GROEI Monuta jaarverslag 2005

Transcriptie

1 1 GROEI Monuta jaarverslag 2005

2 Groei is...

3 ...Monuta Het ging Monuta goed in Het afgelopen jaar lag de focus nog meer op zakelijke groei, het behalen van resultaat en het effectiever en efficiënter werken. Maar daarbij werd de aandacht voor onze cliënten, persoonlijke ontwikkeling van onze medewerkers en betrokkenheid bij de wereld om ons heen niet vergeten. Door samen te streven naar groei op individueel, financieel en maatschappelijk vlak, kan Monuta haar grenzen verleggen. En stippelen we een nieuwe route uit naar een succesvolle toekomst. Samen werken aan groei. Dat was de uitdaging voor Groeien om sterker te worden, servicegerichter en slagvaardiger. Het begon met een idee, dat langzaam vorm kreeg naarmate we ons meer inspanden om onze dromen waar te maken. Om een nieuw punt in de ontwikkeling van de organisatie te bereiken. Dat vroeg inzet, betrokkenheid en een stevig beleid gericht op het verzilveren van grote en kleine groeidoelstellingen die we gezamenlijk hadden gesteld. Groei blijkt oneindig te zijn. Net als ons universum dat alsmaar uitdijt en geen grenzen kent. Deze metafoor vormt de rode draad in dit jaarverslag. Een blik naar de sterrenhemel toont niet meer dan een bonte verzameling grote en kleine lichtpunten die ogenschijnlijk geen enkele samenhang met elkaar vertonen. Pas wanneer je op een andere manier leert kijken, duidelijke lijnen uitzet en verbindingen legt, groeit een nieuw besef dat veel mogelijk is. Groei is onontbeerlijk om als organisatie voorop te blijven lopen en verwachtingen te overtreffen. We zijn goed op weg. Monuta kijkt tevreden terug op 2005 en we zijn trots op de groei die we konden doormaken. In 2006 trekken we deze lijn door, want groei kent geen beperkingen.

4 GROEI Monuta jaarverslag 2005

5 2...lijnen

6 INHOUDSOPGAVE Werkterrein van Monuta Holding N.V. en personalia 4 Kerncijfers 5 Verslag van de Raad van Commissarissen 7 Verslag van de Directie 11 Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde winst- en verliesrekening over Grondslagen voor consolidatie 23 Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling 25 Kasstroomoverzicht 29 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening over Vennootschappelijke balans per 31 december Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over Toelichting op de vennootschappelijke balans per 31 december Overige gegevens Statutaire bepalingen inzake winstbestemming 45 Resultaatbestemming Accountantsverklaring 45 Verzekeringsbedrijf: winst- en verliesrekening over Uitvaartbedrijf: winst- en verliesrekening over Samenstelling directie, management en ondernemingsraad 49 Colofon 50 uitzetten 3

7 WERKTERREIN VAN MONUTA HOLDING N.V. EN PERSONALIA Verzekeringsbedrijf Verzekeraar van levens- en uitvaartverzekeringen Beheer van uitvaartdeposito s Uitvaartbedrijf Uitvaartverzorging Exploitatie van uitvaartcentra, crematoria, mortuaria en begraafplaatsen Raad van Commissarissen prof. dr. L.F. van Muiswinkel, voorzitter drs. G.H. de Heer drs. C. Kamerbeek mr. J.J.J. van Lanschot dr. A.J. Vermaat Directie drs. C.D. Hage, directievoorzitter drs. W.M. Huisman RA, directeur ir. J.W. Baake, directeur (per 1 januari 2006) ir. A.A.M. Leenen, directeur (per 1 januari 2006) Actuaris en accountant Watson Wyatt Insurance Consulting B.V., Amstelveen, actuaris Ernst & Young Accountants, Apeldoorn, accountant Hoofdkantoor Schumanpark 11 Postbus 20, 7300 AA, Apeldoorn Telefoon (055) Telefax (055) Internet monuta@monuta.nl 4

8 KERNCIJFERS (Bedragen in duizenden euro s) Kerncijfers Omzet Omzet uit uitvaarten Omzet uit premies Omzet uit beleggingen (4.115) Nettoresultaat (4.076) Nettoresultaat uitvaartbedrijf Nettoresultaat verzekeringsbedrijf (6.352) Nettoresultaat holding (1.235). - (.333) Cash Flow (Nettoresultaat + Afschrijvingen) EBITDA Eigen vermogen Verzekerd bedrag Aantal verzekerden Aantal uitvaarten Aantal personeelsleden EBITDA staat voor Earnings Before Intrest, Taxes, Depreciation and Amortization. 2 Op basis van Fulltime Equivalent. 3 Als gevolg van enkele stelselwijzigingen zijn de jaarcijfers over 2001 t/m 2004 niet geheel vergelijkbaar met Verwezen wordt naar pagina 25. 5

9 6...kansen

10 VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Algemeen De Raad van Commissarissen heeft gedurende het jaar op regelmatige basis zowel formeel als informeel overleg gevoerd met de directie van Monuta Holding N.V. De voltallige Raad is in 2005 zes maal in vergadering bijeen geweest. Ter bevordering van de betrokkenheid van de Raad van Commissarissen bij de bedrijfsactiviteiten van Monuta vindt jaarlijks één van de vergaderingen plaats op een lokale vestiging van Monuta. Dit jaar was dit het uitvaartcentrum Monuta Nijenheim in Zeist. De jaarrekening, het accountantsverslag en de management letter zijn besproken met de directie en de externe accountant van Ernst & Young. Hierbij is tevens het actuarieel rapport aan de orde gesteld, toegelicht door de externe actuaris van Watson Wyatt. In de diverse vergaderingen zijn verder de begroting, de kwartaalcijfers en het strategisch beleid ter sprake geweest. Daarnaast is periodiek aandacht besteed aan de ontwikkeling en de voortgang van het verzekeringsen uitvaartbedrijf. Ook heeft de Raad zich door de directie laten informeren over de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering van de pensioenregeling door Stichting Pensioenfonds Monuta. Jaarlijks wordt één van de vergaderingen ingericht als brainstormsessie, waarbij aan de hand van stellingen samen met de directie wordt gediscussieerd over nieuwe kansen en bedreigingen in zowel de verzekerings- als de uitvaartmarkt. Naast het feit dat dit leidt tot meer inzicht in de maatschappelijke en economische ontwikkelingen in beide markten, draagt dit bij aan de vorming van een gezamenlijke visie op de toekomstige richting van het verzekerings- en uitvaartbedrijf. Een visie, die zowel door de Raad als door de directie gedragen wordt. zien Remuneratie en selectie In 2005 heeft de remuneratie- en selectiecommissie aandacht besteed aan de beloningsstructuur van de directie. Mede op verzoek van de commissie is een beknopte benchmarkstudie verricht naar de opbouw en hoogte van het remuneratie-pakket van de directie. Deze studie vormt voor de komende jaren de basis voor de beloningsstructuur. De remuneratie- en selectiecommissie heeft zich in 2005 verder intensief beziggehouden met de samenstelling van de directie van de vennootschap. Per 1 oktober 2005 heeft de heer S. Boersma gebruik gemaakt van de mogelijkheid om vervroegd met pensioen te gaan. De Raad van Commissarissen is de heer Boersma zeer erkentelijk voor zijn belangrijke bijdrage aan de groei van Monuta tot een landelijk werkend uitvaartbedrijf. Verder is de commissie diverse malen bijeengekomen in het kader van de aanstelling van een nieuwe financieel directeur, hetgeen per 12 mei 2005 heeft geleid tot de benoeming van de heer drs. W.M. Huisman RA tot statutair directeur. Daarnaast is de structuur van de statutaire directie aan de orde gesteld. Dit heeft geleid tot het besluit om de statutaire directie uit te breiden met twee directieleden, waardoor een structuur ontstaat van drie directieleden met daarnaast een voorzitter. Naar aanleiding van dit besluit heeft de Raad van Commissarissen de heer ir. J.W. Baake en de heer ir. A.A.M. Leenen per 1 januari 2006 benoemd tot statutair directeur. De beide heren waren adjunct-directeur van respectievelijk het verzekerings- en het uitvaartbedrijf. In de nieuwe structuur treedt de heer drs. C.D. Hage op als voorzitter van de directie. De Raad heeft de overtuiging dat hiermee een bestuursstructuur is neergezet, waarmee Monuta de komende jaren goed en slagvaardig kan opereren en spreekt daarnaast zijn vertrouwen uit in het nieuwe directieteam. 7

11 VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Beleggingscommissie Namens de Raad van Commissarissen hebben de heren drs. C. Kamerbeek en dr. A.J. Vermaat zitting gehad in de beleggingscommissie. Ook in 2005 is de beleggingsportefeuille kritisch tegen het licht gehouden. Naar aanleiding van deze beoordeling zijn ten aanzien van het beleggingsbeleid vervolgens een aantal wijzigingen doorgevoerd. Op het gebied van de aandelenportefeuille is besloten vast te houden aan de strategie van indextracking, maar wel over te stappen op een andere index. Op het gebied van vastrentende waarden is een eerste stap gezet om tot een grotere diversificatie van risico s te komen. Tot slot is besloten om met ingang van 2006 een kleine portefeuille in commodities op te gaan bouwen. Het besluit hiertoe is genomen met als overweging om tot een beter rendements-risicoprofiel van de gehele beleggingsportefeuille te komen. In de commissie is naast de rendementsontwikkeling van de beleggingen verder gesproken over de financieringsstructuur en de liquiditeits- en solvabiliteitsontwikkeling van Monuta. Corporate Governance Hoewel Monuta Holding N.V. niet beursgenoteerd is en daarom niet wettelijk verplicht is zich te conformeren aan de code Tabaksblat, heeft de Raad van Commissarissen zich vorig jaar uitgesproken voor een gedragslijn waarbij zo dicht mogelijk wordt aangesloten bij de code. Dit voor zover de omvang en structuur van Monuta Holding deze maatregelen redelijkerwijs rechtvaardigen. De Raad heeft deze lijn het afgelopen jaar voortgezet en in dit kader zijn de statuten van Monuta Holding N.V. en de reglementen van Commissarissen en Directie aangepast en formeel geaccordeerd. Jaarrekening 2005 Met genoegen legt de Raad van Commissarissen de aandeelhouder van Monuta Holding N.V. het door de directie opgestelde jaarverslag over 2005 voor. Conform het bepaalde in de statuten heeft de Raad van Commissarissen de jaarrekening in zijn vergadering van 4 mei 2006 besproken met de directie, accountant en actuaris en vervolgens vastgesteld. De jaarrekening is door Ernst & Young Accountants gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende verklaring, zoals opgenomen op pagina 45 van dit verslag. Wij stellen u voor de jaarrekening goed te keuren en decharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Ten slotte spreekt de Raad zijn waardering uit jegens de directie en de medewerkers van Monuta voor de inzet en behaalde resultaten over Apeldoorn, 4 mei 2006 Raad van Commissarissen prof. dr. L.F. van Muiswinkel, voorzitter drs. G.H. de Heer drs. C. Kamerbeek mr. J.J.J. van Lanschot dr. A.J. Vermaat Naast de reguliere vergaderingen heeft de Raad van Commissarissen eenmaal vergaderd in afwezigheid van de directie, waarbij onder meer het eigen functioneren en dat van de directie is geëvalueerd. Tot slot zijn de heren prof. dr. L.F. van Muiswinkel en drs. G.H. de Heer op 5 juli 2005 namens de Raad aanwezig geweest bij één van de vergaderingen van de ondernemingsraad van Monuta. In deze vergadering is onder andere gesproken over de resultaten, pensioenen, arbozaken en ketenintegratie. 8

12 9

13 10...continu

14 VERSLAG VAN DE DIRECTIE Geconsolideerd Algemeen Monuta Holding N.V. heeft in 2005 opnieuw een financieel gezond resultaat behaald. Het nettoresultaat van 18,2 miljoen is circa 40% hoger dan in Hoewel het resultaat voor 15,9 miljoen bepaald wordt door het verzekeringsbedrijf, kan het resultaat van het uitvaartbedrijf als een gezonde bijdrage gekwalificeerd worden. Bovendien moet hierbij in ogenschouw worden genomen dat het resultaat van het verzekeringsbedrijf, naast het feit dat er sprake is van een structureel positieve ontwikkeling, in belangrijke mate beïnvloed is door een positieve ontwikkeling van de aandelenmarkten. Wel kan geconcludeerd worden dat de ontwikkeling van beide bedrijven een eigen dynamiek kent, waarbij het verzekeringsbedrijf jaarlijks fors groeit en het uitvaartbedrijf als gevolg van de lagere sterftecijfers in de afgelopen jaren onder druk staat. Directie De samenstelling van de directie van Monuta Holding N.V. en haar onderliggende groepsmaatschappijen, waarvan Monuta Verzekeringsgroep N.V. en Monuta Uitvaartgroep N.V. de belangrijkste vormen, is in 2005 gewijzigd. In het begin van 2005 is een nieuwe directeur gezocht, wat per 12 mei heeft geleid tot de benoeming van Matthijs Huisman tot financieel en statutair directeur. In het najaar van 2005 hebben wij afscheid genomen van Siem Boersma, die na een lange en verdienstelijke loopbaan bij Monuta met vervroegd pensioen is gegaan. Siem Boersma heeft in de afgelopen jaren zeer bijgedragen aan de ontwikkeling van Monuta tot het gezonde bedrijf dat het nu is. Vooral de groei van een regionaal naar een landelijk werkend bedrijf in uitvaartzorg, is in belangrijke mate te danken aan zijn inspanningen. Splitsing nettoresultaat Verzekeringsbedrijf Regulier resultaat Saldo van resultaten met incidenteel karakter Nettoresultaat Uitvaartbedrijf Regulier resultaat Saldo van resultaten met incidenteel karakter Nettoresultaat Nettoresultaat (Bedragen in duizenden euro s) Tot slot is door de Raad van Commissarissen het besluit genomen om Jan-Willem Baake en Lex Leenen te benoemen tot statutair directeur van Monuta Holding N.V. Beiden waren al adjunct-directeur van respectievelijk het verzekerings- en het uitvaartbedrijf. Per 1 januari 2006 bestaat de directie uit: Cors Hage directievoorzitter Matthijs Huisman financieel directeur Jan-Willem Baake directeur verzekeringen Lex Leenen directeur uitvaart Het nieuwe directieteam is met veel enthousiasme aan de slag gegaan en ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet. innoveren 11

15 VERSLAG VAN DE DIRECTIE Maatschappelijk verantwoord ondernemen Gezien het karakter van onze dienstverlening, zowel op het gebied van uitvaartzorg als op het gebied van verzekeringen, is de relevantie van maatschappelijk verantwoord ondernemen voor Monuta als geheel zeer groot. Op het gebied van onze uitvaartzorg vinden wij het belangrijk om als bedrijf een goede bedrijfscultuur te hebben, waarin naast economische rendementsdoelstellingen ook aandacht is voor een goede en bij onze cliënt betrokken dienstverlening. Voor onze dienstverlening hebben wij een erecode opgesteld, waarin wij ons committeren aan gedragsregels gericht op respectvolle omgang met onze cliënten. Ook bij onze verzekeringsactiviteiten staan betrouwbaarheid en betrokkenheid in ons handelen centraal. Wij staan dan ook zeer positief ten opzichte van recente ontwikkelingen rond de Wet Financiële Dienstverlening die, naar onze mening, zeker bijdraagt tot een betere voorlichting aan verzekerden. Overigens hanteert Monuta al jaren een stringent beleid als het gaat om de selectie van assurantiekantoren met wie wij zaken doen. Uiteraard voeren wij ten aanzien van onze eigen adviseurs in loondienst een soortgelijk beleid. In onze operationele bedrijfsvoering trachten wij de milieubelasting te minimaliseren. In dit kader kunnen wij ons beleid rond reductie van energieverbruik noemen, als ook de toepassing van filterinstallaties in onze crematoria. Aangezien Monuta marktleider is op het gebied van uitvaartzorg- en verzekeringen, vervullen wij binnen de branche op zoveel mogelijk terreinen een voortrekkersrol. Naast de invulling van bestuursfuncties bij de Vereniging van Ondernemingen in de Uitvaartverzorging (VOU), de Landelijke Vereniging van Crematoria (LVC) en het voorzitterschap van het Platform Natura-uitvaartverzekeraars binnen het Verbond van Verzekeraars, stimuleren wij op allerlei manieren de ontwikkeling van de branche. Ook op het gebied van onderzoek en voorlichting levert Monuta een relevante bijdrage. Zo hebben wij het afgelopen jaar voor scholen en andere geïnteresseerde partijen een informatiepakket ontwikkeld met als thema kinderen en verlies, over verliesverwerking. Tevens heeft Monuta in oktober 2005 een bijzondere leerstoel aan de VU in Amsterdam gevestigd. De Monuta leerstoel Public Health en Palliatieve Zorg wordt ingevuld door professor dr. Luc Deliens. Palliatieve Zorg is een jong wetenschapsgebied, zowel op het gebied van onderwijs als op het gebied van onderzoek en richt zich op de zorg in de laatste levensfase wanneer behandeling van ziekte niet langer zinvol blijkt. In de afgelopen decennia is er in Nederland met betrekking tot sterven vooral gediscussieerd over de euthanasie problematiek. Dit heeft een positief effect gehad op het denken over de terminale fase en de hierbij benodigde zorg. Het accent is bij deze discussie echter sterk op de juridische en ethische aspecten van levensbeëindiging komen te liggen. Vanuit de leerstoel wordt gewerkt aan het verbreden van deze discussie, zodat ook de kwaliteit van sterven en de zorg in de terminale fase de aandacht krijgen die zij verdienen. Monuta Charity Fund Jaarlijks reserveert Monuta Uitvaartzorg en -verzekeringen een deel van haar nettoresultaat voor charitatieve, sociaalmaatschappelijke doeleinden. Dit geld wordt ondergebracht bij de Stichting Monuta Charity Fund. Het fonds wordt beheerd door Monuta en beoogt een bijdrage te leveren aan het maatschappelijk welzijn in de lokale samenleving. Elke twee of drie jaar kiest het Monuta Charity Fund een nieuw thema. Projecten die raakvlakken hebben met dit thema komen in aanmerking voor een donatie. Van 2004 tot en met 2006 is het thema Geef het leven kleur. De ingediende projecten worden door een onafhankelijke commissie, de Commissie Aanvragen Donatie (CAD), getoetst aan de hand van vaste richtlijnen en criteria. Viermaal per jaar komt de commissie bij elkaar om de voorgedragen projecten van een positief of negatief advies te voorzien. Vervolgens neemt het bestuur de beslissing over toe- of afwijzing. 12

16 Het bestuur bestaat uit: Erica Terpstra voorzitter van het Monuta Charity Fund en voorzitter van het NOC*NSF Mies Bouwman voormalig tv-presentatrice Cors Hage directievoorzitter van Monuta Dolf Wille notaris te Apeldoorn en voorzitter van Monuta Stichting Lies Mulderij voormalig wethouder van de gemeente Apeldoorn en voorzitter van de CAD In 2005 stroomde, net als in voorgaande jaren, de een na de andere aanvraag binnen. In totaal zijn er 249 aanvragen in behandeling genomen en hiervan zijn 173 aanvragen beloond met een donatie. Dit komt neer op een kleine 70%. Er zijn 76 aanvragen afgewezen. Deze aanvragen voldeden niet voldoende aan het thema Geef het leven kleur en de bijbehorende criteria. In totaal is er een bedrag van ,- gedoneerd aan diverse kleinschalige projecten in heel Nederland. De gemiddelde donatie lag in 2005 iets onder 1.900,-. Voor 2006 is er weer een bedrag van ,- beschikbaar voor vrijwilligersprojecten, bestemd voor doelgroepen die meer kleur in hun leven kunnen gebruiken. Enkele opvallende projecten in 2005: Toneelworkshop voor mensen met een ernstige meervoudige beperking Modeshow voor vrouwen met een borstprothese Handbike voor mensen met een lichamelijke handicap Verhalentafel voor oudere verstandelijk gehandicapten Recreatieve tandemfietsen voor blinden en slechtzienden Realisatie van een memorybox voor terminale patiënten Thuisbewegingsproject voor nierpatiënten Nieuw servies voor het ontbijtproject in een verpleeghuis Pensioenen Met ingang van het boekjaar 2005 is Richtlijn 271 van de Raad voor de Jaarverslaglegging van toepassing op de jaarrekening van Monuta Holding N.V. Het doel van deze richtlijn is om toekomstige verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen zichtbaar te maken. Vóór de invoering van deze richtlijn werden deze verplichtingen niet in de jaarrekening opgenomen of vermeld. Richtlijn 271 schrijft echter voor dat deze op de balans van de onderneming opgenomen moeten worden. Hoewel de richtlijn in principe meerdere vormen van personeelsbeloningen omvat, waaronder ook jubilea, betreffen pensioenen en vut voor Monuta verreweg de belangrijkste componenten. De pensioenregeling van Monuta betreft een zogenaamde Defined Benefit regeling, waarbij een vaste pensioentoezegging wordt gedaan. De pensioenregeling is vanuit Monuta ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds Monuta (SPM). De vutregeling wordt uitgevoerd door Stichting Vervroegde Uittreding Monuta (SVUM). De toekomstige verplichting voor Monuta is uitgerekend conform de voorschriften van de richtlijn en bedraagt 14,6 miljoen per 1 januari Deze uitkomst kan gezien het karakter van onze pensioen- en vutregeling als normaal worden gekwalificeerd en is bovendien vergelijkbaar met andere bedrijven. De invoering van de richtlijn betreft een stelselwijziging waarbij wij er voor gekozen hebben om de verplichting per 1 januari 2005 in één keer ten laste van het eigen vermogen te brengen. Aangezien fluctuaties in de rentestand grote invloed hebben op de omvang van de verplichting, kunnen de toekomstige resultaten hier in meer of mindere mate door beïnvloed worden. Wel is er door de keuze voor de zogenaamde corridor methode sprake van enige demping van deze effecten. 13

17 Kengetallen verzekeringsbedrijf VERSLAG VAN DE DIRECTIE Omvang verzekeringsportefeuille Stijging 12,9 % Aantal verzekerden Stijging 7,0 % Premie-inkomen Stijging 12,6 % Opbrengst beleggingen Waarvan indirect rendement Bruto opbrengst beleggingen Stijging 14.3 % Nettoresultaat Stijging 60,1 % (Bedragen in duizenden euro s) Verzekeringsbedrijf Resultaat In het verzekeringsbedrijf zet de trend van de afgelopen jaren door. Opnieuw is er met een stijging van 13% van het verzekerd bedrag sprake van een record aan bruto verzekeringsproductie. Als gevolg van een inhaalslag op het gebied van royementen komt de netto productie uit op het niveau van Desondanks stijgt het premie-inkomen wederom fors met ca. 13%. Ook is in 2005 de stijging in de productie met de bestaande personeelscapaciteit opgevangen. Gekoppeld aan een strakke kostenbeheersing en opnieuw een lage sterfte in 2005, geeft dit een positief effect op het bedrijfsresultaat. Overigens is het netto resultaat over 2005 ook sterk beïnvloed door de beleggingsresultaten. Aangezien wij de vastrentende beleggingen waarderen op aflossingswaarde, geven deze een stabiel rendement te zien van 5,9%. De stijging van de marktwaarde als gevolg van de dalende rente is hierin niet zichtbaar. Dit geldt echter niet voor de aandelenportefeuille: met een koersresultaat van 11 miljoen is een indirect rendement op aandelen behaald van 19,2%. Om een goede vergelijking mogelijk te maken is in de tabel op pagina 11 een splitsing opgenomen van het netto resultaat. Zonder het effect van RJ271, het koersresultaat op aandelen en het incidentele resultaat op latente belastingen als gevolg van de daling van het tarief voor de vennootschapsbelasting van 31,5% naar 29,6%, stijgt het regulier resultaat met 10,5%. Beleggingsbeleid In 2005 is de kapitaalmarktrente ten opzichte van de voorgaande jaren opnieuw gedaald. Hiermee heeft de trend van het afgelopen decennium zich doorgezet, wat in 2005 resulteerde in een renteniveau van rond de 3%. De 20- tot 30-jarige rente bereikte een niveau van nog net boven de 4%. Hoewel deze renteniveaus extreem laag lijken, zijn ze historisch gezien zeker niet ongewoon. Vanuit dat perspectief is een voorlopige stabilisering op het huidige niveau dan ook zeker niet uit te sluiten. Aangezien verzekeraars en zeker levensverzekeraars over het algemeen zeer langlopende verplichtingen aangaan, waarbij wordt uitgegaan van een vaste rekenrente, vormt deze ontwikkeling op langere termijn een mogelijke bedreiging voor de winstgevendheid. Dit alles is voor De Nederlandsche Bank aanleiding geweest om in oktober 2005 onderzoek te doen naar het effect van de lage rente op de solvabiliteitspositie van verzekeraars. Ook Monuta Verzekeringen N.V. heeft aanvullende berekeningen uitgevoerd in de vorm van toereikendheidstoetsen op renteniveaus van 3%, 2,5% en 2%. De directie is van mening dat er onder de huidige omstandigheden voldoende buffer aanwezig is om een nog verdere daling van de rente op te vangen. Overigens is onze visie dat de lange rente zich in de toekomstige jaren redelijk stabiel gaat ontwikkelen met per saldo een lichte stijging. Om het renterisico te beperken is de laatste anderhalf jaar een bewust beleid ingezet om de gemiddelde looptijd van de portefeuille, de zogenaamde duration, te verlengen. Naast standaard obligatieleningen wordt daarbij gebruik gemaakt van zero coupon bonds. Als gevolg hiervan bedraagt de duration van de vastrentende portefeuille inmiddels circa 15 jaar. De vastrentende portefeuille kan gekwalificeerd worden als gezond en goed aansluitend op de verplichtingen. Wel is in 2005 besloten om meer spreiding over verschillende sectoren aan te gaan brengen: 14

18 Beleggingsportefeuille 2005 Obligaties 27 % Aandelen 16 % Beleggingsportefeuille Leningen 41 % Panden 4 % Hypotheken 6 % Deposito s 6 % Leningen 41% 49% Obligaties 27% 16% Aandelen 16% 15% Hypotheken 6% 8% Deposito s 6% 7% Panden 4% 5% de portefeuille bestond geheel uit (semi-) overheid en financiële instellingen. Inmiddels is een belang opgebouwd in een indexfonds dat belegt in corporate bonds, waarmee we tevens beleggen in industriële- en nutsbedrijven. Op het gebied van aandelen is enige jaren geleden de keuze gemaakt om alleen nog in indices te beleggen. Dit beleid is in 2005 ongewijzigd van kracht gebleven. Wel is een overstap gemaakt van de DJ Euro Stoxx 50 naar de MSCI Euro. Met deze stap verwachten we een beter rendement en een betere spreiding met in ieder geval een reductie in de administratieve lasten. Tot slot is in 2005 onderzoek gedaan naar alternatieve beleggingsvormen en dan in het bijzonder naar commodities. Met commodities vindt (indirect) belegging plaats in goederen, zoals grondstoffen en energie. Met de toenemende vraag door de enorme groei in Azië, het wereldwijd beperkte aanbod als gevolg van de (te) lage investeringen in productiecapaciteit en de toenemende interesse van investeerders op zoek naar alternatieve investeringsmogelijkheden, is dit ook voor Monuta Verzekeringen N.V. een goede aanvulling op de beleggingsportefeuille. De beleggingscommissie heeft dan ook zijn goedkeuring gegeven aan het plan om in de komende twee jaar een beperkt belang op te bouwen in een indexfonds dat belegt in commodities. Met deze stappen is de koers voor de komende jaren uitgezet. Wel is de verwachting dat het beleid nog verfijnd gaat worden. We refereren in dit kader aan een actuarieel project ter modellering van de verzekeringsportefeuille. Verzekeringsproductie Ook in 2005 heeft de lijn van afgelopen jaren zich nadrukkelijk voortgezet. De groei van het verzekeringsbedrijf is voornamelijk te danken aan de met ons samenwerkende assurantiekantoren. Met de 336 in 2005 aangestelde assurantiekantoren kwam het totaal op Een ontwikkeling die aangeeft dat het product uitvaartverzekeringen nog steeds in de belangstelling staat. Tevens geeft het aan dat Monuta een belangrijke speler is op de intermediaire markt. Een markt waar zich veel aanbieders op (willen) begeven. Eén van de middelen waarmee Monuta het intermediair ondersteunt, is een internetmodule. Deze module, Monuta- Insite, maakt het mogelijk om op de site van het intermediair een uitvaartverzekering van Monuta af te sluiten. In 2005 zijn ruim 5000 polissen afgesloten via deze module. De afgelopen jaren laat de productie via internet een spectaculaire stijging zien. Een reden waarom Monuta hierin ook de komende jaren fors gaat investeren. Het aantal verleende volmachten is in 2005 gestegen naar 40, waardoor het distributiekanaal volmachten een steeds prominentere plaats binnen Monuta inneemt. Afgelopen jaar is Monuta een samenwerking met AXA aangegaan op volmachtgebied. AXA is een belangrijke speler binnen volmachtland en heeft haar AXA PrivéPakket uitgebreid met de Monuta uitvaartverzekering. Hierdoor wordt het voor AXA gevolmachtigden mogelijk om eenvoudig een nog completer pakket aan de finale consument aan te bieden. Monuta gaat zich ook in de toekomst richten op dit type samenwerkings- 15

19 VERSLAG VAN DE DIRECTIE vormen. Monuta Zorgadvies B.V., de eigen verkooporganisatie van Monuta, heeft in 2005 een iets minder goed jaar achter de rug. De productie is teruggelopen en duidelijk is dat extra inspanning noodzakelijk is om de productie op het gewenste niveau terug te laten keren. Eind 2005 en begin 2006 hebben extra marketinginspanningen ertoe geleid dat de vooruitzichten voor 2006 goed te noemen zijn. Operational Excellence Om op een professionele manier zaken te doen met het intermediair, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Eén hiervan is een goed functionerende interne organisatie. Een voorwaarde die we als Monuta strak monitoren. In 2005 heeft Monuta goed gescoord op onderwerpen als bereikbaarheid van de afdelingen en op de kwaliteit van de polisopmaak. Ketenintegratie is een ander onderwerp waar Monuta in 2005, maar vooral ook in de komende jaren, fors in investeert. In het bijzonder voor de minder complexe producten, waar ons inziens een uitvaartverzekering administratief onder valt, is vereenvoudiging van het proces absoluut mogelijk. Vandaar dat ketenintegratie voor Monuta een strategisch onderwerp is. In het kader daarvan heeft Monuta zich in 2005 aangesloten bij Meetingpoint, een branchestandaard op het gebied van webbased communicatie tussen intermediairs en verzekeraars. In 2006 is het mogelijk om via Meetingpoint rechtstreeks verzekeringen bij Monuta onder te brengen, zonder het handmatig invullen van aanvraagformulieren. Toezicht en brancheontwikkelingen Het afgelopen jaar heeft de verzekeringsbranche opnieuw in het teken gestaan van de toenemende regelgeving en stringenter toezicht. Vanuit De Nederlandsche Bank (DNB) ligt de nadruk steeds sterker op de inrichting en vormgeving van de compliance rol binnen verzekeringsbedrijven. Binnen de bankensector is dit een ontwikkeling die al langer is ingezet, maar voor de verzekeringsbranche en ook voor Monuta is dit een nog relatief nieuw gebied. Hoewel het over het algemeen werkzaamheden betreffen die in principe al uitgevoerd worden, kan wel gesproken worden van een proces van bewustwording en formalisering. Vooral dit laatste aspect leidt naar onze mening zeker tot een toename van werkzaamheden. Om tot een effectieve maar ook efficiënte invulling van compliance te komen, is in 2005 een project opgestart. In dit project wordt een complete inventarisatie van alle relevante regelgeving gemaakt, inclusief de impact op onze organisatie, maar ook wordt aandacht geschonken aan de concrete uitwerking van verantwoordelijkheden, procedures en processen. Naast het voorgaande is in de reguliere contacten met DNB gesproken over risico management. Ook hier is een trend zichtbaar die leidt tot verdere bewustwording en formalisering. We hebben besloten om versneld een project op te starten om tot meer inzicht in de verzekeringsportefeuille te komen. Dit project is in eerste instantie gericht op embedded value berekeningen en profit tests. In 2007 leidt dit ook tot een verdere modellering en ondersteunende berekeningen ten behoeve van IFRS en Solvency II. Vanuit de Autoriteit Financiële Markten (AFM) is het afgelopen jaar ingezet op de invoering van de Wet financiële dienstverlening (Wfd). Vanuit Monuta hebben wij met onze eigen verkooporganisatie in loondienst direct met deze wet te maken. Per 1 januari 2006 hebben wij al onze zorgadviseurs als verbonden adviseurs aangemeld. Verder is de AFM actief geweest op het gebied van het Effecten Typisch Gedrags Toezicht (ETGT), waar wij gezien de omvang van onze beleggingsportefeuille onder vallen. Ook op het niveau van de branche heeft de AFM in de belangstelling gestaan. In de voorbereiding van de Wfd is de uitvaartverzekering als een niet complex product gezien. In de uiteindelijke wettekst is dit echter niet expliciet verwoord, wat heeft geleid tot een discussie tussen de branche en de AFM over de vraag of een uitvaartverzekering nu wel of niet als complex product gezien moet worden. Recent is echter door het Ministerie van Financiën te kennen gegeven dat de vrijstellingsregeling Wfd op dit punt wordt aangepast, waardoor de uitvaartverzekering als eenvoudig product gedefinieerd wordt. 16

20 Kengetallen uitvaartbedrijf Aantal uitvaartopdrachten Aantal crematie-opdrachten (eigen crematoria) Omzet Daling 0,8 % Bedrijfsresultaat Daling 25,4 % Nettoresultaat Daling 29,7 % (Bedragen in duizenden euro s) Uitvaartbedrijf Resultaat Het resultaat van ons uitvaartbedrijf is ten opzichte van vorig jaar met ca. 1,0 miljoen achtergebleven, waarbij wel opgemerkt moet worden dat het resultaat over 2004 sterk beïnvloed is door incidentele resultaten. Het reguliere operationele resultaat, zoals weergegeven op pagina 11, laat ondanks het lager uitvallend aantal opdrachten zelfs een verbetering zien van ruim 11%. Toch staan de resultaten onder druk als gevolg van het aanhoudend lage landelijke sterftecijfer. Door het Centraal Bureau voor de Statistiek waren voor overledenen geprognosticeerd. Dit terwijl het werkelijke aantal ruim 6% lager is uitgekomen op hetzelfde niveau als 2004 van rond de Daarnaast merken wij in de markt dat er sprake is van toenemende concurrentie van zowel zelfstandig opererende uitvaartverzorgers, zogenaamde starters, als ook van lokale kleine en middelgrote uitvaartondernemingen. Vooral in het begin van 2005 is ons marktaandeel onder druk komen te staan. De positieve ontwikkeling in de rest van het jaar heeft helaas niet kunnen voorkomen dat er over geheel 2005 toch nog sprake is van een lichte daling. Door zeer strakke sturing op het kostenniveau en een hogere omzet per uitvaart, is het regulier resultaat uiteindelijk uitgekomen op 2,3 miljoen, wat onder de omstandigheden als gezond mag worden gekenmerkt. Overigens laat ons marktaandeel op het gebied van crematieopdrachten een positieve ontwikkeling zien. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de ingebruikname van ons nieuwe crematorium in Drachten. Echter ook onze bestaande crematoria laten een stabiele ontwikkeling zien. Uitvaartdienstverlening Het verzorgingsbedrijf heeft in 2005 circa uitvaarten mogen verzorgen. Door het wederom lage sterftecijfer en een lichte teruggang in het marktaandeel zijn dit ongeveer 800 minder opdrachten dan in Onze afdeling crematoria en begraafplaatsen stond 2005 in het teken van groei. Het aantal crematie-opdrachten nam met 3,3% toe tot Daarnaast is per 27 mei ons nieuwe crematorium in Drachten feestelijk geopend in aanwezigheid van Erica Terpstra. Hoewel wij 2005 nog als aanloopperiode zien is de exploitatie goed van start gegaan, waarbij uiteindelijk meer crematieopdrachten zijn verzorgd dan geprognosticeerd. Ook voor de toekomst verwachten wij van dit crematorium een gezonde bijdrage aan het resultaat van onze uitvaartgroep. Verder is in 2005 volop gewerkt aan de plannen voor de bouw van twee nieuwe crematoria. Na jarenlange voorbereidingen worden deze in 2006 in Kerkrade en Zoetermeer gerealiseerd. In 2005 heeft Monuta het Uitvaartfonds geïntroduceerd. Consumenten kunnen zich inschrijven bij dit fonds. Naast het afsluiten van een verzekering of het vastleggen van de laatste wensen in een Scenarium, biedt dit fonds een extra mogelijkheid om de binding met onze cliënten te verbeteren. Mensen die ingeschreven staan in dit fonds ontvangen een korting op het moment dat de uitvaart door Monuta wordt verzorgd. Binnen Monuta staat kwaliteit van dienstverlening centraal. In 2005 hebben de cliënten van ons verzorgingsbedrijf deze dienstverlening met hoge scores beoordeeld. Structureel meten wij al een aantal jaren de cliënttevredenheid. De gemeten kwaliteitsindex over 2005 is spectaculair gestegen ten opzichte van ons niveau in De positieve ontwikkeling van deze trend zet zich dus ook in 2005 voort. Wij zijn hier uiteraard erg tevreden over en worden bevestigd in het feit dat onze aanpak en maatregelen op het vlak van kwaliteitsmanagement werken. De hoge waardering die 17

21 18

22 VERSLAG VAN DE DIRECTIE onze cliënten ons gaven in 2005 vinden wij erg belangrijk. Dat onze aanpak en servicegerichtheid in 2005 ook nog beloond werd met het winnen van de International Funeral Award is een teken dat ook in de markt Monuta bekend staat als kwaliteitsbedrijf. Onderscheiden worden als meest servicegerichte onderneming in uitvaartzorg in de Benelux is dan ook iets waar directie en medewerkers van Monuta erg trots op zijn. Brancheontwikkelingen Het landelijke sterftecijfer is de afgelopen jaren dalend. In 2005 weliswaar marginaal, maar toch licht dalend. De prognoses van het CBS zijn recentelijk bijgesteld, maar geven ons inziens toch nog een te hoog cijfer aan voor Monuta houdt er echter wel rekening mee dat het aantal sterfgevallen in 2006 licht gaat stijgen ten opzichte van Uiteindelijk is onze verwachting dat het sterftecijfer in een stijgende lijn terecht komt. De uitvaartbranche was ook in 2005 zeer in trek voor startende ondernemers. Het aantal aanbieders in de markt is wederom toegenomen. In combinatie met het lage sterftecijfer betekent dit dat de concurrentie toeneemt en de marktwerking verandert. Bestaande bedrijven en gevestigde namen moeten alles in het werk stellen om hun aandeel in deze veranderende markt te handhaven. Ook voor onze organisatie betekent dit scherper dan voorheen attent zijn op de markt en de kansen die zich hierin voordoen. Binnen de uitvaartbranche wordt hard gewerkt aan de ontwikkeling van een keurmerk. Monuta stond mede aan de basis van dit uitstekende initiatief. Het keurmerk beoogt de kwaliteit van dienstverlening binnen de branche op een hoger niveau te krijgen en te zorgen voor een beter imago van de uitvaartbranche. In 2006 wordt de ontwikkeling van dit keurmerk afgerond en de implementatie gestart. Dit vindt plaats onder de regie van een stuurgroep waarvan Monuta het voorzitterschap heeft. Het platform uitvaartwezen is per 1 april 2006 opgehouden te bestaan. In het platform was een aantal brancheorganisaties vertegenwoordigd, waaronder de VOU, het LOB en de LVC. Organisaties waar ook Monuta lid van is. Het platform heeft niet gebracht wat de leden ervan verwacht hadden staat in het teken van onderzoek naar nieuwe organisatievormen en/of structuren waarin de branche zich gaat organiseren. Monuta neemt daar direct en indirect haar verantwoordelijkheid in. Vooruitzichten Voor het verzekeringsbedrijf verwachten wij een verdere positieve ontwikkeling van de verzekeringsproductie. Het jaar 2006 staat daarom vooral in het teken van het verder uitbreiden van de marktpositie in het intermediair- en volmachtenkanaal. Ter ondersteuning van deze activiteiten wordt zwaar geïnvesteerd in de verdere uitbouw van ketenintegratie. Ten aanzien van de beleggingsresultaten verwachten wij voor de vastrentende portefeuille een normaal rendement. Hierbij gaan wij uit van een stabiel tot licht stijgend renteniveau. Voor de aandelen houden wij rekening met stabiele aandelenmarkten met hooguit bescheiden koersresultaten. Enige uitzondering hierop vormt onze portefeuille in commodities, waarbij we grote schommelingen als gevolg van nieuwe ontwikkelingen in bijvoorbeeld olieprijzen niet uitsluiten. Het uitvaartbedrijf staat voor de uitdaging om in 2006 opnieuw een gezond resultaat te realiseren. De hoge score op klanttevredenheid biedt hier in ieder geval een stevige basis voor. Monuta heeft in haar historie veel geïnvesteerd in kwalitatief goede en duurzame gebouwen en faciliteiten wordt een uniek jaar met de realisatie van twee nieuwe crematoria. In Kerkrade betreft dit een combinatie van een uitvaartcentrum en een crematorium waarbij bovendien geïnvesteerd wordt in de aanliggende begraafplaats. In Zoetermeer gaat het om een zelfstandig crematorium op een nieuwe locatie. Naast deze projecten wordt in Leiderdorp een geheel nieuw uitvaartcentrum geopend. Tevens worden de voorbereidingen getroffen voor de bouw van nieuwe uitvaartcentra in Zwolle, Almere, Oostburg en Goes, waarvan de realisatie in 2007 plaatsvindt. Apeldoorn, 4 mei 2006 Directie drs. C.D. Hage, directievoorzitter drs. W.M. Huisman RA, directeur ir. J.W. Baake, directeur ir. A.A.M. Leenen, directeur 19

23 Jaarrekening GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2005 VOOR RESULTAATBESTEMMING (Bedragen in duizenden euro s) Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Goodwill Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Machines en inventarissen Vervoermiddelen Lopende investeringsprojecten Financiële vaste activa Deelnemingen Beleggingen Vlottende activa Voorraden Vorderingen Overlopende acquisitiekosten Liquide middelen

24 Passiva Eigen vermogen Voorzieningen Technische voorzieningen Overige voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden

25 GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2005 (Bedragen in duizenden euro s) Resultaat Baten Premies Omzet uitvaarten Opbrengst aandelen Opbrengst overige beleggingen Af: inkopen en verschotten (45.734). (46.369) Diverse baten Lasten Personeelskosten Wijziging technische voorzieningen Wijziging overlopende acquisitiekosten (9.642) (11.000) Uitkeringen en afkopen Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Intrest Overige bedrijfskosten Diverse lasten ( ). ( ) Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Resultaat vóór belastingen Belastingen (7.589) (4.522) Nettoresultaat

26 GRONDSLAGEN VOOR CONSOLIDATIE In de consolidatie zijn opgenomen: Monuta Holding N.V. Monuta Verzekeringsgroep N.V. Monuta Verzekeringen N.V. Monuta Kantorencentrum B.V. Monuta Financieringen B.V. Monuta Zorgadvies B.V. Monuta Voorzieningsfonds B.V. Monuta Uitvaartgroep N.V. Monuta Uitvaartverzorging N.V. Arcada Uitvaartverzorging B.V. Monuta Franchise B.V. Monuta Crematoria Exploitatie B.V. Monuta Begraafplaats Exploitatie B.V. Humator B.V. Monuta Vastgoed Beheer B.V. Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Enschede Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn s-gravenhage Apeldoorn Monuta Uitvaartgroep N.V. is partner in de maatschappen: Maatschap Uitvaartcentrum Soest 33 1 / 3 % Maatschap Uitvaartcentrum Alphen a/d Rijn 50 % Monuta Crematoria Exploitatie B.V. is partner in de maatschappen: Maatschap Crematorium Kranenburg Zwolle 50 % Maatschap Crematorium De Meerdijk 50 % Deelnemingen waarvan het belang beperkt is en die geen activiteiten ontplooien, zijn niet in bovenstaand overzicht vermeld. Bij de Kamer van Koophandel te Apeldoorn is een lijst van deelnemingen gedeponeerd waarvoor Monuta Holding N.V. een aansprakelijkheidsstelling, overeenkomstig artikel 403 Boek 2, titel 9 van het Burgerlijk Wetboek, heeft afgegeven. Verdwenen deelnemingen in 2005 n.a.v. juridische fusie: Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Monuta Crematoria Beheer B.V. Uitvaartverzorging Bakker Van Bezeij Scholts & Kloeg B.V. Sluijs Holding B.V. Begrafenis- en crematieonderneming De Laatste Eer B.V. Apeldoorn Rotterdam Venlo Mierlo Er is gebruikgemaakt van de, in Boek 2 artikel 402 van het Burgerlijk Wetboek geboden, mogelijkheid tot opstelling van een verkorte vennootschappelijke winst- en verliesrekening. In alle geconsolideerde vennootschappen is het directe of indirecte belang van Monuta Holding N.V. 100%. 23

27 24...grenzen

28 WAARDERINGSGRONDSLAGEN EN GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING Stelselwijzigingen Pensioenen Monuta kent een pensioenregeling die wordt gekwalificeerd als een Defined Benefit regeling. De pensioenregeling wordt uitgevoerd door een ondernemingspensioenfonds, Stichting Pensioenfonds Monuta. Daarnaast is een deel van de pensioenen verzekerd bij diverse verzekeringsmaatschappijen. Tot en met boekjaar 2004 werden de lasten uit hoofde van de pensioenregeling bepaald door de in het boekjaar betaalde premies. In het boekjaar 2005 is op grond van wettelijke voorschriften een stelselwijziging doorgevoerd in de waardering van pensioenverplichtingen in de balans en de bepaling van pensioenlasten in de winst- en verliesrekening. Vanaf 2005 worden de pensioenverplichtingen en de pensioenlasten berekend volgens de projected unit credit method. Dit is een actuariële methode waarin de toegekende pensioenaanspraken per dienstjaar als afzonderlijke elementen van de uiteindelijke verplichting uit hoofde van de toezegging worden beschouwd en gewaardeerd. Op de berekende verplichting wordt de actuele waarde van de voor de pensioenen aangehouden beleggingen in mindering gebracht. De regeling is beschreven in Richtlijn 271 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Uit hoofde van de projected unit credit method is per 1 januari 2005 een pensioenvoorziening gevormd van Aangezien deze voorziening vooralsnog fiscaal niet wordt geaccepteerd, en derhalve fiscaal geen last vormt, is per dezelfde datum een latente belastingclaim van in de balans opgenomen. De invloed van de stelselwijziging op het eigen vermogen bedraagt negatief. De invloed van de stelselwijziging op de netto winst 2005 bedraagt negatief. De richtlijnen schrijven niet voor dat op grond van deze stelselwijziging vergelijkende cijfers moeten worden aangepast. In de jaarrekening 2005 zijn de vergelijkende cijfers dan ook niet aangepast. Jubileumuitkeringen Monuta heeft een regeling waarbij aan werknemers een bedrag wordt uitgekeerd na 10, 20, 30 en 40 jaar dienstverband en bij pensionering. Bij Monuta Holding N.V. kwam op de balans geen voorziening met betrekking tot jubilea voor. In het boekjaar 2005 is op grond van wettelijke voorschriften een stelselwijziging doorgevoerd in de waardering van jubileumverplichtingen in de balans en de bepaling van jubileumlasten in de winst- en verliesrekening. Vanaf 2005 worden de jubileumverplichtingen en de jubileumlasten actuarieel berekend. De regeling is beschreven in Richtlijn 271 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Uit hoofde van deze regeling is per 1 januari 2005 een voorziening voor jubileumuitkeringen gevormd van Per dezelfde datum is een belastingclaim van in de balans opgenomen. De invloed van de stelselwijziging op het eigen vermogen bedraagt negatief. De invloed van de stelselwijziging op de netto winst 2005 bedraagt negatief. De richtlijnen schrijven niet voor dat op grond van deze stelselwijziging vergelijkende cijfers moeten worden aangepast. In de jaarrekening 2005 zijn de vergelijkende cijfers dan ook niet aangepast. Niet-gerealiseerde koersverschillen aandelen Met ingang van het boekjaar 2005 worden alle gerealiseerde en ongerealiseerde koersverschillen op aandelen ten laste verleggen 25

29 WAARDERINGSGRONDSLAGEN EN GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING c.q. ten gunste van het resultaat gebracht. Tot 1 januari 2005 werden gerealiseerde en ongerealiseerde koersverschillen uit hoofde van waardemutaties van aandelen opgenomen in de herwaarderingsreserve beleggingen, onder aftrek van 31,5% voorziening voor latente belastingverplichtingen. Indien de stand van de herwaarderingsreserve beleggingen aan het einde van het jaar nul was, dan werden de overige koersverliezen ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Indien de aandelen op een later moment in waarde stegen, werden de koerswinsten, voorzover deze de eerder ten laste van de winst- en verliesrekening gebrachte koersverliezen niet overstegen, ten gunste van de winst- en verliesrekening gebracht. Voor zover de stand dat toeliet, werd jaarlijks een resultaat geboekt, ter grootte van 2% boven het u-rendement onder aftrek van gerealiseerde directe opbrengsten uit aandelen. De invloed van de stelselwijziging op de netto winst 2005 bedraagt positief. Waarderingsgrondslagen Immateriële vaste activa De, bij overname van ondernemingen en verzekeringsportefeuilles, betaalde goodwill wordt gewaardeerd tegen de aanschaffingskosten verminderd met afschrijvingen. De afschrijving is gebaseerd op de economische levensduur, die op 20 jaar gesteld is. Jaarlijks wordt een zogenaamde impairment test uitgevoerd, ter beoordeling van de boekwaarde van de betaalde goodwill in het uitvaartbedrijf. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de aanschaffingswaarde of stichtingskosten, verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen hierover. De afschrijvingen over in het boekjaar aangeschafte activa, geschieden vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De afschrijvingspercentages zijn als volgt: Gebouwen 3 % - 5 % Machines 6 2 / 3 % - 20 % Inventarissen (incl. computerprogrammatuur) 10 % - 35 % Vervoermiddelen (tot restwaarde) 20 % Financiële vaste activa Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde per het einde van het boekjaar. Onder de beleggingen zijn begrepen: beleggingspanden, aandelen, obligaties, vorderingen uit hypothecaire leningen, vorderingen uit andere leningen en deposito s bij kredietinstellingen. Beleggingen in beleggingspanden zijn gewaardeerd tegen marktwaarde. Aandelen zijn gewaardeerd tegen de beurskoers aan het einde van het boekjaar. Obligaties en vorderingen uit andere leningen zijn gewaardeerd tegen de aflossingswaarde. Resultaten uit ruiltransacties en agio/disagio bij aankopen, worden onder de overlopende activa of passiva opgenomen en geamortiseerd over de looptijd van de vervangende belegging. Vorderingen uit hypothecaire leningen en deposito s bij kredietinstellingen, zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Overlopende acquisitiekosten Voor uitvaartverzekeringen met een spaarelement, wordt als acquisitiekosten in het jaar van afsluiten 5 % (tot en met %) van het verzekerd bedrag geactiveerd en in 3/4 van de premiebetalingsduur (met een maximum van 30 jaar) afgeschreven. In het verzekerd bedrag is indexering van verzekeringen inbegrepen. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijzen, verminderd met een voorziening voor incourantheid. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen voor het nominale bedrag, verminderd met een voorziening voor dubieuze vorderingen. Technische voorzieningen De technische voorzieningen zijn berekend volgens de netto-methode op basis van 4 % rekenrente en de sterftetafels G.B.M , G.B.M , G.B.M./G.B.V , G.B.M , G.B.M en G.B.M