk om sowieso een oogje in het zeil te houden. We hebben nu eenmaal niet altijd de tijd om mee te kijken of mee te spelen, maar dan is het aangeraden om toch af en toe een kijkje te nemen op het scherm en bij je kind. Games en apps: meer dan tijdverlies en pure fun? Jonge kinderen gebruiken steeds vroeger en vaker digitale media, vooral smartphone of tablet (zoals ipad). Uit recent onderzoek blijkt dat 1 op 4 driejarigen bijna elke dag gamet of filmpjes kijkt. Televisie kijken blijft ook nog populair maar tv is geen relevante term meer. Het gaat om het filmpje, of dat nu op tv, smartphone, laptop of tablet is. Populaire filmpjes voor peuters of kleuters als Dora, Nijntje, Bob De Bouwer of Peppa Pig vinden ze leuk maar kleuters raken vaak nog enthousiaster over apps of spelletjes die je hierover kan installeren op de tablet of smartphone. De game-industrie speelt hier uiteraard op in en ontwikkelt meer en meer apps of spelletjes speciaal voor die jonge leeftijd. Op zich is daar niets fout mee, want daar zitten heel wat goede en leerrijke apps of websites tussen. Veel mensen zijn wat weigerachtig om hun kinderen spelletjes op de tablet te laten spelen. Maar ook volgens de gaminggids van Mediawijs (zie link onderaan) kunnen zowel commerciële als educatieve spelletjes kinderen veel bijbrengen: ze kunnen er heel wat dingen van opsteken, ze kunnen vaardigheden oefenen zoals rekenen, lezen en probleemoplossend denken. Spelletjes kunnen motiveren om te leren en kunnen zelfvertrouwen geven. Ook vormen ze een uitdaging en stimuleren ze de motoriek. Oudere kinderen kunnen via games leren samenwerken (bij multiplayergames waarbij meerdere spelers tegen elkaar spelen) en leren om beter tegen hun verlies te kunnen. En games zijn ideaal om te experimenteren. Meer info en tips voor ouders vind je op en

11 TEKST & FOTOGRAFIE: Céline De Groote VRAAG AAN DE STRAAT 11 WILLY (71) Ik ben al met pensioen. Ik was automechanicien omdat ik dat gestudeerd had. Eerst heb ik in een garage gewerkt, nadien bij Touring omdat ik graag mensen help. STIJN (24) Ik werk in een kinderdagverblijf. Vroeger ging ik vaak op kamp. Als kind keek ik vol bewondering op naar de monitoren en wist ik dat ik later ook voor kinderen wilde zorgen. CARINE (48) Als onderhoudsmedewerkster in een bejaardentehuis haal ik veel voldoening uit mijn job. De bewoners zijn zo tevreden en vriendelijk als alles weer proper en net is. Waarom werk je graag? Zoals gewoonlijk trok çava? de straat op, deze keer in Gent tijdens de Gentse Feesten. Door te werken verdienen we geld en we halen er als we geluk hebben ook veel voldoening uit. Waarom werken we graag? We vroegen het aan zes voorbijgangers. LOULY (53) Ik werk op de passagiersdienst in de luchthaven van Brussel. Het contact met de mensen vind ik plezant. Ik ben ook vrijwilliger bij een opvangcentrum voor wilde dieren. DINAH (19) Ik studeer momenteel biomedische wetenschappen. Als student werk je enkel voor het geld, WC s kuisen op de Gentse Feesten doe ik zeker niet voor mijn plezier! MAARTEN (27) Momenteel werk ik bij Volvo Cars en heb ik mijn studies net afgemaakt. Ik ben al 3 jaar muzikant en wil me vooral daar op toe leggen. Mijn job zorgt voor de nodige financiële zekerheid. WAAROM WERK JIJ GRAAG? Laat het ons weten op facebook.com/magazinecava!

12 GEBETEN DOOR HET 12 SPECIAL TANDZORG TEKST: Grete Flies FOTOGRAFIE: Studio Edelweiss

13 PERFECTE GEBIT 13

14 14 SPECIAL TANDZORG We hebben de mond vol van vlekkeloos rechte tanden. Vroeger was dat niet zo n prioriteit, maar de laatste decennia is een wit gebit deel gaan uitmaken van het schoonheidsideaal. Maar zijn blinkende bijters ook per definitie gezond? En gaan we niet te ver in de zoektocht naar de perfecte bek? Tandarts Line De Saeger moedigt sommige evoluties aan, maar blijft er verder vooral nuchter onder. WIE VROEGER gepest werd, had steevast een bril, sproeten en een beugel. Brillen zijn nu de favoriete accessoires van rasechte fashionista s, sproetjes behoren tot de verzameling van zeven schoonheden en een beugel is intussen ook een soort statussymbool geworden. Dat laatste beaamt ook tandarts Line De Saeger: Sommige kinderen zijn bijna teleurgesteld als ik zeg dat ze geen beugel nodig hebben. Of dit een teken is dat we allemaal krampachtig streven naar een volmaakt gebit, betwijfelt ze echter. Bij jongeren gaat het meer over het hebben van die beugel: nu is het hun moment om cool te zijn. Waarom dat plots zo n statussymbool is, blijft dan weer een raadsel. Maar met het resultaat op lange termijn, mooie tanden, zijn die gasten minder bezig, al vinden ze het natuurlijk wel leuk meegenomen. Hollywood-smile Het verlangen naar blokjes of vaste apparatuur zoals dat in het jargon heet is dus een apart verhaal: een strijd die pubers vaak met hun ouders moeten uitvechten. Looks versus portemonnee. Maar daarnaast merkt Line De Saeger de laatste decennia wel een toenemende aandacht voor tandzorg. Mensen zijn meer dental minded geworden. Dat is volgens mij te danken aan verschillende factoren. Om te beginnen spelen de media een grote rol. Tv neemt een veel belangrijkere plaats in dan dertig jaar geleden en dus ook de mensen die daarop te zien zijn. Net als mode en schoonheid in het algemeen gehypet worden door iedereen die in het openbaar verschijnt, is een Hollywood-smile intussen ook een must. Er is dus meer aandacht voor esthetiek, terwijl men daar vroeger helemaal niet zo mee bezig was. Het taboe errond is weg. Plastische chirurgie is nu ook meer bespreekbaar dan toen. Daarnaast merk ik wel een toenemend bewustzijn voor de medische kant van de zaak: Veel mensen durven niet kamerbreed te glimlachen uit angst dat hun gehavend gebit te zien zou zijn. Soms gaat het zelfs zo ver dat mensen geïsoleerd raken door hun complexen en laag zelfbeeld.

15 15 mensen zien echt het belang in van gezonde tanden. Ten slotte is onze sector natuurlijk sterk geëvolueerd: verbeterde opleidingen, nieuwe technieken en betaalbare oplossingen creëren meer mogelijkheden. Behandelingen voor zowel esthetische als medische probleempjes liggen daardoor meer binnen ieders bereik. Hoek af Op dat spanningsveld tussen ethische en medische kwesties lijkt het schoonheidsideaal steeds meer terrein te winnen. Een beugel, facetten, bleaching, implantaten, kronen en bruggen alle middelen zijn goed om onooglijke onvolkomenheden weg te werken en tot een vlekkeloos resultaat te komen. Volgens Line De Saeger moet je als tandarts toch voldoende tegengewicht blijven bieden. Al blijft het natuurlijk de patiënt zelf die beslist. De verzoeken die ik krijg, vind ik soms griezelig. Sommigen willen hun tanden zodanig laten bleken dat ze bijna licht geven. Ik probeer hen dan toch een beetje af te remmen door via een kleurenschaal aan te tonen dat hun gebit momenteel verre van geel ziet. Anderen zijn zodanig bezig met perfectie, dat ze al hun tanden gelijk in de rij willen. Vaak zie ik niet eens wat het probleem is. Zelf hou ik immers meer van een natuurlijke look. Er mag een hoek af zijn, letterlijk en figuurlijk. (lacht) Als ik protheses maak, zet ik expres al eens een tandje buiten de lijn. Dat geeft een gebit zoveel meer persoonlijkheid en naturel. Uiteraard check ik eerst bij mijn patiënten hoe zij erover denken en ik merk dat vijftigplussers daar meer voor openstaan dan twintigers. In die laatste groep

16 16 SPECIAL TANDZORG Weetjes & fabels 1 Tandplak, tandbederf en ontstoken tandvlees zijn niet alleen pijnlijk en lelijk in je mond. Ze brengen ook andere gezondheidsproblemen met zich mee, zoals een verhoogd risico op hartziektes, diabetes, dementie, reumatische artritis en vroeggeboortes. Orale bacteriën kunnen namelijk in onze bloedbaan terecht komen en andere belangrijke organen aanvallen en ontstekingen veroorzaken. 2 Beperk het aantal eeten drinkmomenten op een dag. Speeksel heeft een beschermende functie voor je tandglazuur, maar het moet ook de kans krijgen om zijn werk te doen. Geregeld één snoepje eten is dus slechter voor je tanden dan een eenmalige vreetbui. 3 Vermijd sport-, fris- en energiedranken en neem water of melkproducten in de plaats. De zure of zoete dranken tasten je tandglazuur aan, wat leidt tot tandbederf en tandvleesaandoeningen. Nog het best drink je met een rietje, zodat de drank je tanden minder raakt. 4 Poets je tanden na het eten, maar niet onmiddellijk nadat je iets zoets of zuurs gegeten hebt, bijvoorbeeld fruit. Deze suikers en zuren maken het buitenste laagje van je tanden namelijk zwakker. Tijdens het poetsen zou je het glazuur kunnen wegpoetsen. 5 Elk kind kost je een tand, zegt de uitdrukking. Maar zo ver hoeft het niet te komen. Door de veranderde hormoonspiegel van zwangere vrouwen kunnen wel specifieke tandvleesproblemen optreden. Maar verder ligt het probleem bij hun slechtere eetgewoontes: ze eten frequent en veel en hebben specifieke goestingen in zuur of zoet. Daardoor hebben de dames vaker last van tandbederf. Laat je gebit dus zeker checken tijdens je zwangerschap. moet ik al eens een goed gesprek hebben. In dat nastreven van het schoonheidsideaal is soms meer aan de hand: een psychologisch probleem in de richting van perfectionisme, controledrang of faalangst. Die mensen zijn meer gebaat met een babbel dan een beugel. Tenslotte ben ik in de eerste plaats een arts die redeneert in het belang van zijn patiënten. Medisch versus esthetisch Toch kan een esthetisch probleem op termijn een gezondheidskwestie worden: mentaal dan. Veel mensen durven bijvoorbeeld niet kamerbreed te glimlachen uit angst dat hun gehavend gebit te zien zou zijn. Soms gaat het zelfs zo ver dat mensen geïsoleerd raken door hun complexen en laag zelfbeeld. Ook dan vindt Line De Saeger het haar taak om het welzijn van haar patiënten voorop te stellen en de louter medische noodzaak van een ingreep naar de achtergrond te verplaatsen. Ik heb het al eens meegemaakt dat een vrouw op die manier in een vicieuze cirkel terecht kwam. Ze was werkloos, maar schaamde zich zodanig over haar tanden, dat ze zich niet durfde tonen aan potentiële werkgevers. Nochtans was haar gebit op zich wel gezond, het zag er gewoon niet mooi uit. Op dat moment voer ik met plezier esthetische ingrepen uit, want uiteindelijk los ik er veel meer mee op. Het breekt dan wel mijn hart dat sommige mensen uit de lagere sociale klasse met hun spaarcenten komen aandraven, omdat de ziekteverzekering geen cosmetische behandelingen dekt. Het zijn immers lang niet de mensen met de duurste wagen voor de deur die het meeste aandacht aan hun gebit schenken. Zelf zal ik nooit schoonheidsoplossingen

17 17 HOGER REMGELD VOOR WIE TANDARTS- BEZOEK UITSTELT Minstens 1 keer per jaar de tandarts bezoeken is een absoluut minimum. Binnenkort verhoogt het remgeld, het gedeelte dat je niet terugbetaald krijgt door de mutualiteit, voor wie zijn tandartsbezoek toch uitstelt met gemiddeld 15 %. De nieuwe regels gaan in vanaf 1 januari Het verhoogde tarief geldt enkel voor technische prestaties. Zo zal het remgeld voor het trekken van een tand 14 euro bedragen voor iemand die het jaar voordien niet op controle ging. Wie wel een bezoek bracht aan de tandarts betaalt slechts 7 euro remgeld. Het verhoogde remgeld geldt voor alle verzekerden boven de 18 jaar. Dit jaar telt trouwens al mee in de berekening van je remgeld volgend jaar. Stel je tandartsbezoek dus niet te lang uit! adviseren, maar ik wil mijn patiënten wel informeren over de mogelijkheden. Knarsetanden in je slaap resulteert bijvoorbeeld vaak in erg korte tandjes. Ik vind het dan geen probleem om te vertellen dat je dit kan oplossen door de tanden op te bouwen met composiet, wit vulmateriaal. De tanden zien er daardoor weer beter uit, maar de composietlaag biedt ook bescherming tegen verdere slijtage door het knarsen. Goede gewoonten Hoewel Line De Saeger niet tegen opsmukwerk is, heeft ze wel haar principe: Eén: een gebit moet eerst gezond zijn voor ik het mooi maak. En twee: in gezonde tanden boor ik niet. Tanden waar vaste apparatuur opstaat, zijn nog moeilijker te onderhouden dan een gebit zonder beugel. Als mensen voordien al geen zorg droegen voor hun tanden, heeft het geen zin die blokjes erop te zetten. Ze moeten van mij dus eerst enkele goede gewoonten aankweken. Ook zal ik geen voorste tanden mooier maken als er achterin enkele rotte kiezen staan te verkommeren. De grijze amalgaamvullingen van vroeger zijn voor sommige mensen ook een doorn in het oog. Maar zo lang ze nog goed zijn, vervang ik ze niet. Als ze echter barstjes of lekken vertonen, zet ik zonder probleem andere witte composietvullingen in de plaats, die dus veel esthetischer zijn. En hoewel de tandarts kleine imperfecties best charmant vindt, zal ze er nooit zelf aanbrengen bij patiënten. Ooit stond ze bij zo n verzoek zelf met haar mond vol tanden. Ik kreeg eens de vraag om bij iemand een spleetje tussen de voortanden te maken, zoals Madonna. Dat is de wereld op zijn kop Laat je tanden zien op Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn drie voorwaarden belangrijk om tandbederf te voorkomen: beginnen met poetsen vóór de eerste verjaardag minstens twee keer per dag poetsen hulp van mama of papa bij het poetsen Uit een enquête van CM bij 454 ouders blijkt dat slechts 19 % van de kinderen tot 6 jaar aan die voorwaarden voldoet. Vooral de poetsfrequentie laat te wensen over. Slechts 29 % van de kinderen tot 6 jaar komt aan twee keer per dag. 55 % houdt het bij één keer per dag. 3 % poetst zelfs nooit. Met de startleeftijd is het beter gesteld. 80 % begint ermee voor de leeftijd van één jaar en 84 % van de papa s en mama s poetst de tandjes nog eens na. Al lijkt dat niet altijd even vlot te verlopen. CM geeft ouders daarom een extra duwtje in de rug. Op vind je heel wat info over tandzorg, een instructiefilmpje en tips om tanden poetsen leuk te maken. De beloningsstickers van tandzorg-mascotte Ben de Bever zijn een handig hulpmiddel om aan de slag te gaan. CM werkte voor leerlingen van het derde leerjaar een compleet didactisch pakket uit. Het vervolgverhaal van Ben en zijn vrienden is een leuke start van elke les. En met de poetskaart worden de leerlingen extra aangespoord om twee keer per dag te poetsen en vol te houden. Meer info op Het didactisch pakket kun je bestellen bij de dienst Gezondheidspromotie: of gezondheidspromotie.rmt@cm.be

18 18 SPECIAL TANDZORG Dure tandzorg? Om de kostprijs van tandzorg in kaart te brengen deed CM in 2014 een massale bevraging bij leden. Hierbij een overzicht van de resultaten, tussenkomsten en actiepunten. Tandprothesen Er zijn grote verschillen tussen tandartsen. Sommige implantaten kosten minder dan 450 euro, maar voor een kwart van de implantaten betaalden patiënten euro of meer. Zo is de gemiddelde kostprijs voor een uitneembare tandprothese (skeletprothese) voor 6 tanden 800 euro. Tussenkomst De ziekteverzekering komt hier voor 295,09 euro tussen, voor mensen die een verhoogde tegemoetkoming genieten is dat 373,78 euro. CM betaalt 20 %* van de kostprijs terug. Voor tandimplantaten, kronen en vervangingen van een volledige tand (implantaat + kroon) geldt er ook een tussenkomst van 20 %* door CM. *max. 180 euro/2 jaar voor volwassenen en max. 360 euro/2 jaar voor minderjarigen. Tandzorg wordt het vaakst uitgesteld 11 % van de Belgen stelt medische zorgen uit om financiële redenen. Tandzorg wordt het vaakst uitgesteld (26 %). CM schuift vijf actiepunten naar voor die de tandzorg toegankelijker maken: Terugbetaling van 25 % van de richtprijzen van bruggen, kronen, implantaten en skeletprothesen, met een maximum van 300 euro. Verplichte offerte voor bepaalde behandelingen zoals orthodontie, zodat de patiënt weet hoeveel hij zal moeten betalen. De factuur van de tandarts moet vermelden welke prestaties werden verricht en tegen welke prijs en wat de kostprijs is van de materialen. Meer geconventioneerde tandartsen. 68 % van de tandartsen werkt met de officiële tarieven en is dus (deels) geconventioneerd. Preventie. Slechts de helft van de Belgen gaat elk jaar naar de tandarts (gemeten tussen 2009 en 2012). Gerichte bewustmaking kan dit cijfer verhogen. Rechte tanden Wie alleen kiest voor orthodontie omwille van de schoonheid moet weten dat de behandeling lang duurt, onaangenaam is, veel geld kost, nog meer mondhygiëne vereist en niet altijd blijvende garanties biedt. Regelmatige orthodontie (36 zittingen) kost al snel euro voor volwassenen. Start de behandeling vóór de 15 e verjaardag, dan loopt dat zelfs op tot euro. Tussenkomst De ziekteverzekering komt enkel tussen voor behandelingen die starten vóór de 15 e verjaardag: 921,64 euro, en bij een verhoogde tegemoetkoming 1.228,60 euro. CM betaalt bovenop die tussenkomst nog eens 370 euro en verdubbelt dit voor zware aandoeningen zoals gespleten verhemelte. TIP Elke behandeling is specifiek en heeft een andere kostprijs. Elementen die een rol spelen in de prijsbepaling: het soort apparaat duur van de behandeling de opleiding, uitrusting en ervaring van de tandarts de tandarts is geconventioneerd of niet Vraag vóór de start van de behandeling een offerte of gedetailleerde kostenraming aan de behandelende tandarts. Meer info Op vind je een schat aan informatie over dit onderwerp. Je CM-voordeel Een gedeeltelijke terugbetaling van je tandprothese, een fikse tegemoetkoming orthodontie, gratis preventieve tandzorgen voor jongeren tot 18 jaar, CM heeft heel wat voordelen die een goede tandzorg betaalbaar houden. Kijk snel op de website. TIP! Je kunt je ook nog bijkomend verzekeren met het CM-MediKo Plan. Info op

19 19 CM-MediKo Plan: hoe jonger, hoe voordeliger Bovenop de hiernaast vermelde tussenkomsten door de ziekteverzekering en de CM is er ook nog tussenkomst voor wie aangesloten is bij het CM-MediKo Plan. CM-leden kunnen zich via het MediKo Plan extra beschermen tegen hoge medische kosten. Het gaat bijvoorbeeld om remgelden van zorgverleners, hoorapparaten, oogzorg, bevalling, voedings- en dieetadvies, reisvaccinaties... Hoe jonger je aansluit, hoe voordeliger. De aanvangspremie blijft geldig voor wie ononderbroken aangesloten blijft. Zo betaal je als pasgeborene 9,87 euro per maand, als 14-jarige 11,95 euro per maand en als je aansluit op je 60 e bedraagt de premie 18,21 euro per maand. Alleen indexaanpassingen zijn mogelijk. Dit is een overzicht van de tussenkomsten voor tandzorg: Extra verzekering Orthodontie voor kinderen & volwassenen Tussenkomst MediKo Plan tot 500 euro per jaar Tandprothesen en -implantaten tot 500 euro per jaar Paradontologie (behandeling steunweefsels van tanden zoals tandvlees, kaakbot...) tot 500 euro per jaar Remgeld voor prestaties artsen, specialisten, tandartsen, kinesisten, logopedisten, verpleegkundigen en andere zorgverleners. tot euro per jaar Alle info op of bel Is jouw tandarts geconventioneerd? De ziekenfondsen sluiten akkoorden met tandartsen over de tarieven. Wie de Nationale Akkoorden aanvaardt, respecteert de vastgelegde tarieven. Geconventioneerde tandartsen aanvaarden het akkoord met de ziekenfondsen. Zij rekenen de officiële tarieven aan en mogen geen ereloonsupplementen vragen. Gedeeltelijk geconventioneerde tandartsen aanvaarden het akkoord met de ziekenfondsen, maar rekenen enkel op bepaalde plaatsen of tijdstippen het officiële tarief aan. Niet-geconventioneerde tandartsen aanvaarden het akkoord met de ziekenfondsen niet en bepalen vrij hun honorarium. Patiënt informeren Tandartsen moeten hun patiënten informeren over hun conventiestatuut door dit duidelijk te afficheren, bij voorkeur aan de ingang van de praktijk en in de wachtkamer. Je kan ook zelf nagaan of je tandarts geconventioneerd is via de module Zoek een zorgverlener in je buurt op opzoeken Bijzondere eis van de patiënt Als de patiënt bijzondere eisen stelt, kan een geconventioneerde tandarts toch afwijken van de vastgelegde tarieven. Dit kan bij raadplegingen die op vraag van de patiënt buiten de normale uren plaats vinden. De tandarts moet de patiënt wel vooraf informeren over de supplementen die worden aangerekend.

20

21 SCHOOLMOEHEID 21 GEEN ZIN MEER IN SCHOOL, WAT NU? Het nieuwe schooljaar staat voor de deur. Voor wie schoolgaande kinderen heeft en dit nog niet wist: vergeet hen op 1 september niet wakker te maken! Maar wat als ze niet, of met moeite, opstaan en last blijken te hebben van schoolmoeheid? Wat doe je daaraan? TEKST: Willem-Jan van Ekert ILLUSTRATIE: Serge Baeken/Lekstock

22 22 SCHOOLMOEHEID Even informeren bij het Ministerie van Onderwijs. Uit hun gegevens blijkt dat maar liefst één op de acht jongeren geen diploma secundair onderwijs haalt. Grote steden als Antwerpen, Brussel, Gent en Mechelen scoren op dat vlak nog slechter. Veel jongeren in onze secundaire scholen zijn te weinig gemotiveerd, of schoolmoe. Hoe doen we die jongeren weer zin krijgen in leren, in school? Verplicht leerlingen naar school te gaan tot ze een diploma hebben. Veel afhakers zijn misschien wel schoolmoe, maar niet leermoe, is de stellige overtuiging van professor Ides Nicaise, hoofd van de onderzoeksgroep Onderwijs en Levenslang Leren op de KU Leuven. Maar ze zouden ook een kwalificatie kunnen halen via andere kanalen, zoals een VDAB-opleiding. Hij wordt bijgetreden door VDAB-topman Fons Leroy. De VDAB kan voor een gerichte schoolopleiding zorgen en hen zo op de arbeidsmarkt krijgen. Jongeren die afhaken op school zijn vaak al jaren schoolmoe. Ze komen in het beroepsonderwijs terecht, meestal via het watervalsysteem (waarbij jongeren een steeds lager 1 OP 8 Uit gegevens van het Ministerie van Onderwijs blijkt dat maar liefst één op de acht jongeren geen diploma secundair onderwijs haalt.

23 23 ALICE WIL UITGEDAAGD WORDEN Alice Elliott begint dit jaar aan haar laatste jaar ASO. Voor het online magazine Charlie gaf ze haar mening over het onderwijs. Hoewel ik vrijwel continu bezig ben met school, heb ik niet het gevoel dat ik de afgelopen jaren veel heb geleerd. Vraag me iets over de aardrijkskundeleerstof van het derde jaar en ik sta met mijn mond vol tanden. Wanneer mijn jongere zusje me komt vragen of ik haar kan helpen met chemie of geschiedenis, merk ik dat ik er twee jaar later bijna niets meer over weet. Dat is jammer. Is onze manier van onderwijs wel zo efficiënt en rendabel wanneer meer dan drie kwart van de leerstof uiteindelijk in ons kortetermijngeheugen belandt? Moeten we niet dringend eens op zoek gaan naar een andere manier van onderwijs? Ik ben altijd leergierig geweest, maar heb het gevoel dat school me niet meer echt kan boeien. Mijn motivatie om voor school te werken is om mijn ouders tevreden te stellen, om mijn jaar niet te moeten overdoen, om zo veel mogelijk toekomstmogelijkheden open te houden. Mijn motivatie is géén honger naar kennis, terwijl dát het juist zou ALICE & LOU moeten zijn. Leren zou geen verplichting, last of straf moeten zijn, maar iets wat we graag doen. We zitten tenslotte twaalf jaar lang op de schoolbanken, dan kunnen we toch proberen om van die periode iets leukers te maken? Ik denk dat ons onderwijssysteem dringend toe is aan verandering. Als je leerlingen wil motiveren om te leren, dan moet je ze ook tonen waaróm leren zo belangrijk is, en hoe geweldig het is om veel te weten. Je moet hen aan projecten laten werken waar ze achteraf ook fier op kunnen zijn, in plaats van ze hapklare brokken leerstof te presenteren die ze totaal niet kunnen plaatsen in de wereld. Voor mensen zoals mijn jongere zus, hoop ik dat ze ooit even hard naar school zullen uitkijken, als naar vakantie. LOU, VAN STROPER TOT BOSWACHTER? Ik zag al op jonge leeftijd het nut van school niet in, zegt Lou. Ik verveelde me en vond het verschrikkelijk om de hele dag in een klaslokaal opgesloten te zitten. Het resultaat was er dan ook al gauw naar. Door een jaartje te moeten overdoen in het lager en op het secundair kwam ik in het bekende watervalsysteem terecht. Begonnen op het ASO en na een paar jaar, via een grafische richting op het TSO, geëindigd in de richting Toerisme. Een richting die me totaal niet interesseerde, maar ik had geen alternatief. In het laatste jaar gaf ik op. Niet dat ze op school of thuis onvoldoende wezen op het belang van een diploma, maar ik zag het gewoon niet meer zitten. Ik was in een straatje zonder einde gekomen. Zo leek het toch. Na een half jaar gewerkt te hebben in een fabriek, kwam ik tot het besef dat ik tot meer in staat was dan dat. Een vriend wees me op een opleiding sociaal-cultureel werk. Ik ben altijd wel sociaal ingesteld geweest, neem het nogal snel op voor de zwakkeren in de samenleving. Het is een heel praktijkgerichte opleiding en na drie jaar heb ik een graduaat op zak. Merkwaardig genoeg heeft uitgerekend mijn schoolmoeheid me nu aan een job geholpen. Terwijl ik mijn studie volg, word ik nu als schoolspotter ingezet om in het Gentse in contact te komen met spijbelende jongeren. Niet om ze direct terug naar school te sturen, eerder om als een soort straathoekwerker hun vertrouwen te winnen, er gesprekken mee aan te knopen. Ik begrijp die jongeren natuurlijk goed: waarom zou jij eigenlijk op de schoolbanken blijven zitten terwijl je vrienden al geld verdienen of gewoon lekker rondhangen?

24 24 SCHOOLMOEHEID Ouders gaan vooral uit van het principe dat hun zoon of dochter minstens moet bereiken wat zij bereikt hebben. PROFESSOR IDES NICAISE schoolniveau volgen, nvdr), gaan spijbelen en stoppen uiteindelijk met school. Voor hen zou een individuele beroepsopleiding via de VDAB kunnen helpen. Ik vind trouwens dat je jongeren al tijdens het secundair verplicht stage moet laten lopen. Zo krijgen ze de kans om al eens te proeven van het beroepsleven. Niet te snel kiezen Dat klinkt goed. Maar hoe zit het dan met jongeren die er vanaf het begin al genoeg van hebben? Kunnen die door de hervorming van het secundair onderwijs weer zin in school krijgen? Professor Nicaise: Die hervorming zal zeker helpen: een bredere basisvorming en een betere oriëntering zullen de kans op succes verhogen. Maar het gaat om meer dan het uitstellen van de studiekeuze. Alle jongeren zouden een bredere basisvorming moeten krijgen. BSO-scholieren krijgen nu te weinig algemene vorming en leerlingen in het ASO te weinig maatschappelijke, technische en economische vorming. De arbeidsmarkt vraagt breed geschoolde mensen, eerder dan specialisten. Economisch worden BSO en TSO wel gewaardeerd, maar heel wat jongeren die potentieel sterke technische knobbels zijn, volgen die richtingen niet door het negatieve imago. niet hoog genoeg. Aan de kant van de scholen, kijkt men naar de eindscores op talen en wiskunde in het lager onderwijs. Jongeren die daarop goed scoren mogen kiezen wat ze doen. De anderen worden quasi automatisch doorverwezen naar het TSO of BSO. Wat niet altijd de juiste optie is. In een brede eerste graad volgen leerlingen gedurende twee jaar keuzevakken alvorens te kiezen. Zo ontdekken jongeren hun eigen talenten. Jongeren zullen zo kiezen op basis van kennen en kunnen. En niet langer op basis van wat ze níét kunnen." In de praktijk Sommige scholen hebben het voortouw genomen en organiseren hun onderwijs nu al op een andere manier. Het Koninklijk Atheneum in Zottegem is gestart met een brede, oriënterende graad met 6 keuzemodules. Het doel? Nog meer leergoesting, meer doen en meer openheid. Directeur Isabelle Truyen: We willen inzetten op de talenten van de leerlingen en hen voorbereiden op een succesvolle instap op de arbeidsmarkt, al dan niet na universitair of hoger onderwijs. We hebben het aanbod in het eerste jaar aangepast om de leerlingen te laten proeven van verschillende vakgebieden en om de studiekeuze uit te stellen. Daarvoor maken we gebruik van de 4 aanvullende uren in de lessentabel van het eerste jaar. We bieden de modules Latijn, Cultuur, Sport, Zorg, Wetenschappen en Technologie aan. Brede eerste graad Momenteel beslissen ouders en leerkrachten over de studiekeuze, zegt Nicaise. Ouders gaan vooral uit van het principe dat hun zoon of dochter minstens moet bereiken wat zij bereikt hebben. Ouders die zelf in de lagere beroepensferen zitten, mikken vaak

25 TEKST: Timothy Puype STELLING 25 Moeten we de vaccinatie van onze kinderen verplichten? De meesten zullen het zich zo goed als niet meer herinneren, en sommigen zullen weinig fijne herinneringen hebben aan de vaccinatieprik, op school, bij de dokter of bij het CLB. Maar is vaccineren wel nodig? çava? legde haar oor te luisteren en kreeg duiding rond het al dan niet verplicht vaccineren. REACTIE Pierre Van Damme Vaccinaties helpen ziektes uit de wereld Vaccinaties zijn er gekomen als oplossing tegen een aantal gevaarlijke infectieziektes. De ziektes die vroeger voor honderden sterfgevallen zorgden, zijn nu beter onder controle en enkele zelfs (bijna) uitgeroeid: denk maar aan pokken of kinderverlamming. Omdat vaccinatieprogramma s hun werk doen, zien we bepaalde infectieziekten steeds minder, en zijn mensen geneigd om het vaccin te weigeren of uit te stellen, of men wordt een beetje nonchalant en vraagt zich af of vaccinatie nog wel nodig is. Als gevolg hiervan duiken her en der in Europa oude ziektes weer op, zoals mazelen en rode hond, met de laatste jaren meer dan duizend gevallen in Nederland, Frankrijk, Duitsland, Bulgarije en Roemenië. Ook enkele sterfgevallen zijn dan te betreuren. Enkel door voldoende mensen te blijven vaccineren, kunnen zo n infectieziektes onder controle komen en zelfs voorgoed uit de wereld verdwijnen, zoals voor pokken het geval was in de jaren zeventig, en hopelijk binnenkort voor kinderverlamming en mazelen. Moet de overheid vaccinaties verplichten om een voldoende hoge vaccinatiegraad te bereiken? Ik ben geen voorstander van verplichte vaccinatie. Ik kan me perfect terugvinden in het standpunt waarbij de overheid op alle mogelijke manieren de vaccinatie aanmoedigt: vaak kan dat door goede voorlichting, informatie en duidelijke communicatie. Deze taak is ook weggelegd voor onze gezondheidswerkers. Verplichting kan weerstand in de hand werken en lijkt me de laatste oplossing als andere middelen niet werken, en als de volksgezondheid in gevaar komt door een te lage vaccinatiegraad. We kunnen hier het voorbeeld volgen van de Scandinavische landen waar geen enkel vaccin verplicht is, en waar een vaccinatiegraad van 97% en meer bereikt wordt. Toch zijn er landen, vooral in zuidelijk Europa, waar een verplichting nodig is om een zekere vaccinatiegraad te bereiken, soms wordt er onrechtstreekse druk uitgeoefend door de toegang tot scholen enkel toe te laten indien men gevaccineerd is, zoals in de V.S. Verschillen in cultuur en attitudes spelen hier zeker mee een belangrijke rol. Pierre Van Damme is Professor in de vaccinologie en infectieziekten aan de Universiteit Antwerpen. HEB JIJ EEN MENING OVER DEZE STELLING? Deel ze dan op facebook.com/magazinecava!

26 26 BIKE FOR HOPE HOOP DOET FIETSEN Begin dit jaar maakten twee çava?-lezers kans om deel te nemen aan Bike for Hope, een fietsevenement ten voordele van Stichting tegen Kanker. Jan Vanhaesebrouck en Maarten Van Sanden waren de twee gelukkige winnaars. çava? volgde hen in de aanloop naar de beklimming van de Col de la Bonette. TEKST: Timothy Puype 6 maart 2015 Maarten Van Sanden: Het was niet lang na het afsluiten van de wedstrijd dat ik een mailtje kreeg van CM. Ik was een van de gelukkigen die naar Pra Loup mocht afzakken voor Bike for Hope. Natuurlijk was ik ongelofelijk blij. Ik fiets al een paar jaar hier in de buurt en probeer elk jaar naar het hooggebergte te reizen om daar enkele grote fietstochten te maken. Het spreekt vanzelf dat je je dan inschrijft voor wedstrijden als deze. Jan Vanhaesebrouck: Ik werd verrast door mijn zus. Zij schreef me in, ik wist helemaal van niets! Het ging allemaal heel toevallig. Twee jaar geleden ben ik verkeerd van een bus gestapt, met een operatie tot gevolg. Na maanden revalideren en dus niet kunnen sporten ben ik opnieuw op de fiets gestapt, samen met een collega. Ook lopen staat terug op de planning. De verrassing van mijn zus kwam dus op het perfecte moment. Maarten: Fietsen is altijd mijn passie geweest. Ik kroop al op het stalen ros als jongetje en reed rondjes in de tuin. Op mijn tiende was ik bezeten door de Ronde van Frankrijk en vooral van de klimetappes. Ik was die zomer op reis met m n ouders in Barcelonnette, in de buurt van de Col de la Bonette, maar ik mocht van mijn ouders niet deelnemen aan de beklimming. Ik was te jong. Ik was zo kwaad dat ik hun verrekijker heb gestolen en ergens begraven in de buurt. 28 maart 2015 Jan: De eerste stap in de aanloop naar de beklimming van de Col de la Bonette was een inspanningstest bij De Chartreuse in Holsbeek. Dat was een onderdeel van de prijs die Maarten en ik hadden gewonnen. Het was ook de eerste keer dat we elkaar ontmoetten. Maarten: Heel erg kort wel, in de wachtruimte van het labo (lacht). Jan: Mijn conditie zat niet slecht, omdat ik alweer was beginnen fietsen en lopen. Maar ik maakte te snel melkzuren aan, zonder te recupereren. Ik sportte dus verkeerd, met een te hoge hartslag. Mijn doel was vanaf dan om mijn hartslag rond de 115 à 130 slagen per minuut te krijgen. Maarten: We kregen een heel strak schema opgelegd. Het begon met twee dagen per week fietsen, maar dat liep al snel op naar meerdere dagen per week. Zo moesten we op zaterdag en zondag ritten doen van meer

27 27 Fietsen is altijd mijn passie geweest. Ik kroop al op het stalen ros als jongetje en reed rondjes in de tuin. MAARTEN

28 28 BIKE FOR HOPE dan 100 kilometer. In combinatie met een jong gezin is dat helemaal niet zo gemakkelijk. Zo n test is echter wel goed om te beseffen hoe het staat met je conditie. Die was niet vreselijk bij mij, een gevolg van het vele fietsen en voetballen vroeger. 1 april 2015 Jan: Na de inspanningstest besloot ik om te stoppen met roken. Van de ene dag op de andere. Niet gemakkelijk als je het al 20 jaar doet. Maar ik ben geen 3 maal 7 meer. Roken in combinatie met het zware trainingsschema zou me niet gelukt zijn. Het stoppen hielp ook echt, want ik ben 14 kilo afgevallen door gezonder te leven en meer te sporten. 25 april 2015 Maarten: De eerste maanden van de training ben ik niet veel stoten tegengekomen. Niet gevallen, geen blessures. Tot eind april, tijdens het voetballen. Ik gaf een stevige schop tegen de bal, maar werd afgeblokt en knalde met mijn tenen tegen de voet van een tegenspeler. Resultaat: een gebroken teen en gedaan met voetballen. Gelukkig heb je geen tenen nodig om te fietsen. Jan: Ik had vooral last van zadelpijn. Ik deed een onderbroek aan onder mijn koersbroek. Dat mag je blijkbaar niet doen. Het gevolg: alles begon te schuren tijdens het fietsen. Ook een koersbroek met bretellen helpt. Dan blijft alles goed zitten (lacht). 9 mei 2015 Jan: Mijn vrouw heeft me tijdens het hele avontuur gesteund. Maar één weekend had ze er eventjes genoeg van. Ze vond het hoog tijd voor een weekendje Ardennen met ons tweetjes, zonder fiets. Maar uiteindelijk heb ik er toch een klein rondje gefietst. 25 mei 2015 Maarten: Tijdens het trainen trek ik vooral van Deurne naar de Kempen en de streek van Mechelen. Allemaal vlak natuurlijk. Die ritjes combineer ik dan ook met een maandelijkse uitstap richting Ardennen. Vaak ga ik alleen, maar ik heb ook een schoonbroer en kameraad die gepassioneerd zijn door fietsen. Jan: Ik vertrek vanuit Heusden meestal richting de Vlaamse Ardennen of het Pajottenland. Iets heuvelachtiger dan bij Maarten dus. 25 juni 2015 Jan: De eerste dag in Pra Loup stond er een stevige rit op het programma. Een hele opgave na een busrit van 16 uur! Sommige delen van de rit hadden een hellingsgraad van 17%. Ik kan het je verzekeren: dan is je licht uit s avonds. Zeker als je weet dat Pra Loup op een helling ligt. In het begin van de rit bol je dus naar beneden, maar op het einde heb je altijd een laatste stevige klim voor de boeg. 26 juni 2015 Maarten: Ik was ook helemaal perte totale na die eerste dag ter plaatse. Op vrijdag ging het echter pakken beter. Ik voelde me goed en fietste zonder al te veel problemen de cols op en over. Die dag heb ik wel een ongeluk gehad. Tijdens een van de afdalingen ben ik stevig ten val gekomen. Gelukkig passeerde Jan iets later en hield ik er niets ernstigs aan over. Mijn lichaam stond wel vol schaafwonden. Ik dacht niet dat ik de dag nadien nog de Col de la Bonette, de toprit van het weekend, zou oprijden. Ik had vooral last van zadelpijn. Ik deed een onderbroek aan onder mijn koersbroek. Dat mag je blijkbaar niet doen. 27 juni 2015 Maarten: Op zaterdag ben ik opgestaan met een heel slecht gevoel. Ik had enorm veel last van m n pols. Ik heb het toch geprobeerd, door het stuur op een bepaalde manier vast te houden, zodat ik er geen last van ondervond. Ik heb mezelf geen tijdslimiet opgelegd, boven raken was voldoende. En dat is me gelukt! De verrekijker van mijn ouders die ik had verstopt? Die heb ik niet teruggevonden (lacht). Jan: Ik had maar één grote schrik: hoe zou mijn lichaam reageren op die grote hoogte. De Col de la Bonette is 2715 meter hoog en dat is niet niets. Gelukkig viel alles goed mee. Ik werd 65 e met een tijd van 2 uur, 14 minuten en 39 seconden. Wil je volgend jaar zelf deelnemen aan Bike For Hope? Kijk dan snel even op Je vindt er ook alle foto s terug van de voorbije editie. JAN

GEEF ZE EEN TABLET EN ZE ONTDEKKEN ALLES VANZELF JELLE DE BEULE OVER APPS VOOR KIDS

GEEF ZE EEN TABLET EN ZE ONTDEKKEN ALLES VANZELF JELLE DE BEULE OVER APPS VOOR KIDS HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET HERFST 2015 WWW.FACEBOOK.COM/MAGAZINECAVA SPECIAL: GEBETEN DOOR HET PERFECTE GEBIT MAAKT GELD DAN TOCH GELUKKIG? JELLE DE BEULE OVER APPS VOOR KIDS EEN UITGAVE VAN CM ANTWERPEN

Nadere informatie

Sleepy slaapcomfort op maat van elke slaper

Sleepy slaapcomfort op maat van elke slaper HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET HERFST 2015 WWW.FACEBOOK.COM/MAGAZINECAVA SPECIAL: GEBETEN DOOR HET PERFECTE GEBIT MAAKT GELD DAN TOCH GELUKKIG? JELLE DE BEULE OVER APPS VOOR KIDS EEN UITGAVE VAN CM MIDDEN-VLAANDEREN

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Waarom volgen mensen avondschool?

Waarom volgen mensen avondschool? Waarom volgen mensen avondschool? Dagonderwijs is niets voor jou, want je werkt, je wil werken, je gezondheid laat het niet toe? Er kunnen veel redenen zijn waarom je wil studeren volgens een ritme dat

Nadere informatie

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen.

Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Om iets te bereiken moet je actie ondernemen. Je moet vanuit jezelf iets doen. Om iets te doen moet je gemotiveerd zijn. Je zou dus kunnen stellen dat

Nadere informatie

Sugar Addiction Test

Sugar Addiction Test Sugar Addiction Test Hoe is het gesteld met jouw suikerverslaving? Ontdek het met deze test. SUGARCHALLENGE Is een initiatief van Food & Lifestylecoach Carola van Bemmelen Doe de Sugar Addiction test Ben

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

VOORSTEL VAN RESOLUTIE. over het verbeteren van de betaalbaarheid van tandzorg. (ingediend door Karin Jiroflée)

VOORSTEL VAN RESOLUTIE. over het verbeteren van de betaalbaarheid van tandzorg. (ingediend door Karin Jiroflée) VOORSTEL VAN RESOLUTIE over het verbeteren van de betaalbaarheid van tandzorg (ingediend door Karin Jiroflée) Toelichting Inleiding De afgelopen jaren was de gezondheidszorg steevast voorwerp van forse

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

ProJOP. jeugdwerk VPKB. 40 Days. stilstaan in de 40 dagentijd

ProJOP. jeugdwerk VPKB. 40 Days. stilstaan in de 40 dagentijd ProJOP jeugdwerk VPKB 40 Days stilstaan in de 40 dagentijd Hey! Voor je ligt 40 Days. De veertigdagentijd is de periode waarin we uitkijken naar Pasen, het feest van Jezus opstanding. Onderweg lezen we

Nadere informatie

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus De tandzorgverzekering van de Liberale Mutualiteit Hospitaal-Plus 2 , met de glimlach naar de tandarts Gezonde en mooie tanden zijn je hele leven belangrijk. Daarom moet je je gebit van jongs af goed verzorgen

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Als ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke. Johan Verhaegen. Schoonmaakbedrijf Perfectie

Als ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke. Johan Verhaegen. Schoonmaakbedrijf Perfectie 1 2 Als ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke Johan Verhaegen Schoonmaakbedrijf Perfectie Een ondernemersverhaal met als rode draad een lovestory! Zo zijn er niet veel Het verhaal

Nadere informatie

Wie doet orthodontie? Wanneer orthodontie? Wat doet de tandarts of orthodontist? Kun je orthodontie voorkomen? Welke apparaten?

Wie doet orthodontie? Wanneer orthodontie? Wat doet de tandarts of orthodontist? Kun je orthodontie voorkomen? Welke apparaten? Orthodontie Misschien sprak je al met de tandarts over een beugel voor je kind(eren)? Hier vind je het hoe en waarom van orthodontie. Welke kosten krijg je terugbetaald? Naast de wettelijke ziekteverzekering

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus De tandzorgverzekering van de Liberale Mutualiteit Hospitaal-Plus 2 , met de glimlach naar de tandarts Gezonde en mooie tanden zijn je hele leven belangrijk. Daarom moet je je gebit van jongs af goed verzorgen

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar > Inkijkexemplaar Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. De rol van werk in een leven 3. Wat ben je, wat kun je, wat wil je? 4. Waar vind je die baan? 5. Talentontwikkeling & Flow Copyright 2011, Martijn Leonard,

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

BACK TO SCHOOL ONDERZOEK 2015. Een onderzoek uitgevoerd door MWM² in opdracht van Spotta

BACK TO SCHOOL ONDERZOEK 2015. Een onderzoek uitgevoerd door MWM² in opdracht van Spotta BACK TO SCHOOL ONDERZOEK 2015 Een onderzoek uitgevoerd door MWM² in opdracht van Spotta Inhoudsopgave Management Summary Resultaten Achtergrond 2 3 Management summary Management summary (1/3) De zomerperiode

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT

HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT DOOR ANN VAN RIET WWW.ALTHEA-COACHING.BE Hallo! In dit e-book ga je leren hoe je echt zelfvertrouwen kan opbouwen. En daarmee bedoel ik dus niet gewoon denken

Nadere informatie

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf. Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden Het melkgebit Kleine mond, kleine tanden In de kleine mond van een kind passen geen volwassen tanden. Daarom krijgt een kind eerst een melkgebit. Het gebit is belangrijk om te bijten, kauwen, spreken en

Nadere informatie

C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse

C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse en ook: wil ik werken, of door naar een (passende) hbo-opleiding? Optie 1: Een vraag die ieder mens zich vroeg of laat stelt: wat wil

Nadere informatie

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten?

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Zit je met een vraag over school? Of wil je weten wat je rechten

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Gezonde tanden, een leven lang! Tand-Plus. www.lm.be

Gezonde tanden, een leven lang! Tand-Plus. www.lm.be Gezonde tanden, een leven lang! Tand-Plus www.lm.be 2 Bij LM ontvang je een terugbetaling voor: orthodontie jaarlijks mondonderzoek tandzorgen 3 Orthodontie Een stralend gebit? Ook voor jou! Een stralende

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Bouwsteen 2: motivatie Waarom kies ik voor de job als onthaalouder?

Bouwsteen 2: motivatie Waarom kies ik voor de job als onthaalouder? Bouwsteen 2: motivatie Waarom kies ik voor de job als onthaalouder? Bij de start als onthaalouder koos je om één of meerdere redenen voor deze job. Dit bepaalt mee wat voor jou belangrijk is in de job.

Nadere informatie

Wanneer orthodontie? Kun je orthodontie voorkomen?

Wanneer orthodontie? Kun je orthodontie voorkomen? Orthodontie Wellicht ken je in je onmiddellijke omgeving jongeren die een beugel dragen. Of misschien sprak je al met de tandarts over een beugel voor je zoon of dochter. Deze folder vertelt je het hoe

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

INBEGREPEN WAT KOST HET JOU? CAMBIO AUTODELEN, VOOR WIE? CAMBIO AUTODELEN, WANNEER? Je bent de parkeerproblemen in je buurt beu.

INBEGREPEN WAT KOST HET JOU? CAMBIO AUTODELEN, VOOR WIE? CAMBIO AUTODELEN, WANNEER? Je bent de parkeerproblemen in je buurt beu. www.cambio.be CAMBIO AUTODELEN, VOOR WIE? WAT KOST HET JOU? Met cambio reserveer je je auto naar keuze, op het moment dat je hem nodig hebt. Het comfort van een eigen wagen, zonder de bijhorende kopzorgen

Nadere informatie

meest geweldige beslissing de basis van je hele business speels avontuur

meest geweldige beslissing de basis van je hele business speels avontuur Proficiat! Dit is de meest geweldige beslissing die je kon nemen om jouw business te doen uitgroeien van een zaadje (lees: passie) naar een tuin vol bloemen (lees : fulltime inkomen). Echt waar. Dit wordt

Nadere informatie

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool Spreekbeurt voor een huis Leuk dat je dit pakketje van onze website hebt gedownload! Ga je een spreekbeurt houden over het werk van Wereldfoundation?

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Ons huiswerkbeleid. Wij vinden huiswerk belangrijk, omdat het

Ons huiswerkbeleid. Wij vinden huiswerk belangrijk, omdat het Ons huiswerkbeleid De leerlingen zijn een groot deel van de dag actief op school; met huiswerk willen we de ouders op de hoogte houden van datgene waarmee de kinderen in de klas bezig zijn. Huiswerk vormt

Nadere informatie

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Nierpatiënten Perspectief online is een internetpanel voor mensen met een nierziekte*, naasten van nierpatiënten en nierdonoren. Zij kunnen via

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? boekje-105x105-def.indd 1 30-01-2009 12:05:22 1,2,3,..., 10 stappen boekje-105x105-def.indd 2 30-01-2009 12:05:23 Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees

Nadere informatie

1. Nooit in orde! Wat moeten wij met u nu aanvangen? Wat moeten wij met u nu doen? Gade gij nu nooit eens luisteren? Ge zijt echt niet te doen!

1. Nooit in orde! Wat moeten wij met u nu aanvangen? Wat moeten wij met u nu doen? Gade gij nu nooit eens luisteren? Ge zijt echt niet te doen! 1. Nooit in orde! Wat moeten wij met u nu aanvangen? Wat moeten wij met u nu doen? Gade gij nu nooit eens luisteren? Ge zijt echt niet te doen! Ge zijt nooit in orde! Ge zijt altijd te laat! Ge zijt nooit

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

Zonder dieet lekkerder in je vel!

Zonder dieet lekkerder in je vel! Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen

Nadere informatie

Breek taboe omtrent kansarme

Breek taboe omtrent kansarme ITINERA INSTITUTE FLASH Breek taboe omtrent kansarme versus kansrijke diploma s 03 07 2013 MENSEN WELVAART BESCHERMING De Europese leiders hebben een actieplan tegen jeugdwerkloosheid aangekondigd. Uiteraard

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts Thema Gezondheid Lesbrief 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. De man (meneer Onuso / Bashir) komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen

Nadere informatie

Mondzorg Tanden poetsen

Mondzorg Tanden poetsen Mondzorg Tanden poetsen Gezonde tanden en kiezen zijn heel belangrijk voor je gezondheid. Gezonde tanden en kiezen heb je nodig om eten goed te kauwen en makkelijk door te slikken. Maak je tanden, kiezen,

Nadere informatie

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

DKV SMILE. Gezonde tanden. Glimlach verzekerd. DE BESTE ZORGEN. LEVENSLANG.

DKV SMILE. Gezonde tanden. Glimlach verzekerd. DE BESTE ZORGEN. LEVENSLANG. DKV SMILE Gezonde tanden. Glimlach verzekerd. DE BESTE ZORGEN. LEVENSLANG. Waarom DKV SMILE? Een gezond en mooi gebit is belangrijk voor iedereen. Het is niet alleen een essentieel onderdeel van je gezondheid.

Nadere informatie

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Dit portret gaat over H., een vrouw die met een evoluerende spierziekte nog lang voor de klas heeft gestaan in het lager

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

PROMOTION SAN- Versla de gaatjes: Word een Superheld!

PROMOTION SAN- Versla de gaatjes: Word een Superheld! PROMOTION SN- Versla de gaatjes: Word een Superheld! Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Lenniksebaan 788, 1070 Brussel - België T 02 778 92 11 gezondheidspromotie@mloz.be www.mloz.be > Illustraties:

Nadere informatie

Ontstoken tandvlees. Voorkom ontstoken tandvlees door een goede mondhygiëne

Ontstoken tandvlees. Voorkom ontstoken tandvlees door een goede mondhygiëne Ontstoken tandvlees Voorkom ontstoken tandvlees door een goede mondhygiëne Met een goede mondhygiëne houdt u uw tanden, kiezen en tandvlees gezond. U voorkomt daarmee ontstoken tandvlees (gingivitis en

Nadere informatie

Vier op de tien slaapt slecht Bijlage

Vier op de tien slaapt slecht Bijlage 1) Grafieken en tabellen Vier op de tien slaapt slecht Bijlage Grafiek 1: Stellingen over slaap (totale groep 3.297 personen) Kijk naar jezelf (op een gemiddelde dag) en duid aan in welke mate je het eens

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Een reden te meer om te lachen. Dentimut First & Dentimut Plus: toegankelijke tandverzekeringen voor iedereen!

Een reden te meer om te lachen. Dentimut First & Dentimut Plus: toegankelijke tandverzekeringen voor iedereen! Een reden te meer om te lachen Dentimut First & Dentimut Plus: toegankelijke tandverzekeringen voor iedereen! Gids Dentimut First & Dentimut Plus Informatiegids uitgegeven door de Verzekeringsmaatschappij

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Lesbrief verslaving aan games of sociale media

Lesbrief verslaving aan games of sociale media Lesbrief verslaving aan games of sociale media Tijd: 45 55 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Introduceer het onderwerp kort: gamen en actief zijn op sociale media zijn superleuk. Hoe komt dat eigenlijk?

Nadere informatie

foto s sina willmann haar mannetje

foto s sina willmann haar mannetje foto s sina willmann Sina Willmann staat haar mannetje De wereld van quadraces staat bij het brede publiek voornamelijk bekend als een echte mannenwereld. Er zijn echter ook dames die hun mannetje weten

Nadere informatie

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR Altijd al gezocht naar een trainingsconcept voor uw medewerkers waar je meteen van zegt: GewoonDoen! Nu is deze kans eindelijk aanwezig en wel voor een deelnameprijs van

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts Thema Gezondheid Lesbrief 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. Meneer Wong komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen goed zijn. Wat leert

Nadere informatie

Gezonde tanden, een leven lang! Tandzorg. www.lm.be

Gezonde tanden, een leven lang! Tandzorg. www.lm.be Gezonde tanden, een leven lang! Tandzorg www.lm.be 2 Bij LM ontvang je een terugbetaling voor: orthodontie jaarlijks mondonderzoek tandzorg die de ziekteverzekering niet terugbetaalt 3 Orthodontie Een

Nadere informatie

Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen

Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen Doelgroep Methodiek Thema s 11 ouders van jongeren in secundaire scholen (2014) Waarderende benadering Ouderbetrokkenheid- Communicatie Ondersteuning

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie