Post ICS 2014 Stress incontinentie. Jetske van Breda

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Post ICS 2014 Stress incontinentie. Jetske van Breda 28-11-2014"

Transcriptie

1 Post ICS 2014 Stress incontinentie Jetske van Breda

2 Disclosure-slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten (potentiële) Belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium Neurodan Astellas

3 Inleiding Wat weten we? Wat werd er op de ICS gepresenteerd?

4 Bekkenfysiotherapie versus chirurgie Bij vrouwen met matige tot ernstige stress incontinentie heeft MUSchirurgie een beter objectieve en subjectieve uitkomst op stress incontinentie dan bekkenfysiotherapie. Subjectieve droog: 53% versus 85% (ITT) Per groep: Subjectief droog: 16% (fysio), 87% (fysio->chirurgie), 85% (chirurgie alleen) Objectief droog: 44%, 72% 77% Labrie et al, NEJM 369:12, 2014

5 Urodynamisch onderzoek Bij vrouwen met ongecompliceerde stress incontinentie VUSIS1: Weg laten van een UDO in de in de work-up voor MUS chirurgie is niet inferieur aan een work-up met een UDO. Alleen DO had therapeutische consequenties. Geen significant verschil in de novo OAB. (6/31 vs. 1/28) Vrouwen met de novo OAB hadden geen DO. VALUE: Weg laten van een UDO in de in de work-up voor MUSchirurgie is niet inferieur aan een work-up met een UDO. Leijsen et al,neurourology and Urodynamics 31: (2012) Nager et al, N engl j med 366;21 nejm.org may 24, 2012

6 VUSIS2: Bij vrouwen met een afwijkend UDO is meteen MUS chirurgie niet inferieur aan individuele therapie gebaseerd op het UDO. Daarom wordt een UDO voor MUS chirurgie niet meer routinematig geadviseerd. Alleen DO geeft een hogere kans op persisteren van incontinentie na MUS chirurgie. 0,5% van de vrouwen heeft uiteindelijk geen MUS chirurgie ondergaan door het afwijkende UDO (DO of dysfunctional voiding). MUI: urgency component verdween in 70%, stress component in 78% DO 6%, waarvan 79% MUI Bij de vrouwen met DO, 82% gaf aan verbetering te hebben van de UI Leijsen et al,obstetrics & GYNECOLOGYVOL. 121, NO. 5, MAY 2013

7 Verschillende soorten slings Genezing Objectief Subjectief Pubovaginal sling - MUS Obturator versus Retropubic Retropubic iets beter, maar niet significant. Retropubic meer OAB MUS beter Retropubic iets beter, maar niet significant Tbv Satisfaction obturator iets beter,niet significant Single incision sling versus full length (alleen TVT-secur)!! Full Lenght iets beter Full length iets beter Schimpf et al, Am J Obstet Gynecol 2014;211:71.e1-27.

8 Transobturator versus Retropubisch Objectief en subjectief resultaat gelijk. (retropubisch iets beter, maar niet significant) Retropubisch: lagere kans op slingerosie, minder pijnklachten lies/been Transobturator: kortere operatietijd, minder blaas/urethra perforaties, minder postoperatieve pijn, minder OAB symptomen. Transobturator Erosie 2.7% 1.9% Pijnklachten been 16% 0.62% De novo OA 5.3% 6,9% Blaas perforatie 0.70% 3.6% Urethra perforatie 0.20% 0.41% Retropubisch

9 Updated review zonder TVT-secur MUS versus single incision sling. Zonder TVT-secur: geen objectief of subjectief significant verschil. Minder postoperatieve pijn. Sneller weer terug naar dagelijkse bezigheden. Maar: single incision sling had een, niet significante, trend naar hogere kans op recidief incontinentie chirurgie. Mean follow up 18,6 maanden. Langere follow-up is nodig voor de single incision sling Mostafa et al, J. Eururo, 65, , 2014

10 Rio de janeiro

11 Single incision sling Miniarc: 3 jaar follow up succes percentage 82.7%, 8% de novo urge, 3,8% CIC, 1% erosie Miniarc versus Monarc: mean follow up 66 maanden (12-138) Geen verschil in postoperatieve uitkomsten tussen beide slings Miniarc gaf minder postoperatieve pijn en minder erosies Miniarc: surgical failure 9%, subjectief droog 87%, erosie 0,6% Miniarc: 3 jaar follow up: 96% tevreden, 89% geen incontinentie en 80% geen urge Altis: 2 jaar follow up: objectief droog 81,1% Heup/lies pijn 7,1%, extrusion 3,5%, pelvic pain 3,5%, retentie 1,8%

12 Leercurve van een single incision sling Chirurgen met veel ervaring met MUSchirurgie. 44 maanden follow up Subjectief droog 87,3%, subjectieve verbetering 75%, geen pad gebruik 90,4% Surgical failure na plaatsen single incision sling 9%. Het aantal door de chirurg geplaatste single incision slings is GEEN voorspeller van postoperatieve uitkomsten. De karakteristieken van de patiënten hebben meer invloed op de postoperatieve uitkomst.

13 Flow/residu Preoperatieve voiding dysfunction: flow/residu Qmax < 15ml/sec Residu >50ml Geen effect op therapeutische uitkomst na MUS chirurgie. Geen hogere kans op residu of noodzaak voor CIC. MUS chirurgie kan beschouwd worden als een succesvolle en veilige methode voor vrouwen met stress incontinentie EN voiding dysfunction.

14 Verbetering van urge in MUI na TVT-O N=113 In een multivariate analyse had alleen de leeftijd effect. Univariate analyse: Jongere leeftijd Lager BMI Geen anticholinergica preoperatief Geen hypertensie

15 Outpatient / inpatient MUS Objectieve en subjectieve resultaten zijn gelijk. Complicatie percentage is gelijk. Tevredenheid groter bij dagbehandeling. Stuk goedkoper. Geen heropnames na dagbehandeling. Geen reden: Type sling TVT/TVT-O Type anesthesie Proceduretijd

16 Tips voor dagbehandeling Operaties in de ochtend. Algehele anesthesie geeft meer tijd voor blaascontrole protocol. Aanmoediging tot mobilisatie postoperatief. Goede instructie aan de zuster met betrekking tot de blaascontrole protocol. In Leeds scheelt het 458 pond per patiënt

17 1x residu meten? Bij vrouwen die pre-operatief een Qmax >15ml/sec hadden en een residu<150ml 4 patiënten van de 128 hadden een afwijkend residu bij de 2e mictie, na een goed residu na de 1e mictie (3.1% false negative rate)

18 Nieuwe uitvindingen / weetjes

19 ER: YAG laser behandeling voor stress incontinentie Laser-gegenereerde warmte-energie verbreekt intermoleculaire cross-links en stabiliseert de collageen triple-helix structuur, wat resulteert in verkorting van de collageenfibers en stimulering van de neocollagenogenesis. Laser energie met non-ablative, thermal-only technique verwarmt de vaginale mucosa tot ongeveer 65 C. Diepte microns. Betere ondersteuning van de urethra/ blaas. Vermindering van stress incontinentie.

20 Voorwand vagina De gehele circumferentie van het vaginale kanaal Het vestibulum Elke regio J

21

22 Holmium Laser voor grote urethrale erosies Grote laesies >1/4 van het urethrale oppervlak. 365 micron fiber in een uretercatheter, in de HOLEP sheath. Complete verwijdering bij 8/10 patiënten, in 1-3 behandelingen.

23

24 Genetische predispositie 5 novel genomic loci sterk geassocieerd met stress incontinentie of urge-incontinentie

25

Chapter 10. Nederlandse samenvatting

Chapter 10. Nederlandse samenvatting Chapter 10 Nederlandse samenvatting Incontinentie urinae, het ongewild verlies van urine, is een frequent voorkomend probleem bij vrouwen. De prevalentie (het vóórkomen) hiervan wordt geschat tussen de

Nadere informatie

VOORSTE COMPARTIMENT: CYSTOCOELE EN URETHROCOELE

VOORSTE COMPARTIMENT: CYSTOCOELE EN URETHROCOELE VOORSTE COMPARTIMENT: CYSTOCOELE EN URETHROCOELE Dr. Philippe MAST - UROLOGIE Panel dr. Mast (urologie) dr. Schoofs (gynaeco) dr.quanten (alg.heelk.) dr. Theuniers (fys.rev.) dr. Van Dongen (gastro-entero)

Nadere informatie

Functionele problematiek van de bekkenbodem:

Functionele problematiek van de bekkenbodem: Functionele problematiek van de bekkenbodem: wat de algemeen gynaecoloog moet weten van de urogynaecologie Karlijn Schweitzer UMC Utrecht / Bergman Clinics Vrouwenzorg Disclosure belangen spreker (Potentiële)

Nadere informatie

Belangenverstrengeling. Inhoud. Bekkenbodem (1) Bekkenbodem (2) Achtergrondinformatie prolaps. Wat willen vrouwen? Wat doen gynaecologen?

Belangenverstrengeling. Inhoud. Bekkenbodem (1) Bekkenbodem (2) Achtergrondinformatie prolaps. Wat willen vrouwen? Wat doen gynaecologen? Belangenverstrengeling Geen Uterus behouden of verwijderen? Dr. Renée J Detollenaere, Zwolle pagina 2 Inhoud Achtergrondinformatie prolaps Wat willen vrouwen? Wat doen gynaecologen? Wat zouden we moeten

Nadere informatie

Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen

Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen Huisartsenclinic 2017 Henriëtte Engel, huisarts, kaderarts urogynaecologie Maaike Gerritse, urogynaecoloog Inhoud Stressincontinentie; wat is het probleem

Nadere informatie

Informatie. Sling bij urine incontinentie. Gynaecologie

Informatie. Sling bij urine incontinentie. Gynaecologie Informatie Sling bij urine incontinentie Gynaecologie WWW.ELKERLIEK.NL Wat zijn mid-urethrale bandjes? Mid-urethrale bandjes (incontinentiebandjes) worden geplaatst bij vrouwen met stress-incontinentie

Nadere informatie

Chapter 15. Samenvatting

Chapter 15. Samenvatting Chapter 15 Samenvatting Dit proefschrift handelt over de gevolgen van gynaecologische operaties voor de functie van de bekkenbodem. De gynaecologische operaties die worden bestudeerd zijn operaties vanwege

Nadere informatie

Radicale Prostatectomie. Incontinentie. na een. AZ Damiaan Oostende. Dr. Jochen Darras Dienst Urologie

Radicale Prostatectomie. Incontinentie. na een. AZ Damiaan Oostende. Dr. Jochen Darras Dienst Urologie Incontinentie na een Radicale Prostatectomie Dr. Jochen Darras Dienst Urologie AZ Damiaan Oostende Prostaatkanker Frequentst ontdekte kanker bij de man Tweede doodsoorzaak door kanker (na longkanker) Breed

Nadere informatie

Dagbehandeling: rol van de huisarts CONGRES NVDK 10 NOVEMBER 2016

Dagbehandeling: rol van de huisarts CONGRES NVDK 10 NOVEMBER 2016 Dagbehandeling: rol van de huisarts CONGRES NVDK 10 NOVEMBER 2016 YVONNE HOGEWONING-VAN DER HARTEN, HUISARTS, KADERHUISARTS OUDERENGENEESKUNDE (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Doel Het voorkómen en vroegtijdig opsporen van mictie- en blaasproblemen rond de partus, en deze te behandelen.

Doel Het voorkómen en vroegtijdig opsporen van mictie- en blaasproblemen rond de partus, en deze te behandelen. Blaas retentie post partum Doel Het voorkómen en vroegtijdig opsporen van mictie- en blaasproblemen rond de partus, en deze te behandelen. Achtergrond informatie Tijdens en na de partus kan de mictie moeizamer

Nadere informatie

Behandelingen voor prolapse en stress urine incontinentie bij vrouwen

Behandelingen voor prolapse en stress urine incontinentie bij vrouwen Behandelingen voor prolapse en stress urine incontinentie bij vrouwen Bedside teaching 18 03 14 Viviane Dietz Gynaecoloog Aandachtsgebied urogynaecologie Inhoud Prolapse Algemene feiten/definities Conservatieve

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/48617 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hogewoning, C.R.C. Title: Sling surgery for stress urinary incontinence: the perfect

Nadere informatie

3 e Post EAUN Meeting. Britt van Etten Debruijn Gynaecoloog Martini ziekenhuis Groningen

3 e Post EAUN Meeting. Britt van Etten Debruijn Gynaecoloog Martini ziekenhuis Groningen 3 e Post EAUN Meeting Britt van Etten Debruijn Gynaecoloog Martini ziekenhuis Groningen Urogynaecologie - Inleiding - Anatomie - Prolaps - POPQ - Urineverlies - TOT / TVT - Conclusie Inleiding Veel vrouwen

Nadere informatie

Multiple Sclerose en urologie

Multiple Sclerose en urologie Multiple Sclerose en urologie Bertil Blok, uroloog Blaasfunctiestoornissen vaak bij MS Meer dan 80% van de MS patienten heeft urologische symptomen 96% van de MS patienten met meer dan 10 jaar MS krijgen

Nadere informatie

Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog

Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog Anatomie Terminologie Prevalentie Onderzoek Co-morbiditeit Conservatieve maatregelen Medicamenteuze therapie Operatieve therapie Anatomie Terminologie: richtlijn

Nadere informatie

Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie. K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015

Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie. K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015 Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015 Incontinentie = ongewenst urineverlies Soorten incontinentie Stressincontinentie (SUI) Urineverlies

Nadere informatie

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmresectie - Fit aan de Start Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmkanker Slokdarmkanker zit vrijwel altijd in de thoracale slokdarm Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/51105 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Korse, N.S. Title: A multi-perspective approach to cauda equina syndrome dedicated

Nadere informatie

BBD: Bowel Bladder Dysfunction

BBD: Bowel Bladder Dysfunction BBD: Bowel Bladder Dysfunction Bladder Dysfunction Dr. Leen Geyskens Kinderarts, interesse in bedplassen en continentieproblematiek Symposium 5 jaar kindergeneeskunde 20/9/2014 Blaasdysfunctie: moeilijkheden

Nadere informatie

Mogelijkheden en uitdagingen voor de thuisverpleging in ambulante chirurgie. Mia De Caluwe Wit- Gele kruis Oost- Vlaanderen

Mogelijkheden en uitdagingen voor de thuisverpleging in ambulante chirurgie. Mia De Caluwe Wit- Gele kruis Oost- Vlaanderen Mogelijkheden en uitdagingen voor de thuisverpleging in ambulante chirurgie Mia De Caluwe Wit- Gele kruis Oost- Vlaanderen Huidige rol in de ambulante chirurgie Ophtalmologie Postoperatieve oogzorg gedurende

Nadere informatie

Plaats van bekkenfysiotherapie bij radicale prostatectomie. Jona Beckers Bekkenfysiotherapeut MUMC+ 2 november 2017

Plaats van bekkenfysiotherapie bij radicale prostatectomie. Jona Beckers Bekkenfysiotherapeut MUMC+ 2 november 2017 Plaats van bekkenfysiotherapie bij radicale prostatectomie Jona Beckers Bekkenfysiotherapeut MUMC+ 2 november 2017 Inhoud Inleiding Klachten Literatuur m.b.t. pre- en postoperatieve bekkenfysiotherapie

Nadere informatie

Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan. Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek

Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan. Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek Wanneer urine incontinentie? Als de druk in de blaas hoger is dan de druk in de urethra!

Nadere informatie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie 5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of

Nadere informatie

10 juni 2015, Burgers ZOO. Paulien Peeters Poels Verkoeververpleegkundige Pijnconsulent

10 juni 2015, Burgers ZOO. Paulien Peeters Poels Verkoeververpleegkundige Pijnconsulent 10 juni 2015, Burgers ZOO Paulien Peeters Poels Verkoeververpleegkundige Pijnconsulent (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis. Pieter Hoogland AIOS chirurgie

Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis. Pieter Hoogland AIOS chirurgie 12-12-2018 Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis Pieter Hoogland AIOS chirurgie Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Dr. Vibeke Kruse. Coördinator Kankercentrum UZ Gent. 7 juni 2018

Dr. Vibeke Kruse. Coördinator Kankercentrum UZ Gent. 7 juni 2018 Dr. Vibeke Kruse Coördinator Kankercentrum UZ Gent 7 juni 2018 Programma: 18 uur: Onthaal met broodjes 18.30-20.15 uur: Inleiding en workshops (aparte sessies voor patiënten/naasten en zorgverleners) 20.15-21.15

Nadere informatie

Triple M studie. Miskraam. Beleid. Richtlijnen. Misoprostol. Disclosure belangen spreker. Mifepriston en misoprostol bij een miskraam

Triple M studie. Miskraam. Beleid. Richtlijnen. Misoprostol. Disclosure belangen spreker. Mifepriston en misoprostol bij een miskraam Triple M studie Disclosure belangen spreker Mifepriston en misoprostol bij een miskraam Lotte Hamel Prof. Dr. F. Vandenbussche (RUMC) Dr. M. Snijders (CWZ) Dr. S. Coppus (MMC) 01-11-2018 (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum Personalized medicine bij niertransplantatie Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Bekkenbodemchirurgie nu en in de toekomst. Susanne Housmans 31/01/2019

Bekkenbodemchirurgie nu en in de toekomst. Susanne Housmans 31/01/2019 Bekkenbodemchirurgie nu en in de toekomst Susanne Housmans 31/01/2019 Incontinentiechirurgie Actueel probleem July 2018 January 2019 EAU guidelines: evidence for MUS Single incision slings (SIS) 31 trials,

Nadere informatie

Complicaties na heelkundige behandeling van urinaire stressincontinentie bij vrouw

Complicaties na heelkundige behandeling van urinaire stressincontinentie bij vrouw Complicaties na heelkundige behandeling van urinaire stressincontinentie bij vrouw Bijzondere bekwaamheid in de pelvische reëducatie en de perinatale kinesitherapie PVA interuniversitaire cursus 2011-2013

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016 Factsheet en Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016 Start registratie: 2015 Inclusie & exclusie criteria DATO Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische

Nadere informatie

Disclosure belangen. (potentiële) belangenverstrengeling. Geen. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven.

Disclosure belangen. (potentiële) belangenverstrengeling. Geen. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven. Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

Bijscholingsdag urotherapie Aart Klijn Edith Dekker

Bijscholingsdag urotherapie Aart Klijn Edith Dekker Bijscholingsdag urotherapie 2015 Aart Klijn Edith Dekker Workshop casuïstiek Doel: van elkaar leren Opzet: casus, diagnose, discussie, verloop, urologische beeld, valkuilen. Casus 1: Maud Leeftijd: 12

Nadere informatie

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum Personalized medicine bij niertransplantatie Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) Start registratie: 2014

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) Start registratie: 2014 Factsheet en Bariatrische Chirurgie (DATO) 2017 Start registratie: 2014 Inclusie & exclusie criteria DATO Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische

Nadere informatie

Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie

Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie Marc Vervloet Amsterdam Papendal 15 december 2016 Head to head: PTx vs Cinacalcet Will there be a winner? Disclosure belangen spreker

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands. Samenvatting

Samenvatting in het Nederlands. Samenvatting Samenvatting Dit proefschrift bevat de resultaten van enkele wetenschappelijke studies over magnetische resonantie (MR) enteroclyse en video capsule endoscopie (VCE). Deze twee minimaalinvasieve onderzoeksmethoden

Nadere informatie

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut Naam Bekkenfysiotherapeut Titel proefschrift/thesis Samenvatting Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove Ja Pelvic Floor Function and Disfunction in a general female population Algemeen Het hoofdonderwerp van

Nadere informatie

Reparatie van de vaginale prolaps. Dr Jochen Darras Uroloog AZ Damiaan

Reparatie van de vaginale prolaps. Dr Jochen Darras Uroloog AZ Damiaan Reparatie van de vaginale prolaps Dr Jochen Darras Uroloog AZ Damiaan Anatomie van het vrouwelijk bekken Wat is vaginale prolaps? verzakking van de blaas, baarmoeder en/of darm Types prolaps Voorste vaginaal

Nadere informatie

Schouder prothesiologie in Dagbehandeling. Derk van Kampen, orthopedisch chirurg & epidemioloog

Schouder prothesiologie in Dagbehandeling. Derk van Kampen, orthopedisch chirurg & epidemioloog Schouder prothesiologie in Dagbehandeling Derk van Kampen, orthopedisch chirurg & epidemioloog Disclosure geen Waarom prothesiologie in dagbehandeling? Omdat wij ons altijd willen verbeteren Waarom prothesiologie

Nadere informatie

Inhoud. Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus

Inhoud. Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? Bertil Blok, uroloog Inhoud 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus 1. Definitie blaasproblemen bij ernstige MS De ernstige MS patient

Nadere informatie

De gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht

De gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht De gidsbijprostaatkanker -Uroloog 4-6-2019 Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht Inhoud Wat zijn de stappen die de patiënt doorloopt als mogelijk sprake is van prostaatkanker. 1. Incidentie

Nadere informatie

GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING suburethrale sling

GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING suburethrale sling 1/5 GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING suburethrale sling Geachte patiënt, Deze informatiebrochure werd geschreven door de Belgische Associatie van Urologie (BAU) en dankzij het Verbond der Belgische Beroepsvereniging

Nadere informatie

Chemoradiatie bij het spierinvasief blaascarcinoom

Chemoradiatie bij het spierinvasief blaascarcinoom Chemoradiatie bij het spierinvasief blaascarcinoom Richard P. Meijer, Uroloog DUOS 4-12-2015 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

Goed pijnmanagement op de SEH, belangrijk voor zowel acute als chronische pijn!

Goed pijnmanagement op de SEH, belangrijk voor zowel acute als chronische pijn! Goed pijnmanagement op de SEH, belangrijk voor zowel acute als chronische pijn! Jorien Pierik -Minisymposium pijnbestrijding van A tot Z- 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Sacrale neurostimulatie voor incontinentie. Week van de urologie Dr. M. Abasbassi

Sacrale neurostimulatie voor incontinentie. Week van de urologie Dr. M. Abasbassi Sacrale neurostimulatie voor incontinentie Week van de urologie Dr. M. Abasbassi 26-09-2018 SNS voor incontinentie Enkele feiten Diagnostiek Alternatieven Sacrale neurostimulatie Conclusie SNS voor incontinentie

Nadere informatie

TVTO. Gynaecologie. alle aandacht. (Tension free Vaginal Tape- Obturatum)

TVTO. Gynaecologie. alle aandacht. (Tension free Vaginal Tape- Obturatum) TVTO (Tension free Vaginal Tape- Obturatum) Gynaecologie alle aandacht TVTO (Tension free Vaginal Tape-Obturatum) Uw gynaecoloog heeft u geadviseerd om een TVT-O te ondergaan, of u wordt binnenkort opgenomen

Nadere informatie

Enkele complicaties van spanningsvrije midurethrale tapes voor de behandeling van stressincontinentie bij vrouwen

Enkele complicaties van spanningsvrije midurethrale tapes voor de behandeling van stressincontinentie bij vrouwen casuïstische mededelingen Enkele complicaties van spanningsvrije midurethrale tapes voor de behandeling van stressincontinentie bij vrouwen J.P.F.A.Heesakkers en M.E.Vierhout Bij 2 vrouwen van 45 en 54

Nadere informatie

Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht. Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019

Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht. Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019 Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019 OPSLAG EVACUATIE *Embryologie *Anatomie *Innervatie *Fysiologie Laterza R., et al. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol, 2011 MainLineHealth.org

Nadere informatie

TVT-O operatie voor vrouwen met stress-incontinentie Gynaecologie-verloskunde. Patiënteninformatie

TVT-O operatie voor vrouwen met stress-incontinentie Gynaecologie-verloskunde. Patiënteninformatie TVT-O operatie voor vrouwen met stress-incontinentie Gynaecologie-verloskunde Patiënteninformatie Heilig Hart Ziekenhuis Leuven TVT-O operatie voor vrouwen met stress-incontinentie 2 Heilig Hart Ziekenhuis

Nadere informatie

GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING. urethra-suspensiebandje ( Transobturator Male Sling )

GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING. urethra-suspensiebandje ( Transobturator Male Sling ) 1/5 GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING urethra-suspensiebandje ( Transobturator Male Sling ) Geachte patiënt, Deze informatiebrochure werd geschreven door de Belgische Associatie van Urologie (BAU) en dankzij het

Nadere informatie

3 e Post EAUN Meeting

3 e Post EAUN Meeting 3 e Post EAUN Meeting Lisette vd Bilt Verpleegkundig Specialist Catharinaziekenhuis Eindhoven Bekkenbodemspieroefeningen bij urine incontinentie Zin of Onzin? Zin of onzin? Definitie De ICS/IUGA definieert

Nadere informatie

PERCEPTIE EN PERCEPTIEVRAGENLIJST COPD. Marian van Cuilenburg Kaderarts Astma/COPD Adembenemend 10, januari 2015

PERCEPTIE EN PERCEPTIEVRAGENLIJST COPD. Marian van Cuilenburg Kaderarts Astma/COPD Adembenemend 10, januari 2015 PERCEPTIE EN PERCEPTIEVRAGENLIJST COPD Marian van Cuilenburg Kaderarts Astma/COPD Adembenemend 10, januari 2015 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Dr. E. Verlinden Marjan Claes

Dr. E. Verlinden Marjan Claes Dr. E. Verlinden Marjan Claes Urineverlies gedurende de dag bij een kind oud genoeg om blaascontrole te hebben Primair : blijvende natte broeken na potjestraining (3-4 jaar) Secundair : herval van natte

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling. Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling. Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante Bedrijfsnamen relaties met bedrijven Sponsoring Sanofi Takeda Nederland BV Teva Nederland

Nadere informatie

Samenvattingskaart Richtlijn Urine-incontinentie

Samenvattingskaart Richtlijn Urine-incontinentie Samenvattingskaart Richtlijn Urine-incontinentie In deze samenvatting worden de aanbevelingen voor de benadering van de patiënt met urine-incontinentie (UI) beschreven uit de Richtlijn Urineincontinentie

Nadere informatie

Postoperatief opklimmende voeding

Postoperatief opklimmende voeding 1 Postoperatief opklimmende voeding Wetenschappelijke evidentie en praktijk Kelly Van Gasse Klinische diëtiste 2 Inhoudsopgave ERAS Preoperatief beleid Factoren die: De gastro-intestinale functies bepalen

Nadere informatie

Stressincontinentie. Behandelmethoden. Bekkenbodemcentrum/Urologie. 5918i URO.036/1012

Stressincontinentie. Behandelmethoden. Bekkenbodemcentrum/Urologie. 5918i URO.036/1012 Stressincontinentie Behandelmethoden Bekkenbodemcentrum/Urologie Inleiding Deze folder geeft u informatie over mogelijke oplossingen voor ongewild urineverlies tijdens inspanning, bij vrouwen. Stressincontinentie

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Relatie tussen patiëntkenmerken en inhalatietechniek bij astma en COPD patiënten CAHAG conferentie 19 januari 2017 M.T. Lieshout, E.I. Metting, P. Hagedoorn, S. Schokker, E. Van Heijst, T. Klemmeier, M.R.

Nadere informatie

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum Personalized medicine bij niertransplantatie Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

UROLOGIE achtergronden casusschetsen

UROLOGIE achtergronden casusschetsen UROLOGIE achtergronden casusschetsen 1 Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. 1 april 2003 herzien maart 2004 Casusschets 1 UROLOGIE ACHTERGRONDEN

Nadere informatie

Dr. A-S. Goessaert SACRALE NEUROMODULATIE, RESULTATEN BIJ URINAIRE INCONTINENTIE

Dr. A-S. Goessaert SACRALE NEUROMODULATIE, RESULTATEN BIJ URINAIRE INCONTINENTIE Dr. A-S. Goessaert SACRALE NEUROMODULATIE, RESULTATEN BIJ URINAIRE INCONTINENTIE SNM In 1979 ontdekt In 1997 goedgekeurd door FDA voor urgeincontinentie Sindsdien steeds meer indicaties: Dysfunctionele

Nadere informatie

Vrouwen in de overgang, depressie en de richtlijn M. D E K R U I F D E P R E S S I E A M B U L A N T V R O U W E N P O L I

Vrouwen in de overgang, depressie en de richtlijn M. D E K R U I F D E P R E S S I E A M B U L A N T V R O U W E N P O L I Vrouwen in de overgang, depressie en de richtlijn M. D E K R U I F D E P R E S S I E A M B U L A N T V R O U W E N P O L I Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

11. hoofdstuk 11 23-07-2001 09:50 Pagina 115. Samenvatting (voor de niet ingewijde)

11. hoofdstuk 11 23-07-2001 09:50 Pagina 115. Samenvatting (voor de niet ingewijde) 11. hoofdstuk 11 23-07-2001 09:50 Pagina 115 Samenvatting (voor de niet ingewijde) 11 11. hoofdstuk 11 23-07-2001 09:50 Pagina 116 Introductie In de hals, net achter de schildklier, liggen de vier bijschildklieren.

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018

Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Disclosure belangen Lia Middeljans (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Baarmoederkanker. Roy Kruitwagen MUMC +

Baarmoederkanker. Roy Kruitwagen MUMC + Roy Kruitwagen MUMC + Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven GEEN Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN 1 april 2003 herzien maart 2004 UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Casusschets 1 Zie Werkafspraak Pijnloze Hematurie onder Microscopische hematurie Antwoord:

Nadere informatie

TVT Bij stressincontinentie

TVT Bij stressincontinentie TVT Bij stressincontinentie Afdeling gynaecologie en verloskunde U wordt binnenkort in ons ziekenhuis opgenomen omdat u last van incontinentie heeft, waarvoor een operatie nodig is. Deze folder geeft uitleg

Nadere informatie

Het aanleren van inhaleren bij patiënten met astma en COPD: kan het beter?

Het aanleren van inhaleren bij patiënten met astma en COPD: kan het beter? Het aanleren van inhaleren bij patiënten met astma en COPD: kan het beter? een onderzoek naar verschillende manieren van inhalatie-instructie voor het aanleren van correct gebruik van inhalatiemedicatie

Nadere informatie

SPEEDPRESENTATIES Deel 1

SPEEDPRESENTATIES Deel 1 Dia 1 SPEEDPRESENTATIES Deel 1 Dia 2 Disclosure belangen sprekers van de speedpresentatie (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Is direct belasten mogelijk?

Is direct belasten mogelijk? Fracturen van de onderste extremiteit Is direct belasten mogelijk? Bas Frietman, Arts-onderzoeker Disclosure Potentiële belangen verstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016

Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016 Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016 (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Richtlijnen nabehandeling ganglion extirpatie Versie 1.2 juli 2013

Richtlijnen nabehandeling ganglion extirpatie Versie 1.2 juli 2013 Richtlijnen nabehandeling ganglion extirpatie Versie 1.2 juli 2013 1. Beleid behandeling Deze richtlijnen zijn geschreven voor de nabehandeling van patiënten waarbij een dorsaal polsganglion operatief

Nadere informatie

Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties?

Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties? Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties? G. van der Sluis, J. Elings, S. Bausch-Goldbohm, R. Bimmel, F. Galindo-Garre, N. van Meeteren

Nadere informatie

Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu?

Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Annette Galema-Boers, MANP 24-11-2017 Clinic for dyslipidemias and inherited cardiovascular diseases

Nadere informatie

Kiesgerustin de laatstelevensfase

Kiesgerustin de laatstelevensfase Kiesgerustin de laatstelevensfase CLAUDIA SCHRODER EN MARLIJN CASPERS LEVENMETKANKER 19 FEBRUARI 2016 Disclosurebelangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Rapid Recovery in in de praktijk The Rijnland Experience

Rapid Recovery in in de praktijk The Rijnland Experience Rapid Recovery in in de praktijk The Rijnland Experience Joris Jansen, orthopedisch chirurg, Rijnland Ziekenhuis Leiderdorp Rapid Recovery Symposium 12 juni 2014, Delft Rapid Recovery in de praktijk The

Nadere informatie

Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond?

Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond? Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond? Donderdag 13 maart 2014 Martijn Kilsdonk MScHA Manager behandeling & begeleiding en Planetree coördinator Disclosure belangen

Nadere informatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie 220205 Condite, Nieuwegein, 205 Disclosure belangen spreker kwaliteit van leven en kosten Potentiële belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsering of

Nadere informatie

VSV: Verloskundige kringen van: de Kempen-Eindhoven- Strabrecht Máxima Medisch Centrum

VSV: Verloskundige kringen van: de Kempen-Eindhoven- Strabrecht Máxima Medisch Centrum 1 VSV: Verloskundige kringen van: de Kempen-Eindhoven- Strabrecht Máxima Medisch Centrum Transmurale richtlijn: 21 Datum invoering: 26 juni 2007 Datum 1 ste revisie: februari 2010 Datum revisie: 2015 Mictie

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) 2016

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) 2016 Factsheet en Bariatrische chirurgie (DATO) 2016 Start registratie: 2014 Inclusiecriteria Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische interventie ondergaan

Nadere informatie

Bekkenbodemproblematiek CASUSSCHETSEN

Bekkenbodemproblematiek CASUSSCHETSEN INTERLINE Bekkenbodemproblematiek Concept dd 27 maart 2007 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Mw Adams, 46 jaar, komt op het spreekuur voor een uitstrijkje. Voor het inbrengen van het speculum vraagt u haar wat

Nadere informatie

Chapter 12. Samenvatting

Chapter 12. Samenvatting Salkantay Trek, Peru Chapter 12 Samenvatting 182 I Chapter 12 Radiculaire beenpijn veroorzaakt door een lumbale hernia komt wereldwijd vaak voor en bij de meeste patienten is het natuurlijke beloop gunstig.

Nadere informatie

Kwaliteit van Leven na Hartchirurgie

Kwaliteit van Leven na Hartchirurgie Kwaliteit van Leven na Hartchirurgie 15 april 2014 Thanasie Markou Cardio-thoracaal chirurg A.L.P. Markou Quality of life after cardiac surgery Quality of life after cardiac surgery A.L.P. Markou Kwaliteit

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47466 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Govaert, J.A. Title: Value-based healthcare in colorectal cancer surgery : improving

Nadere informatie

Urodynamicadag Workshop tracés ontleden en beknopte verslaggeving. Dr Anne-Françoise Spinoit & Mevr Inge Ragolle

Urodynamicadag Workshop tracés ontleden en beknopte verslaggeving. Dr Anne-Françoise Spinoit & Mevr Inge Ragolle Urodynamicadag 2016 Workshop tracés ontleden en beknopte verslaggeving Dr Anne-Françoise Spinoit & Mevr Inge Ragolle st art stop First sensation Pves k urge Full bladder Pv es Normal filling Pabd = Pa

Nadere informatie

Analyse en behandeling bij verdenking op maligniteit bij de oudste ouderen

Analyse en behandeling bij verdenking op maligniteit bij de oudste ouderen Dr. M.E. Hamaker Klinisch geriater mhamaker@diakhuis.nl Analyse en behandeling bij verdenking op maligniteit bij de oudste ouderen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden. De blaas de baas. Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam

OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden. De blaas de baas. Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden De blaas de baas Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam Iets over mijzelf Uroloog in het MCH sinds 2011, hiervoor 8 jaar in RdGG

Nadere informatie

Overactieve blaas en bekkenbodem bij MS

Overactieve blaas en bekkenbodem bij MS Overactieve blaas en bekkenbodem bij MS Frank Van der Aa, MD, PhD Functionele en Reconstructieve Urologie Neurourologie Departement Urologie, UZ Leuven Nationaal MS centrum Melsbroek hersenen blaas T10-L2

Nadere informatie

Een behandeling krijgen volgens de richtlijn. Hoe erg is dat als die behandeling niet je voorkeur heeft.

Een behandeling krijgen volgens de richtlijn. Hoe erg is dat als die behandeling niet je voorkeur heeft. Een behandeling krijgen volgens de richtlijn Hoe erg is dat als die behandeling niet je voorkeur heeft. Th.M (Michael) van den Boogaard (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Patiëntvoorkeuren in het MDO Resultaten

Patiëntvoorkeuren in het MDO Resultaten 13 december 2017 Patiëntvoorkeuren in het MDO Resultaten Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet

Nadere informatie