Beeld over afvallen vaak onrealistisch

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "www.utnws.utwente.nl Beeld over afvallen vaak onrealistisch"

Transcriptie

1 weekblad van de Universiteit Twente nummer 29 donderdag 9 oktober 2008 UT N I E U W S Sport moet weer het uithangbord van de UT worden Beeld over afvallen vaak onrealistisch Mobieltje aan a.u.b. ADVERTENTIE Uitkijken met oversteken... HIGH TEA. Een keurig gedekte tafel, hip wit met oranje, thermoskannen heet water, allerlei smaken thee, etagères vol zoete lekkernijen, schaaltjes met sandwiches - bruin of wit - belegd met rauwe ham, zalm of kaas. Alles was afgelopen dinsdag in de Bistrozaal van de Broeierd in kannen en kruiken om van het informeel recruiten - een high tea met afgevaardigden van SRON (Netherlands Institute for Space Research) - een smakelijk succes te maken. Maar van de veertien studenten die zich voor deze bedrijvendagenactiviteit hadden opgegeven kwamen er slechts twee opdraven. Twee anderen hadden zich netjes afgemeld. En de anderen? Geen idee, zegt de zichtbaar teleurgestelde organisator Hans Bakker van de Bedrijvendagen. Ik heb ze gisteren nog een sms als reminder gestuurd en er nu achteraan gebeld, maar ik krijg ze niet te pakken. Wat rest is een aangeklede, doch lege tafel. Eén lichtpuntje was er wel: de twee écht geïnteresseerde studenten kregen in elk geval de volle aandacht. Foto: Arjan Reef Student dood na kopduel Frank Voshol, een 20- jarige student technische bedrijfskunde, is afgelopen zaterdag overleden na een kopduel in de voetbalwedstrijd Bolswardia- NOK in zijn woonplaats Bolsward. Voshol was ook lid van de studentenvoetbalvereniging Drienerlo. Daar is geschokt gereageerd op zijn overlijden. Toen het nieuws ons bereikte, sloeg dat in als een bom, vertelt Frans Bos, vice-voorzitter van Drienerlo. Frank was een vrij fanatieke voetballer, al kende ik hem niet heel persoonlijk. Hij voetbalde twee competities door de week en een competitie in het weekend. Het is ongelofelijk dat dit kon gebeuren. We voetballen immers allemaal en doen allemaal aan kopduels. Dat zet je dan wel even aan het denken. Een afvaardiging van de studentenvoetbalclub, waaronder het zaalteam van Frank, zal vandaag (donderdag) aanwezig zijn bij de begrafenis. Ook wordt dit weekeinde een minuut stilte gehouden voor aanvang van de wedstrijden. Alle trainingen gaan deze week wel door. In Twente heeft ongeveer 18 procent van de beroepsbevolking een hbo- of wo-opleiding afgerond. Dat percentage ligt in regio s als Utrecht en Amsterdam ruim twee keer zo hoog. Derek Jan Fikkers onderzocht voor zijn promotie aan de faculteit MB met welk beleid je hoogopgeleiden naar perifere regio s kunt lokken. Zijn conclusie voor Twente: aan ambitie ontbreekt het niet, wel aan grote bedrijven. Een van de belangrijkste voorwaarden voor een goed beleid om hoogopgeleiden te trekken, noemt Fikkers het probleembesef in de regio. Beleidsbepalers moeten zich ervan bewust zijn dat een gebrek aan hoogopgeleiden slecht is voor de regio. Dat lijkt evident, maar niet elk gebied beseft dat. Fikkers beschrijft in zijn proefschrift Geruisloos beleid: regio s in West-Europa en hun zoektocht naar hoger opgeleiden de perifere regio s Twente, Kaiserslautern en twee kantons in centraal Zwitserland. WRONG: from RIGHT: from 2003 to 2008 TaalCoördinatiePunt English Tip ADVERTENTIE Vooral in Kaiserslautern leek het of mensen erin berusten dat ze tot het einde der tijden perifeer zouden blijven, vertelt Fikkers. Dat was heel fascinerend, het leek daar cultureel bepaald. De mensen hebben lang in een oorlogsfront gewoond. Juist als ze iets hadden opgebouwd, vielen de Fransen daar binnen. Of de Pruisen. Daardoor ontbreekt de ambitie om opnieuw beleid op te zetten om de regio te versterken. In Twente zie je juist het tegenovergestelde, vertelt de promovendus die de regio zelf overigens heeft verlaten. Hij werkt sinds een paar maanden als onderzoeker bij Price Waterhouse Coopers in Den Haag. Er heerst in Twente een gezonde ambitie om een kennisintensieve regio te worden en gebieden als de Randstad naar de kroon te steken. De UT, het Kennispark, de spinoffs en de gemeente lanceren allemaal initiatieven om hoogopgeleiden deze kant op te lokken. Een belangrijke reden waarom hoogopgeleiden dan toch wegblijven, is het imago. Fikkers geeft als voorbeeld werk maken van kennis Deal met ijsbaan Alle UT-medewerkers, studenten met een XtraCard en Saxionmedewerkers met een sportkaart kunnen komend winterseizoen twee maal per week gratis schaatsen op de gloednieuwe IJsbaan Twente. Dat is de uitkomst van een deal tussen de UT, Saxion Hogescholen, schaatvereniging de Skeuvel en schaatsbond KNSB. De nieuwe ijsbaan achter het B&S Park werd vorige week geopend. mb-promovendus onderzocht zoektocht naar hoger opgeleiden Twente heeft een groot bedrijf nodig Want more? See English Edition Page 6 het Career Centre Twente. Twentse bedrijven en de UT werken hierin samen om Twentse banen te promoten in het westen van het land. Met radiospotjes hopen ze dat hoogopgeleiden van buiten afkomen op Twentse vacatures. Dat is redelijk succesvol, zegt Fikkers. Maar als er op zo n spotje, een reclame van de VVV Twente volgt waarin een beeld wordt neergezet hoe fijn het toeven is voor 60+ ers in de regio, dan houd je een imagoprobleem. PROMOTIE, vervolg op pagina 5 In week 43 en 44 kunnen alle houders van een XtraCard of een Saxionsportkaart op dinsdag en donderdag van uur gratis kennismaken met de nieuwe ijsbaan. UTschaatsvereniging de Skeuvel houdt dan tijdens haar trainingsuren openhuis. Omdat de baan een totale capaciteit heeft van 250 man, kunnen er dan naast ongeveer vijftig Skeuvel-leden nog zo n tweehonderd UT ers terecht. In de weken voor en na de kerstvakantie (week 51 en week 2) geldt een zelfde openhuis -regeling. Tijdens de overige twintig weken in het winterseizoen organiseert de Skeuvel samen met UT en Saxion op dezelfde tijden schaatsworkshops. Trainers van de Skeuvel zullen op drie niveaus, van beginner tot gevorderde, trainingen verzorgen. Daarnaast kan in een vierde groep onder begeleiding rondjes worden gereden. Ook deze workshops zijn gratis voor XtraCardhouders en sportkaarthouders van Saxion. Je moet je hiervoor wel via de site van het sportcentrum inschrijven. Het Sportcentrum van de UT is deze regeling afgelopen maandag met de Skeuvel en met de schaatsbond KNSB overeengekomen. De KNSB is hierbij betrokken omdat de bond de trainingsuren verdeelt onder de Twentse schaatsverenigingen. Job van Regteren van het Sportcentrum spreekt van een unieke deal om iedereen met de nieuwe ijsbaan kennis te laten maken. Van Regteren benadrukt dat de ijsbaan openstaat voor alle UT-medewerkers omdat op hun medewerkerspas automatisch een gratis XtraCard is geactiveerd. Zie ook artikel op pagina 12 Psychotherapie op campus Er komt een psychotherapiecentrum op de campus, om studenten met psychische klachten te behandelen. Dit zei collegelid Kees van Ast gistermorgen in de universiteitsraad. Het is de bedoeling dat het centrum al in januari zijn deuren opent. Zo n tien procent van de 600 studenten die jaarlijks voor hulp aanklopt bij het bureau studentenpsychologen, wordt doorverwezen voor een behandeling bij de GGZ. Zij stuiten echter vaak op een wachtlijst. En dat is heel vervelend, want we willen deze studenten zoveel mogelijk helpen om studie-uitval te voorkomen, aldus Van Ast. Daarnaast wil de student vaak liever voor behandeling op de vertrouwde campus blijven. Na overleg met allerlei instanties, waaronder zorgverzekeraars, is daarom besloten om een eigen behandelcentrum op de UT te starten. In eerste instantie voor studenten, maar ook medewerkers zullen hier voor behandeling aan kunnen kloppen. Net zoals hbo-studenten van Saxion. Hans van Gelder, hoofd van het bureau studentenpsychologen, neemt de leiding van het centrum op zich, dat als zelfstandige dochter binnen UT-holding Technopolis gaat opereren. Het psychotherapiecentrum zal voorlopig worden ondergebracht bij Santar, de voormalige Arbodienst Drienerlo, aan de Calslaan.

2 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 2 donderdag 9 oktober 2008 Springruiter Gerben Morsink won vorige week tijdens de dies van de sportraad de Stheemanbokaal voor zijn sportieve prestaties en uitstekende studieresultaten. De Activismeprijs ging naar Daniël Krant voor zijn grote inzet voor de Batavierenrace en andere commissies. Allebei vinden ze dat studenten meer gestimuleerd moeten worden zich in te zetten voor sport op de campus. Paul de Kuyper De dies van de sportraad deed dit keer armoedig aan. De kantine van het sportcentrum was nauwelijks aangekleed, de meeste sportbesturen kwamen veel te laat aanzetten en sportraadvoorzitter Karin de Groot liet de genodigden bijna driekwartier wachten op haar diesrede. Twee studentikoze pogingen om de sportraadvlag te brassen strandden bovendien nog voor de dieven het complex hadden verlaten. Lichtpunt was dat De Groot kon melden dat het sportraadbestuur van komend jaar compleet is. Een hele opluchting na de grote moeilijkheden aan het eind van vorig studiejaar om nieuwe bestuurders te vinden. De hoogtepunten van de middag waren het uitreiken van de Stheemanbokaal aan natuurkundestudent Gerben Morsink (20) en de Activismeprijs aan technische bedrijfskundestudent stheemanbokaal en activismeprijs uitgereikt op 44ste dies sportraad Sport moet weer het uithangbord worden Gerben Morsink (links) en Daniël Krant op het terras van het Sportcentrum. Foto: Arjan Reef. Daniël Krant (24). Echt verrast was Gerben niet met de bokaal die hij kreeg voor zijn goede studieresultaten en zijn sportieve successen. Het afgelopen jaar werd de springruiter Nederlands Kampioen bij de young riders (tot en met 21 jaar) en behaalde hij goud en zilver op de wereldkampioenschappen voor jonge springpaarden. Afgelopen september voegde hij daar nog een bronzen wk-medaille aan toe. Intussen gaat hij nominaal het derde jaar van zijn studie technische natuurkunde in. Gerben: Ik wist inderdaad dat ik een goede kans maakte. Ik zou niet weten wat ik nog meer had moeten doen om te winnen. Voor Daniël kwam de activismeprijs als een grotere verrassing. Eigenlijk heb ik het afgelopen jaar helemaal niet zoveel gedaan, bagatelliseert hij zijn inzet als activist. Om vervolgens een indrukwekkend lijstje aan activiteiten op te noemen: Bij de Bata was ik finishcoördinator, ik heb wat kascontroles gedaan bij de Bata en de sportraad, ik stond achter de infobalie bij de Intro, ik ben vaste kracht in het barteam van de sportbar en ik heb ook nog wat commissies bij Kronos gedaan. Maar ik denk dat ik de prijs vooral heb gekregen voor twee jaar Bata-organisatie. Gerben en Daniël vinden dat ze met hun prijs niet per se voorbeeld hoeven te zijn voor andere studenten. Daniël: Dat gaat te ver, maar ik probeer wel altijd anderen te overtuigen ook iets in commissies te doen naast hun studie. Als ze dat niet willen, moet je dat gewoon respecteren. Gerben vult aan: Je weet ook niet wat ze er verder naast doen. Voor hetzelfde geld hebben ze een baantje of een eigen bedrijfje en lijkt het alsof ze niets doen. Beide studenten zijn het met elkaar eens dat sport en activisme op de UT meer gestimuleerd moeten worden. Het is te belachelijk voor woorden dat de Student Union, de IK, de Sportraad en de Bata haast te weinig aanmeldingen hebben om hun besturen vol te krijgen, meent Daniël. Gerben knikt bevestigend. Ik weet niet precies wat de vergoedingen zijn voor commissiewerk, maar een bijbaantje zou mij financieel meer opleveren dan de sport, als je ziet hoeveel uren ik ermee bezig ben. Ik ben hartstikke blij met mijn topsportregeling, maar ik kan me voorstellen dat het niet elke topsporter lukt om ook nog een studie te doen. Mijn collegaspringruiters zijn bijna allemaal prof, ik ben de enige die studeert. Sport was vroeger het uithangbord van de UT, maar we zijn allang ingehaald door andere universiteiten. De UT kan wel hartstikke trots zijn op sport en activisme, maar ze moeten er meer tegenoverstellen, willen studenten het blijven doen, denkt Daniël. De universiteit vindt misschien dat goede kwaliteit van het onderwijs het belangrijkste is. Maar zowel van topsport als van bestuurlijke activiteiten naast je studie, kun je gewoon superveel leren, valt Gerben hem bij. Voor Gerben zelf zit commissiewerk er niet in. Studie, topsport én een bestuur valt echt niet te combineren. Hij zet zich de komende tijd in voor de verwezenlijking van zijn droom: de Olympische Spelen van Londen. Een doel wil ik het niet noemen, daar is het nog te vroeg voor. Er kan in de paardensport in drie jaar zoveel gebeuren. Maar een droom is het zeker. Daniël, inmiddels in zijn achtste studiejaar, wil komend jaar lekker afstuderen en een mooie baan zoeken in de logistiek. Hij doet het naar eigen zeggen rustig aan, maar ook in zijn laatste jaar zal de activist nog wel zo veel mogelijk activiteiten en commissietjes meepakken, denkt hij. Dat vind ik nou een goede instelling, aldus Gerben. utnieuws Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 46. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 215, 216, 217, 228, 219. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: ( ) 2029 zie verder onder redactie. Fax: ( ) redactie: info@utnws.utwente.nl. Internet: of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030) b.s.groenman@utwente.nl Paul de Kuyper (4084) p.m.dekuyper@utwente.nl Maaike Platvoet (3815) m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (tel. 2936) s.pool@utwente.nl Mignon van Dijk (tel. 2028) m.c.vandijk@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (2029) b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Harold de Boer, Aryo Breton van Groll, Surpiyo Chatterjea, Henriëtte van Dorp, Robbin Engels, Anindita Ganguly, Bianca Hagen, Egbert van Hattem, Bas Klaver, Hans van de Kolk, Ashok Sridhar, Frans van der Veeken, Bauke Vermaas. Automatisering/internet: Martijn Baars Joris van Balen Ivar Engel Foto s: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel Site: zandvoort@bureauvanvliet.com. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT-Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per info@utnws.utwente.nl. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT- Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per maandag voor uur in het bezit te zijn van de redactie UT-Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 37 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener Huis aan Huiskranten B.V. Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Tim Wolda, tel info@utnws.utwente.nl Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema s foto s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze. Wie: Chris Jansen (22) Studie: master marketingcommunicatie Op weg naar: computerlokaal Cubicus Waar gaat dat heen...? Ik ga samen met mijn studiegenoot Gijs artikelen opzoeken voor een adviespaper. Hij wilde eerst een sigaretje roken, dus zijn we even naar buiten gegaan. We moeten een adviespaper schrijven voor de NS voor het vak marketingcommunicatie en consumentengedrag. We hebben ieder apart een opzet gemaakt en die willen we straks doornemen. Dat moet leiden tot creatieve inzichten, hopen we. Het leek me verstandig Gijs te vragen voor deze opdracht, omdat ik denk dat we elkaar goed aanvoelen. We hebben op het hbo dezelfde minor gevolgd en toen hebben we samen verschillende problemen creatief opgelost. Ik ben pas begonnen met mijn master marketingcommunicatie. Hiervoor heb ik commerciële economie gedaan op het hbo, gevolgd door de premaster van communication studies. De premaster vond ik wat theoretisch, maar nu is het allemaal wat meer toegepast en dat maakt de studie interessanter. Bij de opdracht voor de NS moeten we in groepjes van twee een idee bedenken om de wachttijdbeleving op stations te veraangenamen. Je hebt must- en lustreizigers en die hebben verschillende behoeften. Het is natuurlijk de bedoeling beide soort reizigers te bereiken. Ik heb al een oplossing in mijn hoofd: informatieverstrekking op perrons in de vorm van touchscreens op rookpalen. Als de reizigers informatie krijgen, lijkt het wachten minder lang te duren en vinden ze het minder vervelend. Maar goed, dit idee staat nog in de kinderschoenen. Foto: Arjan Reef.

3 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 9 oktober 2008 keuzemodel arbeidsvoorwaarden: complex maar profijtelijk Reiskostenvergoeding het meest in trek Het nieuwe keuzemodel arbeidsvoorwaarden 2009 is amper een week oud. Toch maakten er al ruim driehonderd medewerkers gebruik van. Bij de helpdesk van PA&O stromen de vragen binnen, want echt inzichtelijk, dat zijn deze arbeidsvoorwaarden niet. Het keuzemodel is inderdaad behoorlijk complex, vooral de fiscale wetgeving erachter. Dat moet je eigenlijk niet tot in detail willen begrijpen. Maaike Platvoet Samen in rubbertechnologie Het zijn niet alleen de medewerkers met een hulpvraag over het keuzemodel die PA&O bellen, weet Ireen Miessen, beleidsmedewerker arbeidsvoorwaarden. Er komen ook heel wat telefoontjes van mensen die hun persoonlijke grenzen opzoeken binnen het keuzemodel en vragen dan of wij uitzonderingen op de spelregels kunnen maken. Nee, natuurlijk kan dat niet. Door de grote hoeveelheid vragen is één medewerker bij de helpdesk momenteel fulltime belast met het keuzemodel. Dat zou ook te maken kunnen hebben met de nieuwe keuzebonus. Voor elke medewerker is in 2009 een bedrag van 500 euro gereserveerd. Dit bedrag kan in het keuzemodel geruild worden voor doelen, die de UT onbelast mag vergoeden. Het gaat voor 2009 om de volgende doelen: extra pensioen, levensloop, fiets, onderhoud fiets, reiskosten woon-werkverkeer, contributie vakbond en contributie beroepsvereniging. Dat is inderdaad nieuw voor de UT, zegt Miessen. Alleen Tilburg heeft een vergelijkbare regeling. Het invoeren van de keuzebonus was een voorstel van de vakbonden, de UT had nog een bedrag voor lokale arbeidsvoorwaarden liggen waarvoor geen bestemming was afgesproken. Volgens Miessen moeten medewerkers de keuzebonus beschouwen als een soort van cadeaubon. Het kan immers heel gemakkelijk worden ingezet om wat extra geld te scoren. Met één druk op de knop, via de webapplicatie, is het zo geregeld. Bij PA&O hebben ze overigens na deze eerste week nog niet kunnen beoordelen of de keuzebonus meer medewerkers heeft aangetrokken. Miessen: De vergelijking met 2008 kunnen we eigenlijk pas in oktober 2009 maken, want ook over 2008 hebben we nog niet alle cijfers op een rijtje. Tot 1 oktober konden mensen immers nog gebruik maken van het oude keuzemodel. Wat wel bekend is zijn de gegevens van 2007 en hieruit valt af te leiden dat 1043 van de 2680 medewerkers gebruik maakten van het keuzemodel. Het populairste doel was de reiskostenvergoeding (597 medewerkers), gevolgd door de fiets (293 medewerkers) en het inzetten van verlofuren voor extra salaris (257 medewerkers). Van de doelen verlenging ouderschapsverlof maakte slechts één medewerker gebruik, net zoals het gebruik van studieverlof. Miessen: Verder weten we ook dat bepaalde groepen binnen de UT weinig gebruik maken van het keuzemodel. Dan gaat het vooral om de nieuwe medewerkers en buitenlandse medewerkers. Zij zijn hier minder attent op. Voor andere groepen is oktober duidelijk de maand van het keuzemodel, er zijn zelfs medewerkers - zo weet ik uit de wandelgangen - die er echt op zitten te wachten. Mocht de keuzebonus overigens dit jaar niet worden gebruikt, dan verhuist het bedrag mee naar een nieuwe ronde in Alleen bij ontslag raak je het kwijt. Een uitzondering is er voor medewerkers die in 2009 wel in aanmerking komen voor de keuzebonus, maar niet mee mogen doen aan het keuzemodel omdat hun tijdelijk dienstverband in 2009 afloopt. Zij ontvangen de keuzebonus bij ontslag in de vorm van een bruto gratificatie. Dit betekent dus wel dat er belasting af gaat, legt Miessen uit. Ze geeft toe dat het keuzemodel fiscaal heel ingewikkeld is. Je moet het dan ook niet in alle opzichten willen doorgronden, dan raak je de draad kwijt. Mijn advies luidt: heb vertrouwen in de UT en doe gewoon mee. Er is echt geen gemakkelijker manier om geld te verdienen, helemaal dankzij de webapplicatie. Kiest iemand voor het doel reiskosten, dan levert dit bij een enkele reisafstand van 40 kilometer al snel een voordeel op van 1600 tot 1700 euro per jaar. Gewoon doen dus. 3TU: succes, maar draagvlak ontbreekt De 3TU-federatie, het samenwerkingsverband van de drie technische universiteiten in Nederland, is sneller dan gepland een eenheid geworden. Het interne draagvlak voor de federatie blijkt echter nog beperkt. Dat concluderen de collegevoorzitters van de TU s van Eindhoven, Delft en Twente in een rapport dat vandaag verschijnt. In het document wordt teruggekeken op zes jaar samenwerking in 3TU-verband. De samenwerking tussen Eindhoven, Delft en Twente werd in 2002 geïnitieerd. Twee jaar later werden er doelen vastgesteld voor het jaar Uit het eigen evaluatierapport 3TU. Federatie: terugblik en stand van zaken blijkt dat een aantal van die doelen vorig jaar al zijn gehaald, zoals de instroom van studenten in de masteropleidingen en het aantal verleende octrooien. Van de meeste andere doelen wordt verwacht dat ze in 2010 vervuld zijn. Uitzonderingen daarop zijn de streefgetallen ten aanzien van de verbetering van de rendementen. Op basis van de cijfers van de afgelopen jaren blijkt dat studierendementen van een bacheloropleiding in vier jaar en een masteropleiding in drie jaar te optimistisch zijn geweest. Hetzelfde geldt voor het aantal jaarlijks af te leveren afgestudeerden in een ontwerpopleiding, zoals industrieel ontwerpen in Twente. De doelstelling was om in 2010 tot 188 studenten te komen, maar tussen 2004 en 2007 zakten die aantallen van 157 naar 119. Het rapport concludeert dat door het invoeren van minors en honoursprogramma s de bacheloropleidingen zijn verbreed en het voor alle bachelorstudenten mogelijk is om door te stromen naar verschillende masteropleidingen. Hoewel vijf van de zes beoogde gezamenlijke masteropleidingen inmiddels zijn opgezet en er hindernissen zijn weggenomen voor studenten om aan alle drie de universiteiten mastervakken te volgen, blijkt de mobiliteit van studenten tussen de drie TU s slechts beperkt toegenomen. Ondanks deze tegenvallers vinden de collegevoorzitters van de drie universiteiten dat er in het 3TU-samenwerkingsproces al veel bereikt is. De Federatie van Technische Universiteiten in Nederland is veel eerder dan gepland een formeel feit geworden en de gekozen bestuursstructuur is in staat gebleken het beoogde proces van afstemming en samenwerking op gang te krijgen, aldus het rapport. De komende jaren wil de 3TU.Federatie nog nauwer samenwerken op gebied van onderzoek. Daarvoor is het van belang dat bij elk van de drie TU s op afzienbare termijn een gemeenschappelijke, state-of-the-art onderzoeksfaciliteit wordt verwezenlijkt, die (internationaal) als trekpleister voor toptalent kan fungeren. Daarmee denken de collegevoorzitters dat de kans op succes toeneemt bij nationale en Europese subsidieaanvragen. Aansluitend constateert de federatie dat ondanks een goede samenwerking, het interne draagvlak binnen de drie instelling voor de 3TU.Federatie nog altijd vrij beperkt is. Voor de meeste studenten en medewerkers is het ver van mijn bed. Gevreesd wordt dat daardoor de afstand tussen de kopgroep en het peloton onoverbrugbaar wordt. Er is daarom veel aandacht nodig voor adequate communicatie rond de 3TU-samenwerking met studenten en medewerkers. Hoe de 3TU.Federatie dit wil bewerkstelligen, laat het rapport in het midden. Een delegatie uit Thailand bracht gisteren een bezoek aan de Universiteit Twente. Reden was de ondertekening van een Memorandum of Understanding tussen de UT en de Prince of Songkla University, een campusuniversiteit met locaties in onder meer Hat Yai en Phuket. Beide partijen onderstrepen daarmee tevens het belang van het uitwisselingsprogramma tussen drie Thaise PhD-studenten en de vakgroep Elastomer Technology and Enigneering (ETE) van de UT. De Thaise delegatie met hun Twentse collega s. Anne Flierman tekende de overeenkomst namens de UT. Foto: Arjan Reef. Hoogleraar rubbertechnologie Jacques Noordermeer legde in de Horst de samenwerking nader uit. In het koloniale tijdperk was Nederland - of eigenlijk de kolonie Nederlands-Indië - een van de grootste producenten van natuurlijke rubber. In die tijd werd in Delft de Rubberstichting opgericht. Na de Tweede Wereldoorlog werd Indonesië onafhankelijk en liep de rubberindustrie in het land achteruit. De Nederlandse rubberstichting bleef bestaan en investeert jaarlijks in rubbertechnologische ontwikkelingen. Thailand is momenteel de grootste producent van natuurlijke rubber. De UT is een van de weinige universiteiten in Nederland met een leerstoel rubbertechnologie. Zo n leerstoel kan eigenlijk niet zonder een samenwerking met de grootste rubberproducent. Noordermeer vertelde dat de Thaise universitair docent Kannika Sahakaro elk jaar drie maanden actief is bij de leerstoel ETE, een activiteit die mogelijk is door een bijdrage van de Rubberstichting. Drie Thaise PhD-studenten beginnen volgend jaar aan hun promotie. Dat zullen ze voor ongeveer tweederde deel in hun eigen land doen en voor één derde in Twente. Ze promoveren aan beide universiteiten. Hoewel de instemming formeel nog niet rond is, werd gistermorgen in de overlegvergadering met het college van bestuur al wel duidelijk dat de universiteitsraad nu eindelijk positief staat tegenover de nota personeelsbeleid Tot opluchting van de collegeleden, want het onderwerp was lange tijd een heet hangijzer. De nota personeelsbeleid kent een lange geschiedenis. In april 2008 bleek al dat raad en CvB anders dachten over de invoering van onder andere tenure tracks. Collegevoorzitter Anne Flierman vond destijds zelfs dat de twee partijen zoveel van mening verschilden dat het leek alsof in twee verschillende werelden werd geleefd. Gistermorgen zei Flierman dat er nu een nota ligt waarover stevig is gesproken binnen de universitaire gemeenschap. En ik denk dat we het in de hoofdlijnen eens zijn. Herman Poorthuis voerde namens de raad het woord en benadrukte dat deze nota zich beperkte tot de hoofdlijnen, en dat daarom slechts een aantal speerpunten - de tenure track en de promotiestudent - besproken konden worden. Waar het op vastzit is dat de raad niet overtuigd is van de aantrekkelijkheid van de tenure track, zei Poorthuis. Daarom vinden wij het belangrijk dat ook de normale carrièrepaden blijven bestaan en dat per faculteit zelfstandig bekeken wordt wanneer een tenure track wordt ingezet. Ten aanzien van de promotiestudent merkte de raad op dat door de komst van het ITC de verhouding tussen aio s en promotiestudenten verandert. Promotiestudenten waren een uitzondering, maar dat verandert. De raad is van mening dat het CvB moet vasthouden aan het feit dat promotiestudenten, net zoals aio s, medewerkers zijn. Volgens Flierman komt een tenure track alleen tot stand als beide partijen dat willen. Zittende medewerkers zullen nooit gedwongen worden om in dit traject te stappen. Maar we willen het instrument wel gebruiken, het staat bovendien ook in de CAO. We bieden de faculteiten de ruimte om daar zelfstandig mee om te gaan, maar ik voel er niet voor om vijf faculteiten te dwingen een eigen nota personeelsbeleid te schrijven. De faculteiten zullen het komende jaar aangeven hoe ze om gaan met tenure tracks. En natuurlijk blijft het conventionele carrièrepad bestaan. ADVERTENTIE statistics is a difficult subject: statistiek (enkelvoud) the statistics show a declining birth rate: statistieken (meervoud) TaalCoördinatiePunt English Tip Want more? See Kou rond nota nu uit de lucht Het fenomeen promotiestudent valt volgens Flierman officieel niet onder het personeelsbeleid, maar hij zei er altijd naar te zullen streven om eerst de beschikbare aioplaatsen op te vullen. De vrees dat door de komst van het ITC straks alle aio s student worden, is niet terecht. Het CvB zal bovendien geen geld uit de eerste geldstroom inzetten om promotiestudenten te betalen. Maar studenten met een buitenlandse beurs die hier aankloppen om te promoveren, zijn welkom. Na twee korte schorsingen voor onderling overleg met de fracties, gaf de raad aan positief tegenover de nota te staan. De officiële instemming zal begin november plaatsvinden, tijdens het informele overleg van de U-raad. Maaike Platvoet

4 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 9 oktober 2008 cocagne vinden ze al erg genoeg Buurt wil niet nog een huis Bewoners van de Pijlhovestraat en de Hengelosestraat in Enschede hebben bezwaar aangetekend tegen de komst van een nieuw studentenhuis in die eerste straat. Niet omdat ze denken dat de nieuwe bewoners voor veel herrie zullen zorgen, maar omdat de buurt al veel overlast ondervindt van studentenhuis Cocagne aan de Hengelosestraat. paul de kuyper In de zomer kocht Leo Senden het huis aan Pijlhovestraat 7, dicht bij de campus en eveneens niet ver van centrum en station. Een ideale buurt van waaruit zijn zoon Jeroen rustig zijn studie informatica aan de UT kon volgen. Om het te bekostigen wil Senden drie andere studenten een kamer laten huren in het pand. De omzetvergunning die daarvoor nodig is, werd door de gemeente toegekend. Tot zover verliep alles goed. Totdat zes buurtbewoners tegen de vergunning bezwaar aantekenden. Wij willen hier niet nog meer studenten in de straat, vertelt mevrouw Arends, die direct naast nummer 7 woont. Studenten maken herrie en ik heb gewoon mijn nachtrust nodig. Daarnaast wordt de buurt er niet netter op, ik ben bang dat de waarde van mijn huis daalt. Bovendien heb je studentenhuis Cocagne aan de Hengelosestraat, zegt mevrouw Van der Horn van een paar huizen verderop. Dat grenst aan het pleintje achter onze huizen. Daar is altijd rotzooi en vaak moet de brandweer komen omdat er oude meubels worden verbrand. Zo n studentenhuis zorgt voor een heleboel aanloop en die jongelui plassen gewoon maar overal waar ze willen. Als er nog een huis met studenten bijkomt, neemt de overlast alleen maar toe. Toen Senden van de bezwaren hoorde, schrok hij. Dat viel inderdaad rauw op ons dak. Ons is door niemand iets verteld over Cocagne en ik kan me goed voorstellen dat de mensen niet zitten te wachten op nog een studentenwoning. Zij denken, het wordt cumulatief. Ik vind het logisch dat ze dan bezwaar aantekenen. Maar ik ken mijn zoon en ik heb huurvoorwaarden en huisregels opgesteld. Ik ga ervan uit dat hij en de andere bewoners zich netjes gedragen en de buurt zullen respecteren. Om de buurtbewoners gerust te stellen, heeft Senden met alle bezwaarmakers gesproken. Dat waren heel prettige gesprekken en de meesten gaven aan dat ze van ons weinig overlast verwachtten. Maar met dat andere huis zaten ze nog wel in hun maag. Buurvrouw Van Profs prijzen TU/e In de jaarlijkse Elsevier-enquête onder hoogleraren en universitaire hoofddocenten komen de universiteiten van Utrecht, Tilburg en Eindhoven het best uit de bus. Dat staat in het Elsevier-themanummer over hoger onderwijs, dat vanaf vandaag in de winkel ligt. De enquête is ingevuld door professoren en universitaire hoofddocenten (uhd s). Hun werd gevraagd aan welke faculteit op hun vakgebied het beste bachelor- en masteronderwijs wordt gegeven, waar de beste docenten lesgeven en waar ze de beste wetenschappelijke artikelen schrijven. Ze mochten niet op zichzelf stemmen. Met name de TU Eindhoven heeft volgens de professoren en uhd s een flinke voorsprong op haar concurrenten in Delft en Enschede. Op drie van de vier beoordelingscriteria eindigt de universiteit op de eerste plaats: het bacheloronderwijs, de masterfase en de docenten. Maar de wetenschappelijke publicaties blijven daarbij achter; die van de TU Delft worden hoger aangeslagen. Onder de brede universiteiten wint Utrecht, die in alle vier de categorieën op de eerste plaats staat. Onder de drie specialistische universiteiten van Tilburg, Rotterdam en Maastricht staat Tilburg bovenaan, maar dat is een minder overtuigende zege: de Tilburgse docenten moeten hun nummer-1-notering delen met de Maastrichtenaren, die volgens de respondenten bovendien betere bachelorprogramma s verzorgen. Wageningen valt buiten de ranking, omdat de landbouwuniversiteit volgens de redactie niet goed vergelijkbaar is met de rest. Ook kregen 7125 studenten een tevredenheidsenquête voorgelegd en zij bleken soms dezelfde opleidingen te waarderen als de professoren. Zo staat de opleiding bedrijfskunde van de Erasmus Universiteit bij zowel de studenten als de professoren op nummer 1. Dat geldt ook voor farmaceutische wetenschappen in Leiden, Nederlands recht in Tilburg en wijsbegeerte in Groningen. Bestuurskunde doet het twee keer goed in Utrecht, maar staat volgens de studenten ex aequo op de eerste plaats met de Radboud Universiteit Nijmegen. Sociale geografie & planologie is volgens de studenten het best aan de UvA en de Universiteit Utrecht, terwijl bij de hoogleraren Utrecht wint. HOP, Bas Belleman Palestijnse vrouwen bezoeken Twente Het beoogde nieuwe studentenhuis Pijlhovestraat 7. Foto: Arjan Reef der Horn bevestigt dat. Ze zijn hier geweest, het waren erg nette mensen. Die jongen ook, hij zal wel van goede wil zijn, maar je weet niet wat voor aanloop het oplevert. Vorige week werden alle partijen gehoord op een hoorzitting. Een commissie bekijkt nu of de omzetvergunning terecht is toegekend. De uitspraak daarvan verwacht Senden de komende week. Hij is gerust op een goede afloop. De studenten in mijn huis en de buurtbewoners zullen elkaar respecteren. En laten we eerlijk zijn, er wordt ongetwijfeld een keer een feestje gehouden. Maar Enschede is wel een studentenstad. Daar hoef je dan niet meteen over te vallen. Een groep van tien islamitische en christelijke Palestijnse vrouwen van het Arab Educational Institute-Open Windows in Bethlehem zijn deze week te gast in Twente. De uitwisseling is tot stand gekomen nadat wijlen UT-studentenpastor Kees van Kuyvenhoven in 2006 een bezoek aan het AEI bracht. Het Spe vindt het voor de vrouwen belangrijk dat ze contact hebben met mensen in de vrije wereld. Dankzij de uitwisseling, de bijeenkomsten en de trainingen die de vrouwen volgen, kunnen zij hun vreedzame strijd voor vrede in het MiddenOosten volhouden. Zondag aanstaande is de groep om tien uur s ochtends te gast bij een speciale werelddiaconaat dienst met het thema vertel de verhalen in de Opstandingskerk aan de Zonstraat 9 in Enschede. Mijn job Wie: Henk-Jan Moed (40) Functie: technicus Locatie: Kleinhorst Henk-Jan Moed (40) Foto: Arjan Reef. Het is geen doorlopende gang, maar ik zit hier ook niet helemaal afgesloten van de buitenwereld hoor. Ik ben technicus van het laboratorium van technische werktuigbouwkunde. Af en toe is het wel lekker dat je hier rustig kunt werken, maar er zijn ook elke dag wel drie à vier man hier aan het werk waar je zo af en toe een praatje mee kunt maken. Zestig procent van de tijd zit ik op mijn werkkamer, de rest van de tijd ben ik in het lab. Hier in het laboratorium wordt biomassaonderzoek gedaan en er staan ook verbrandingsinstallaties. Ik zorg ervoor dat de onderzoekers hun spullen op tijd hebben, ik doe het onderhoud en ik help bij het ontwerpen van installaties. Daarnaast ben ik verantwoordelijk voor het Arbo-verhaal: zorgen dat er veilig gewerkt kan worden. In het onderzoek hebben we met risico s te maken zoals hoge temperaturen en hogedrukopstellingen of het brandgevaar in biomassaopstellingen. De veelzijdigheid is het aantrekkelijkste aan dit werk. De prof is hoofdverantwoordelijke voor het lab, maar ik ben de beheerder. Als een promovendus een onderzoek wil opzetten overlegt hij eerst met zijn hoogleraar en daarna komt hij met zijn plan bij mij. Dan wisselen we van gedachten over wat wel en niet kan, welke materialen hij nodig heeft en hoe een opstelling aan de veiligheidsvoorschriften kan voldoen. Het is een kleine vakgroep, dus ik spreek de aio s ook nog als ze eenmaal met hun experimenten bezig zijn. Ik vind het leuk te horen hoe het verloopt en wat hun resultaten zijn. Als het dan niet goed gaat, kan ik eventueel helpen kijken wat er anders moet. Maar het moet niet te theoretisch worden hoor. Dan haak ik ook af.

5 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 9 oktober 2008 Ambitie genoeg, maar groot bedrijf ontbreekt (vervolg van voorpagina) Om structureel meer hoogopgeleiden naar de regio te trekken, is er volgens Fikkers maar één echte oplossing. Je moet werkgelegenheid hebben. Er moeten een of meerdere grote bedrijven zich in Twente vestigen. De UT is een grote werkgever en het Medisch Spectrum Twente zorgt voor veel banen, maar verder zitten in de regio niet echt grote bedrijven. Thales is zo groot niet meer en Vredestein en Grolsch zijn wel grote bedrijven, maar alleen in de Twentse context. Vergeleken met bedrijven in het westen van het land, werken daar niet veel mensen. Er moet dus een groot bedrijf worden aangetrokken. Met Ericsson is dat destijds gelukt, maar die is al weer vertrokken. Een groot bedrijf levert werkgelegenheid en is goed voor de uitstraling van het gebied. Het trekt andere bedrijven en het levert nieuwe spin-offs op. Ik kan me wel voorstellen dat als je werktuigbouwkunde studeert op de UT, je na je studie weggaat. Jonge afgestudeerden willen toch vaak voor grote namen als Shell werken. Ook kan er meer gedaan worden met start-ups en spin-offs, meent Fikkers. Daar is Twente erg actief in, maar vaak blijven het kleine bedrijfjes met zeven à acht werknemers, terwijl de start-ups uit Delft er om bekend staan snelle groeiers te zijn. De meest succesvolle Twentse start-ups verhuizen vaak naar het westen, want daar zitten hun klanten. Zo kom je weer terug bij het complexe probleem dat er meer grote bedrijven naar de regio moeten worden gehaald. Gechargeerd gezegd gaat in Twente alles slechter dan in de rest van het land: de werkloosheid, de opleidingsgraad, de inkomens. Dit klinkt negatief, zo bedoel ik het niet, haast Fikkers zich te verontschuldigen. Twente staat voor een hele grote opgave en daar is vooral veel doorzettingsvermogen voor nodig. De enige manier om daar iets aan te doen, zijn toch initiatieven als Career Centre Twente en De bladen Derek Jan Fikkers promoveert vrijdag 17 oktober. Kennispark. Ik zie het wel goed komen, de bedrijven en de hoogopgeleiden zullen Twente vinden. Maar het is wel een zaak van de lange adem. Paul de Kuyper PROGRAMMEREN. Maar liefst vijf uur lang verdiepten afgelopen zaterdag 27 informaticastudenten zich in de Zilverling over een pittige programmeeropdracht. En niet zomaar voor de lol, het ging om het Twents Kampioenschap Programmeren. Twee teams wonnen uiteindelijk. Het eerste team bestond uit de studenten Jaap Koelewijn, Stijn Duijzer en het tweede team uit Brend Wanders, Arjan Feenstra en Steven te Brinke. Deze studenten gaan eind oktober door naar het Benelux Algorithm Programming Contest. Als zij ook in deze wedstrijd weten te scoren, ligt het Europees Kampioenschap Programmeren in het verschiet. Het team van Brend Wanders sleepte overigens nog een leuk extra prijsje in de wacht. Zij kreeg van sponsor van de programmeerwedstrijd, OVSoftware, een volledig verzorgde reis naar het Cebit, de grootste ict/computerbeurs ter wereld, in Hannover. de werkvloer. De blauwe bedrijfskleding maakt plaats voor oranje-rode uniformen en er komen nieuwe schoonmaakkarren en kasten. De essentie van het contract blijft hetzelfde, alleen enkele medewerkers, de kleding en de interactie met de klant zullen veranderen, vertelt Drewes. We Harold de Boer Vier bedrijven brachten een offerte uit op de Europese aanbesteding die het Facilitair Bedrijf van de UT hield voor de schoonmaak van de gebouwen. Uiteindelijk scoorde Asito het beste op de combinatie van prijs en kwaliteit. Asito is met meer dan dertienduizend medewerkers een van de grootste schoonmaakorganisaties van Nederland. Het bedrijf mag onder meer Schiphol, ING, Saxion Hogescholen en Medisch Spectrum Twente tot zijn klanten rekenen. De Twentse oorsprong van de onderneming is nog zichtbaar in de naam, want Asito is een afkorting voor Alle stof in Twente opruimen. Het verliezen van het schoonmaakcontract ligt gevoelig bij ISS Facility Services, want deze firma is al ruim veertig jaar onder verschillende namen (Eijssink, Abilis Eijssink), belast met de schoonmaak van de UT-gebouwen. ISS heeft een lange historie hier en de medewerkers voelen zich verbonden aan de UT en ISS, dus de eerste schok was groot, constateert Martine Drewes van het Facilitair Bedrijf, dat het schoonmaakcontract beheert. Asito is als nieuwe eigenaar van het schoonmaakcontract verplicht alle medewerkers die minimaal anderhalf jaar via ISS op de UT werken over te nemen. De medewerkers hebben de keuze bij ISS in dienst te blijven of mee te gaan naar de nieuwe werkgever, zodat ze hun werkplek kunnen behouden. Asito gaat net als ISS resultaatgericht schoonmaken, wat inhoudt dat de medewerkers zelf bepalen hoe vaak ze ergens met de poetslap langsgaan, zolang alle plekken maar schoon zijn. Zo zullen de toiletten vaker een poetsbeurt krijgen dan de bureaus. De overgang naar het nieuwe schoonmaakbedrijf zal zichtbaar zijn op Wageningen Universiteit komt in 2009 met een masteropleiding in de gastronomie. Het gaat om een nieuwe specialisatie van de voedingsopleiding. De opleiding is een initiatief van de op 1 oktober opgerichte Gastronomy Group, van onder andere Wageningen UR, Rijn IJssel Vakschool Wageningen, Hogere Hotelschool Maastricht, de Academie voor Gastronomie en Koninklijk Horeca Nederland. De Gastronomy Group wil de kookkunst op een hoger peil brengen, door nieuwe kennis beter te benutten. De groep werkt ook aan een cursus Science for creative cooks. Luc Roumen, promovendus biomedische technologie aan de TU/e, heeft een medicijn ontwikkeld tegen hartfalen. Hij ontwierp met de computer een medicijn dat voorkomt dat aldosteron wordt aangemaakt. Dat hormoon wordt door het lichaam geproduceerd wanneer het hart niet in staat is om voldoende bloed rond te pompen om alle weefsels in het lichaam van bloed te voorzien. Een teveel aan aldosteron kan het hart laten verstijven en beschadigen. Er is inmiddels patent aangevraagd op het medicijn tegen aldosteron. Volgens promotor professor Peter Hilbers kan dit medicijn een grote doorbraak betekenen. In principe zouden heel veel hartpatiënten hiervan kunnen profiteren. Hoe succesvol het medicijn in de praktijk zal zijn, moet de toekomst uitwijzen. Asito gaat schoonmaak doen Asito verzorgt vanaf 1 januari 2009 het schoonmaakonderhoud van de UT. Het Almelose bedrijf is bij een Europese aanbesteding inhoudelijk en financieel gezien als beste uit de bus gekomen. Met de komst van Asito eindigt een jarenlange relatie met de huidige schoonmaakorganisatie ISS Facility Services. De Radboud Universiteit is niet van plan om een harde knip in te voeren tussen de bachelor en de master. Dat zegt rector Bas Kortmann in een reactie op de oproep van onderwijsminister Plasterk om de zachte knip af te schaffen. Een harde knip betekent dat studenten hun bachelor volledig afgerond moeten hebben voordat ze aan hun master mogen beginnen. In de praktijk hanteren de meeste universiteiten echter een zachte knip : studenten mogen dan al aan hun master beginnen terwijl ze nog één of meerdere vakken van hun bachelor moeten halen.volgens rector Kortmann van de Radboud Universiteit zal de harde knip vaak leiden tot studievertraging en dat wil het Nijmeegse college niet op zijn geweten hebben. Overigens: de Universiteit Twente gaat wel een harde knip invoeren, zo blijkt uit de conceptnota van Route 14. Uit Het Lood Sluitpost Geachte heer Bos. Als de nood aan de man is, moet er resoluut ingegrepen worden. Geen tijd verspillen met politiek gekonkel, maar actie. In het weekend dat de willen het rechtstreekse contact tussen de klant en het schoonmaakbedrijf stimuleren. Asito moet minimaal één keer per jaar een belevingsmeting doen om de klanttevredenheid te inventariseren. De afdeling Communicatie van de Rijksuniversiteit Groningen heeft onlangs vierduizend nieuwe koffiekopjes laten vervangen, omdat het logo op het kopje niet overeenkwam met het ontwerp. De foute koppen verdwenen en vierduizend goede kwamen terug van de producent. Helaas was niet meer te achterhalen waar precies de fout lag. Daarom moesten de dienst Restauratieve Voorzieningen, de leverancier en de producent de rekening van in totaal achtduizend kopjes delen. Hoe groot de strop is, wil de dienst Restauratieve Voorzieningen niet zeggen. Mignon van Dijk De VU heeft deze week als eerste universiteit in Nederland een verplichte taaltoets gehouden onder haar eerstejaars. De taaltoets moet antwoord geven op de vraag hoeveel eerstejaars nog wel een extra lesje Nederlands kunnen gebruiken. Wie slecht scoort, zal overigens hooguit extra werk voor zijn kiezen krijgen. Verder zitten er geen sancties vast aan een slechte prestatie. Een voorbeeldje van een vraag zoals de VU-eerstejaars in hun taaltoets kregen: Kies de juiste betekenis van de volgende uitdrukking. Op alle slakken zout leggen.a:aanmerkingen hebben op details. B. kleine dieren mishandelen. C. Een fijnproever zijn. Weet jij het? Amerikaanse politieke leiders demonstreerden dat ze hier niet toe in staat waren - met Black Monday als gevolg -, in datzelfde weekend redde u samen met uw Beneluxcollega s Fortis van een zekere ondergang. En toen uw ingrepen niet meteen voldoende bleek, werkte u achter de schermen, in nachtelijke uren, een volgende reddingsoperatie uit. Chapeau! Maar nou las ik ergens en ik hoop maar dat dat niet klopt dat u zich er achteraf over beklaagd heeft dat er voor dit soort scenario s geen draaiboek klaar ligt. Dat u de oplossing helemaal zelf moest bedenken. Meneer Bos, dat zou me van u tegenvallen. Zo gedraagt u zich toch als die akelige doelman die na een briljante redding zijn defensie verrot scheldt. U als geen ander zou moeten weten dat er voor een systeemcrisis als de huidige geen draaiboekoplossing kan bestaan. Al die zogenaamde complexe producten die niemand scheen te begrijpen vormden een ineenvlechting van constructies van het type: dit-staat-vast-en-daaromdoen-we-zus-maar-als-ditniet-meer-opgaat-doen-wezo. Zodra één van die ditjes ging wankelen, werden al die zusjes zootjes. Het actuele zootje. Elk eventueel draaiboek van een centrale bank zou een geïntegreerde pijler onder dit kaartenhuis zijn geweest. En jammerlijk mee zijn getuimeld. Aan de basis van het financiële stelsel dat we de laatste decennia hebben opgebouwd ligt de illusie, maar maatschappelijk breed gedragen overtuiging, dat ieder probleem met goede procedures voorkomen kan worden. Wereldwijd zijn honderdduizenden accountants belast met de controle op het correcte naleven van die procedures. En als er dan toch ergens een keer iets fout gaat, dan staat vast, dan heeft iemand een regel overtreden. De dader die ontslagen en gestraft moet worden. Vroeger blusten we een brand; tegenwoordig stoppen we iemand in de gevangenis. Meneer Bos, u heeft gedemonstreerd nog wel een brand te kunnen blussen. U toont zich een waardig sluitpost van ons financiële stelsel. Klaag niet als u een bal uit de kruising moet stompen, maar krabbel snel weer overeind. Er zullen meer ballen uw kant op komen.

6 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Thursday 10 October 2008 tamar jinchveladze Georgian awarded prestigious scholarship The University Funds Twente Foundation (Stichting Universiteitsfonds Twente) has announced the winner of the prestigious Professor De Winter Scholarship. The award is given annually to help stimulate top female talent and recognize excellence in scientific research. This year s recipient Tamar Jinchveladze, 28, was awarded the scholarship of 7,500 euros on September 22 at the home of Mrs De Winter in Enschede. The award allowed Jinchveladze to finally see a grain of light at the end of a dark tunnel after weeks of fighting in the Georgian conflict had finally reached a ceasefire in late August. When this horrible situation ended, I was notified that I had won the scholarship, which was at that moment, a light spot in my life, she said. The Georgian student vividly recalls the weeks leading up to the notification. My brother, who is a medical doctor, was in the center of the war helping the wounded. It was a relief after one week when the bombing stopped and refugees were safe in government shelters, she said. It s a very unstable situation in my country, which makes it extremely difficult to find financial resources to study. Growing up in the capital city of Tbilisi, whose name is derived from the area s numerous sulfuric hot springs, Jinchveladze s ultimate aim is to make a difference in the world of development for her country. She has worked with various international and private organizations: United Nations Development Programme (UNDP), Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) and the Peace Core. The scholarship was founded in the memory of the late Professor Herman de Winter, the first dean of the Technical Physics Department of Electrical Engineering in Pamela Habibovic was the first recipient of the scholarship, presented last year at the University s Dies Natalis celebration, for her outstanding research on synthetic bone graft substitutes. Jinchveladze s research work will combine several academic fields, including Project Management in the Governance Sector, Human Resource Management and Linguistics. This native of Tbilisi wants to boost her aptitude in these areas to be able to contribute to the development of Georgian institutions. The human research development sphere needs immediate enhancements, especially in the public sector in Georgia, she said. Now that peace is restored to the Georgian region and her own family is out of harm s way, she can concentrate on earning a master s degree in Business Administration. She believes, The UT is a gateway towards new scientific achievements. Jazz Day The thirteenth annual Jazz Day will feature two powerful concerts in one day. Jazz Podium Drienerlo (JPD) will be presenting two jazz greats, I Compani and the Narcissus Quartet, performing in the Vrijhof Amphitheater on October 13. I Compani- Special Edition -SMS In Concert The most democratic concert in the world! Did you ever attend a concert, and you just sat there and thought: Will there be some action or what? For this day concert, bring along your cellular phone and do not bother to turn it off when the concert starts. Members of the audience can interact with musicians by sending short messages to the dee-jay Martijn Westera, who will beam these random comments on a large screen. Musicians, led by long-time band leader and accomplished saxophonist Bo van de Graaf, are sure to react in this completely new concert experience, where for once, your vote will be counted. Monday 13 October, 12:35pm, Vrijhof Amplitheater, 5,- / 3,- (students / CJP) / 1,(Xtra-card). Narcissus featuring Jozef Dumoulin & Guillermo Celano Chatting in Russian: I visited Mrs. De Winter in the afternoon in her lovely house. Faces and eyes tell a lot about a personality, and from the moment I saw her, I knew she had a kind soul. I found out about the sad history of her family, who she had lost during World War II, and she never saw them again. We switched to speaking Russian, the language of her childhood, and it seemed that we were very close and had known each other for a long time. The evening concert will move into full swing with Dutch and Belgian musicians from the band Narcissus. They will create music that sparkles with the sounds of some of the biggest talents of the new jazz generation. The band has preformed at venues like the North Sea Jazz Festival and for this concert, they will be playing only original material, but be ready Coordinator: Robbin Engels/UT-Nieuws Contributors: Ashok Sridhar, Supriyo Chatterjea, Anindita Ganguly and Audrey Rhodes. For comments and suggestions, R.Engels@utnws.utwente.nl For previous editions, see: Country Presentations On this evening, international students will share aspects of their native culture, and let other students taste the culinary dishes of their home countries. Friday 14 October, Vestingbar Movie Theater, 1,-, (free for ESN cardholders). Daytrip to Utrecht Join ESN members for a trip to one of the Netherlands s most famous cities. Utrecht is the residence of Dick Bruna, the children s book author and illustrator who created the beloved character of Miffy.You can wander along the city s quaint canals or view the stunning Dom Tower, the tallest church tower in the Netherlands. Saturday 18 October (details to follow on website). To register for activities and learn about the latest ESN news in English, visit the website: for their extraordinary improvisations. Monday 13 October, 8:15pm, Vrijhof Amplitheater, 5,- / 4,- (students / CJP) / 2,(Xtra-card), Culture day card (only for UT-students/personnel): 5,- (student / CJP) / 2,50 (Xtra-card). For more information and to hear music clips, visit these websites: jpd.utwente.nl/english (Jazz Podium Drienerlo), (I Compani), (Narcissus Quartet). Dutch drummer Flin van Hemmen Photo: Bruno Bollaert Dynamic Italian contributes to UT innovation Favorites: Foto: Gijs van Ouwerkerk Music: Ben Harper. Weekend moment: Reading on my hammock. Dream destination: Mexico, for the culture and the sea, and to visit the pyramids. Languages: Spanish, Italian and English. I want to study Dutch, it s important. Favorite food: Hand-made pasta. What do you like about living in the Netherlands: The people here are kind. What don t you like about the Netherlands: The weather. Imagine exiting the lift on the eighth floor of the Hogekamp building and being greeted by a robotic head. In the not too distant future this could be a reality. According to Dr Raffaella Carloni, a new humanoid that can interact with people is already in development by the UT s Control Engineering group. Carloni is working with a team of students and colleagues under the leadership of Professor Stefano Stramigioli to control the movement of the humanoid so that it will mimic human behavior and emotion. Recently the team received the prototype of the external cover for the robot s head, which prominently features the UT s blue logo employed as ears over the audio system. It also has an orange-colored mouth plate, which will disguise a built in microphone. The external shell of the robotic head is made of a hard white plastic. Carloni explains, The cover was designed by Stefan Binnemars, a student who is about to graduate with a bachelor's degree in Industrial Design.The team wanted something that was not human-like, because a lifelike plastic skin can be scary. We wanted something futuristic and really UT, so we used the logo and the orange color. By collaborating with other departments, we have learned how to co-ordinate speech and communicate emotion with the shape of the lips and eyebrows so that the robot can mimic human beings as closely as possible. Light will also be projected from inside the shell to express this emotion.the project itself involved the mechanical control of the movement of all the actuators coupled with the vision system.this means that the head and neck should have all the degrees of freedom necessary in order to look at an object. The robotic head is an important part of the Twente Humanoid Project, which is the development of an improved bipedal human robot that can mimic human behavior and interact with people. Carloni says, We want to implement new ideas for a different kind of humanoid using energy efficient actuators.we also use biological information to determine humanoid movement, and while studying this we can acquire the knowledge to help people in areas like prosthetics. Although I m more focused on the technical part, as a woman, it s satisfying to think that we may be able to help people. Carloni s tenure position is funded by the 3TU Center of Excellence with their focus on technological research that can support or take over human action. She stresses that although she has co-supervised some work on the head, as well as the grasping and knee-locking mechanisms, she is part of a much bigger team. Carloni was born in Rimini, Italy, which is situated on the Adriatic coast. Even though the town has a population similar to that of Enschede, Carloni misses the lifestyle. Rimini and Bologna are very lively places. Here it is really quiet and calm. During the winter Rimini is a normal city, but in the summer there are a lot of tourists, and the beach is amazing. About five years ago, some of the faculties from the University of Bologna moved to Rimini, bringing in students. Both during and after obtaining her master s degree in Electronic Engineering at the University of Bologna, Carloni spent several months in Castellón, Spain at the University of Jaume I. It was here, at summer school, in the company of PhD students and professors, that she decided she wanted to continue her studies. Motivated, she returned to Bologna to commence her PhD in Control System Engineering and Operational Research. In the final year of her doctorate she attended the University of California, Santa Barbara for ten months. Like the UT it was a campus, but with windows near the ocean, and we could see dolphins. There were weekly seminars by important professors from all over the US. It was a good learning process for me, says Carloni. Carloni joined the staff of the Control Engineering group at the UT s Faculty of Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science (EEMCS) in February this year. She is passionate about the group and especially its leader, Professor Stramigioli. In these seven months I ve learned a lot: how to manage people, write proposals, work on research and teaching activities. Our project leader, Stefano, is full of ideas, and he s so enthusiastic.there are many people working on the Humanoid Project, and I really feel part of the whole group. It s like a family. Happiness, according to Carloni, comes from the ability to balance work with family life. She models herself on the successful example set by her parents. As a child she enjoyed building things. I loved mathematics and physics at school, she says, so I had no doubts about what I wanted to do. I enjoy books and movies, but technical stuff is also fun. Audrey Rhodes

7 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 9 oktober 2008 ut-docent bentum zet zich in om monumentaal bouwwerk in dwingeloo te redden Miljoen euro nodig om roestige radiotelescoop op te knappen De radiotelescoop in Dwingeloo staat op instorten. De 54 jaar oude telescoop is zo verroest, dat hij dreigt te vervallen. Vrijwilligers willen het astronomisch instrument opknappen en weer in gebruik nemen. Onder hen universitair hoofddocent Mark Bentum, die zich het lot van de monumentale telescoop aantrekt en zich in zijn vrije tijd inzet om het bouwwerk voor de toekomst te behouden. Mignon van Dijk Aan de rand van een typerend Drents heideveld staat de Dwingeloo Radio Telescoop, een gebouw met bovenop een schotelvormige antenne met een diameter van 25 meter, zijn blik gericht op het heelal. Het ding is in 1954 gebouwd nabij het sterrenkundig instituut Astron en werd jarenlang gebruikt om het universum te bestuderen. Maar sinds een jaar of tien is de telescoop niet meer in gebruik en staat hij er verwaarloosd bij. Uit veiligheidsoverwegingen is het gebied rondom de telescoop afgezet. De deur van de werkruimte is op slot en de trap die naar de schotel leidt, is afgesloten met dikke kettingen. Bezoekers mogen er niet komen. Maar UT er Mark Bentum heeft een sleutel, waarmee hij zowel de controlekamer als de toegangstrappen naar de schotel kan bereiken. Met trots laat hij de ruimte zien, waarin meters kasten met ontvangstapparatuur staan. Het ruikt er wat muf en de apparatuur ziet er enigszins verouderd uit. Uit een soort matrixprinter hangt een vel papier met rood bedrukte uitslagen, die radiogolven weergeven. Die afdrukken maken we niet meer, maar we hebben ze laten hangen, omdat ze tot de verbeelding spreken, vertelt Bentum. De Beilenaar is bij de radiotelescoop betrokken als medewerker van Astron en secretaris van de stichting CAMRAS, die de telescoop beheert en van de ondergang probeert te redden. CAMRAS staat voor C.A. Muller Radio Astronomie Station. Muller was een van de pioniers van de Dwingeloo Telescoop en destijds hoogleraar microgolftechnieken op de UT. Hij is een aantal jaren geleden overleden, weet Bentum. Hij werkt zelf vier dagen per week als uhd bij de leerstoel telecommunication engineering van de faculteit EWI en is één dag in dienst bij Astron. De Dwingelose radiotelescoop heeft geen wetenschappelijke waarde meer en wordt daarom sinds 1997 niet meer gebruikt. Astron heeft besloten in te zetten op de veertien radiotelescopen in Westerbork en het LOFAR-project, een netwerk van duizenden kleine antennes die samen de grootste radiotelescoop ter wereld vormen. Volgens de stichting CAMRAS is de Dwingeloo Telescoop echter wél interessant voor amateurastronomen en radioamateurs. Amateurs kunnen ook ontdekkingen doen. Een grote groep amateurastronomen uit het hele land staat te springen om hier aan de slag te gaan, aldus Bentum. Een ander doel is de Mark Bentum, boven op de radiotelescoop. Foto: UT-Nieuws telescoop in te zetten om jongeren met techniek en wetenschap in contact te brengen. Dit is een tot de verbeelding sprekend object. Iedereen is geïnteresseerd in sterrenkunde. Dat heeft iets mystieks, constateert de secretaris van CAMRAS. In samenwerking met pabo-studenten ontwikkelt de stichting lespakketten, waarmee scholieren achter de computer aan het werk kunnen gaan. Via Software Defined Radio (SDR) en internet is het mogelijk overal ter wereld toegang te krijgen tot de Dwingeloo Telescoop en mee te luisteren naar signalen uit de ruimte. De software hiervoor is gebouwd door een andere UT er: EWI-docent Pieter-Tjerk de Boer. Om de telescoop hiervoor optimaal geschikt te maken, moet hij eerst worden opgeknapt. Eén miljoen euro is nodig om de apparatuur te vernieuwen en het geraamte te renoveren. De stichting CAMRAS heeft sponsoren en donateurs die de restauratie een warm hart toedragen, maar dat is niet voldoende. Geprobeerd wordt via het televisieprogramma Restauratie geld binnen te slepen. In dat CAMRASprogramma strijden zestien historische gebouwen om een hoofdprijs van één miljoen euro voor restauratiewerkzaamheden. Kijkers kunnen stemmen op hun favoriete gebouw en zo de winnaar bepalen. De radiotelescoop in Dwingeloo is een van de kanshebbers. Dat deze telescoop met achterstallig onderhoud kampt, kan zelfs een leek zien. Met drie trappen kom je boven de werkruimte bij de schotel, waarop het barst van de roestplekken. De tand des tijds heeft flink geknaagd aan het bouwwerk. Enkele doorgeroeste buizen zijn dichtgelast, maar op andere plaatsen is de stalen constructie behoorlijk aangetast door het weer. Hier zie je een zwakke plek, die cruciaal is voor de spiegel, wijst Bentum, terwijl hij met zijn hand op een verroeste verbinding klopt. Daar moeten we nieuw staal lassen, net als bij dat hek daar. Arbotechnisch is het hier niet verantwoord meer. In de machinekamer is al het een en ander opgeknapt. Nieuwe motoren zijn geplaatst, de tandwielkasten zijn schoongemaakt, de bewegingsonderdelen ingevet en er is geverfd en gelakt. We hebben nieuwe software geïnstalleerd, zodat de schotel weer kan ronddraaien en in alle richtingen kan bewegen. Ook is er airconditioning aangebracht om de apparatuur te koelen. We werken met zo n driehonderd vrijwilligers, die ieder een taak vervullen. Sommigen komen hier elke dag. Je kunt het hier zien als één groot experimenteel laboratorium. De UT er wil ook graag studenten bij de radiotelescoop betrekken. In Enschede houdt hij zich bezig met verschillende onderzoeken, die raakvlakken hebben met de telescoop. Ik zet op de UT een onderzoek op naar short-range radio (SRR), zoals bluetooth en andere nieuwe technieken, vertelt Bentum, die de komende jaren zijn tijd vooral wil steken in onderzoek, onderwijs en het binnenhalen van nieuwe projecten. Ik wil een soort LOFAR in de ruimte bouwen. Dat is een grote uitdaging, want hoe krijg je duizenden antennes in de ruimte? We beginnen met twee satellieten ter grootte van een melkpak, die twee signalen uitzenden die we willen combineren tot één signaal. Dat noemen we interferometrie. De vraag is hoe je die signalen met elkaar kunt laten communiceren en hoe je ze terugkrijgt op aarde, vertelt hij enthousiast. Als de financiering rond is, willen we een aantal aio s op dit project zetten. Ook hebben we studenten nodig om elektronica te ontwikkelen en dingen uit te zoeken. Er moet een model komen voor het maken van één signaal met meerdere satellieten. Dat lijkt me een geweldige afstudeeropdracht. Bij deze wil ik studenten oproepen om mee te helpen. Kom maar langs! De radiotelescoop in Dwingeloo is zondag 19 oktober geopend voor publiek. Belangstellenden kunnen van tot uur een rondleiding krijgen. ADVERTENTIE De radiotelescoop gezien vanuit de lucht. Studenten nu 50% korting op de Volkskrant +gratis 6 dvd-box Buurman & Buurman Ben je uitwonend en niet ouder dan 27 jaar, ga dan naar volkskrant.nl/studenten of sms VKBUURMAN naar 2002 (verplicht tot niets). Studentenabonnement: per maand 12,50

8 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 8 donderdag 9 oktober 2008 Verkiezingen VS, rol van de media Het ScienceCaféEnschede staat op woensdag 15 oktober in het teken van de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. Op 22 november kiest Amerika zijn nieuwe leider. De twee kandidaten McCain en Obama zetten alles op alles om de kiezer voor zich te winnen. Met hulp van krant, radio, tv en internet proberen ze hun landgenoten te bereiken. Maar hoe groot is de invloed van de media zelf? Wie heeft het in Amerika voor het zeggen: is het volk nog aan de macht of zijn het de media die de keus bepalen? Het ScienceCaféEnschede maakt met twee experts van de UT een analyse. Mediapsycholoog Ard Heuvelman zoomt in op de rol van oude en nieuwe media. Politiek wetenschapper Henk van der Kolk belicht de verkiezingen vanuit het oogpunt van het gedrag van de kiezers zelf: waarop is hun stem gebaseerd? Na de inleiding is er een debat dat professioneel gemodereerd wordt door filosoof Tsjalling Swierstra. Als side-kick zal professor Petran Kockelkoren de discussie levendig houden. Woensdag 15 oktober in het Media Art Café Berlijn, Stationsplein 1 te Enschede. Aanvang: uur. Toegang gratis. elsevier Student blij met master Tachtig procent van alle masterstudenten zou dezelfde masteropleiding aan dezelfde universiteit gaan volgen, als ze opnieuw moesten kiezen. Ze zijn tevreden over hun docenten en de inhoud van de opleiding, schrijft het weekblad Elsevier. Dat staat in het jaarlijkse Elsevier-themanummer over de waardering van opleidingen. Voor het eerst heeft het weekblad in zijn enquête ook reguliere masteropleidingen meegenomen. Elsevier ondervroeg 3561 masterstudenten. De verschillen tussen de universiteiten vallen mee. Allemaal hebben ze wel een masteropleiding in huis die in een bepaald vakgebied als beste uit de bus komt. De grote Universiteit Utrecht heeft daar de meeste van. De docenten krijgen bijna overal mooie rapportcijfers en scoren ruim boven de 7. Enkele uitschieters komen boven de 8 terecht. De Maastrichtse docenten gedrag & maatschappij en hun Nijmeegse collega s van taal & cultuur krijgen zelfs een 8,2. De docenten van researchmasters oogsten nog meer applaus. Aan de Vrije Universiteit krijgen ze zowel bij taal & culuur als bij gedrag & maatschappij een 8,4. Maar er gaat niets boven Groningen, waar de docenten van gedrag & maatschappij volgens hun masterstudenten een 8,5 verdienen. Over docenten van de masteropleiding tandheelkunde aan de Amsterdamse VU en UvA zijn de studenten minder te spreken: die krijgen een 6,8 en een 6,2. Een vreemd verschil in waardering, want deze masterstudenten volgen precies dezelfde opleiding in een gezamenlijk instituut. De voorbereiding op de loopbaan krijgt lagere cijfers van de masterstudenten. Vooral de cultureel antropologen uit Nijmegen vrezen de gang naar het CWI. Zij geven op dit punt een vernietigende 2,7. HOP, Bas Belleman HBO, de topvijf Net als vorig jaar scoren de Avans Hogeschool s-hertogenbosch, de Haagse Hogeschool en drie christelijke hbo-instellingen het best in het vandaag verschenen Elsevier-studentenonderzoek. Elk jaar neemt Elsevier Thema, een bijlage van het opinieweekblad, een kwart van de 44 grootste hbo-studies onder de loep. Dit jaar is de tevredenheid gepeild van bijna vierduizend studenten, verdeeld over tien studies in de drie domeinen techniek, zakelijke diensten, economie & recht en gezondheid, gedrag & maatschappij. Elsevier vindt de vraag naar de beste hogeschool lastig te beantwoorden en benadrukt dat studiekiezers vooral opleidingen met elkaar moeten vergelijken. Toch komt een aantal hogescholen opvallend goed uit de bus, constateert de redactie. De top-14 van hogescholen die volgens de studenten over de hele breedte het best scoren ( ) wordt net als vorig jaar aangevoerd door Avans Hogeschool s-hertogenbosch: van de 19 onderzochte opleidingen kregen er twaalf een zeven of hoger van hun studenten. De Haagse Hogeschool/TH Rijswijk en de Christelijke Hogeschool Windesheim volgen met twaalf uit 23 en twaalf uit 24 goede opleidingen. Indrukwekkend zijn de oordelen over de kleine Christelijke Hogeschool Ede (acht uit acht) en de Gereformeerde Hogeschool Zwolle (vier uit vier). Opvallend is de inhaalrace van de Hogeschool van Amsterdam die tussen 2003 en 2007 voor maar één uit dertig beoordeelde opleidingen een zeven of hoger kreeg. Tevreden studenten zorgen er in 2008 voor dat de instelling met 5 uit 28 beter scoort dan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (5 uit 32). Hekkensluiters in de lijst van Elsevier zijn de Hogeschool Utrecht (vier uit 30) en de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (vier uit 23). Maar de Fontys-vestigingen en de Hogeschool Inholland hebben de top-14 niet eens gehaald. De studenten personeel & arbeid van de Avans Hogeschool s-hertogenbosch geven in 2008 het hoogste eindoordeel: een 7,9. Het minst tevreden zijn de studenten technische bedrijfskunde van de Hogeschool Inholland, die hun opleiding een 5,9 als rapportcijfer geven. Ze zijn vooral ontevreden over het rooster, het trage nakijkwerk en de manier waarop er met ze gecommuniceerd wordt. De docenten zijn in hun ogen weinig bekwaam. Bovendien laten ze steken vallen bij de stagebegeleiding. HOP, Hein Cuppen De diëtisten Paula Kuipers (links) en Marike ten Oever. Foto: Gijs van Ouwerkerk. diëtisten paula kuipers en marike ten oever actief op ut Beeld over afvallen vaak onrealistisch Dat voeding en gezond eten hot items zijn op de UT, blijkt wel uit de komst van twee diëtisten. Studenten kunnen vanaf deze week bij Paula Kuipers terecht in het medisch centrum bij de campushuisarts, voor UT-medewerkers houdt Marike ten Oever spreekuur in het Sportcentrum. De voedingsdeskundigen zijn beschikbaar voor vragen over gezond eten en hulp bij afvallen. Mignon van Dijk Eten moet wel leuk blijven Aan de populariteit van de boeken van Sonja Bakker en de vele televisieprogramma s over afvallen valt op te merken dat de belangstelling voor diëten onverminderd groot blijft. Dat is op zich niet zo vreemd, want bijna de helft van de Nederlanders heeft overgewicht. Over de fysieke gesteldheid van de UT-bevolking zijn de twee diëtisten positief. Wat mij opvalt, is dat UT-medewerkers heel erg bezig zijn met hun gezondheid. Ze letten op wat ze eten en hebben het gevoel dat ze het goed doen, constateert Marike ten Oever. Haar collega stelt dat ook studenten over het algemeen gezond leven en gelet op het aantal sportvoorzieningen op de UT, ook voldoende bewegen. Je hebt natuurlijk uitschieters naar boven of naar beneden: van die dunne meisjes aan de ene kant en jongens met bierbuiken aan de andere kant. Studenten eten meestal wel goed, maar het alcoholpercentage doet hun de das om. Hun lichaam is daardoor niet helemaal strak. Het valt hen op dat de UT gezondheid hoog in het vaandel heeft staan. Zo kenden ze allebei het fenomeen de Gezonde Week al voordat ze hier kwamen werken. Marike ten Oever was in september betrokken bij de gezondheidstesten en peilde bij medewerkers die hun cholesterol en glucose lieten meten, de belangstelling voor voedingsadviezen. We wilden elke maand een inloopspreekuur houden, maar dat is door het overweldigende succes in oktober en november uitgebreid tot twee dagdelen per maand. Elke eerste dinsdagochtend van de maand kunnen medewerkers bij mij terecht. Ze kunnen zich via de website van de UT inschrijven, vertelt ze. Een bezoek aan de diëtiste is gratis voor alle medewerkers. Tijdens het inloopspreekuur in het Sportcentrum meet Ten Oever lengte, gewicht, taille, bloeddruk en vetpercentage en geeft ze inzicht in het eetpatroon van de cliënt door hem of haar een voedingsdagboek te laten invullen. Aan de hand van dat dagboek of een specifieke gezondheidsklacht als een te hoge bloeddruk bekijk ik hoe en waarom iemand eet en geef ik gericht voedingsadvies. Ik zie vaak al snel waar het probleem zit. Mensen weten vaak niet wanneer ze zijn begonnen met het ontbijt overslaan of waarom ze iets willen eten als ze s avonds op de bank zitten. Ik ga hen uitleggen wat voeding met hun lichaam doet. Ik plan een half uur voor iedereen en bekijk dan of we eventueel een vervolgconsult inzetten. Paula Kuipers krijgt cliënten die via de campushuisarts naar haar zijn doorverwezen. Op woensdagochtend is zij op afspraak te bezoeken in het medisch centrum achter het gebouw van Acasa. Ze neemt een intakegesprek af van een uur en houdt de vervolgafspraken op een half uur per keer. De basisverzekering vergoedt vier uren. Ik heb deze week de eerste twee afspraken. Het is even afwachten hoe het loopt, aldus Kuipers, die behalve bij de campushuisarts als diëtiste werkt bij In Balans, een praktijk voor psychosociale hulpverlening en voeding- en dieetadvisering in Hengelo. Daar zie ik veel mensen met eetproblemen, zowel overgewicht als ondervoeding. Maar er komen ook mensen die bij wijze van spreken gewoon een schop onder de kont nodig hebben. Die weten zelf heel goed waar ze mee bezig zijn. Mensen eten uit emotie, voor de gezelligheid of uit verveling. Als ik weet waarom ze eten, kan ik goede adviezen geven. De diëtisten merken dat er veel verkeerde ideeën over gezond eten en afvallen bestaan. Mensen denken dat als je naar een diëtiste gaat, je te horen krijgt dat je bijna niets meer mag eten, maar dat is niet zo. Dat soort misvattingen probeer ik de wereld uit te helpen, vertelt Kuipers. Ten Oever beaamt dat. Mensen hebben een onrealistisch beeld over afvallen. Ze hebben het idee dat ze twintig kilo moeten afvallen, omdat ze vroeger een bepaald gewicht hadden. Maar als ik vraag wanneer dat was, blijkt dat jaren geleden te zijn. Je leeftijd is ook van invloed op je gewicht en dat moet je accepteren. De voedingsdeskundigen hopen dat het bezoeken van een diëtiste net zo laagdrempelig wordt als langsgaan bij een fysiotherapeut. Het idee om naar een diëtiste te gaan is hoogdrempelig. Die stap neem je pas als je erkent dat je een probleem met je gezondheid hebt. Maar ik wil iemands levensstijl niet radicaal veranderen, maar aanpassen. Eten moet leuk blijven, vindt Kuipers. Ten Oever is het met haar eens: Ik heb meer te bieden dan alleen een weegschaal. Ook voor gezonde recepten en eenvoudige vragen over voeding kunnen mensen bij mij terecht. Ik vind het belangrijk dat mensen met een goed gevoel weggaan.

9 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 9 donderdag 9 oktober 2008 Diep geschokt hebben we kennis genomen van het noodlottig sportongeval van Frank Voshol op 4 oktober Frank begon na zijn vwo-opleiding aan Bogerman te Sneek in 2006 aan zijn studie technische bedrijfskunde. Hij ging op een positieve manier met zijn studie om en zijn resultaten waren daar ook naar. We herinneren ons hem als een vriendelijke, opgewekte student. Door medestudenten wordt Frank omschreven als een vrolijke jongen, rustig en innemend, iemand waar je van op aan kon. Ook hield hij wel van een feestje. Frank speelde in verschillende voetbalteams van v.v. Drienerlo en ook daar is zijn overlijden hard aangekomen. Hij voetbalde ook bij Bolswardia. Naast voetbal lag Franks hart in de muziek. In de weekenden ging hij in de regel naar huis en speelde hij gitaar in een band in Sneek. IN MEMORIAM Frank Voshol Frank was sociaal bijzonder actief, hij deed veel vrijwilligerswerk voor onder andere projecten van World Servants. In de zomervakantie was hij voor deze organisatie nog in Zuid-Amerika om te helpen bij het bouwen van een school. Ook daar viel hij op door zijn positieve, energieke en sociale instelling. Frank zat vol plannen en initiatieven. Met zijn veel te vroege overlijden kwam daar abrupt een einde aan. Hij is slechts 20 jaar oud geworden. Wij wensen zijn familie en dierbaren heel veel sterkte met het dragen en verwerken van dit immense verlies. Namens de medewerkers en studenten van de faculteit Management en Bestuur, Paul van Loon, decaan *** Zaterdag 4 oktober jl. is tijdens een wedstrijd van Bolswardia 3 plotseling overleden Frank Voshol op de leeftijd van 20 jaar. Hij speelde ook bij v.v. Drienerlo in de interne futsalcompetitie bij Patio Roma en in de interne kunstgrascompetitie bij Holland 74. Frank was lid sinds 2006 en studeerde TBK. Voetbal is emotie met vele hoogtepunten en dieptepunten. Door die momenten samen te delen sta je sterk. Samen staan we sterk en denken we vooral aan de ouders, broer, familie en vrienden van Frank. Het bestuur v.v. Drienerlo Lezing kredietcrisis Het centrum van economische studies (CES) en de vakgroep recht, economie en governance, beide onderdeel van de faculteit Management en Bestuur, houden donderdag 16 oktober een bijeenkomst over de achtergronden van de kredietcrisis met als insteek everything you always wanted to know about the financial crisis, but were afraid to ask. De Canadees Shawn Donnelly, universitair docent European Economic Governance en TECHNIEK. De techniek liet het zondag afweten bij de eerste lezing over technologie in het Techniekmuseum HEIM in Hengelo. De computers en de microfoon werkten in eerste instantie niet, waardoor de lezing drie kwartier later dan gepland begon. Onder het motto Hightech op zondag, powered by Twente organiseert het Techniekmuseum samen met het Innovatieplatform Twente negen lezingen om regionale innovaties en technologieën voor een breed publiek toegankelijk te maken. Wetenschappelijk directeur Peter Vooijs van de UT-studierichting technische geneeskunde beet de spits af met een lezing over de virtual patient, een simulatiemodel waarmee doktoren operaties kunnen oefenen zonder echt lichaam. Foto: Gijs van Ouwerkerk gespecialiseerd in economische politiek, licht deze middag toe wat de kredietcrisis nu precies inhoudt, wat de gevolgen zijn en wat de crisis voor de consumenten betekent. Na zijn presentatie is er gelegenheid tot het stellen van vragen en zal er een discussie volgen. De bijeenkomst is van tot uur in gebouw de Spiegel, zaal zeven. De voertaal is Engels. De lezing is vrij toegankelijk. Zie ook artikel in UT-Nieuws van 2 oktober, pagina 7 ADVERTENTIE Wanted: future masters of criminal investigation Zware criminelen passen de modernste methoden en middelen toe om uit handen van de politie te blijven. De enige manier om ze te pakken is door nóg slimmer te zijn. Daarom is de politie voor de opleiding tot Master of Criminal Investigation nu op zoek naar leergierige en vasthoudende wo ers. Academici die tot de bodem willen gaan om de waarheid boven te krijgen. Je combineert de tweejarige opleiding direct met een baan bij de recherche van een regionaal politiekorps. Na succesvolle afronding ga je in de functie van recherchekundige bijdragen aan het onderzoeken en oplossen van complexe en zware misdrijven. Recherchekundige worden? Steek je licht op tijdens de voorlichtingsbijeenkomst op 23 oktober, 13 november of 18 december in Utrecht. Kijk voor meer informatie op << WAAKZAAM EN DIENSTBAAR >> Kijk op

10 utnieuws week 10/11 donderdag 9 okto tocht door het campusgroen met natuurdeskundige benno buu Dat esje en die koeien zij De groene kant van het kroonjuweel dat campus heet ligt er blakend bij. Flora en fauna zijn er voortdurend in beweging. Het groeit en bloeit dat het een lieve lust is. Tijd voor een lunchwandeling, voorzien van deskundig commentaar. Startpunt: het Torentje van Drienerlo. tekst & Foto's sandra pool Gids Benno, geboren en getogen in Enschede, is een natuurliefhebber pur sang. In zijn jonge jaren bracht hij de zomers met zijn ouders door in het groene kerkdorp Buurse en speelde er van s ochtends vroeg tot s avonds laat in de weilanden en bossen rond de kampeerboerderij. Van zijn hobby (het spelen werd later wandelen in de natuur) maakte Buursink (53) na het voltooien van de tuinbouwschool in 1974 zijn werk. Al drieëndertig jaar werkt hij inmiddels voor de gemeente Enschede in de buitenlucht. Eerst als tuinman bij de afdeling openbaar groen. De laatste dertien jaar is hij beheerder van het Abraham Ledeboerpark, vernoemd naar de textielbaron uit het grijze verleden. Het park grenst strak aan de campus. Buursink maakte de ontwikkeling van de universiteit van dichtbij mee. Wij kregen vaak praktijkles op de campus. Die lag namelijk tegenover de tuinbouwschool aan de Hengelosestraat. Benno is zeer te spreken over de inbedding van de UTgebouwen in het natuurlijke groen. Dat is knap gedaan, zegt hij vol lof. Ik denk dat menig stedenbouwkundige hiervan smult. Vooral ook omdat veel authentieke elementen bewaard zijn gebleven. De gids wijst naar de Faculty Club, rechts. De gerestaureerde boerderij heeft nog dezelfde contouren als de boerderijen die hier vroeger stonden. Het gebouw ligt prachtig verscholen achter de dikke eiken die zo n 150 jaar oud zijn. Zoiets verwacht je niet op een high tech campus. Het is uniek voor een universiteit dat medewerkers en studenten zo het bos in kunnen lopen. Links ligt gebouw Hogekamp. Je weet dat het kolossale pand er staat, maar door de bomenpartijen ervoor is het complex met bos omgeven. Mooi werk. De groene longen zijn gebruikt als rustpunt: er is er geen directe confrontatie met het scala aan gebouwen. Buursink is een kenner. Wanneer-ie het slingererende bospaadje induikt, aan het eind van de Boulevard, achter het rode fietspad, ontpopt hij zich als een wandelende natuurencyclopedie. Terwijl hij naar boven tuurt, somt-ie op: Een grove den, eik, een beuk. De analyse volgt. Dit is een mengeling van bos, ongeveer vijftig jaar geleden natuurlijk ontstaan. Hier, een Acaciaboom. Genietend: Die bloeit mooi zeg, en ruikt lekker! Inspecterend flaneert hij De zichtlijnen op de campus Een serie fruitbomen in het weiland Het rietveldje voor de Horst

11 blad van de Universiteit Twente ber 2008 rsink n uniek verder. Groene blaadjes glijden zachtjes door zijn hand. Kijk, een berk, daar een tamme kastanje en zelfs een vogelkers. Je moet er wel oog voor hebben en je afvragen: wat zie ik en wat verneem ik? Ik hoor kraaien, meesjes en merels. Wist je dat merels 32 verschillende zanggeluiden in hun repertoire hebben? Ooit is de ijsvogel op de campus gesignaleerd, weet hij, maar of het rappe felgekleurde beestje er nog steeds voorkomt, betwijfelt hij. Het vogeltje is gek op stromend water en dat is hier niet. Zelfs over omgevallen, wegrottende bomen op de grond, heeft hij een interessant weetje. Die creëren ander licht. Dat zie je direct terug in de begroeiing op de aarde. Er groeien nu bramenstruiken die veel licht nodig hebben. De Hedera zal daar verdwijnen. Deze snelgroeiende klimop houdt namelijk van schaduw. Het is belangrijk dat gesneuvelde bomen blijven liggen. Voor grondbroeders - eenden - en heggebroeders - de mus - zijn het ideale plekjes om nesten te bouwen. Of eekhoorntjes op de campus huizen? Buursink knikt: Ik denk tien tot vijftien paartjes. Ze roetsjen van boom tot boom in een gebied van ongeveer zes hectare en ze hebben zes à zeven nesten. Eentje gebruiken ze voor de jongen, de andere om in te spelen of als vluchtoord. Meestal zijn het voormalige vogelnesten die ze transformeren tot een bal en van binnen bekleden met pluisjes schapenvacht of stukjes stof. Over hun portie eten hebben ze niet te klagen: eikels, beukennootjes en dennenappels, er is genoeg. Het met bladeren bedekte kronkelpaadje komt uit bij een lange bomenlaan met rechts eiken en links beuken. Deze enorme bomen zijn zo n 120 jaar oud. Ze vormen samen zogeheten zichtlijnen: ze dwingen je in een bepaalde richting te kijken. De laan is een overblijfsel uit de tijd van weleer. Waarschijnlijk leidde deze naar een landgoed. Eén van de taaie beuken wordt geteisterd door grijs kleurige tondelzwammen, een hoefvormige schimmel die groeit op dode of halfdode bomen met de beuk als favoriet. Buursink springt omhoog in de hoop er eentje los te kunnen peuteren. Die zit stevig vast! Na enkele verwoede pogingen geeft hij het op. Dan maar zo het verhaal. Reizigers gebruikten de tondelzwam om een vuurtje te maken. Het goedje houdt hitte vast en blijft lange tijd gloeien. Zo had men altijd vuur mee onderweg. De beschadigde beuk heeft van meer te lijden dan alleen de familie tondelzwam. Een kale inktzwam nestelt zich op de schors, kleine wormen vreten zich een weg door het hout en een metselbijtje bewoont een minuscuul holletje in de bast. De gids wijst het allemaal met bezieling aan. Je kunt ontzettend veel ontdekken op de vierkante meter. Maar je moet het wíllen zien. Hoewel de boom op sterven na dood is, is het niet verstandig om em te kappen, weet Buursink. Dan verbranden de beuken ernaast. De haarvaatjes, die vlak onder de bast zitten, zullen door het vele licht dat ze ineens krijgen kapot schroeien. De wandelroute buigt naar rechts en voert langs weilanden waar een kwartet koeien smakelijk sappig hoog gras naar binnenwerkt. Het verhoogde esje en het vee zijn uniek voor de campus, vindt de gids. Trots: Welke universiteit heeft er nu koeien op zijn terrein? Met hopen mest en heideplaggen is volgens hem het stukje weiland omhoog gebracht. Agrarisch ingrijpen heette dat, bedoeld om een vruchtbare grond te krijgen. Vroeger verbouwde men hier graan. Een serie fruitbomen doorsnijdt het weiland. Waarschijnlijk appelbomen, te herkennen aan hun knoesterige vorm. Verderop ligt de nieuwbouw van Carré en Nanolab. Die acht Buursink boomverantwoord. Er is genoeg afstand tussen de eerste muur en de bomenrij ervoor. Daar is echt over nagedacht. Fluctuatie in het grondwater is namelijk funest voor bomen. Met deze ruimte ertussen zullen de oude exemplaren blijven leven. De flora en fauna is continu in beweging. Elke dag verdwijnen er wel soorten en komen er nieuwe bij. De Koninginnenpage, een prachtige dagvlinder, zien we de laatste jaren steeds vaker in Nederland. Aanvankelijk kwam het beestje alleen in de warme Europese gebieden voor. Hieraan merk je dat het klimaat verandert. Een eerste soort die zal verdwijnen, is waarschijnlijk de beuk, beweert de deskundige. Deze loofboom kan slecht tegen droogte en schuift waarschijnlijk op richting Noorwegen. Terug naar de campus met z n aangelegde vijvers bij de Horst. De waterpartijen zijn nodig om de waterhuishouding te stroomlijnen. De begroeiing langs de oevers is overigens wel natuurlijk. Mooi hè? Die bomen die over het water uitsteken? Ook de rietvelden in de beek stemmen Buursink vrolijk. Het is een prachtig waterzuiveringssysteem, puur natuur. Maar hoe het systeem exact werkt, weet ik niet. Nieuwsgierig betreedt de gids het jonge rietveld en bestudeert de meters in een plastic buis. Misschien dat het wat oplevert. Ze registreren wel iets, maar wat..? De tocht gaat verder langs de windmolenhoek. Buursink verhaalt onderweg dat de vroegere textielbaron Van Heek in zijn jonge jaren al struinde over wat nu de campus is. Hij kocht linnen op bij thuiswevers, meestal boeren. Later trouwde hij met een dochter van de landheer Lasonder die hier een landgoed bezat. Door erfgrond kon Van Heek een eigen bleekweide om het linnen te bleken, beginnen. Buursink kruist de Boerderijweg en kiest het eerste zandpad links. Nonstop ratelt hij vrolijk over de reeën in het campusbos. Nee, wilde zwijnen zijn er niet. Uilen en buizerds weer wel. Spechten ook. Die kunnen zich hier goed uitleven. Zie je, die bomen zijn meer dood dan levend. Onder de bast zitten boomkevers, torretjes, en boomkruipers. De specht peutert de insecten met zijn scherpe snavel los. Het beest heeft ook een geweldige nekwervel om die schitterende ronde gaten te hakken. Kijk, daar heb je er een paar. Hij wijst naar de ronde vormen in een boom. Het bos langs de Horstlindelaan gaat over in een dennenbos. Dé ideale vertoefplek voor eekhoorntjes, denkt de gids. De beige gekleurd steeltjespaddenstoel is nadrukkelijk aanwezig. Kijk, aangevreten door muizen of eekhoorns. Buursink graaft op z n knieën wat mos en zand weg en observeert de grond rondom de dikke eikenboom. Een zwammetje duwt z n kopje met alle macht door de aarde.. Je hebt best kans dat hier over een paar weken een heuse heksenkring opkomt. Weer aan de wandel, ontdekt de natuurgids her en der nog wat hop. Voor de bierliefhebbende student, lacht hij. Terug bij de bomenlaan keert Buursink rechtsom naar het Ledeboerpark, waar het werk wacht. Hij wijst op de dikke zwam tussen omgekapte boomstronken. Dat is mijn nieuwste ontdekking.

12 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 12 donderdag 9 oktober 2008 bit-feest in stadion Samenwerking FC Twente en UT FC Twente is van plan zich te transformeren tot een hightech sportacademie. Daarvoor zoekt de voetbalclub de samenwerking met de Universiteit Twente. Jos van Hillegersberg, hoogleraar en opleidingsdirecteur van bedrijfsinformatietechnologie, sprak afgelopen vrijdag met Jan van Halst, voetbalanalist en commercieel directeur van FC Twente. BIT viert zijn lustrum in de Grolsch Veste. Job van Regteren doceert. Foto: Gijs van Ouwerkerk eerste training skeuvel op nieuwe, snelle ijsbaan We gaan hier zeker nieuwe records rijden Erica Terpstra, Erben Wennemars en andere grootheden openden vorige week de nieuwste Enschedese sportaanwinst, IJsbaan Twente. Een paar dagen later, afgelopen dinsdag, konden de rijders van UT-schaatsvereniging de Skeuvel voor het eerst trainen. Allemaal zijn ze vol lof over de nieuwe hal. Het ijs is net zo goed als in Thialf. paul de kuyper It giet oan, grapt één van de Skeuvelrijders als hij de spiegelgladde ijsvloer opstapt voor de eerste training. Een ander weet na twee passen al dat er supergoed ijs ligt. Een voor een doen de schaatsers hun beschermhoezen af en glijden ze met hun machtige bovenbenen de eerste bocht in. Het middenterrein is nog leeg, de verf haast nog nat en de luchtkussens aan de zijkant van de baan hebben nog weinig klappen van uitglijders te verwerken gehad. Dinsdagavond luidde Skeuvel-trainer Job van Regteren het eerste seizoen in op de Enschedese ijsbaan. Veel van zijn pupillen hadden echter in de dagen daarvoor al een of twee keer op het ijs gestaan. Even ijsproeven hè, vertelt Silvie Pothof. Ze studeert af bij communicatiewetenschap en vindt het super dat de nieuwe baan er is. Het scheelt zoveel reistijd. Hier fiets je gewoon even snel heen, terwijl je vorig jaar al anderhalf uur voor de training je tas moest hebben gepakt. Voorgaande seizoenen gingen de wedstrijdrijders naar de halfoverdekte baan in Deventer om rondjes van 400 meter te kunnen rijden. Ik ben geen ijsspecialist, maar het ijs slaat hier pas na een uur wit uit, vertelt Silvie terwijl ze in de luchtkussens uithijgt van de eerste training. In Deventer was dat al na twee minuten het geval. De groeven zijn hier ook minder diep en dat schijnt goed te zijn. Een uur lang doen ongeveer vijftig Skeuvelrijders oefeningen op verschillende niveaus. Terwijl de ene groep traint op het uitglijden op één schaats, snelt in de binnenbaan een trio met synchrone bewegingen de bochten door. Na afloop verzamelt iedereen zich in de kantine voor het traditionele Skeuvel-momentje : warme chocolademelk met slagroom. Het is een snelle baan, we gaan hier zeker persoonlijke records rijden, denkt student civiele techniek Martijn Oude Vrielink. Het ijs is een stuk harder dan het Euregiohalletje waar we vorig seizoen reden. Daar had je zelfs met botte schaatsen nog grip, hier moeten ze echt goed geslepen zijn. Ik vind deze hal mooier dan Thialf. In tegenstelling tot Heerenveen is Enschede door het ontbreken van tribunes niet geschikt EK s en WK s te houden. Ook wedstrijdrijder en wbstudent Anne Minnema prijst de ijsvloer. Je kunt het ijs inderdaad vergelijken met Thialf, het is echt perfect. Ik ben blij dat we die reis naar Deventer niet meer hoeven te maken. Nu kun je ook even snel naar een publieksuur om wat trainingsrondjes te maken, vertelt hij tussen een hapje slagroom door. Lachend: De chocolademelk is het enige dat niet is veranderd. Die komt ook hier uit een automaat. Voetbal is in Nederland nog vrij traditioneel, zegt Van Hillegersberg. Kijk naar Louis van Gaal, trainer van AZ. Hij, en vele trainers met hem, analyseert wedstrijden nog met pen en papier. Jan van Halst loopt met zijn digitale videoanalyses voorop. Hij haalt beelden terug, zet cirkeltjes en lijnen om te laten zien waar het mis of juist goed ging. Volgens de opleidingsdirecteur wil FC Twente een high tech sportacademie worden. Een logische ambitie. Er kan zo ontzettend veel meer op sportgebied. Andere topclubs lopen daarin ver voor. Bij AC Milan bijvoorbeeld meet men voortdurend de spierbelasting van de spelers per wedstrijd. Hierdoor kunnen ze tijdig wisselen en blessures voorkomen. In Nederland zijn we op de goede weg. Er wordt al gemeten hoeveel kilometers een speler maakt in de negentig speelminuten, maar dat kan samen met de UT nog verder uitgebouwd worden. FC Twente staat er open voor. En we zijn immers overburen. Ook in logistiek opzicht ziet Van Hillegersberg mogelijkheden voor coöperatie. Op het gebied van elektronische kaartverkoop en de website valt nog wat te winnen. En studenten kunnen eveneens betrokken worden bij de club. Ik weet niet of je het gezien hebt, maar vorige week donderdag tijdens de UEFA Cupwedstrijd tegen Stade Rennes, waren er nog vele lege stoeltjes in het station. Adverteren op de campus en studentenkorting verstrekken zou een optie kunnen zijn om op de laatste dag nog kaarten kwijt te raken. Directe aanleiding voor het gesprek met Jan van Halst was het lustrum van de opleiding Bedrijfsinformatietechnologie, zaterdag 1 november. BIT bestaat vijftien jaar, zegt Van Hillegersberg. Dat vieren we met een alumnidag vol seminars over IT-toepassingen in de sport. Bedrijven als TNO, Philips, Emergo en Atos Origin presenteren hoe informatietechnologie de topsport verandert. Ook Jan van Halst komt spreken. Van Hillegersberg: Hij is heel enthousiast en wil graag zijn bijdrage leveren over communicatie en IT-toepassingen in de voetbalsport. Geheel in stijl sluit BIT het lustrumfeest af met een bezoek aan de topper van FC Twente tegen Ajax. We hebben daar een businesszaal gehuurd voor een borrel en diner. De aanmelding stromen binnen. De uitnodigen zijn nog geen twee dagen de deur uit of de teller staat al op veertig deelnemers. BIT-studenten, staf en alumni die willen deelnemen, kunnen zich aanmelden bij Juliette Fhij door een te sturen naar: j.fhij@utwente.nl. Aan deelname zijn wel kosten verbonden. Polderbewoner vreest overstroming niet Mensen die binnen dijkringgebieden wonen, zijn ongeruster over de aantasting van het milieu en de stijgende kosten van het levensonderhoud dan over een grote overstroming in hun regio. Teun Terpstra, promovendus bij de vakgroep psychologie en communicatie van gezondheid en risico (faculteit GW), legde bewoners van vier Nederlandse polders veertien risico s voor. Alleen over een griepepidemie maakt men zich minder zorgen dan over een dijkdoorbraak. Onderschatten bewoners van dijkringgebieden de risico s op een overstroming? Dat kun je niet zeggen. De overheid heeft de afgelopen vijftig jaar gezegd dat we ons geen zorgen hoeven te maken en dat de kans op een overstroming heel klein is. Mensen weten heus wel dat ze onder zeeniveau leven en ze beseffen dat de gevolgen behoorlijk kunnen zijn als het toch een keer mis gaat. Maar omdat de overheid constant de boodschap heeft uitgedragen dat Nederland veilig is, treffen mensen niet massaal voorbereidingen. Heeft de overheid dijkringbewoners dan slecht geïnformeerd? Ja. Risico is zowel kans als gevolg en de overheid heeft alleen gehamerd op de kleine kans dat dijken doorbreken, niet op wat de gevolgen kunnen zijn als het toch gebeurt. Het beleid was gericht op preventie en niet op voorlichting of voorbereiding van burgers op een overstroming. Dat komt mede omdat de overheid bang is dat je mensen daarmee schrik aanjaagt. Teun Terpstra onderzocht onder andere de risicoperceptie van bewoners in de polder bij het Markermeer. Wat betekent die lage risicoperceptie voor de mate waarin bewoners zich tegen schade willen verzekeren? De overheid wil dat je je tegen overstromingsschade kunt verzekeren, maar op dit moment worden geen duidelijke criteria gehanteerd wanneer de overheid schade uitbetaalt. Er heerst nog een grote mate van subjectiviteit. Uit ons onderzoek blijkt dat bewoners het niet noodzakelijk achten zich te verzekeren, omdat ze vinden dat de verantwoordelijkheid voor overstromingsschade hoofdzakelijk bij de overheid ligt. Als de overheid echter niet zou uitbetalen, hebben mensen wel veel interesse in een verzekering. We houden niet van onzekerheid en als je zo n onzekerheidsgevoel voor een klein bedrag kunt afkopen, doen we dat graag. Wat heeft dit voor gevolgen voor overheidscommunicatie? Er is een nieuwe denkrichting in het beleid waarin het misschien wel meer de kant op gaat van voorlichting. Er gaan stemmen op dat de overheid zich moet bezighouden met hoe mensen kunnen worden voorbereid op een overstroming en hoe mensen zouden reageren als het fout gaat. Dat komt terug in mijn proefschrift, waarvan dit onderzoek deel uitmaakt. Ik promoveer hopelijk voor de zomer van 2009 op risicopercepties en hoe je via die percepties gedrag kunt beïnvloeden. Paul de Kuyper

13 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 13 donderdag 9 oktober 2008 Leonard Raymakers (rechts) Robert Hogerwerf (op de fiets) Leonard Raymakers (26) staat een praatje te maken met een recruiter van Siemens. Hij is net klaar met werktuigbouwkunde en op zoek naar een starterfunctie. Ik ben afgestudeerd bij het Energieonderzoek Centrum Nederland in Petten, ik heb net een maandje vakantie achter de rug en dit was een mooie gelegenheid om eens rond te kijken naar interessante werkgevers. Voor stages is het voor mij al een beetje te laat. Er zijn hier genoeg bedrijven die WB'er zoeken, ook in de regio waar ik op zoek ben. En als je zegt dat je net afgestudeerd bent, heb je zo een lang gesprek te pakken. Ik ben wel vaker naar de Bedrijvendagen geweest, maar nu wordt het echt concreet en dat vind ik wel interessant. Ik heb me, vergeleken met voorgaande jaren, nu ook eens een keer voorbereid. Even uitgezocht welke bedrijven ik sowieso wel wilde zien, en wat meer informatie over de bedrijven die ik niet kende. Ik heb verder niet deelgenomen aan informele recruitmentactiviteiten, daarvoor kwam ik er te laat achter dat de Bedrijvendagen georganiseerd werden. Ik ben wel naar een presentatie van Van Oord geweest, zo n bedrijf levert altijd wel mooie plaatjes op. Robert Hogerwerf (23), die aan zijn derde jaar in Enschede begonnen is, werd aangetrokken door de racefietsopstelling bij CSC. Ik ben net tien minuten binnen, ik zag die fiets staan en dacht: daar moet ik even op. Ik ben nogal sportief en zit zelf regelmatig op de racefiets, dus dat trok me wel aan. Ik heb verder weinig met CSC hoor, ik ken ze eigenlijk alleen van bedrijvendagen Op zoek naar een leuke baas of stageplek Tekst: Bas Klaver en Frans van der Veeken (+ foto s) de Tour de France. Waar ik dan wel voor kom? Ik ga even bij BAM en Heijmans langs om te kijken naar afstudeermogelijkheden. Ik doe de masters civiele techniek en bedrijfskunde en dat wil ik graag combineren, en dan wel echt bij een bouwbedrijf. Dit is trouwens de eerste keer dat ik op de Bedrijvendagen in Enschede ben. Het is een prima mogelijkheid om contacten op te doen. Je moet alleen wel echt weten wat je wilt, anders kun je wel praten met zo n bedrijf, maar komt er weinig concreets uit. Maar het Samar Echouh is zeker nuttig, want ik heb mijn HBO-stage voor de opleiding weg- en waterbouwkunde via een bedrijvendag in Rotterdam geregeld. Samar Echouh (19) is HBO-studente aan het Saxion. Ze staat bij één van de stands van het Career Centre Twente (CCT) strikes te gooien op een virtuele bowlingbaan. Ik ben eigenlijk pas net begonnen met mijn opleiding personeel & arbeid op het Saxion. Onderdeel van onze opleiding is een snuffelstage. Dan ga je 10 tot 15 dagen bij een bedrijf rondkijken om te zien wat je op een afdeling personeel en arbeid allemaal kunt en moet doen. Ik zoek hier op de Bedrijvendagen naar zo n stage bij een gemeente op het gebied van integratie ofzo. En ik was net ook bij de Regio Twente, die doen ook best veel met gemeentes. Misschien dat daar iets te regelen is. Al vond ik Essent ook wel een leuk bedrijf, maar dan zou ik naar Zwolle moeten, en dat is wel even te ver voor een snuffelstage. Misschien dan toch maar iets met integratie. Irritatie over al die regeltjes Hbo-docenten ergeren zich minder dan universitaire docenten aan alle regeltjes op hun werk. Maar het ontloopt elkaar niet veel, blijkt uit onderzoek naar de regeldruk in het onderwijs. Hbo-docenten ergeren zich bijvoorbeeld aan regels voor het inroosteren van lessen, het reserveren van werkplekken, de uitvoering van de accreditatie en de urenvergoeding voor onderwijs- en ontwikkelingstaken. Universitaire docenten balen met name van de regels rond tijdelijke contracten. Die leiden tot onrust en onzekerheid, schrijven de onderzoekers. Ook de urenregistratie en het gewicht van publicaties in tijdschriften wekken wrevel. Onderwijsvernieuwing en het aanvragen van ondersteuning vinden beide groepen irritant. De regels kosten te veel tijd of ze werken niet goed. Afschaffen kan lang niet altijd. Heldere communicatie kan helpen om de ergernis te drukken, menen de schrijvers van het rapport. Docenten kregen een lijst met regels voorgelegd en moesten invullen hoe irritant ze die vonden. Op een schaal van 1 (helemaal niet irritant) tot 10 (zeer irritant) geven de hbo-docenten gemiddeld een 4,5 en wo-docenten een 4,8. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksinstituut ITS van de Radboud Universiteit Nijmegen. Er deden 161 hbo-docenten aan mee en 139 wo-docenten. In andere onderwijssectoren lag de ergernis op ongeveer hetzelfde matige niveau. HOP, Bas Belleman ADVERTENTIE Twee correcties -In het artikel over de kredietcrisis lieten we vorige week Shawn Donnelly abusievelijk vertellen dat overheden er goed aan doen banken te privatiseren. Het tegenovergestelde is juist het geval. Donnelly zou er voorstander van zijn als overheden nadenken over het nationaliseren van banken. -In het interview met techniekfilosoof Philip Brey vorige week in deze kant wordt de indruk gewekt dat zijn inaugurele rede donderdag 2 oktober is. Dat moet vandaag, donderdag 9 oktober, zijn.

14 NS biedt onverwachte ingangen voor trainees Als je NS zegt, denkt iedereen aan treinen. Maar NS is veel meer dan dat. Want welk bedrijf staat in de top 10 van de vastgoedbranche? Vormt een van de grootste retail- en horecaketens van Nederland? En is actief als internationale bouwonderneming? Ook dat is NS. Deze veelzijdigheid maakt ons tot een aantrekkelijke werkgever voor talenten die willen doorgroeien naar de functie van manager of professional. NS organiseert een Talent Clinic voor bijna afgestudeerde wo-studenten of starters met maximaal een jaar werkervaring. Ben je op zoek naar een traineeship in onder andere ICT, Inkoop, Logistiek, Marketing, P&O of Techniek? Dan is dit voor jou een mooie kans om in één dag te ontdekken wat NS in huis heeft. Het is bovendien de kortste weg om aan de weet te komen of jij kunt starten in ons Jong Talent Programma. Dus zorg dat je er bij bent. Schrijf je nu in op Explore the energy Innovatieve ideeën voor energie-efficiëntie? We leven in een tijd van een toenemende vraag naar energie en inkrimpende fossiele brandstofvoorraden met als gevolg stijgende olieprijzen en strengere milieueisen. Dit maakt duurzaam energiegebruik steeds essentiëler voor de procesindustrie. Dow Chemical loopt hierin voorop en heeft tussen 1995 en 2005 de energie-intensiteit met 22% verminderd. In 2015 willen we die met nog eens 25% omlaag hebben gebracht. Dow Chemical voert al jaren onderzoek uit op het gebied van productontwikkeling en procestechniek en is altijd op zoek naar nieuwe ideeën om efficiënter met energie om te gaan. Heb jij een baanbrekend idee om in de procesindustrie efficiënter gebruik te maken van energie en grondstoffen? Bijvoorbeeld energietransitie of hergebruik van energie. Dan kun je worden beloond met de Dow Energieprijs van Of heb je sinds januari 2007 een proefschrift over dit onderwerp geschreven? Laat je dan voordragen door je promotor of hoogleraar en win de Dow Energie Dissertatieprijs. Dow Benelux reikt twee keer uit aan de beste en meest originele ideeën. DOWENERGIEPRIJS Meedoen? Laat je dan vóór 26 januari 2009 voordragen. Meer informatie vind je op de websites en op deze laatste wordt ook de nominatieprocedure beschreven. Je kunt ook bellen naar De Dow Energieprijs wordt al sinds 1985 uitgereikt. De winnaars worden geselecteerd door een deskundige jury namens de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

15 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 15 donderdag 9 oktober 2008 ADVERTENTIE Friesland Foods Butter produceert, ontwikkelt en vermarkt boter- en boterolieproducten, melkpoeders en karnemelkpoeders met name voor de industriële markten. Boter- en boterolieproducten worden verwerkt in talloze voedingsmiddelen: van roomijs, brood, banket en snoep tot chocolade. Melkpoeder is een onmisbaar bestanddeel van honderden producten. In Lochem wordt melkpoeder gemaakt voor consumptie en voor toepassing als ingrediënt in de voedingsmiddelenindustrie. Binnen Friesland Foods Butter werken 190 mensen. Procestechnoloog die een actieve rol vervult in New Product Development Functieprofiel: De New Product Development afdeling is, in samenwerking met o.a. marketing/sales en productie, verantwoordelijk voor het traject van idee t/m de opschaling van zowel nieuwe producten als processen. Voor de implementatie van een aantal grotere projecten zoeken we een ervaren procestechnoloog, die het een uitdaging vindt de vertaalslag te maken van de informatie verkregen o.a. van de Friesland Foods Corporate Research & Development naar de verschillende boter en melkpoeder fabrieken. Uw belangrijkste taken en verantwoordelijkheden daarbij zullen zijn: Leiden van procesoptimalisatie projecten voor zowel de melkpoeder- als boter en boteroliebereiding Onderzoeken en analyseren van onderzoeksgegevens Bijhouden en beoordelen van technologische ontwikkelingen en relevante octrooien in de markt Coördineren van proces innovatie onderzoek binnen Friesland Foods Butter, Corporate Research en/of externe onderzoeksinstituten Profiel kandidaat: Academische opleiding Gedegen kennis van levensmiddelen- en of zuivelfysica en processen welke van toepassing zijn bij de bereiding van boter en melkpoeders Ervaring in het werken in multidisciplinaire projectteams en projectmanagement Goede Engelse spreek -en luistervaardigheid Informatie: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Renée Hoogenboom op telefoonnummer of of stuur uw CV naar r.hoogenboom@nutri-akt.nl Woerden Wageningen office@nutri-akt.nl UT pers.adv :20 Pagina 1 Food, Technology, Nutrition & Health 6266UT pers.adv :20 Pagina UT pers.adv :20 Pagina 1 I n fo De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, (info@utnws. utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zoveel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag uur. A lgemeen Gezocht: Simulatiepatiënten voor Technische Geneeskunde Bij Technische Geneeskunde worden studenten tot specialisten opgeleid die medische technologie optimaal benutten ten gunste van patiënten. Om studenten de gelegenheid te geven consultvaardigheden en lichamelijk onderzoek levensecht te oefenen zijn simulatiepatiënten nodig. Wij verwachten van simulatiepatiënten dat zij zich kunnen verplaatsen in patiëntrollen en passend kunnen inspelen op oefenende studenten. Verder dat zij beschikbaar zijn op een aantal dagdelen in de periode februari-juni 2009 tegen een kleine vergoeding. Voorafgaand aan de inzet als simulatiepatiënt wordt een introductietraining aangeboden. Voor vragen of aanmelding: Annelies Lovink of Paul van Katwijk, tel: , mail: a.g.lovink@tnw.utwente.nl / p.a.vankatwijk@tnw.utwente.nl. Cursus Theatervaardigheden Op 5 november a.s. organiseert de Onderwijskundige Dienst een nieuwe uitvoering van de cursus Theatervaardigheden, uitgevoerd door Erik Dekker, van bureau Greep; management- en organisatieontwikkeling. De cursus is bedoeld voor mededelingenrubriek UT-docenten die kunnen oefenen in het gebruik van hun lichaam bij presentaties en het gebruik van de ruimte. Aanmelden tot uiterlijk 15 oktober via Carola Scholten, c.p.m.scholten@utwente.nl. De cursus is voor UT-docenten kosteloos. Voor informatie over de inhoud van de cursus van Erik Dekker: Erik Smuling, tel: , e.b.smuling@utwente.nl. Workshop Creatieve denktechnieken Op 19 november a.s. organiseert de Onderwijskundige Dienst voor docenten een workshop over creatieve denktechnieken. Wij hebben daarvoor iemand van extern ingehuurd: Gilbert Kin. Aan de orde komen o.a. het creëren van een creatieve omgeving, ideeën verzinnen, selecteren en toetsen, evenals de diverse technieken daarvoor. Deelname is voor UT-docenten kosteloos. Meer informatie over de cursus bij Erik Smuling (2043), e.b.smuling@utwente.nl. Op internet kunt u ook informatie vinden over andere ODcursussen. Aanmelden tot uiterlijk 29 oktober, via bij Carola Scholten: c.p.m.scholten@utwente.nl. Workshop Spreken met je lichaam op 10 oktober In deze workshop krijg je inzicht in hoe jij overkomt en wat je sterke kanten zijn. Je gaat aan de slag met stemoefeningen, houding- en bewegingsopdrachten. Ook wordt er aandacht besteed aan hoe je een presentatie voorbereidt. Logica, 10:00-16:30 uur. Kosten: 10 euro incl. lunch. Opgave bij: Studium Generale. Tel of a.aarten-heukels@utwente.nl. Studium Generale: Lezing Een staat van onbehagen? In brede lagen van Nederland heerst een gevoel van verongelijktheid. Maar dit gevoel leidt niet zozeer tot vrijheid, trots of zelfs de wens het eigen lot te verbeteren, maar vooral tot een extreme vorm van wij/zij denken: wij zuchten onder te veel regels, zij krijgen juist te veel vrijheid om hun ellende aan te richten. Waardoor is dat gevoel juist tegenwoordig zo sterk? Is het hedendaagse Nederland zo onrechtvaardig? In deze lezing van Studium Generale wordt de staat van onbehagen geanalyseerd door Dr. Tsjalling Swierstra. (politiek filosoof en ethicus). Di. 14 okto- ber, 19:30-21:00 uur. Vrijhof/Amphitheater. Aanmelden vooraf niet mogelijk. ORATIES O raties Prof.dr. P.A.E. Brey, benoemd tot hoogleraar Algemene Wijsbegeerte, in het bijzonder filosofie van de techniek, aan de faculteit Gedragswetenschappen, over Techniek en alles wat van waarde is, donderdag 9 oktober 2008, uur, De Vrijhof. op op zoek zoek op zoek naar een andere baan? naar een een andere baan? baan? Vacatures interne werving Vacatures interne werving Skillslabmedewerker Communicatiemedewerker Technische Natuurwetenschappen (TNW) Skillslabmedewerker 38 per week (08/247) Management Technische en Bestuur Natuurwetenschappen (TNW) (TNW) Technische medewerker (38 uur per week) PhD Neuronal network behaviour resulting from brain stimulation (08/248) Technische Construerende Technische Wetenschappen (CTW) medewerker (38 uur (38 per uur week) per week) Electrical Construerende Construerende Engineering, Technische Mathematics Technische Wetenschappen and Computer Wetenschappen Science (CTW) (CTW) UD Human Resource Management 6266UT pers.adv Studieadviseur 32 Bedrijf, 11:20 uur per week Bestuur en Pagina (08/249) Technologie 1 Technische UD (BBT) UD Human Natuurwetenschappen Human Resource Resource Management Management Bedrijf, Bestuur en Technologie (BBT) Bedrijf, Bestuur en Technologie (BBT) PhD position Functional Neuroimaging (08/250) Science and Technology Onderzoeksmedewerker 38 uur per week (08/251) Meer op informatie en vacatures: zoek Meer Technische informatie Natuurwetenschappen en vacatures: Meer informatie en vacatures: P&O adviseur uur per week (08/252) Construerende Technische Wetenschappen Promovendus effectiviteitsonderzoek PCIT (08/253) Management en Bestuur naar een andere baan? Vakgroepsecretaresse onderwijs (ten minste 28 uur) (08/254) Gedragswetenschappen Vacatures interne werving Promovendus Patient involvement in RA treatment decisions (08/255) Gedragswetenschappen Skillslabmedewerker Promovendus Technische E-health Natuurwetenschappen in de Reumatologie (08/256) (TNW) Gedragswetenschappen Technische medewerker (38 uur per week) Directeur Strategie & Communicatie (08/257) Eenheid Construerende Secretaris Technische Wetenschappen (CTW) PhD position Service Mediation and Evolution (1 fte) (08/258) Electrical UD Engineering, Human Mathematics Resource and Computer Management Science Bedrijf, Bestuur en Technologie (BBT) Ervaren secretaresse 24 uur per week (08/259) Technische Natuurwetenschappen Meer informatie en vacatures: Prof.dr.ir. M.J. Groeneveld, benoemd tot hoogleraar Thermochemical Biomass Refining Technology, aan de faculteit Technische Natuurwetenschappen, over Alleen onze energie kan het gebruik van fossiele- in zonne- en biobrandstoffen veranderen, donderdag 30 oktober 2008, uur, De Vrijhof. Prof.dr. A.J. Groen, benoemd tot hoogleraar Innovatief Ondernemerschap, aan de faculteit Management en Bestuur, over Ondernemerschap: van dissonant naar oplossing!?, donderdag 6 november 2008, uur, De Vrijhof.

16 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 16 donderdag 9 oktober 2008 SPE Zo 12 oktober: Geen viering in de Vrijhof. Avondmaal, 10:00 uur, Opstandingskerk, Zonstraat 9, Enschede, voorganger ds. J. Zuurmond, Vrouwen uit Bethlehem zijn te gast (zie # Di. 14 oktober, 20:15 uur, Vrijhof, Stiltecentrum kamer 233, Zen-meditatie. # Do. 16 oktober 2008, 20:00 uur, Vrijhof, Stiltecentrum kamer 233, Diamantweg Boeddhisme meditatie. # Ga voor meer info naar of spestudentenplein.hyves.nl. Binnenlopen kan altijd. Studentenpastor Roshnee Lowtoo is op di-wo-do-middag in de Vrijhof op de 2e verdieping, kamer 245, , , spe@disc. utwente.nl. VESTINGBAR Elke dinsdag Pubquiz. 21:30 uur. Gratis deelname in teams van 4-6 personen. De winnaars krijgen een gratis rondje booze # Elke woensdag gratis film i.s.m. de Bellettrie. 21:00 uur. Programma: 15-10: The Fall, 22-10: Persepolis, 29-10: Papillon # Ook elke woensdag: 20 ct korting op speciaalbier uit fles (50 soorten). # Elke donderdag vanaf 22:00 uur, pullenavond. Pul Grolsch/ Fris: 2,50. Korenwolf/Koninck: 2,70. # Do. 9 oktober vanaf 21:00 uur: Bandjesavond nr.2. Optredens van: Eklektonaut, Enginear en The Snow Flakes. # Do. 23 oktober vanaf 22:00 uur: Tirolerfest. Goedkope pullen bier, Tirolermuziek, houten tafels en gezelligheid. # Openingstijden: zo.-di.: 21:00 uur, wo.: 20:30 uur, do.-za.: 22:00 uur. MEDISCH CENTRUM Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. tel # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: mado van uur, tel Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: mavr. van uur, tel of Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping, info@renepolman.nl, Promoties S pe Medisch centrum A ALLE FACULTEITEN lle faculteiten V estingbar Ir. D. Reidsma (EWI) over Designing interaction of annotators, embodied agents, users, and other humans, 9 oktober 2008, 13:15 uur, SP2. S. Yang (TNW) over Manipulating surface nanobubbles, 9 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. T.H. Bui (EWI) over A partially observable markov decision processes based approach for affective dialogue management, 9 oktober 2008, 16:45 uur, SP2. Drs. D.J. Fikkers (MB) over Geruisloos beleid: regio s in West-Europa en hun zoektocht naar hoger opgeleiden, 17 oktober 2008, 13:15 uur. SP2. Mw. drs. R. Verleur (GW) over Affective video on the web: exploring presentation and task effects, 17 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. Mw. I.R. Buhan (EWI) over Cryptographic keys from noisy data theory and applications, 23 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. Mw. X.Y. Ling (TNW) over From supramolecular chemistry to nanotechnology: assembly of 3D nanostructures, 24 oktober 2008, 13:15 uur, SP2. D.R. Zalewski (TNW) over Electrokinetic methods for preparative electrophoresis on a chip, 24 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. I.Y. Phang (TNW) over Marine bio-fouling surfaces: morphology and nanomechanics of barnacle cyprid adhesion proteins by AFM, 24 oktober 2008, 16:45 uur, SP2. Inschrijving Bachelor- en Mastervakken afdeling INF, semester 1, kwartiel 2 Wil je in het tweede kwartiel van het eerste semester van het studiejaar onderwijs gaan volgen in bachelor- en/of mastervakken verzorgd door de afdeling INF (vakcodes beginnend met 21 en/of 26)? Dan kun je je in de periode van ma. 6 oktober t/m vr. 31 oktober hiervoor intekenen. De intekening geschiedt via TeleTOP. Let op: inschrijving is verplicht. CTW Afstudeercolloquium TS T. Schuitemaker over Modeling and simulation of active flow control using a single dielectric barrier discharge plasma actuator, 17 oktober 2008, 14:00 uur, HR Z286. Tribology (115573) WB/ME. Studenten die het vak Tribology dit jaar willen volgen dienen dit voor 15 oktober a.s. kenbaar te maken. Opgave en inlichtingen: D.J.Schipper@ctw.utwente.nl. Oriëntatie op de masteropleiding Mechanical Engineering Ma. 13 oktober om 15:30 uur (7/8 uur) in HR C101: voordracht in het kader van de oriëntatie op de masteropleiding Mechanical Engineering (voorheen leerstoel voordracht). Aanwezigheid is verplicht voor studenten uit het laatste jaar van hun bacheloropleiding WB. De lezingen worden aanbevolen voor pre-masterstudenten en studenten van andere opleidingen die een master ME overwegen. EWI Afstudeercolloquia MTE J. van t Klooster over Controlling optical beamforming networks, 10 oktober 2008, 15:00 uur, Citadel T300. J.M. López over Dynamic service composition in an innovative communication environment, 10 oktober 2008, 15:00 uur, HO IEEE project (121158) 1e jaars EL. Periode: 4-12 nov In dit project is het uw taak om in een groep van 4 studenten een aantal technische opdrachten van hoog niveau uit te voeren. Omdat de groepen zorgvuldig moeten worden samengesteld dient u zich schriftelijk aan te melden en een paar vragen te beantwoorden. Dit kan tot uiterlijk wo. 29 oktober 2008 bij bureau onderwijs zaken in de Zilverling. Dit project is het eerste van een reeks waarin het ontwerpproces en het (samen)werken als een ingenieur aandacht krijgt. Start: di. 4 november, 8:30 uur. Nadere informatie: M. H. Schwirtz (6873/ M.H.Schwirtz@utwente.nl). Inschrijving Bachelor- en Mastervakken afdeling INF, semester 1, kwartiel 2 BIT/INF/TEL/CS/HMI. Wil je in het tweede kwartiel van het eerste semester van het studiejaar onderwijs gaan volgen in bachelor- en/of mastervakken verzorgd door de afdeling INF (vakcodes beginnend met 21 en/of 26)? Dan kun je je in de periode van ma. 6 oktober t/m vr. 31 oktober hiervoor intekenen. De intekening geschiedt via TeleTOP. Let op: inschrijving is verplicht. GW C TW E WI G W Afstudeercolloquia CW J. van Vliet over Self-regulation, heuristics and compliance. A deeper insight in the underlying process of sequential request techniques, 15 oktober 2008, 14:30 uur, Vrijhof 5. M. Badenhop over The influence of impression management on a person's self control, 15 oktober 2008, 16:00 uur, Vrijhof 5.l M. Willems over Een onderzoek naar de merkbekendheid en merkwaardering van (alcohol)merken onder jongeren van 10 t/ m 15 jaar, 22 oktober 2008, 15:00 uur, CU B103. Afstudeercolloquia MPS E. Bosman over De mens als marionet van de marketeer: zelfcontrole is de sleutel!, 15 oktober 2008, 13:00 uur, Vrijhof 5. P. Hagens over Impairments, activity limitations, participation restrictions, and coping in rheumatoid arthritis, 16 oktober 2008, 16:00 uur, CU B101. Afstudeercolloquium OWK J. Doets over De ontwikkeling en evaluatie van een opleidingsevaluatie-instrument voor de SMVBO, 17 oktober 2008, 9:30 uur, CU 238. Wetenschapswinkel - Het Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding CW master. Het Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding in Zwolle wil de communicatie met klanten van de sociale dienst verbeteren. De fraudebestrijding is verschoven van repressie naar preventie en ze willen zich meer gaan richten op het perspectief van de klant. Om fraude zoveel mogelijk te voorkomen, is het belangrijk de relatie te weten tussen het plegen van fraude en andere mogelijke factoren. De wetenschapswinkel zoekt een student die een literatuuronderzoek doet naar fraude en de verschillende determinanten die daar van invloed op kunnen zijn. Daarnaast stel je een enquête op om factoren bij klanten van de sociale dienst te onderzoeken. Begeleider: dr. Menno de Jong. Voor meer informatie: Lieke Asma (tel. 3942/wewialgemeen@disc.utwente.nl)/dr. Menno de Jong (tel. 3313/m.d.t.dejong@gw.utwente. nl). Wetenschapswinkel - De Wijngaert Consultancies PSY master. De Wijngaert Consultancies is een adviesbureau gespecialiseerd in individuele begeleiding op het gebied van zelfontplooiing. Het bureau richt zich op reïntegratie, assessment en sportpsychologie. De Wijngaert Consultancies wil een sportpsychologische vragenlijst laten ontwikkelen. Deze vragenlijst moet persoonlijkheids- en copingsaspecten meten, om zo de mentale vaardigheid van sporters te kunnen bepalen. We zoeken een student die goed kan werken met statistiek en statistische programma s en Excel, ondernemend is en affiniteit heeft met sport en diagnostiek. Begeleider:. Dr. Bernhard Veldkamp. Meer informatie: Lieke Asma (tel. 3942/wewialgemeen@disc.utwente. nl). Ontwerpen van nieuwe mediatoepassingen roosterwijziging (243121) CW B1. Het hoorcollege Ontwerpen van nieuwe mediatoepassingen (3e blok) wordt, in tegenstelling tot wat op het rooster staat vermeld, aangeboden op maandag het 5e en 6e uur in de weken 6, 7, 11 en 12. Het college is in Cubicus B209. Wat betreft de practica komt groep 3 (vrijdagmorgen) te vervallen. T.z.t. kun je je dus alleen inschrijven voor de practica van groep 1 (woensdagmiddag), groep 2 (donderdagmiddag) en groep 4 (maandagochtend). Statistiek 1 roosterwijziging (196216) CW B1. Het hoorcollege Statistiek 1 (3e blok) wordt, in tegenstelling tot wat op het rooster staat vermeld, aangeboden op dinsdag het 3e en 4e uur in de weken 6 t/ m 14. Tot en met week 12 is het college in Cubicus B209, week 13 in Spiegel 1 en week 14 in Spiegel 5. Experimental research in advertising (240240) Master CS. Het master-vak Experimental research in advertising, ingeroosterd in het tweede blok op woensdag het 1e en 2e uur, zal komen te vervallen. MB MB Afstudeercolloquia BA T. Lanhenke over Corporate venture capital portfolio management - a case study at DSM Venturing, 14 oktober 2008, 15:45 uur, SP7. J. Meester over Internationalization strategy for AmStar-Europe, 16 oktober 2008, 15:45 uur, CU B103. R.F.M. Groeneveld over The government as actor in open innovation. How the Dutch government stimulates open innovation., 24 oktober 2008, 13:45 uur, SP7. Afstudeercolloquium BSK S.B. Duijf over Een onderzoek naar de verwachte effecten van het gratis verstrekken van lesmaterialen op de transactiekosten van de middelbare scholen., 15 oktober 2008, 15:45 uur, CU B103. Afstudeercolloquia BW I.D. Kennedy over Onderzoek naar bekendheid van Voice over Internet Protocol onder studenten, 17 oktober 2008, 15:45 uur, SP6. R.R. Bruil over Verandering is vooruitgang De omschakeling van drukker naar dienstverlener., 23 oktober 2008, 13:45 uur, SP7. G. Potijk over Database marketing: basis voor de toekomst, 23 oktober 2008, 15:45 uur, HO B1224. Afstudeercolloquium ES C. Güney over A closer look at the Security and Defense Implications of the European Global Navigation Satellite System: GALILEO, 15 oktober 2008, 17:00 uur, Capitool B101. Afstudeercolloquia IE&M M.M. den Braber over Bethinking the Hospital. The value of business models for hospitals, 10 oktober 2008, 10:30 uur, Vrijhof, Amphitheater. F.D. Stive over Simulation railcargo Maasvlakte 2, 10 oktober 2008, 15:45 uur, HO B1224. V. den Ouden over Improving reference selection within bid processes. A master thesis within the sales department of Capgemini Outsourcing., 17 oktober 2008, 15:45 uur, HO K.B. Veldhuizen over Online Marketing ROI at Heineken, 24 oktober 2008, 15:45 uur, CU B101. P.J.H. Hulshof over How VMI can be successful in gas distribution, 24 oktober 2008, 16:00 uur, SP7. Afstudeercolloquium PA E. Schol over Het bonus/malus principe. Naar een overzicht van de toepassingsmogelijkheden in een D&C-contract, 15 oktober 2008, 16:00 uur, SP7. Afstudeercolloquium TBK B. Oosterloo (doctoraal) over Managing social engineering risk, 17 oktober 2008, 15:45 uur, SP7. College Functieleer éénmaal in andere zaal (290108) PSY B1, Premaster en Minor PSY. Het hoorcollege van het vak Functieleer (290108), dat verroosterd is op 20 november, wordt gegeven in een ander zaal: SP1. Integrand - Mallinckrodt Baker B.V. Mallinckrodt Baker B.V. is de internationaal gerenommeerde producent van laboratoriumchemicaliën, toegepaste reagentia en analyse technologie. Innovatieve productontwikkeling, de hoogste kwaliteitsnormen, alert inspelen op wensen van klanten zijn belangrijke succesfactoren voor de marktpositie. Binnen deze organisatie hebben ze het gevoel dat er logistiek ruimte is voor verbetering. De doorlooptijd kan worden ingekort. Zie jij jezelf dit onderzoek wel doen en wil je vanuit Deventer contact hebben met vestigingen in Afrika en het Midden-Oosten? Ga naar stagenummer 4198, of mail naar twente@integrand.nl. TNW T NW Integrand - Ferro Techniek BV Onderzoek jij de eigenschappen van warmtewisselaars en verwarmingselementen? Ferro Techniek BV is een innovatieve industriële toeleverancier die zich op verschillende marktsegmenten beweegt. De door Ferro Techniek BV geëmailleerde warmtewisselaars zijn reeds vele jaren succesvol wereldwijd ingezet. Zij zijn op zoek naar een innovatief ingestelde kandidaat die onder goede begeleiding (wel met een bepaalde zelfstandigheid) zich bezighoudt met onderzoek op het gebied van . Interesse? Ga naar stagenummer 4298, of mail naar twente@ integrand.nl.

17 STUDENT UNION Bestuur Student Union Interesse om in een commissie te gaan? Bij de Student Union komen er weer veel commissies aan, zoals Create Tomorrow. Iets voor jou? Mail naar union.utwente.nl. # Kennispark Twente en de Student Union hebben een nieuwe website gelanceerd om studentondernemers te kunnen helpen bij hun vragen over ondernemerschap: # Altijd al de lay-out van een veelbezochte website willen ontwerpen? En hierbij ook nog eens kans maken op EUR 1.000? Voor meer informatie # Kijk op hoe je binnen één minuut online je Xtra-card kunt bestellen. STUDIEVERENIGINGEN Dimensie Morgen is de Propedeuse uitreiking. Het bestuur wil alle leden die hun P hebben gehaald van harte feliciteren. # Ma. 13 oktober: halfjaarlijkse ALV. Alle leden zijn uitgenodigd. Het bestuur presenteert de halfjaarverslagen. Verder zal Michiel met goedkeuring van de ALV aftreden als penningmeester en neemt Benjamin Ziepert zijn taken over. Kom langs om te kijken hoe een ALV in z'n werking gaat. Je bent tijdens de ALV niet verplicht om actief mee te doen; meedenken/meekijken is prima. Kijk op de site voor meer informatie. # Vergeet je niet in te schrijven voor je tentamens, dit kan tot uiterlijk 14 oktober. W.S.G. Isaac Newton Na de bedrijvendagen zijn er bij Newton ook nog genoeg mogelijkheden om met bedrijven in contact te komen. Vanmiddag wordt door het Career Center Twente een borrel georganiseerd in het Stadion. # Di. 14 oktober is de excursie naar Thales. De unieke kans om een kijkje te nemen in de werkplaats van radarsystemen voor over de hele wereld. # 15 Oktober kun je een gratis lunch regelen door naar de lezing van Altran te gaan. Dit bedrijf is een technologisch consultancy bedrijf op het gebied van duurzaamheid. # Kijk voor meer info op of bel (053) C.T.S.G. Alembic Vandaag is de ALV en wissel van C.T.S.G. Alembic. Er is een borrel om 17:00 uur waar je het nieuwe bestuur kan feliciteren. # 15 Oktober is er weer het eerste ASOCT. Thema: Onderwijsstructuur van ST # 16 Oktober: Personal Efficiency Program. De PEP cursus wordt door een externe spreker gegeven. Voorafgaand een lunch en afsluitend een borrel. Kosten: 3 euro, toegankelijk voor iedereen. Inschrijven bij de Alembickamer of een mail sturen naar loco@alembic. utwente.nl. # Op de Alembickamer kun je altijd langskomen met vragen of opmerkingen. # C.T.S.G. Alembic. Tel Website: Stress Op 14 oktober is er een workshop met als thema: De wereld van de Ander. Meer informatie is te vinden op de Stress site. # Op de Stress site staan nog meer lezingen, excursies en trainingen. Check de site voor de data en om in te schrijven. # Stress gaat binnenkort op zoek naar nieuwe bestuurders. Heb je interesse? Spreek het bestuur aan, stel ze vragen of kijk op nl/kleur voor meer informatie. # Heb je zin om jezelf te verbreden naast je studie? Wij hebben genoeg mogelijkheden om je verder te ontwikkelen. Voor meer informatie; mail Freek op freek@stress.utwente.nl. CULTUUR utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 17 donderdag 9 oktober 2008 S tudieverenigingen C ultuur Audities Nederlands Studenten Orkest (NSO) Zoek jij de perfecte combinatie tussen musiceren op een bijzonder hoog niveau en je studentenleven? Het NSO is een bijzonder orkest, omdat het jaarlijks opnieuw wordt samengesteld uit studenten die zich naast hun studie aan hogeschool of universiteit bezighouden met klassieke muziek. Door middel van audities worden er ongeveer honderd studenten voor het orkest geselecteerd. De audities zullen zijn op de volgende data: Di. 21 oktober-leiden / wo. 22 oktober-eindhoven / do. 23 oktober Groningen / vr. 24 oktober Utrecht /za. 25 oktober Amsterdam. Zie ook: De Bellettrie C ultuur De Bellettrie zal op wo. 22 oktober de volgende ALV houden. Deze zal om 20:00 uur in de Drakenkelder beginnen, iedereen is uitgenodigd. En na afloop zal er zoals altijd taart aanwezig zijn. PAKKERIJ P akkerij AEGEE-Enschede Deze donderdag worden er twee activiteiten georganiseerd. Voor de mannen een heerensociëteit, voor de vrouwen een meezingbioscoop. Dit alles wordt afgesloten met een spetterend feest. # Komende dinsdag wordt Asterion omgetoverd in een karaokebar. # Meer informatie is te vinden op de website. Kom vooral langs. # Sociëteit Asterion is geopend op dinsdag- en donderdagavond vanaf 21:30 uur. # Wil je meer informatie of lid worden? Bel , mail naar board@aegee-enschede.nl of kijk op C.S.V. Alpha Do. 9 okt. is er een buitengewone sociëteitavond, de eerste van het nieuwe SB. # Vr. 10 okt. is de deadline van de volgende editie van ons verenigingsblad, de Digtus. Thema: de Flexalphaan. # Di. 14 en wo. 15 okt. zijn er onze kringen. # Do. 16 okt. organiseert Primer Plato de herfstwandeling, eerst wandelen en daarna lekker eten in de sfeer van de herfst. Later op de avond een zeer buitengewone sociëteitsavond. # Heb je interesse in C.S.V. Alpha? Kom langs in sociëteit Flux, check of mail naar senaat@csvalpha.nl. Audentis De NKT lichting is afgelopen dinsdag geïnaugureerd en dat betekent dat lichting 2008 compleet is. De eerstejaars hebben deze avond ook zitting genomen in de eerste commissies en gaan nu bezig met het vormen van jaarclubs. # Do. 9 oktober is de eerste Senaat-interesseborrel. Alle leden die zich een jaar lang willen inzetten als bestuur van onze mooie vereniging zijn hierbij van harte uitnodigt om uur. # Di. 14 oktober is de Dies- en Almanak interesseborrel, alle leden die zich hiervoor willen inzetten zijn om uur van harte uitgenodigd. # Voor meer informatie: of bel/mail de Senaat ( /senaat@ audentis.nl). A.S.V. Taste De tweede lichting heeft de kennismakingsperiode succesvol afgerond en is afgelopen dinsdag geïnaugureerd. Wij willen hen van harte feliciteren. # De twee nieuwe lichtingen zullen activiteiten met elkaar gaan ondernemen en spoedig jaarclubs gaan vormen. Wij hebben er alle vertrouwen in dat dit een actieve lichting wordt. # Binnenkort zijn de tappersinstructies. # Ondertussen zijn de voorbereidingen van het lustrumjaar in volle gang. # Met ook veel andere commissies die weer opstarten gaan we een prachtig jaar in. # Voor vragen of informatie over A.S.V. Taste of de intro, bel of mail het bestuur: ( of bestuur@ asvtaste.nl) of kijk op onze website: ( INTERNATIONAAL AEGEE-Enschede This Thursday there will be organized two activities, for the boys there will be a gentlemen s night, for the girls there will be a sing-along-cinema. At the end we will have a great party together. # Next Tuesday Asterion will be changed into a real karaoke bar. # For more information check our website. # Our pub Asterion is opened Tuesdayand Thursday night from 21:30 hrs. # More info about AEGEE? You can call us on , send an to board@aegeeenschede.nl or take a look at our website, DIVERSEN ADVERTENTIE GO NO GO Kivi Niria Kivi Niria heeft als jaarthema voor 2008 gekozen voor deltatechnologie: veilige, schone en duurzame delta. Door de gevolgen van klimaatverandering en het feit dat meer mensen in delta s wonen is dit thema actueel en van groot maatschappelijk belang. 30 Oktober 2008 is het congres ReInventing Delta Life. Verschillende ingenieursdisciplines verlenen hun medewerking hieraan en laten zien wat de nieuwste technologieën zijn op het gebied van deltatechnologie. Het plenaire programma staat in het teken van Deltatechnologie: kennis voor leven in deltagebieden. In workshops wordt ingegaan op de laatste technologische ontwikkelingen en de maatschappelijke inpassing daarvan. Meer informatie op CD-Uitleen I nternationaal D iversen Nieuwe aankopen, voor iedereen te leen. Pop: 1.Novastar-Almost Bangor; 2.Blof- Oktober; 3.John Mellencamp-Life, Death, Love & Freedom; 4/5.Diversen-50 Jaar Nederpop; 6.Maarten van Roozendaal-Het Wilde Westen; 7.Lambchop-Oh; 8.Alan Parsons Project-Laatste remaster-worp: Eve, Ammonia Avenue & Gaudi; Blues: Congregation-idem; Jazz: I Compani-Fellini; Klassiek: Alberto Ginastera-Concert voor Strijkers; Wereld: Colombiafrica-Voodoo Love Inna Champeto Land; DVD: Dream Theater-Chaos In Motion. Deze en zo'n andere CD's, DVD's, SACD's en LP's, op de 1ste etage van de Openbare Bibliotheek, hartje Enschede. Koop en reserveer on-line. Zie: Tel.: Bent u druk bezig met de organisatie van een fantastisch evenement op de Campus en krijgt u het financiële plaatje (nog) niet helemaal rond? Doe dan een beroep op het Universiteitsfonds. Wij bieden financiële ondersteuning bij de organisatie van wetenschappelijke, culturele en sportieve evenementen. Kijk op onze site voor meer informatie: Postbus 217, 7500 AE Enschede Studentenrestaurant Maandag 13 oktober Cordon bleu, Twentse gehaktbal, Vegetarische schnitzel Paprikasaus Romanobonen, Macedoine de legumes Frites, Gekookte aardappelen Rauwkost Dessert naar keuze Dinsdag 14 oktober Varkens saté, Kipfilet, Gevulde Courgettes Satésaus, Kruidensaus Sambalboontjes, Doperwten Rijst, Pommes kroket Rauwkost - Dessert naar keuze Woensdag 15 oktober Gebakken visfilet, Duitse biefstuk, Tomaat met mozzarella Bearnaisesaus, Uiensaus Wortelen, Broccoli mix Vlaamse frites Rauwkost - Dessert naar keuze Donderdag 16 oktober Schouderkarbonade, Kipfilet madras, Tofu madras Jus, Kerrysaus Rodekool, Schorseneren Gekookte aardappelen, Rijst Rauwkost - Dessert naar keuze Vrijdag 17 oktober Varkensfilet, Tartaar, Omelet kaas Tomatensaus, Rodewijnsaus Bomfemme garnituur, Sperziebonen Pommes kroket Rauwkost - Dessert naar keuze 'De Stek' Maandag 13 t/m vrijdag 17 oktober Hap aan de Tap Schnitzel met champigon roomsaus Frites en rauwkost Superhap Vis lasagne met rauwkost For the English menu: studentenrestaurant Openingstijden Studentenrestaurant: Ma. t/m vr. 11:30-19:00 uur. Warme maaltijden zijn verkrijgbaar tussen 12:00-13:30 uur en 17:00-19:00 uur. Openingstijden De Stek: Ma. t/m vr. 17:00-19:30 uur. Voor meer informatie: UT-Catering: Reserveringen Faculty Club en De Stek online via

18 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 18 donderdag 9 oktober 2008 Gras en noppen Sportief gaat het goed met voetballend Drienerlo, althans op het veld. Het eerste zaalteam staat al een aantal weken droog. Afgelopen weekend vloog de ploeg tegen ZSW uit Wijchen met 5-3 uit het bekertoernooi. En dus balende gezichten in de zaal. Hoe anders is het bij de mannen en vrouwen op het veld. De mannen, trotse koploper in de competitie, klopten afgelopen weekend Hardenberg met 2-1. De dames rekenden af met Achilles. En hoe: vijf treffers voorin en achterin de boel op slot. Voorlopig winnen noppen en gras het van piepende zolen op een harde ondergrond. Foto: Gijs van Ouwerkerk Snel en onvoorspelbaar Ze is de enige badmintonnende studente binnen het eerste team van DBV Diok. Haar teamgenoten zijn medewerkers op de UT. Een paar jaar ouder ook, maar van dat leeftijdsverschil zegt Stoeldraijer Lisa Stoeldraijer: Er spelen twee teams in onze competitie die te sterk zijn voor ons. Van alle andere teams kunnen we winnen. Foto Gijs van Ouwerkerk. in de praktijk bar weinig te merken. Of het moet zijn dat zij misschien iets meer bezig zijn met huizen en gezinnen. Maar na elke wedstrijd gaan we gezellig samen eten of een biertje drinken en ik kan de volgende dag nog wel eens uitslapen en zij niet, aldus de studente. Vanaf haar veertiende is badminton haar sport. Ze is geen speelster van technische hoogstandjes en moet het eerder hebben van snelheid en inzicht. Lisa Stoeldraijer is een type speelster dat haar opponente op het verkeerde been kan zetten. Letterlijk dus. Grillig en onvoorspelbaar en die wapens zijn nu eenmaal lastig te bestrijden. Bovendien zegt ze baat te hebben bij de trainingen van Ron Michels, die bovendien zelf ook in het team van Stoeldraijer speelt. Met Michels heeft de ploeg een gelouterde speler aan boord. Hij speelde ooit op de Olympische Spelen en bouwde in die periode een imposante staat van dienst op. Deze ervaren trainer weet bovendien de verborgen kwaliteiten van Stoeldraijer naar boven te brengen. Het leverde haar dit seizoen al twee gewonnen partijen op. Bijna net zoveel als vorig jaar in een heel seizoen. Er is dus progressie geboekt. Naam: Lisa Stoeldraijer Leeftijd: 22 jaar Studie: werktuigbouwkunde Sport: badminton Club: DBV Diok Ik voel dat ik sterker word, maar het niveau in de derde divisie is behoorlijk hoog en toch is dit het niveau waar wij met Diok thuis horen. De tweede divisie is voor ons te hoog gegrepen. Dat moeten we gewoon niet willen. De studente denkt haar ploeg aan het eind van dit seizoen op een derde of vierde plaats terug te vinden. Er spelen twee teams in onze competitie die simpelweg te sterk zijn voor ons.van alle andere teams kunnen we winnen en we zijn het seizoen met twee zeges natuurlijk prima begonnen. De kracht bij Diok is vooral Gerben Schreurs tweede op NSK Triatleet Gerben Schreurs van Aloha greep de tweede plaats op het NSK duathlon in Groningen. Schreurs moest alleen Sven Strijk voor laten. De tweede plaats van Schreurs op het NSK was goed voor een vijfde tijd in het algemeen klassement. Jan Roelf Heerssema veroverde een tiende plaats in het algemeen klassement en werd vijfde op het NSK. Succes voor Aloha was er ook in Breda. Daar liep Remi Boon een persoonlijk record op de tien kilometer in DIOK wint eerste thuiswedstrijd Het eerste badmintonteam van Diok, uitkomend in de derde divisie, heeft de eerste thuiswedstrijd van het seizoen gewonnen. Tegen de te danken aan de mannen die in de regel beduidend meer partijen winnen dan de dames. Feitelijk is dit al jaren zo binnen de club. Daarom is het ook wel lekker af en toe eens een wedstrijdje te winnen. Al is het maar voor je gevoel, zegt ze. Eén van de grootste kwaliteiten van de UT studente is haar doorzettingsvermogen.vorig seizoen kreeg ze de shuttles vaak links en rechts om de oren. Maar ondanks dat verliet ze het veld steevast met opgeheven hoofd. Ik ben zeker niet blij om te verliezen, maar ik ga zeker niet bij de pakken neerzitten. hoofdmacht van Ulftse BC werd het afgelopen zaterdag 5-3. Alle vier de dubbelpartijen werden in het voordeel van Diok beslist. Het vijfde en laatste punt werd behaald in het tweede mannenenkelspel. Teams twee, drie en vier waren minder succesvol. Diok 2 en 3 verloren hun thuiswedstrijd allebei met 5-3 van respectievelijk Denekamp 1 en De Lobbers 1 uit Wageningen. De uitwedstrijd van Diok 4 tegen Drachten 2 ging met 6-2 verloren. Vakgericht klopt Phenix De korfballers van Vakgericht klopten Phenix 72 uit Goor met Na twintig minuten ging de ploeg al met 5-1 aan de leiding. Goor wist de schade bij rust te beperken tot 7-3. Maar begin tweede helft bouwde de UT-ploeg de voorsprong uit naar 93. Phenix kwam weliswaar nog terug in de wedstrijd, maar dat was onvoldoende voor de winst.

19 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 19 donderdag 9 oktober 2008 Violen + Bas Het trio Twee Violen en een Bas speelt in Folkclub Twente een muzikaal amusement uit het Holland van de 17 e eeuw: Het Huys te Sinnelust. In Huys te Sinnelust, de oudste muziekherberg van Amsterdam, gaat werkelijk alles over de rijk beladen eettafel. Het trio vertelt en acteert hun avonturen uit die tijd. De twee violisten en de bassist spelen op een manier die vroeger erg gebruikelijk was: veel improvisatie in melodie en begeleiding. Ze brengen instrumentale muziek ten gehore met titels als O Minnelust en k Heb meenigh Pint en Kan. Het Huys te Sinnelust van Twee Violen en een Bas. Vrijdag 10 oktober om in De Roef, Pastoor Geermanstraat in Enschede. ZtZoy Twee actrices spelen en fantaseren over beeldhouwster Camille Claudel ( ). Al van jongs af aan was zij gefascineerd door klei en steen, Rodin herkende haar talent en vroeg haar voor hem te komen werken. Al snel ontstond er een liefdesrelatie tussen de twee, ondanks het grote leeftijdsverschil. Later ervaart Camille de relatie als een vloek, ze zal nooit met Rodin trouwen. In de collageachtige voorstelling Camille, een vrouw, een leven kruipen de twee actrices van de groep ZtZoy afwisselend in de huid van Camille Claudel. Camille, een vrouw een leven van ZzZtoy. Zaterdag 11 oktober om uur in het Vestzaktheater in Enschede. EigenWijs Zondag 12 oktober treedt het oratoriumkoor EigenWijs Twente op in de Mariakerk in Enschede. Het koor zingt de meeslepende Messe Solenelle de St. Cecilia van Charles Gounod en de bekende Krönungsmesse van Mozart die barst van de vitaliteit en energie. Tijdens het optreden wordt EigenWijs Twente begeleid door het in grote bezetting aantredende VU Orkest Amsterdam en een aantal solisten. Concert Mozart en Gounod van EigenWijs Twente. Zondag 12 oktober om uur in de Mariakerk te Enschede. Saxofonist Bo van de Graaf. Foto: Flip Franssen Mobieltje aan a.u.b. Vrijwel elk concert begint met het vriendelijke doch dringende verzoek aan de bezoekers om hun mobieltje uit te schakelen. Maar niet aanstaande maandag bij het broodje Cultuur SMS In Concert. Het publiek speelt dan juist een belangrijke rol door via sms jes opdrachten te geven aan de muzikanten. Het is een compositie die je met het publiek maakt. Paul de kuyper SMS In Concert van de groep I Compani is het enige concert waar je je telefoon aan kunt houden. Elke bezoeker geeft in korte sms jes opdrachten aan de band, bijvoorbeeld speel een gevoelig duet tussen viool en slagwerk of graag een bassolo in het snelste tempo. Deze opdrachten worden door een veejay geselecteerd en op een scherm geprojecteerd en vervolgens een voor een uitgevoerd door de muzikanten. Er bestaat tegenwoordig geen tv-programma meer waarop je niet via sms kunt reageren, vertelt bandleider en saxofonist Bo van de Graaf over hoe het idee voor zijn smsconcert is ontstaan. De afgelopen jaren hebben we vaker geprobeerd het publiek te betrekken bij uitvoeringen en dit is daar het resultaat van. Het optreden in de Vrijhof is de tweede keer dat I Compani zijn sms-concert speelt. De try-out vond plaats op de Uitmarkt in Amsterdam. Van de Graaf: Het was heel spannend wat er zou gebeuren. Na een half uur stonden we allemaal met het zweet op ons voorhoofd. Je hebt geen benul wat voor ideeën het publiek krijgt. We ontvingen de raarste opdrachten. Als mensen creatief zijn kunnen ze bizarre dingen bedenken. De bezoekers worden bij het sms en van de opdrachten een beetje bij de hand genomen. Iedereen vindt op zijn stoel een A4 tje met een uitleg uit welke stijlen ze kunnen kiezen. Maar het publiek wordt vooral ook gestimuleerd zelf dingen te bedenken. Niet alle opdrachten kunnen uitgevoerd worden. Op de Uitmarkt kregen we 150 sms jes in een half uur. Er is een veejay die selecteert. Anonieme geilheden of flauwekul van mensen die de groeten willen doen, vallen af. Maar verder kan alles. Mits leuk geformuleerd kunnen we zelfs een muzikaal huwelijksaanzoek uitvoeren. De veejay bepaalt wanneer de band overschakelt naar een nieuwe opdracht. Dat kan na vijftien seconden, maar soms krijgen we ook wel twee minuten de tijd. Bijvoorbeeld als er gevraagd wordt om een lekkere vette blues, aldus Van de Graaf. De band speelt non-stop, dus tijd om tussendoor te overleggen is er niet. Alles wordt geïmproviseerd. Dat is spannend, vertelt de bandleider. Je moet elkaar goed aanvoelen en constant opletten. Maar voor het publiek is het net zo spannend. Zeker als ze gaan reageren op elkaars opdrachten. SMS In Concert is een soort compositie die je met het publiek maakt, alsof er 150 componisten aan één stuk werken dat ter plekke uitgevoerd wordt. SMS in Concert, I Compani, maandag 13 oktober uur in het Amphitheater van de Vrijhof. Zie ook: Jazz De musici van Narcissus featuring Jozef Dumoulin & Guillermo Celano worden gerekend tot de grootste talenten van een nieuwe jazzgeneratie. De jonge groep Belgische en Nederlandse musici staat voor krachtige en sprankelende muziek. Jazz Podium Drienerlo organiseert maandagavond een optreden van Narcissus in het Amphitheater van de Vrijhof. De jazzmusici spelen over de hele wereld en een deel van de groep is daarom in de VS gaan wonen. Bijzonder is dat Narcissus alleen eigen stukken speelt. Daaruit ontstaan bovendien vaak creatieve improvisaties. Narcissus featuring Jozef Dumoulin & Guillermo Celano. Maandag 13 oktober in het Amphitheater van de Vrijhof om uur. Bigbands De twee bigbands van de UT treden komende woensdag samen op. Utmost Bigband, dat uitsluitend uit studenten bestaat, kent een grotendeels nieuwe bezetting. In het Far East Jazz Orchestra spelen ook niet-studenten. Samen brengen de twee bands een gevarieerd programma ten gehore. De bigbands willen graag de bigbandmuziek onder de aandacht brengen van de nieuwe studenten. Daarom is bij dit eerste concert van het seizoen de toegang voor eerstejaars van zowel UT als Saxion gratis. Jazzconcert Utmost Bigband & Far East Jazz Orchestra. Woensdag 15 oktober om uur in het Amphitheater van de Vrijhof. Touché In oktober een nieuw optreden in de tour van afstudeervoorstellingen van de Amsterdamse Theater Academie. In Touché neemt Jimmy Roemer je mee op reis door zijn vaderland, zijn moederland, zijn cultuur, zijn gewoontes, zijn vooroordelen, zijn immigratie, zijn integratie, zijn assimilatie. Hij voelt zich autochtoon maar is allochtoon, hij moet als ongewenst persoon het land verlaten en afkicken in zijn geboorteland. Geïnspireerd door zijn persoonlijke ervaringen, hedendaagse maatschappelijke gedachten en de 18 e -eeuwse filosoof Voltaire vertelt hij vol passie zijn verhaal. Touché van Jimmy Roemer. Maandag 20 oktober om uur in het Amphitheater van de Vrijhof. Donderdag 9 oktober Muziekcafé De Cactus, Pastoriestraat 37, Hengelo: Afslag Oele. Deze achtmansformatie speelt nummers uit de jaren 60 en uur. Toegang: gratis. Vrijdag 10 oktober Muziekcentrum: Orkest van het Oosten Rebel Piazzolla Schumann + optreden van bandoneonist Carel Kraayenhof uur. EUR 27.50/25/ Binnenstad Hengelo: Bluesfestival. Start i/h Rabotheater. Om uur optreden van Homesick and the Louisiana Men. EUR De Roef, Pastoor Geertmanstraat 17, Enschede: Folkclub Twente: Twee Violen en een Bas Het Huys te Sinnelust. Het trio blaast oude Nederlandse muziek nieuw leven in uur. EUR 12/9. Zie deze pagina. Zaterdag 11 oktober Het Vestzaktheater: ZtZoy - Camille, een vrouw, een leven. Toneelvoorstelling waarin de actrices afwisselend in de huid van Camille Claudel, beeldhouwster/leerlinge en partner van Auguste Rodin uur. EUR Zie deze pagina. Nix BBBlues Club: Jimmy Bowskill (CAN). Blues met rockinvloeden uur. EUR 12/8. Zondag 12 oktober Mariakerk, Enschede: Oratoriumkoor EigenWijs Twente. Het koor zingt werk van componisten Gounod en Mozart uur. EUR 20/17.50/10/5. Zie deze pagina. Metropool, Hengelo: Dommelsch Clash of the Cover Bands. Bandcontest uur. EUR 10/8.5. Zondag 12 oktober en maandag 13 oktober Concordia: Bergmania Persona. Zweedse film over een actrice die haar spraakvermogen verloren heeft en uitrust in een zomerhuis a/d kust. Zo.: uur. Ma.: uur. EUR Donderdag 16 oktober t/m donderdag 20 november Openbare Bibliotheek, Pijpenstraat 15, Enschede: Bruggenbouwers in wereldreligies. Lezingenreeks van s t a d Volksuniversiteit Enschede i.s.m. Openbaar Bibliotheek Enschede uur. EUR 4. Vrijdag 17 oktober Grote Kerk, Enschede: Eva de Roovere Over en Weer. Muziektheater. Bekend van o.a. haar optreden in het voorprogramma van Ilse De Lange en i/h tv-programma Mooi! Weer de Leeuw uur. EUR 20.75/18.25/ Tot en met zaterdag 18 oktober SBK Hengelo, Molenstraat 16, Hengelo: Expositie Mareike Geys. Aquarellen. Surrealistische landschappen en tegelschilderijen. Wo. t/m vr.: uur. Za.: uur. WC De Zuidmolen Enschede: ikenschede [1]. Tentoonstelling van Enschedese kunstenaars uur. Open: do uur; vr uur; za uur; koopzo uur. Ikenschede [2]: t/m ikenschede [3]: t/m Dinsdag 21 oktober Rabotheater, Hengelo: The Chippendales Feel the Heat uur. EUR 35. Donderdag 30 oktober Van Heekplein, Enschede: Enschede pleinconcerten Ladies of Soul. Met The Three Degrees, Big, Black & Beautiful en Swinging Soulmachine. EUR 25. Tot en met zondag 2 november 21Rozendaal, Enschede: Mirjam de Zeeuw Schone stof. Tentoonstelling waarin het resultaat van een onderzoek van de wijk Roombeek gepresenteerd wordt, incl. gesprekken met bewoners en een project met kinderen i/d wijk. Do. t/m zo.: uur. Tot en met zondag 9 november Rijksmuseum Twenthe: Tentoonstelling Ine Vermee. De werking en eigenschappen van kleuren staan centraal in deze expositie. Di. t/m zo. en feestdagen: uur. EUR 6/4/3 (t/m 18 jaar gratis). Donderdag 9 oktober Amphitheater, Vrijhof, grote expositieruimte: Opening tentoonstelling Fernwasser - werk van Anne Semler. Tekeningen en schilderijen, gemaakt vanaf Dromen, ervaringen en fantasie lopen door elkaar heen en vormen een eigen wereld uur. Toegang: gratis. Zondag 12 oktober Agora, Vrijhof: Faruk Dikici - Rauwe veldsla(g) met gebakken soldaat 8+. Jeugdvoorstelling over een kok die meereist met een groep soldaten uur. EUR 6.5/4. Kaarten verkrijgbaar via Podium Twente. Amphitheater, Vrijhof: Theater Lejo Dag hand 3+. Jeugdtheater. Poppenspel met handen uur. EUR 6.50/4. Kaarten verkrijgbaar via Podium Twente. Maandag 13 oktober Amphitheater, Vrijhof: Jazz Podium Drienerlo 13e Jazzdag in de Vrijhof. I Compani presents SMS In Concert. Het publiek SMS t per telefoon opdrachten naar de veejay per mobiele telefoon, uur. EUR 5/3/1. Zie deze pagina. Amphitheater, Vrijhof: Jazz Podium Drienerlo - Narcissus Quartet & Jozef Dumoulin, EUR 5/4/2. Zie deze pagina. Dinsdag 14 oktober Amphitheater, Vrijhof: Studium Generale Een staat van onbehagen? Lezing over het gevoel van verongelijktheid dat in brede lagen van Nederland heerst. Door Dr. Tsjalling Swierstra (politiek filosoof en ethicus) uur. Toegang: gratis. Aanmelden vooraf niet mogelijk. Woensdag 15 oktober Amphitheater, Vrijhof: Jazzconcert met de Utmost Bigband en het Far East Jazz Orchestra uur. EUR 4/2. Gratis toegankelijk voor eerstejaars UT-studenten. Zie deze pagina. c a m p u s Zaterdag 18 en zondag 19 oktober Vrijhof: Nederlands studentenkampioenschap (NSK) theatersport. Uit heel Nederland komen theatergroepen van universiteiten en hogescholen naar de UT voor een weekend lang improvisatietheater. De scènes worden beoordeeld door een deskundige jury en het beste team gaat naar huis met de DUC: de pluche eend die de mascotte is van het NSK. Start toernooi, za uur. Maandag 20 oktober Amphitheater, Vrijhof: ATA on tour #2. Tour waarin de vier beste afstudeervoorstellingen van de Amsterdamse Theater Academie worden getoond. Ditmaal Jimmy Roemer met zijn voorstelling Touché uur. EUR 5/3/1. Zie deze pagina. Maandag 27 oktober Amphitheater, Vrijhof: Vloeistof: Hondengeluk. Spannende dansvoorstelling van Vloeistof en 2movedancecompany om, door en over een auto uur. EUR 5/3/1. Op vertoon van je Xtra-card mag je gratis een introducé meenemen. Maandag 3 november Amphitheater, Vrijhof: Ali Galidi & Jan-Pieter Muziek en poëzie uit Oost en West uur. EUR 5/3/1. Op vertoon van je Xtra-card mag je gratis een introducé meenemen. Culturele cursussen Vrijhof Cultuurcentrum biedt elk half jaar ruim 35 culturele cursussen en workshops. Er zijn nog plaatsen vrij. Aanmelden via Voorwaarde: in bezit van Xtra-card. Start cursussen: wk 40, 2e cyclus wk 5 (jan. 2009). Informatie: Joke Sanchez, /joke.sanchez@ utwente.nl. Kunstuitleen Bestemd voor UT-medewerkers en -studenten. Open: elke di. en do. van uur en op afspraak. Vrijhof kamer 136, 1e verdieping. Informatie: Tessa Lieffering, tst. 5746, t.lieffering@utwente.nl.

20 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 20 donderdag 9 oktober 2008 Studentenleven Egyptisch Even een break voor de vier aspirant-leden van damesdispuut Bastet. De hele ochtend studeerden ze in de bibliotheek. In gele T-shirts én paarse hoofdband. Dat wel. Want die moeten ze tijdens hun gehele inauguratie aan. De hoofdband weliswaar alleen met activiteiten. Maar dat zijn er heel wat, al zes weken lang. En ze hebben er nog zeker drie te gaan. Wat ze moeten doen is top secret. Maar één tipje van de sluier mag wel naar buiten. Het heeft iets met Egyptische methodologie te maken. Foto: Arjan Reef Over en... Runderlap Zelfgemaakte pizza Altijd geslaagd en lekker Moeilijkheid: Inleiding: Gemakkelijk, snel, lekker en nog niet eens ongezond. Wat wil je nog meer? Vooruit; het is ook nog eens de perfecte maaltijd om voor de TV te nuttigen: Pizza. Deze week geen slappe diepvriespizza of koude bezorgtroep, maar een ovenverse zelfgemaakte topper. Hoewel de Italianen nog steeds ruziën over de oorsprong van de pizza, zijn ze het er wel over eens dat de Italiaanse pizza s de beste zijn (maarja, de Fransen vinden de Franse wijn ook het best). Enfin, de ideale pizza heeft in ieder geval een dunne, knapperige bodem en geen dikke slappe Amerikaanse bodem. De pizzavariant met ciabatta mag eigenlijk geen pizza heten, maar zou je met wat fantasie een bruschetta kunnen noemen. Ingrediënten: 4 kant-en-klare pizzabodems (of 2 Turkse broden of 2 ciabatta s) 1 pakje gepelde tomaten 3 tomaten 1 ui 1 teentje knoflook Italiaanse kruiden (liefst vers: basilicum, oregano) Peper / zout Zakje kaas Bakpapier voor SPEK & BONEN 4 personen Pizzavulling, bijvoorbeeld: paprika in reepjes gesneden, plakjes champignon, plakjes tomaat, uienringen, ham, salami, gerookte zalm, tonijn, olijven, kappertjes, ansjovis, mozzarella, ananas, banaan (doe je ding) Bereiding: Haal de ovenplaat uit de oven en bekleed deze met bakpapier. Verwarm de oven voor op 200 graden. Snijd de tomaten, ui, knoflook en kruiden in stukjes en meng deze in een kom met de gepelde tomaten. Voeg peper / zout toe en prak het geheel tot een saus. Leg de bodems neer op het bakpapier (in geval van broden: snijd deze open) en besmeer deze ruimschoots met het tomaten mengsel. Beleg de pizza met ingrediënten die je lekker vindt en doe de kaas bovenop. Bak de pizza ongeveer minuten in de voorverwarmde oven. Als je oven niet overal even warm is, ruil de verschillende pizza s dan halverwege van plaats. Giet voor het serveren eventueel nog een scheutje olijfolie (bijvoorbeeld met chili peper smaak) over de pizza. Tip: Verschillende tuinkruiden (basilicum, Redactie: Joris van Hoof en Willem Pieterson oregano, tijm, salie, peterselie) kun je prima zelf kweken. Koop in de supermarkt of bij het tuincentrum plantjes en plaats deze op een zonnige en warme plek, gewoon in tuinaarde. In de zomer kun je ze ook buiten zetten. Drank: De Italianen drinken (verrassend) bier bij hun pizza. De dranktip is dan ook om een lekker koud pilsje te pakken. Geen zin in pils? Neem in de zomer een Weizen en in de herfst een Dunkelweizen, bijvoorbeeld van Grolsch, maar authentieker (en lekkerder) zijn de Weizen uit Duitsland, bijvoorbeeld Weihenstephan of Erdinger (te koop in Gronau of bij de slijter). Wist je dat? Vroeger in Italië de dames die op zoek waren naar een geschikte man om te trouwen, als teken hiervan, opzichtig een pot met basilicum voor het keukenraam zetten. Pas dus wel een beetje op met zelf basilicum kweken, voor je het weet krijg je oneerbare verzoeken in de bus! weekblad van de Universiteit Twente nummer 29 donderdag 9 oktober 2008 UT N I E U W S Sport moet weer het uithangbord van de UT worden 18 Beeld over afvallen vaak onrealistisch Mobieltje aan a.u.b. ADVERTENTIE Uitkijken met oversteken... werk maken van kennis Deal met ijsbaan HIGH TEA. Een keurig gedekte tafel, hip wit met oranje, thermoskannen heet water, allerlei smaken thee, etagères vol zoete lekkernijen, schaaltjes met sandwiches - bruin of wit - belegd met rauwe ham, zalm of kaas. Alles was afgelopen dinsdag in de Bistrozaal van de Broeierd in kannen en kruiken om van het informeel recruiten - een high tea met afgevaardigden van SRON (Netherlands Institute for Space Research) - een smakelijk succes te maken. Maar van de veertien studenten die zich voor deze bedrijvendagenactiviteit hadden opgegeven kwamen er slechts twee opdraven.twee anderen hadden zich netjes afgemeld. En de anderen? Geen idee, zegt de zichtbaar teleurgestelde organisator Hans Bakker van de Bedrijvendagen. Ik heb ze gisteren nog een sms als reminder gestuurd en er nu achteraan gebeld, maar ik krijg ze niet te pakken. Wat rest is een aangeklede, doch lege tafel. Eén lichtpuntje was er wel: de twee écht geïnteresseerde studenten kregen in elk geval de volle aandacht. Foto: Arjan Reef Student dood na kopduel Frank Voshol, een 20jarige student technische bedrijfskunde, is afgelopen zaterdag overleden na een kopduel in de voetbalwedstrijd BolswardiaNOK in zijn woonplaats Bolsward. Voshol was ook lid van de studentenvoetbalvereniging Drienerlo. Daar is geschokt gereageerd op zijn overlijden. Toen het nieuws ons bereikte, sloeg dat in als een bom, vertelt Frans Bos, vice-voorzitter van Drienerlo. Frank was een vrij fanatieke voetballer, al kende ik hem niet heel persoonlijk. Hij voetbalde twee competities door de week en een competitie in het weekend. Het is ongelofelijk dat dit kon gebeuren. We voetballen immers allemaal en doen allemaal aan kopduels. Dat zet je dan wel even aan het denken. Een afvaardiging van de studentenvoetbalclub, waaronder het zaalteam van Frank, zal vandaag (donderdag) aanwezig zijn bij de begrafenis. Ook wordt dit weekeinde een minuut stilte gehouden voor aanvang van de wedstrijden. Alle trainingen gaan deze week wel door. het Career Centre Twente. Twentse bedrijven en de UT werken hierin samen om Twentse banen te promoten in het westen van het land. Met radiospotjes hopen ze dat hoogopgeleiden van buiten afkomen op Twentse vacatures. Dat is redelijk succesvol, zegt Fikkers. Maar als er op zo n spotje, een reclame van de VVV Twente volgt waarin een beeld wordt neergezet hoe fijn het toeven is voor 60+ ers in de regio, dan houd je een imagoprobleem. sportkaart op dinsdag en donderdag van uur gratis kennismaken met de nieuwe ijsbaan. UTschaatsvereniging de Skeuvel houdt dan tijdens haar trainingsuren openhuis. Omdat de baan een totale capaciteit heeft van 250 man, kunnen er dan naast ongeveer vijftig Skeuvel-leden nog zo n tweehonderd UT ers terecht. In de weken voor en na de kerstvakantie (week 51 en week 2) geldt een zelfde openhuis -regeling. Tijdens de overige twintig weken in het winterseizoen organiseert de Skeuvel samen met UT en Saxion op dezelfde tijden schaatsworkshops. Trainers van de Skeuvel zullen op drie niveaus, van beginner tot gevorderde, trainingen verzorgen. Daarnaast kan in een vierde groep onder begeleiding rondjes worden gereden. Ook deze workshops zijn gratis voor XtraCardhouders en sportkaarthouders van Saxion. Je moet je hiervoor wel via de site van het sportcentrum inschrijven. Het Sportcentrum van de UT is deze regeling afgelopen maandag met de Skeuvel en met de schaatsbond KNSB overeengekomen. De KNSB is hierbij betrokken omdat de bond de trainingsuren verdeelt onder de Twentse schaatsverenigingen. Job van Regteren van het Sportcentrum spreekt van een unieke deal om iedereen met de nieuwe ijsbaan kennis te laten maken.van Regteren benadrukt dat de ijsbaan openstaat voor alle UT-medewerkers omdat op hun medewerkerspas automatisch een gratis XtraCard is geactiveerd. PROMOTIE, vervolg op pagina 5 Zie ook artikel op pagina 12 Alle UT-medewerkers, studenten met een XtraCard en Saxionmedewerkers met een sportkaart kunnen komend winterseizoen twee maal per week gratis schaatsen op de gloednieuwe IJsbaan Twente. Dat is de uitkomst van een deal tussen de UT, Saxion Hogescholen, schaatvereniging de Skeuvel en schaatsbond KNSB. De nieuwe ijsbaan achter het B&S Park werd vorige week geopend. In week 43 en 44 kunnen alle houders van een XtraCard of een Saxion- mb-promovendus onderzocht zoektocht naar hoger opgeleiden Twente heeft een groot bedrijf nodig In Twente heeft ongeveer 18 procent van de beroepsbevolking een hbo- of wo-opleiding afgerond. Dat percentage ligt in regio s als Utrecht en Amsterdam ruim twee keer zo hoog. Derek Jan Fikkers onderzocht voor zijn promotie aan de faculteit MB met welk beleid je hoogopgeleiden naar perifere regio s kunt lokken. Zijn conclusie voor Twente: aan ambitie ontbreekt het niet, wel aan grote bedrijven. Een van de belangrijkste voorwaarden voor een goed beleid om hoogopgeleiden te trekken, noemt Fikkers het probleembesef in de regio. Beleidsbepalers moeten zich ervan bewust zijn dat een gebrek aan hoogopgeleiden slecht is voor de regio. Dat lijkt evident, maar niet elk gebied beseft dat. Fikkers beschrijft in zijn proefschrift Geruisloos beleid: regio s in West-Europa en hun zoektocht naar hoger opgeleiden de perifere regio s Twente, Kaiserslautern en twee kantons in centraal Zwitserland. ADVERTENTIE WRONG: from RIGHT: from 2003 to 2008 TaalCoördinatiePunt English Tip Want more? See Vooral in Kaiserslautern leek het of mensen erin berusten dat ze tot het einde der tijden perifeer zouden blijven, vertelt Fikkers. Dat was heel fascinerend, het leek daar cultureel bepaald. De mensen hebben lang in een oorlogsfront gewoond. Juist als ze iets hadden opgebouwd, vielen de Fransen daar binnen. Of de Pruisen. Daardoor ontbreekt de ambitie om opnieuw beleid op te zetten om de regio te versterken. In Twente zie je juist het tegenovergestelde, vertelt de ENGlISH EDITION Page 6 promovendus die de regio zelf overigens heeft verlaten. Hij werkt sinds een paar maanden als onderzoeker bij Price Waterhouse Coopers in Den Haag. Er heerst in Twente een gezonde ambitie om een kennisintensieve regio te worden en gebieden als de Randstad naar de kroon te steken. De UT, het Kennispark, de spinoffs en de gemeente lanceren allemaal initiatieven om hoogopgeleiden deze kant op te lokken. Een belangrijke reden waarom hoogopgeleiden dan toch wegblijven, is het imago. Fikkers geeft als voorbeeld Psychotherapie op campus Er komt een psychotherapiecentrum op de campus, om studenten met psychische klachten te behandelen. Dit zei collegelid Kees van Ast gistermorgen in de universiteitsraad. Het is de bedoeling dat het centrum al in januari zijn deuren opent. Zo n tien procent van de 600 studenten die jaarlijks voor hulp aanklopt bij het bureau studentenpsychologen, wordt doorverwezen voor een behandeling bij de GGZ. Zij stuiten echter vaak op een wachtlijst. En dat is heel vervelend, want we willen deze studenten zoveel mogelijk helpen om studie-uitval te voorkomen, aldus Van Ast. Daarnaast wil de student vaak liever voor behandeling op de vertrouwde campus blijven. Na overleg met allerlei instanties, waaronder zorgverzekeraars, is daarom besloten om een eigen behandelcentrum op de UT te starten. In eerste instantie voor studenten, maar ook medewerkers zullen hier voor behandeling aan kunnen kloppen. Net zoals hbo-studenten van Saxion. Hans van Gelder, hoofd van het bureau studentenpsychologen, neemt de leiding van het centrum op zich, dat als zelfstandige dochter binnen UT-holding Technopolis gaat opereren. Het psychotherapiecentrum zal voorlopig worden ondergebracht bij Santar, de voormalige Arbodienst Drienerlo, aan de Calslaan. Deze krant woensdagavond al digitaal lezen? GA naar: Koe Klara 3: Boehoe, heb je het al gehoord? Koe Drieka 6: Boe, wat? Koe Klara 3: We zijn uniek! Koe Drieka 6: Wie zegt dat, boehoe? Koe Klara 3: Een of andere natuurliefhebber. Ik heb m wel eens zien rondscharrelen. Koe Drieka 6: Boe! Je bedoelt die kale? Die nu ook in UT-Nieuws staat? Koe Klara 3: Boe! En hij noemt ons dikbillen uniek. Hij vindt ons mooi! Koe Drieka 6: Maar we zijn toch veel te vet, boehoeoeoeoe? Koe Klara 3: Ja, haha. En dan al dat stugge haar, dat overal maar uit komt groeien. Koe Drieka 6: Hou op, op onze poten, onze oren, het zit echt overal. Koe Klara 3: En dan die uitgezakte uiers, boehoe! En altijd een natte lekneus. Koe Drieka 6: En mijn poten zitten altijd onder de stront. Ook niet fris, boe. Koe Klara 3: Ach Drieka toch. Maar een oplossing is nabij! Koe Drieka 6: Boehoe, vertel Klara! Koe Klara 3: Er komt een psychotherapie behandelcentrum. Daar kunnen ze ons vast van een minderwaardigheidscomplex afhelpen. Koe Drieka 6: Klara! Wat fantastisch, en dat allemaal op loopafstand van deze weide. Koe Klara 3: En op de UT zijn nu twee diëtistes, kunnen we eindelijk afvallen! Koe Drieka 6: Nee! Zijn we van ons complex af, dan belanden we als magere runderlap in de supermarkt. No way! Nb: Sinds woensdagavond 8 oktober zijn twee koeien van het dikbilras, afkomstig van het grasveld naast de Horst, vermist. Ze zijn al loeiend op verschillende campuslocaties gesignaleerd, maar tot dusver ontbreekt ieder spoor. Signalement: beide koeien hebben een licht gekleurde huid, ruwe beharing, modderpoten en ze zijn moddervet op het achterwerk. Heeft u iets gezien? Neem dan contact op met Boer Harmsen. De koeien moeten hoognodig gemolken worden. Landmark Een landmark willen ze. Althans, dat zegt Route 14. Opvallend en herkenbaar. Op de campus. Iets dat uitstraalt wat de Universiteit Twente zo bijzonder maakt. Dag Torentje van Drienerlo. Wim T. Schippers bedankt. De kerktop heeft zijn beste tijd gehad. Zó jaren zeventig. Echt veel te old school. En dat past niet bij de schools of graduate, engineering en social sciences. Daar moet iets nieuws bij. Iets vernuftigs. Een echte eyecatcher. Modern, hip en trendy. Doordrenkt van de high tech en vooral heel veel state-ofthe-art. Mogen wij alvast een duit in t zakje doen met een lightrailtrain die zoeft van gebouw naar gebouw? Een bovengrondse shuttle geruisloos zwevend over de campus, mag ook. Eind- en beginpunt station Drienerlo. En dat om de paar minuten! Lekker snel. Te under graduate? Hmm, een kabelbaan dan? Met flitsende gondels die door de lucht zwiepen. Als dat niet in het oog springt! Niet excellence genoeg? Zucht. Een reuzenrad dan? Met de Londen Eye of Singapore Flyer als uitgangspunt. Geen kleine jongens, maar wát een uitstraling! En wát een uitzicht. Voorzien van overdekte cabines voor meetings, lunches en presentaties. Om van te likkebaarden. Alle vijf faculteiten zetten hun expertise in. Mooi interdisciplinair werk en een écht uithangbord voor dé University of Technology. Wát? Nóg niet honours genoeg? Nou, gelukkig hebben we die twee van hiernaast nog. Klara en Drieka. Het weiland als field lab met koe melken, koe schilderen of koe knuffelen. Heel herkenbaar. Heel opvallend. Kortom, heel erg landmark....sluiten UT-Nieuws stelling v/d week Colleges in de avonduren? Geen punt! GA naar: Uitslag vorige stelling: Kredietcrisis? Ik lig er niet wakker van. EENS 63% ONEENS 37%

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Jong en veelbelovend

Jong en veelbelovend Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een

Nadere informatie

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 De Nationale Studenten Enquête (NSE) is een grootschalig landelijk onderzoek waarin jaarlijks alle Bachelor en Master studenten in het hoger onderwijs gevraagd

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 www.qompas.nl Februari 2016 Surrounded by Talent Inleiding In deze rapportage laten we de resultaten zien van een enquête onder eerstejaars studenten welke met de Qompas

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 24411 1 mei 2017 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 11 april 2017, nr. HO&S/805204, houdende

Nadere informatie

World leader in international education

World leader in international education World leader in international education BESTE OUDER, Wat een spannend jaar gaat u tegemoet: uw zoon of dochter zit in het eindexamenjaar! Het maken van een goede studiekeuze is niet altijd makkelijk en

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

CROHO. code. University. University

CROHO. code. University. University wo bachelor in combinatie met educatieve minor CROHO code indien beperkt tot daarbij genoemde universiteit(en) Bevoegdheid Sociale Geografie en Planologie 56838 Leraar Aardrijkskunde Aardwetenschappen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 32957 30 september 2015 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 21 september 2015, nr. HO&S/805204,

Nadere informatie

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Algemene informatie. Beste aanstaande student,

Algemene informatie. Beste aanstaande student, Algemene informatie Beste aanstaande student, Ter voorbereiding op het gesprek vragen we je een korte enquête in te vullen. Met het invullen bevestig je tegelijk je komst naar het kennismakingsgesprek,

Nadere informatie

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Toelichting programmaonderdelen Informatiesessie Kennismakingscollege Minicollege Campus Tour Sports Center Tour Q&A

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel Fractie Front Verhogen bedrag bestuursbeurzen

Initiatiefvoorstel Fractie Front Verhogen bedrag bestuursbeurzen Fractie Front Warandelaan 2 5037 AB Tilburg E: info@fractiefront.nl T: 013 466 8780 I: www.fractiefront.nl To: University Council From: Fractie Front Date: 11 th of December 2015 Reference: Higher the

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Jennifer Machielse I am Jennifer Machielse, spontaneous, self-conscious and a go-getter, that s me. I am a fourth-year student Marketing & Communication in Tourism

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

code University University

code University University wo bachelor CROHO indien Bevoegdheid code beperkt tot daarbij genoemde universiteit(en) Sociale Geografie en Planologie 56838 Leraar Aardrijkskunde Aardwetenschappen 56986 Aarde en economie 50668 Bodem,

Nadere informatie

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline.

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline. BUSINESS CASE Exact Online MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING De 5 tips van Marc Vosse www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY DE 5 TIPS VAN MARC VOSSE Voor

Nadere informatie

Verhuizen zonder zorgen! Waar moet u aan denken als u verhuist?

Verhuizen zonder zorgen! Waar moet u aan denken als u verhuist? Verhuizen zonder zorgen! Waar moet u aan denken als u verhuist? Stapels lege dozen staan in de gang, klaar om in te pakken. De verhuizer is gebeld en de adreswijzigingen liggen klaar. U gaat nog één keer

Nadere informatie

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week 2016-2017 Beste studenten, Nu ik hier sta, met jullie, met al die studenten, dan denk ik terug aan 1974, toen ik zelf in Leiden

Nadere informatie

Memo Academic Skills; the basis for better writers

Memo Academic Skills; the basis for better writers Memo Academic Skills; the basis for better writers With the rise of broader bachelor degrees and the University College, Dutch universities are paying more attention to essays and other written assignments.

Nadere informatie

Onderzoek werknemers met kanker

Onderzoek werknemers met kanker Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Thema 4 Communicatie. Taalhulp Telefoneren. Informele situaties - opbellen en opnemen. Hoi, Diana. Hallo, Diana van Someren. Hi, met. Hé, met John.

Thema 4 Communicatie. Taalhulp Telefoneren. Informele situaties - opbellen en opnemen. Hoi, Diana. Hallo, Diana van Someren. Hi, met. Hé, met John. Thema 4 Communicatie Taalhulp Telefoneren Informele situaties - opbellen en opnemen Hoi, Diana. Hallo, Diana van Someren. Hi, met. Hé, met John. Met Diana. Met Diana van Someren. Is John ook? Is Diana

Nadere informatie

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Koffiehuis & branderij Coffyn is al jaren een geliefde plek in Nijmegen. Gasten komen bij Coffyn genieten

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Nieuwsbrief december 2015

Nieuwsbrief december 2015 Hallo allemaal, Via deze nieuwsbrief willen we jullie dit keer iets uitgebreider informeren over wat CSN precies doet. In de agenda vinden jullie wat er de komende tijd gaat komen. Daarnaast zullen we

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS IK HEB EEN SCHANDELIJK HOOG IQ. Ik lees kranten in zeven talen. Ik heb vroeger veel in het buitenland gezeten. De actualiteit houd ik met hartstocht bij, maar naar de televisie kijk ik niet en naar de

Nadere informatie

ADVANCED TECHNOLOGY 50002 50002 UNIVERSITEIT TWENTE TECHNISCHE WETENSCHAPPEN 50 58-8 -14 % 100 % 100 % Voorbeeld

ADVANCED TECHNOLOGY 50002 50002 UNIVERSITEIT TWENTE TECHNISCHE WETENSCHAPPEN 50 58-8 -14 % 100 % 100 % Voorbeeld Bachelor vooraanmeldingen UT opleidingen (Bron IBG) 17-07-2006 ADVANCED TECHNOLOGY 50002 naam studie 50002 UNIVERSITEIT TWENTE TECHNISCHE WETENSCHAPPEN 50 58-8 -14 % 100 % 100 % ADVANCED TECHNOLOGY UNIVERSITEIT

Nadere informatie

Er gebeurt niets. Ze willen niet weg.

Er gebeurt niets. Ze willen niet weg. Veel nieuw bij de DUO Laatst was ik op bezoek bij de DUO om in het nieuwe gebouw in Groningen te kijken. Naar het gebouw zelf en het Nieuwe Werken dat ze daar toepassen. Er is veel nieuw, want is er blijkt

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioen krant maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioenheld De website legt alles duidelijk uit Karin Kars

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Voorlichtingsavond hbo- en wo-opleidingen Maandag 3 oktober 2016

Voorlichtingsavond hbo- en wo-opleidingen Maandag 3 oktober 2016 Voorlichtingsavond hbo- en wo-opleidingen Maandag 3 oktober 2016 Voor leerlingen van: Almende college, Ludger College, Ulenhof College, Rietveld Lyceum, Christelijk College Schaersvoorde, Liemers College

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 70643 17 december 2018 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 20 november 2018, nr. HO&S/1439087,

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim Studentendecanaat De Topsportregeling het gebeurt op windesheim Colofon Deze informatiebrochure is uitgegeven door het Studentendecanaat van Christelijke Hogeschool Windesheim. Redactie: Marketing en Communicatie

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Zoek het uit! Studiekeuze123

Zoek het uit! Studiekeuze123 Zoek het uit! Opdrachten Studiekeuze123 Naam: Klas: Wat denk je zelf? Het maken van een studiekeuze is belangrijk, maar kan best lastig zijn. Er zijn ruim 1.700 bacheloropleidingen waaruit je kunt kiezen

Nadere informatie

Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid

Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid www.qompas.nl Januari 2015 Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid 1 Oordeel studenten/scholieren over Qompas en tevredenheid met betrekking tot

Nadere informatie

Factsheet persbericht

Factsheet persbericht Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

Terugblik. - stedenreizen / EEPD / stadswandeling. - lustrum

Terugblik. - stedenreizen / EEPD / stadswandeling. - lustrum 100 %?! Terugblik - stedenreizen / EEPD / stadswandeling - lustrum Site: - vakinhoud PTA - examenreglement BOOR Toetsweken Periode 1:- 10 t/m 18 oktober SE's - profielwerkstuk, literatuurlijst - 18 t/m

Nadere informatie

Overzicht Lotingstudies WO Laatste wijziging: 14-9-15

Overzicht Lotingstudies WO Laatste wijziging: 14-9-15 Overzicht Lotingstudies WO Laatste wijziging: 14-9-15 Bedrijfskunde Radboud Universiteit Nijmegen Bedrijfskunde Rijksuniversiteit Groningen Bedrijfskunde Vrije Universiteit Amsterdam Biomedische wetenschappen

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit I would like to enroll at a university. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. I want to apply for course. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor

Nadere informatie

Revisie Keuzegids Universiteiten 2015

Revisie Keuzegids Universiteiten 2015 Revisie Keuzegids Universiteiten 2015 Voor u ligt een nieuwe analyse Keuzegids 2015 d.d. 5-11-2014. Deze vernieuwde analyse is tot stand gekomen wegens een grote rectificatie op de Keuzegids 2015 d.d.

Nadere informatie

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag!

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen zie jij het al helemaal voor je? Droom jij van je eigen bedrijf? Of heeft je moeder een bedrijf en wil je dat graag overnemen? Misschien

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Studeren in Nederland

Studeren in Nederland Studeren in Nederland Annekee de Jager Kaj Temme Nederlandse Ambassade Brussel Leuven, 27 oktober 2015 Inhoud 1. Nederland 2. Waarom studeren in Nederland? 3. Onderwijs in Nederland 4. Nederlandse studentensteden

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

WIJ en jij Wet investeren in jongeren

WIJ en jij Wet investeren in jongeren Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel! Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6)

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6) Als tweeling ben je nooit alleen. Maar je bent ook altijd de helft van iets. Vijf broers en zussen vertellen hoe ze samen zichzelf zijn. Tekst Nanneke van Drunen Foto s Edith Verhoeven ISABEL EN BAS VAN

Nadere informatie

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

* 1. Wat is uw geslacht? Beste oud-studenten,

* 1. Wat is uw geslacht? Beste oud-studenten, Beste oud-studenten, Hogeschool de Kempel doet onderzoek naar de loopbaan van afgestudeerden. De gegevens zijn van belang om verbeteringen aan te brengen in de huidige opleiding en om de huidige studenten

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

OPEN DAGEN WO FEBRUARI 2016. Kijk voor aanvullende informatie op de site van de universiteit. Lever tijdig een roze formulier in bij de decanenkamer.

OPEN DAGEN WO FEBRUARI 2016. Kijk voor aanvullende informatie op de site van de universiteit. Lever tijdig een roze formulier in bij de decanenkamer. OPEN DAGEN WO FEBRUARI 2016 Kijk voor aanvullende informatie op de site van de universiteit. Lever tijdig een roze formulier in bij de decanenkamer. 1 FEBRUARI 2016 (13:15-16:00) Meeloopdag International

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

Beleving op Schiphol

Beleving op Schiphol Beleving op Schiphol Schiphol wil Europe s preferred airport zijn. Dat lukt aardig: onze nationale luchthaven is ook dit jaar weer verkozen tot de beste van Europa en tot de nummer drie op de wereldranglijst.

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Gemeente Dronten geeft je de ruimte

Gemeente Dronten geeft je de ruimte Gemeente Dronten en OR hand in hand naar het Nieuwe Werken Gemeente Dronten geeft je de ruimte Door: Martine van Dijk en Robert Berk, A+O fonds gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman De gemeente Dronten

Nadere informatie