Inhoudsopgave. Lijst van afkortingen / 15. Voorwoord / 19

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Lijst van afkortingen / 15 Voorwoord / 19 1 Inleiding / Inleiding / De bijzondere aard van de arbeidsovereenkomst / Het stelsel van het beëindigen van de arbeidsovereenkomst / 22 2 De beëindiging met wederzijds goedvinden de beëindigings- overeenkomst / Inleiding / Algemene vereisten voor een beëindigingsovereenkomst / Wilsgebreken / Inleiding / Dwaling en bedrog / Mededelingsplicht / Causaal verband / Misbruik van omstandigheden / Bijzondere voorschriften voor een beëindigingsovereenkomst / Inleiding / De schriftelijkheidseis / Buitengerechtelijke ontbinding door de werknemer en de bedenktermijn / Nietige bedingen / De uitleg van de beëindigingsovereenkomst / Is de beëindigingsovereenkomst een vaststellingsovereenkomst? / De rechtsgevolgen van een beëindigingsovereenkomst / 40 3 De beëindiging van rechtswege / Inleiding / Beëindiging door het verstrijken van de tijd / Inleiding / Bij de (arbeids)overeenkomst aangegeven / Bij de wet aangegeven / Tussentijdse opzegging van de arbeidsovereenkomst aangegaan voor bepaalde tijd / De zogenoemde Ragetlie-regel / Inleiding / Opvolging / 47 5

2 Berekening van de opzegtermijn / De zogenoemde draaideurconstructie / Niet-toegestane bedingen in verband met het van rechtswege eindigen van de arbeidsovereenkomst / De dood van de werknemer / De overlijdensuitkering / De nagelaten betrekkingen / Vernietigbaarheid / De dood van de werkgever / Gevolgen / Regelend recht / De aanzegging / Inleiding / Aanzegtermijn / Uitzonderingen / Vergoeding / Vergoedingsverplichting wegens geheel of gedeeltelijk niet naleven van de aanzegverplichting / Uitzonderingen op de vergoedingsverplichting / De status van de vergoeding / De berekening van de hoogte van de vergoeding / De voortgezette arbeidsovereenkomst die is aangegaan voor bepaalde tijd / Inleiding / Voortzetting van de arbeidsovereenkomst zonder aanzegging / Voortzetting van de arbeidsovereenkomst zonder tegenspraak / Voortzetting van de arbeidsovereenkomst op de vroegere voorwaarden / 60 4 Ontslaggronden / Inleiding / Redelijke ontslaggronden / Inleiding / Bedrijfseconomische gronden / Langdurige arbeidsongeschiktheid / Persoonsgebonden gronden / Inleiding / Frequent ziekteverzuim / Disfunctioneren / Verwijtbaar handelen of nalaten aan werknemerskant / Ernstig gewetensbezwaar / Verstoorde arbeidsverhouding / Detentie oftewel de criminele werknemer / De illegale werknemer / De onvindbare werknemer / De pensioengerechtigde leeftijd / 70 6

3 5 Beëindiging door opzegging (1) / Inleiding / Opzegging door de werkgever / Inleiding / Payrollconstructie / Herplaatsingsmogelijkheid / Inleiding / Herplaatsing / Uitzonderingen op de herplaatsingsverplichting / Redelijke termijn / Scholing / De instemming van de werknemer / Inleiding / Uitzonderingen op het instemmingsvereiste / Herroepingsmogelijkheid / Nietige bedingen / Opzegging door de werknemer / De gebondenheid aan de opzegging / De voorwaardelijke opzegging / Opzegging met terugwerkende kracht / Het moment van opzeggen / De wijze van opzeggen / De opzegtermijnen / De voor de werkgever geldende opzegtermijnen / Berekening van de duur van de arbeidsovereenkomst / De opzegtermijnen voor de werknemer / Opzegging van langdurige arbeidsovereenkomsten / Overgangsrecht voor werknemers van 45 jaar of ouder / Opzegging tijdens de proeftijd / Inleiding / Opzegging met onmiddellijke ingang / Zolang de tijd nog niet is verstreken / Opgave van reden van opzegging / Misbruik van bevoegdheid / Redelijkheid en billijkheid / Opzegging bij faillissement / Inleiding / Opzegtermijn maximaal zes weken / Criterium voortzetting arbeidsrelatie: belang van de boedel of niet / Machtiging nodig van rechter-commissaris / Opzegging zonder machtiging / Vernietiging van het faillissement en de ontslagregels / Boedelschuld / Opzegging bij surseance van betaling / Inleiding / Ontslagregels / Vergoedingsregeling bij ontslag / Boedelschuld / Opzegging bij het toepassen van een schuldsaneringsregeling / 105 7

4 Inleiding / Ontslagregels / Beëindiging door opzegging (2) het toestemmingsvereiste / Inleiding / De toestemming van het UWV / Inleiding / De procedure / Het verzoek van werkgeverskant om toestemming om de arbeidsovereenkomst te mogen zeggen / Hoor en wederhoor / De ontslagadviescommissie / Voorwaarden voor het kunnen verlenen van toestemming (1) beëindiging van de zogenoemde flexibele arbeidsrelaties / Voorwaarden voor het kunnen verlenen van toestemming (2) het beleid ter zake van het verlenen van toestemming op grond van bedrijfseconomische redenen / Inleiding / Beoordeling van de noodzaak van het verval van arbeidsplaatsen / Het verval van arbeidsplaatsen binnen een concern / Deeltijdontslag / Het uitbesteden van werkzaamheden / Het uitbesteden van werkzaamheden aan zelfstandigen / Een redelijke grond voor ontslag van de uitzendwerknemer / Ontslagkeuze het (verplichte) evenredigheids- of afspiegelings- beginsel / De beslissing op het verzoek / De duur van de toestemming / De wederindiensttredingsvoorwaarde / De toestemming van de cao-ontslagcommissie / Inleiding / Nadere vereisten voor werknemersverenigingen / De procedure / Een redelijke beslissingstermijn / De beslissing op verzoek / De duur van de toestemming / De status van de beslissing / De cao-rechtelijke consequenties / Nietige bedingen / De opzeg-/beëindigingsverboden / Inleiding / Ziekte / Tijdens ziekte en wegens ziekte / Het begrip ziekte / Zijn arbeid / Beperking van het opzegverbod in tijd / Berekening periode van twee jaar samentelling / 160 8

5 7.2.6 Beperking van het opzegverbod; voorkoming van misbruik / Zwangerschaps- en bevallingsverlof / (Vervangende) dienstplicht / Medezeggenschap / De Wet op de ondernemingsraden / De Wet op de Europese ondernemingsraden / Het lidmaatschap van een vakvereniging en vakbondsactiviteiten / Het zogenoemde politiek verlof / Adoptie- en pleegzorgverlof, kort- en langdurend zorgverlof en ouderschapsverlof / Overgang van de onderneming / Zondagsarbeid / De deskundige werknemer of persoon in de zin van de Arbowet / De functionaris voor de gegevensbescherming, bedoeld in de Wbp / Aanpassing van de arbeidsduur / Gelijke behandeling / Uitzonderingen op de opzeg-/beëindigingsverboden / De beëindiging door onverwijlde opzegging wegens dringende reden, het ontslag op staande voet / Inleiding / De objectiviteit van de dringende reden / De subjectiviteit van de dringende reden / De onverwijlde opzegging / Voorwaardelijk ontslag op staande voet / De gelijktijdige mededeling van de dringende reden / Persoonlijke omstandigheden / Dringende redenen voor de werkgever / Inleiding / Valse of vervalste getuigschriften/het opzettelijk verstrekken van valse inlichtingen / Onbekwaamheid/ongeschiktheid / Dronkenschap/liederlijk gedrag / Diefstal, verduistering, bedrog of andere misdrijven / Mishandeling, grovelijke belediging of op ernstige wijze bedreigen van de werkgever en dergelijke / Handelingen in strijd met de wet of de goede zeden / Seksueel getint gedrag van de werknemer, seksuele intimidatie, porno en pornosites / Het roekeloos aan beschadiging/ernstig gevaar blootstellen van het eigendom van de werkgever / Het roekeloos zichzelf en anderen aan ernstig gevaar blootstellen / Geheimhoudingsverplichting / In relatie tot de ondernemingsraad / Redelijk bevel/opdracht; over werkverzuim, werkweigering en het niet naleven van controlevoorschriften / Overwerk / Detentie / 207 9

6 Het niet naleven van controlevoorschriften tijdens ziekte / Het grovelijk veronachtzamen van plichten / Het buiten staat geraken door opzet/roekeloosheid / Dringende redenen voor de werknemer / Inleiding / Mishandeling, belediging en bedreiging / Verleiding tot handelingen in strijd met de wet of goede zeden / Niet-tijdige loonbetaling / Onvoldoende werk of ondersteuning bij stukloon / Grove veronachtzaming van plichten / Arbeid in bedrijf van een andere werkgever / Ernstig gevaar voor leven, gezondheid, zedelijkheid of goede naam / Door ziekte of andere oorzaken niet in staat te werken / Nietige bedingen / Stelplicht en bewijslast / Ontbinding van de arbeidsovereenkomst / Inleiding / Ontbinding op verzoek van de werkgever / Inleiding / De rechter gebonden / Ontbinding op grond van bedrijfseconomische gronden of bij langdurige arbeidsongeschiktheid / Ontbinding op persoonsgebonden gronden / Inleiding / Frequent ziekteverzuim / Verwijtbaar handelen of nalaten van werknemerskant / Ontbinding bij arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd zonder tussentijdse opzegmogelijkheid / De ontbindingsdatum / Nietige bedingen / Ontbinding op verzoek van de werknemer / Inleiding / Ontbinding bij arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd en voor bepaalde tijd met en zonder tussentijdse opzegging / Nietige bedingen / De ontbinding wegens wanprestatie / Tekortkoming / Herstel van de arbeidsovereenkomst / Inleiding / Vernietiging via de kantonrechter / Inleiding / Opzegging zonder instemming van de werknemer / Handelen in strijd met de opzeg-/beëindigingsverboden / Handelen in strijd met de verboden op het maken van onderscheid / Handelen in strijd met de wederindiensttredingsvoorwaarde /

7 Handelen in strijd met de voordracht van een kandidaat voor de terbeschikkingstelling / Nietige bedingen / Sanctie / Matiging / Herstel van de arbeidsovereenkomst / Inleiding / Bij ten onrechte verleende toestemming / Huishoudelijk personeel en personeel werkzaam in het bijzonder onderwijs / Wederindiensttredingsvoorwaarde en de zogenoemde premisse / Tijdstip van herstel van de arbeidsovereenkomst en de rechtsgevolgen van de onderbreking van de arbeidsovereenkomst / Nietige bedingen / De billijke vergoeding en de transitievergoeding / Inleiding / De zogenoemde gefixeerde schadevergoeding / Bij een te korte opzegtermijn / Bij uitgelokte opzegging wegens dringende reden / Bij ontbinding door de kantonrechter / De matiging van de hoogte van de vergoeding / De verhoging van de vergoeding / De billijke vergoeding / Inleiding / Ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van werkgeverskant / De hoogte van de vergoeding / De billijke vergoeding in hoger beroep en na verwijzing na cassatie / Nietige bedingen / De ontbindingsvergoeding en het overlijden van de werknemer / De transitievergoeding / Inleiding / Het verschuldigd zijn van de transitievergoeding / Uitzonderingen op het verschuldigd zijn van de transitievergoeding / De hoogte van de transitievergoeding / Uitgangspunt en de berekening van de hoogte van de transitievergoeding / Inleiding / Uitgangspunt / De berekening van de hoogte van de transitievergoeding / De berekening van de duur van de arbeidsovereenkomst / De op de transitievergoeding in mindering te brengen kosten / Transitie- en inzetbaarheidskosten / Voorwaarden voor het in mindering brengen van transitie- en inzetbaarheidskosten / De oudere werknemer en de transitievergoeding /

8 Gelijkwaardige voorzieningen / Transitievergoeding en de betaling in termijnen / Procedurele aspecten / Inleiding / Verzoekschriftprocedure / Inleiding / De procedure / Verzoekschrift / Verweer / Mondelinge behandeling / Beschikking / Welke beëindigingprocedures moeten worden ingeleid door een verzoekschrift? / Daarmee verband houdende andere vorderingen / Termijnen / Inleiding / Vervaltermijnen / Bewijs / Competentie / Hoger beroep en cassatie / Geen schorsende werking / Arbitrage en bindend advies / Inleiding / Arbitrage / Bindend advies / Getuigschrift / Inleiding / De inhoud van het getuigschrift / Inleiding / Naar waarheid mededelingen doen / De taakvervulling / De wijze van beëindiging / Het vorderen van de afgifte van het getuigschrift / De aansprakelijkheid van de werkgever / Afwijking niet mogelijk / Certificaten / Andersoortige inlichtingen / 295 Bijlage 1 Art. 7:671 en 7:672 (oud) Burgerlijk Wetboek / 297 Bijlage 2 Afdeling 9. Einde van de arbeidsovereenkomst / 299 Bijlage 3 Besluit loonbegrip vergoeding aanzegtermijn en transitie- vergoeding / 323 Bijlage 4 Regeling looncomponenten en arbeidsduur /

9 Bijlage 5 Besluit voorwaarden in mindering brengen kosten op transitie- vergoeding / 327 Bijlage 6 Besluit overgangsrecht transitievergoeding / 331 Bijlage 7 Ontslagregeling / 333 Bijlage 8 Regeling UWV ontslagprocedure / 343 Bijlage 9 Regeling ketenbepaling bijzondere functies en hogere vergoeding kantonrechter / 347 Rechtspraakoverzicht / 349 Literatuuroverzicht /

10 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Inleiding Het overgrote deel van de onzelfstandige beroepsbevolking die in het private bedrijfsleven werkzaam is, verricht arbeid op basis van een arbeidsovereenkomst. De arbeidsovereenkomst is wat wordt genoemd een duurovereenkomst. Andere voorbeelden daarvan zijn de huur- en de pachtovereenkomst. Een duurovereenkomst heeft als belangrijk kenmerk dat een dergelijke overeenkomst is gericht op continuïteit. Dat houdt in dat wanneer partijen met elkaar in zee willen gaan, zij de bedoeling hebben om dit voor een bepaalde periode te doen. Die periode kunnen zij zelf aangeven. Zo kan de periode bijvoorbeeld een jaar zijn. In dat geval weten de partijen precies wanneer de overeenkomst afloopt zonder dat er nadere afspraken hoeven te worden gemaakt over de beëindiging. De overeenkomst kan evengoed voor een onbepaalde tijd worden aangegaan. In dat geval weten de betrokken partijen niet wanneer de overeenkomst eindigt. Degene die de overeenkomst wil beëindigen zal daartoe dan zijn wil aan de wederpartij kenbaar moeten maken; een wil die niet kenbaar wordt gemaakt is juridisch zonder betekenis (zie art. 3:33 BW). Het beëindigen van een duurovereenkomst heeft voor beide partijen verstrekkende gevolgen. Als de huurder bijvoorbeeld de overeenkomst wil beëindigen, dan moet de verhuurder op zoek gaan naar een gepaste opvolger van de vertrekker. Andersom zal een beëindiging door de verhuurder voor de huurder betekenen dat hij op zoek moet naar een nieuw pand. Vanwege deze consequenties voor alle partijen is het niet meer dan normaal dat de beëindiging van een duurovereenkomst zal moeten gebeuren via de opzegging ervan. Dit laatste impliceert overigens al dat de beëindiging van de overeenkomst gebeurt door de ene contractpartij tegen de wil van de andere. Het opzeggen van de duurovereenkomst brengt met zich, dat daarvoor een (opzeg)termijn in acht moet worden genomen De bijzondere aard van de arbeidsovereenkomst Op duurovereenkomsten zijn de algemene regels van het vermogens- en verbintenissenrecht (zie Boek 3 en Boek 6 BW) van toepassing. Deze regels zijn eigenlijk ook gericht op overeenkomsten die vaak na het sluiten ervan weer tenietgaan, omdat aan de uit die overeenkomst voortvloeiende verplichtingen is voldaan. Denk bijvoorbeeld aan het kopen van een bepaald product. De koper betaalt het vereiste aankoopbedrag en de verkoper overhandigt het product aan de koper en daarmee gaat de tussen partijen gesloten koopovereenkomst teniet. Een dergelijk gevolg kan niet aan de orde zijn als de arbeidsovereenkomst in het geding is. Dat is dan 1. Zie C.J. Loonstra & W.A. Zondag 2010, p Zie ook: J.F.M. Strijbos 1985; P.G.J. van den Berg & W.A. Zondag (red.) INLEIDING 21