Jaarverslag. Sectoren in beweging WERKGEVERSVERENIGING VOOR ENERGIE, KABEL & TELECOM, AFVAL & MILIEU

Transcriptie

1 2009 Jaarverslag Sectoren in beweging WERKGEVERSVERENIGING VOOR ENERGIE, KABEL & TELECOM, AFVAL & MILIEU

2 2009 Jaarverslag Sectoren in beweging Colofon Werkgeversvereniging WENb Utrechtseweg 310 Postbus DL Arnhem T F E info@wenb.nl I

3 Inhoudsopgave Voorwoord 6 Energie 8 Afval & Milieu 10 Kabel & Telecom 12 WENb arbeidsvoorwaardennota Ondersteunende programma s en projecten 16 Bestuur/ delegaties Ledenlijst per 31 december Balans per 31 december Rekening van baten en lasten 25 Algemene toelichting 26 Accountantsverklaring 27

4 6 Voorwoord Diverse ontwikkelingen brachten onze branche in een enorme versnelling. Niet alleen de recessie is daarvan de oorzaak, maar ook belangrijke structuurveranderingen zoals de splitsing van energiebedrijven. Juist in zo n situatie is het belangrijk om in arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen snel en goed te kunnen anticiperen op actuele ontwikkelingen. Dit is de kracht van het model dat de WENb de afgelopen jaren met succes hanteert: sectorspecifieke CAO s die bedrijven ook ruimte bieden om de arbeidsvoorwaarden naar eigen behoefte te kunnen invullen. Economische recessie Zoals gezegd raakt de economische crisis ook onze bedrijven. Lagere omzetten, zwaardere concurrentie en teruglopende bedrijfsresultaten zijn zaken waar veel bedrijven flink last van hebben. Dit dwingt hen tot het sterker sturen op kosten en het doorvoeren van soms harde - saneringen. Hoewel de impact van de recessie niet hetzelfde is voor alle bij de WENb aangesloten branches en bedrijven, zijn de gevolgen voor alle drie de sectoren voelbaar. De bedrijfseconomische situatie in de branche bepaalt ook het CAO-overleg in belangrijke mate. Om die reden bespreken we in dit jaarverslag de diverse brancheontwikkelingen en de impact die ze hebben op de arbeidsvoorwaarden. Voorjaarsakkoord De economie, die eind 2008 in hoog tempo verslechterde, leidde in maart 2009 tot het Voorjaarsakkoord dat op centraal niveau werd afgesloten. Hierin werden de sociale partners (vakbonden en werkgevers) opgeroepen om in het lokale CAO-overleg in 2009 en 2010 loonmatiging in acht te nemen. Daarnaast werden zij verzocht om afspraken te maken met het doel werkgelegenheid te behouden. De WENb neemt in alle sectoren het Voorjaarsakkoord als belangrijk uitgangspunt voor de CAO-onderhandelingen. Verslechterde dekkingsgraad pensioenfondsen De dekkingsgraad van de meeste pensioenfondsen is in 2009 fors verslechterd. Dit gold ook voor het ABP, waar alle bij de WENb aangesloten bedrijven hun pensioenregeling hebben ondergebracht. ABP moest hierdoor noodgedwongen een herstelplan indienen bij De Nederlandsche Bank. Dit leidde in 2009 tijdelijk tot extra opslagpremies voor werkgevers en werknemers. En alhoewel de dekkingsgraad van ABP eind 2009 op een zodanig niveau kwam dat de opslagpremies vanaf begin 2010 achterwege konden blijven, is de financiële positie van ABP nog steeds zorgwekkend. Inmiddels hebben ook de commissies Don, Goudswaard en Frijns hun adviezen aan het kabinet uitgebracht over de houdbaarheid van het Nederlandse pensioenstelsel op lange termijn. Voorkomen moet worden dat pensioenregelingen de komende jaren een te groot beslag leggen op de loonkosten van ondernemingen. Vanuit de werkgeverskant onderzoekt het VSO (Verbond Sectorwerkgevers Overheid) welke aanpassingen van de ABP-regeling noodzakelijk zijn om deze een gezonde toekomst te geven. De WENb participeert in de Werkgroep Pensioenen van het VSO, met ondersteuning van haar eigen Werkgroep Pensioenen. Splitsing De ontwikkelingen in de energiesector volgden elkaar snel op nadat de Splitsingswet in 2008 werd aangenomen. Deze wet vereist splitsing van alle energiebedrijven voor 1 januari Essent en Nuon kwamen in 2009 definitief in buitenlandse handen. Zij zijn in hoog tempo gesplitst in productie- en leveringsbedrijven (energieopwekking, handel en verkoop) enerzijds en netwerkbedrijven (transport van energie) anderzijds. Daarmee ontstaan geheel nieuwe bedrijven, met een eigen profiel naar de markt, met verschillende eigenaren en met totaal uiteenlopende bedrijfsdoelstellingen. Deze splitsing van energiebedrijven creëert twee typen bedrijven die ieder om eigen specifieke arbeidsvoorwaardelijke regelingen vragen. In 2009 onderzocht de Stuurgroep Veranderende Energiewereld van de WENb welke veranderingen nodig zijn. Duidelijk is dat de netwerkbedrijven en de productie- en leveringsbedrijven ieder hun eigen arbeidsvoorwaarden willen ontwikkelen. De WENb wil daarom in 2010 aparte CAO s afsluiten, die ruimte bieden voor maatwerk. WENb Arbeidsvoorwaardennota Maatwerk in arbeidsvoorwaarden is ook hét centrale thema van de Arbeidsvoorwaardennota van de WENb. In 2009 heeft de WENb hieraan ook echt inhoud weten te geven in de verschillende CAO s. Zo is bijvoorbeeld voor de CAO Energie met de vakorganisaties de regeling Benefit Budget vormgegeven. Bedrijven krijgen heel 2010 de tijd om de regeling in te voeren, waarbij zij zelf het moment kunnen kiezen waarop de regeling in werking treedt, doch uiterlijk op 1 januari In dit jaarverslag leest u hoe de doelstellingen van de WENb Arbeidsvoorwaardennota zijn gerealiseerd. Ledentevredenheid In 2009 is de WENb gestart met werkbezoeken aan de bedrijven. In gesprekken met directie en HRM/P&O wordt vanuit de concrete bedrijfssituatie gesproken over de collectieve belangenbehartiging en de dienstverlening door de WENb. Bedrijven en de WENb vinden dit een prettige en zinvolle manier van overleg. Ook voerde de WENb de afgelopen jaren een aantal malen een Leden Tevredenheid Onderzoek (LTO) uit, voor het laatst in Ook dit leverde belangrijke informatie op voor de WENb. De WENb is in de eerste plaats een vereniging die de gemeenschappelijke belangen van haar leden behartigt. Inbreng van de leden in de vereniging en onderlinge contacten zijn daarbij essentieel, om de belangen te kunnen vertalen naar een gemeenschappelijke visie. Door te worden gevoed met de wensen van de bedrijven, kunnen wij onze dienstverlening hierop blijven afstemmen en in de collectieve belangenbehartiging tijdig inspelen op veranderingen die zich steeds opnieuw voordoen. De recente ontwikkelingen laten zien hoe belangrijk dit is. Peter van der Vlugt Doede Vierstra Directeur WENb Voorzitter WENb 7

5 8 Energie Voor de energiesector heeft de Splitsingswet grote gevolgen. De scheiding van netwerkbedrijven en productie- en leveringsbedrijven leidt tot meer diversiteit in marktverhoudingen en maatwerk in arbeidsvoorwaarden. Brancheontwikkelingen CAO Splitsing De nieuwe CAO Energie is op 1 juli 2009 in werking De splitsing van de energiebedrijven in productie- en leve- getreden. Deze CAO heeft een looptijd van 10 maanden en ringsbedrijven (PLB s ) en netwerkbedrijven (NWB s) leidt loopt dus tot 1 mei Er is een algemene structurele tot grote veranderingen in de sector. De PLB s opereren in loonsverhoging afgesproken van 1,3% per 1 juli een commerciële omgeving; een aantal van hen zocht aansluiting bij buitenlandse partijen. De NWB s blijven overheidsgedomineerd. Door deze ontwikkeling ontstaan bedrijven met verschillende marktposities, andere producten en Voorjaarsakkoord De energiebedrijven hebben afgesproken om vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid actief bij te dragen aan werknemers in januari 2010 een eenmalige storting in hun budget ontvangen van 0,75% van het jaarsalaris. Naar twee aparte CAO s arbodeskundigen en OR-leden tot stand gebracht, waarna de stuurgroep, die bestaat uit vertegenwoordigers van de WENb, EnergieNed/Netbeheer Nederland en de vakorganisaties, deze heeft vastgesteld. De Arbeidsinspectie heeft de arbocatalogus 9 andersoortige afnemers. De PLB s concurreren direct met de afspraken in het Voorjaarsakkoord. Zo wordt gedurende de Als gevolg van de Splitsingswet ontwikkelen de PLB s enerzijds en de productie- en leveringsbedrijven goedgekeurd voor de risico s elkaar en willen zich op de arbeidsmarkt ook ten opzichte looptijd van de CAO 0,5% van de loonsom (ruim 5 miljoen) aan NWB s anderzijds zich op verschillende wijze. De WENb besloot in Vallen van hoogte en Onvoldoende instructie. De arbocatalogus van elkaar onderscheiden. De NWB s zijn door hun geogra- extra middelen ingezet voor stages en werkervaringsplaatsen om de gevolgen hiervan voor de CAO en de inrichting van de netwerkbedrijven heeft goedkeuring voor de risico s Blootstelling fische spreiding geen directe concurrenten. Doordat zij meer Voor het eigen personeel zal het gebruik van studie- en energiesector te onderzoeken. De Algemene Werkgeversvereniging aan asbest en Blootstelling aan ernstig verontreinigde grond. gemeenschappelijke belangen hebben, zijn ze eerder bereid loopbaanfaciliteiten worden gestimuleerd. Nederland (AWVN) kreeg van de Stuurgroep Veranderende om met elkaar samen te werken. Kostenreductie Benefit Budget Tijdens de looptijd van de CAO is invulling gegeven aan het energiewereld opdracht om een verkenning uit te voeren. In november 2009 heeft de AWVN de uitkomsten van dit onderzoek gepresenteerd. Het succes van een arbocatalogus is sterk afhankelijk van het draagvlak in de bedrijven. Daarom speelt communicatie over de arbocatalogus een belangrijke rol en is hiervoor een Zowel de PLB s als de NWB s moeten hun kosten terugdringen Benefit Budget. Hierbij worden diverse op geld te waarderen communicatieplan opgesteld. Managers, OR-leden en uitvoerend en hun arbeidsproductiviteit en efficiency verhogen. De arbeidsvoorwaarden in de CAO, waaronder tijdelementen, omgezet Het onderzoek bevestigt dat door de splitsing twee verschillende medewerkers worden geïnformeerd en waar mogelijk betrokken concurrerende markt waarin de PLB s opereren, dwingt in een budget. Werknemers kunnen dit budget besteden in de vorm typen bedrijven zijn ontstaan, die nog maar weinig met elkaar bij de totstandkoming van de arbocatalogi. Zo werd op 19 juni hen tot stevige kostenbeheersing. Bij de NWB s is het van vrije tijd en/of geld en zo keuzes maken die aansluiten bij de gemeen hebben. Daaruit is de conclusie getrokken dat zij niet een bijeenkomst georganiseerd met als thema: Veilig en gezond de Energiekamer van de NMa die de bedrijven, door levensfase waarin zij zich bevinden. Hierdoor kunnen zij een betere langer onder één CAO kunnen worden gebracht. De WENb werkt werken: realiteit of illusie? Deze bijeenkomst is gehouden in een aanpassing van de X-factor, extra kostenbeheersing oplegt. balans tussen het werk en de privésituatie bereiken. daarom aan splitsing van de CAO Energie in een CAO voor de Open Space -vorm en had als doel te laten zien welke toegevoegde Een gematigde loonkostenontwikkeling werd noodzakelijk, PLB s en een CAO voor de NWB s. De vakorganisaties zijn hierover waarde een arbocatalogus heeft voor de dagelijkse praktijk. Er gezien de eisen vanuit de Splitsingswet en de economisch Een werkgroep van deskundigen uit de energiebedrijven heeft de geïnformeerd in december Twee projectgroepen hebben waren ongeveer 150 deelnemers. slechte omstandigheden. regeling voorbereid. Met het oog op de feitelijke invoering ervan intussen de criteria voor hun eigen CAO ontwikkeld. Zij zullen Ook andere communicatiemiddelen worden ingezet om de Arbeidsmarkt in de bedrijven heeft de werkgroep daarnaast de specificaties voor een digitale toepassing ontwikkeld. De bedrijven kunnen ook de arbeidsvoorwaarden en -verhoudingen in 2010 verder vormgeven. doelgroepen voor te bereiden op de komst van de arbocatalogi. Het gaat daarbij om brieven aan de directies, informatieve folders en Vrijwel alle bedrijven in de energiesector hebben op lange termijn een tekort aan gekwalificeerd (technisch) personeel. Gegeven de leeftijdsopbouw van het personeel zullen de deze specificaties gebruiken bij de aanpassing van hun eigen software. Ook kunnen zij een softwarepakket afnemen van een gespecialiseerde leverancier waarmee de WENb een Arbocatalogus conceptartikelen voor de personeelsbladen. De arbocatalogi zullen ook in een Engelse en Duitse vertaling ter beschikking worden gesteld ten behoeve van werknemers (van subcontractors) die de komende jaren veel werknemers uitstromen. De huidige mantelovereenkomst heeft gesloten. De regeling wordt in de loop In 2008 startten de WENb en EnergieNed/Netbeheer Nederland Nederlandse taal niet spreken. economische omstandigheden temperen de vraag naar van 2010 geïmplementeerd. Vanaf uiterlijk januari 2011 moeten met de ontwikkeling van een arbocatalogus voor de energiesector. personeel wel enigszins, maar werving van voldoende alle werknemers hun keuzes in het Benefit Budget kunnen maken. Dit heeft twee arbocatalogi opgeleverd: één voor de NWB s en In 2010 zullen de arbocatalogi verder worden uitgewerkt op basis gekwalificeerd personeel zal in de toekomst moeilijk blijven. Om het Benefit Budget te stimuleren, is afgesproken dat alle één voor de PLB s. De catalogi zijn elk door een werkgroep van van het eind 2008 vastgestelde Plan van Aanpak en financiering.

6 10 Afval & Milieu De economische crisis heeft ook de sector Afval & Milieu niet ongemoeid gelaten. Sommige bedrijven werden hierdoor gedwongen zware maatregelen te treffen. Voor veel bedrijven is 2009 dan ook een bewogen jaar geweest. Brancheontwikkelingen Vraag en aanbod Arbeidsmarkt Onder invloed van de economische crisis nam de druk op bepaalde delen van de arbeidsmarkt (zoals die van chauffeurs) in In 2009 zijn er verschillende aanbestedingsprocedures voor 2009 af. Bedrijven keken kritisch naar hun personeelsbezetting, afvalinzameling, -verbranding en dergelijke geweest. De maar ook naar andere samenwerkingsvormen en nieuwe economische crisis versterkte de concurrentie door extra druk werkwijzen in processen en systemen. Daarbij gingen op de prijzen. Ook dit heeft voor de nodige verschuivingen en verliezen van contracten geleid. Als gevolg van de crisis daalde het aanbod van afval in 2009, zowel bij de inzameling en verwerking van bedrijfs- en huishoudelijk afval als bij het onvermijdelijk arbeidsplaatsen verloren. Bedrijven blijven wel oog houden voor het belang van duurzame inzetbaarheid van hun personeel. Thema s als langer doorwerken en opleiden van ouder personeel, krijgen steeds meer aandacht. Het vermelden E-learning programma s De Veiligheidsinstructie Afvalinzamelbedrijven (VIA) is een Arbocatalogus De WENb heeft samen met de brancheorganisaties (VA, 11 aanbod van goederen voor kringloopbedrijven. Gelijktijdig waard is dat Van Gansewinkel met de VTL diversiteitsprijs groot succes; veel bedrijven gebruiken deze instructie. Ook NVRD, BBRS en BVOR) en de vakbonden voor een groot aantal is sprake geweest van een afnemende vraag naar en afzet van werd beloond voor het structurele opleidingsbeleid voor alle bedrijven die geen lid zijn van de WENb tonen interesse in dit risicogebieden de Arbocatalogus Afvalbedrijven opgesteld. grondstoffen, zoals oud papier, glasscherven, non-ferro metaal werknemers uit alle diversiteitsgroepen. Ook neemt deze interactieve e-learning programma. De Arbeidsinspectie heeft de arbocatalogus goedgekeurd en kleding. Ook de prijzen voor deze grondstoffen daalden organisatie deel aan de pilot van het ministerie van SZW om de voor de onderwerpen Agressie en Geweld, Werkdruk, soms dramatisch. participatie op de arbeidsmarkt voor mensen met een beperking In november 2009 is gestart met de ontwikkeling van het Ergonomie en Fysieke belasting. Op de andere onderdelen Overcapaciteit Bij de afvalverbranding kwamen de prijzen door overcapaciteit onder zware druk te staan. De overcapaciteit van de te verbeteren. CAO e-learning programma Blijf de baas. Dit programma is een weerbaarheidtraining voor werknemers die dicht bij het publiek staan, zoals de medewerker milieustraat, de chauffeur/belader en de straatveger. Ook voor dit programma geldt dat bedrijven wordt de arbocatalogus aangepast en verbeterd. De aangepaste arbocatalogus zal in de loop van 2010 voor deze onderdelen voor een marginale toets aan de Arbeidsinspectie worden aangeboden. Er wordt gewerkt aan een beheerstructuur om verbrandingscentrales is niet alleen veroorzaakt door het De CAO is in 2009 afgesloten voor de periode van 1 jaar buiten de WENb hiervoor op voorhand belangstelling hebben de arbocatalogus actueel te houden. De arbocatalogus is afgenomen aanbod van afval, maar ook door concurrentie (tot 1 juni 2010). In de lijn van het Voorjaarsakkoord van getoond. van toepassing voor alle werknemers en werkgevers van de vanuit het buitenland en de bouw van nieuwe centrales in Nederland. Daarnaast hebben de dalende energieprijzen een extra negatieve invloed op het resultaat van de verbranders. de STAR is een structurele loonsverhoging overeengekomen. Deze loonsverhoging is gelijk aan de inflatie van 2009, te weten 1,2%. Daarnaast is een eenmalige uitkering verstrekt Duurzaam ondernemen samenwerkende brancheorganisaties. De recente bouw en oplevering van nieuwe verbrandingsovens van 0,5%. Enkele protocolafspraken uit de CAO Maatschappelijk verantwoord ondernemen lijkt niet te lijden in Nederland en de overcapaciteit in de buurlanden leidden zijn verlengd. onder de huidige recessie, zo blijkt uit enkele onderzoeken die onder meer tot saneringsmaatregelen (sluiting van de AVI van AVR in Rotterdam) en tot het afzien van uitbreiding van verbrandingscapaciteit (zesde verbrandingslijn HVC). Promotiecampagne werden gepubliceerd in Verschillende bedrijven zetten in 2009 nadere stappen op het vlak van onder andere duurzame energie en cradle-to-cradle. Daarnaast verleggen enkele Verzelfstandiging De promotiecampagne Werken met afval die in 2008 is ontwikkeld, moet het imago van de sector verbeteren en nieuwe bedrijven hun focus van verbranden naar andere manieren van afvalverwerking, zoals vergisten en later wellicht vergassen. De lijn van verzelfstandiging en schaalvergroting zet gestaag werknemers bij de inzamelbedrijven aantrekken. Als gevolg van door, maar wordt wel enigszins getemperd door de economische de economische crisis werd deze campagne in 2009 tijdelijk op crisis. Zo is de beoogde verzelfstandiging van het Amsterdams een laag pitje gezet. De ontwikkelde instrumenten (de website Energiebedrijf mede onder invloed van de economische crisis en het magazine) blijven natuurlijk uitgesteld. Daarentegen besloten enkele gemeenten in 2009 hun beschikbaar. Zodra de economie aantrekt, zullen weer nieuwe activiteiten op het vlak van Afval & Milieu onder te brengen bij reeds activiteiten worden opgestart. verzelfstandigde bedrijven of deze volledig te verzelfstandigen.

7 12 Kabel & Telecom Televisie, internet en telefonie zijn producten die steeds meer als een eerste levensbehoefte worden gewaardeerd. In tijden van crisis zijn dit niet de eerste producten waarop mensen bezuinigen. Wel letten consumenten steeds meer op de prijs van de producten in plaats van op de kwaliteit. Door de zorgwekkende economische situatie en de ontwikkelingen in de sector staan de marges van de bedrijven onder druk. Brancheontwikkelingen Concurrentie Begin 2009 heeft de Europese Commissie de OPTA groen licht gegeven om de kabelmarkt te openen. De OPTA heeft de twee grootste kabelaars van Nederland (Ziggo en UPC) verplicht om de analoge kabelaansluiting open te stellen voor andere bedrijven. De OPTA wil daarmee de concurrentie op de kabelmarkt bevorderen en de consument meer keuzemogelijkheden via de kabel bieden. Door de maatregelen van de OPTA zijn de bedrijven gedwongen tot aanpassingen van systemen en extra investeringen. Daarnaast ondervinden de bedrijven in toenemende mate concurrentie van de aanleg van een derde (glasvezel)netwerk. Innovatie van producten De kabelbedrijven reageren op de toenemende concurrentiedruk met verdere innovatie van hun producten. Zo zijn zij samenwerkingsverbanden aangegaan met andere bedrijven om het gebruik van video-on-demand en digitale televisie te stimuleren. De opkomst van HDTV is in aanvang minder snel verlopen dan in de ons omliggende landen, maar de verwachting is dat HDTV in 2010 echt zal doorbreken. De kabelnetten worden vanaf 2009 ingericht om de nieuwe generatie televisies met ingebouwde digitale kabelontvanger te ondersteunen. De bedrijven hebben in 2009 de internetsnelheden van hun netten verhoogd om zo aan de toenemende vraag van de consument te voldoen. CAO Vanaf 1 januari 2009 is een nieuwe CAO van kracht geworden. Deze CAO ondersteunt bedrijven en medewerkers om een zo sterk mogelijke positie op de markt en arbeidsmarkt te behouden. De bedrijven hebben deze CAO web-based beschikbaar gesteld aan alle werknemers. De invoering van het individuele Benefit Budget is positief ontvangen. De CAO-afspraken voor de sector Kabel & Telecom zijn gemaakt in lijn met het STAR-akkoord. In het akkoord is gewezen op de noodzaak om werk boven inkomen te stellen. De CAOpartijen onderschrijven het belang van voortdurende ontwikkeling en scholing voor de sector Kabel & Telecom. In de CAO zijn afspraken gemaakt die ontwikkeling en scholing en daarmee de duurzame inzetbaarheid van werknemers bevorderen. Verder is in de CAO een algemene structurele loonsverhoging overeengekomen van 1% per 1 april 2009 en 0,5% per 1 oktober De investeringen in opleiding en ontwikkeling van personeel liggen op een hoog niveau. Dit blijkt onder andere uit de toekenning van de Nationale Contact Center Award (NCCA) in de categorie HRM aan UPC. De jury van de NCCA heeft het Custom Made Careerprogramma van UPC beoordeeld als beste case op het gebied van human resource management binnen een contact center. Certificeringregeling In 2008 hebben de brancheorganisaties besloten om te komen tot een certificeringregeling voor werknemers die kabelinfrastructuren ontwerpen, installeren en onderhouden. Het O&O-fonds ENb en het opleidingsfonds voor de technische installatiebranche (OTIB) financieren gezamenlijk dit project. In 2009 zijn vergaande stappen gezet in het uitwerken van deze opleiding. De verwachting is dat begin 2010 de eerste exameneisen gereed zijn. In 2009 heeft het O&O-fonds besloten een uitgebreid e-learning pakket te ontwikkelen voor installatieontwerpers en -monteurs. Daardoor kunnen de opleidingskosten die gepaard gaan met een certificeringregeling beperkt blijven. 13

8 14 Arbeidsvoor waardennota Maatwerk in arbeidsvoorwaarden is de titel van de WENb Arbeidsvoorwaardennota Het was de tweede keer dat de WENb een arbeidsvoorwaardennota heeft uitgegeven. Hierin geeft de WENb haar visie op arbeidsvoorwaarden, gericht op de ontwikkelingen op (middel)lange termijn. Ondanks de economische situatie zullen we als sector op de langere termijn moeten blijven investeren in de werknemer: in zijn inzetbaarheid, de kwaliteit van opleidingen, een grotere instroom en betere doorstroom. Bij dit alles hoort een passend arbeidsvoorwaardenpakket. De nota en een samenvatting ervan zijn verstuurd naar de aangesloten bedrijven, de vakorganisaties en andere organisaties waarmee de WENb samenwerkt. De Arbeidsvoorwaardennota is te raadplegen op de WENb website. Uit interviews met de leden van de WENb kwamen drie centrale thema s naar voren, die per sector zijn uitgewerkt: Kostenbeheersing en verhoging van de productiviteit; Knelpunten op de arbeidsmarkt oplossen; Maatwerk in arbeidsvoorwaarden. De economische situatie heeft ook invloed op de afspraken over arbeidsvoorwaarden. Om optimaal te kunnen inspelen op veranderingen, zullen de CAO-afspraken voor de korte termijn worden gemaakt. Hierbij zal worden ingezet op een verantwoorde loonkostenontwikkeling die gericht is op behoud en waar nodig op versterking van de bedrijfseconomische positie van de bedrijven. Visie van de WENb op arbeidsvoorwaarden De bedrijven in onze sectoren profileren zich als aantrekkelijke werkgevers. Met marktconforme en concurrerende arbeidsvoorwaarden kunnen zij zich positief onderscheiden op de arbeidsmarkt en het benodigde personeel aantrekken. Technische ontwikkelingen en veranderende producten en diensten maken voortdurende scholing noodzakelijk. Werkgevers bieden werknemers opleidingsfaciliteiten voor de vereiste beroepskwalificaties, om daarmee de inzetbaarheid van deze werknemers optimaal te houden. De WENb vindt scholing erg belangrijk. Daarom participeert het O&O-fonds van de WENb actief in het beroepsonderwijs. In de komende jaren zal deze samenwerking verder worden geïntensiveerd. Investeren in opleiding is echter niet alleen de taak van de werkgever. Van de werknemer wordt steeds meer verwacht dat hij zelf verantwoordelijkheid neemt voor zijn loopbaan. Die verantwoordelijkheid kan worden vertaald naar arbeidsvoorwaarden. Door keuzemogelijkheden te geven kan de werknemer het arbeidsvoorwaardenpakket zelf afstemmen op zijn persoonlijke situatie en levensfase. Voor het arbeidsvoorwaardenoverleg betekent dit dat er ruimte wordt gegeven aan verdere flexibilisering en individualisering van arbeidsvoorwaarden. Hoewel de bedrijven primair functioneren in een economische context, is ook de maatschappelijke verantwoordelijkheid een belangrijk aspect van de bedrijfsvoering en de cultuur. In het arbeidsvoorwaardenbeleid moet hier aandacht voor zijn. Door de invoering van aparte CAO s per sector kunnen de sectoren zich verder onderscheiden en arbeidsvoorwaarden zo optimaal mogelijk laten aansluiten bij de ontwikkelingen in hun eigen sector. Binnen de sectoren wordt de differentiatie tussen bedrijven groter. Welke invloed deze verdere differentiatie heeft op de arbeidsvoorwaarden wordt op dit moment in WENbverband verder onderzocht. Visie van de WENb op arbeidsvoorwaarden - samengevat: Marktconform en concurrerend; Goed opgeleide en gemotiveerde werknemers; Gedeelde verantwoordelijkheid én betrokkenheid; Bedrijven nemen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid; Sectorale benadering. De visie van de WENb op arbeidsvoorwaarden is in de Arbeidsvoorwaardennota per sector nader uitgewerkt. Projecten Het arbeidsvoorwaardenbeleid krijgt niet alleen vorm in de CAO s. De WENb voert diverse projecten uit die dit beleid ondersteunen: Levensfasebewust personeelsbeleid (LBPB): beleid gericht op duurzame en optimale inzetbaarheid van alle medewerkers in een organisatie, door rekening te houden met hun actuele levensfase en de daarbij horende behoeften; Strategische Personeelsplanning (SPP): een managementinstrument om de vertaalslag te maken van externe en interne ontwikkelingen naar personele consequenties; Goed Beter Best: oppakken van belangrijke thema s op het gebied van gezondheids- en verzuimbeleid om het ziekteverzuim en de instroom in de WIA terug te dringen. Met de middelen van het O&O-fonds ENb worden collectieve projecten uitgevoerd, die aansluiten bij de opleidingsbehoeften binnen één sector. Deze projecten zijn gericht op de volgende aspecten: Instroombevordering: campagnes voor imagoverbetering, zodat meer jongeren kiezen voor een baan in de sectoren Energie en Afval & Milieu, zoals de Watt?-campagne en de campagne Werken met afval; Initieel onderwijs: de zichtbaarheid van de sector Energie in het beroepsonderwijs vergroten én jongeren toeleiden naar de vakbekwaamheidseisen van de WENb-bedrijven, zoals met het project Monteur infra gas/electra; (Her)kwalificatie van werknemers: met scholing de huidige medewerkers toerusten met de vereiste kennis en vaardigheden voor de huidige functie, zoals met het project Nestor Gas. 15

9 16 Ondersteunende programma s en projecten Verzuim percentage 1e ziektejaar Sector Energie Productie- en Leveringsbedrijven Sector Energie Netwerkbedrijven Sector Afval & Milieu Sector Kabel & Telecom Gezamenlijke WENb-bedrijven 3,48% 3,68% 5,63% 5,54% 4,23% De leden van de WENb konden in 2009 deelnemen aan een breed scala aan cursussen en bijeen- Verzuim percentage 1e en 2e ziektejaar 3,90% 4,01% 6,15% 6,06% 4,62% komsten. Verder heeft de WENb projecten uitgevoerd op het gebied van gezondheidsbeleid en levensfasebewust personeelsbeleid. In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van deze activiteiten. Verzuim frequentie Tabel 1. Uitkomst Benchmark Ziekteverzuim ,30 1,28 1,54 1,59 1,31 Bijeenkomsten en cursussen Actualiteitenbijeenkomsten economische crisis extra moeten inspannen om hun positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Door nu stages aan te bieden en personeel aan te nemen en te scholen, kunnen bedrijven De WENb heeft in 2009 actualiteitenbijeenkomsten georganiseerd. De eerste was naar aanleiding van de wijzigingen rond arbeidsrecht, fiscaal recht en sociale zekerheid die op Prinsjesdag bekend waren gemaakt. Tijdens anticiperen op de krapte die zich ongetwijfeld over enkele jaren op de arbeidsmarkt aandient. Anton Westerlaken vatte het geheel beeldend samen met de zin: Het is eigenlijk meer Bakker in rare tijden. Benchmark Ziekteverzuim De WENb voert sinds 2006 onder haar leden de benchmark ziekteverzuim uit. In totaal namen 41 bedrijven deel aan de bedrijven de Index Werkvermogen aangeboden: een instrument waarmee de organisatie zicht krijgt op het werkvermogen van de medewerkers en door praktische verbetermaatregelen uitval 17 de tweede bijeenkomst werd ingegaan op thema s als de nieuwe werkkostenregeling en de verhoging van de AOW-leeftijd. P&O themadagen 2009 Met plezier aan het werk benchmark. Zij kregen hiermee zicht op hun eigen bedrijfsgegevens ten opzichte van de branche. Loyalis adviseerde deze bedrijven kan voorkomen. Verder verzorgde Nysingh Advocaten een presentatie op het De P&O themadagen stonden dit jaar in het teken van Met plezier welke acties zij konden nemen om ziekteverzuim terug te dringen. Het aantal aanmeldingen van de bedrijven bleef helaas achter gebied van arbeidsrecht met actualiteiten en jurisprudentie. aan het werk. Kees Kouwenhoven heeft onderzoek gedaan naar De bedrijven die niet deelnamen aan de benchmark ontvingen bij de verwachting. De WENb heeft daarom samen met Loyalis Cursussen arbeidsvreugde en ontwikkelde op basis hiervan de 7 bronnen van arbeidsvreugde. Hij vertelde hoe organisaties hiermee een algemene rapportage van de sectoren, waarmee zij hun eigen gegevens konden toetsen aan die van de sector. Zie bovenstaande de bedrijven nogmaals benaderd om te kijken welke specifieke behoeften zij hebben. Op basis van deze gesprekken hebben zich Voor P&O- en HRM-medewerkers werden in het voorjaar en de verbinding kunnen leggen tussen het perspectief van de tabel. Aan de leden werd een training Nationale Verzuimstatistiek vier bedrijven aangemeld. najaar verschillende praktijkgerichte cursussen aangeboden. Onderwerpen waren Pensioen, Arbeidsrecht, Arbeidsonge- individuele werknemer en het perspectief van de organisatie als geheel. Conclusie was dat ieder individu arbeidsvreugde anders aangeboden om het ziekteverzuim op dezelfde wijze binnen een organisatie te kunnen meten. Integraal gezondheidsmanagement schiktheid en Levensfasebewust personeelsbeleid. Deze cursussen zijn voor onze sectoren op maat gemaakt en bevatten ervaart en dat een organisatie wel degelijk de mogelijkheid heeft om deze individuele behoeften in te vullen en af te stemmen met Psychisch verzuim Met integraal gezondheidsmanagement krijgen bedrijven zicht op de risico s rond verzuim en gezondheid van hun medewerkers en de laatste stand van de regelgeving. Hiermee wil de WENb een de behoeften en belangen van de organisatie. De kosten van psychisch verzuim binnen de WENb- en WWb- de benodigde maatregelen. Vanwege de vergrijzing en de krapte op brug slaan tussen regelgeving en praktijk. sectoren bedragen naar schatting 12 miljoen, exclusief de de arbeidsmarkt wordt het steeds belangrijker voor werkgevers om WENb ledenvergadering 2009 Bakker in barre tijden Hans Marcel Becker, voorzitter van de Raad van Bestuur van Stichting Humanitas, vertelde hoe hij zijn organisatie had omgevormd tot geluksleverancier. Met de arbeidsvreugde lasten van arbeidsongeschiktheid. Toen door de verkoop van Stichting Loyalis ons een consultancybudget van werd aangeboden, besloten de WENb en WWb dan ook dit bedrag te hun beleid op dit gebied tegen het licht te houden. Verschillende bedrijven hebben deelgenomen aan een pilot en Op 16 april 2009 werd in het Gelredome te Arnhem de neemt ook de productiviteit toe, zo liet Becker aan de hand van besteden aan het project Psychisch verzuim. Er zijn verschillende na een scan een advies op maat ontvangen. Drie bedrijven zijn jaarlijkse algemene ledenvergadering (ALV) van de WENb aansprekende voorbeelden zien. Dit bleek geheel in lijn met het instrumenten ontwikkeld om de bedrijven te helpen psychisch bezig om integraal gezondheidsmanagement in hun bedrijf te gehouden. Aansluitend op het formele deel werd onder de verhaal van de eerste spreker. verzuim tegen te gaan. integreren. Op 24 juni 2009 is de eerste fase van het project vlag Bakker in Barre Tijden een symposium gehouden over het arbeidsmarktbeleid van de ENb-sectoren. Gastsprekers Anton Westerlaken (bestuurder van het AMC Erasmus en oud- Goed Beter Best Allereerst is een workshop Werkdruk en Werkstress gegeven waarin werd ingegaan op de wettelijke kaders en de afgerond met een presentatie voor de deelnemende bedrijven. Daar werd het boekje Effectief gezondheidsbeleid, bedrijven bij WENb en WWb gescand gepresenteerd met daarin de voorzitter van het CNV) en Douwe Grijpstra (Research voor Onder de vlag van Goed Beter Best biedt de WENb samen met begrippen werkdruk en werkstress. Deze workshop is ook als uitkomsten van de pilot. Het boekje is onder alle WENb- Beleid) gaven inspirerende presentaties over de ontwikkelingen de WWb haar leden diverse programma s aan op het gebied incompany workshop aangeboden. Ten tweede is de Integrale leden verspreid met het aanbod voor deelname aan de scan. in de arbeidsmarkt en de kansen die daaruit voortvloeien. van gezondheidsbeleid. In 2009 betrof dit de benchmark Aanpak Psychisch Verzuim in Bedrijf ontwikkeld, gericht op De kosten van dit project zijn volledig gefinancierd uit de De belangrijkste conclusie van de discussie met de zaal was ziekteverzuim, het project Psychisch verzuim en integraal gezamenlijke beleidsontwikkeling om psychisch verzuim aan te middelen die beschikbaar zijn door de met Aon afgesproken dat de ENb-sectoren zich juist in de huidige periode van gezondheidsmanagement. pakken, op basis van de zgn. Leidraad Donner. Ten derde is de provisieverdeling.

10 18 Levensfasebewust Personeelsbeleid Zestig procent van de werknemers in de WENb-bedrijven is 45 jaar De verzekerden zijn ook gevraagd om zowel goede punten als verbeterpunten van de verzekering te noemen. De meeste goede punten hebben te maken met het product/dienstaanbod van of ouder. Ook voor deze groep is employability een belangrijk thema. Zilveren Kruis Achmea. Hieronder vallen o.a. snelle afhandeling In april 2009 heeft de WENb samen met een aantal leden het project van declaraties en een goede dekking. Ook communicatie en Opleiding op Leeftijd uitgevoerd om de bedrijven te ondersteunen duidelijke informatie o.a. via de website worden veel genoemd. in de ontwikkeling of verbetering van hun levensfasebewust Klantvriendelijke medewerkers worden zeer goed beoordeeld. personeelsbeleid. Doel was de oudere en laag opgeleide werknemers De telefonische bereikbaarheid en het nakomen van afspraken (maximaal MBO-niveau) te bewegen tot om-, her- en bijscholing en zijn belangrijke stijgers in de waardering door de verzekerden. hen te stimuleren verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen Als verbeterpunten worden genoemd: duidelijkere overzichten loopbaan. De ontwikkelde handleiding Nooit te oud geeft de en de duidelijkheid van de polis. Andere punten zijn de prijs/ bedrijven een praktisch handvat om hierover met hen in gesprek te kwaliteitverhouding en de klantgerichtheid van oplossingen. gaan. Vanuit haar centrale doelstellingen werkt Zilveren Kruis De handleiding is onder de leden verspreid en samen met de Achmea aan haar maatschappelijke betrokkenheid, het presentaties te downloaden op de website van de WENb. Het project verbeteren en betaalbaar houden van de zorg en het bieden is uitgevoerd door Loyalis. Voor het project is subsidie verkregen bij van zorgbemiddeling. Ook wil zij verzekerden bewust het ministerie SZW. Ook Loyalis draagt voor de helft bij in de kosten maken van het belang van een gezonde levensstijl. Met name van dit rapport. Collectieve ziektekosten verzekering Zilveren Kruis Achmea de zorgbemiddeling is bij een ruime meerderheid van de verzekerden bekend. Pensioenstudies In een tijd waarin de houdbaarheid van pensioenregelingen volop ter discussie staat, is pensioen een belangrijk onderwerp in het arbeidsvoorwaardenoverleg. Daarom heeft de WENb het Verbond Sectorwerkgevers Overheid (VSO) gevraagd Leden informeren De leden zijn in 2009 op verschillende manieren op de hoogte gehouden van actuele ontwikkelingen. In de maandelijkse 19 Na een uitgebreide tender is per 1 januari 2009 het collectieve contract In 2009 heeft de WENb-werkgroep Pensioenvragen in opdracht om meer betrokken te worden bij de voorbereiding van de nieuwsbrief van de WENb zijn zij geïnformeerd over van de werkgeversverenigingen WENb en WWb met Zilveren Kruis van het WENb-bestuur een onderzoek uitgevoerd naar de werkgeversinzet rond de pensioenen. Sinds medio 2009 ontwikkelingen rond de CAO s, de vereniging, bijeenkomsten Achmea voor een nieuwe periode van drie jaar verlengd. volgende twee pensioenvragen: neemt de WENb deel aan het overleg in de VSO-werkgroep en veranderingen in wet- en regelgeving zoals pensioenen, Tevredenheidonderzoek 1. Is het mogelijk om op basis van de ABP-regeling voor (groepen van) werknemers een andere dan de nu geldende Pensioenen, die de werkgeversstandpunten over de ABPpensioenregeling voorbereidt. Met een positie in deze arbeidsrecht en sociale zekerheidsrecht. Deze actuele informatie is ook beschikbaar gesteld via de website van de WENb. In samenwerking met de WENb en WWb heeft Zilveren Kruis premieverdeling af te spreken? werkgroep is de WENb in staat de belangen van de WENb- Daar zijn bijvoorbeeld dossiers over de grieppandemie, de Achmea in november de tevredenheid van de collectief verzekerde 2. Is het mogelijk om voor bepaalde groepen werknemers of bedrijven aan de orde te stellen. De inbreng vanuit de WENb werkkostenregeling en het Benefit Budget Energie gepubliceerd. medewerkers gemeten. Voor deze meting is een groot aantal voor bepaalde bedrijven in de ENb-CAO s te bepalen dat wordt voorbereid door een WENb-werkgroep Pensioenen met In 2010 zal de WENb deze lijn voortzetten. verzekerden uitgenodigd om deel te nemen aan een online enquête. niet de ABP-regeling, maar een eigen pensioenregeling van deskundigen van bedrijven uit alle sectoren van de WENb. In Een onafhankelijk bureau heeft deze tevredenheidmeting verzorgd, toepassing is? 2009 werd onder meer gesproken over de behandeling van het geanalyseerd en gerapporteerd. Benefit Budget in de ABP-regeling en over de langetermijnvisie De werkgroep heeft samen met Hewitt, actuarissen en op de ABP-regeling. Zilveren Kruis Achmea krijgt als rapportcijfer voor de algemene pensioenadviseurs, deze vragen onderzocht en eind juli haar tevredenheid een 7,2. Dit rapportcijfer is in de afgelopen jaren licht advies aan het WENb-bestuur uitgebracht. De conclusies waren gestegen. In 2007 was dit 7,1. De verdeling van de gegeven cijfers ziet dat er op basis van de ABP-regeling, meer in het bijzonder de er als volgt uit: daarover in de Pensioenkamer gemaakte afspraken, op dit ,9% geeft een 6 of lager 5,1% 36,6% 33,8% 43,3% geeft een 8 of hoger 6,4% 0,3% 0,0% 1,0% 1,3% 0,3% moment geen ruimte is om als bedrijf of als sector een andere premieverdeling tussen werkgever en werknemer overeen te komen. Ten aanzien van de tweede vraag, of een afwijkende pensioenregeling voor bepaalde bedrijfsactiviteiten mogelijk is, kwam de werkgroep tot de conclusie dat dit binnen de ABP-regeling niet mogelijk is, maar dat het theoretisch wel mogelijk is om voor bepaalde bedrijfsactiviteiten een andere pensioenregeling af te spreken. In verband met de daaraan verbonden risico s (kosten voor de bedrijven) adviseerde de werkgroep dit alleen te doen na overleg met ABP. Totaaloordeel over de dienstverlening van Zilveren Kruis Achmea (rapportcijfer)

11 20 Bestuur / delegaties 2009 WENb-bestuur WENb-secretariaat mr. J.H. (Joop) Sommer Voorzitter mr. P.C.F. (Peter) van der Vlugt D.G. (Doede) Vierstra RA, lid Raad van Bestuur Nuon N.V., Chief Financial Officer Sector Afval & Milieu Namens de sector Energie Voorzitter R. (Rob) Janse, AVR Van Gansewinkel Vice-voorzitter F.C.W. (Frans) van de Noort, Leden Chief Operations Officer, AVR Van Gansewinkel Namens de sector Afval & Milieu Penningmeester B. (Bernard) Dijkhuizen, Chief Executive Officer, Ziggo W.L. (Willem) Geerling, Essent Milieu W.C.H. (Wil) Sijstermans, RD4 WENb-secretariaat drs. A.W.A.M. (Alphons) Ernst mr. J.H. (Joop) Sommer Bestuursfuncties / vertegenwoordiging Namens de WENb hebben de volgende personen zitting in: Bedrijfscommissie voor de dienstverlening mr. P.C.F. van der Vlugt Stichting flexibel uittreden energie- en nutsbedrijven (Sfn) (tot november 2009) 21 Namens de sector Kabel & Telecom Sector Kabel & Telecom VNO-NCW Bestuur Sfn drs. G.J. de Jong WENb-secretariaat Voorzitter Lid Dagelijks Bestuur en lid Algemeen Bestuur VNO-NCW G. Vesseur RA mr. P.C.F. (Peter) van der Vlugt, D.J. (Dedi) Veldhuis, Ziggo J.G.M. Alders J.C. Homan RA Directeur WENb en Secretaris WENb-bestuur Leden Lid Algemeen Bestuur VNO-NCW Verantwoordingsorgaan Sfn WENb onderhandelingsdelegaties Sector Energie A. (Anouk) van den Boomen/R. (Ronald) Borgers, UPC J.N.M. (Coos) Kaarsgaren, UPC J.C. (Hans) Bijl, Ziggo Adviseur F.C.W. van de Noort Lid Commissie Informatie en Beraad Arbeidsvoorwaarden VNO-NCW (CIBA) mr. P.C.F. van der Vlugt mr. N.J.H. Sijben mr. P.C.F. van der Vlugt Stichting Opleiding- en Ontwikkelingsfonds ENb Bestuur Stichting O&O fonds ENb Voorzitter mr. R. (Ruud) Wilgenkamp, Essent mr. J.C. (Joke) de Voogd, AWVN ABP mr. R. Wilgenkamp, vanuit de sector Energie, groep PLB ing. M.P. van Schravendijk, vanuit de sector Afval & Milieu WENb-secretariaat Werkgeversraad ABP D.J. Veldhuis, vanuit de sector Kabel & Telecom Leden drs. A.W.A.M. (Alphons) Ernst mr. P.C.F. van der Vlugt C.J. van Bekkum, vanuit de sector Energie, groep NWB drs. M.B.A.J. (Maurits) Derksen, Alliander C.F. (Cornelie) Kaptein, Joulz W.J. (Wim) Kollmer, Electrabel Nederland. mr. P.C.F. (Peter) van der Vlugt mr. N.J.H. Sijben Verantwoordingsorgaan ABP Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) J.W. (Jan Willem) Menkveld. Nuon mr. P.C.F. van der Vlugt Lid Raad van Advies KBB drs. P.B. (Paul) van Raay, DELTA Werkgroep Pensioenen VSO drs. L.H.M. van Eggelen mr. P.C.F. van der Vlugt (vanaf september 2009) AWVN Lid Hoofdbestuur AWVN mr. P.C.F. van der Vlugt

12 22 Ledenlijst per 31 december 2009 NV Afvalzorg Holding, Assendelft AE&E Nederland BV, Zevenbergen NV Area Reiniging, Emmen Alliander N.V., Arnhem Essent Milieu BV NV Afvalverbranding Zuid-Nederland, Moerdijk Holding AVR-bedrijven BV, Rotterdam - AVR Acquisitions BV - AVR-Afvalverwerking - AVR-Afvalwerking BV Rozenburg - AVR-Afvalverwerking BV Rotterdam - AVR-Afvalverwerking BV Duiven - NV Milieuservices AVR - AVR-West - AVR Interne Diensten BV - A&G Milieutechniek BV - AVR-Industrie NV - AVR KGA Services NV - NV Haagse Milieu Services, Den Haag (AVR) BAT-bedrijven (Brabants Afval Team), Tilburg Berkel Energie Diensten BV, Schiedam Berkel Milieu NV, Apeldoorn BMC (Biomassacentrale), Moerdijk CENNED Telecom BV, Leeuwarden Cogas Holding NV, Almelo - Cogas Infra en Beheer B.V. - Cogas Facilitaire diensten B.V. Circulus BV, Apeldoorn Cyclus NV, Gouda Dar Milieudiensten NV, Nijmegen DELTA NV, Middelburg - DELTA Netwerkbedrijf BV - Energieservice Delta BV - DELTA Milieu BV, Terneuzen - Indaver Gevaarlijk Afval BV Electrabel Nederland NV, Zwolle Electrabel Nederland Retail BV Electrabel Nederland Sales BV, Zwolle Electrabel European Portfolio Management BV, Zwolle Electrabel Nederland Services, Zwolle NV Eneco Beheer, Rotterdam - CityTec BV - Enatec MicroCogen, Rotterdam - ENECO Business BV - Joulz B.V. - ENECO Retail BV - Stedin B.V. - ENECO Services BV - Tempus BV - NV ENECO Beheer De Energiezaak, Arnhem E.ON Benelux NV, Rotterdam - NRE Q-Energy - NRE Energie BV E.ON Engineering BV, Capelle a/d IJssel - E.ON Energy Trading NL Staff Company B.V. (EET B.V.) - E.ON IS Netherlands B.V. (EIS B.V.) NV EPZ, Borssele Essent NV, Arnhem - Essent Personeel Services BV - Essent Productie Geleen BV - VOLTA Limburg BV - Westland Energie Services BV - Gaswacht Friesland Facilities BV - Sturing Afvalverwijdering Limburg Enexis Holding N.V. Rosmalen - Enexis Infra Products B.V. - Enexis B.V. - Enexis Meetbedrijf B.V. Essential Domestiq Services BV - Homesafety, Zwolle BV GKN, Dodewaard Grondbank GMG B.V., Arnhem Grondbereik, Lochem HVC, Alkmaar - Flevocollect Gemeenten NV - Holland Collect NV - GEVUDO Afvalverwerking NV Intergas Energie B.V., Oosterhout NV Kabeltelevisie Noord-Oost Friesland Kiwa N.V. Kiwa Nederland BV - Kiwa Gas Technology BV - Kiwa Training BV De Meerlanden NV, Rijsenhout MidWaste NV, Schiedam Nazorg Limburg BV, Maastricht BV Netbeheer Haarlemmermeer, Eindhoven Netwerk NV, Dordrecht NRE Group BV, Eindhoven - NRE Netwerk BV - NRE Holding BV NV Nuon, Amsterdam Obragas Net NV, Eindhoven Omrin (Afvalsturing Friesland NV), Leeuwarden Omrin Reststoffen Energie Centrale (REC BV) Omrin Afvalbeheer Noord Groningen Omrin (Fryslân Miljeu NV), Leeuwarden - Omrin (BV Fryslân Miljeu Noordwest) - Omrin (BV Fryslân Miljeu Noordoost) - Omrin (BV Fryslân Miljeu Zuidwest) - Omrin (BV Fryslân Miljeu Zuidoost) - Omrin (BV Fryslân Miljeu Bedrijfsservice) - Omrin (BV Fryslân Miljeu Estafette) NV IRADO - NV ONS Houdstermaatschappij - NV ONS IBOR - NV IRADO - ONS Ingenieursbureau BV RD4 Facilitair Bedrijf BV, Heerlen NV Reinis, Spijkenisse NV RENDO Holding, Hoogeveen - RENDO Netbeheer BV - NV RENDO Energieservice B.V. RENDO Beheer BV NV ROVA Holding, Zwolle - NV ROVA Gemeenten SAVER NV, Roosendaal Sloe Centrale BV, Vlissingen Spaarnelanden nv, Haarlem Stadsverwarming Purmerend, Purmerend TenneT TSO BV, Arnhem Twence BV, Hengelo Twente Milieu NV, Enschede UPC Nederland Services BV, Amsterdam NV Afvalcombinatie De Vallei, Ede - Afvalcombinatie De Vallei Gemeenten BV - Afvalcombinatie De Vallei Bedrijven BV Warmtebedrijf NV, Rotterdam NV Holding Westland Infra, Poeldijk - Westland Infra Netbeheer BV Ziggo, Utrecht Ziut B.V., Arnhem 23

13 24 Balans per 31 december 2009 Rekening van baten en lasten Actief Vaste activa Inventaris Vlottende activa Debiteuren Te vorderen omzetbelasting Overlopende activa Liquide middelen Deposito Banken en kas Rekening Begroting Rekening BATEN Contributies - WENb VNO/NCW-AWVN LASTEN Personeelskosten Huisvesting Algemene kosten Afschrijvingen Informatievoorziening Contributie VNO/NCW-AWVN Projectkosten en advisering Diversen Passief Eigen vermogen Kapitaal Exploitatieresultaat Rentebaten pm Voordelig saldo Voorzieningen Jubileumvoorziening Kortlopende schulden Pensioenverzekeringen Loonheffing Restitutie contributie Crediteuren Overlopende passiva Bestemming voordelig saldo - Restitutie aan de leden Ten gunste van het Kapitaal

14 26 Algemene toelichting De werkgeversvereniging WENb is opgericht op 7 maart De vereniging heeft conform artikel 2 lid 1 ten doel de sociaaleconomische belangen van de leden te behartigen. Accountsverklaring Waarderingsgrondslagen De activa en passiva zijn tegen nominale waarden opgenomen. Alle posten in de rekening van de baten en lasten zijn opgenomen voor de aan 2009 toe te rekenen bedragen. Inventaris De inventaris wordt gewaardeerd tegen aanschafprijs verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van de economische levensduur van drie jaar. Als inventaris wordt aangemerkt aanschaffingen van apparatuur groter dan EUR Aanschaffingen van software worden ten laste van de exploitatierekening gebracht. Kapitaal Jaarlijks wordt het Kapitaal gecorrigeerd voor inflatie door de rentebaten hieraan toe te voegen. Voordelig saldo 2009 Het voordelig saldo over het jaar 2009 bedraagt EUR , tegenover een sluitende begroting In het voordelig saldo zijn niet begrote rentebaten begrepen van EUR , welke aan het Kapitaal worden toegevoerd. Het resterend voordelig saldo van EUR wordt gerestitueerd aan de leden. Dienstverlening door Aon Aon treedt namens de WENb (en WWb) op als intermediair bij het afsluiten van de collectieve ziektekostenverzekering. Hiervoor ontvangt Aon provisie van de zorgverzekeraar. Tussen WENb (en WWb) en Aon is een provisieregeling overeengekomen, inhoudende dat Aon voor een deel van de provisie-inkomsten diensten verleent ten gunste van (werknemers van) de leden WENb (en WWb). De door Aon te verrichten activiteiten hebben onder andere betrekking op de begeleiding bij de invoering van Achmea Present, ontwikkeling en onderhoud van een Arbo website voor leden, alsmede het opstellen van rapportages ter verbetering van het gezondheidbeleid van de leden alsmede het nastreven van een optimale inkoop van zorg. Aon garandeert dat WENb (en WWb) geen rekeningen zal ontvangen voor bovengenoemde activiteiten. De kosten worden volledig uit de provisie gefinancierd. Vergelijkende cijfers De cijfers voor 2008 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2009 mogelijk te maken. 27