INTERIM. Veiligheid en stress in de kijker. Voortdurend switchen tussen jobs kan voor stress zorgen. Lien Van de Kelder. doe de test!

Transcriptie

1 INTERIM een publicatie van het abvv oktober 2012 ZONE ZONE 10 oktober: dag voor de rechten van de uitzendkrachten Veiligheid en stress in de kijker ABVV deelt op 10 oktober thee uit tegen stress! 10 veiligheidstips doe de test! Lien Van de Kelder Voortdurend switchen tussen jobs kan voor stress zorgen

2 10 Oktober Dag voor de rechten van de uitzendkrachten 13 Huurwoning gezocht, maar niet gevonden Thee tegen stress in uitzendland Op 10 oktober verdeelt het ABVV thee op straten en pleinen. Dat gebeurt op de Dag voor de Rechten van uitzendkrachten, de achtste op rij Hotel mama Acute interimitis in de openbare diensten Thee is rustgevend. Goed tegen stress, zo wordt gemeenzaam gezegd. Thee komt dus heel goed van pas in uit zendland. Want uitzendkrachten hebben last van stress. Veel last, meer dan andere werknemers, al worden die er ook zwaar door geplaagd. Niet voor niets zet de overheid campagnes op om stress te bestrijden. Maar uitzendkrachten krijgen het wel bijzonder hard te verduren. Onzeker werk knaagt aan zelfvertrouwen. Het knaagt ook aan inkomen. Met een portemonnee die dan eens gevuld wordt en dan weer niet, bouw geen toekomst op. Spanning en stress, zou van minder. Uitzendkrachten worden niet als vol aanzien. Ze worden aan het lijnt gehouden met loze beloftes over een vaste aanwerving. Zoals Björn verder in dit blad, die op drie jaar tijd een tafel vol uitzendcontracten verzameld heeft. Doorgaans is het inderdaad jarenlang voortsukkelen met dagcontracten, in het beste geval weekcontracten. En ja, dat zorgt voor stress. Dit jaar zet het ABVV die kwaal speciaal in de kijker. Vandaar de thee. Een beet stress kan geen kwaad, maar het moet gezond blijven. De grootste voldoening voor een consulent 17 8 Lien Van de Kelder aan het woord

3 Recht voor de raap in woord en beeld 10 Vaste kracht of interim, vriend of vijand? Uitzendarbeid als springplank Over gezondheid gesproken, daarover valt in uitzendland ook een en ander te zeggen. Zonder opleiding, zonder goede informatie, kunnen uitzendkrachten niet veilig en gezond werken. Het is binnenkomen en meteen meedraaien, want het moet opbrengen, zegt Johan verder in dit magazine. Vaak zonder gepaste kledij, zoals Shana die veel te grote veiligheidsschoenen moest dragen en die op haar uitzendkantoor te horen kreeg: beter te groot dan te klein. Nee, het kan en het mag niet zijn dat de veiligheid en gezond heid van uitzendkrachten als een bijkomstigheid wordt beschouwd. Het aantal ongevallen met uitzendkrachten is de laatste jaren dan wel fors gedaald, er zijn er nog altijd veel te veel. Thee tegen stress, maar er is ook van die zwarte thee die wakker houdt. En die thee kunnen uitzendkrachten ook heel goed gebruiken. Ze moeten hun ogen openhouden voor hun rechten. Ze moeten durven zeggen dat hun veiligheid voorrang moet krijgen. Ze moeten vooral ook laten horen dat ze geen nummers zijn. Geen marionetten die van de ene dag op de andere worden ingezet en weer opzijgeschoven. Uitzendwerk dient om een tijdelijke nood aan arbeidskrachten op te vangen, niet om mensen eeuwig en een dag in onzekerheid te duwen. Het ABVV staat aan hun zijde om zich daar tegen af te zetten. Thee rustgevend, maar niet voor iedereen 19 Veilig werken: 10 tips 7 Colofon Verantwoordelijke uitgever: Coördinatie Interim ABVV Paul Lootens Hoogstraat Brussel Meer info: interim@abvv.be Een publicatie van het ABVV Oktober

4 Hotel Mama Je bent jong, hebt een diploma en kunt op eigen benen staan. Maar vindt geen lief en dus blijf thuis, onder moeders vleugels. Hotel Mama, heel erg in de mode, niets zo gemakkelijk. Behalve natuurlijk als die keuze niet maakt voor het gemak, maar omdat er geen andere oplossing is.

5 Uitzendwerk houdt kinderen onder moeders vleugels Je bent wel jong en gediplomeerd, maar hebt geen vaste job, geen vast inkomen. Een uitzendopdracht hier, eent daar, en tussenin veel en lang wachten tot weer wordt opgeroepen. Björn Skrzycki uit het Limburgse Lanaken weet er alles van, zijn vader Robert ook. Twee dikke vrienden, daar niet van, maar het wordt echt toch wel tijd dat zoonlief zijn eigen weg kan gaan. Björn Skrzycki: Ik ben in 2009 afgestudeerd, een technische opleiding in computergestuurde machines. Sindsdien heb ik nog bijkomende cursussen gevolgd voor het besturen van heftrucks en ook reach trucks, dat zijn speciale vorkliften die op hun eigen as kunnen draaien. Maar ik vind geen vast werk, en vooral geen vast nachtwerk want dat zou ik het liefste willen doen. Tot nu toe moest ik het dus stellen met uitzendwerk. Ik ben bij vijf uitzendkantoren ingeschreven en ik heb al van alles gedaan, opdrachten bij ALZ, bij Scania, Ikea, Magna Belplas, Zender, en ga zo maar door. Tussen elke opdracht makkelijk een maand helemaal niets, soms wat korter, soms wat langer. Vooral de vakantieperiode is moeilijk omdat er dan eerder jobstudenten dan uitzendkrachten worden ingeschakeld. Nu gaat het iets beter, onlangs kreeg ik een contract van bepaalde duur dat elke maand verlengd kan worden. Vader Robert haalt een vuistdikke map uit de kast en legt de tafel vol met alle interimcontracten die Björn op drie jaar tijd heeft verzameld. Robert Skrzycki: Maak er maar een foto van, dan kunnen de mensen zien wat er aan de hand is. Toen mijn vrouw en ik zo oud waren als Björn waren we al getrouwd en hadden we hem al. We hebben ervoor gezorgd dat hij zijn school afmaakte, daarna wilde ik dat hij eerst zijn rijbewijs haalde want dat is natuurlijk belangrijk om werk te vinden. En dan denk : hij heeft nu zijn diploma, het zal wel loslopen. Maar nee hoor, de eerste drie maanden vond hij zelfs helemaal niets. Toen wij jong waren was het ook moeilijk, maar stapte naar een fabriek en wist tenminste klaar en duidelijk of er ja dan nee werk was. Björn Skrzycki: Nu niet meer. Als ergens solliciteert antwoorden ze dat ze alleen aanwerven door middel van uitzendwerk. En dus kun beginnen rondlopen van het ene uitzendkantoor naar het andere. Robert Skrzycki: En wachten. Ze beloven dat ze iets zullen laten weten, wacht, krijgt een negatief antwoord, en dan moet weer verder zoeken bij andere uitzendkantoren. Ik vind dat echt heel erg voor Björn. Hij moet telkens weer van nul beginnen, bouw zo maar eens een toekomst uit. Gelukkig kan hij bij ons blijven wonen, we steunen hem heel graag. Maar het is toch niet normaal dat wij moeten bijspringen alsof hij nog op de schoolbanken zat. Hoe lang gaan mama en papa dat uithouden? Robert Skrzycki: (twijfelt even) Soms hebben we wel woorden. Zeker als hij de laatste dag van een uitzendcontract thuiskomt. Dan zit de moed hem in de schoenen en elke keer opnieuw moet hem dan weer stimuleren en motiveren. Ja, dat geeft spanningen. We mogen er dan nog van overtuigd zijn dat onze zoon vooruit wil, op zulke momenten ga daaraan twijfelen. Alsof het zijn schuld is. Kijk, ik kan best aannemen dat jongeren niet meer hun hele leven lang in hetzelfde bedrijf zullen werken. Dat ze geregeld een andere job moeten zoeken, akkoord. Om de vier, vijf jaar, tot daar aan toe, maar dit!? Zoveel onzekerheid? Dat kan toch niet. Maar goed, zo lang vader werk heeft, is er toch al geen financieel probleem om kind thuis te houden. Jongeren die daar niet op kunnen rekenen komen gewoon in de armoede terecht. Een uitzendopdracht hier, eent daar, en tussenin veel en lang wachten tot weer wordt opgeroepen. Björn Skrzycki: Ik wacht af wat de toekomst brengt. Ik wil toch eerst een jaar of drie vast werken voor ik wegga. Als ik dat doe, moet ik zeker zijn van mijn stuk, want op stappen terugkeren kan niet. Ik heb wel al wat spaarcenten, maar als mijn auto het laat afweten is alles weer op. Stel dat morgen een vast contract te pakken krijgt, met echt stevige vooruitzichten, wat wordt het eerste wat doet? Björn Skrzycki: (denkt even na) Ik zou uit kijken om een appartement te kopen. Ik zou er huurders in zetten om de afbetaling de eerste jaren mogelijk te maken en ondertussen zou ik nog wat thuis blijven. Tot ik echt stevig in mijn schoenen sta. Voel schuldig? Björn Skrzycki: Schuldig niet, maar ik vind het wel gênant dat ik op de kap van mijn ouders leef. 5

6 Veilig aan het werk Test zelf Hoe veilig werk jij? Je bent vertrouwd met uitzendwerk. Het schrikt niet af om ergens te werken waar niemand kent. Om de week een andere job, voor jou is het een fluit van een cent. Maar hoe zit het met veiligheid? Ben het type van de onbezorgde man: Of eerder de vooruitziende vrouw? ontdek het met deze test. 1. Maandag start bij De Circustent. Je bent er gerust in, meent begrepen te hebben van het uitzendkantoor dat ze geen trapezisten meer nodig hebben, dus in het slechtste geval moet voor clown spelen. De angst slaat om het hart. Je krijgt al hoogtevrees als in een lift stapt. Je blijft niet bij de pakken zitten, dus belt naar het uitzendkantoor om exact te weten wat er van verwacht wordt. 2. Je wordt naar een bekend sterrenrestaurant gestuurd. Super, hebt ooit nog een koksopleiding gevolgd. Je twijfelt. Je wilt weten van het uitzendkantoor of misschien niet beter eerst een bijscholing volgt. Geen probleem, bent een grote fan van MasterChef op TV, dus kent de knepen van het vak! 3. Wanneer begint te werken in een nieuw bedrijf Stel het op prijs eerst ontvangen te worden door de CEO, of toch tenminste door zijn rechterhand. Wil onopgemerkt blijven. Je hebt geen behoefte aan een rondleiding, vindt de weg wel alleen. En de veiligheidsvoorschriften? Die leer toch al doende. Verkies een kort onthaal, genoeg om veilig te kunnen werken. 4. Als nieuw in een bedrijf toekomt Loop verloren in de wirwar van gangen, zonder ooit echt te weten waar naartoe moet. Waarom zou ook? Je blijft toch nooit voor lang. Ken meteen de belangrijkste plaatsen: in- en uitgang, prikklok Vraag onmiddellijk waar de nooduitgangen, de ziekenboeg, de toiletten en de refter zijn, want weet maar nooit. 5. Wat doe als vragen of problemen hebt? Je weet wie kunt aanspreken. Je hebt al de gelegenheid gehad om te praten met een ervaren collega die bereid is te helpen. Je doet een beroep op die andere uitzendkracht, want die is niet op zijn mond gevallen. Hij zal het wel vragen. Je doet niets, wacht af, tenslotte ben hier binnenkort toch weg. 6. Wat doe eerst als op een nieuwe werkplek aankomt? Voor begint controleer of het gepaste gereedschap hebt, goede beschermingsmiddelen en arbeidskledij. Je kijkt of horloge juist staat. Je checkt of kapsel nog goed ligt, mag toch geen slechte indruk maken op de nieuwe collega s. 7. Je chef vraagt om een taak uit te voeren die volgens jou gevaarlijk kan zijn. Hoe reageer? Je hebt deze job absoluut nodig, voert hem uit zonder te morren. Je spreekt erover met collega s, kwestie van na te gaan of dit werk niet veiliger kan uitgevoerd worden. Uitzendarbeid ja, maar niet tegen elke prijs. Veiligheid gaat voor alles. Als er niets veranderd kan worden aan de werk methode, dan verander jij maar van job. 8. Je bent gekwetst, bloedt. Wat doe? Je laat zo snel mogelijk verzorgen door de EHBO-medewerker en brengt het bedrijf waar werkt en het uitzend kantoor onmiddellijk op de hoogte. Het is niet zo erg, zal vanavond wel zien als thuis bent. Als het bloed niet gestelpt krijgt vraag wat hulp aan een collega die daar toevallig voorbijkomt.

7 Veilig werken Ja, maar hoe? Veiligheid en gezondheid zijn een echt probleem in de uitzendsector. Wie daar niet van overtuigd is moet de cijfers van 2011 er maar eens op naslaan. De cijfers zijn bijzonder hoog: arbeidsongevallen met minstens één dag arbeidsongeschiktheid, 772 ongevallen met blijvende letsels, 5 dodelijke arbeidsongevallen. Verbijsterend, ook al is er verbetering. Maar hoe kun ervoor zorgen dat die tendens zich doorzet? Dat is alleen mogelijk als iedereen de zaak ter harte neemt, de uitzendkrachten en de ondernemingen, maar ook de uitzendkantoren. Het hoge cijfer ongevallen in de uitzendsector heeft zeker te maken met de onzekere tewerkstelling. Uitzendkrachten werken vaak voor korte opdrachten in een risicovolle en onbekende werkomgeving. Je behaalt vooral Geen twijfel aan, bent een kampioen in veilig werken. Doe zo voort en blijf vooral waakzaam! Je behaalt vooral Veiligheid interesseert wel, maar vindt het geen prioriteit. Je maakt weinig zorgen. Tot nu toe lukt dit vrij goed, maar wees toch voorzichtig. Kijk goed uit doppen en wees niet bang om onveilige situaties aan te kaarten. Je hebt er recht op in veilige omstandigheden te werken. Je behaalt vooral Stop! Neen, het leven gaat niet over rozen, Je moet op rechten staan en eisen dat veilig kunt werken. Heb twijfels of vragen? Blijf er niet mee zitten, stel vragen. Een gesprek met een vakbondsafgevaardigde zal zeker opheldering brengen. Het gebrek aan informatie en opleiding speelt ook een rol. Het maakt van uit zendkrachten bijzonder kwetsbare werknemers. De frequentiegraad, het aantal arbeidsongevallen in verhouding tot het aantal werkuren, is tussen 2000 en 2011 zowat gehalveerd. Een duidelijke verbetering, maar in vergelijking met andere sectoren blijven deze cijfers toch veel te hoog. Je hebt een ongeval en bent gekwetst? Laat meteen verzorgen. Verwittig het bedrijf waar werkt maar ook uitzendkantoor. Vraag aan het uitzendkantoor een kopij van de arbeidsongevallenaangifte. Bewaar alle documenten die te maken hebben met ongeval. Verwittig ziekenfonds, voor als ongeval niet erkend wordt door de verzekeraar. Neem contact op met het ABVV als er problemen zijn met de erkenning van het ongeval. Deze regelts gelden voor ongevallen op de werkplek en onderweg van en naar het werk. 10 veiligheidstips 1/ Zorg dat precies weet wat van verwacht wordt voor aan de slag gaat, vraag een duidelijke beschrijving van job bij het uitzendkantoor. 2/ Vraag een bijkomende opleiding als niet de juiste kwalificatie hebt voor de job. 3/ Geef te kennen dat vragende partij bent voor een onthaal in het bedrijf. 4/ Zorg dat de weg kent in het bedrijf. Waar zijn de nooduitgangen, het EHBO-lokaal, de toiletten 5/ Vraag na bij welke ervaren collega of overste terecht kunt met een probleem of een vraag. 6/ Let erop dat het geschikte gereedschap ter beschikking wordt gesteld om veilig te werken. 7/ Vraag naar de gepaste werkkledij en beschermingsmiddelen. 8/ Vraag hulp en bijkomende instructies als eraan twijfelt of het werk veilig kunt uitvoeren. 9/ Laat meteen verzorgen door een eerstehulpmedewerker als gekwetst bent. Ook bij kleine ongeluks. 10/ Meld elk ongeval in het bedrijf en in het uitzendkantoor. Het helpt om de veiligheidsmaatregelen te verbeteren. Wil nog meer weten over werken in alle veiligheid in de uitzendsector? Neem een kijk op de website van Preventie en Interim, P&I: Je vindt er een heleboel tips. Je kunt vragen ook telefonisch stellen op het gratis nummer

8 interim Je kent haar als Sofie uit Thuis en als Fien uit Zone Stad. Maar in het echte leven heet ze gewoon Lien Van de Kelder. Vandaag combineert Lien haar acteerwerk met een master na master Intellectueel Eigendomsrecht én is ze bovendien ook juriste. Maar ook zij heeft ervaring met interimwerk, dagcontracten en een onzeker inkomen. Toen Lien op haar negentiende als professionele actrice aan de slag wilde, kreeg ze immers niet meteen een vast contract aangeboden. Veel Vlaamse acteurs hebben een 2 e job om rond te kunnen komen.

9 Acteurs leven met eindeloze onzekerheid. Lien Van de Kelder Werd jij aan het begin van carrière vaak geconfronteerd met tijdelijke opdrachten? Lien Van de Kelder: Ik was 19 toen ik mijn eerste job als actrice te pakken kreeg. En ook al was ik eigenlijk fulltime aan het acteren op dat moment, toch werkte ik in het begin met een contract van 3 maanden dat telkens verlengd werd. Ik stelde me toen niet echt de vraag of dat al dan niet wettelijk was: als student waren extra centen immers gewoon welkom. Hoe zeker was op dat moment van werk en van inkomen? Lien Van de Kelder: Werkzekerheid was in die periode eigenlijk niet echt een issue: als ik wilde weten of mijn contract ver lengd zou worden, hoefde ik enkel het scenario te checken. Als mijn personage niet stierf in de serie, dan wist ik dat ik nog een tijd safe was (lacht). Die relatieve zekerheid was fijn, want met mijn inkomen betaalde ik zelf mijn kot en mijn eten. Omdat we thuis met vier waren en mama parttime werkte, leek het me logisch dat ik zelf mijn boonts zou doppen. Pas afgestudeerden zitten soms jaren vast in uitzendwerk vooraleer ze een vaste job bemachtigen. Hoe komt dat denk? Lien Van de Kelder: Zelf heb ik ervaren dat op de universiteit veel kennis opdoet, maar weinig praktijkervaring. Maar bedrijven vragen nu eenmaal naar ervaring en nemen liefst plug-and-play werknemers aan. Als nergens een kans krijgt om te bewijzen wat waard bent en om die ervaring op te doen, kan natuurlijk lang vastzitten in het interimcircuit. Toch hoeft interimwerk volgens mij niet negatief te zijn. Het is ook een kans om ervaring op te doen, alleen biedt het weinig zekerheid. Een tussenoplossing zou kunnen zijn dat afgestudeerden bijvoorbeeld een jaarcontract aangeboden krijgen. Zo hebben ze toch minstens 1 jaar werkzekerheid. Zou een uitzendopdracht niet beter beperkt worden tot maximum 6 maanden, om dan over te gaan in een vast contract? Lien Van de Kelder: Dat hangt denk ik af van het type werk. Word bijvoorbeeld ingeschakeld voor één bepaald proct, dan lijkt het me logisch dat na afloop van dat proct niet per se een vast contract krijgt. In alle andere gevallen geloof ik wél dat een proefperiode van 6 maanden ruim voldoende is om iemand ten volle te kunnen beoordelen. Denk dat uitzendwerk voor stress zorgt? Lien Van de Kelder: Ja, de onzekerheid, het (bange) afwachten en het voortdurend switchen tussen jobs kan zeker voor de nodige stress zorgen. Veel acteurs die langere tijd geen opdrachten krijgen, beginnen zichzelf ook in vraag te stellen. Terwijl er op dat moment misschien gewoon geen script is dat bij hen past... Interimwerk is ook een kans om ervaring op te doen. Hoeveel werkzekerheid heb jij vandaag? Lien Van de Kelder: Als actrice ben ik nu freelancer, echte zekerheid heb ik dus niet. En van mijn collega-acteurs hoor ik vaak hetzelfde: weinig werk en dus weinig zekerheid. Wie ervoor kiest om fulltime acteur te zijn in Vlaanderen, weet gewoon dat hij moet leren leven met die eindeloze onzekerheid. Er wordt wel veel gedraaid in Vlaanderen, maar hoofdrollen zijn nu eenmaal schaars en er wordt voornamelijk gewerkt met dagcontracten. Worden die dagcontracten 1 op 3 contracten zijn vandaag dagcontracten niet beter verboden? Lien Van de Kelder: Dagcontracten zijn eigen aan het beroep van acteur. Zeker voor een gastrol in een serie of voor wie veel theatervoorstellingen doet en daartussen korte opdrachten aanneemt. Veel Vlaamse acteurs combineren dagcontracten met een tweede job om rond te kunnen komen, lesgeven aan een academie bijvoorbeeld. Maar evident is dat natuurlijk niet, want als er dan een opdracht binnenkomt, kunnen ze niet zomaar lessen schrappen. Hoe ga jij vandaag om met de onzekerheid van beroep als actrice? Lien Van de Kelder: Ik combineer mijn acteerwerk met een leven als juriste. Daardoor sta ik ingeschreven onder het bedienden statuut en weet ik dus wat ik elke maand zal verdienen. Op lange termijn plannen is daardoor iets makkelijker voor mij. Daarenboven heb ik daardoor meer artistieke vrijheid en moet ik niet alles aannemen wat mij aangeboden wordt; dat vind ik nog het belangrijkste. Gelukkig kunnen collega-acteurs die naast hun acteerwerk geen tweede job hebben, nu genieten van het kunstenaarsstatuut. Daardoor worden ze door de organisatie die hen een opdracht toewijst, behandeld als een werknemer en genieten ze ook dezelfde sociale voordelen. Een goede evolutie vind ik persoonlijk, die een acteurs bestaan toch leefbaar maakt! 9

10 In woord en beeld Recht voor de raap over veiligheid en stress Een honderdtal mensen reageerden op onze vraag of uitzendkrachten problemen hebben met stress of veiligheid. Twee tekenaars, Eva Hilhorst en Lisa Matthijs, lieten zich inspireren door de antwoorden en maakten illustraties. We voegen er een selectie citaten bij en zetten er alleen de voornaam van de schrijvers bij. Vooral diegenen die zich kritisch uitlaten verkiezen dat. In uitzendland weet maar nooit. Natuurlijk heb ook stress omdat geen vast inkomen hebt. (Carole) Sommigen behandelen als een nummer, zowel op het bedrijf als in het uitzendkantoor. Meer dan 30 jaar werkervaring en toch mag ik mijn mening niet zeggen, want de klant, het inlenende bedrijf, heeft altijd gelijk. (Luc) Ik ben uitzendkracht sinds Altijd dezelfde beloftes, het systeem van de wortel aan de stok. De laatste keer kreeg ik de verantwoordelijkheid van een dienst. En dan plots niets meer, zelfs geen dankwel. (David)

11 Op een morgen stond mijn consulent op het werk met een doos koffiekoeken. Ze vond dat mijn collega en ik dat verdienden. Dit had ik nooit eerder meegemaakt. Het was een hart onder de riem. (Stephanie) Het ergste was nog dat ik al die tijd met te grote veiligheidsschoenen moest rondlopen, waarop men in het uitzendkantoor zei: beter te groot dan te klein. (Shana) Stress ken ik vooral wanneer ik in een bedrijf toekom zonder te weten wat mij te wachten staat. Maar zodra ik aan het werk ben verloopt alles meestal goed. (Philippe) Waar een vaste werknemer 3 tot 6 maanden opleiding voor krijgt, wordt er verondersteld dat de uitzendkracht het in 1 uur onder de knie heeft. (Victor) Ik heb ondertussen geleerd dat altijd klaar moet staan en dat om het even welke job moet aanvaarden. (Alain) Sommige jobs zijn plezant, andere niet. Het houdt mentaal jong en alert en hebt veel sociaal contact. (Filip) 11

12 Ervaring gevraagd Uitzendarbeid als springplank voor starters? Uitzendarbeid is niet voor iedereen kommer en kwel. Voor John zijn er ook goede kanten aan. Na zijn middelbare studies heeft John heel snel door dat hij zonder werkervaring geen kans maakt om een job vast te krijgen. Hij is ervan overtuigd dat hij met uitzend arbeid een plaats op de arbeidsmarkt kan bemachtigen. Na vele maanden uitzendwerk slaagt John erin om een contract van onbepaalde duur in de wacht te slepen. Hij wordt zelfs vakbondsafgevaardigde. Het is natuurlijk niet allemaal rozengeur en maneschijn, maar John is ervan overtuigd dat uitzendarbeid een goede springplank kan zijn. John: In plaats van verder te studeren wilde ik onmiddellijk gaan werken. Maar ik had niet de minste ervaring, zelfs niet als jobstudent. Mijn curriculum vitae was zo dunnets dat ik niet inzag wie me zou willen aanwerven. Ik ben dan gaan aankloppen bij een uitzendkantoor, het was de enige uitweg. En het moet gezegd, dankzij uitzendarbeid kon ik aan de slag en heb ik mijn plaats gevonden in de maat schappij. Je moet wel heel veel goeie wil tonen. Voor mijn vaste aanwerving was ik een vol jaar uitzendkracht in het bedrijf. Desondanks sta ik niet afkerig tegenover uitzendarbeid omdat ik ervan uitga dat het mij uiteindelijk aan een vast contract heeft geholpen. Het uitzendwerk heeft het gemakkelijker gemaakt, zo bedoel toch? John: Zo ver zou ik niet durven gaan. Het was eerder een noodoplossing, een laatste uitweg omdat de deuren overal gesloten bleven. Maar het is nogal duidelijk dat het de werkgever is die hier goed bij vaart. Hij geeft maar een kans op een vaste job als heel flexibel opstelt, als niet veeleisend bent en heel naarstig best doet. Maar zelfs met die kwaliteiten rijf niet zomaar meteen een contract binnen. De werkgever houdt aan het lijnt. Er komen eerst een aan tal evaluaties voor nog maar kunt hopen op een contract van bepaalde duur dat meestal eerst nog verschillende keren verlengd wordt voor er misschien een contract van onbepaalde duur op tafel komt. Bij mij was dit gelukkig het geval, maar ik zie rondom mij veel jongeren die zover niet geraken en die de moed verliezen. Maar jij hebt volgehouden, tot vast werd aangeworven. John: Na één jaar als uitzendkracht heeft de werkgever aan mezelf en zeven andere collega s een overeenkomst voor een individuele beroepsopleiding voorgesteld. Zijn argument was dat we niet polyvalent genoeg waren. In die tijd kende ik mijn rechten niet en wist ik niet hoe me te verdedigen, maar toen er iemand van de arbeidsbemiddeling de werking van die overeenkomst kwam uitleggen en ons ook vertelde dat dit interessant was voor ons, hadden we heel snel door dat er een haar in de boter zat. Zo dom zijn we nu ook weer niet. Met die formule krijg niet hetzelfde barema als de vaste werknemers en heb geen recht op betaalde vakantie. We zijn solidair gebleven en hebben samen geweigerd een dergelijke overeenkomst te ondertekenen, tenzij de werkgever ons de garantie gaf dat we na 3 maanden een contract van onbepaalde duur kregen. We zijn in ons opzet geslaagd. Vandaag ben vakbondsafgevaardigde van het ABVV. Waarom doe dat? John: Omdat de stem van de werknemers moet gehoord worden. Als afgevaardigde krijg vorming en ben beter gewapend om te onderhandelen met de werkgever. Het is mij altijd bijgebleven wat een van de vormingswerkers ooit zei: soms is de uitzendkracht de slaaf van het bedrijf. Ik vond dat hij volledig gelijk had, zeker als ik kijk naar wat er allemaal rondom mij gebeurt. Soms werken ze nog maar een paar uur of het uitzendkantoor doet hen al geloven dat ze snel een vast contract zullen krijgen. Het kantoor geeft de uitzendkrachten valse hoop met de belofte dat ze vlug zullen aangeworven worden, als ze maar snel en goed werken. Vaak is dit natuurlijk niet waar, en is het bedrijf zelfs helemaal niet van plan hen aan te werven. Als afgevaardigde vertegenwoordig ik alle werknemers. Voor de uitzendkrachten die al een tijd in het bedrijf werken, is het iets makkelijker, zij komen naar mij toe. Maar de nieuwkomers vrezen vaak dat de ploegbaas hen met mij zal zien praten. Het blijft dus een moeilijke opdracht, maar ik ben optimistisch. Ook voor mezelf ben ik trouwens optimistisch. Mijn vriendin heeft net een vast contract gekregen, na een jaar te hebben gewerkt als uitzendkracht. Onze toekomst ziet er nu iets rooskleuriger uit, we kunnen eindelijk beginnen denken aan samenwonen.

13 Onder dak Huurwoning voor uitzendkracht gezocht, maar niet gevonden Je bent jong, bent uitzendkracht, en wil een woning huren. Dat wordt een moeilijke klus, zeggen Samira Castermans en Jozef De Witte, want wordt gezien als een onbetrouwbare huurder. Castermans werkt bij het Netwerk tegen Armoede, een netwerk van 55 verenigingen waar armen het woord nemen. Jozef De Witte is directeur van het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding. Beide organisaties volgen de problemen op de woningmarkt op de voet. Het gesprek daarover komt onvermijdelijk ook uit bij discriminatie in de uitzendsector. Samira Castermans: Mensen die in een onzekere positie verkeren raken heel moeilijk aan een huurhuis want verhuurders kiezen natuurlijk voor zekerheid. Uitzendwerk zorgt op dat vlak voor problemen. Zonder vast contract ben geen zekere betaler en krijg geen huurwoning te pakken. Vooral kwetsbare mensen worden hier het zwaarst door getroffen omdat het uitzendwerk voor hen vaak bestaat uit een opeenvolging van dagcontracten en werkloosheid. Daarom stelt het Netwerk tegen Armoede dat die mensen Jozef De Witte niet zomaar automatisch naar uitzendwerk gestuurd mogen worden. Zij hebben een veel betere begeleiding nodig die hun kans op vast werk verhoogt. Want met een opeenvolging van korte contracten in allerlei jobs doen ze nooit relevante ervaring genoeg op en blijven ze kansloos op de arbeidsmarkt. En blijven ze uitgesloten op de woningmarkt. Samira Castermans: Meer, ze worden volledig uitgesloten, en dat heeft niet alleen te maken met hun inkomensprobleem. We hebben doorgaans te maken met generatiearmen. Kinderen zijn arm omdat hun ouders het zijn. Zij voelen de uitsluiting ook op het vlak van onderwijs en gezondheid. Vaak kunnen ze ook niet rekenen op een sterk sociaal netwerk. Ze vinden bijvoorbeeld geen oplossing om hun kinderen op te vangen als ze van de ene dag op de andere een uitzendjob krijgen. Dat beperkt hun jobkansen. Uitzendwerk helpt hen daar niet uit, meer Samira Castermans nog, die onmiddellijke inzetbaarheid en onvoorspelbaarheid weegt soms zwaar door. Daarom zou er veel meer aandacht moeten zijn voor de toeleiding naar vast werk. Huurders weigeren omdat ze geen vast werk hebben, mag dat? Is dat geen discriminatie? Jozef De Witte: De huurmarkt is heel krap, goed voor pakweg 20% van de huisvesting in ons land, en zij is dan nog versnipperd tussen immobiliënkantoren en private ver huurders. Dat maakt het natuurlijk niet gemakkelijk. Immobiliënkantoren zijn bedrijven en logischerwijze willen die risico s uit de weg gaan. Alles wat nog maar ruikt naar risico wordt geweigerd. Liever geen alleenstaande vrouw als huurder want die zal het gras niet afrijden. En ook geen ouds want die kunnen sneller sterven en dan moet er weer een nieuwe huurder gezocht worden. Zo ver gaat het. Voor een deel is het natuurlijk gerechtvaardigd om risico s uit de 13

14 Discriminatie op basis van vermogen mag niet. Jozef De Witte Laten we toch niet vergeten dat het recht op wonen een fundamenteel mensenrecht is. Je kunt dat niet zo maar overlaten aan de private markt. Er is een actief en sturend beleid nodig. Zelfs met een huurwaarborgfonds blijft een uitzendkracht nog altijd een onzekere klant voor een verhuurder. Jozef De Witte: Het houdt geen steek dat er zo geredeneerd wordt. Langs de ene kant pleiten de werkgevers voor meer flexibiliteit en mobiliteit op de arbeidsmarkt, maar langs de andere kant moet wel een vast arbeidscontract kunnen voorleggen om een woning te huren. Trouwens, het is een misvatting om een contract van onbepaalde duur als een garantie te zien. Onbepaald is niet eeuwigdurend, kunt morgen ook zonder werk vallen. weg te willen gaan. Als een huurder niet meer kan betalen is er een probleem. Het is dus normaal dat men goede huurders zoekt. Maar discriminatie op basis van vermogen mag niet. Wat zien we in de plaats? Kandidaat-huurders worden geweigerd omdat ze OCMW-klant zijn of omdat ze maar een uitzendcontract hebben. Het vermogen speelt dus niet, maar de garantie voor de toekomst. De verhuurder vraagt naar het loonbrief of naar het contract van onbepaalde duur. En daar moet toch voorzichtig mee zijn. Het is dan wel normaal dat men vraagt naar de solvabiliteit van de huurder, maar hoever kan men daarin gaan? En inderdaad, men gaat te ver. Men gaat te ver, maar heeft een verhuurder andere mogelijkheden om zeker te spelen? Jozef De Witte: Er is nog altijd de huurwaarborg die eigenaars indekt tegen schade aan hun woning of tegen het niet betalen van de huishuur. Maar een veel betere garantie zou een centraal huurwaarborgfonds zijn. Iedereen vindt autoverzekeringen vanzelfsprekend, wel, dat solidariteitssysteem kun net zo goed toepassen voor verhuurders. Ze betalen een verzekeringspremie die hen indekt tegen slechte betalers en meteen is er geen reden meer om huurders te discrimineren of te weigeren. Er bestaan daar al wetsvoorstellen over, maar tot nu toe zonder verder gevolg. Maar voor een uitzendkracht is de onzekerheid wel groter. En er blijft het probleem van de discriminatie. Samira Castermans: Uitzendkantoren werken voor bedrijven. Dat zijn hun klanten en de uitzendkracht is het middel om die bedrijven van dienst te zijn. Op die manier worden de belangen van de werkzoekende achtergesteld. Kwetsbare mensen voelen dat het hardst. Als OCMW s mensen aan werk willen helpen vangen ze bot bij uitzendkantoren. Kom daar niet mee af, wordt daar gezegd. Zij willen waar voor hun geld en dat vinden ze zogezegd niet bij kansengroepen. Maar 3 op 4 werk zoekenden zijn wel mensen uit die kansengroepen. Wat doe daar dan voor? Jozef De Witte: De uitzendsector zelf moet voor zijn verantwoordelijkheid geplaatst worden. Met het discriminatiedossier staat de werkgeversfederatie Federgon in haar hemd. Er zijn uitzendkantoren die de regels aan hun laars lappen en Federgon moet die stielbedervers eruit halen, in het belang van de bedrijven die het goed bedoelen, want die kunnen op de duur zelfs de goed geschoolde allochtonen niet meer bekoren.

15 Federgon verdedigt zich door de schuld bij de klanten te leggen, bij de inlenende bedrijven dus. Oké, laat dat zo zijn. Maar wanneer worden uitzendkantoren dan eens verplicht om dergelijke klanten te melden bij de sociale inspectie. Zonder vast contract ben geen zekere betaler en krijg geen huurwoning te pakken. Samira Castermans Samira Castermans: Wie zich aanbiedt bij een uitzendkantoor zou ook een bewijs van inschrijving moeten krijgen. Te veel werk, zegt de sector, maar de mensen hebben daar toch recht op. Dan zou ook kunnen controleren of het kantoor opneemt in haar kandidatenlijsten. Want veel kandidaten verdwijnen gewoon in de papiermand. Zeer veel mensen willen werken maar worden voortdurend afgewimpeld. Uiteindelijk verliezen ze alle geloof in zichzelf. Werkzoekenden in armoede vertellen me ook dat ze op langere termijn echt niet veel winnen met uitzendwerk. Het werk is onregelmatig, het loon biedt minder zekerheid dan een uitkering, de opgebouwde werkervaring is van minieme waarde, de kans op een vast contract is klein en men bouwt slechts een versnipperde loopbaan op. Het biedt hen geen enkel vooruitzicht. Uitzendkrachten krijgen geen woonlening Een woning huren is moeilijk voor een uitzendkracht, maar er een kopen is helemaal onmogelijk. We stuurden vijf mensen naar een bankkantoor met de vraag of ze als uitzendkracht een woonlening zouden kunnen aangaan. Iedereen ving bot. Een van onze mystery shoppers was Typhaine uit Namen. Zij vertelt ons haar verhaal: Ik maakte met mijn vriend een afspraak in een Fortis-kantoor voor een woonlening. We vertelden dat we euro bij een andere bank hadden staan, een erfenis. We zegden ook dat we geen enkele andere lening hadden. We vroegen een woonlening van euro op 25 jaar en verwezen daarbij naar een echte advertentie op internet. Toen we uitlegden dat we allebei als uitzendkracht werkten liet de bankbediende ons vriendelijk verstaan dat we een dergelijk bedrag niet zouden kunnen lenen zolang we een uitzendcontract hadden. De dame stelde ons wel voor elke maand 150 euro te beleggen in Home Invest Plan, een spaarproduct waarmee we makkelijker zouden kunnen lenen wanneer we eenmaal een contract van onbepaalde duur hebben. 15

16 Vaste kracht of interim? Voor wie de lusten? Voor wie de lasten? Je hoort wel meer dat het niet altijd goed botert tussen uitzendkrachten en vaste werknemers. Maar is dat wel zo, wilden we weten? We vroegen het aan twee werknemers van Tupperware in Aalst, een bedrijf waar veel uitzendkrachten worden ingezet. Aan de ene kant van de tafel Jacqueline, een vrouw uit één stuk met het hart op de tong. We verzonnen haar naam, want het is belangrijk dat ze anoniem blijft. Aan de andere kant van de tafel, Johan De Backer, vakbondsafgevaardigde van het ABVV. Jacqueline: Ik werk al vele jaren bij Tupperware. Altijd als uitzendkracht, en haast altijd met dagcontracten. Nu ben ik zelfs niet meer geïnteresseerd in een vast voltijds contract. Ik ben de vijftig voorbij en het komt mij vandaag beter uit om drie, vier dagen per week uitzendwerk te doen. En toch vind dat het slechter hebt dan vaste werknemers. Jacqueline: Ja, dat is zo, ik voel mij echt de mindere. De interimkrachten kloppen net als iedereen hun uren, en toch tellen we niet mee. Laat er eens een feest zijn, of een uitstap, denk dat wij uitgenodigd worden? Vergeet het maar. De mensen krijgen hier al eens een pakket Tupperwaredozen cadeau, maar wij? Niks krijgen wij. En wil nog straffer horen? Sinds kort mogen de uitzendkrachten de parkeerplaats van het bedrijf niet meer op. Beeld dat maar eens in, wij zijn niet goed genoeg, wij moeten op straat parkeren. Ben kwaad op de vaste werknemers? Jacqueline: Nee, verre van. Ik verdraag niet dat sommigen op ons neerkijken, maar ik hoop uit de grond van mijn hart dat die mensen nooit hun vaste job verliezen en in het uitzendwerk terechtkomen. En toch maak heel erg druk over werk. Jacqueline: Ik vind gewoon dat we recht hebben op een gelijke behandeling. Alle dagen dat ik hier gewerkt heb, jarenlang, zouden moeten samengeteld worden en erkend worden als mijn anciënniteit, met alle rechten die daaraan verbonden zijn. Dat zou eerlijk zijn. Nu is het dat niet. En de vaste krachten Johan, hoe staan die tegenover de uitzendkrachten? Johan: Met uitzendkrachten die hier al lang zijn zoals Jacqueline hebben ze natuurlijk geen probleem, maar als er nieuwe komen wordt er wel geklaagd. We hadden er nu een goede kracht bij, hoor dan zeggen, en nu komt er weer een nieuwe die er niets van kent. Je moet die mensen telkens de job aanleren en neem nu dat er tien nieuwe uitzendkrachten binnenkomen, na een week is de helft al weer weg. Maar hebt ze wel allemaal moeten opleiden. De mensen worden dat beu op de duur. DOET HET BEDRIJF DAN ZELF NIETS? Johan: Er wordt wel uitleg gegeven en men gaat ook overal rond met nieuwkomers. Maar uiteindelijk vraagt het wat tijd om weg te vinden, en tegen dan is een uitzendkracht vaak al weer weg. Vroeger werd daar inderdaad meer aandacht aan besteed. Nu is het toekomen en ervoor zorgen dat meteen meedraait, want het moet opbrengen. Is er dan nu ook een groter risico op ongevallen? Johan: Er zijn niet echt risico s op ongevallen met machines. Daar ligt het probleem niet. Maar als uitzendwerk moet doen in een bedrijf dat niet of maar half kent, brengt dat zeker meer stress mee. Jacqueline: Dat komt ook omdat als uitzendkracht maar beter mond houdt. Ik moet mij veel meer inhouden dan een vaste kracht, anders moet ik morgen niet meer terugkomen. Johan: Bij ons is er bijvoorbeeld een afspraak dat uitzendkrachten tot 11 uur s ochtends mogen opgeroepen worden om te beginnen om 14 uur. Maar dikwijls worden mensen nog na 11 uur opgebeld. Wel, diegenen die dat zonder morren aanvaarden hebben een voet voor om een opdracht te krijgen, en diegenen die hun beklag doen zijn de klos. Wij hebben met de vakbond ook gereageerd, maar het is heel moeilijk om uitzendkrachten te verdedigen. Zij hangen af van een andere werkgever en hebben hier niets te zeggen. Als vaste werknemer kun al eens iets meer permitteren. Johan De Backer en Jacqueline, verborgen achter de struiken. Een uitzendkracht die te veel mort moet morgen niet meer terugkomen.

17 Een consulent vertelt De grootste voldoening: een uitzendkracht die vast werk krijgt Christophe Deboskre heeft verschillende jaren ervaring als uitzendconsulent. Drie jaar lang werkte hij in een aantal kantoren van Start People in de Brusselse regio, waar dagelijks zo n 200 uitzendkrachten aan het werk werden gezet. Hij vertelt ons hoe hij over de sector denkt. Wat hield job precies in? Christophe Deboskre: Ik hield me voornamelijk bezig met de werving en de selectie van kandidaten en verder zocht ik ook een passende baan voor de uitzendkrachten. Ik stond in voor de ganse administratieve opvolging van hun dossiers. Behalve de uitbetaling van de lonen, dat was in handen van andere gespecialiseerde medewerkers. Ik was ook verantwoordelijk voor mijn eigen klantenportefeuille en had dus veel contacten met de gebruikende ondernemingen. Ik heb uitzendkrachten aan het werk gezet in heel diverse sectoren, in de industrie, in de diensten, zowel in kleine KMO s als in grotere bedrijven. Het ging over arbeiders en bedienden, met week- en met dagcontracten, voor korte periodes, maar ook voor opdrachten van lange duur. Wat is de beste raad die een beginnende uitzendkracht zou kunnen geven? Christophe Deboskre: Lees vooral goed alle documenten die ontvangt. Als met een uitzendopdracht begint, krijg een pak info en vul nogal wat officiële papieren in. Voor zover ik heb kunnen merken, nemen maar weinig mensen echt de tijd om te lezen wat er staat en tekenen sommigen zonder zich al te veel vragen te stellen. En nochtans gaat het over heel belangrijke en nuttige informatie. Op de contracten staan bijvoorbeeld de werkroosters, de loonvoorwaarden, of er al dan niet maaltijdcheques of verplaatsingsvergoedingen zijn. Ik ben er zeker van dat sommige uitzendkrachten rechten verliezen gewoon omdat ze niet letten op wat ze ondertekenen. Uiteraard is dat niet bij iedereen zo. Sommigen stellen vragen maar meestal gaat het dan om ervaren uitzendkrachten. Nieuwe werknemers vertrouwen volledig op de consulent, ze stellen geen vragen als iets ontbreekt of niet duidelijk is. Ze durven misschien ook niet. Nochtans, waakzaamheid is geboden want een fout is snel gemaakt! Kan een uitzendconsulent de tijd nemen om de werknemers te informeren? Christophe Deboskre: Als werk naar behoren wilt doen, is het heel moeilijk om op tijd naar huis te gaan. Interimwerk betekent flexibiliteit voor de uitzendkrachten, maar ook voor de consulenten. Op het terrein is er een hevige concurrentie tussen de kantoren. Dat zorgt voor heel wat werkdruk en stress. Je hebt tijd te kort om alles te doen wat moet doen. Als dossiers goed wilt opvolgen, gedetailleerde informatie wilt verstrekken, een kwaliteitsvolle dienstverlening wilt bieden aan de uitzendkrachten, moet vaak langer doorwerken. Je hebt het over concurrentie tussen kantoren. Wat bedoel daarmee? Christophe Deboskre: Tussen uitzendkantoren bestaat inderdaad een storende concurrentie. Iedereen tracht zo veel mogelijk contracten binnen te halen en daarvoor worden superaantrekkelijke prijzen aangeboden. De bedrijven die uitzendkrachten zoeken zijn natuurlijk op zoek naar de laagste prijzen. Elke speler drijft de concurrentie zo tot het uiterste en schept op die manier een vorm van merchandising van werknemers. Het is een vicieuze cirkel. Als de prijs verlaagt heb meteen ook meer contracten nodig om de situatie rendabel te houden. Uiteindelijk ontstaat er meer werkdruk en rest er de consulenten minder tijd voor de werk nemers. Onvermijdelijk gaat de kwaliteit van de dienstverlening er dan op achteruit. Wanneer haalt een uitzendconsulent voldoening uit zijn werk? Christophe Deboskre: Als job van a tot z kunt doen. Als de tijd hebt om goede info te verstrekken en iemand goed aan het werk kunt zetten. Als zowel de uitzendkracht als het bedrijf tevreden zijn. En vooral, als hoort dat de werk nemer aangeworven wordt en een vaste job krijgt, dat is de grootste voldoening van al. 17

18 Openbare diensten Hendrik Bogaert lijdt aan acute interimitis Interimarbeid in de openbare diensten? de federale regering is van plan het toe te staan, De socialistische vakbond van de openbare diensten, ACOD, is er vierkant tegen. Voorzitter Karel Stessens legt uit waarom. Karel Stessens: Staatssecretaris voor ambtenarenzaken Hendrik Bogaert lijdt net zoals de rest van de rechterzijde van het politieke spectrum aan interimitis: paniek rond het veronderstelde teveel aan ambtenaren en de buitenissige loon- en pensioenkosten die daarmee gepaard gaan. Interimarbeid zou dan dé oplossing zijn. Niets is echter minder waar. Het standpunt van de ACOD is klaar en duidelijk: wij zijn tegen interimarbeid in de openbare sector. Vanwaar het verzet? Karel Stessens: De statutaire en overigens ook contractuele tewerkstelling in openbare diensten garandeert rechts zekerheid, onafhankelijkheid en democratische besluitvorming in de dienstverlening van de overheidsinstellingen aan de burgers. Interim personeel is daarentegen niet gebonden aan de heersende deontologische codes van de openbare diensten bijvoorbeeld, de vertrouwelijke omgang met dossiers. Verder hoort overheidspersoneel via obctieve aanwervingsprocedures in dienst genomen te worden, zoals via Karel Stessens selectiebureau Selor bijvoorbeeld. Zo wordt de neutraliteit van de overheid verzekerd. Interimaanwervingen omzeilen dat en ontsnappen ook aan budget taire controle. Interimarbeiders worden boekhoudkundig immers niet als personeel maar als goederen en diensten gefactureerd. Zo kunnen politici voor de buitenwereld de schijn hoog houden dat ze het met minder personeel kunnen rooien, wat natuurlijk onzin is. Bovendien geeft het lokale en andere potentaten de mogelijkheid om via vriendspolitiek aan een verkapte vorm van politiek dienst betoon te doen. Kan iemand niet meer rechtstreeks in een openbare dienst plaatsen? Dan haal die toch gewoon via een interimkantoor binnen! Kunnen interimarbeiders dan niet beter inspelen op werkpieken en zorgen voor een meer flexibele inzet van personeel? Karel Stessens: Dat is een fabelt! Om in te spelen op de noden van het moment creëerde de overheid decennia terug al het statuut van contractuele ambtenaren. Het was een uitzonderingsstatuut, dat tegenwoordig steeds meer de regel is geworden. De ACOD wil dat het blijft ingezet worden zoals oorspronkelijk bedoeld, dan heb geen nood aan interimarbeid. Interimarbeid als excuus om diversiteit te bevorderen is trouwens ook pervers, want eigenlijk laat dan diegenen die het al moeilijk hebben in de maatschappij werken in een precaire situatie: geen vast werk; dag-, week- en maandcontracten; lagere loon- en werkvoorwaarden; een moeilijkere combinatie werk-gezin. Zo creëer tweederangspersoneel. Is interimarbeid dan niet goedkoper en verhoogt het zo niet de overheidsefficiëntie? Karel Stessens: Het is net duurder dan contractuele tewerkstelling! Bovenop de kosten van de loon- en werkvoorwaarden moet ook een vergoeding betaald worden aan het interimkantoor. De btw van 21% mag dan onrechtstreeks terugvloeien naar de overheid, maar het gaat wel af van de werkingsbudgetten van de departementen. Verhoog de overheids efficiëntie wel met duurder personeel dat niet opgeleid is voor dienstverlening aan de burgers? Want dat zijn onervaren mensen die voortdurend moeten ingewerkt worden door de collega s. Interimarbeid bij de over heid heeft niets te maken met beter personeelsbeheer of kostenbesparing. Het is ingegeven door het louter commer ciële belang van de uitzend sector om zijn marktaandeel uit te breiden. De ACOD weigert mee te stappen in dit halfslachtige, luie en vaak leugenachtige verhaal. Wij willen graag het debat aangaan over kostprijs, efficiëntie, dienstverlening, diversiteit en flexibiliteit, maar dan wel met eerlijke argumenten en een open vizier.

19 Thee drinken geeft rust, thee plukken niet Dagarbeidsters In Mulindi kent het systeem van syndicale crèches veel succes. Nu moeten de mama s de crèche zelf nog leren beheren. Op de Dag voor de rechten van uitzendkrachten op 10 oktober verdeelt het ABVV thee. Goed tegen de stress van uitzendarbeid. Hoewel, voor ons is thee misschien een zen-symbool, maar wie daar helemaal anders over denkt zijn de theepluksters. Dagarbeidsters die meestal in extreme armoede leven en in zwaar belastende omstandigheden moeten werken. Wij nemen jullie even mee naar Rwanda, naar het dagelijkse leven van deze pluksters. Waarom Rwanda? Het is een land waar het ABVV al jarenlang actief is in samenwerkingsprocten, waaronder één in theeplantages. De werknemers krijgen bijvoorbeeld bijstand om zich syndicaal te organiseren, om hun rechten te doen gelden en hun arbeidsomstandigheden te verbeteren. In de sector van de theeplantages zijn het vooral vrouwen die instaan voor het plukken, als dagarbeidsters, terwijl de mannen meestal in de theefabrieken werken. Daar genieten zij van betere voorwaarden, een arbeidscontract en een minimum aan uitrusting. Theepluksters daarentegen werken op dagbasis, zonder enige rechten. Niet leven, maar overleven De werkdag van de pluksters begint vroeg in de ochtend, wanneer zij met hun kleine kinderen naar de plantages vertrekken. Daar plukken ze handmatig de bladeren, die ze in een bundel op hun rug dragen. Theeteelt vergt een vochtige omgeving, de vrouwen werken dus bij wijze van spreken met de voeten in het water. Op het einde van de dag worden ze uitbetaald op basis van hun oogst. Hard werk voor een mager loon. Het is geen kwestie van leven, het is een kwestie van overleven. Jong en oud moeten zich beredderen. De grotere kinderen letten op de kleints, zodat moeder ze niet moet dragen, want dan kan die minder theebladeren op de rug meenemen, met als resultaat minder oogst en minder geld. De huidige regering heeft de schoolplicht ingevoerd, wat natuurlijk positief is: de oudste kinderen ruilen de plantages voor de schoolbanken. Toch stelt dat een probleem voor de kinderopvang. Na de dramatische dood van een kind dat in Mulindi in een goot verdronk, kwam een proct van het ABVV en haar partners om syndicale crèches op te richten versneld tot stand. De bedoeling is dat ook de werkgevers een steent bijdragen. Vaak stellen zij een lokaalt ter beschikking en helpen ze bij de inrichting. Het gaat dan om een keuken, toiletten, beds, met andere woorden het minimum om kleine kinderen op te vangen. In een volgende stap moeten de moeders die crèches zelf leren beheren, waarbij vooral de zorg voor de voeding van de kleints van belang is. Latrines, laarzen en regenjassen Het kan misschien verbazen, maar als aan deze werksters vraagt wat absolute voorrang moet krijgen om de werkomstandigheden te verbeteren, luidt het antwoord steevast: latrines. Als in de velden moet werken, kan nu alleen in de rivier terecht om behoefte te doen, met alle rampzalige gevolgen van dien voor de hygiëne en de gezondheid. Na latrines komen beschermende kledij, vooral laarzen tegen de slangen, maar ook schorten, of regenjassen tegen de vochtigheid. Wat het meest opvalt, is de ongelooflijke wil van dit volk om vooruit te geraken, ondanks de extreme armoede. Rwandezen geven de moed nooit op. En in alle bescheidenheid mogen wij zeggen dat er onlangs dankzij het proct van het ABVV een wet over de veiligheid op het werk werd aangenomen. De Rwandese vakbond Cestrar waar het ABVV mee samenwerkt wordt vandaag beschouwd als een pionier op vlak van gezondheid en veiligheid. De overheid vroeg Cestrar trouwens om advies en hulp bij de vorming van arbeidsinspecteurs. Dat spoort aan om verder in die richting te gaan. Het doet ons kop thee ook wat beter smaken. 19

20 e d r o o v s Alle! t h c a r k d n e z t ui Het ABVV heeft oog voor alle uitzendkrachten. Ook jij kunt rekenen op onze steun. Wij hebben een aantal handige hulpmiddelen uitgewerkt die snel een antwoord geven op vragen. Met onze kaarts, brochures en agenda sta nog sterker in schoenen. Vraag ernaar. Sta op strepen. Onze delegees kunnen helpen. Spreek ze aan of vraag bijstand in een kantoor van het ABVV. Ken rechten: UITZ info Meer e idhe?st - CHT ENDKRA r info d?srib ps omact Mee 5ato Arbettin Even vai c ntr nd op het ABVV. Ook als uitzendkracht kun rekenen staan Onze vakbondskantoren en onze afgevaardigden voor klaar. en r te mak g erge niet no eids een arb vind op onze website kle UITZEN same ABVV 16/02/12 09:30 V.U.: Paul Lootens V.U.: Paul Lootens Hoogstraat UITZEN a ongev op het ABVV. Ook als uitzendkracht kun rekenen staan Onze vakbondskantoren en onze afgevaardigden voor klaar. ning daar reke Je moet rvoor website onze jd gebeuren. racht hebt waa Meer info vind op jd opd l kan alti weet alti QR-code. end deze eva via of nterim, uitz ong htig een eids Een arb er als zo voorzic den, zek Al ben nog hou t. mee staa t. ring mis wat te doen nog erva voorhand beter op m ABVV ie Interi Coördinat sterk Samen DKRACH T jaarseinde e i prem emie en ale pr ie. Maar syndic arsprem tal deja een ein t een aan recht op s. Je moe n hebben te werknemer krachte vas Uitzend mie als elfde pre niet dez en vervullen. voorwaard VVInterim AB rdinatie t? Uitzendkrach n! Ken rechte ABVVZakbrochure ARBEID SONGEV AL Word het slac htoffer eerst verz van een orgen. Mel arbeidso rechtstr d ong ngeval? eekse vera eval zo Laat snel mog ntwoord Het uitz elijk aan elijke en endkantoo aan uitz r zorgt arbeidso voor de endkantoo ngeval aangifte bij de verz r. atie Interim van het Coördin ekering smaatsc happij. sterk Samen Coö sterk Samen eld te behand erht om het rec zoals ied op hebben knemers, net recht. achten wer t waar van Uitzendkr volwaardige dat wees. Dit is er een als worden komt erop aan che fi 8 we een. Het rvoor maakten hebt. Daa Brussel 16/02/12 09:30.indd 1 V.U.: Paul Lootens Hoogstraat ABVV_flyer-drieluik-arbeidskledij_NL_ Brussel 09:29 16/02/12 gevallen_nl_01.indd 1 16/02/12 09:29 C100470_ABVV_flyer-drieluik-arbeidson spremie_nl_02.indd 1 C100470_ABVV_flyer-drieluik-eindejaar UITZEN? Meer info er Vijf kelfde! hetze T UITZEN DKRACH T T DKRACH UITZEN rdt Je wor info? ers Mee kun rekenen op het ABVV. werknem? B n Mee n to sttapp 5e dt ln?rooeinfo agore WHaett m fales ewsertkldoos w e op het ABVV. Ook als uitzendkracht kun rekenen staan Onze vakbondskantoren en onze afgevaardigden voor klaar. info vind op onze website.abvv.be/interim of via deze QR-code. betaald. stdagen rachten Meer info vind op onze website den fee QR-code. wordeze ht via nterim twee opd racof endopd of tussen een uitz opdracht, tal spelregels. Tijdens net na een een aan Maar ook gt wel af van han in.1hetschrijf onmiddellijk in bij het ABVV. is Het belangrijkste wat moet onthouden loon als dat altijd recht hebt op hetzelfde als jij. de vaste werknemer die hetzelfde doet Niet alleen hetzelfde loon, ook dezelfde vergoedingen en voordelen. Dezelfde Maaltijdcheques voor vaste werknemers?. maaltijdcheques voor uitzendkrachten andeld te beh ht om vastels iederhet rec voor verplaatsingen van ben net zoa ht op 4 Vergoeding heb knemers, waa voor r rec krachten rdig Dezelfde e wervergoeding. endwerknemers? t wee waa een van vol. dat als Dit is er denuitzendkrachten t erop aan 8 fiches.. Het kom maakten we rvoorvoor nacht- of ploegwerk voor Premies 5t. Daa voor de vaste werknemers? Dezelfde premies 3 bij de dienst voor arbeidsbemiddeling. 2 Schrijf in 3 Hou dopkaart altijd op zak. VVInterim AB rdinatie Coö sterk Samen begint Vul dopkaart zorgvuldig in voor eld te te werken. behand recht om zoals iederben het op rs, net een de maand. dat als volwaa Dit is er s. worden komt erop aan che fi we 8 een. Het rvoor maakten hebt. Daa 4 Ook als uitzendkracht gen als staan onze afgevaardigden loon krij Onze vakbondskantoren en hetzelfde e job, n moeten en voor dezelfd dezelfde voor klaar. krachte geworv recht op Uitzend den aan ben ook t wor hebwebsite onze op Zij rijf. die vas vind info de Meer bed of via deze QR-code. in hetzelf ngenterim ogi n. erh nsv loo do 1 2 Verwittig onmiddellijk het uitzendkantoor waar en de gebruiker, dat is de onderneming werkt. ABVV 1000 Brussel op het ABVV. Ook als uitzendkracht kun rekenen staan Onze vakbondskantoren en onze afgevaardigden voor klaar. en. itkering Meer info vind op onze website werkloosheidsu rwaarden t op QR-code. alle voo via deze of rech ft aan ht hee het een s moet t zit is endkrac werknemer der opdrach Een uitz als alle ld zon Maar, net als gerege En. voldoen. hele klus u? Wat n V.U.: Paul Lootens Hoogstraat indd 1 1 er-drieluik-werkloos_nl_01.indd t op u? mers rech te werkne ziekenfonds. Wat nn hebben net als vas es het en addertj ering van Coö sterk Samen eld te behand erht om het rec zoals ied op hebben knemers, net recht. achten wer t waar van Uitzendkr volwaardige dat wees. Dit is er een als worden komt erop aan che fi 8 we een. Het rvoor maakten hebt. Daa VVInterim AB rdinatie Coö sterk Samen voor oog Met echten BVV r 2013 A 2012 Agenda rim ie Inte dinat Coör sterk Samen 1000 Brussel 16/02/12 09:27 5/06/ Brussel 16/02/12 09:27 16/02/12 09:26 C100470_ABVV_fly Interesse? ziek VV AB rdinatie V.U.: Paul Lootens Hoogstraat _ABVV_flyer-drieluik-Loon_NL_01. ACHT uitk Er zitt krachte Uitzend gd loon of op een doppen kijken. gewaarbor t goed uit moe En toch gras. het Interim onder ste Samen 3 ZENDKR UIT s e wordt o o l k J wer Bezorg een ziektebrief aan het uitzendkantoor. ie Interim Binnen de twee werkdagen. Coördinat rk Doe precies hetzelfde als ziekteperiode wordt verlengd. eld te behand erht om het rec kun net zoals ied op manier, deze heb ben anders 4 Doe het op ten verliezen. knemers, recht. zendkrach loon rdige wer weet waar Uitgewaarborgd een van dat als volwaa Dit is er worden komt erop aan ook fiches. Verwittig Speel en we 8 ziekenfonds 5een. Hetop veilig.ma akt or uur. Je ziekenfonds betaalt rvo48 binnen t. Daade heb op een uitkering als geen recht hebt 1000 Brussel gewaarborgd loon. V.U.: Paul Lootens Hoogstraat /02/12 09:28 ht meeinde van het op ten hebbinnen kne de dopkaart r rec 5UitBreng zendkrach rdige wer van. weet waa uitzendkrachten. V.U.: Paul Lootens Hoogstraat DKRACH? info ra Meea dne le ABVV. ls uitzendkracht kun rekenen op het staan vakbondskantoren en onze afgevaardigden klaar. 2 T dheid ABVV DKRACH seid? info Meerrb Een a l op het ABVV. Ook als uitzendkracht kun rekenen staan Onze vakbondskantoren en onze afgevaardigden Meer info tigheid. voor klaar. moet intqr-code. bijkoms deze of via t beg aar een ij t. opdrach uitzend. Dat is niet zom r aan toe ben k loon arbeidskled website onze op een vind info Meer wel Als recht op want ze zijn hebt QR-code. n en niet waa st krijgen deze viaheb goed op de instructies die gekregen of en ijk cht reenkom komst weet wat moet doe belangr ove kkra zijn wer. voeren. te ben werk uit vaste overeen delen. Die en gezondheid Zonder Net als papier heb na een h op uitzendkantoor rmingsmid het igheid 1 JeVerwittig gebruik moet toc en besche ig voor veil t soms? voor de aangifte. krijgt kledij en beschermingsmiddelen, arbeidsongeval. gt. Of nie Het zorgt stal nod correct ze krij hoe weet mee de dat zorg En daarvoor dan ook. 1 Noteer zorgvuldig al dagen. Gebruik et gebruiken. over een ongeval speciale agenda van het ABVV. 2 Verwittig ook het bedrijf als het moet men weten ie Interim van of naar het werk gaat. Daar ef de nodige aandacht aan de bijzondere Coördinat 2 Het sociaal fonds stuurt in december waarom er niet bent. sterk iligheidsmaatregelen van het bedrijf. eld te m Samen een document als recht hebt op een behand erie Interi recht om eindejaarspremie. Vraag Coördinat is. hetordelijke zoals ied op het van verslag EHBO-verantwo net ben sterk aag wie de en gedetailleerd te heb ht 3 Zorg voor een mers, in het Samen andeld r rec en snelle kradecht beh erkenning e werkne ger tiswaa ABVV vertegenwoordi. end k wie erongeval. Dit helpt voor snelle rec ht om 3 Ga naar ABVV-kantoor voor een snelle betaling een van wee opishet volwaardig endat er Werk het zoals ied op Bescherming voor Preventie den mitéals vergoeding.ten hebben knemers, net van premies. t erop aan we 8 fiches. Dit eld te recht kom and ach r wer dkr beh en Het e.pbw). waa rdig ervan. Uitzen ht om 8,22%lsvan or maakt weet er een e zoa ied het rec als volwaa p aan dat getuigen. de de eindejaarspremi t. Daarvo Datiszet den gebruik bedraagt 4 In 2011 hebben ero mogelijke8 fiches. Dit nood. mers, netr recht op t van 4worMaak kne8,27%. achten in 2012 aag naar de instructies in geval van is dat. Het kom brutoloon, akten we t waa dkr rdige wer eenaangifte van. kracht Uitzen or mabij. rvo dat wees. Dit is er een als volwaa hebt. Daa worden komt erop aanbedraagt 8 fiche 90 euro (95 euro premie Hetsyndicalema 5. De akten we van de een e 1000 Brussel 5 Vraag het uitzendkantoor een kopij rvoor en wordt samen met eindejaarspremi V.U.: Paul Lootens Hoogstraat ) zeker dat hebt.indaa aangifte van het ongeval. Dan ben betaald. alles in goede orde verloopt. Hoogstraat Brussel info vind op onze website.abvv.be/interim of via deze QR-code. D v ABVV. ls uitzendkracht kun rekenen op het staan vakbondskantoren en onze afgevaardigden klaar. UIT Het ke veilighe de onderne id en gez ming geld ondheid Voor elke en ook in voor de nieuwe uitzend opdrach een wer krachten t moet kpostfiche het uitz. nuttige endkantoo geven. informa Deze fiche r tie over vermeldt de arbe de specifi idspost, alle eke ken over de en over mer veilighe ken van de voorzor ids- en gsmaatr gezondheid persoon egelen. lijke bes srisico s Daar staa chermin en of t gsmidde een med len moe ook op welke isch ond t gebruik erzoek moe en t onderga Zowel bij an. het uitz endkantoo aan de slag gaa r als in t, moet het bed onthaal rijf waa een ont in het uitz r haal krijg endkantoo over de en. Bij werkpostfi r moet het uitleg che en en rege de adm krijgen ls. Bij het inistrat onthaal geïnform ieve afsp in de ond eerd wor raken ernemin den ove de sociale g moet r alle geb voorzie ruiken en ningen, veilighe gewoon het arbe idsvoors tes, idsregle chriften krijgen ment en. Je moe die jou de t ook een kan bijs peter of taan. meter eiligh eid & gezon Meer info te? oed omen d nthou VEILIGHEI De bepalin EN GEZONDHEI D gen inza Kaarts ACHT ZENDKR 12:17 8.indd 1 V_Agenda_0 P1450_ABV 01.indd 1 C100470_ABVV_flyer-drieluik-Ziek_NL_ Stuur een mailt naar interim@abvv.be en bestel onze publicaties: Zakbrochure over de arbeidsvoorwaarden in de uitzendsector, Ken--rechten kaarts of de handige agenda met tal van tips en weets. Natuurlijk kun ook binnenspringen in een ABVV-kantoor.