Universiteit weer in de branding

Transcriptie

1 Halfmaandelijks -- 95e Jaargang - Nr oktober Fr. liberaal Vlaams Tijdschrift (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent Verder \ f' Kamer en Senaat komen weer bijeen. Een belangrijke gebeurtenis is dit zeker niet. Het Parlement speelt immers niet meer de rol die het door de grondwet toegewezen kreeg. De regering houdt weinig of geen rekening met de Parlementsleden. Zij verkiest besloten onderhandelingen met de partijleiders of met de vakbondleiders achter de gesloten deuren van ministeriële kabinetten, van het Nationaal Comité voor Economische Expansie of van partijlokalen, op Hertoginnedal of in het Hamkasteel te Steenokkerzeel. Daar komen de politieke problemen te berde, niet in het Parlement. Kamer en Senaat bieden nog slechts een spreekgestoelte voor de oppositiepartijen. De h. Willy De Clercq wil ervan gebruik maken om een groots opgevatte interpellatie te richten tot de eerste minister. Hiermee tracht hij het politiek debat in de openbaarheid te brengen. Maar zal de eerste minister hem op dit pad volgen? Of zal hij zich beperken tot een reeks gemeenplaatsen? Zoals na de wekelijkse kabinetsraad met een uitgestreken gezicht verkondigen, dat de herfst niet al te heet is, de zee rustig blijft het klimaat draaglijk enz. en ruimer denken En intussen in een misselijke atmosfeer achter de gecapitonneerde deuren van berook te lokalen ruziën over de vogelvangst en de Voerstreek. Eyskens mompelt dan: «Wat een land... H. Wat een politiekertjes! Die deinzen er niet voor terug een omstandig advies van de Raad van State te negeren en rustig met hun ongrondwettelijk Voerontwerp naar de parlementaire commissie te komen. Die deinzen er niet voor terug internationale verdragen als vodden te beschouwen waaraan zij hun ministeriële hakken vegen. Zullen de oppositie-partijen het debat op een hoger peil kunnen tillen? Zullen zij een alternatief orengen. dat beantwoordt aan de dringende nood aan politieke eerlijkheid. aan politieke moed, aan politieke ernst? De liberale Vlamingen beschikken over een degelijk Vlaams liberaal alternatief. De vraag is het of de Vlaamse P.V.V. dit alternatief ook zal weten waar te maken in haar politiek gedrag. Dit Vlaams liberaal alternatief is een houvast voor de Vlaamse P.V.V. Het biedt de liberale Vlamingen een eigen gelaat in Vlaanderen. Op hun congres te Blankenberge hebben zij bewezen, dat zij het ernstig menen. Zij hebben de weg gewezen. het voorbeeld getoond. Op het gebied van de morele en ethische problematiek staan zij aan de spits van de vooruitgang. Maar wat andere gebieden betreft, bewegen zij zich nog in de mist. Zij hebben nu weliswaar een Vlaams gelaat vertoond en zich in Vlaanderen bevrijd van een smet die lange tijd op het liberalisme is blijven kleven. A te vaak heeft men echter de indruk, dat de Vlaamse P.V.V. anderen gewoon achterna holt en geen ernstig opgebouwd en doordacht communautair programma kan aanbieden. De Vlaamse P.V.V. heeft de jongste weken stellig een poging gedaan in de goede zin. Zij heeft een werkgroep onder het voorzitterschap van de h. Louis Waltniel met een opdracht belast inzake de regionalisering. Op de werktafel van de Vlaamse P.V.V.- parlementsleden zagen wij al een degelijk voorontwerp liggen. Het volstaat echter niet. De Vlaamse liberalen zouden verder en weidser moeten denken. Een overzichtelijke structuur uitdenken van het geheel der instellingen die wij willen. Een sluitend geheel dat de tand des tijds kan trotseren en niet zo maar een wankel en complex compromis. Piet VAN BRAnA~T Universiteit weer in de branding (p. 6)

2 isuni l is een klein, handig mannetje, dat ons vooral op 1 Eyskens T.V vaa,k g~nstig verrast. Zijn sketches met Jan Oeuleer«21jn enzgs21nsaan het kotnies duo Wim De Bie & Kees Van Koot~ ontleend, maar winnen aan charme door de ongebreidelde beeld.spraa1cdesministers. «Wolken aan de politieke hemel» bijvoorbeeld doet mij telkens ~eer huiveren van stil genot. Meesterlz,k is thans des premiers tactiek om tot verhoging van de taks op de sigaretten te komen. Het maneuver is met fluweelomkleed. Vooreerst vaardigt men een verbod uit op de vogelvangst. t n West- en Oost-Vlaanderen en in Limburg ontstaat kille razernij. Auto's rijden toeterend door het centrum der dorpen. Ve~olgens verhoogt men de taks op de benzine. TwzJfel wordt verwekt in de harten der vogelvangers. Wie vangt èn rijdt weet niet meer aan welke betoging hij het eerst zijn krachten wijden moet. Het diviàe-et-impera-syndroom. Gewoon. ~p dat niveau beland, laat men de zelfstandigen een der- tietule maand BTW betalen. Wie zelfstandig is èn met een wagen rijdt weet niet meer waar zijn. hoofd staat. stel u de geesteseu'endevoor bij de ze~~st,!-,!,dlge.~ie m~~ e.en wagen rijdt èn vogels vangt. Wz, 21,ner biina, WJzi,n er bijna. : Op dit punt. van creatieve radeloosheid verhoogt men de taks op de szgaretten, waar het eigenlijk om draaide. Deze stap, die in rustige tijden hevig protest zou uitlokken, gaat stil aan de aandacht voorbij. Hebt u een sto~t door de straten zien trekken, beladen met spandoeken dle de taksverhoging der sigaretten laken? k niet. Ddt is grote politiek. Ongemerkt op uw doel afgaan. :::rt~r~y~ NUl11erus: Clausus HOOP (vervolg van blz. 6) Er bestaat toch een redelijke kans dat de numerus clausus in ons land niet met dezelfde brutaliteit als bij onze noorderburen zal worden doorgevoerd en zulks om de eenvoudige reden dat de financiering van onze universiteiten gekoppeld is aan het aantal studenten van elke instelling. Veel studenten inschrijven, betekent veel geld ontvangen voor wetenschappelijke uitrusting. De raden van beheer van alle universiteiten zullen dus nooit sterk geneigd zijn het aantal studenten af te remmen of daarop aan te sturen, want dat zou automatisch.een inkrimping van de kredieten bestemd voor de instellingen meebrengen. Van regeringszijde zijn er nog wel besparingen te verwachten, bijvoorbeeld op de werkingskredieten. Ook kan het argument dat de inschrijving aan een Belgische universiteit nog altijd één van de goedkoopste van West-Europa is, aanleiding zijn tot nieuwe verhogingen, maar voor een rechtstreekse numerus clausus bestaat er geen onmiddellijk gevaar. Paul SCHUYTEN Actiegroep voor echtscheidingsproblemen wil huidige wetgeving doen wijzigen Net zoals vele.gcnieën, was Napoleon een sterk autoritaire persoonlijkheid. En net zoals hij de staat autoritair structureerde dee.d hij ook met het gezin: he~ gezinshoofd als een keizertje in het klein, en daarnaast de rest van het huisgezin die er maar zo'n beetje om- cn bijhing. De echtscheiding werd dan ook beschouwd als een noodzakelijk kwaad, dat zo moeilijk mogelijk diende gemaakt te worden. Vandaar dat echtscheidingsgronden zoals overspel, onderhoud van bijzit, slagen en verwondingen, grove beledigingen, zaken die stuk voor stuk diep ingrepen in het intieme leven van het individu, daardoor alleen reeds een hinderpaal vormden voor heel wat mensen. Daarenboven was en is een echtschcidingsprocedure op financieel gebied helemaal nog steeds geen lachertje. Jammer voor Napoleon zelf, zat hij wel verveeld met Josephine de Beauharnais en de troonopvolging. En daar het niet opging een keizer te laten scheiden op basis van overspel of onderhoud van bijzit, wcrd dan de minnelijke schikking in het leven geroepen, waaraan desondanks nog heel wat voorwaarden werden verbonden. Nu, meer dan een eeuw later is onze rechtspraak nog grotendeel~ op de code Napoleon aangewezen, d.w.z. op een sterk autoritaire rechtsstructuur, die ontstond als reactie op de ongebondenheid van de Franse revolutie. P.A.E. Om te pogen een en ander daaromtrent te veranderen, werd onlangs te Gent de «Pluralistische Actiegroep voor Echtscheidingsproblemen» opgericht, een vereniging die op korte tijd heel wat reacties en inschrijvingen kon boeken. Naast de juridische activiteit, poogt de P.A.E. tevens door regelmatige contactavonden de vereenzaming van de leden te doorbreken, door hen aldus het gevoel te ontnemen dat ze alleen staan in een kille, onverschilige maatschappij. Deze samenkomsten worden gedeeltelijk gewijd aan een gespreksthema, doch hebben deels ook het karakter van een gezellig samenzijn. - Een gescheidene wordt bij ons nog al te vaak als een paria behandeld, zegt dienaansaande voorzitter Ghislain Van de Velde en daacbij worden tcvens onze w~rkelijke problemen over het hoofd gezien: eenzaamheid, financiële en morele problemen, kommer om de kinderen, en vooral de angst, angst voor de toekomst. De P.A.E. wil dus deze mensen helpen, dit met de morele steun van een aantal personen die helangloos hun medewerking verlenen, waaronder de professoren Apostel en Merchiers, senator Calewaert, advocaat John Bultinck, volk vertegenwoordiger Nel 1y Maes, dominicaan Ketelc, K.P.- voorzitter J. Turf e.a. Hoofdzakelijk wordt de vraag gesteld of het echtschcidingsrccht vooral het huwelijk als «instituut», d,w.z. als gevestigde waarde moet beschermen (wat uiteraard soms leidt tot pijnlijke situaties en schadclijke nevenwerkingen voor de maatschappij), cn anderzijds of de wetgever ook oog rnoct hebben voor het belang van de mensen die in een gezin een essentieel gedeeltc van hun levensmilieu moeten vinden. De jongste wetgevingen zijn de ~weede mening toegedaan. Het deaal van een op levensduur algestemd huwelijk - dat steeds het uitgangspunt blijft - wordt niet gediend door op grond van een juridische redenering tc vcrhinderen dat een dood huwelijk (maar dat is dan wel dé voorwaarde) ontbonden wordt. BURGERLJKE SCHEDNG Er zijn thans, wat de (burgerl!~ke) scheiding betreft, twee mogehjkhe~en: enerzijds scheiding bij onderlinge toestemming, anderzijds zonder deze toestemming. Wat hct eerste geval betreft, kan de procedure binnen de tijdspanne van één jaar afgelopen zijn, wat nog redelijk kan genoemd worden, alhoewel de P.A.E. een kortere tijd cn een meer staat. eenvoudige procedure. voor- Wat echter de scheiding zonder wederzijdse toestemming betreft, s.t.elt de P.~.~. voor zo gauw mogelijk de huidige echtscheidingsgronden te schrappen en te vervangen door wat genoemd wordt de «duurzame ontwrichting» van het huwelijk. Niet alleen werkt inderdaad de huidige wetgeving ontstellend traag (15 tot 20 jaar is voor velen een «normaal» geval), niet alleen is deze wetgeving vaak de oorzaak van wederzijdse haatcampagnes, de oorzaak van het vernederend wroeten van politie- en rijksambtenaren in het meest intieme leven van het individu, maar daarenboven is zij tevens de oorzaak dat de kinderen jarenlang moeten leven in een sfeer van haat en wantrouwen, en aldus de onschuldige slachtoffers worden van een verbitterd gevecht. De P.A.E. stelt dan ook voor de verzoeken tot echtscheiding tc laten behandelen door een speciale «Rechtbank voor het ontwrichte 10

3 gezin», een soort «rechtbank lt die meer het karakter zou krijgen van een bureau van gezinsplanning, door het inschakelen naast de rechter van een groep specialisten. Deze raad zou in de eerste plaats een verzoeningsraad zijn. Door «werkelijke lt gesprekken van mens tot mens zou hij trachten te redden wat kan gered worden, want er hoeft heel zeker geen propaganda voor echtscheiding gemaakt te worden. Slaagt de rechtbank er niet in binnen een redelijke termijn (drie jaar b.v.) een verzoening te bewerken, dan zou de echtscheiding worden uitgesproken. Men mag daarbij niet uit het oog verliezen dat vóór die drie jaar, toen het echtpaar dus. nog samenwoonde, het huwelijk reeds een bepaalde tijd ontwricht was. ONDERHOUDSGELDEN Ook wat betreft alimentatie en onderhoudsgelden voor kinderen, dient voor de P.A.E. schoon schip mensen te beschouwen als 21-ja- Ogen voor wat de lonen betreft, waardoor het bezwaar van de werkgevers zou vervallen. OOK ANDERE STEMMEN De P.A.E. (secretariaat: Visserij 214, Gent) staat gelukkig niet alleen om te menen dat een grondige herziening van de hele wet- Wordt Napoleon op de helling gezet? gemaakt te worden. Niet het geving betreffende de echtscheiding «schuldprincipe» mag hier spelen,. dringend noodzakelijk is. ~aar de noodzaak. Als inderdaad Te A n t w e r pen bestaat een de duurzame ontwrichting als enige «Werkgroep katholieke echtscheiechtscheidingsgrond wordt aan- dingsproblematiek lt, ook genoemd vaard, vervalt daarmee ook het W.K.E. (secretariaat: Van Geertbegrip schuld. Zegt voorzitter Gh. straat 14, Antwerpen), bestaande Van de Velde: uit priesters en leken. Deze werk- _ Hoe dan ook, het mag niet groep verwacht van de kerk, ik citeer: langer zijn dat het huwelijk nog als een soort levensverzekering - dat het Belgisch episcopaat, wordt beschouwd. Wij hebben een na twee jaar toezeggingen van aanvoorstel uitgewerkt om alimentatie dacht en toewijding, een concrete en onderhoudsgclden voor de kin- pastoraal uitwerkt ten overstaan deren op een objectieve basis vast van de gescheiden eu/of hertrouwte stellen en, afhankelijk van de de gelovigen; leeftijd van de rechthebbende, - dat niet langer sacramentooslechts gedurende een bepaalde tijd. gische waarde zou toegekend wor- it d k i ' den aan iets wat in de praktri ik zou U eraar 00 imp rceren.> k d'. t he Dit dat er iets dient te veranderen aan vaa ree s Jaren me meer - de loonregeling. Het is inderdaad staat; zo dat een vrouw van 35 jaar die - dat sacramenten zouden toenooit werkte, zeer moeilijk werk g,'diend worden aan hertrouwde kan vinden door het feit dat er gescheiden gelovigen die hun gezoveel jongere krachten zijn welke loofsbeleven in de praktijk wensen voor de werkgever goedkoper uil- te beleven; vallen. Hier zou de wetgeving toe- - dat een n:ligiellz,: bevestiging lating moelen geven (en dit geldt van een tweede huwelijk zou mob.v. ook voor de weduwen) deze gelijk gemaakt worden; - dat niet langer een kerkelijke begrafenis zou geweigerd worden aan hertrouwde gescbeidenen die van een christelijk geloofsbeleven blijk gaven. Als men echter weet dat deze (katholieke) werkgroep inmiddels reeds door een bepaalde geestelijke overheid op de vingers werd getikt, en dat anderzijds een deken van een Oostvlaamse gemeente de toegang tot de kerk weigerde aan een verongelukt man die wettelijk gescheiden, samenleefde met een andere vrouw, zal men begrijpen dat er tussen (katholieke) theorie en werkelijkheid nog heel wat wijwater vloeit. Laat ons echter hoopvol wezen, en ten slotte wijzen op een artikel in het «Rechtskundig Weekblad» van 26 maart 1972, waarin mevr. Puelinckx-Coene, assistente aan de K.U.L., een stevig gefundeerd artikel schreef over rechtsvergelijkende beschouwingen inzake de echtscheidingswetgeving. Wij kunnen met haar akkoord gaan als zij noteert dat «stabiliteit der huwelijken niet bevorderd wordt door beperkende echtscheidingswetten; deze remmen misschien het aantal echtscheidingen, niet het aantal mislukte huwelijken ). Zij pleit verder intelligent voor een herziening van het echtscheidingsrecht, en stelt daarbij dat BEELDSPRAAK De herhaalde bokkesprongen van de regering hebben de journalisten de voorbije weken heel wat gelegenheid geschonken te putten uit het rijke jargon van de beeldspraak en ja zelfs dat van de fabels. De editorialisten van De Nieuwe Gazet hebben zich daarbij vast niet onbetuigd gelaten. Zonder vooringenomenheid citeren we uit dit blad twee pareltjes (ere wie ere toekomt) : «Niet ten onrechte wordt de automobilist de kip met de gouden eieren genoemd. (... ) De regering mag er dan ook aan herinnerd worden dat de hebzuchtige bezitter uit de fabel, die de kip met de gouden eieren slachtte om het dier meteen van al zijn rijkdom te beroven, slechts «darmen, drek en wind» overhield. (F. Strieleman) «ook in katholieke middens, waar het huwelijk als een interpersonele verhouding wordt gezien, men meer en meer tot de overtuiging komt dat het geen zin heeft een louter formele hux vclijksband in stand te houden». Laat ons dus - eens te meer - hopen op betere tijden. André VOLKSBElANG wordt uitgegeven door de Stichting A. Vanderpoorten REDACTE: Korte Nieuwstra.at 28, 2000 Antwerpen. VANHOVE HOOFDREDACTEUR EN VERANTWOORDEL.JK.E UTGEVER: Fr. SLrieleman. H. Kennlsst.raat Edegem. ADMNSTRATE: Korte Nieuwstraat Anltwerpen Tel. (03) JAARABONNEMENT: 100 fr. te storten op postchequerekening van de stichting A. Vanderpoorten Antwerpen. «We hebben dus geen goud meegebracht uit München. Dat is dubbel erg, omdat het er wel inzat. Maar het selectie-comité is dan ook terdege in gebreke gebleven. Waarom heeft het bijvoorbeeld verzuimd het kampioenen-team Eyskens-Cools naar de Beierse hoofdstad te sturen? Zoiets is toch onvergeeflijk. Met Vlerick als coach en het spel is gewonnen. Het lijdt immers geen twijfel dat dit trio van (politieke) krachtpatsers onze driekleur hoog aan de Olympische zegemast zou hebben doen rijzen onder de ontroerende tonen van de Brabançonne. Een gouden medaille voor dit onklopbaar drietal zonder enige kans op concurrentie zelfs. n de categorie Fiscaal Hoogspringen of Horden Lopen...» (F. Papon) 11

4 GentseVo ksunie vverpt masker af (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent Het Gentse stadsbestuur zal over korte tijd 48 nieuwe plaatsen vacant verklaren, bestemd voor de «Dienst voor Culturele Zaken». Kan men verheugd zijn over het principe dat de Arteveldenotabelen hun belangstelling laten blijken voor de cultuur, dan dient anderzijds evenzeer de aandacht gevraagd voor bepaalde praktijken, die erop wijzen dat Gent regelrecht aanstuurt op een culturele dictatuur. Even de feiten. J u~st 2 jaar terug besliste de toenmalige gemeenteraad een «Dienst voor Culturele Zaken» op te richten, gelast met de zorg over en de coördinatie van het geheel der aan het stedelijk cultuurbeleid inherente verrichtingen. Directeur werd, na heel wat touwt [estrekken, zekere Antoon Wijffels. licentiaat geschiedenis en verbonden aan het Stadsarchief. maar totaal onbekend in culturele middens. Hij was de kandidaat van de C.V.P., en de liberalen, die meezetelden in het college, lieten begaan. Twee jaar later komt de hoofdrekening. n opdracht van de c.v.p.-schepen voor cultuur heeft deze Antoon Wijffels een document samengesteld, dat voor minstens één generatie ver de toekomst van het stedelijk cultuurbeleid zal vastleggen. Zonder dat één organisatie of persoon werd geraadpleegd kwam aldus een 24-bladzi,jden-dik rapport tot stand, waarin de ganse structuur wordt gewijzigd, waarin functies worden ontdubbeld en waarin nieuwe functies (48) worden gecreëerd, en waarin een optie genomen wordt voor een sterk doorgevoerde centralisatie, wat zeker niet hetzelfde is als coordinatie. Moest dit rapport publiek bekendgemaakt worden, zou het duidelijk geweest zijn dat iedereen zou protesteren: er was geen inspraak geweest noch van de door ditzelfde stadsbestuur in het leven geroepen «Advieseommissie inzake Cultuur» noch van de Culturele Raad (waarin zowat 140 verenigingen zetelen), terwijl ook de gemeenteraadsleden niet op de hoogte waren gebracht. Er diende dus een duivelstoer uitgehaald te worden. Het college (thans C.V.P.-B.S.P.) wist dat niet iedereen van de meerderheid dit de geheime zuung, stelde de burgervader voor het ganse dossier in deze geheime zitting te bespreken. Vast staat dat vooraf contact was opgenomen met de Volksuniefractie (heeft zekere V.U.-voorzitter Vander Eist geen dochter die reeds kandidaat-conservator was te Gent 'l), zodat gebeurlijk afvallige stemmen zouden gecompenseerd worden. Het manoeuver slaagde. De P.V.V.-oppositie, zeer laattijdig ingelicht. stelde dat het principe van de herstructurering een zaak was voor de openbare zitting, waarna Gerard Vanden Oaele kan nu rustig 48 nieuwe culturele ambtenaren gaan benoemen alles zo maar zou nemen. Burgemeester Gerard Vanden Daele, bekend in gans Vlaanderenland om zijn pluralistische openheid en democratische ingeste1dheid, gaf echter de zegen (c'est e cas de e dire) aan een voorstel, dat neerkomt op een kaakslag aan de gemeenteraadsleden en aan die naïevelingen, die denken dat inspraak en democratie identieke begrippen zijn. Aan het document dat handelt over het principe van de herstructurering werd de kwalificatie van de wedden gekoppeld, en bewerend dat deze kwalificatie iets was voor de kwalificatie van de wedden kon geschieden in geheime zitting. Edoch. Gerard Vanden Daelc hield voet bij stuk, en haalde zijn (nipte) meerderheid: leden waren vóór de behandeling in geheime zitting, 10 tegen en de rest onthield zich. Bij deze 11 ja-stemmen notere men voor eeuwig en altijd de 3 Volksuniestemmen, die als oppositiegroep meeheulden met de C.V.P. Hardnekkige geruchten doen inmiddels de ronde dat de Volksunie voor deze «opbouwende» cultuur- Uit sympathie vanwege de n.v. TENSCHE SUKER RAFFNADERJ houding door de CS.P. zal beloond worden. Er moeten immers nog andere beschermelingen dan V.U.-maagdekens benoemd worden. al of niet familielid van deze of gene C.\!.P.-schepen of van deze of gene C.V.P.-directeur. Hel wordt over korte tijd een gezellig familie-onderonsje te Gent. met oompje-schepen en neefje-conservator en nichtje-assistente. Heerlijk is dal. ' EN liet PLlJR.\L1SME '! Nou ja, en het plurulisme. Maar dat is wel je reinste zorg voor de Volksunie, die te p<ls en vooral te onpas beweert een pluralistische partij te zijn doch, indien ergens mogelijk. meeheult met de C.V.P. en bedoeld pluralisme overlaat aan de rest. Het minste dat men kon verwachten n.<.1.van een dergelijke helangrijke hcrstructuratie, was inderdaad een openbare princiepsverklaring voor de openbare gemeenteraad, waarin men o.m. het plurulisme van de Dienst voor Culturele Zaken zou erkennen, een pluralisme dat tevens tot uiting zou komen in de benoemingen. Dergelijke verklaring had inzonder moeten geëist worden door de B.S.P.- fractie. die dan toch moet weten dat de C.V.P. zowat overal in Vlaanderen aanstuurt op een monopolie inzake cultuur. Of is deze Gentse B.S.P., kleurloos-reukloos en smaakloos ter stede. door de knieën gegaan voor enkele zilverlingen '! Hd gevolg van dit alles is inmiddels uitermate nefast: een overdreven centralisatie. een culturele dictatuur met aan het hoofd een kei. zer-directeur, een gebrek aan pluralisme, geen waarborg voor culturele democratie en een eerste stap voor het functionaliseren van de cultuur. De C.V.P. en de V.U. mogen tevreden zijn. Dank zij Amedée De Keuleneire van de B.S.P.-fractie (<< Wij steunen de heer burgemeester )', in het Gents), krijgt de Arreveldestad een gen era tie C. V.P.- V.U.-culturele ambtenaars. Wedden dat het niet lang meer duurt eer we opnieuw met ons «Comité voor de Vrije Mcningsuiung» op het anti-censuurpad mogen gaan jagen? André VANHOVE 12

5 ,-::z.:.:': =:l gonnen, n sommige gevallen met [eeste- lliik bazuingeschal, in andere heel wal bescheidener, maar daarom niet minder ernstig. Zoals b.v. bi] het «Toneelgezel- schap lvonne Lex H, dat het nieuwe seizoen is ingestapt met «2 x Feydeau H, twee kluchtige éénakiers van deze Franse grootmeester van de komedie. Daags lul de eerste voorstelling. een paar uur VÓÓrde tweede, hadden wij met vonne Lex een afspraak voor een ge- sprek over haar (f werk buiten de officiële schouwburg H. Anton Peters. haar tegen- speler in «2 x Feydeau», zit toevallig in hetzelfde café. achter een koffie te wachtel/ tot het tijd wordt om zich voor de ~ voorstelling klaar te maken. J n afwachting van de komst van vonne Lex, praat hij honderduit overveen van zijn lievelingsondcrwerpcn : de lach in het theater. - Het is opvallend hoe weinig er tegenwoordig nog gelachen wordt. Wanneer hij dit zegt is Anton Peters, een van onze bekendste komische acteurs. wel even ernstig. Het lijkt wel dat de lach in onze intellectuele wereld uit Jen boze is. k geef les aan de Antwerpse Kleinkunstacademie. Jongens, het is schrikwek kcnd te zien met welke ernst onze toekomstige "amuseurs)) zieh voorbereiden. De liedjes die zij schrijven zitten in alle mogelijke tinten van grijs. Zij bezingen maar steeds de herfst en de winter. Lente, lach en optimi. me zijn er niet meer bij. k vraag mij af waar dat naartoe moet? Op de première, daags voordien heeft hij, samen met het «Toneelgezelschap vonne i.cx» nochtans het tegendeel bewezen. Het anders zo stroef reagerend publiek-van-deeerste-voorstelling heeft immers spontaan gereageerd. Er werd gelachen! - Dat is prettig voor een acteur. De lach van het publiek is in feite belangrijker dan het applaus achteraf. En weet je wat nog prettiger is en wat ik reeds een paar keer heb meegemaakt? Dat de mensen je na de voorstelling niet komen feliciteren... Hij legt een technisch juiste pauze, Anton Peters kent immers zijn vak. Wij kijken enigszins verbaasd op. Er schemert een lachje in zijn mondhoeken, wanneer hij vervolgt: ({... MaaT je komen bedanken voor de prati@c uren», ZWARE KRAarnNSPANNNG Op dat ogenblik verschijnt vonne Lex. Tijdens de begroeting worden de eerste indrukken van «de première» uitgewisseld en voelden wij de spanning voor de tweede voor-. stelling. vonne Lex en Anton Peters voelen zich «rotmoe H. Zelfs voor geroutineerde acteurs is het «goed spelen» van een komedie nog steeds een zware, lichamelijke krachtinspanning. Meteen zi-tten wij midden in het gesprek. Terwijl vonne Lex de inwendige mens met een klein hapje voorlopig het zwijgen oplegt, praat zij over de voorbije première. Tevreden? - Men is nooit 100 t.h. tevreden, anders zou men ermee ophouden. Maar ik ben wel blij, vooral met de reacties van het publiek. Wij hebben het première-publiek laten lachen! Voonritzichten met deze produktie! vonne Lex kijkt zijdelings naar Anton Peters, die het gesprek nog even volgt en van wie zij schijnbaar wel de nodige hulp in dit verband.verwacht: - Wij hopen bet minstens 150 maal te kunnen spelen. Wij weten nu waar de lach zit, wij weten ook: dat bet een goed ontspanningsspektakel is. Het zit er dus wel in. Gerekend met de nonnen van het Vlaamse tbeater is dit cijfer uitzonderlijk hoog. n het korte verleden van dit jonge gezelschap, werd dit cijfer echter reeds met andere stukken bereikt, zodat het helemaal niet zo utopisch is. Waarom is lvodde Lex, de gevierde actrice die reeds van haar 7de jaar op de planken staat «(Nog.iet zo é~ lang, hoor. k ben in de winter geboren»), met een toaeelgezelschap van wal gestoken? - Toevallig. Samen met Jef Demedts had ik in vrije produktie «De Minnaar» van Pinter opgezet. Gewoon omdat wij het een goed stuk vonden, dat bij de officiële gezelschappen niet aan bod kwam. Het jaar nadien werd de eerste «Europalia» georganizeerd in het Paleis voor Schone Kunsten. Men zocht een stuk van een taliaanse schrijver, maar geen enkel officieel gezelschap kon dat leveren. Dus hebben wij maar een Pirandello gemonteerd, eveneens in vrije produktie. Het «Toneelgezelschap bonne Lex» was geboren? - Zo zou je het kunnen noemen. Er werden steeds meer mensen bij betrokken. Dus moesten wij wel doorgaan. Ligt geen enkel gevoel ~ nbeid ia de " grote schouwbel».-er de laasis '/ - Eigenlijk niet. n mijn loopbaan heb ik steeds het geluk gehad prachtige opdrachten te krijgen, dus... Maar ik wou wel auteurs spelen die bij de officiële gezelschappen niet aan bod komen. Ziet eea bepaalde stijlridltioc ia uw gezelschap? - Het theater van het woord brengen, of opnieuw brengen. Wij hebben stilaan genoeg van dat louter fysische theater. De mededelingsmogelijkheden van «schuimbekkend o-ver de vloer rollen» zijn beperkt. Wij zoeken onze stukken dan ook bij Tsjecbow, Michelsen, Pirandello en Pinter. Terug naar het theater van het woord Vindt u Feydeau «theater van het woord», - (Een korte pauze, er wordt gegrinnikt). Misschien niet. En toch, ook bij Feydeau zijn de woordspelingen een belangrijk onderdeel van zijn humor. Daarom is hij zo moeilijk te vertalen. En te spelen? - Ja, maar daar komt dan toch ook de lichamelijke inspanning aan te pas. n het programma staat een onbekende regisseur vermeld? vonne Lex en Anton Peters bekijken elkaar lachend. Zij vragen zich af wie het gaat vertellen. vonne Lex: «Het was eigenlijk een spelletje van ons». Anton Peters hakt de knoop door, met een «vervlaamste» uitspraak: «lvonne is Franck, en ik ben de Claude H.

6 Dan volgt de ernstig uitleg. - De mensen verwijten mij vaak dat mijn gezelschap een «familiebedrijf) is. Nu liggen economische overwegingen wel aan de basis van het gebruik: van onbetaalde krachten in bepaasde opdrachten. n dit ~val ~r was bet zo. dat Feydeau zelf reeea de 1eie regie uitgescjueven heeft en wij dus aleen richtlijnen moestea geven, vooral dan aan de jongere acteurs, om dit genre van komedie onder de knie te krijgen. JONG GEZELSCHAP Uw groep bestaat amper twee ja. en toch wordt het door andere kamertonelen reeds als eea ~eod.eew ceci&ee1'4. s daar een verldaràc. 1 Het compliment doet haar zichtbaar genoegen. voaae Lex weet voor het eerst geen onmiddellijk antwoord. Anton Peters komt haactehulp: - De lange ervaring in bet vak VOD.LleLex voegt er aan toe: - En het feit dat ik, gezien mijn sociale situatie, mijn ervaring ten dienste kan stellen van jonge mensen. Persoonlijk hoef ik bet niet «om den brode» te doen. ToeUmstplannea? - Wij hopen op meer subsidies. Wij zijn thans officieel erkend en gesubsidieerd: fr. per jaar en een extra-toelage voor een dramaturg. Door meel' voorstellingen te geven, willen. wij deze subsidies opdrijven. PRATEN MET DRECTRCE VONNE LEX Wanneer men immers poogt technisch volwaardige produkten op de markt te bredfd, is dit bedrag in feite een aalmoes. U ldekt ee 1 - Ja., te Antwerpen. En dit om velerlei redenen. Wij hebben vaak technische problemen i.v.m. repetities. Wij willen ook een eigen publiek gaan vormen. Dit kan alleen met een eigen theater waar ik dan, en dat kan seotimenteel klinken, een andere gelegenheid zou willen aan vastknopen. Een soort van café waar bet publiek na de voorstelling rechtstreeks contact zou kunnen hebben met de acteurs. Ea Y88l' 1 - Wij blijven spelen in het Paleis voor Schone Kunsten. Deze kleine verworvenheid voor de Vlamingen, mogen wij niet uit de hand laton lopen. W'd het «reiskankfer) dag oppft1l ': - Geenszins. k vind reizen gezond voor acteurs w--.-: - Waaneer men met een stut reist, ordt elke voorsteltng een première. Men speelt telkens in andere omstandigheden. Dat is ontzettend belangrijk waaneer men lange reeksen wil maken. OP MEER CONTROLE SUBSDEGEBRUK Tijdens een gesprek met een directrice van een gezelschap komt natuurlijk ook de eigen dramaturgie aan bod. vonne Lex heeft, na een minder gunstige ervaring met «Play Back» van Eric Schoeider het voornemen gemaakt geen opdrachten aan schrijvers meer te geven. Toch wordt er dit jaar een stuk van een Vlaams auteur, Eddy Asselberghs, gemonteerd. - Ja, maar het stuk bestond. Toen ik het las voelde ik dat het zo te spelen was, dat het een goed werk was. Dus hebben wij het, vooral omwille van de goedgeschreven dialoog, geprogrammeerd. Niet OWilie de creatieprulïe na a.oo fto.? - Geenszins. k vind die techniek, door sommige kamertonelen toegepast, overigens verkeerd. En zeker niet gunstig voor de eigen dramaturgie. Voor mij telt maar een norm: een goed stuk. o.aee_ 8 op die r ee. lcrijnn _ ~._id., ia de praktijk te an ': - Onze auteurs hebben geen interesse voor het medium. Het is b.v. aartsmoeilijk hen naar repetities te krijgen. Sommigen onder hen zien wij zelfs nooit op de voorstelling. k geloof niet dat subsidie daaraan iets kaa ~. Nu wij het toch over subsidie hebben : k vind dat er meer en degelijker zou moeten gecontroleerd worden wat met al die staatstoelagen in feite wordt gedaan. Meteen zitten wij bij de algemene theatersituatie in Vlauderen. Over dit onderwerp moet vonne Lex niet naar haar woorden zoeken: - Wij beleven een autoriteitscri is. Een schouwburgdirecteur moet een dictator zijn. Beroepsverenigingen en syndicaat, waar ik overigens zelf aan de basis van lig, maken dit thans onmogelijk. Met alle gevolgen van dien. (Er wordt door Artton Peters overtuigd, beamend geknikt). Mensen die spreken over «een gezelschap voor het leven benoemen" weten niet wat theater is. Zij vergeten de creatieve drang die moet bestaan, wil men tot goede voorstellingen komen. n welk land zou u graac actrice zijll 1 - n Vlaanderen. Door onze culturele achterstand hebben wij hier nog een duidelijke taak: het theater leren kennen. Het theater is een levend ding, dat zich moet aanpassen aan de omstandigheden. Daarom vind ik het zalig er mee bij de mensen te gaan. Wij spelen in de kleinste gaten een even verzorgde voorstelling als te Brussel. Dat is een revelatie voor het publiek en voor ons een oorzaak van intense arbeidsvreugde. Het gesprek had ongetwijfeld nog heel lang kunnen doorgaan. Vooral wanneer men merkt met welke gloed deze u directrice» haar theateropvattingen verdedigt. De klok is echter onverbiddelijk. Zo dadelijk verwacht het publiek een goede voorstelling. Die moet technisch voorbereid zijn. vonne Lex is een dircctrice, die niet alleen zelf speelt, maar ook samea met haar acteurs, deze technische voorbereiding uitvoert. EeD kon afscheid. Gespannen naar de tweede voorstelling. Het publiek is in goede handea. HUGO vonne Lex en Anton Peeters : «Bij ons wordt er af en toe nog gelachen» MEERT 3

7 Buitenland (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent Japan zoekt zijn plaats de vvere dpolitiek n 1972 was voor Japan rijk aan politieke gebeurtenissen. Ze zijn duidelijk in twee kategorieën te onderscheiden: aan de ene kant de vernederingen opgedrongen door de Verenigde Staten: de devaluatie van de yen en Nixon's toenadering tot China; aan de andere kant de winstpunten van de Japanse diplomatie: de topkonferentie van premier Tanaka met president Nixon en de reis van de Japanse minister naar Peking. Tussen beide reeksen gebeurtenissen ligt een machtswisseling in Tokyo: de vervanging van de 7-jarige, konservatieve premier Sato door zijn dynamische minister van handel en industrie Tanaka (54). De dingen die sedert Tanaka's aanstelling gebeurden illustreren duidelijk dat Japan een keerpunt heeft bereikt in zijn geschledenls, De naoorlogse periode is afgesloten. Een nieuwe tijd is aangebroken, maar het is nog lang niet duidelijk welke richting Japan zal inslaan. Er volgt een periode van zorgvuldig wikken en wegen om te bepalen waar Japans vitale belangen precies liggen en hoe die het best worden verdedigd. Het Westen heeft Japan in de wereldpolitiek gedwongen. Tot de helft van de negentiende eeuw leefde het in isolement, zoals China. Het was de Amerikaanse admiraal Perry, die in 1853 het oude keizerrijk dwong zijn grenzen te openen. Uit die vernedering hebben de Japanners onmiddellijk de passende konklusie getrokken: zij zouden zich industrieel ontwikkelen en tot de tanden bewapenen om nieuwe aanvallen te kunnen weerstaan. Zo werden het Japanse kapitalisme en militarisme geboren, die spo e d i geen expantionistisch karakter kregen. Dat W,lS niet te vermijden: Japan is een kleine. dichtbevolkte eilandengroep zonder noemenswaardige bodemrijkdommen, gelegen aan de grens van het onmetelijk uitgestrekte en het oneindig rijke Azië. Vrij spoedig kwam Japan in botsing met China. De eerste gevechten braken uit in 1894 en zouden periodisch opflakkeren tot ze tussen 1937 en 1945 tot een komplctc oorlog uitgroeiden. Heel, de eerste helft van de twintigste eeuw was China een kolonie voor Japan. een proces dat met ongehoorde brutaliteit verliep. Naar schatting werden tijdens de veertien jaar oorlog 25 tot 60 miljoen Chinezen gedood. China volstond echter niet om de gebicdshonger van de Japanse industriëlen en militairen te stillen: dl' periferische gebieden van Azië, Korea. Taiwan. ndochina. de Filippijnen en de eilanden van de stille zuidzee vormden nieuwe prooien. Dit expansionisme moest fataal in botsing komen met de Verenigde Staten, die zelf cornrncrciële en politieke belangen hadden in China en op de Filippijnen. Met de vernietiging van de Amerikaanse vloot in Pearl Harbour (1941) eindigt de eerste fase van de strijd om de hegemonie in de Pacifie. De Amerikaanse ekonomische poli- tieke macht bleek uiteindelijk toch te machtig: in 1945 werd Japan totaal verslagen. Net zoals in centraal-europa na de totale nederlaag van Nazi-Duitsland, ontstond in Azië een machtsvacuum. dat zowel de Amerikanen als de Sovjets hebben willen opvullen. Dat leidde tot de koude oorlog met zijn hete kernen Korea en Vietnam. Japan (zoals Duitsland) werd door de Amerikanen «gcdernokratiseerd» en uitgerust met moderne politieke en indus- triële strukturen. n hoeverre de spoedkursus in parlementarisme de Japanners met hun eeuwenlange tradities blijvend heeft beïnvloed, is twijfelachtig. Dat Japan de ekonomische les goed begreep, werd spoedig duidelijk. Een kwarteeuw na de komplete vernietiging van zijn ekonomie, overspoelen Japanse produkten weer de wereldmarkten en vormen een geduchte konkurrentie voor Europa en voor de Verenigde Staten. Amerika gaf zijn rijke ekonomische hulp natuurlijk niet gratis. n ruil daarvoor moest Japan zich onvoorwaardelijk opstellen in het Amerikaans kamp en verdragen ondertekenen die het rechtstreeks betrokken bij de verdediging van Korea en Taiwan, gebieden die Washington van vitaal belang achtte voor zijn eigen veiligheid. Die hechte samenwerking met de Verenigde Staten betekende automatisch vervreemding van de Sovjet-Unie en de Chinese Volksrepubliek. Zolang de communistische wereld een monolytisch blok scheen, was het voor Japan (en voor de Verenigde Staten) niet mogelijk een toenadering tot Peking te bewerken. Het keerpunt kwam toen de kloof in de communistische wereld zichtbaar werd. De Verenigde Staten trokken daaruit de konklusie: door tegelijk toenadering te zoeken tot Moskou en Peking kunnen zij de beide reuzen verdelen en zelf heersen. Nixons jongste reizen naar Peking en Moskou vormen de bekroning van deze politiek. Japan, dat nog altijd onder voogdij stond van Washington kon dezelfde konklusie pas later trekken. De vernederende manier waarop Nixon de Japanners behandelde tijdens de fase van verzoening met China, gekoppeld aan de nog sterker aangevoelde vernedering toen Tokio onder druk van Washington de yen moest revalueren, lieten diepe sporen na. Zij hebben de politieke dood gekost aan premier Sato, die zich te ver pro Amerikaans had opgesteld. Met hem eindigt voor Japan het naoorlogse tijdperk. Zijn opvolger Tanaka durft openlijk de Japanse politiek heroriënteren. Moet Japan een louter ekonomische macht blijven in Azië. of dient het zijn ekonomische belangen met politieke en militaire macht te beschermen? Er is tot nu toe geen duidelijk antwoord op die vraag. De schok van de nederlaag in 1945 was te groot om het Japanse publiek gemakkelijk een herbewapening te doen aanvaarden. Maar geleidelijk gaat het die richting uit. De defensie-inspanning wordt ieder jaar groter. Ministeriële studiediensten stellen dokumenten op, waarin te lezen staat dat de voorste verdedigingsgrens van J a- pan de straat van Malakka is, om de aanvoer van grondstoffen en olie te beveiligen. Zelfs diskussies over de kernbom zijn niet langer taboe in Tokio. Een tweede reeks vragen die premier Tanaka moet oplossen betreft zijn bondgenoten. Op wie zal Japan steunen als de Verenigde Staten zich in de toekomst geleidelijk meer uit Azië gaan terugtrekken en mogelijk zelfs hun nukleaire bescherming opzeggen: op China, op de Sovjet-Unie of op zichzelf? Het eerste deel van het probleem was vrij vlug geregeld: Tanaka heeft de Amerikaans-J apanse betrekkingen op een lager pitje gezet. De defensieverdragen worden nu strikt geïnterpreteerd naar Japans nationale belangen en niet meer volgens de Amerikaanse wensen. 4

8 De nieuwe verhouding wordt goed geïllustreerd door het feit dat de eer s t e top konferentie N i x 0 n- Tanaka halfweg tussen beide landen werd georganiseerd op Hawaii, terwijl de Japanse premier in het verleden helemaal naar Washington moest reizen om de Amerikaanse president te ontmoeten. Moeilijker valt het Japan om zijn betrekkingen met China en de Sovjet-Unie te normaliseren. Moet het kiezen tussen beide? Ondanks de lange oorlog voelt Japan zich meer aangetrokken tot China, waarvan het heel zijn Confusiaanse kultuur heeft geërfd, dan tot de Sovjet-Unie, dat tenslotte een Europese mogendheid is. Vrijwel onmiddellijk nadat hij aan de macht kwam heeft Tanaka toenadering gezocht tot de Chinese Volksrepubliek en diplomatieke betrekkingen aangeknoopt. Dat Japan daarvoor moest breken met Taiwan, nam hij er op de koop bij. Verzoening met Peking betekent echter niet dat Tanaka alles op die ene kaart wil zetten. Ook de betrekkingen met Rusland worden zorgvuldig onderhouden. Japan heeft zich niet met grote moeite losgemaakt uit de koude oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie om verstrikt te geraken in de nieuwe koude oorlog tussen de Sovjet-Unie en China. Zoals de Amerikanen willen de Japanners genieten van de voordelen van de driehoeksdiplomatie door alle hoofdsteden tegen elkaar uit te spelen. Bovendien zijn op ekonomisch gebied zowel China als de Sovjet- Unie interessant voor Japan. Hun onmetelijke markten vormen ideale afzetgebieden voor de Japanse produkten, die steeds meer geweerd worden uit de Verenigde Staten en Europa. Zowel Moskou als Peking zijn bovendien bereid tot koncessies omdat zij de hulp van een hoog-geïndustrialiseerd land nodig hebben. China wil Japans oorlogschuld kwijtschelden; de Sovjet- Unie is bereid tot praten over de Koerillen-eilanden die in 1945 van Japan werden afgenomen. Peking stelt Japan voor om samen de olie-.velden op het kontinentaal plat te ontginnen; Moskou biedt de exploitatie aan van Siberië enz. De Japanse regering moet een bijna eindeloze reeks vragen beantwoorden. n feite komen die hier op neer: wat voor land wil Japan zijn, een in zichzelf gekeerde louter ekonomische macht of een mogendheid die een aktieve rol speelt in de wereldpolitiek. Het is bijna onafwendbaar dat de laatste optie zal gekozen worden. n dat geval duiken nieuwe vragen op in verband met de politieke en militaire middelen die Japan moet gebruiken om zijn doel te bereiken. Het onderzoek naar die vragen is pas begonnen. Piet VAN ROE Britse KJKEN OVER DE GRENZEN Aziaten 11_ ~, dat presiäen.t Amin van Oegand4 onvet1jidc8lijk tiend:uialmden AaitJte" met een niet-oega7l4us PJ$poort uit zijn land heeft Uitgeweun. Velen hunner zijn in 1t.et bezit van een Brits plj$poort. Dit heeft voor gevolg, dm voor zowat 5S.006 Aziaten voorlopig geen andere roevlucht openstaat d4n Groot-Brittannië, waneer u voor november aanstll4nde Oega71d.a moeten verlaten. Hoewel er vele van ndiase alkomat bij zijn heeft Nieuw-Delhi al aange- JrondÎ9d, dat ze enkel die Oegandeun ~ wü opnemen die een paspoort van ndia bezit.ten. Er blijken nu echter al een zestal landen zich bereid ver:klaard. te hel>ben, om de uitgedrevenen op te nemen. Londen weigerde tot nu tot de namen van die zes landen te noemen, De h, Jeremy Thorpe, leider van de Britse liberale partij, heeft van zijn kant aan het Comité voor de Oegandese herplaatsing van zijn regering laten weten, dat hij gaarne een der Azia-tisohe families onder zijn dak 1vil beroerçen, Het zou een tijdelijke maatregel kunnen zijn, tot zij zouden beslist hebben, waarheen ze gaan willen. De woning van de h. Thorpe is een buitenverblijf uit de 17e eeuw, gelegen in een der mooiste streken van Devon.mire. Het beteken't natuurlijk maar een druppel op een hete plaat, maar het is een gebaar van goede wil om aan de u~tgedrevenen te tonen, dat zij niet overal even onwelkom zijn, als uit de meeste sotemmen van over heel de wereld wel moet blijken. Amerika.. zunge, UNO-beheer vraagt De Verenigde staten zijn op zoek naar een middel mn hun bijdragen tot de Verenigde NCties te ~ken. Zij hebben nu aangedrongfm op een drastische o.lctie om verbetering te brengen in het UNO-belu.eT, c dat Ujdt onder verj:wisting van geld en overtolligheid van personeel -. De Amerikaanse ambassadeur, Georç4e Bush heeft in een redevoering gezegd., dat er doorheen de orçanisatie grote nood was aan een verbeterd beheer, mn verouderde en onprod.uktie- Ve activiteiten en een onprgduktieve sta! weg te snoeien... en te voorzien in een centraal uitvoerend beheerslfchaam, dat de wanord.lelij1te spreiding van vele leidende onderdelen zou vert11.ngen. Hij waarschuwde, dat de Verenigde Staten, die tx>ng iaar nog een bi;dra.ge ~n 160 müioen donar leverden op het totaal van 1 mil1ard 230 mujoen dollar aan kosten van de UNO, c niet onverschillig kunnen blijven tegenover de huid.lge staat van zaken». De h, Bush loode secretaris-generaal Kurt Waldheim voor zijn pogingen om de operaties te "stroomlijnen en voegde erbij, dat zijn land voortgaat tenvolle toewijding en steun aan de UNO toe te zeggen, trots zijn zoeken 7t/4r een vermindering van zijn bijdragen in de UNO-begrotingen. Partijen-.. verzoening n Griekenland De twee sterkste politieke partijen. va1l Griekenland. de Centrum-Unie en de Nationale Centrum-Unie, hebben in een betoogschrift hun steun aangeboden aan elke regering, die het land terua naar de democratie wil voeren. Zij klagen daarbij het huidige reçime aan, omdat het tracht de dictatuur te bestendigen. Het manifest is ondertekend door 167 gewezen voucsvertegenwoordigers. Beide partijen te zamen behaalden gedurendie de laatste wetgevende verkiezingen 85 t.h. van de stemmen. in 1964 meer dan Het manifest verzet zich vooral tegen het feit, dat het autoritaire regime zich niet langer voordoet als een overgang tussen zoçezeçtie politieke chaos en 86n terugkeer naar normaler toestanden. bewijzen, De 10ngs~e gebeurtenissen zegt het, dat het bewind niet langer de overeenkomsten van welke instelling ook eerbiedigt. Dit laatste is een zinspeling op de daad van eerste-minister Papadopoulos ~ zichzelf tot regent aanstelde. Het manifest biedt voor de eerste maal sedert de vijf jaren, die verzopen zijn sinds de machtsgreep door de kolonels, een gemeenschappelijk programma van de twee partijen aan, die elkaar tientallen ja rml lang bevochten hebben. «Het eerste doelwit is de so!lveremit eit van het Griekse volk, zijn vrijheden en het recht te herstellen Lagerhuis.. n n Mt Britse LagerhUS bestaat er een galerij. <tie enkel to~uankelifk was voor 1rKftnen : de "Distingltished Strangers'GaUery. (de galenj voor voorname buitenstalfnders). ze i thllns opengesteld voor de vroutve71. Langs de andere kant werd de Spellkers GaUery. waar alleen vrouwen mochten komen, toegankelijk gemaakt voor de mannen. De autoriteiten van het Laçertuus weigerden te zeggen. of die maatregel ie.ts te maken had 77Ult de bewegmg voor de emancipatie van de }rouw, de Wom.:?n's Ub. Het is in ieder geval een feit, dat de ortnuuetiike parlemen,tsleden sedert lang aandrot/r;en op de openstelling van die plaats voor hun geslachtsgenoten. Een woordvoerder van 11 et (J/, rcu 11 van de Speaker zei, dat de segregatie in het lettre verleden oe9011ne11'cas, "waarschijnlijk omdat de man1len toen de baa~ waren». Utbrichts naam verdwijnt De naam van Walte1 Uibrtcru. verdwijnt meer en meer. Ook het feit. dat hij nog altijd voorzitter van de Staatsraad is, schijnt dit niet te kunnen ~frhinderen. Zo ziin de woorden,. Walter Ulbricnt : geschrapt uit de naam van de scheikundige fabriek "V EB-Leuna- Werke Walter Ulbrich.t: en van de «Deutsche Akademie [iir Staats- unä Recntsunssenschatt Wa/ter Ulbncht. te Potsüam-Bnbetsberç. Naar»ertuuit gebeurde dit op persoonlijk bevel van Honecker, de nieuwe teuter, Uit de boekhandels ziin ook de boeken van Ulbrictü verdwenen. De partij bezat een eigen uitçenerij, Diet.z- Verlag. n haar catatoaus stonden tot voor enkele maanden nog een äoeim van zijn boeken over de geschiedenis van de Duitse arbeuiersbeuietnnç ; problemen over de socialistische öedrijvigmld en economie. Zij "!ijl alle weggelaten. Zelfs in de St aaisuit çerert} l\ de biografie: "Walter Ulbrich t - arj}~,- der _ revolutionair - staatsman!lit de lijst geschrapt. 5

9 Dossier (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent Bij steeds breder wordende lagen van de bevolking groeit een wantrouwen tegenover icademische waarden en de gangbare regeringen worden geplaagd met budgetuire oprispingen. Wanneer het universitaire leven vandaag in Kwestie staat, moet men heseffen hoe diep de cloof kan worden tussen reële en vermeende demokratie. De in Nederland doorgevoerde «numerus fixus ~ aan bepaalde faculteiten zijn daar een eerste symptoom van, samen met drastisch verhoogde inschrijvingsgelden, waar ook de Belgische universiteiten reeds aan toe zijn. Hoe de universitaire problematiek zich op deze gebieden uitzieken zal, blijft voorlopig een vraagteken. Een diagnose is er wel te stellen. POSTfUMUS Het begon in Nederland en om toch ergens een mijlpaal te stellen, kan men denken aan prof. Post humus. Deze onlangs overleden onderwijshervormer deed er decennia over, om te mogen aantonen hoc het middelbaar en het hoger onderwijs «geen genoegen mag nemen met onvoldoende, hijna voldoende, maar alleen met goed». De basisovertuiging van prof. Posthumus was dat het hoger onderwijs in Nederland veel te lang duurde, maar hij voegde daar onmiddellijk aan toe: c Als bezuiniging en verschraling van het wetenschapsbeleid drijfveer zijn tot de doorvoering van de door mij voorgestelde herstructurcring, dan hoeft het voor mij niet ~. Hoe hij over de hestaande onderwijsstructuur dacht. kan men afmeten aan de verklaring: '00 Tegen de jaarlijkse verloting van een aant a1 wettelijk beschermde doctorandustitels zou ik geen belwaar hebben ~. nmiddels werd aan de meeste Nederlandse universiteiten en voor vele faculteiten een "numerus fixus ~ inzake studentenaantallen ngcvoerd en het inschrijvingsgeld is eenvormig op 1.00{) gulden ( fr.) gebracht, Van wezenlijke onderwijshervormingen kan amper sprake zijn. ARHUDSMARKT De «numerus fixus ~ is ingevoerd zonder onderzoek van de arbeidsmarkt. De enige faktor waarmee rekening werd gehouden. is de opleidingscapaciteit van de universitaire instellingen. wat impliceert dat men van een statisch maatschappijbeeld is uitgegaan. Praktisch heeft dit voor Nederland bijvoorbeeld tot gevolg dat men over afzienbare tijd met een massaal overschot aan sociologen en psychologen en met een groot tekort aan huisartsen zal te kampen hebben. Daaruit volgt dan weer de onder- en de overwaardering van bepaalde diploma 's, werkloosheid bij universituiren en overbelasting in bepaalde beroepen. Concreet ook nog: wanneer een land bv een tekort heeft aan huisartsen zullen deze geneesheren met een teveel aan werk vlugger d'án normani hun patiënten naar collega's-specialisten verwijzen. die logischerwijze ook andere tarieven aanrekenen. Hoewel de numerus cluusus in België nog niet werd ingevoerd - en minister Clacs maakt zich sterk dat zulks nooit zal gebeuren - zouden de gevolgen ervan ongeveer parallel lopen met deze in Nederland. CENTEN Van regeringswege is altijd ontkend dat er enig verband bestaat tussen de verhoging van let universitaire inschrijvingsgeld in België en bij onze noorderburen. Feit blijft dat de demokratisoring van het onderwijs die stilaan op gang kwam. daarmee een felle deuk heeft gekregen. De :WO miljoen aan meerinkomsten die met de verhoging zullen geïnd worden. betekenen niets in het budget van Nationale Opvoedins en de indruk ~wordt gewekt dat de e ~ universiteiten uitsluitend voor de bcgocdc klasse bestaan. Erkend moet worden dat beursstudenten niet door de maatregel getroffen worden, maar de voedingsbodem voor scepticisme is gelegd. Niemand kan bovendien verzekeren dat de regering morgen geen Koninklijk Besluit laat verschijnen dat een crescendo op het K.B. van 4 augustus 1972 zal zijn. OVERBEVOLKNG n ons land is de studentenbevolking op tien jaar verdubbeld en de sommen. aan het universitair onderwijs besteed. worden met het jaar astronomischer, Een student kost aan Vadertje Staat tienduizenden franken en de uniwordt er geloot onder de overblijvende aspirant-studenten. Nuchter bekeken wil dit zeggen dat bijvoorbeeld iemand die geen 75 t.h. haalde in het middelbaar onderwijs wegens gebrek aan talenfeeling. maar anderzijds geniaal veel aanleg heeft voor Scheikunde, vier-vijf jaar achter elkaar pech kan hebben bij het uitloten om dan hoogst waarschijnlijk nooit meer aan studeren te denken. Bovendien zullen het niet de minst-begoeden zijn die zich kunnen veroorloven jaren achter elkaar aan een loting deel te nemen, en het zullen ook zij niet zijn die naar België komen studeren. En ons land is ook al geen paradijs voor vreemde studenten meer, want elke universiteit mag slechts 5 t.h. vreemdelingen toelaten op het totaal aantal Belgische studenten die het vorig academisch jaar bij de instelling waren ingeschreven. Deze maatregel werd genomen... met het oog op internationale uitstraling! Uit Nederland en Gent zijn alleen nog maar rellen gemeld in verband met de zopas door beide landen getroffen reeksen van beslissingen op universitair gebied. Het afkopen van loten wordt misschien de volgende stap. Zo blijven in Nederland de rijksten dan ook.le verst ndigstcn, Onze ~ internationale uitstraling ~ is ook niet arm, maar wel iets dommer: die stu- Numerus Clausus vcrsneuen kunnen de toevloed van studenten amper opvangen. Mede door het grote aantal mislukkingen in het eerste jaar, wordt thans overwogen het maturiteitsexamen uit de kluchtige sfeer te halen. Dit houdt niet alleen de erkenning in dat dit examen steeds een grote flop is geweest. Erger is dat zo'n proef bewijst hoe weinig efficiënt het middelbaar onderwijs functioneert. Daar is het immers dat de preuniversitaire selectie vanzelfsprekend zou mocten zijn. Aan het middelbaar onderwijs wordt gedocterd met het creëren van sporthumaniora's. de afschaffing van het geschiedenisonderwijs en ander fraais, maar het percentage mislukkingen in het eerste universitcitsjuar blijft stijgen. Om de overbevolking in te dijken, heeft minister Claes het nodig gevonden om nu eens te zeggen wie wel en wie niet als student kan beschouwd worden. Het K.B. hierover weert hoofdzakelijk een reeks van buitenlandse studenten, want de «numerus fixus» in andere landen drijft heel wat studenten naar Belgische hogescholen. LOTERJ Wie komt in Nederland in aanmerking als student van een bepaalde faculteit, wanneer deze faculteit bijvoorbeeld de numerus clansus van 500 heeft? Zij die zonder moeilijkheden in aanmerking komen - mits betaling vaü.oot) gulden inschrijvingsgeld - zijn allc studenten die het middelbaar onderwijs verlieten met minimum 75 t.h. van de punten. Vervolgens wordt de voorkeur gegeven aan personen die hun militaire dienst hebben volbracht en wanneer er dan nog collegestoelen vrij zijn, denten haalden geen 75 t.h. in het middelbaar onderwijs. GERUST GEWETEN De Nederlandse regering heeft thans een gerust geweten. Psycholoog De Groot heeft in een rapport ter attentie van de regering namelijk gesteld dat elk land slechts een heperkte intelligentievoorraad heeft,selectie dus verantwoord is. emands intelligentie zou bovendien erfelijk bepaald zijn. Dit wil zeggen dat. wanneer een bepaalde groep mensen - de blanken in Zuid-Afrika bijvoorbeeld - de macht heeft (met geld bijvoorbeeld) zich zelf als verstandig te laten doorgaan, die bepaalde groep ten eeuwigen dage het verstandigst blijft. Op maatschappijen zoals Nederland en België toegepast, wil de theorie van De Groot dat alleen de meestbcgoeden intelli- ~nt kunnen zijn, want vroeger studeerden alleen zij waarvan de ouders universitair onderwijs konden betalen. Het regeringsrapport van De Groot is een monument van sociaal onrecht en latent racisme. n hoeverre er rekening mee gehouden wordt. is onbelangrijk, omdat er in Nederland toch al een numerus clausus is ingevoerd die niets met demokratisering van het onderwijs te rnaken heeft en even weinig met een verantwoorde selectie. Het rapport sust alleen een slecht geweten. waarvan de schaduw tot bij ons reikt. tot in Belgische regeringen die de sterke neiging vertonen de universitaire problemen vanuit een zelfde gezichtshoek als in Nederland te bekijken. P. SCHUYTEN zie vervolg blz. 11) 6

10 DEMOKRATSERNG (HOGER) ONDERWJS: Het masker is afgeworpen. De regering en meer bepaald de partijen die ze vertegenwoordigt, hebben hun triestig beleid nog wat kleur gegeven. De adjektieven «sociaal ~ en volks" staan in schrille tegenstelling met de recente maatregelen op onderwijsgebied. En indien het nu alleen die wansmakelijke (meer dan) verdrievoudiging der collegegelden was... Daarbij komt echter nog de stijging der spoortarieven (juli '72). of meer algemeen: de pijlsnelle stijging van de levensduurte, de door de regering opgejaagde inflatie. Voor de universiteitsstudent uit de middenklassen wordt het onhoudbaar. Waar vroeger universitaire studies voor geprivilegieerden uit begoedc middens waren voorbehouden, kregen sedert een tiental jaren ook «de anderen ~ in theorie de gelegenheid naar de universiteit te gaan. Studiebeurzen zouden één der grootste handicaps - de financiële - tot ecn minimum herleiden. n principe moesten die beurzen de kinderen uit arbeidersmilieus en lage middenstand in staat stellen mee naar een academische graad te dingen. n principe... Zelfs vóór de rampzalige «bezuinigingsmaatregelen) (voor wie? waarvoor?) bleef het peil arbeiderskinderen op de campus beperkt tot het praktische absolute minimum. Beter verging het weliswaar de telgen van bedienden, kleine handelaars, enz. door o.a. lagere collegegelden, 4: gratiss onderwijs, af en to.. elfs een~(mager) diebeursje, maar proportioneef kwamen die toch ook al te weinig aan hun trekken. Een verklaring duarvoor? Gedeeltelijk kan die wel aangewezen worden. Op de eerste plaats is het niet zozeer de financiële toestand van het gezin op zichzelf (wel een uitvloeisel ervan) die bepaalt of de jongeren kans rnaken om naar de universiteit te mogen en te kunnen gaan. Jongeren uit intellektueel ontwikkelde families (veelal samengaand met welgestelde) zijn reeds bevoordeeld van het ogenblik af dat het lager onderwijs wordt aangevat. Het taalgebruik in het gezin alleen al kan doorslaggevend zijn. Zelfs de klassamenstelling in het middelbaar onderwijs (humaniora, technisch. handel,... ) is niet meer evenredig met de bcvolkingssamenstelling. n de tweedes en eerstes van de humaniora is het percentage arbeidskinderen zeer gering. De omgeving stimuleert of remt de ontwikkeling, of beter de opties op studiegebied van de jongere. Een 12-jarige die in de voorbereidende klassen 70 t.h. behaalde. wordt in arbeiderskringen naar het technisch onderwijs gezonden, in andere kringen naar de humaniora. De vraag blijft voorlopig open, of het Vernieuwd Sckundair Onderwijs {VSO) slechts die leeftijd van 12 naar 14 zal doen verschuiven of werkelijk verbetering (c= dcmokrutisering) zal brengen.. En dan de studiebeurzen zelf. Daar wordt - terloops gezegd - nogal kwistig m ~~ omgesprongen. vooral voor bepaalde buitenlandse studenten. Een gezin waar de werknemer 2 personen ten h~~te heeft, mag slechts een inkomen van ong fr.i'larlijk~ hebben ( fr.v'muand) om recht te hebben op een studiebeurs. Een zelfde verhouding wordt doorgevoerd bij meer personen ten laste; er is enige matiging voor gezinnen waarvan de inkomsten dat maximum met enige duizenden fr. overschrijden (mits aftrek op het beursgeld uiteraard). Alle overigen zijn in de ogen van het ministerie van. lationale Opvoeding «welgesteld. en worden verondersteld met gemak alle soorten studies te kunnen bekostigen. Stijgende levensduurte. reële kosten. sociale omstandigheden: voor de regering zijn ze onbestaand. En er is meer. wraakroepend bijna: België is het land van Koning Belastingontduiker. Zo wordt het mogelijk dat kinderen wier ouders een reëel jaarinkomen van een half miljoen en meer genieten, via een «bijgewerkte. belastingaangifte nog in aanmerking komen voor een studiebeurs... en ze dikwijls nog krijgen ook! Er bestaan nog meerdere truuk jes, zoals studenten die na faling in een stc kandidatuur, gewoonweg naar een andere fakulteit overschakelen en daarvoor weer een (nogal) fors bedrag gaan opstrijken. Ondertussen krijgen studenten die b.v.in de ste licentie tegenslag kenden (maar desondanks toch reeds bewezen hebben voor universitaire studies geschikt zijn) voor het gedubbelde jaar helemaal niets, hoogstens een lening van de universiteit! Geen wonder dal dank zij dit alles verscheidene beursstudenten in dure sportwagens rondrijden. Het is niet zo gemakkelijk te schatten hoeveel een universiteitsstudent jaurlijks kost. Een kotstudent uit de Rechtsfakulteit vergt zo'n 50.0,1>0 fr. (huur v.e. kamer. voeding. ver- - plaat. ing,' curcus. en. \'0 ken. jn~tnrijvlng): waarbij niet eens kleding, de week-ends thuis en de vakantieperiode worden gerekend. Onnodig op te merken dat een student in de geneeskunde heel wat meer behoeft. - Na die allesbehalve afgewerkte dernokratisering van het universitair onderwijs gaat men langzamerhand al het 4: verworvene. tenietdoen. De wedloop der prijsstijgingen en belastingverhogingen. gepaard gaande met een extrabetaling der inschrijvingsgelden met bijna fr., zullen voorzeker de gezinnen beneden de bevoorrechte lagen der Belgische samenleving afschrikken om hun kinderen aan de universiteit te laten studeren. Nadat de opperlagen (qua financiële toestand) wat werden aangedikt met «nieuwe rijkcn s uit partijen met zegezegde sociale opties (CVP en BSP),. dank zij dikwijls onverantwoorde benoemingen, wil men terug naar een feitelijk kastesysteem. ENKELE CJFERS het Staatsblad van 26 augustus 1972 verseneen het Koninklijk Besluit van 4. 8 dat o.a. het volgende inhoudt: * de inschrijvingen op de rol worden van 100 fr. op 360 fr. gebracht; * de colegegl"lden worden van fr. naec fr. verhoogd, de beursstudenten blijven fr. betalen: * de examengelden stijgen van 300 fr. naar fr. Deze cijfers zijn in feite minimwncijfers 1'11 gelden sleelus voor de VUB. de RUG. het RUCA en cfto UA a'ls 1('derlandstallge inrtchr.lng<q'l; t'ldets betaalt men l10ff meer. SC Het geld waarmee ten behoeve van de honderden (overbodige) plaatsjes in de ministeries wordt gemorst - om niet andere verspillingen op te sommen - dient gerecupereerd via «bezuiningen s, Bczuiningen te betalen door belastingbetaler en student. in de hoop dat het aantal studenten zal dalen. Wat hetrelt de vreemde studenten rijzen dan nog andere problemen. Kwaliteitsverbetering van het onderwijs komt helemaal n.ct ter sprake. De geplande verzwaring der maturiteitsexamens en die verhoogde collegegelden hebben slechts tot doel minder afgestudeerden te bekomen. Een verkapte numerus clausus (binnenkort misschien zelfs niet meer vcrkupf l) verbergt een andere tekortkoming van de overheid: het gebrek aan ufzetrnogelijkhcdcn. Daarenboven blijkt dan meermaals dat een partijkaart van groter tel is dan een akudemischc graad. Werkloosheid. ook fel aangevoeld door universitaircn, is dan weer voor een groot deel het gevolg der hindernissen die de «grote vakbonden. en de ermee verwante partijen in de regering een expansie van onze nationale economie in de weg leggen. Daarnice is de kring rond. De huidige bewindsploeg - kampioen in het heden ken van uitvluchten - deinst zelfs niet terug om de student. van groot belang voor de economische en dus ook sociale toekomst van het land, te degraderen tot een parasiet van het Belgisch leg;r hel astingbetalcrs. De echte parasieten, daarover wordt gezwegen. Wat kan aan dat alles verholpen worden? De regering-die-men-nog-moet-vinden zou de economische en soci le politiek eens mogen herzien. de belastingontduiking eerlijk en humaan (niet uitsluitend het «kleine grut s ) bestrijden, het beurzenstelsel hervormen, het aantai onderwijsnetten (nu reeds 5. een misplaatste luxe) herleiden tot één enkel, iets doen voor kwaliteitsverbetering van het systeem en. last but not least eens opzoeken wat ware dcrnokrutisering betekent. ndien vanaf het eerste leerjaar éénieder nu eens met gelijke k a nsen zou starten, zou dat geen sociale rechtvaardigheid heten? R01111." J'1: RSC1Ul: Rl: N voorritter a.i. Belgisch Liberaal St ud«11tr 11ver boni De netto bolastbare in:tolm:': en voor tocker.ninz van studiebeursen zijn voor: _ een alteenst aande kandidaat r.: _ een gezin met een persoon ten laste ïr.: -- een gezin met twee personen ten lastr tr.: - een gezin met drie personen ten laste r.: - een gezin met vier personen tcei last2j<'.l26 rr.: verhoogd met fr. per bijkomen:lt> persoon t~ a..,tt>. 7

11 !PLURALSME: Belastingen DALOOG OF en vvege.n, ZOUTLOOSHElD., gebre~.kl~e =-~..=...~~ "':.T.::.: vergehjklng.....:::...; tiel i ~ te tel- _ ~ pdj ia _ Nu blijkt dat de staat een trole, aan de strijd tegen de lucht- 1 eelt lene _.Wie ze e&. Alle poltieb pariijen rae 111 1ie'..-uet~"" zwaardere belasting wenst te hef- verontreiniging. De auto heeft onze de Cl'P -, sjd plandsüllclll. plarallane He'- een e- fen op de auto's, op welke wijze steden tot grote pattiogs gedegra- ~ de np der ulboa- velulkwelltle.aluaaos op ladpft..1_- ~t. dt 1 t dec d, De 'ale"..l _e kwalijk ~ Wll uu.., wor weer overa me r C SOC pnjs» van Ul tj lid eek wel ~ deelt tenaija _ kracht geprotesteerd. Daarbij duikt auto is merkelijk hoger dan de beeft O'R' eed...n. Ua- '* p_usme te erea. De re- regelmatig de overweging op dat prijs der wegen. rn. plarallsme, waardeer -- a oos laa4 beeft te de huidige aanslagvoeten ruim vol- Wat voorafgaat is geen antwoord ia "'r rallpn tenet Dil met ééa waarbetd, de doend.. als h b d r; d de 't all Gl ~ ~ die 00.a.e- _ e Z1JD men un op rengst op e opmer~ at staatsw - dat men _.. _ _t...:. -:. afweegt tegen de kosten veroor- gaven niet altijd produktief zijd. de ~ Uuar alet bet- ~nlee Mft te zaald door de aanleg en het onder- De openbare uitgaven zouden inmaal verloeellem. ap-w verweer -.e&ea ea&- houd der wegen. Het komt ons derdaad evenveel nut moeten af- Wat loadt d&pwame 111f wtüeled tepll der QdrDre- voor dat deze vergelijking hoogst werpen als wanneer zij gedaan 11ft lrad - Mi e- rfbed, een te aqe srijd l"lrlri... ou di ~ d d de bel. be al dj. dm - W. t een epa waaritdd op onge ---& S, onv e g en tout, wer en oor astmg t er da' het coed.taat eb Dtelli&'eat pai om etluaclle pr.w- naderbij beschouwen. overheid ten deel valt. en die het a_doet. liet ~ de dra- waar.ntrent de kerk nullkaal... di k d. al iid be pi' ere va. _ïvlwt eg stelllllc nam en waarvan ae- De dee die aan de bass van de ent er en, met uj naar - Uea&a1janD peuc dnan te.."ed. v--a wa. bet Laten wij een en ander van ietwat zelf. Dat is de delicate taak die de elke. dmhtllllhl van...u.-... kan betwa&egdat de 1'1- vergelijking ligt is duidelijk deze: horen wordt vervu!d. Vanzelfsprewil die belde 111 eed loyip de kedlelijlle bep&lbare. overal waar het mogelijk is dienen kend hebben al die wtgaven een odtwikkelde maatacb&pplj Diet voor Whzeif als biddend _D- belastingen te worden vervangen parlementaire, provinciale of gekwijt? del, worden de &,evoeu(heded... t liik d heid ha: ld PluraUame kan,etlaebte- weer op de splta pdreven. door retributies, M.a.w.: edereen meen e.j e meer. er Cl ge. aa. ' ooeheid DjD. lddieder Bet!an- De vrljzindtl'e ervaart dan dient de prijs te betalen van het- maar die vaststelling houdt met in p!. dled' pijvenl voor deolo- vaak vanwege de plevlge eed geen hij krijgt. Een gezond econo- ~at de afweging van nut en?ffer rlen. rellpes, visies en.tadtl- ejcenaardi,e ojllltellin&'. Dezena- 'misch beginsel kenmerk van de inderdaad volgens economische punten kan men deh rustt, melljk dat het pluralisme VaDde k. ' T.,..., b d vermeien ijl eed pesteujke «dol- vrijzlnnl,e erin dient te bestaan mar teconom e..a.v. de pnve- pnncipes Sge CUT. et! fa&'diedte-; _aroduoullej deze ethlscbe problemen on,e- goederen wordt het in principe ~enslotte nog d~ze bcmcrking : Ueh mmen WpalJeD om een moeid te l.aten om de plovip te toegepast, maar in de overheids- ndien de staat inderdaad over dee acherp te stellen wandeer onb:len. sector is het veel minder gangbaar. meer inkomsten wil beschikken, Diet meer n competitie treedt Dit was een sleer die o.m. tlj- N' " t hi t ht 't t k met een andere f Zodra de hou- dens de bebandelln, van de let alleen omdat de prijs der moe J.. rac en U e ma 'en op clilllen e_ de verhoudingen en ethiaehe problemen op het PVV openbare goederen moeilijk meet- welke Wjze dat de gemeenschap de openbare ed private baddela- kod''e8te BlaDkenberp Daar baar is, maar ook omdat men het minst pijn doet. Als de autowijze allen no&,prapnauscb ZJD voor k_m en de zuivere arro- aanvaardt dat de overheid hier een mobilisten cr niet voor willen op- s e~e geestenskwellng overbo- mentatle van de plovl,e en de.... d di, en de ntellectuele luiheid vrijzinnige visie op deze proble- sociale taak heeft. De njken moeten draaien, dienen.an ere bronnen wijsheid. men ontwrlcbtte. betalen voor de goederen die de aangeboord. Vermits nu alle Belgen Er la een pluralbime dat ban- Bet is een sleer die WelU. ebt overheid de armen ter beschikking automobilist zijn, kan het niet andil'e berekeninc s. Het kan voor nor s~rker n~r voor zal ko- stelt. Een openbaar park is er voor ders of dezelfden zullen de vereen relre de vermomde maar men wanneer tijdens de komen-..., bel' b 1 meest rendabele apostolaatsme- de maanden n de partijen et, diegenen die geen privé-park heb- hoogde astingen eta en.. De &bede djd. Het kan voor een evenmeel op weuelijk vlak uit ben, maar het wordt door de rijken weerslag ervan op de econorruc zal politieke partij de red~oomde de terearestelde vkles over de- betaald. quasi-identiek zijn. Alleen de autoweg zijn naar stemmenwmst en ze deukate problemen een mo- Dat men nu inderdaad wel de mobilisten bon den zouden een machtspartcipate op korte ter- rlll8 vivendi zal moeten ~til- pluim op hun hoed mogen steken. mijn mnder dat de kie3ler DO«leerd worden, dat bet reëel plu- weg van de retributie opgaat, is ooit weet _Ut beleid hij heeft ralisme van od31em_tsebapplj logisch, omdat de belastingen ons G. ROMBOUTS tracllt.en te steunen. eerbedict. anders boven het hoofd groeien en lic. ecor. Er kan ook een pluralisme Voer de parujea en n het bestaan dat,eestelijke volwas- bij1loddervoor de Vaa_ PVV ook omdat op die wijze de overheid senheid, werkelijke vrijheid van zou de verleldd, &TOOtkunnen veel beter de wensen van de bur- HALVE EEUW KNDEREN denken, eerlijke dlaooc ijl open ujn de dlskusllleuit de we, te gers te weten komt evenals de omkonfrontatie la. pan. Men :aal oqetwijfeld in vang van het offer dat zij bereid GELUKKG MAKEN Een pluralisme dat zowel ver- die zin arrumeatered vanuu de draapaamheid s ijl de erked- zo,enaamde elektorale opportu- zijn te brengen. ~Kindergeluk :) bestaat 50 jaar. Dat nlq van de andere overtuipng nlteh die spljt&,,enoe, meer Toch is de algehele vervanging wordt gevierd in samenwerking met als reestelijke.umalalls tot de op ndrukken wordt gebouwd van de belasting door de retributie opbouw van de elren overtul- dan op deeelijk ondenoek, ook enkel mogelijk in een bestel waarin gin,. De opbouw van een ver- bij die bevolkinprroepen die billiik. k d ling. enlrln" een partij, een bewe- men er eventueel kan mee win- een J e 10 omstenver e S rln, op een derptjk pharallabe nen en die miacllien bel.anrrlj- gerealiseerd. Bovendien zal voor de vraact moed en eerlijkheid, eed ker Djn dat bet eventueel ver- verstrekking van zaken als veiligvoortdurende geestelijke idapad- lies. heid en recht bezwaarlijk ooit de nln&, voor de opbouw van de Wij blijven vad ldejidcdat belasti k d af -,-n ov-rtul"'-, met nbouw e astmg unnen wor en ge- ~ ~ ~ i~ ten V1 liberale pluralistivan een 1''0te relatlvlteltszin sche bewqin, veel ruimere po- schaft. naast een poshleve verdraar- litleke kansen heeft Mdra :e Aangenomen dat de afweging zaamheld. een waarderil' - h_r (ftoofwaardi(held op elk van nut en offer ook voor openelke afwijkende medijac. van dne drie hoofdidpn be- b d be h. D_' s on-'w'''eld een der are goe eren te trac ten S, a"",".-"..,...-.ij8l. Er zijn mmers, dachten 1 d f d Hjt pluralisme dat noh ijlbedt wij. in V1aanakren veel meer blijft in ons geva e vraag 0 e ijl de diepste be.leun, en de derplijke liberalen. tie e- afweging op de belasting op voerljeste Vadltle van het Uberalls- reetlevcn van de poutiele for- tuigen, op de autoverzekering en me. matle laten vermoeden. op de benzine, moet gebeuren Bij ie beaw tie libera- Lepartij. die terenover eedstrij- M. VaD der Brurren tegen de kosten van de wegen. deod. klerlkalien noodpdwnl- Natuurlijk: niet. Want de prijs die rea anillleraaal re.eest. Directeur eoirdillatieeedlrum de auto de gemeenschap kost, is in eed thans Vlaamse PVV die voor liberaal -cukareel veel hoger. Men denke b.v, aan voor Jeevi'e _ vrljdjualpn beleid. het groot aantal rijkswachters en agenten. aan Je technische con- het c Koninklijk Verbond van de Vlaamse Toneelverenigingen;p op dinsdag, 7 november om 20 u. in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg te Brussel. Robert Thomas' komische thriuer «Dubbel Spel,. wordt opgevoerd door het c Reizend Volkstheater - in een regie van Jan Matterne. Kaarten voor deze feestelijke toneelavond kunnen bekomen worden in de burelen van «Het Laatste Nieuws :P, Em. Jacqmainlaan 105, te Brussel, tel. 02/ , uitbreiding 295, evenals bij de h. Rongé, Moderne Wijkstraat 17, te Brussel, ot door storting op per. nr van het Kon. Verbond van de Vlaamse Toneelverenigingen van Brussel (op strook vermelden hoeveel kaarten gewenst zijn). De prijzen der plaatsen bedragen 80, 60 en 40 tr. Voor groepen die vooraf bestenen. wordt een prijsvermindering van resp. 15 en 10 tr. toegestaan.

12 Van belang (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent Stoïciin Eyskens Niets kan premier Eyskens nog beroeren! De premier oordeelt dat de staking van de zelfstandigen neerkomt op een verzoek tot belastingverhoging. «Het geld moet toch van ergens komen» meent de h. Eyskens. nsinueert de eerste minister dat hij de bijkomende BTW die de middenstanders vooralsnog weigeren te betalen zal recupereren met de «aanpassing» van de rechtstreekse belastingen? Anderzijds vindt premier Eyskens ook geen graten in het ongunstig advies vanwege de Raad van state in verband met het Voerontwerp, omdat de regering er nog geen weet van heeft, vermits het ontwerp nog in de Kamercommissie zit... Ook het zo fel besproken artikel 107 quater doet Eyskens niet bewegen. Volgens de premier roept het geen fundamentele problemen op, ofschoon de gewestvorming volgens het nieuw CVP-plan radicaler dient te geschieden dan voorzien in het regeerakkoord, waaraan de socialisten zich zo krampachtig vastnagelen, omwille van het nog wat in stand houden van de schijn-eenheid in de BSP. (Leburton blijft ervan dromen premier te worden ). G. Eyskens, de man wiens imago verleden jaar nog onontbeerlijk was om het vertrouwen van de kiezers in de CVP te stellen, overtuigt niemand meer! De herhaalde sibillijnse uitlatingen ver wek k en daarenboven de indruk dat het de Leuvense professor nog maar weinig deren kan. Eyskens is het kennelijk beu! Vogelvanger Cools Vice premier Cools heeft op een manier, een Waalse kemphaan eigen, gereageerd op de berichten als zou hij van de opheffing van het vogelvangstverbod een voorwaarde hebben gemaakt om maatregelen ten gunste van de zelfstandigen te aanvaarden. De vice premier betoogde dat ook hij voorstander is van de bescherming van het leefmilieu, maar dat alles zich niet mag beperken tot het weinig omvangrij k terrein van de vogelvangst met netten. De h. Cools wenst dat maatregelen g e t r 0 f f en worden voor het globale probleem rond de bescherming van het leefmilieu. Dat klinkt wel niet erg overtuigend, maar is al bij al een verklaring waarmee men alle kanten op kan. Gedreven door oncontroleerbare Waalse driften voegde vice premier Coolsechter aan zijn mededeling toe : «als men alle besluiten moest treffen, die nodig zijn ter uitvoering van een internationale conventie, dan zou men tijd tekort komen». Tot zulke uitlatingen laat een vice premier zich verleiden onder druk van een sterke vereniging van va. gelvangers uit Flémalle- Haute, waar vice premier Cools... burgemeester is en voorzeker erelid van voornoemde sterke vereniging. Moest men niet weten dat de h. Cools Belgische vice premier is en dat Flémalle-Haute een Belgische gemeente is, zou men dit verhaal zonder meer als een situatie uit één of ander ontwikkelingsland aanzien. Helaas kunnen zulke dingen zich ook nog in België voordoen, omdat zelfs een vice premier anno 1972 meer belang schijnt te hechten aan eng regionaal electoralisme, dan aan de internationale reputatie van zijn land. Simonet in schiifies e schijfje : de regering beslist de benzineprijs te verhogen met ongeveer 1 fr de liter en blokkeert terzelfdertijd de benzineprijs (alleen mogelijk in België) ; 2de schijfje : de petroleummaatschappijen verzetten zich tegen de beslissing van de regering, omdat hun winstmarge vermindert in weerwil van de prijsverhoging (ook een Belgisch curiosum). Resultaat : aan de benzinepompen heerst een nooit geziene prijzenchaos. Voor één en de- zelfde liter benzine kan men zowat 5 verschillende prijzen betalen; 3de schijfje = de minister van Economische Zaken maakt zich sterk en bedreigt de petroleummaatschappijen met sancties. Praktisch komt het erop neer dat de minister de verdelers, de economisch minder sterken, tussen hamer en aambeeld plaatst. (voor wie nog twijfelt Simonet is socialist) ; 4de schijfje = de petroleummaatschappijen begraven de strijdbijl weer, zonder dat er vanwege de regering beloften werden gedaan. (dixit Simonet); 5de schijfje = de petroleummaatschappijen verklaren dat het wapenbestand slechts geldig is tot het einde van het jaar. Zulks houdt zoveel in als de aankondiging van een nieuwe prijsverhoging, ditmaal ten gunste van de petroleummaatschappijen; 6de schijfje = Simonet ontkent de verklaringen van de petroleummaatschappijen niet. Zijn gezicht is immers gered ; dat is het voornaamste. Voor nieuwe prijsstijgingen dragen de petroleummaatschappijen de volle verantwoordelijkheid. Tot zulk cynisch beleid komt men wanneer men socialisten à la Simonet laat betijen. Dezelfde Simonet die de BSP verzoekt naar «ziel te verzaken», inzoverre ze die nog bezit. Fraudebestriiding Op ziin Vlericks n een intervieuw aan Het Laatste Nieuws laat Minister van Financiën Vlerick zich als volgt uit over fraudebestrijding: «De mensen denken, dat de fraudebestrijding een «eenmalige» grote operatie is, waardoor men één grote vis vangt. Maar dat is het niet. Wij voeren een voortdurende strijd tegen de fraude door administratieve onderrichtingen uit te vaardigen, de controle te verbeteren, het publiek beter te motiveren enz.». Klinkt mooi! Zulks kan evenwel niet beletten dat de verbrui- ker het kind van de rekening blijft, want door toepassing van de «fraudebestrijding op zijn Vlericks» komt men o.m. tot de eigenaardige en bovendien onprettige vaststelling, dat omwille van het feit dat de herbergiers frauderen, de BTW op de dranken in de winkel en de dranken aan huis besteld van 6 tot 14 t.h. verhoogt. Zo wordt «fraudebestrijding op zijn Vlericks» vast geen geliefkoosd Vlaams gerecht. Maturiteit Tijdens een TV-uitzending verklaarde Minister van Nationale Opvoeding W. Claes dat hij een nieuwe maturiteitsproef wil. «Wat wij zoeken is een vorm in functie van dewelke de maturiteit kan gemeten worden om te zeggen of de betrokkene al dan niet kans op slagen heeft, dat is een nieuwe maturiteitsformule die de nodige garanties biedt aan de studenten». Wij zijn echt benieuwd welke toverformule er uit de ministeriële mouw zal geschud worden! Toch voldoet het ons te weten dat Minister Claes zowel de enumerus clausus», als het baccalaureaatsexamen verwerpt, in tegenstelling met zijn franstalige collega Hurez, die nog steeds oordeelt dat het te Brussel moet druppelen als het in Parijs regent. ~. Politieke koppelaars n het huidig Belgisch politiek keukentje. moet men het ene politiek gerecht aan het andere koppelen, wil men «politiek in» zijn. Zo koppelt de CVP de her zie n i n g van het schoolpact aan het definitief van kracht worden van het cultuurpact en vice premier Cools koppelt de eisen van de vogelvangers aan de verzuchtingen van de zelfstandigen. Alsof het spel op zichzelf nog niet walgelijk genoeg is, moet bovendien vastgesteld worden dat de politieke koppelaars zelfs niet erg kieskeurig zijn.