Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen

Transcriptie

1

2 Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen Utrecht, 15 juni 2000 NVZ VAZ AVVV vereniging van Ziekenhuizen Vereniging Academische Ziekenhuizen Algemene Vergadering Verplegenden en Verzorgenden

3 Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen Utrecht, 15 juni 2000 NVZ VAZ AVVV VOVV vereniging van Ziekenhuizen Vereniging Academische Ziekenhuizen Algemene Vergadering Verplegenden en Verzorgenden Vereniging van Opleidingsinstituten voor Verpleegkundige Vervolgopleidingen

4 Inhoudsopgave Convenant 4 Landelijke Regeling 6 Verklaring van begrippen 10 Erkenningsvoorwaarden 12 Bijlage A: Format Opleidingsdocument 15 Bijlage B: Beschrijving van deskundigheidsgebieden (concept) 17

5 Convenant Met de opheffing van bestaande regelingen van overheidswege inzake de aantekening van enkele verpleegkundige vervolgopleidingen en met de toekomstige uitstroom van verpleegkundigen uit het nieuwe stelsel van initiële verpleegkundige beroepsopleidingen, ontstaat de behoefte aan een nieuwe regeling waarbinnen de organisatie en uitvoering van het verpleegkundig vervolgonderwijs efficiënter en effectiever geregeld kan worden. In een gezamenlijk traject hebben NVZ en VAZ en beroepsorganisaties een Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen (hierna te noemen: de Regeling) ontwikkeld. In dit kader zijn de NVZ Vereniging van Ziekenhuizen, de Vereniging Academische Ziekenhuizen (VAZ) en de Algemene Vergadering Verplegenden en Verzorgenden (AVVV) het navolgende overeengekomen: 1. de verplichting om ten spoedigste en in ieder geval in het jaar 2000 de Regeling te implementeren en wel zodanig dat reeds in dat jaar ziekenhuizen zich kunnen voorbereiden op het indienen van een aanvraag voor de erkenning van een of meer in de Regeling opgenomen verpleegkundige vervolgopleidingen; 2. de verplichting van de NVZ Vereniging van Ziekenhuizen en de Vereniging Academische Ziekenhuizen gezamenlijk om voldoende middelen ter beschikking te stellen en activiteiten te ontplooien voor de inrichting van de structuur en het administratieve apparaat als voorwaarden voor het functioneren van de Regeling; 3. de aanvaarding dat de Regeling een tijdelijk karakter heeft in die zin dat er tijdens de looptijd van de Regeling tussen partijen zal worden samengewerkt om een samenhangend en doelmatig stelsel van vervolgopleidingen verder tot ontwikkeling te brengen en op grond hiervan de Regeling aan te passen of indien daar voldoende redenen voor zijn deze zelfs geheel te vervangen; 4. de toepassing en werking van de Regeling bij start te beperken tot de in de Regeling genoemde verpleegkundige vervolgopleidingen, maar beroepsgroepen, opleidingen en ziekenhuizen vanaf 2001 de mogelijkheid bieden om gemotiveerde verzoeken tot opname in de Regeling van andere of nieuwe verpleegkundige vervolgopleidingen bij het College in te dienen; 5. de Regeling in te laten gaan bij het tekenen van het Convenant door alle partijen op 15 juni 2000 met een geldingsduur van drie jaren. De Regeling zal in ieder geval na 2 jaar moeten worden geëvalueerd, ten einde te bepalen of deze in al dan niet gewijzigde vorm zal worden voortgezet, dan wel moet vervallen; 6. het bevorderen van een correcte uitvoering door en gebruik van de Regeling door de respectievelijke achterbannen; 7. het mee laten instemmen door de Vereniging van Opleidingsinstituten voor Verpleegkundige Vervolgopleidingen (VOVV) met de Regeling. Convenant 4

6 Aldus overeengekomen te Utrecht, de 15 e juni 2000 NVZ Vereniging van Ziekenhuizen Prof.dr. W. Lemstra, voorzitter Vereniging Academische Ziekenhuizen Prof.dr. N.A.M. Urbanus, bestuurslid Algemene Vergadering voor Verplegenden en Verzorgenden P.J.M. Koopman, voorzitter De landelijke regeling zoals overeengekomen tussen de NVZ, VAZ en AVVV met instemming mede ondertekend. Vereniging van Opleidingsinstituten voor Verpleegkundige Vervolgopleidingen Drs. A.R.J. Kleijn, voorzitter Convenant 5

7 Convenant 6

8 Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen 1. Regeling Er is een Regeling voor de erkenning van vervolgopleidingen voor gespecialiseerd verpleegkundigen wier beroepsuitoefening samenhangt met medische specialismen en ziekenhuisfuncties. Deze erkenning kan worden aangevraagd door een ziekenhuis in combinatie met een opleidingsinstituut, waarbij het betreffende ziekenhuis als "penvoerder" van de aanvraag optreedt. De erkenning omvat zowel het praktijk- als het theoriedeel van de betreffende vervolgopleiding. De bedoelde vervolgopleidingen zijn in de Regeling nader aangeduid. 2. Uitgangspunten voor de regeling - Het belang van ziekenhuizen (academische, algemene en categorale) om waarborgen te hebben dat verpleegkundigen adequaat worden opgeleid voor een verantwoorde beroepsuitoefening als gespecialiseerd verpleegkundige; - Het belang van beroepsorganisaties dat verpleegkundigen opgeleid worden conform vereisten die aan een verantwoorde beroepsuitoefening als gespecialiseerd verpleegkundige worden gesteld en zoals neergelegd in beroepsdeelprofielen van betreffende beroepsorganisaties; - Het belang van cursisten om waarborgen te hebben dat zij door verpleegkundige vervolgopleidingen adequaat worden voorbereid op hun beroepsuitoefening als gespecialiseerd verpleegkundige; - Het belang van samenhang in het verpleegkundig vervolgonderwijs, en deze waar mogelijk en nodig bevorderen; - Het belang dat het verpleegkundig vervolgonderwijs aansluit op de nieuwe kwalificatie- en opleidingsstructuur van het initieel onderwijs in de verpleging en verzorging. 3. Doel van de Regeling De Regeling beoogt het verkrijgen van waarborgen met betrekking tot de kwaliteit, effectiviteit en doelmatigheid van de gespecialiseerde vervolgopleidingen en in dat licht te bewaken dat: - ziekenhuizen en opleidingsinstituten kwalitatief verantwoord en doelmatig vervolgopleidingen tot gespecialiseerde verpleegkundigen verzorgen; - het civiel effect van vervolgopleidingen wordt bewerkstelligd; - de duur en kosten van vervolgopleidingen worden beheerst; - samenhang in het verpleegkundig vervolgonderwijs ontstaat; - de continuïteit van de opleidingen tot gespecialiseerde verpleegkundigen gewaarborgd is ten behoeve van de personeelsvoorziening; - de kwaliteit van de opleidingen nauwgezet kan worden gecontroleerd en aangepast in - overeenstemming met ontwikkelingen in de zorg. Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen 6

9 4. Zeggenschap Ziekenhuizen en beroepsorganisaties rekenen de kwaliteit, de effectiviteit, de doelmatigheid en het rendement van vervolgopleidingen tot gespecialiseerd verpleegkundige tot hun gezamenlijke verantwoordelijkheid. Daartoe achten zij het noodzakelijk zeggenschap uit te (doen) oefenen door middel van - een Landelijk College, nader aan te duiden met het College Verpleegkundige Vervolgopleidingen Ziekenhuizen; - een Opleidingscommissie per vervolgopleiding; - een secretariaat voor dit College en opleidingscommissies. 5. Toepassing en werking van de Regeling - Ziekenhuizen die samen met een intern of extern opleidingsinstituut een bepaalde vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige verzorgen of willen gaan verzorgen, kunnen een aanvraag indienen ter verkrijging van een erkenning; - Erkenning houdt in dat het ziekenhuis heeft aangetoond (in samenwerking met een opleidingsinstituut en eventueel een of meer andere ziekenhuizen) te voldoen aan de voorwaarden in deze Regeling en dat zij zich daartoe schriftelijk hebben verbonden; - Een aanvraag tot erkenning dient vergezeld te gaan van het Opleidingsdocument, waarin is beschreven hoe, gegeven het deskundigheidsgebied van een gespecialiseerd verpleegkundige en de eindtermen (het product), de vervolgopleiding op hoofdlijnen de verpleegkundigen naar het gewenste eindniveau brengt (het proces). Het staat ziekenhuizen vrij om (gedeelten van) de opleiding uit te besteden; - Een erkende opleiding kan aan potentiële cursisten en beroepsorganisaties aangeven, dat de vervolgopleiding voldoet aan de in dit kader overeengekomen eisen en dat er waarborgen zijn met betrekking tot het (te behalen) eindniveau en de civielrechtelijke betekenis van het diploma; - De regeling heeft betrekking op het erkennen van een bepaalde vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige. De gespecialiseerd verpleegkundigen die op dit moment in aanmerking komen, zijn: - Intensive Care Verpleegkundige - Intensive Care Kinderverpleegkundige - Intensive Care Neonatologie Verpleegkundige - Kinderverpleegkundige - Obstetrisch en Gynaecologisch Verpleegkundige - Oncologie Verpleegkundige - Spoedeisende Hulp Verpleegkundige - Dialyse Verpleegkundige De Regeling biedt mogelijkheden tot erkenning van nieuwe opleidingen tot verpleegkundige vervolgkwalificaties. Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen 7

10 6. Organisatiestructuur Het College Verpleegkundige Vervolgopleidingen Ziekenhuizen Er is een College Verpleegkundige Vervolgopleidingen Ziekenhuizen (verder aangeduid in de Regeling als het College), ingesteld door NVZ en VAZ. De leden worden benoemd en ontslagen door VAZ en NVZ gezamenlijk, waarbij twee leden worden benoemd op voordracht van de AVVV. Het adviserend lid wordt door VAZ en NVZ gezamenlijk benoemd op voordracht van het bestuur van de VOVV. 1. Het College bestaat uit: - een lid van de NVZ en een lid van de VAZ; - twee leden vanuit de AVVV; - een adviserend lid voor te dragen door het bestuur van de VOVV. De commissie kan op eigen initiatief één of meer adviseurs aan haar vergaderingen toevoegen. VAZ en NVZ vervullen in nader onderling overleg het voorzitterschap. Alleen in geval van het staken van stemmen over het al of niet erkennen van een vervolgopleiding, beslist de voorzitter gemotiveerd. VAZ en NVZ dragen zorg voor het secretariaat. 2. De werkwijze van het College wordt na raadpleging van haar bepaald door VAZ en NVZ en na overleg met de AVVV neergelegd in een huishoudelijk reglement dat geacht wordt deel uit te maken van de Regeling. 3. Tot de taken van het College behoren onder meer: - Het vaststellen van het deskundigheidsgebied van de betreffende gespecialiseerde verpleegkundigen dat onder de Regeling valt; - Het vaststellen en actualiseren van de regeling voor erkenning van ziekenhuizen; - Het vaststellen van de landelijke eindtermen voor vervolgopleidingen tot gespecialiseerde verpleegkundige; - Het vaststellen van de minimumduur en omvang van vervolgopleidingen tot gespecialiseerd verpleegkundige; - Het bewaken van de civielrechtelijke betekenis van de diploma s; - Het benoemen van leden van de opleidingscommissies; - Het doen van voorstellen aan VAZ, NVZ en AVVV omtrent opheffing of instelling van Opleidingscommissies; - Het nemen van besluiten naar aanleiding van ingebrachte adviezen door de Opleidingscommissie; - Het formuleren van een vrijstellingenbeleid; - Het bevorderen van de onderlinge samenhang tussen vervolgopleidingen; - Het voeren van een retrograde erkenningenbeleid; - Het uitbrengen van een jaarverslag aan betreffende organisaties; - Het na raadpleging van de opleidingscommissie vaststellen van een reglement voor de opleidingscommissie. Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen 8

11 Opleidingscommissie Er is een Opleidingscommissie voor elke in de Regeling genoemde vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige. Het College benoemt en ontslaat de leden van de opleidingscommissie. 1. Een Opleidingscommissie bestaat uit: - een lid van de NVZ en een lid van de VAZ en indien beiden dat willen een derde lid afkomstig uit een van de achterbannen; - een evengroot aantal als door NVZ en VAZ benoemd uit de betreffende beroepsorganisatie, tevens lid van de AVVV; - één of maximaal twee adviserende leden voor te dragen door het bestuur van de VOVV; De commissie kan op eigen initiatief een of meer adviseurs aan haar vergaderingen toevoegen. VAZ en NVZ vervullen in nader onderling overleg het voorzitterschap. VAZ en NVZ dragen zorg voor het secretariaat. 2. De werkwijze van een Opleidingscommissie wordt door het College vastgesteld na raadpleging van haar en neergelegd in een huishoudelijk reglement dat geacht wordt deel uit te maken van de Regeling. 3. Tot de taken van de Opleidingscommissies, waarover zij het College adviseren, behoren: - Definiëring en actualisering van het deskundigheidsgebied van betreffende gespecialiseerd verpleegkundige; - Formulering van de landelijke eindtermen voor betreffende vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige; - Bepaling van de minimum duur en omvang van betreffende vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige; - Het signaleren van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en het doen van aanbevelingen omtrent opleidingsbehoeften; - Het bewaken van de aansluiting met het initiële onderwijs; - Het bewaken van de omvang van de theoretische component en de beroeps-praktijkvorming in de vervolgopleiding; - Het ontwikkelen van criteria voor de beroepspraktijkvorming en de leerplaats; - Het beoordelen van erkenningsaanvragen en vervolgens adviseren van het College op betreffende terrein. 7. Duur van de Regeling De Regeling gaat in per 15 juni 2000 en heeft voorshands een geldigheidsduur van drie jaren. De Regeling zal na 2 jaar worden geëvalueerd, teneinde te bepalen of deze in al dan niet gewijzigde vorm zal worden voortgezet, dan wel geheel zal moeten worden herzien. Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen 9

12 Verklaring van begrippen In deze Regeling wordt verstaan onder: AVVV: Algemene Vergadering Verplegenden en Verzorgenden Beroepsdeelprofiel: Het profiel zoals vastgesteld door de betreffende beroepsorganisatie van een gespecialiseerd verpleegkundige met aanduiding van de aard van de zorgvragen en zorgvragers, de setting waarin de functie wordt uitgeoefend en de taken en deskundigheden Beroepsorganisatie: Een samenwerkingsverband van verplegenden en/of verzorgenden die zich op een specifiek aandachtsgebied van de verpleging en verzorging richten Beroepspraktijkvorming: het onderricht in de praktijk van het beroep College Verpleegkundige Vervolgopleidingen Ziekenhuizen Het landelijk orgaan Vervolgopleidingen tot gespecialiseerd verpleegkundige Deskundigheidsgebied: een beschrijving van de competentie-vereisten en kwalificatiecriteria voor de beroeps-uitoefening van een gespecialiseerd verpleegkundige Erkenning: een bevestiging, af te geven aan een ziekenhuis (eventueel in samenwerking met een opleidingsinstituut en of andere ziekenhuizen) door het College, dat een vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige zowel wat betreft de theoretische, als de praktische component voldoet aan de bepalingen van deze Regeling. Geschillencommissie: de beroepscommissie Vervolgopleidingen tot gespecialiseerd verpleegkundige die belast is met de uitvoering van de geschillenregeling. Geschillenregeling: de regeling op grond waarvan een ziekenhuis in beroep kan (kunnen) gaan tegen een beslissing van het landelijk College. Gespecialiseerd Verpleegkundige: een verpleegkundige met inhoudelijk specialistische kennis op het vakgebied, verkregen door een vervolgopleiding met een beroepsverdiepend karakter, en met ervaring in het betreffende specialisme. Verklaring van begrippen 10

13 LRVV: Landelijke Regeling Verpleegkundige Vervolgopleidingen NVZ: NVZ vereniging van Ziekenhuizen Opleiding: een vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige waarvoor landelijk het deskundigheids-gebied en de eindtermen zijn vastgesteld. Het onderwijs is gericht op het verwerven van extra deskundigheid op het terrein van beroepsspecifieke vaardigheden, die verpleegkundigen niet door hun initiële beroepsopleiding hebben verworven en die niet kan worden verworven door alleen leren en ervaring opdoen in de werksituatie, maar waarvoor ook een substantiële theoretische onderbouwing en beroepspraktijkvorming noodzakelijk is. Opleidingscommissie: de Opleidingscommissie voor een vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige ingesteld door het College Verpleegkundige Vervolgopleidingen Ziekenhuizen. Opleidingsdocument: De concretisering van de bepalingen uit deze regeling met betrekking tot een verpleegkundige vervolgopleiding beschreven in een document. VAZ: Vereniging Academische Ziekenhuizen VOVV: Vereniging van Opleidingsinstituten voor Verpleegkundige Vervolgopleidingen Verklaring van begrippen 11

14 Erkenningsvoorwaarden Artikel 1 De erkenning van een vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige zoals verzorgd door een ziekenhuis in Nederland met een (intern of extern) opleidingsinstituut en eventueel in samenwerking met een of meer andere ziekenhuizen of zorginstellingen, is op verzoek van het betreffende ziekenhuis mogelijk als deze voldoet aan de erkenningsvoorwaarden. Procedure voor erkenning Artikel 2 1. Om een vervolgopleiding tot gespecialiseerd verpleegkundige te laten erkennen, moet het aanvragende ziekenhuis met overlegging van het Opleidingsdocument een verzoek indienen bij de Opleidingscommissie. Het betreffende ziekenhuis treedt hierbij tevens als het ware op als penvoerder van het opleidingsinstituut waarvoor mede de erkenning wordt aangevraagd. 2. Het initiatief tot erkenning ligt altijd bij een ziekenhuis, maar omvat tevens het theoriedeel dat door een opleidingsinstituut wordt verzorgd. 3. Na het indienen van een verzoek ontvangt de aanvrager binnen maximaal 6 maanden een antwoord op dit verzoek. Dit antwoord kan bestaan uit een gemotiveerde afwijzing, een verzoek om nadere informatie of het geven van een erkenning dan wel een erkenning onder voorwaarden. 4. De Opleidingscommissie geeft een advies over de erkenningsaanvraag aan het College. Het College beslist op basis van dit advies over de gevraagde erkenning eventueel onder voorwaarden, en stelt de aanvragende instantie en de opleidingscommissie hiervan in kennis. 5. Vervolgopleidingen tot gespecialiseerd verpleegkundige die een erkenning ontvangen, worden opgenomen in het register dat wordt beheerd door het College. 6. Het register van erkende opleidingen is openbaar. In het register staat zowel het ziekenhuis als het opleidingsinstituut dat het theorie-gedeelte van de opleiding verzorgt, vermeldt. Artikel 3 1. Een erkenning heeft een geldigheidsduur van maximaal 3 jaar. Een ziekenhuis moet zelf stappen ondernemen voor de erkenning van de volgende periode. 2. De erkenning kan (tussentijds) worden ingetrokken door het College indien de vervolgopleiding niet of niet langer voldoet aan de erkenningsvoorwaarden. Bezwaar Artikel 4 1. Tegen de schriftelijke mededeling, als bedoeld in artikel 2, derde lid en lid 4, tweede volzin, juncto artikel 2, de leden 1 en 2, dat een erkenning niet wordt verleend respectievelijk wordt ingetrokken, kan een ziekenhuis binnen een maand na ontvangst van de mededeling, schriftelijk bezwaar aantekenen bij het College. 2. Het bezwaarschrift bevat tenminste - de naam en vestigingsplaats van het ziekenhuis; - een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht; Erkenningsvoorwaarden 12

15 - de gronden van het bezwaar. 3. Het College vernoemd doet - indien het bezwaarschrift ontvankelijk wordt verklaard - opnieuw nagaan of aan de voorwaarden is voldaan, neemt op grond daarvan een al dan niet gewijzigd besluit en stelt het ziekenhuis hiervan, binnen een termijn van 16 weken na ontvangst van het bezwaarschrift met opgave van de redenen op de hoogte. Beroep Artikel 5 1. Tegen de beslissing van het College inzake een bezwaarschrift als bedoeld in artikel 4, kan het betreffende ziekenhuis (of kunnen de betreffende samenwerkende ziekenhuizen) binnen een termijn van een maand na ontvangst daarvan in beroep komen bij de Geschillencommissie. 2. Het beroepsschrift bevat tenminste - de naam en vestigingsplaats van het ziekenhuis (de ziekenhuizen); - een omschrijving van het besluit waartegen het beroep is gericht; - de gronden van het beroep. 3. De Geschillencommissie brengt binnen 16 weken na ontvangst van het beroepsschrift een bindend advies uit aan het College. Het advies wordt aan het ziekenhuis dat het beroepsschrift heeft ingediend, schriftelijk medegedeeld. Artikel 6 De leden van de in het vorige artikel genoemde Geschillencommissie worden door de NVZ en de VAZ benoemd. De commissie is als volgt samengesteld: - één lid uit de kring van de VAZ; - één lid uit de kring van de NVZ; - één lid uit de kring van de AVVV. Het lidmaatschap van de Geschillencommissie is onverenigbaar met dat van enige andere commissie en College voornoemd. De wijze van besluitvorming van de Geschillencommissie wordt neergelegd in een huishoudelijk reglement dat geacht wordt deel uit te maken van de Regeling. Dit reglement wordt vastgesteld door NVZ en VAZ. Artikel 7 Een ziekenhuis kan een erkenning voor een opleiding ontvangen indien voldaan wordt aan de in artikel 8 omschreven voorwaarden. De erkenning vindt plaats door het College na een advies van de betreffende Opleidingscommissie. Artikel 8 1. De opleiding is volledig gebaseerd op het door het College vastgestelde deskundigheidsgebied en ingericht voor het bereiken van de landelijke eindtermen van betreffend gespecialiseerd verpleegkundige. 2. De duur en omvang van de opleiding komen ten minste overeen met de duur en omvang van betreffende vervolgopleiding, zoals bepaald door het College. 3. Hantering van een eventueel afwijkende duur en omvang kunnen verantwoord worden. Erkenningsvoorwaarden 13

16 4. Het ziekenhuis beschikt (eventueel op basis van overeenkomsten met andere ziekenhuizen) over voldoende en gevarieerde beroepspraktijkvormingsplaatsen voor de verwerving van beroepsspecifieke vaardigheden. De kwaliteit van bedoelde plaatsen voor beroepspraktijkvorming kan worden aangetoond. 5. Ziekenhuis en opleidingsinstituut beschikken over een overlegstructuur om de opleiding af te stemmen op de context waarbinnen het specialisme uitgeoefend wordt. 6. Ziekenhuis en opleidingsinstituut beschikken over een overlegstructuur om de opleiding up-to-date te houden. 7. Ziekenhuis en opleidingsinstituut beschikken over een monitoringssysteem om de opleiding af te stemmen op veranderingen op arbeidsmarkt en in functie- uitoefening. 8. Ziekenhuis en opleidingsinstituut streven naar samenwerking met andere instellingen voor het aanbod van verpleegkundige vervolgopleidingen. 9. Ziekenhuis en opleidingsinstituut bieden verwante vervolgopleidingen zo mogelijk in samenhang aan. 10. Er is een duidelijk beleid inzake de eigen inzet en verantwoordelijkheden van cursisten gedurende de opleiding. 11. Er is een duidelijk instroombeleid, gebaseerd op welomschreven startkwalificaties waarover een cursist dient te beschikken. 12. Er is een transparant vrijstellingenbeleid, gebaseerd op een systeem ter bepaling van het begin niveau van cursisten. 13. Er is een beleid inzake de aansluiting van de opleiding op het initiële onderwijs c.q. op de beroeps- /werkervaring van cursisten. 14. De wijze waarop de leerinhoud van de opleiding is bepaald en vastgesteld, wordt verantwoord. 15. Er zijn bekwame docenten en inhoudsdeskundigen uit de praktijk, die kunnen worden ingezet voor de overdracht en verwerving van de benodigde kennis en vaardigheden. 16. Duidelijk is in welk verband genoemde docenten en deskundigen worden ingezet. 17. De wijze waarop en de vormen waarin kennisoverdracht en kennisverwerving plaats vinden, wordt verantwoord. 18. De wijze waarop training van handelingen en vaardigheden plaats vindt, wordt verantwoord. 19. Er is een samenhangend systeem van opleidingsevaluatie, op basis waarvan de kwaliteit en doelmatigheid van het onderwijs en de voorwaarden waaronder dit onderwijs wordt gegeven kan worden bepaald, de opleiding kan worden geactualiseerd en het rendement kan worden gemeten. 20. Het ziekenhuis beschikt over relevante praktijkleerplaatsen. 21. Het ziekenhuis biedt garanties dat binnen het arbeidsproces, al dan niet verspreid over meerdere praktijkleerplaatsen, de eindtermen van de opleiding kunnen worden bereikt. 22. Het ziekenhuis stelt voldoende tijd en deskundigheid beschikbaar voor de professionele begeleiding van cursisten. 23. Het aantal cursisten mag niet groter zijn dan het aantal gespecialiseerde verpleegkundigen. Erkenningsvoorwaarden 14

17 Bijlage A: Format opleidingsdocument Naam Verpleegkundige Vervolgopleiding: Naam Ziekenhuis: Naam opleidingsinstituut: Gerelateerd aan deskundigheidsgebied een omschrijving van: 1. De kwalificaties en competenties waarover de verpleegkundige dient te gaan beschikken. Met betrekking tot de beroepsorganisatie dient omschreven te zijn: 1. De wijze waarop afstemming plaats vindt op wensen en verwachtingen van de beroepsorganisatie en veranderingen en ontwikkelingen in beroeps- en functie uitoefening vertaald worden in de opleiding. Met betrekking tot het praktijkveld als afnemer van gespecialiseerd verpleegkundigen dient omschreven te zijn: 1. De wijze waarop afstemming plaats vindt op specifieke wensen van de arbeidsorganisatie en de context waarbinnen het specialisme uitgeoefend wordt. 2. De wijze waarop afstemming plaats vindt op veranderingen op arbeidsmarkt en in functie- uitoefening. 3. De prijs verbonden aan het opleiden van cursisten/werknemers. Met betrekking tot het praktijkveld als deelnemer aan het verpleegkundig vervolgonderwijs dient omschreven te zijn: 1. De bijdrage die de organisatie aan het opleiden levert (begeleiding, praktijkleersituaties). 2. De praktijkleersituaties die worden aangeboden. Met betrekking tot de cursist als afnemer van het onderwijs dient omschreven te zijn: 1. Diens perspectief in beroepsuitoefening en op arbeidsmarkt. 2. Diens eigen inzet en verantwoordelijkheden gedurende de opleiding. 3. De startkwalificaties waarover een cursist dient te beschikken Met betrekking tot het onderwijs als proces dient omschreven te zijn: 1. De wijze waarop de leerinhoud van de opleiding is bepaald en vastgesteld. 2. De wijze waarop de aansluiting op het initiële onderwijs c.q. op de beroeps-/werkervaring van de cursist gerealiseerd wordt. 3. Hoe lang de opleiding duurt en waarop de opleidingsduur is gebaseerd. 4. Hoe en op welke gronden vrijstellingen worden verleend. 5. De inhoudelijk en onderwijskundig deskundigen die ingezet zullen worden bij het onderwijs en in het verband waarbinnen deze deskundigen worden ingezet. 6. De wijze waarop en de vormen waarin kennisoverdracht en kennisverwerving plaatsvinden. 7. De wijze waarop training van handelingen en vaardigheden plaatsvindt. 8. De (praktijk)leersituaties die de cursist krijgt aangeboden om expertise op te doen 9. De wijze waarop het onderwijs geëvalueerd en geactualiseerd wordt. Bijlage A: Format opleidingsdocument 15

18 Bijlage A: Format opleidingsdocument 16

19 Bijlage B: Beschrijving van deskundigheidsgebieden (concept) Binnen het Landelijk Kader vervult het deskundigheidsgebied van een gespecialiseerd verpleegkundige een belangrijk referentiepunt voor een vervolgopleiding. Met de beschrijving van het deskundigheidsgebied zoals hier gehanteerd kan de beroepsuitoefening van een verpleegkundige binnen een specialisme in essentie en vergelijkbaar met die binnen andere specialismen worden weergegeven. Met het deskundigheidsgebied worden geëxpliciteerd: 1. De handelingscontext van een gespecialiseerd verpleegkundige. 2. De specifieke eisen om als verpleegkundige binnen een specialisme te kunnen functioneren. ad 1 Met de handelingscontext van een gespecialiseerd verpleegkundige kan worden aangegeven in welke setting en onder welke omstandigheden de beroepsuitoefening plaats vindt. Dat wil zeggen: a. de patiëntcategorie en de specifieke kenmerken van deze categorie; b. de voor deze setting kenmerkende, meest voorkomende medische onderzoeken en behandeling; c. de fysieke omgeving waarin gewerkt wordt; d. de psycho-sociale omgeving waarin gewerkt wordt. ad 2 Met de specifieke eisen om als verpleegkundige binnen een specialisme te kunnen functioneren kan, geordend naar (deel)kwalificaties en gerelateerd aan de handelingscontext, worden aangegeven over welke specifieke kennis en vaardigheden de verpleegkundige dient te (gaan) beschikken. Specifiek in die zin dat een initiële opleiding daarin niet voorziet c.q. dat deze kennis en vaardigheden niet middels werken alleen verworven kunnen worden. Refererend aan Gekwalificeerd voor de Toekomst (1996) kan hierbij gebruik gemaakt worden van onderstaande clusters van activiteiten en interventies van verpleegkundigen: 1. Methodische beroepsuitoefening: - verzamelen en interpreteren van gegevens; - plannen van zorg; - uitvoeren van zorg: basiszorg (somatisch en psychosociaal), verpleegtechnische handelingen en zorg voor de omgeving; - evalueren van en rapporteren over verleende zorg 2. Preventie, GVO en voorlichting 3. Coördineren en organiseren van zorg 4. Kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering Onderstaande deskundigheidsgebieden zijn opgesteld voor verpleegkundige specialisaties die samenhangen met centrale medische specialismen en ziekenhuisfuncties en waarvoor in de huidige situatie vervolgopleidingen van langere duur bestaan. Het betreft Versie 002, die bij inwerkingtreding van de Landelijke Regeling door de respectieve Opleidingscommissies aangevuld en definitief gemaakt kan worden. Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 17

20 Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 18

21 Deskundigheidsgebied dialyse verpleegkundige De beschrijving van het deskundigheidsgebied van de Dialyse Verpleegkundige is ontleend aan het Profiel van de dialyse verpleging in Nederland van de Landelijke Vereniging voor Dialyse en Transplantatie (LVDT). 1. De handelingscontext Op het gebied van dialyse verpleging heeft de verpleegkundige in hoofdzaak te maken met patiënten met een chronische nierfunctiestoornis. Daarnaast bestaat ook een kleine groep zorgvragers met een acuut (levensbedreigend) nierfalen. Het kenmerk van deze patiënten categorie is dat zij afhankelijk zijn van een nierfunctievervangende therapie. Daarbij onderscheidt men naast de (ambulante) hemodialyse de peritoneale dialysebehandeling. Vaak vinden beide behandelwijzen binnen een centrum/afdeling plaats, maar in het algemeen door aparte teams dialyseverpleegkundigen. De zorgvragers variëren in leeftijd. De grootste groep bevindt zich in de leeftijdscategorie van 65 t/m 74 jaar. Een acute of chronische nierfunctiestoornis veroorzaakt bij de patiënt een grote diversiteit aan problemen. De zorgvrager zal doorgaans overlijden als de therapie achterwege blijft. Dit brengt een nadrukkelijke aandacht voor problemen op zowel het fysieke als psycho-sociale vlak met zich mee. Bij de chronische nierfunctiestoornis kenmerkt de aard van de zorgvraag zich door een langdurige verpleegrelatie. Deze relatie wordt pas beëindigd als de hulpvrager overlijdt, getransplanteerd wordt of stopt met de behandeling. Bovendien bestaat er in de verpleegrelatie een grote dynamiek ten gevolge van de te verwachte wisselingen in de gezondheidssituatie van de patiënt. Vaak bestaat er een opeenstapeling van zowel acute als chronische verpleegproblemen. De zorgverlening door dialyseverpleegkundigen wordt gekenmerkt door een grote mate van eigen verantwoordelijkheid en zelfstandig handelen. De behandeling van patiënten vindt vrijwel altijd plaats zonder de permanente aanwezigheid van een arts. De dialyseverpleegkundige neemt voortdurend zelfstandig diagnostische en therapeutische beslissingen om complicaties bij zowel de chronische als acute dialyses te voorkomen of te behandelen, totdat de arts arriveert. De dialyseverpleegkundige is werkzaam in situaties met een hoge complexiteit: de onvoorspelbare en soms snel veranderende toestand van de patiënt, een niet altijd bekende en soms meerdere tegelijkertijd aanwezige ziektebeelden en een al dan niet duidelijk aanwezige zorgvraag. De complexiteit wordt tevens gekenmerkt door de noodzaak van communicatie met alle bij de behandeling betrokken disciplines. De kern van het behandelend team wordt gevormd door nefrologen en dialyseverpleegkundigen. Optimale behandeling van patiënten vereist ook betrokkenheid van andere disciplines zoals maatschappelijk werkenden, diëtisten, chirurgen en technici. Daarnaast dient in een context waarin de techniek prominent aanwezig is, aandacht geschonken te worden aan de menselijke aspecten. De zorgverlening vindt plaats in: - intramurale settings (algemene en academische ziekenhuizen, zelfstandige dialysecentra); - extramurale settings (thuisdialyse); - semimurale settings (hoteldialyse, vakantiedialysecentra). Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 19

22 De behandeling van kinderen m.b.v. nierfunctievervangende therapie vindt in het algemeen in speciale dialysecentra plaats. Binnen de geschetste handelingscontext zijn de beroepsspecifieke vaardigheden, zoals verworven door een initiële opleiding ontoereikend. Dialyse verpleegkundigen worden geacht te beschikken over specifieke kennis en specifieke vaardigheden. 2. De specifieke eisen om als dialyseverpleegkundige te kunnen functioneren In zijn algemeenheid is te stellen dat het specifieke karakter van het functioneren van deze gespecialiseerde verpleegkundige, gelegen is in de specifieke kennis van nierfunctie-stoornissen en nierfunctie vervangende behandelingen, van fysieke en psycho-sociale problemen en verschijnselen als gevolg van stoornissen en behandeling en de toepassing van deze kennis op aspecten van het systematisch verpleegkundig handelen. Naast vaardigheden en kennis om op verantwoorde en professionele wijze verpleegkundige zorg te verlenen aan zowel chronische als acute (nier) zieke patiënten, omvat de functie ook aspecten op medisch, technisch, administratief, pedagogisch en organisatorisch gebied. De zorg voor de patiënt met een nierfunctiestoornis vereist verpleegkundigen, die kunnen omgaan met snelle en onvoorspelbare veranderingen in de gezondheidstoestand van de patiënt. De verpleegkundige dient ook om te kunnen gaan met langdurige verpleegrelaties. De dialyse verpleegkundige dient, binnen de grenzen van haar eigen deskundigheid en bekwaamheid, de verantwoordelijkheid te kunnen nemen en dragen voor het totale zorgproces van patiënten met nierfunctiestoornissen en nierfunctie vervangende behandelingen Binnen de totale zorgverlening aan dialyse patiënten, die multidisciplinair verleend moet worden, is de dialyseverpleegkundige verantwoordelijk voor dat deel dat beschreven staat in functieomschrijvingen binnen het ziekenhuis of de instelling, en waarvan de grenzen beschreven worden in dit profiel. De zorg voor de patiënt met een nierfunctiestoornis vereist verpleegkundigen, die - verantwoordelijk kunnen zijn voor het voortdurend verzamelen en interpreteren van informatie over en gegevens van de patiënt. Deze informatie is vaak afkomstig uit diverse bronnen. Op basis van deze informatie is de dialyse verpleegkundige in staat bij een verandering in de toestand van de patiënt verpleegproblemen en prioriteiten in de zorgverlening vast te stellen; - verantwoordelijk kunnen zijn voor de uitvoering van de activiteiten zoals beschreven in het beroepsprofiel. Zij dient zich hierbij bewust te zijn van de grenzen aan de eigen bekwaamheid/deskundigheid. In het kader van een optimale zorgverlening dient zij bij het ontoereikend zijn van de eigen bekwaamheid/deskundigheid te verwijzen naar andere disciplines; - verantwoordelijk kunnen zijn voor het regelmatig evalueren van de door haar/hem verleende zorg; - verantwoordelijk kunnen zijn voor de coördinatie van de zorg van de aan haar/hem toegewezen patiënten. Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 20

23 3. Specifieke kenmerken van de zorg Refererend aan Gekwalificeerd voor de Toekomst (1996) wordt met gebruikmaking van onderstaande clusters van activiteiten en interventies van verpleegkundigen gewezen op specifieke kenmerken van een Dialyse Verpleegkundige. Deze zijn ontleend aan de taken en verrichtingen in het kader van de behandeling. 3.1Methodische beroepsuitoefening Verzamelen en interpreteren van gegevens Inherent aan een methodische verpleegkundige beroepsuitoefening verzamelt de dialyse verpleegkundige systematisch gegevens. Daartoe behoren de activiteiten: - voeren van een anamnesegesprek; - op basis van analyse en interpretatie van gegevens verkregen uit anamnese, observatie, overdrachtsrapportage e.d. op gestructureerde wijze gegevens verzamelen en problemen signaleren op het gebied van lichamelijke conditie, psychische conditie en sociaal functioneren; - samen met de patiënt opstellen van verpleegproblemen. Binnen de geschetste handelingscontext krijgen de activiteiten hun eigen accenten Plannen van zorg Binnen de geschetste handelingscontext liggen m.b.t. dit aspect van methodische beroepsuitoefening accent op: - afspraken maken met de patiënt over activiteiten, en planning van de uitvoering; - formuleren van te bereiken resultaten, de daarvoor benodigde acties/interventies en evaluatiemomenten; - afspraken met andere disciplines inplannen; - zorgplan en afspraken vastleggen in het dossier Uitvoeren van zorg Naast de gangbare acties en interventies van verpleegkundigen, kan hierin bij de dialyse verpleegkundige een onderscheid gemaakt worden naar de behandeling die de patiënt krijgt en de apparatuur die daarbij gebruikt wordt. Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 21

24 Zorg rondom de hemodialyse patiënt De zorg met betrekking tot de hemodialyse patiënt wordt in zowel chronische als acute situaties verleend. De zorg bestaat uit: - hulp verlenen bij het zich verplaatsen, de houding en houdingsveranderingen in stoel of bed tijdens de dialyse, het wegen, de voeding en de uitscheiding; - observatie van de algemene conditie van de patiënt; - controle en interpretatie van de vitale functies voor, tijdens en na de behandeling; - controle en interpretatie van het gewicht voor en na de behandeling; - voorbereiding van - en zelfstandig aanprikken van de shunt; - aanprikken en fixatie van de naalden; - voorbereiding van - en zelfstandig aansluiten van de subclavia/jugulariskatheter; - zelfstandig aansluiten van de patiënt op het extracorporale systeem; - afname van bloed voor routinematig-, spoed- of citobepaling van bloedwaarden en interpretatie van deze waarden; - op basis van deze uitslagen het dialysebeleid aanpassen in overleg met de nefroloog; - klaarmaken en toediening van medicijnen: oraal, subcutaan intramusculair, intraveneus via een infuus of via het extracorporale systeem; - geven van bloedtransfusies; - observatie van de patiënt en preventieve maatregelen uitvoeren tijdens de dialyse; - tijdig inschakelen van de arts wanneer er gevaar dreigt voor de patiënt; - beëindigen van de dialysebehandeling Met betrekking tot de dialyse machine De dialyseverpleegkundige draagt in het kader van de dialysebehandeling een eigen verantwoordelijkheid voor het gebruik van de dialyseapparatuur. Hij/zij verricht daartoe de volgende handelingen: - de dialysemachine bedrijfsklaar maken; - bloedlijnen aanbrengen op de machine; - het systeem laten doorlopen; - de machine instellen in overeenstemming met het afgesproken beleid; - controle van de alarminstellingen; - interpretatie van de alarmen voor, tijdens en na de behandeling controle van de machine op de juiste werking tijdens de behandeling; - bediening van de dialysemachine; - herkenning en handelen bij problemen met betrekking tot de apparatuur; - verwisselen van apparatuur voor, tijdens en na de behandeling bij problemen; - het bloedsysteem geheel of gedeeltelijk vervangen; - bij problemen van 2 naalds overgaan op 1 naalds dialyse; - aansluiten van infuuspompen op de bloedlijnen. Na afloop van de behandeling: - bloedlijnen van de machine verwijderen; - de dialysemachine uit- en inwendig schoonmaken; - de machine desinfecteren; - evt. microbiologische controle van de waterbereiding en de dialysemachine. Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 22

25 In geval van calamiteiten - waarschuwen van de verantwoordelijke arts; - handelen in overeenstemming met de richtlijnen aangaande calamiteiten tot de aankomst van de arts zoals: - toediening van volume - patiënt afsluiten - toediening van zuurstof - adequate houding van de patiënt - hartmassage - klaarzetten noodmedicijnen - waarschuwen van het IC personeel - wanneer de arts gearriveerd is assistentie verlenen bij: - creëren van een toegang tot de bloedbaan - reanimatie en beademing d.m.v. mond op mond beademing of ambu ballon - controle/bewaking van de vitale functies Zorg rondom de peritoneale patiënt De zorg met betrekking tot de peritoneale patiënt bestaat uit: - beoordeling van de algehele conditie van de PD patiënt; - controle en interpretatie van de vitale functies; - controle en interpretatie van het gewicht; - zelfstandig uitvoeren van een PD wisseling; - relevante maatregelen met betrekking tot de PD katheter; - de patiënt voorbereiden op implantatie van de katheter; - uitvoeren van de eerste wisseling na katheter implantatie; - inspectie van de katheterpoort; - zelfstandig verwisselen van het PD systeem; - herkennen van complicaties van de PD behandeling bijv. peritonitis, katheter dislocatie, lekkage; - tijdig waarschuwen van de arts wanneer er gevaar dreigt voor de patiënt; - toediening van medicijnen: oraal, subcutaan, intramusculair, intraveneus, intra peritoneaal; - bloedafname Met betrekking tot de cycler of andere pd machines De dialyseverpleegkundige draagt in het kader van de uitvoering van de PD behandeling een eigen verantwoordelijkheid voor het gebruik van PD apparatuur. - bedienen van de apparatuur in overeenstemming met de gebruiksaanwijzing; - voorbereiden van - en aanbrengen van de lijnen op de machine; - interpretatie en correctie van de alarmen; - patiënt zelfstandig aansluiten op de machine; - vervanging van het apparaat voor, tijdens of na de behandeling bij problemen; - het verwijderen van de lijnen of materialen na beëindiging van de behandeling; - de patiënt opleiden zodat deze zelfstandig de PD behandeling met behulp van de apparatuur kan uitvoeren. Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 23

26 Uitvoering van andere behandelingsvormen Naast de eerder genoemde behandelingsvormen voert de dialyseverpleegkundige de hieronder genoemde technieken, behandelingen zelfstandig uit. - continue technieken: CVVH(D); - hemoperfusie bij intoxicaties; - Au-antigeen positieve hemodialyse; - Plasmaferesebehandeling Psychosociale zorg en begeleiding De psycho-sociale zorg en begeleiding door een Dialyse verpleegkundige verschilt in principe niet van die door verpleegkundigen, maar wordt wel gekenmerkt door de specifieke behoeften en eisen van de patiëntencategorie binnen deze setting. Daarbij ligt het accent op de begeleiding van de patiënt en diens naasten bij de gewenning aan en acceptatie van de (veranderde) gezondheids- en leefsituatie. Het geven van begeleiding en ondersteuning van de patiënt en diens naasten kan derhalve gericht zijn op: - omgaan met de lichamelijke beperkingen ten gevolge van de ziekte; - gevoelens van angst en onzekerheid; - gevoelens van afhankelijkheid; - veranderingen in het rolpatroon en de seksualiteit; - gevoelens van eenzaamheid; - zingeving; - wachttijd op een transplantatie; Pedagogische aspecten - begeleiden en beoordelen van cursisten die de cursus dialyseverpleegkunde volgen; - inwerken, begeleiden en beoordelen van nieuwe medewerkers; - training en scholing van patiënten en hun partner zodat deze zelfstandig de PD - of thuishemodialyse behandeling kunnen uitvoeren; - training en scholing in overeenstemming met de actuele inzichten; - regelmatige toetsing van de vaardigheden van de patiënt en hun behoefte aan bijscholing; - het geven van klinische lessen; - het begeleiden en uitleg geven over dialyse aan stagiaires en arts-assistenten. 3.2Preventie, GVO en voorlichting Gegeven de context van de dialyseverpleging liggen binnen dit aspect van beroepsuitoefening de accenten op het geven van voorlichting en info; mondeling, schriftelijk of met behulp van audiovisuele middelen aan de patiënt en diens naasten over onder meer: - functie en werking van de nieren; - effecten van nierinsufficiëntie op het lichamelijk/psychisch functioneren; - doel en verloop van de nierfunctievervangende therapie, de verschillende vormen, de voor- en nadelen; - de medicijnen; doel, werking en evt. bijwerkingen; - het dieet en de vochtbeperking; o.a. reden van de diverse beperkingen, effecten van voeding en vocht op het welbevinden; - voorkomen en herkennen van complicaties; - verzorging/regels met betrekking tot de toegang tot de bloedbaan; Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 24

27 - onderzoeken en bloedafnames; - procedures rondom de transplantatie. 3.3Coördineren en organiseren van zorg De dialyse verpleegkundige draagt verantwoordelijkheid voor de organisatie van de zorg van de hem/haar toegewezen patiënten. In de context van de dialyseverpleging liggen binnen dit aspect van beroepsuitoefening andere accenten op: - de te voeren gesprekken zoals anamnese gesprek, ontslaggesprek, begeleidings-gesprekken met de patiënt en/of diens familie of naasten; - de overplaatsing van de patiënt naar een ander centrum; - de noodzakelijke administratieve handelingen verrichten; - plannen en organiseren van vakantiedialyses voor de patiënt; - het brengen van een huisbezoek bij een PD- of thuisdialysepatiënt; - deelnemen aan werkoverleg, aan patiëntenbesprekingen en aan interdisciplinaire besprekingen; - zorg dragen voor een goede verpleegkundige overdracht, mondeling en/of schriftelijk; - visite lopen met de arts; - adequate rapportage van gegevens betreffende het verloop van de dialysebehandeling ; - vastlegging/uitwerking van afspraken of belangrijke gegevens/info in het zorgplan/ dossier; - gevraagd of ongevraagd andere disciplines, die betrokken zijn bij de zorg voor de patiënt, informeren en adviseren; - medeverantwoordelijkheid dragen voor het bestellen en opslaan van materialen; - verantwoording dragen voor het, overeenkomstig de richtlijnen, gebruik van machines en een efficiënt gebruik van disposables, instrumenten, et cetera; - het verrichten van bereikbaarheidsdiensten. 3.4 Kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering Op het gebied van kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering heeft een dialyse verpleegkundige haar verantwoordelijkheden en taken. In de context van de dialyseverpleging liggen binnen dit aspect van beroepsuitoefening accenten op: - uitvoering van testen (KtIV, PET test of PCR) en interpretatie van de resultaten hiervan ter controle van de effectiviteit van de HD of PD behandeling; - signaleren van gebreken in de zorgverlening wat betreft organisatie en technische voorzieningen en een bijdrage leveren aan verbetering daarvan; - het verwerken van klachten en/of suggesties van patiënten of diens familie - het melden van ongevallen en bijna ongevallen; - de eigen deskundigheid op peil houden (scholing, deelname symposia en vakliteratuur); - deelname aan werkgroepen die zich bezighouden met kwaliteitstoetsing of het ontwikkelen en verbeteren van protocollen en richtlijnen; - leveren van bijdragen aan onderzoek op het gebied van dialyseverpleegkunde en geneeskunde; - toepassing van onderzoeksresultaten in de praktijk; - overdragen van gespecialiseerde kennis aan verpleegkundigen van andere verpleegafdelingen. Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 25

28 Deskundigheidsgebied intensive care verpleegkundige De beschrijving van het deskundigheidsgebied van de Intensive Care Verpleegkundige is ontleend aan het functieprofiel van de Intensive Care Verpleegkundige (mei 97) van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care Verpleegkundigen (NVIC-V). 1. De handelingscontext Op het gebied van de Intensive Care heeft de verpleegkundige te maken met patiënten met een dreigende of aanwezige ernstige stoornis van één of meerdere vitale functies. Het betreft patiënten van alle leeftijdscategorieën, van beide geslachten en met verschillende sociaal-culturele achtergronden. Een dreigende of aanwezige ernstige stoornis van één of meerdere vitale functies veroorzaakt bij de patiënt een grote diversiteit aan problemen. Problemen die op zowel het fysieke als het psycho-sociale vlak liggen. Bij deze patiënten doet zich een buitengewone verscheidenheid aan medische problemen, verpleegproblemen en combinaties van verpleegproblemen voor, tot uiting komend in verschijnselen die kenmerkend zijn voor het levensbedreigende karakter van de situatie. Voor het vaststellen van verpleegproblemen, heeft de IC-verpleegkundige naast haar eigen waarneming en haar kennis en inzicht in wat voor de patiënt normaal is, de beschikking over een uitgebreid instrumentarium. Gegevens afkomstig van de op de patiënt aangesloten apparatuur, uit het frequente overleg met de arts en van derden, verschaffen de IC-verpleegkundigen een gedetailleerd beeld van patiënten. IC-verpleegkunde is onderdeel van de intramurale gezondheidszorg en vindt plaats in algemene, categorale en academische ziekenhuizen. Gespecialiseerde artsen en verpleegkundigen vormen op IC-afdelingen de kern van het behandelend team. Voor een optimale behandeling zijn daarnaast ook anderen bij de zorg betrokken zoals fysiotherapeuten, analisten, bacteriologen en technici. Kenmerkend voor de IC is de aanwezigheid en het gebruik van uitgebreide technische voorzieningen. De beperkingen die voortvloeien uit de conditie van de patiënt vragen om interventies, waarbij vaak gebruik gemaakt wordt van specifieke apparatuur en/of hulpmiddelen. Verpleegkundige activiteiten bij instabiele ernstig zieke patiënten kunnen alleen verantwoord worden toegepast, indien effecten van deze procedures kunnen worden gecontroleerd De vitale functies van de patiënt worden op de IC bewaakt, ondersteund en/of overgenomen. De toestand van de patiënt is vaak instabiel. De kans op onverwachte complicaties met ernstige, zo niet fatale gevolgen is groot. Gegevens, afkomstig uit verschillende bronnen, over één of enkele patiënten dienen continu geanalyseerd te worden om subtiele veranderingen in de toestand van de patiënt bijtijds te signaleren. Bijlage B: Beschrijving deskundigheidsgebieden (concept) 26