D o m e i n e n, p a r t n e r i n v a s t g o e d

Transcriptie

1 D o m e i n e n, p a r t n e r i n v a s t g o e d

2 W e t t e l i j k e t a k e n, d o e l s t e l l i n g, v e r k o o p p r o c e d u r e, s a m e n w e r k i n g Wordt Domeinen Onroerende Zaken (kor tweg: Domeinen) binnenkor t uw par tner in vastgoed? Dat is heel goed mogelijk. Een van de hoofdtaken van Domeinen is immers de verkoop van over tollig geworden rijksvastgoed. Ook aan mark tpar tijen! Lees in deze brochure wat Domeinen precies doet, met welk doel en volgens welke procedures de verkooptrajecten verlopen. Domeinen en de wet Het ministerie van Financiën ver tegenwoordig t de Staat als privaatrechtelijke eigenaar van gebouwen, gronden en andere rijksobjec ten. Dat is zo vastgelegd in de Comptabiliteitswet. De taken die uit deze ver tegenwoordiging voor vloeien, voer t Domeinen uit namens de minister van Financiën. Hoe de Staat precies omgaat met over tollig vastgoed is procedureel vastgelegd in de regeling materieelbeheer Rijksoverheid Domeinen volg t deze regels nauwgezet. Aankoop In de aankoop van vastgoed zijn depar tementen autonoom. Domeinen is door zijn privaatrechtelijke rol wel bij de aankooptransac ties betrokken en kan op ver zoek optreden als adviseur. Ook kan Domeinen op ver zoek van een depar tement een aankoop do en.

3 Beheer Domeinen beheer t al het rijksvastgoed dat andere depar tementen niet in beheer hebben. Het gaat om een kleine ha, nog afgezien van watergebieden. Dit vastgoed is staatsbezit dat door publieke af wegingen niet kan worden afgestoten, maar dat andere depar tementen niet (meer) nodig hebben voor de uitoefening van hun taken. Verkoop Naast het (tijdelijke) beheer van rijksvastgoed is de verkoop er van een van de hoofdtaken van Domeinen. Een zo gunstig mogelijk financieel resultaat voor de Staat is daarbij een belangrijk streven. Maar nooit het enige doel. Domeinen houdt bij de ver vreemding van onroerende goederen altijd rekening met het maatschappelijk belang en met belangen van andere overheidsdoelstellingen. Recente voorbeelden uit de praktijk laten dit duidelijk zien (zie volgende pagina s). Hoe is de verkoop van rijksvastgoed geregeld? Vastgoed dat depar tementen niet meer nodig hebben, stellen zij over tollig bij Domeinen. Dit is een verplichting. Domeinen onder zoek t eerst of het vastgoed nog een func tie kan ver vullen binnen de doelstellingen van een ander depar tement. Ook wordt onder zocht welke mogelijkheden een over tollig gesteld objec t heef t. Daarna volg t een besluit tot verkoop, verhuur of ingebruikgeving. Hierbij genieten sommige par tijen de voorkeur. Het te volgen voorkeurspad vinden we in ar tikel 9 van de Regeling Materieelbeheer Rijksoverheid : het vastgoed wordt eerst aangeboden aan minis teries en colleges; dan aan door het Rijk gesubsidieerde organisaties, indien een betrokken minister Domeinen ver zoek t om de betref fende organisatie een voorkeurpositie te geven; dan aan geme enten, provincies en waterschapp en; - en ten slot te aan mark tpar tijen. Domeinen kan van deze voorkeursregeling af wijken en daarover advies vragen aan de Raad voor Rijksvastgoed.

4 V o o r b e e l d e n v a n v e r k o o p s t r a t e g i e e n m a r k t b e n a d e r i n g D o m e i n e n Hoe Domeinen opereer t als par tner in de vastgoedmark t, leest u in de volgende, kor t weerge geven prak tijkcase s. Maatschappelijk belang weeg t soms zwaarder De Hoofdwacht aan het Maastrichtse Vrijthof raak te in zijn militaire bestemming kwijt. Daarmee k wam een einde aan drie eeuwen van militaire aanwezigheid in Maastricht en van exercities en parades op het Vrijthof. Domeinen kreeg het monumentale, beeldbepalende pand in beheer. Bij een eerste onderzoek naar de mogelijkheden maak te de gemeente duidelijk van haar voorkeursrecht gebruik te willen maken. Zij wilde voor het pand graag een publieke func tie zoeken. Uiteindelijk is de Hoofdwacht voor iets meer dan een miljoen euro aan de gemeente verkocht. Twee onaf hankelijk taxaties k wamen op dat bedrag uit. Niet heel veel geld maar het gebouw blijf t publiek bezit. De Hoofdwacht wordt een expositieruimte en het maatschappelijk belang krijg t hier voorrang boven een potentieel hogere prijs bij commerciële verkoop. Wel is een anti-speculatiebeding overeengekomen. Als de Hoofdwacht binnen 15 jaar na de overdracht alsnog een commerciële bestemming zou krijgen, dan incasseer t Domeinen namens de staat het eventuele verschil in opbrengst. Deze procedure is standaard bij de verkoop van monumenten en historische panden die in eerste instantie geen mark t func tie krijgen.

5 De mark t tegemoetkomen Door in de prijsstelling met de kostbare verbouwing rekening te houden is Domeinen een gemotiveerde mark tpar tij welwillend tegemoet getreden. Uiteindelijk is het pand met grond verkocht aan de gemeente Zwolle die het gebouw direc t doorverkocht aan De Librije. Volgens alle afspraken en gunstige voor waarden die Domeinen met de zaak waarnemer van Jonnie Boer had gemaak t. Vijf jaar heef t Domeinen de voormalige vrouwengevangenis in Zwolle in beheer gehad. Een arbo technisch afgekeurd pand met nog authentieke cachots en 15 cm dikke eikenhouten deuren. De gemeente toonde slechts interesse in enkele vierkante meters grond van het perceel die zij nodig had voor de ontsluiting van een nieuw cultureel centrum. Wat te doen met een dergelijk incourant pand? De oplossing kwam in zicht met de belangstelling van topkok Jonnie Boer van restaurant De Librije, die de gevangenis transformeer t tot restaurant, koksschool en hotelaccommodatie. Dat is geen eenvoudige operatie gezien de speciale voor waarden die de Rijksgebouwendienst en Monumentenzorg stellen. Zo moeten alle karak teristieken zoals de cachots, de buitenzijde en de toegang behouden blijven, maar moet het gebouw uiteraard wel worden aangepast aan alle moderne eisen van deze tijd. 5

6 Par tner in maatschappelijke ontwikkelingen Meer dan acht jaar beheerde Domeinen de Saksen Weimarkazerne in Arnhem. Nu is de kazerne onderdeel van een masterplan om het perceel samen met een groot stuk gemeentelijk terrein te ontwikkelen tot woonomgeving. Om een goede en reële prijs voor de kazerne te krijgen, heef t Domeinen voorgesteld bij de berekening van de opbrengst niet uit te gaan van de residuele waarde van het Staatsdeel, maar van de evenredig toe te delen complexwaarde. In dat geval namelijk prof iteer t de Staat mee van de hogere grondwaarde van het te ontwikkelen vrije sectordeel. 6 Afgesproken is dat Domeinen meegaat in het masterplan en volledig inzicht krijg t in de biedingen van de mark tpar tijen. Domeinen schakelde een ex terne planeconoom in om alle kosten in beeld te brengen, vooral van de noodzakelijke verplaatsing van spor t velden en een LPG-station. Dat is een forse rekenexercitie geworden die naast die van de gemeente is gelegd. In veel ver trouwen hebben gemeente en Domeinen elkaar uiteindelijk gevonden in de bandbreedtes van beide berekeningen. Het kazernecomplex heef t langs deze weg 5,7 miljoen opgebracht, een mooi resultaat voor de Staat. Behalve dat laat het projec t zien dat Domeinen als par tner meedenk t in maatschappelijke ont wikkelingen en meehelpt deze te realiseren.

7 Drempels wegnemen voor mark tpar tijen Van het ministerie van Defensie kreeg Domeinen in een over tollig vastgoedobject overgedragen in de Jan van Nassaustraat in Den Haag. Een locatie met monumentale uitstraling gelegen in een gewilde Haagse woonwijk, maar met een kantoorbestemming. En als bijkomende complicaties op het terrein: een te slopen bunker en bodemver vuiling. Na enige inventariserende discussies toonde ook de gemeente zich voorstander van verruiming van de bestemming van de locatie. Door er woningen te bouwen zou de wijk een kwaliteitsimpuls krijgen. Voor Domeinen betekent een woonbestemming een goede kans op een hogere opbrengst. Het voorstel dat Domeinen ver volgens schreef voor de herontwikkeling van de locatie kreeg na het nodige overleg een gemeentelijk akkoord. Achter de beschermde gevel komen zes appar tementen. Verder is er toestemming om op het terrein vier herenhuizen te bouwen en een woontoren met nog eens zes appar tementen te bouwen, inclusief parkeergarage. Domeinen heef t verder een sloopof fer te voor de bunker opgevraagd en is met de gemeentelijke milieudienst de voor waarden voor grondsanering overeengekomen, uitgaande van de te ontwikkelen nieuwbouwsituatie. Alle voor waarden en kosten vatte Domeinen samen in een uiterst transparant bidbook dat vergezeld ging van de gemeentelijke toestemmingsbrief. Na al deze voorbereidingen is de locatie per openbare inschrijving in de mark t gezet. Met succes én een fors hogere opbrengst omdat alle drempels voor mark tpar tijen waren weggenomen. 7

8 O r g a n i s a t i e Organisatie Domeinen maak t onderdeel uit van het Ministerie van Financiën. De wet telijke eigenaar van Domeinen is de plaatsver vangend Secretaris- Generaal van dit depar tement. De grootste opdrachtgever van Domeinen is het ministerie van Financiën zelf. Daarnaast werk t Domeinen op ver zoek voor andere depar tementen die gebruik willen maken van de specifieke kennis van Domeinen.

9 Domeinen he ef t een centrale directie in Den Haag en vier regionale directies. Directie Domeinen Den Haag Prinses Beatrixlaan 512 Postbus BL Den Haag tel f a x Medio november gaat de direc tie D omeinen ver huizen naar het Kor t e Voor hout 7 in Den Haag. Regionale directie Domeinen Zuid Beheersgebied: de provincies Noord- Brabant, Limburg en Zeeland. Stationsplein 3 Postbus CE Breda tel f a x Regionale directie Domeinen IJsselme erpolders Beheersgebied: de Noordoos tpolder, de Wieringermeer en Flevoland. Maerlant 1 Postbus BA Lelystad tel f a x Regionale directie Domeinen Noordoost Beheersgebied: de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en Gelderland. Regionale directie Domeinen West Beheersgebied: provincies Noord-Holland (met uit zondering van de Wieringermeer), Zuid-Holland en Utrecht. Hanzelaan 310 Postbus AP Zwolle tel fax Schipholweg 11a Postbus AS Leiden tel f a x Medio febr uar i ver huis t de regionale direc tie Domeinen Wes t naar het Kor t e Voor hout 7 in Den Haag.