Kampvisum. paspoort voor een goed kamp. Groep. Groepsnummer. Tak. van. tot. Kampperiode

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kampvisum. paspoort voor een goed kamp. Groep. Groepsnummer. Tak. van. tot. Kampperiode"

Transcriptie

1 Kampvisum paspoort voor een goed kamp Groep Groepsnummer Tak Kampperiode Te van tot Foto: Goele De Beuckeleer We vragen je om dit Kampvisum zeker een maand voor het kamp aan je groepsleiding te bezorgen. Veertien dagen vóór het kamp moet dit visum bij de districtscommissaris (DC) zijn. Op die manier is er voldoende tijd om de kampvoorbereiding degelijk te bespreken.

2 Goede jacht en zonnig spoor Inhoudstafel Inhoudstafel 2 Goede jacht en zonnig spoor 2 Vooraf 3 Rol van groepsleid(st)er en districtcommissaris 3 De 21-jarige die gedurende het hele kamp aanwezig is 3 Je kamp in data -jaarkalender 4 Het kampprogramma 6 Hoe een origineel, fris kampprogramma bedenken? 6 Waar komen de leden in het scenario voor? M.a.w. de inspraak. 6 Hitte en aanhoudende regen 6 Nachtspelen 6 Chrimen 7 Totemisatie 7 Eco 7 Avonturen over de grens 8 Het aparte tintje 8 Papieren en formulieren 8 Tips 10 Veiligheid 10 Vuur 10 Hoogte 12 Water 13 Verkeer 14 Van ongemakjes tot erger 15 Verzekering op kamp 17 Wie is verzekerd? 17 Waar en wanneer is men verzekerd? 17 Wat is verzekerd? 17 Waarvoor is men verzekerd 17 Aanvullende verzekeringen af te sluiten via VVKSM 17 Info 17 Administratieve afhandeling van een ongeval 17 Wat te doen bij een ongeval of crisissituatie? 18 Kampplaats zoeken 19 Adressen 19 Checklist bij het zoeken 19 Het kamp financieel bekeken 20 Attesten en decreten 22 Water 22 Vuur 22 Bos 22 Interessante publicaties over kamp 24 Het kampmateriaal 25 Kampregistratie 26 Nuttige adressen en telefoonnummers 27 Contracten - Kampengagement zie middenkatern Goede redenen voor het kampvisum Beste leidster, beste leider, Waarschijnlijk geurt de lucht nu naar herfst of kraakt de sneeuw onder je voeten. Het kamp van voorbije zomer is nog enkel een zalige herinnering van zon en vrolijke spelen. Toch glijdt op dit ogenblik het Kampvisum door je vingers. En daarmee wordt jullie komende kamp toch al een beetje tastbaar. Met dit document willen we de takploeg op weg helpen om het kamp grondig voor te bereiden. Men zegt vaak dat een kamp het hoogtepunt is van een jaartje scouting. Maar een geslaagd kamp veronderstelt een goede voorbereiding door de leiding en de leden. Dit Kampvisum biedt een leidraad voor de duizenden scouts- en gidsentakken die jaarlijks in het binnen- of buitenland kamperen. We hebben het zo opgevat dat als je dit samen met je takploeg doorneemt, je alle elementen van een kampvoorbereiding tegenkomt. Dit visum belet niet dat je ook een map kan aanleggen met daarin een volledig uitgewerkte voorbereiding. Zo'n map kan, spelenderwijs onderweg, een nuttig geheugensteuntje zijn. Je vindt daarvoor in dit Kampvisum heel wat tips. Ook bij een groepskamp vragen we dat elke tak zich met dit visum grondig voorbereidt. We vinden het belangrijk dat er aan een kamp veel overleg voorafgaat. Overleg tussen de leidsters en de leiders, met de leden en met de ouders. Maar ook je groepsleiding en je districtscommissar(is)esse (DC) willen we bij dit gebeuren betrekken. Zij hebben soms een boeiende andere kijk op de dingen. Daarom vind je in dit Kampvisum, naast een pak bruikbare informatie en interessante ideetjes, ook een wat formeler luik dat we het "kampengagement" noemen. Ondertekening van het bijgevoegde model voor "kampeerovereenkomst" beschermt minimaal je rechten als huurder van een kampplaats. We verwachten dat er voor elk kamp in VVKSM een Kampvisum wordt gebruikt. Ook voor kerst- en paaskampen lijkt ons dit een zinnig instrument. We hopen alleszins dat het Kampvisum een stevige steun kan zijn om jullie stapsgewijs te helpen bij de kampvoorbereiding. Niet elk fragment van een kamp laat zich formuleren in zo'n document. Het getik van de regen op het tentzeil bijvoorbeeld. Of de eerste sprankelende ochtendzon op je vel. Kamperen moet je vooral lekker doen. Het is aan jullie om dit kamp te kruiden met frisse ideeën en leuke activiteiten. Droom alvast vooruit, naar een nieuwe kroon op deze jaarwerking: een bijzonder fijn kamp. Dat is wat we je toewensen! De verbondsleiding, december

3 Vooraf Rol van groepsleid(st)er en districtcommissaris Met het Kampvisum spreken we in de eerste plaats de leidingsploeg aan. We vragen hen het kamp goed voor te bereiden, er een boeiende bedoening van te maken, en de inspanning tot het einde toe vol te houden. De rol en taak van groepsleiding bestaat erin de takploegen te coachen en te begeleiden, onder meer aan de hand van de veertien richtvragen die je onder aan het kampengagement vindt. De rol van de districtscommissaris (DC) bestaat uit twee delen: 1. Een formele opdracht, namelijk nakijken of aan de formele vereisten om op kamp te gaan voldaan is. Hieronder valt: - het kampcontract - de verklaring van een 21-jarige (niet meer door de wet verplicht, maar VVKSM houdt eraan) - controle op aansluiting van de volledige groep bij VVKSM. 2. Een inhoudelijke opdracht, namelijk de groepsleiding begeleiden. Dit kan via het engagement van de groepsleid(st)er en via het gesprek over de richtvragen die de groepsleid(st)er met haar of zijn takken heeft doorgenomen. Een uitgebreid kampprogramma getuigt van een degelijke voorbereiding en biedt houvast tijdens het kamp; ook voor ervaren leiding. De 21-jarige die gedurende het hele kamp aanwezig is Sedert de meerderjarigheid door de Belgische wetgever is teruggebracht op 18 jaar, is de verplichting om een 21-jarige kampverantwoordelijke te hebben, uiteraard geen gevolg meer van de wet. Strikt wettelijk volstaat dus een 18-jarige. Nochtans belet dit niet dat binnen een organisatie zoals de onze strengere criteria worden bepaald. Zo hebben wij ervoor geopteerd dat de eindverantwoordelijkheid voor een kamp blijft bij een 21-jarige, die het hele kamp aanwezig is. Dit lijkt ons logisch: zonder dat de kampverantwoordelijke alle taken van GRL overneemt, is haar/zijn verantwoordelijkheid aanzienlijk, en in ieder geval merkelijk groter dan op door-de-weekse vergaderingen. Daarbij is een zekere ervaring en maturiteit onontbeerlijk. We vinden dit zeer belangrijk en willen niet dat 18-jarigen de volle verantwoordelijkheid van een heel kamp dragen. Indien de GRL kampverantwoordelijke is, is er geen probleem. Conform onze spelregels is de minimumleeftijd voor de GRL 21 jaar. Indien de kampverantwoordelijke iemand anders is, moet dit iemand zijn die in het lopend werkjaar 21 jaar wordt. Concreet betekent dit dat de eindverantwoordelijke van het kamp 21 jaar oud is of 21 wordt uiterlijk 31 augustus (einde van het werkjaar). 3

4 Je kamp in data - jaarkalender Op sommige formaliteiten staat een deadline, d.w.z. dat ze voor een bepaalde datum in orde moeten worden gebracht. Ziehier alle formaliteiten op een rijtje. Overloop ze geregeld tijdens het jaar en zet een kruisje wanneer iets in orde is. voor een groepskamp: gebruik per tak een apart Kampvisum. voor een trekkamp: gebruik één Kampvisum, maar voor elke kampplaats een aparte kampeerovereenkomst, je kan kopieën verkrijgen op het nationaal secretariaat. voor een buitenlands kamp: zie blz. 8 September Vóór 1 maart Vóór 1 juni Wie tenten via de Uitleendienst Kampeermateriaal van de Algemene Dienst Jeugdtoerisme (ADJ) wil aanvragen, kan formulieren en reglement opvragen bij de groepsleid(st)er of bij VVKSM. Zo snel mogelijk opsturen naar VVKSM, nationaal secretariaat samen met een kopie van het kampcontract. Kampeerovereenkomst laten invullen en ondertekenen door de eigenaar van het kampterrein. Indien de eigenaar zelf een overeenkomst voorstelt, kijk dan na of dit alle elementen van onze overeenkomst bevat. Zie middenpagina. Neem contact op met de houtvesterijen i.v.m. toegankelijkheid van bossen. Zie pagina23. Ga na welke subsidies er bestaan in je provincie en gemeente via dienstverlening naar jeugd - via subsidies - via subsidiesindex Attest drinkwater aanvragen via de kampeigenaar. Zie pagina 22. EHBO-koffers aanvragen. Zie pagina 26. Indien mogelijk de kampplaats bezoeken tijdens de paasvakantie. (en boswachter + gemeentehuis opzoeken) Blanco formulieren extra verzekering aanvragen bij VVKSM. - OMOB-assistance: repatriëring van personen en/of voertuigen - omniumverzekering voor eigen voertuig - verzekering van gehuurde voertuigen (busjes) - verzekering van groepsmateriaal, materiaal van derden en - persoonlijke voorwerpen - tijdelijke verzekering voor foeriers en eventueel extra leiding bij VVKSM Voor meer info zie pagina 17. 4

5 Ten laatste 1 maand vóór het kamp Ten laatste 14 dagen vóór het kamp Vrijstelling van stempelcontrole in orde brengen: formulier Onbezoldigde medewerking vzw (C45b) afhalen bij vakbond of hulpkas en laten invullen op het nationaal secretariaat. Adressenlijst deelnemers maken. Neem veiligheidshalve nog eens contact op met de eigenaar. Gesprek tussen takleiding en groepsleiding: zie richtvragen onderaan kampengagement (zie middenpagina). Stel een lijst van adressen en telefoonnummers samen waarop de ouders tijdens het kamp te bereiken zijn. Laat de medische steekkaarten invullen, voorbeelden te verkrijgen op het nationaal secretariaat. Vraag van elk lid de SIS-kaart en enkele kleefvignetten op. De kaart en vignetten heb je nodig bij de apotheker, het ziekenhuis en andere medische contacten. Koop stafkaarten aan (verkrijgbaar via de Scoutsshop). Breng de EHBO-koffer in orde. Vraag aangifteformulieren voor ongevallen aan bij je groepsleid(st)er of groepssecretaris of, als die er geen heeft, bij VVKSM. Op kan je ze downloaden. Bij ongeval deze formulieren binnen de week naar OMOB versturen, adres zie pagina 17. Voor kampen in de Oostkantons kampbrochure aanvragen bij: Dienst voor Toerisme van de Oostkantons - Mühlenbachstrasse 2, B 4780 Sankt Vith Tel: Fax: Stel een kampbrochure samen met alle nuttige informatie voor de ouders. Kampvisum binnenbrengen bij de DC door groepsleiding. Kampengagement van buitenlands kamp opsturen naar VVKSM. Formele vereisten nakijken. 1. contract (kampeerovereenkomst) jarige 3. schriftelijke bevestiging dat de groep voor al zijn leden is verzekerd bij VVKSM (aanvragen op het nationaal secretariaat). Evaluatie van de kampvoorbereiding: gesprek tussen de groepsleiding en de DC. Samen overlopen van het uitgewerkt programma. Doorgeven van de coördinaten van je kamp aan het nationaal secretariaat van VVKSM voor Registratie van Kampplaatsen (zie pagina 26). Schriftelijke melding van risicoactiviteiten (speleologie, rots- en indoor beklimming, judo en karate) aan VVKSM (zie ook folder verzekeringen) zie pagina 17. Opsturen formulieren aanvullende verzekeringen zie pagina 17. 5

6 Het kampprogramma Hoe een origineel, fris kampprogramma bedenken? Voor het kamp te beslissen: Hoe wil je kamperen: onder tentzeil of in een huisje klassiek van snit, al trekkend, al werkend, op een boerderij, in de bergen of in een pand in een Parijse achterbuurt? Kies de formule: trekkamp te voet, per trein, per fiets; werkkamp; uitwisselingsproject of samenwerkingskamp (in 't binnen- of buitenland); groeps- of takkamp. Laat de kampvoorbereidingen van vorige jaren voorlopig in de schuif. Zoek een aantal bronnen bijeen die je kampprogramma kunnen inspireren: een (kinder)boek, een film, krantenartikelen, gebeurtenissen, boeken met spelen, verhalen... Je kan daarvoor ook gebruik maken van eenvoudige hulpmiddeltjes. Iedereen brengt bv. een voorwerp mee van de zolder. Je zet de voorwerpen op tafel en brainstormen maar. Tip: Breng vooraf een dag of een weekendje door op je kampeerterrein. De omgeving zelf kan een belangrijke inspiratiebron zijn: een kasteel, een ruïne, een personage uit de omgeving,... Overloop de lijst opnieuw en ga na wat bruikbaar is; wat een leuk idee is voor een spel, voor een tocht, wat je boeiend vindt als kampthema... Broeifase: lees het verhaal dat je gekozen hebt, ga dat kasteel nog eens goed bekijken, fantaseer voort op de gebeurtenis, lees er iets bij, verzamel documentatie rond het onderwerp... Zo kunnen de ideeën rijpen. Vandaag kom je op niks, morgen springen er twee, drie goede ideeën door je hoofd. Stel het kampprogramma samen. Overloop nu eventueel je vorig kampprogramma eens: ontbreken er wezenlijke dingen? Is er iets dat je over het hoofd gezien hebt? Uitwerking. Het geheim van een goed kampprogramma is met andere woorden dat je éérst goede ideeën zoekt en daarna het programma samenstelt. Maar een goed kamp zit 'em vaak ook in details. Voorzie dus tijd om alles goed uit te werken en het materiaal te verzamelen of te maken dat je nodig hebt. Waar komen de leden in het scenario voor? M.a.w. de inspraak. Je kan kiezen om je leden in fase 1, fase 2 of pas later in de voorbereiding te laten stappen. Met gidsen-verkenners kan je eigenlijk samen vanaf fase 1 beginnen. Met welpen/kabouters kan je, als je het goed organiseert, gerust vanaf fase 2 beginnen. Je kan er ook voor kiezen om alleen maar twee of drie activiteiten samen met hen voor te bereiden. Je moet hen minstens vanaf fase 4 betrekken (d.w.z. je geeft het thema op, bijvoorbeeld 'spel met water, stoelen en teddyberen'), anders is er niks aan. Hitte en aanhoudende regen Buiten kamperen betekent dat je zes of tien dagen leeft met regen, donker en zonsondergangen. Het kampprogramma is daar ondergeschikt aan. Het is beter een activiteit te onderbreken voor een heerlijke plenspartij of een schone lucht dan een plenspartij of een schone lucht over te slaan voor een activiteit die nog af moet. Een programma is er niet om door alle hitte en regenbuien heen gerealiseerd te worden. Van veel zon wordt een mens traag. Traag is heerlijk bij 30 Celsius. Van veel regen veranderen we in gezelligheidsdiertjes, keuvelend in pyjama doorheen de voormiddag. Je kan je er op voorzien, prettige, simpele regenspelletjes meenemen bijvoorbeeld. Of van de nood een deugd maken: na de regen een reuzegroot droogrek bouwen en je met alle natte kleren rond een vuur scharen. Hou wel je gezond verstand erbij! Uren in de snikhete zon spelen, wandelen,... is ongezond net als lang met natte, koude kleren rondlopen. Nachtspelen Kampavonden zijn unieke gelegenheden om kinderen en jongeren vertrouwd te maken met duisternis. Toch wordt de duisternis van een kampavond al te dikwijls gebruikt om angstaanjagende nachtspelen en activiteiten met gruwelijke misdaadscenario's op touw te zetten. Dit soort activiteiten, waarbij kinderen en jongeren bang gemaakt worden, zijn onverzoenbaar met de morele en pedagogische doelstellingen en waarden van scouting. Nooit zullen kinderen vertrouwd geraken met duisternis, als hun eerst in het donker grote angst wordt aangejaagd. De verbondsleiding keurt dat soort spelen ten zeerste af. Niet alleen omdat ze voor VVKSM en voor de betrokken leiding zware financiële en juridische gevolgen kunnen hebben maar ook omdat ze scouting een imago bezorgen van onverantwoorde en naïeve stoerdoenerij. 6

7 Het donker is op zichzelf spannend. Je hebt daarbij geen ontvoering of knalpistool nodig. De natuurlijke schrik die kriebelt in het duister biedt voldoende spanning om mee te spelen: snel stappen of traag wandelen in een donker bos, buskestamp bij maanlicht, dicht bijeen of ver uit elkaar stil liggen onder de sterren,... dat is het soort spanning dat deugd kan doen. Vergeet niet: - Nachtlawaai is in België wettelijk verboden tussen 22 uur en 06 uur. - Voldoende nachtrust is voor leden en leiding een must. Chrimen "Kom met een hart vol vrede, iedereen is een open huis. Kom met de taal van de liefde, kom en breng bloemen mee". Zo'n kampsfeer uitbouwen zal een droom zijn. Het zijn unieke dagen om op te komen voor vriendschap en solidariteit, voor meer eerbied voor de schepping en een natuurlijker leven, voor een speelse en creatieve levensstijl. Het is tot in de toppen van je tenen voelen dat leven en samenzijn heerlijk is. Kampdagen scheppen tevens heel wat kansen om ook eens anders samen te zijn. Nu niet om een spel uit te leggen of om afspraken te maken, maar om even stil te vallen. Verwonderd zijn door de natuur tijdens een ochtendwandeling en even bezig zijn met jouw binnenkant, genieten van vriendschap rond een avondvuur en zich laten raken door de ervaringen van anderen, vertellen en zingen van wonderbare dingen tijdens een kort en fris bezinningsmoment, of woorden van Jezus beluisteren en ze zelf proberen over te doen, een eucharistieviering die je zelf hebt voorbereid of samen met een naburige groep.... mogelijkheden te over om tot fijne en echte ervaringen te komen met kinderen en jongeren. In ieder geval de moeite waard om er wat tijd voor uit te trekken. Totemisatie Het geven van dier- en natuurnamen vindt zijn oorsprong in de traditie van Noord-Amerikaanse indianenstammen en sommige Afrikaanse stammen. Jonge krijgers werden genoemd naar het dier of natuurelement dat het beste met hun karakter overeenstemde. Daarvoor moesten zij in een zware fysieke of behendigheidsproef hun nut voor de stam bewijzen. Fysieke eigenschappen waren immers belangrijk om te overleven. Het stamleven had behoefte aan snelle, lenige en geharde stamleden. Het leven in onze moderne maatschappij maakt sociale en emotionele eigenschappen even belangrijk als fysieke. Een goedlachse of een solidaire natuur wordt in groep even hard gewaardeerd als een sterke rug of handvaardigheid. Totemiseren is in essentie een ritueel uitspreken van wat je als groep aan iemand waardeert, wat je als groep meent nodig te hebben van hem of haar. Een warme blijk van verbondenheid, van erbij-horen. Totemisaties hebben tegelijk iets warm, iets feestelijk en iets plechtig. De stille werkkracht of de aanhankelijkheid van iemand wordt heel even gevierd. En als er genoeg warmte omtrent is, kan er met de kleine kanten ook al eens gelachen worden. Vrienden onder mekaar voelen zich daar niet om gekwetst. In afgekookte studentendopen wordt het echter afstandelijk en denigrerend. Zie ook op bij de totemsnuffelaar. Eco Naast dit Kampvisum bestaat er ook een ecovisum en een milieuwerkdoos. Hiermee willen we jou oproepen om stil te staan bij je manier van kamperen. Als scouts en gidsen dragen we "zorg voor de natuur" hoog in ons vaandel. Door ecologisch te kamperen geven we deze bezorgdheid vorm. Zowel in de doos als in het ecovisum vind je ecologische kampregels. Als tak of groep kan je zelf kiezen hoeveel van deze regels je wil realiseren. Je kan in kleine stapjes evolueren naar een ecologisch kamp of in één keer voor de grote omschakeling kiezen. Wil je je als scouts- of gidsengroep of als tak ecologisch verantwoord opstellen, bel dan naar het nationaal secretariaat: en vraag het ecovisum aan. Het wordt je zo snel mogelijk gratis toegezonden. De milieuwerkdoos kost 9,91 euro en is verkrijgbaar in de Scoutsshop. 7

8 Avonturen over de grens Het aparte tintje Het aparte tintje van een kamp in het buitenland, van de onbekende oorden, de onbekende mensen en gewoonten, de andere taal of de andere kijk op scouting, heeft voldoende aantrekkingskracht om elk jaar een aantal groepen die stap te doen wagen. Een kamp in het buitenland is geen lekker luie vakantie, geen kleurstage voor zonnekloppers, geen school voor intelligente toeristen. Het is een ideale gelegenheid voor internationale uitwisselingen. Meer dan over de grens zijn Een kamp in het buitenland geeft de mogelijkheid om met mensen uit andere landen en culturen in contact te komen. Het samen koken, slapen, spelen neemt veel barrières weg. Tien dagen samen met Tsjechische of Finse scouts en gidsen optrekken, maakt een kamp extra boeiend. We onderscheiden verschillende vormen van kamperen in het buitenland: een gewoon buitenlands kamp (vaste locatie of trektocht), een internationaal kamp en een uitwisselingsproject. Buitenlands kamp. Stel je vooraf de vraag waarom je op buitenlands kamp gaat. Leg je de nadruk op kennismaking met de cultuur (taal, musea, gebruiken ) of trek je vol verwondering en met het nodige respect de natuur in? Alleszins is het een aanrader om contact te hebben met de plaatselijke bevolking en/of scouts en gidsen. Internationaal kamp. Regelmatig nodigen buitenlandse groepen of verbonden Vlaamse scouts en gidsen uit om samen met hen en tussen de honderd en tienduizend andere geestesgenoten te kamperen. Hun uitnodigingen kan je maandelijks lezen in de Scoutskrant van Over & Weer. Deze mini-jamboree's kunnen meestal gecombineerd worden met enkele dagen home-hospitality. Je kan het ook aanvullen met een eigen trekkamp. Ook de brochures Where to stay in Europe en Eurosteps geven je ideeën voor een internationale ontmoeting. Uitwisselingsproject. Via het nationaal secretariaat kan je zelf buitenlandse groepen uitnodigen! Al eens gedacht aan een uitwisseling met bijvoorbeeld vier Europese groepen waarbij je afwisselend elkaars kamp bezoekt? Indien je kamp kadert in een uitwisselingsproject zijn er subsidiemogelijkheden. Meer inlichtingen zijn te verkrijgen bij JINT, Grétrystraat 26, 1000 Brussel, , Fax: , jint@jint.be, en bij ploeg Buitenland. Vanaf Gidsen en Verkenners We gaan bij voorkeur pas op kamp in het buitenland vanaf de gidsen-verkennertak. Gidsen en verkenners spreken al een mondje Frans of Engels. Behalve het taalverschil is er bovendien een cultuurverschil: andere kleuren, sferen en sociale gewoonten. Precies dat wat een kamp in het buitenland boeiend maakt. Maar er is een zekere maturiteit vereist om het allemaal waar te nemen en ten volle te kunnen beleven. Het surplus op een binnenlands kamp wordt pas de investering waard vanaf 15 jaar. Een buitenlands kamp kost meestal meer dan een binnenlands. De kampprijs mag echter niemand verhinderen om mee te gaan! Maak tijdig een kostenraming op en bedenk leuke geldacties. Maak van je buitenlands kamp geen prestigeproject waar een heel jaar aan verloren gaat. Voor geldacties: zie Tango voor Twee (handboek PR) verkrijgbaar in de Scoutsshop. Papieren en formulieren Op kamp gaan in het buitenland vraagt extra papieren en formulieren. We zetten ze voor jullie op een rij. Noodzakelijk Voor een kamp in het buitenland is het NOODZAKELIJK dat elk lid de nodige documenten afhaalt bij zijn mutualiteit (voor de meeste ziekenfondsen is dit de WORLD ASSISTANCE CARD of REISBIJSTANDSVERZEKERING, VOOR SOMMIGE LANDEN IS DAARNAAST OOK EEN E111-formulier vereist). Zo blijf je in het buitenland genieten van een ziekteverzekering en kan je beroep doen op Eurocross voor medische hulpverlening en repatriëring van een slachtoffer. Let op: reisbijstand in het buitenland is een extra verzekering. Je moet je lidgeld aan het ziekenfonds dus gestort hebben om van de verzekering te kunnen genieten (is niet hetzelfde als je lidkaart hebben). Vraag alle leden ook om na te gaan wat hun reisbijstandsverzekering dekt. Slechts indien repatriëring en andere medische kosten niet (voldoende) gedekt zijn via de mutualiteit waar het lid aangesloten is, is het nuttig een (OMOB)assistance verzekering af te sluiten (kan via VVKSM). Zorg voor medische fiches, verzekeringsformulieren (persoonlijk en geneeskundig) en een toestemming van de ouders voor verblijf in het buitenland in de taal van het bestemmingsland (of een andere taal die er begrepen wordt). Medische fiches vind je in vier talen op Zorg dat je bereikbaar bent in geval van nood ( adres dat je dagelijks controleert of gsm-nummer). Indien je een auto (bv. een gehuurd busje) mee op kamp neemt, sluit dan een reisbijstandsverzekering voor de wagen af (bv. Europech, Europassistance of OMOB assistance (dit kan via VVKSM)). Let op: voor bepaalde landen bv. Kroatië zijn er vaak speciale voorwaarden. Lees dus altijd de handelsvoorwaarden op de overeenkomst grondig na, ook de kleine lettertjes. Wees op de hoogte van de betalingsmogelijkheden en de verkrijgbaarheid van de plaatselijke munt. Voorzie voor in noodgevallen Travellercheques of Visa of 8

9 Informeer je aan de hand van reisgidsen over de plaatselijke wetten en gebruiken omtrent het dagelijks leven. (alcohol op straat, tabak, fotograferen, wildkamperen, openingsuren van winkels, beschikbaarheid van apotheek/dokter, feestdagen ). Extra voor niet EG-landen Vraag bij de ambassade van het desbetreffende land welke reispas en welk paspoort je nodig hebt. Maak een materiaallijst, die kan door douane van niet EG-landen opgevraagd worden. Informeer je bij je huisdokter en/of het Instituut voor Tropische Geneeskunde, Nationalestraat 155, 2000 Antwerpen, , voor bepaalde inentingen, heersende ziektes, mogelijke geneesmiddelen (breid je EHBO-koffer al naar gelang uit). Tips Maak op het formaat van een creditkaart een papier dat je leden steeds bij zich hebben met hierop het adres van de Belgische ambassade/consulaat in het land, een noodnummer in België (collect-call nummer), het adres van de verblijfplaats(en) en andere belangrijke info. Als begeleider maak je best kopies van de belangrijke documenten die je leden bij zich dragen: bankkaart, identiteitskaart. Dat kan vervangingen in geval van verlies gemakkelijker doen verlopen. Als jullie met de auto (bv. een gehuurd busje) op kamp gaan: maak duidelijke afspraken wie mag rijden met de auto en waarvoor. Verzamel voldoende informatie over het land (wegen- en stafkaarten, culturele uitstapjes, mogelijke natuurexploraties ). Bereid de deelnemers voor op eventuele cultuurverschillen. Neem een vertaalwoordenboek (twee richtingen) mee. Stel een kampbrochure samen met nuttige info voor de ouders. Bespreek in welke mate en op welke wijze je het thuisfront op de hoogte houdt. NIEUW: Frankrijk heeft speciale kampregelingen in verband met hygiëne. Documenten zijn via of het nationaal secretariaat van VVKSM te verkrijgen. Extra Stuur het derde exemplaar van het kampengagement op naar het nationaal secretariaat, t.a.v. Buitenland. De kampleid(st)er ontvangt dan een introductiekaart van Wereldscouting/guiding. Stuur je bevindingen, kampadressen, ervaringen, verslagen na het kamp naar VVKSM, ploeg Buitenland. Ze worden opgenomen in de gegevensbank en kunnen anderen een stuk verder helpen bij de voorbereiding van hun buitenlands kamp. Meer info Om mee te nemen naar je leden: alles over VVKSM in het Engels, Frans in de brochure 'A look on scouting and guiding', 'Un regard sur le scoutisme et guidisme', te vinden in de Scoutsshop. VVKSM organiseert een buitenlanddag (aankondiging Over & Weer) waar je heel wat informatie kan verkrijgen. En je kan ook altijd ploeg Buitenland contacteren (via het Verbondscentrum of op Herfstontmoeting). Zie ook pagina 17. 'Verzekering op kamp'. 9 Kampengagement: blauw exemplaar volledig invullen a.u.b.!

10 Veiligheid 1 Onderzoek wees uit dat de belangrijkste risicofactoren in het jeugdwerk samen te vatten zijn onder de volgende noemers: vuur, water, hoogte en verkeer. Vuur Algemene richtlijnen De stookplaats - Blijf met vuur steeds op een veilige afstand (!) van de bosrand, tenten en heide. - Maak nooit vuur op een plek waar wortels in de grond aanwezig zijn: vuur verplaatst zich ook ondergronds. - Kies altijd voor een zelfde vaste stookplaats en hou daarbij rekening met de windrichting (overwegend Zuidwest): let op hoog opvliegende gensters. Vuur maken - Papier en klein hout genieten de voorkeur: absoluut nooit (!) Benzine, mazout, spiritus of ander licht ontvlambaar spul rechtstreeks op vlammen of as spuiten, gieten, gooien of op welke andere manier dan ook gebruiken. - Laat een brandend vuur, uitdovend vuur of vuurrest nooit onbewaakt achter. - Laat vlammen niet te hoog oplaaien. - Slechts vanaf jonggidsen - jongverkenners mogen leden zelf vuur maken en mits leiding ervoor zorgt dat het gebeurt in goede omstandigheden. - Beperk vuren tijdens of kort na droogte. - Ga niet met fakkels onder bomen, door een graanveld, binnen een gebouw of in een tent. Werp nooit met een brandende fakkel. Koken op houtvuur (tafelvuur) - Maak je tafelvuur niet te hoog: de leden die ermee werken moeten de inhoud van de pot kunnen zien zonder opstapje. Zet de roosters op hoogte tussen knie en bekken van het kleinste lid. - Zorg dat de roosters stevig bevestigd zijn, voorkom kantelen. - Zorg dat de sjorringen stevig zijn en buiten het bereik van het vuur liggen. - Zorg dat tentzeilen of shelters buiten het bereik van hitte en vlammen blijven. - Bepaal op voorhand wie er kookt en wie er stookt. - Draag hittebestendige handschoenen om potten van het vuur te halen. - Bak nooit frieten op houtvuur: frituurvet is zeer ontvlambaar als het heet is. - Hou pannen vetvrij aan de buitenkant om inslaand vuur te voorkomen; slaat de vlam toch in de pan, mag je dat niet blussen met water. Water doet brandend vet uiteen spatten en veroorzaakt zo een steekvlam. Blus door een natte doek over de pan te leggen. - Veel brandwonden ontstaan door stoom bij het afgieten van bv. aardappelen; gebruik handschoenen of droge doeken. - Kapoenen, kabouters en welpen horen niet zelf te koken, zeker niet op houtvuur; zelfs bij jonggidsen en jongverkenners is toezicht van leiding nodig. - Hou rondslingerend papier en handdoeken uit de buurt van het vuur. - Een zwembroek of badpak zijn voor andere activiteiten. Blussen - Hou bij elk vuur twee emmers zand binnen handbereik. Na zand, water erover. - Het principe van blussen = sluit brandbaar materiaal af van de lucht; richt je bluswerk op de basis van het vuur, niet naar de vlammen. Brandwonden - Eerst véél water, de rest komt later Kampvuur (grondvuur) - Maak rond het vuur een greppel en/of baken de vuurplaats af met droge stenen. - Maak een schutkring waaruit je alle brandbaar materiaal verwijdert. Leg ook de houtvoorraad ver genoeg om overslaand vuur te voorkomen. - Laat nooit mensen over brandende vuren springen, zoals soms bij totemisatie werd gedaan. 10

11 Bijlen, hamers & zagen - Controleer het materiaal vooraf: zorg dat stelen stevig, veerkrachtig zijn en niet loszitten. Zorg dat bijlen voldoende scherp zijn; een scherpe bijl is minder gevaarlijk dan een botte omdat ze trefzekerder hakt. - Laat nooit iemand in de onmiddellijke omgeving lopen van hakof slagbewegingen: voorzie voldoende vrije ruimte rondom de werkplaats. - Zorg dat de gebruiker geconcentreerd is: hamers, bijlen en zagen dienen niet om mee te spelen! Grijp direct in als je dat wel ziet gebeuren. - Vermijd het gebruik van bijlen: in de meeste gevallen kan je een bijl vervangen door een zaag. Zagen is veiliger dan hakken. - Laat bijlen en zagen nooit rondslingeren; berg ze op in een koffer; bijlen kunnen ook in een kapblok worden geslagen; niet in de grond, niet in bomen. - Werp nooit met een bijl, zaag of hamer; overhandig ze voorzichtig. - Dezelfde omzichtigheid is geboden met messen en dolken: spel en show zijn met dit gereedschap niet wenselijk. - Laat nooit iemand anders hout vasthouden waarin je hakt; als iemand een paal vasthoudt waarop je hamert, sla dan niet met volle kracht. - Het gebruik van een "driepikkel" geniet voorkeur op het in de grond mokeren van palen met een tonhamer. Hakken - Begeleid vooraf oefeningen in het hakken; laat ongeoefende leden niet op eigen houtje hakken. - Kapoenen, kabouters en welpen zijn te jong om te hakken of te zagen. Vanaf jonggidsen en jongverkenners mag men hakken en zagen als ze op de hoogte zijn van de basisregels over veiligheid. - Hak niet blootsvoets of op sandalen. Draag liefst ook geen sportschoenen of rubber laarzen maar wel stevig schoeisel. - Hak met gespreide benen (als de bijl afschampt kan ze niet in de voeten terechtkomen). - Leg de balk waarin je hakt stevig vast, liefst op een kapblok, zó dat hij niet kantelt. - Hak bij voorkeur met één hand. - Stop met werken zodra je vermoeid begint te worden. - Als je een balk van kleine takjes wil ontdoen, hou die balk dan vast bóven het mikpunt. - Draag een bijl op de juiste manier: neem de kop in de hand met de snede naar voor gericht, de steel tussen midden- en wijsvinger en de duim over de bovenkant. Gasbranders - Controleer de gasleidingen op defecten of slechte aansluitingen: gebruik hiervoor nooit een lucifer of aansteker maar wel zeepsop. - In de kooktent ligt geen grondzeil. - Kookvuren bevinden zich best vooraan in de tent. Hou de voorzijde van de tent volledig open wanneer je de vuren gebruikt. - Scherm gasbekkens af van de wind om uitwaaien te voorkomen. - Maak afspraken over wie er toegang heeft tot de kooktent. - Gasflessen zet je op een goed geventileerde plaats, uit de zon. Zeker niet ingraven. - Hou loshangende gordijnen, papier en handdoeken uit de buurt van de brander. Kachels - Let op voldoende ventilatie. - Verwarm geen slaapruimtes. Elektriciteit - Is er aarding of een verliesstroomschakelaar aanwezig? - Verwijder (herstel) open bedrading. - Wees extra voorzichtig bij de combinatie van water en elektriciteit (wasplaatsen). Brand - Grijp bij het minste vermoeden van brand onmiddellijk in: evacueren en blussen; aarzel niet om in te grijpen als een kampvuur de pan uitswingt of om te onderzoeken waar rook of verdachte geur vandaan komt. - Laat geen plastic of rubber verbranden. - Leg bij hevig onweer met bliksem tenten in open veld neer; een vlaggenmast in het midden van het terrein is aanbevolen als bliksemafleider. Denk eraan dat bliksem zich na een inslag ook door de grond kan verplaatsen: op een droog grondzeil of een luchtmatras zit je behoorlijk veilig. Blijf in ieder geval uit de buurt van hoogspanningslijnen, prikkeldraad, alleenstaande bomen en heuveltoppen. 11

12 2 Hoogte - Neem elk signaal van hoogtevrees ernstig; forceer niemand om in de hoogte of diepte te gaan wanneer hij of zij bang is; moedig je leden aan maar negeer hun angst niet; verdedig hen tegen eventuele overdreven groepsdruk. Respecteer de grenzen van je leden, andere leiding en jezelf: schrik en onzekerheid maken je soms onhandig of onverstandig. - Verken als leiding steeds vooraf het parcours. - Let erop dat iedereen (leden én leiding) altijd beveiligd zijn. Laat het beveiligen met touw en musketons over aan deskundigen. - Zorg altijd voor degelijk materiaal, vooraf nagekeken door deskundigen. - Let op de ondergrond ( andere mensen, scherpe of harde voorwerpen ). - Laat leden nooit zonder toezicht experimenteren met hoogte of diepte. - Graaf geen putten waar 's nachts mensen passeren. Maak na het kamp alle gemaakte putten dicht. Bomen beklimmen - Test als leiding vooraf uit of er voldoende stabiliteit is, sterke dragende takken en voldoende stevige grijppunten zijn om te stijgen en te dalen. - Bepaal in welke bomen je leden mogen klimmen, in welke niet en vertel hen waarom niet. Rotsen en grotten - Alpinisme en speleologie zijn streng verboden zonder gebrevetteerde begeleiding. De aanvraag van een extra verzekering vooraf met opgave van de erkende monitoren bij het nationaal secretariaat van VVKSM is vereist. Deze activiteiten zijn voorbehouden voor oudere leeftijdstakken vanaf jonggidsen - jongverkenners. - Hooggebergte is het terrein van specialisten. - Tijdens avontuurlijke tochten kan je kleine rotsige stukken of spelonken tegenkomen; hier doorheen klauteren is toegelaten voor zover het pad deel uitmaakt van een uitgestippelde wandelroute. Er gaat steeds een leid(st)er voorop en er blijft steeds een leid(st)er achteraan. Verbied speels duwen en trekken. Respecteer elke officiële signalisatie. Betreed nooit onbewaakte installaties. - Bij volgende officiële clubs kan je terecht voor betrouwbare info: Vlaamse Bergsportfederatie, D Herrynslaan 155, 2610 Wilrijk, , info@vbsf.be, Verbond van Vlaamse Speleologen, Broekstraat 23, 3001 Heverlee, telefoon (016) , vvs@speleo.be, Zelfgemaakte torens - Zorg voor degelijk materiaal (sterk jong hout & stevig touw). - Sjor hoge constructies beneden op de grond en trek ze afgewerkt recht; zo moet er minder uitvoerig in de hoogte worden gepionierd. Voor afbraak leg je een hoge constructie beter plat. Lengte is veiliger dan hoogte. - Geef steeds leiding en instructies van op de grond; zo hou je overzicht op het geheel. - Nooit materiaal omhoog of omlaag werpen. - Vermijd uitstekende palen. - Eventuele helmen worden eerder gedragen door mensen op de grond dan door hoogtewerkers. - Laat je adviseren door de Techniekenploeg van VVKSM. Steil klimmen & dalen - Laat iedereen klimmen en dalen op eigen tempo. Hou de groep bij elkaar op regelmatige rustpunten, rust gezamenlijk uit, ook nadat de laatste is aangekomen. - Er gaat of fietst steeds een leid(st)er voorop en er blijft steeds een leid(st)er achteraan. - Bij fietstochten dienen de remmen vooraf te worden gecontroleerd. - Matig snelheid bij het afdalen van steile hellingen (niet lopen). Katrollen, kabelbanen & commandoparcours - Deze installaties veronderstellen een goed doordachte opstelling en gebruik van gekeurd materiaal. Laat het materiaalnazicht, plannen, opbouwen, uittesten en begeleiden van deze activiteit in handen van bekwame personen. - Reageer onmiddellijk als je denkt dat er onveilige situaties ontstaan; leg desnoods de activiteit stil als je meent dat ze gevaarlijk verloopt. Hou permanent en beslist toezicht. - Van zeer groot belang zijn: de ondergrond, beveiliging bij het naar boven klimmen en overstappen op de installatie, het klimharnas, de kwaliteit en opspanning (niet te strak) van de kabels, de verankering van de constructie, de helling, het (dubbel) remsysteem, warmte van schuivende touwen, opvang bij het eindpunt. Overleg al deze aspecten met diegene die als deskundige de zaak in handen heeft. - Werk best in kleine groep: het verhoogt de concentratie en verlaagt de groepsdruk tot stoerdoenerij. - Laat je adviseren door de Techniekenploeg van VVKSM. 12

13 Klimzalen Er bestaat geen echte reglementering voor indoorklimmen. Er is dus veel verschil in kwaliteit tussen de verschillende instellingen en deze zijn niet allemaal even veilig. - Zoek bij voorkeur een klimzaal waar de beveiliging gebeurt van op een vast punt en niet gewoon door een tweede persoon. - Kies een klimzaal waar de beveiliging gebeurt door een monitor van het centrum; maak hierover met de uitbater een duidelijke afspraak. - Ga vooraf zelf de klimmuur uitproberen. - Laat niemand op eigen initiatief wanden beklimmen. 3 Water Algemene richtlijnen - Informeer vooraf bij je leden wie wel (goed) en niet (goed) kan zwemmen. - Hou toezicht, zowel tussen de leden in het water als van op de oever; aan de kant hou je immers beter overzicht op de hele groep. Tel regelmatig de hoofden. - Let in het bijzonder op bij onstuimige waterspelen; kinderen kunnen door een onverwachte duw plots in ademnood of paniek geraken. - Baken best een duidelijk gebied af waarin mag worden geplonsd en gezwommen. - Oppervlaktewater is in België nergens drinkbaar. - Respecteer elke officiële signalisatie. - Stilstaand water is op geringe diepte verrassend koud. - Snelstromend water kan gevaarlijk meeslepend zijn: hang ter hoogte van het waterniveau (net ónder het wateroppervlak) een dik touw waar men niet voorbij mag en waaraan men zich kan tegenhouden. - Snelstromend water verbergt vaak gladde stenen. - Hinder op rivieren nooit scheepvaart. - Zwem nooit in stuwmeren, bij sluizen, nabij boten, sterke stroomversnellingen of watervallen. - Aan zee ga je uitsluitend op bewaakte zones te water! - Let bij vlotten op dat niemand erdoor glijdt of onderwater blijft als het kantelt. - Stap nooit in een ogenschijnlijk ongebruikte afwateringstunnel; vaak verbinden deze tunnels meren of kanalen en treden ze onverwacht in werking. - Bouw geen tentenkamp op oevers of in een droogstaande rivierbedding. - Stap niet over grote ijsvlaktes zonder uitdrukkelijke toestemming van plaatselijke opzichters. - Tijdens het koken behoedzaam met heet water en stoom. 13

14 4 Verkeer Op Tocht - Voetgangers moeten altijd op het voetpad of op de berm lopen. - Als er geen voetpad of berm is mag je op het fietspad of op de rijbaan lopen. Je bent dan verplicht de linkerkant van de baan te gebruiken. Blijf zo dicht mogelijk tegen de rand. - Autosnelwegen en autowegen zijn voor voetgangers verboden. Steek nooit een snelweg over. Geef dit nooit als opdracht. - Een treinoverweg mag je pas oversteken als de witte knipperlichten branden en/of de slagbomen opgehaald zijn. Steek spoorwegen uitsluitend over waar het toegelaten is. - Wees redelijk met afstanden. - Liften is altijd en overal verboden. - Geef bij wijze van spektakel aan je leden eventueel de indruk van verdwaald te zijn; zorg er evenwel voor dat je als leiding altijd weet waar je bent; scouting is geen survivalclub. - Een fietstocht met kapoenen, kabouters en welpen is risicovol; zelfs met leiding erbij. - Regelmatig gebruik je als leiding of foerier de auto voor transport van materiaal of vervoer van leden. Let er in dat geval op dat je voorbeeldig en hoffelijk rijdt; laat je niet opjagen door een stel enthousiaste jonggivers op de achterbank; eis dat iedereen de veiligheidsgordel draagt en hou je strikt aan de snelheidsbeperkingen en alle andere verkeersregels. - Extra voorzichtigheid is geboden bij het rijden met minibusjes: als je hiermee weinig of geen ervaring hebt eist het besturen ervan bijzondere aandacht; een minibus draait en remt immers ànders dan een gewone personenauto. - Drink als chauffeur nooit alcohol en rij niet langer dan twee uur aan één stuk door. Hoe sterk is de eenzame padvinder? - Stuur individuele leden zodra het schemert nooit alleen op pad. - Kapoenen, kabouters en welpen mogen nooit (overdag noch 's avonds) zonder leiding op weg. - Ook jonggidsen en jongverkenners mogen in het donker niet zonder leiding op weg. - Als je groepjes leden zonder leiding op dagtocht zendt, voorzie dan regelmatig controleposten en bezorg hen een noodnummer waar je bereikbaar bent. - Oefen kaart en kompas met je leden alvorens hen op oriënteringstocht te zenden. - Verken als leiding vooraf het volledige parcours van tochten die je voorbereidt om leden zonder leiding op pad te sturen. Stafkaarten zijn dikwijls verouderd en geven vaak een misleidend beeld. - Vanaf jonggidsen en jongverkenners kunnen leden zonder leiding op tweedaagse onder gecontroleerde omstandigheden. Het zoeken van een slaapplaats en overnachten gebeurt bij jonggidsenjongverkenners in aanwezigheid van leiding; Bij gidsen-verkenners moet leiding 's nachts op elk ogenblik vlug bereikbaar zijn. Een GSM kan nuttig zijn als er voldoende dekking is in de omgeving. GSM's zijn ook te huur. De regels van het spel: 1. Alle leden en leiding dragen steeds reflecterend materiaal - in het donker - bij mist - bij een combinatie van schemer en regen De leiding is verplicht op het gebruik hiervan toe te zien. 2. Droppings zijn verboden tijdens de weekendnachten langs de verharde openbare weg. Hierop zijn uitzonderingen mogelijk indien: - de openbare weg enkel gekruist wordt onder toezicht van begeleiders - de openbare weg enkel gebruikt wordt als een korte verbinding onder toezicht - de openbare weg enkel gebruikt wordt in een verlichte dorps- of stadskern 3. Avond- en nachtdroppingen zonder begeleiding zijn enkel toegestane activiteiten voor gidsen, verkenners en jins. De leiding moet wel toezicht houden op het naleven van de regels door de leden. 4. Leiding moet op de hoogte zijn van de reglementering en van de noodzakelijke voorzieningen. De brochure "Straatmanieren" is daarom onontbeerlijk als men met leden op stap gaat. 14

15 5 Van ongemakjes tot erger Hygiëne Keuken & foerage - Afval krijgt best een plek buiten de keuken. - Zorg voor een werkruimte die regelmatig gereinigd wordt. - Bewaar voeding opgeborgen en zo koel mogelijk. - Plan de aankoop van eten zo dat eetwaren geen kans krijgen tot bederf. - Was altijd af met warm water en detergent en spoel nadien met zuiver warm water. - Tafels en eet- en kookgerei dienen dagelijks grondig te worden gereinigd. Kijk na of deze taken degelijk worden uitgevoerd. - Hou detergenten buiten het bereik van kinderen. - Zet drinkbaar water op tafel. - Zorg voor afwisselende en evenwichtige maaltijden (zie bakentje Bikke bikke bik). Slaapruimte - Nooit roken in slaapruimtes. - Regelmatig verluchten van de kamers en slaapzakken. - Organiseer geregeld een opruim en schouwing. - Is er een nooduitgang? Oefen op ludieke wijze een evacuatie met je leden. Persoonlijk materiaal - Hou toezicht op persoonlijke bagage; deze inspectie moet uiteraard op een vriendelijke & kameraadschappelijke wijze gebeuren. - Zeker bij jongere takken is het nodig om elke twee dagen de zindelijkheid van persoonlijk materiaal na te kijken: zitten er geen natte spullen tussen propere kleding, is vuil goed gescheiden van de rest, is er voldoende reservekledij, Sanitair - Toiletten verdienen een dagelijkse reiniging. - Maak de HUDO voldoende stevig en stabiel. - Schep na elk gebruik zand in de HUDO. - Voorzie een voldoende aantal toiletten en wasplaatsen. Terrein - Hou het terrein proper, vrij van afval en rondslingerend materiaal zoals bijlen. - Vermijd uitstekende piketten door ze goed op 1 lijn te plaatsen. - Vermijd putten op het speelplein of in doorgangen. - Sluit gevaarlijke plaatsen in het kamphuis af. Slaaptenten - Zet je tenten niet onder bomen. - Zorg ervoor dat alle materiaal steeds is ingepakt in koffers en/of rugzakken; bij een plotse storm of als je onverwacht moet vluchten (overstroming) ben je anders onmiddellijk alle spullen kwijt. - Installeer alles zo veel mogelijk van de grond (vochtigheid). - Maak ondiepe greppels rondom te tent voor het geval hevige stortregen je verrast. - Gebruik nooit vuur of petroleumlampjes in een tent. - Vermijd eten in slaaptenten. - Hang hier geen nat goed te drogen. 15

16 Ritme Plaats en lengte van het kamp - Pas de duurtijd van het kamp aan aan de leeftijd: kapoenen mogen maximum 6 dagen op kamp, kabouters en welpen gaan bij voorkeur minder dan 10 dagen, jonggidsen en jongverkenners niet langer dan 10 dagen. Met gidsen, verkenners en jins ga je best maximum 14 dagen op kamp. Als het langer duurt, is de kans groot dat het aanbod aan kwaliteit verliest, dat orde en hygiëne worden verwaarloosd en dat jongere leden last krijgen van heimwee. - Kies voor kapoenen een bivakhuisje als kampplaats. Kabouters en welpen mogen in tenten op kamp maar het tentenkamp moet door de leiding vooraf worden opgesteld, er moeten echte WC's zijn, er moet een overdekte speelruimte zijn en je moet een gebouw in de nabijheid hebben waar je kan vluchten bij storm. Bij voorkeur is het aangewezen om een tentenkamp te reserveren voor leden vanaf jonggidsen en jongverkenners die zelfstandig tenten kunnen opbouwen en neerleggen. Voor jonge leden is "weg van thuis" al een groot avontuur op zich. Kamperen in het buitenland blijft best voorbehouden voor gidsen, verkenners en jins. Nachtrust - Zorg voor voldoende nachtrust, zowel voor de leden als voor jezelf. Vermoeidheid verzwakt en is meer dan eens aanleiding van een ongeval. De jongste takken hebben gemiddeld 9 tot 10 uur nodig, ouderen ongeveer 8 uur. Als leiding bepaal je tot bij gidsen en verkenners mee om hoe laat men gaat slapen. Gun je tak voldoende recuperatie na tochten, nachtactiviteiten of dauwtrips. Leg niet meer dan 1 uur verschil in tijd bij een "kampuur". - Bij kapoenen is het nodig dat er steeds minstens 1 leid(st)er in dezelfde slaapruimte ligt als de leden; bij welpen volstaat het dat leiding binnen gehoorsafstand ligt. - Het is toegestaan dat leden gemengd slapen; deze toelating is echter geen verplichting: het is niet omdat je een gemengde groep bent dat jongens en meisjes ook samen móeten slapen. Forceer het zeker niet en vraag de leden wat zij er zelf van denken. Ziek - Eerbiedig elk signaal van leden die melden dat ze ziek zijn. - Voorzie een goed (leuk) ingerichte ziekenruimte, niet verafgelegen van de rest van de groep. - Raadpleeg tijdig een dokter. Wassen - Plan een dagindeling met vaste momenten om zich te wassen: 's avonds en 's ochtends; Let erop dat iedereen zich wast en tanden poetst. - Geef elkeen de gelegenheid om zich tijdens het kamp volledig te wassen of te douchen. - Maak er een gewoonte van om voor het koken en voor het eten de handen te wassen. - Denk aan een wasmiddel om eventuele kleding proper te maken. Party-party - Het leven is een feest. Fuiven een must? - Alcohol ontsiert een scouts- of gidsenkamp. Beperk in elk geval de hoeveelheid alcoholische drankjes in de foerage en het leidingskader. Natuurlijk smaakt een frisse pint, een warm wijntje of een borrel op z'n best na een vermoeiende dag. Dronkenschap is echter niet te combineren met je rol als leider of leidster. In functie van de organisatie en het toezicht is overmatig gebruik van alcohol (of gebruik van andere drugs) dan ook absoluut uitgesloten. Durf elkaar hierop aan te spreken. - Met jongere leden is alcoholgebruik uiteraard niet van toepassing; bij oudere takken kan dit in beperkte mate, net zoals roken, slechts op afgesproken momenten en plaatsen. Afstanden - Pas de lengte van tochten aan de leeftijd en conditie aan van je leden; neem de zwakste onder hen daarbij als norm. - Afmatting is onze sport niet en wees soepel in je programma bij felle zon of hevige regen. Voeding - Zorg ervoor dat er op regelmatige tijdstippen wordt gegeten; hou daarbij rekening met kooktijden van gerechten. - Lever evenwichtige maaltijden, voldoende vers en voldoende vitamines. - Help leden tot bij jonggidsen en jongverkenners tijdens het bereiden van eten; laat jongere kinderen jou of de foeriers helpen. - Kijk erop toe dat er tijdens het eten voldoende kalmte is. 16

17 Verzekering op kamp Wie is verzekerd? Alle personen die hun lidgeld betaalden en voorkomen op de ledenlijst van de groep (de minimumleeftijd = 6 jaar zijn op 31 december van het lopende werkjaar.) Waar en wanneer is men verzekerd? - Zowel in het binnen- als in het buitenland! - Tijdens alle toegelaten scouts- en gidsenactiviteiten die gebeuren in opdracht van de leiding, bv. patrouilletochten. Activiteiten met een verhoogd risico bv. speleologie, rotsklimmen, rafting moeten op voorhand schriftelijk gemeld worden aan het nationaal secretariaat van VVKSM. Luchtsporten zijn niet verzekerd. - Voor wat lichamelijke letsels betreft: op de weg van en naar het lokaal of elke plaats van bijeenkomst, bv. groepsraden, op kamp. Het begrip "van en naar" heeft dezelfde betekenis als "de weg van en naar het werk" in de arbeidsongevallen wetgeving. Wat is verzekerd? Groepsmateriaal is altijd verzekerd via de polis brandverzekering, ook bij transport en verplaatsing. Stormschade aan opgestelde tenten is eveneens verzekerd. Waarvoor is men verzekerd? De personenverzekering van VVKSM is een verzekering tegen lichamelijke ongevallen en burgerlijke aansprakelijkheid. Je bent dus niet verzekerd tegen contractuele en strafrechterlijke aansprakelijkheid Contractuele aansprakelijkheid Je sluit als leider of leidster meer dan eens een contract af, bv. een huurcontract voor een kampplaats of een minibusje. Ook al sluit je deze overeenkomst in naam van je groep, blijf je zelf aansprakelijk voor de uitvoering van dit contract. Dit noemen we 'contractuele aansprakelijkheid'. Hoe kan je dit risico beperken en jezelf beschermen tegen contractuele aansprakelijkheid? Lees een contract vooraf grondig na en leg het tijdig voor aan een deskundige of aan VVKSM voor advies. Kijk ook alle documenten goed na omtrent de omnium- en diefstalverzekering, zeker als het om voertuigen gaat. Sluit eventueel een bijkomende verzekering voor materiaal, auto's of een assistance-verzekering af : zie pagina 8) Strafrechterlijke aansprakelijkheid De boetes op strafrechterlijke overtredingen en de rechtstreekse gevolgen van die overtredingen bv. een verkeersovertreding of inbraak zijn niet verzekerd. Verzekering kamperen in het buitenland (zie pagina 8) Aanvullende verzekeringen af te sluiten via VVKSM - een tijdelijke verzekering van personen bv. foeriers - een verzekering van groepsmateriaal, materiaal van derden en persoonlijk materiaal (bagage, fietsen...) dat gebruikt wordt tijdens een activiteit van VVKSM, maximumperiode: 30 dagen, eerste en laatste dag inbegrepen. - een bijkomende verzekering kamperen in het buitenland (assistance verzekering) zie pagina 8 - een tijdelijke autoverzekering Info Voor praktische informatie verwijzen we naar de folder 'Verzekeringen' te verkrijgen bij VVKSM. Hierin vind je alle gegevens betreffende onze polissen, de verzekerde bedragen, premies, mogelijkheden, beschrijving van wel- en niet verzekerde bedragen. Administratieve afhandeling van een ongeval Vraag bij een ongeval aan de politie altijd het pv-nummer. Polisnummer persoonlijke ongevallen en BA VVKSM (OMOB): Polisnummer lokalen en groepsmaterieel (brand en stormschade) VVKSM (OMOB): Polisnummer OMOB assistance (buitenland): Stuur de aangifteformulieren binnen de week rechtstreeks naar de verzekeringmaatschappij gestuurd: OMOB Prins Bisschopssingel Hasselt fax:

18 Wat te doen bij een ongeval of crisissituatie? 1 Denk eerst aan de slachtoffers, blijf kalm en reageer rustig. Medische spoeddienst 100 Rijkswacht of politie 101 Brandweer 100 Antigifcentrum Europees noodnummer plaatselijke hulpdiensten GSM 112 Zelfmoordpreventie Aidstelefoon Druglijn Kinder- en jongerentelefoon Vertrouwenscentra kindermishandeling Antwerpen Child Focus of 110 Instituut Tropische Geneeskunde: Plaats onmiddellijk iemand van de leiding bij het slachtoffer en de betrokkenen en hou de rest van de groep van het gebeuren weg. Organiseer met de rest van de leiding iets dat de andere leden weer tot rust kan brengen (gesprek, wandeling,...). Verwittig in overleg met het medisch team de ouders of familie (het gebeuren neutraal bekendmaken, geen conclusies of oordeel). Verwittig VVKSM nationaal Telefoon: Fax: Voor dringende hulp bij ongeval of een ernstig probleem kan je terecht op de noodlijn van VVKSM: Iemand van de verbondsleiding belt je dan zo snel mogelijk terug. Geef volgende gegevens door: plaats en datum van gebeuren - identiteit slachtoffer(s) - contactpersoon van de groep en telefoonnummer - groepsnummer - beknopt de omstandigheden weergeven Administratieve formaliteiten krijgen nooit voorrang op menselijke aspecten. Praktisch Vraag aan de politie altijd het pv-nummer. Polisnummer persoonlijke ongevallen en BA VVKSM (OMOB): Polisnummer lokalen en groepsmaterieel (brand en stormschade) VVKSM (OMOB): Polisnummer OMOB assistance (buitenland): Administratie Stuur de aangifteformulieren binnen de week rechtstreeks naar de verzekeringmaatschappij gestuurd: OMOB Prins Bisschopssingel 73, 3500 Hasselt fax: In overleg met verbondsleiding kan alles op vlak van verzekeringen, familiesteun, slachtofferhulp, persbenadering, dringende sociale interventie enz geregeld worden. 18

19 Kampplaats zoeken - Een terrein kan er in de zomer heel anders bij liggen dan in de winter of de herfst; zoek je kampterrein dus in de zomer (kamperders van dat moment kunnen je meteen informeren). - Verzamel op voorhand adressen zodat je gericht kan zoeken en een telefonische afspraak kan maken om het huis of terrein te bekijken. - Kies een uitdagende omgeving, één die je intrigeert; dat kan de natuur zijn (met een curieus dorp of een mysterieuze ruïne erin), maar ook Montmartre, een grot, een afgedankte treinwagon, een kinderboerderij... - Ga niet jaar na jaar in dezelfde regio op kamp, maar wissel af. Adressen Enkel kamphuizen - CJT, Bergstraat 16, B-9820 Merelbeke, tel , fax , cjt@cjt.be, - Repertorium Kampeercentra, te koop in de Scoutsshop, - Lokalenboekje VVKSM, te koop in de Scoutsshop en online Enkel kampeerweides - CD-rom Kampeerwijzer Kamphuizen en -terreinen - Scoutskrant Over & Weer - Domeinen VVKSM, info en adressen bij VVKSM - Where to stay in Europe (domeinen van anders scouts- en gidsenverbonden, via of + op de kampfiches van kampen in het buitenland van andere groepen staan heel wat adressen en contacten (kopies te verkrijgen bij VVKSM) Checklist bij het zoeken Kijk volgende punten na: Kampterrein en kamphuis verhouding prijs-kwaliteit grootte van het terrein veiligheid van de omgeving (directe omgeving verkeersarm) toegankelijkheid van het omliggende bos: consulteer de boswachter overstromingsgevaar door dichtstbijzijnde rivier ondergrond (stenen, drassig ) fietsafstand tot winkels bereikbaarheid met het openbaar vervoer sjorhout verkrijgbaar in de omgeving (bij een houtvester, een boer,...) te sprokkelen hout : consulteer de boswachter of het mag (zie pagina 23) enige privacy / intimiteit t.o.v. naburige groepen telefoon binnen bereik (o.m. in geval van ongeval of ziekte) Kamphuis veiligheid van het kamphuis: binnenbekleding (geen isomo of plastiek), trappen (stevig? niet te steil? goede leuning? ), brandblussers, noodverlichting, evacuatieuitgangen (aanwezig?), betrouwbare elektriciteit, gasflessen (nooit binnen, beschermd tegen zonnestralen) en voldoende verluchting bij gaskachels (werden ze onlangs nog gecontroleerd?) zie ook pagina 11 hygiëne keuken, sanitair: let op schimmels, vochtplekken, verluchting indien geen bedden: voldoende plaats per kind (min. 1 op 2 meter) indien bedden: veilig (zeker bij stapelbedden), en voldoende propere matrassen voldoende speelruimte bij regenweer Vul deze checklist nog aan met specifieke groepswensen. Noteer vooraf het adres en telefoonnummer van dokter, apotheker en ziekenhuis. Een bezoekje tijdens de kampverkenning leert je vlot de weg in geval van noodsituaties ter plaatse. Noteer ter plaatse het adres en telefoonnummer van een bakker, slager, kruidenier. Je strijkt neer op vreemd grondgebied; gedraag je als een fijne gast op visite, met respect voor je tijdelijke omgeving en buren. En gun ook andere jeugdkampen een deugddoend kampleven. 19

20 Het kamp financieel bekeken Aan de hand van onderstaand begrotingsschema kan je vrij nauwkeurig de kampprijs berekenen. Uitgaven 1. Voorbereiding verplaatsingen (bv. kampplaatsverkenning) voorschot huur terrein/kamphuis aankoop kampeermateriaal herstelling materiaal te huren materiaal (bv. tenten) aankoop spelmateriaal EHBO drukwerk (kampbrochures, brieven) briefport telefoon documentatie verzekeringspremie materiaal andere 2. Kamp vervoer deelnemers vervoer materiaal huurprijs terrein of kamphuis d.i. (... euro x... aantal nachten x...deelnemers) min... euro voorschot of de globale huurprijs min het voorschot huur prijs pioniershout brandhout water elektriciteit gas voeding stel een vast bedrag per dag per persoon voorop (bv. 4,96 euro /persoon/dag)... euro x... dagen x... personen geld voor eventuele uitstappen (bv. gids) andere uitgaven Subtotaal uitgaven Subtotaal uitgaven Totaal uitgaven Inkomsten (raming in vergelijking met vorig jaar) Subsidies: gemeente provincie groep Opbrengst acties Andere inkomsten Totaal inkomsten NB: Regelmatig worden de subsidies berekend op basis van het aantal begeleid(st)ers met een erkend cursusbrevet. INFO via gemeentebestuur Kampprijs KAMPPRIJS = = euro uitgaven - inkomsten vermoedelijk aantal deelnemers 20

Inleiding. De eerste stappen bij de voorbereiding van het kamp.

Inleiding. De eerste stappen bij de voorbereiding van het kamp. Inhoudstafel 1. Inhoudstafel 2. Inleiding 3. De eerste stappen bij de voorbereiding van het kamp 4. De verdere stappen bij de voorbereiding van het kamp 5. De laatste stappen bij de voorbereiding van het

Nadere informatie

Informatiefiche verzekering lokale groepen

Informatiefiche verzekering lokale groepen Informatiefiche verzekering lokale groepen Als je lid bent van Hujo - dat betekent als je afdracht van 3,00 is gestort (of gratis voor kinderen tot en met het 6 de studiejaar) en je gegevens via de ledenlijst

Nadere informatie

Tips voor een brandveilig verblijf

Tips voor een brandveilig verblijf Tips voor een brandveilig verblijf Ga je deze zomer op weekend of op kamp met je vereniging? Gezellig barbecueën, liedjes zingen rond het kampvuur, kamperen,... Dat is allemaal heel gezellig maar het is

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Dit is de steekkaart waarmee je het jaar afsluit. Alles wat je op kamp moet weten over verzekeringen vind je hier terug.

Dit is de steekkaart waarmee je het jaar afsluit. Alles wat je op kamp moet weten over verzekeringen vind je hier terug. Steekkaart 5 Kamp en weekend Dit is de steekkaart waarmee je het jaar afsluit. Alles wat je op kamp moet weten over verzekeringen vind je hier terug. Wat is standaard verzekerd op kamp? Lichamelijke ongevallen

Nadere informatie

Verkeerswetgeving. Skateboards

Verkeerswetgeving. Skateboards steppen &skaten Wie graag stept en skate is doorgaans niet geïnteresseerd in de wettelijke regels. Toch kan je maar beter op de hoogte zijn, om je verder volledig uit te kunnen leven. Waar is de plaats

Nadere informatie

De Grote Verkeerstoets - 2014 07/08/2014. 1. Ja. 2. Neen, want ik mag hier niet links afslaan. 3. Neen, want ik heb mijn arm niet uitgestoken.

De Grote Verkeerstoets - 2014 07/08/2014. 1. Ja. 2. Neen, want ik mag hier niet links afslaan. 3. Neen, want ik heb mijn arm niet uitgestoken. 100082: Welk voorwerp houd je hier boven je hoofd? 1. Een rood voorwerp. 2. Een map. 3. Een voetbal. 100081: Je slaat af naar links. Gebeurt dat hier helemaal veilig? 1. Ja. 2. Neen, want ik mag hier niet

Nadere informatie

ONS SCHOOLREGLEMENT VOOR DE LEERLINGEN

ONS SCHOOLREGLEMENT VOOR DE LEERLINGEN ONS SCHOOLREGLEMENT VOOR DE LEERLINGEN NAAM :.. 1. Algemeen Ik: - heb respect en begrip voor anderen; - heb eerbied voor de natuur; - durf mijn eigen mening te uiten; - heb orde en ben steeds beleefd;

Nadere informatie

HUISHOUDELIJK REGLEMENT

HUISHOUDELIJK REGLEMENT HUISHOUDELIJK REGLEMENT jeugdverblijfplaats VZW Den Chiro Bijef te Klein-Vorst Adres van het LOKAAL: Jeugdverblijfplaats Chiro Klein-Vorst Lindestraat 15A 2430 LAAKDAL Voor vragen, informatie, toegang

Nadere informatie

Scouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen

Scouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen Scouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen Als je een kampvuur of een kookvuur gaat maken, zal het je zelden gebeuren dat al je hout precies de goede afmetingen heeft. Je hebt

Nadere informatie

ree n ve i r z zek e erin n gen

ree n ve i r z zek e erin n gen reizen en verzekeringen Op reis kan er vaker dan thuis iets onverwachts gebeuren. Daarom wil je misschien extra bescherming tegen de financiële gevolgen van vervelende gebeurtenissen. Maar verzekeringen

Nadere informatie

Handelen in crisissituaties

Handelen in crisissituaties Handelen in crisissituaties 1 Inleiding... 2 2 Preventie: een crisissituatie voorkomen... 2 2.1 Algemeen... 2 2.2 Brandveiligheid: voorkomen is beter dan blussen... 3 2.3 Verkeersveiligheid: wandel- en

Nadere informatie

En hoe blijf jij Fit in je Hoofd?

En hoe blijf jij Fit in je Hoofd? En hoe blijf jij Fit in je Hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven

Nadere informatie

verzekering vrijwilligerswerk

verzekering vrijwilligerswerk verzekering vrijwilligerswerk Inleiding Vrijwilligerswerk is niet weg te denken uit onze samenleving. Het vult het werk van beroepskrachten perfect aan en het verhoogt de onderlinge solidariteit in de

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? boekje-105x105-def.indd 1 30-01-2009 12:05:22 1,2,3,..., 10 stappen boekje-105x105-def.indd 2 30-01-2009 12:05:23 Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

Wij, -leiding (naam van de tak) van (groepsnaam + nr) organiseren samen met (aantal deelnemers, taknaam) een kamp te (land)

Wij, -leiding (naam van de tak) van (groepsnaam + nr) organiseren samen met (aantal deelnemers, taknaam) een kamp te (land) KAMPENGAGEMENT EXEMPLAAR VOOR DE GROEP Engagement van de leidingsploeg Wij, -leiding (naam van de tak) van (groepsnaam + nr) organiseren samen met (aantal deelnemers, taknaam) een kamp te (land) gemeente/provincie/streek)

Nadere informatie

Dag scouters. Een Stevige Linker!!

Dag scouters. Een Stevige Linker!! Dag scouters De lente komt alweer volop binnengedraafd en daar zijn we zeer blij mee. De maand mei heeft weer heel wat voor ons in petto. Een boel verlengde weekends die voor de meesten een scoutig kleurtje

Nadere informatie

verkeersregels voor kinderen

verkeersregels voor kinderen verkeersregels voor kinderen afspraken voor stappers te voet bron: www.verkeervpi.be Als er een begaanbare stoep (trottoir) is, gebruik die dan. Is er geen (begaanbare) stoep, verhoogde of gelijkgrondse

Nadere informatie

Informatiebrief voor ouders over Kindervakantiekamp 2016

Informatiebrief voor ouders over Kindervakantiekamp 2016 Informatiebrief voor ouders over Kindervakantiekamp 2016 Beste ouders, In deze informatiebrief over het kinderkamp brengen we u op de hoogte over de gang van zaken. Mocht u na het lezen van deze brief

Nadere informatie

Beste ouders en leden,

Beste ouders en leden, Beste ouders en leden, Het is eindelijk zo ver! Na 2 jaar vol spanning wachten trekken we er weer op uit met de hele Scouting Lier! Dit weekend kan en wil je voor geen geld van de (reis rond de) wereld

Nadere informatie

Brandveiligheid in de zorg

Brandveiligheid in de zorg Brandveiligheid in de zorg HANDIGE TIPS om brand te voorkomen en goed te kunnen reageren bij brand Versie voor zelfstandig wonen met zorg Maak de zorg brandveilig TIPS OM Brandveiligheid is een belangrijk

Nadere informatie

Pretpark WaliBilzen KAMP!

Pretpark WaliBilzen KAMP! KLJ-KAMP 2017 Beste KLJ ers, Het schooljaar loopt weer op zijn einde en de vakantie komt steeds dichterbij! Hoe kunnen we de vakantie nu beter starten dan met een megabangelijk KLJ-kamp? Dit jaar trekken

Nadere informatie

Huurvoorwaarden. Gelieve deze brochure terug te bezorgen aan ZiDaSpringen. na de verhuurperiode.

Huurvoorwaarden. Gelieve deze brochure terug te bezorgen aan ZiDaSpringen. na de verhuurperiode. Huurvoorwaarden Gelieve deze brochure terug te bezorgen aan ZiDaSpringen na de verhuurperiode. Huurvoorwaarden: Artikel 1: Praktisch Om de in het huurcontract aangewezen springkastelen te kunnen gebruiken,

Nadere informatie

Veiligheid in huis. Regels voor veiligheid in huis. Hou gevaarlijke producten buiten bereik van kinderen. Veiligheid in de slaapkamer

Veiligheid in huis. Regels voor veiligheid in huis. Hou gevaarlijke producten buiten bereik van kinderen. Veiligheid in de slaapkamer Veiligheid in huis Regels voor veiligheid in huis Veiligheid in de woonkamer Veiligheid in de keuken Veilig slapen voor baby s Veiligheid in de badkamer Veiligheid in de slaapkamer Huisdieren Noodnummers

Nadere informatie

www.77ste.be Wij vliegen er met veel goesting in en verwelkomen jullie graag op onze eerste activiteit, de jaarmarkt!!

www.77ste.be Wij vliegen er met veel goesting in en verwelkomen jullie graag op onze eerste activiteit, de jaarmarkt!! Liefste leden en ouders, Een nieuw scoutsjaar staat weer voor de deur. Wellicht is er enorm genoten van een verlof met temperatuurstijgingen en -dalingen, maar de leden hebben vooral genoten van het fantastische

Nadere informatie

crisissituatie? hoe bereid je je voor?

crisissituatie? hoe bereid je je voor? crisissituatie? hoe bereid je je voor? crisissituatie? hoe bereid je je voor? crisishandboek 1 inleiding Als zelfstandige onthaalouder maak je elke dag werk van een veilige opvang. Toch kan ook jij geconfronteerd

Nadere informatie

Brandveiligheid in de zorg

Brandveiligheid in de zorg Brandveiligheid in de zorg HANDIGE TIPS om brand te voorkomen en goed te kunnen reageren bij brand Versie voor zelfstandig wonen met zorg Brochure-IkMaakDeZorgBrandveilig_AB3-v3.indd 1 20-06-17 09:33 Maak

Nadere informatie

Jeugdwerkinitiatief: Formulier ingevuld door: Rekeningnummer jeugdwerkinitiatief: Plaats kamp: Naam: Adres: Tel:

Jeugdwerkinitiatief: Formulier ingevuld door: Rekeningnummer jeugdwerkinitiatief: Plaats kamp: Naam: Adres: Tel: Provincie Oost-Vlaanderen Arrondissement Sint-Niklaas Gemeente 9150 Kruibeke INVULLEN IN DRUKLETTERS AANVRAAGFORMULIER VOOR KAMPSUBSIDIES Jeugdwerkinitiatief: Formulier ingevuld door: Naam: Adres: Tel.

Nadere informatie

ADMINISTRATIEMAP. Stamnummer: Parochie/wijk: Gemeente:

ADMINISTRATIEMAP. Stamnummer: Parochie/wijk: Gemeente: ADMINISTRATIEMAP CHIRO Stamnummer: Parochie/wijk: Adres: Gemeente: Een woordje uitleg Bij een Chirogroep runnen, komen er veel belangrijke administratieve taken kijken. Chirojeugd Vlaanderen wil jou daarbij

Nadere informatie

Kampvisum. Kampperiode van... tot...

Kampvisum. Kampperiode van... tot... Kampvisum paspoort voor een goed kamp Groep....................................................... Groepsnummer................................................ Tak.........................................................

Nadere informatie

Hoe vul ik een schadeaangifte in?

Hoe vul ik een schadeaangifte in? Hoe vul ik een schadeaangifte in? Inhoud Wat te doen bij een schadegeval?... 2 Algemene richtlijnen... 2 Aangifte doen bij KLJ Nationaal... 2 Richtlijnen van KBC-verzekeringen... 2 Enkele belangrijke tips...

Nadere informatie

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk

Nadere informatie

VEILIG MET JE KLAS OP STAP

VEILIG MET JE KLAS OP STAP VEILIG MET JE KLAS OP STAP TE VOET, MET DE FIETS OF MET DE BUS DAG VERKEER OP SCHOOL 14 NOVEMBER 2016 PROGRAMMA 11u00 Op weg met groepen 12u00 Een veilige uitstap met de bus 12u30 Middagpauze OP WEG MET

Nadere informatie

- grtroitoirs. verkeersborden: De berm (verhoogd verlaagd) Parkeerzones. Rijbaan VOETGANGERS ALLEEN OF IN GROEP ZONDER LEI DER

- grtroitoirs. verkeersborden: De berm (verhoogd verlaagd) Parkeerzones. Rijbaan VOETGANGERS ALLEEN OF IN GROEP ZONDER LEI DER VOETGANGERS ALLEEN OF IN GROEP ZONDER LEI DER OPGELET: Het ver keer sr eglement geeft geen definitie van een gr oep of een leider. I n tegenstelling tot VOETGANGERS gr oepen ALLEEN fietser OF s, waar voor

Nadere informatie

ZOMERKAMP 2017 GIVERS. 1 tot 10 juli 2017 Kasterlee

ZOMERKAMP 2017 GIVERS. 1 tot 10 juli 2017 Kasterlee ZOMERKAMP 2017 GIVERS 1 tot 10 juli 2017 Kasterlee Voorwoord Beste giver en ouder(s) Binnen een kleine maand vertrekken we op zomerkamp, de ideale manier om het scoutsjaar af te sluiten! De leiding kijkt

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Checklist valpreventie. Hoe kan u een valincident vermijden?

Checklist valpreventie. Hoe kan u een valincident vermijden? Checklist valpreventie Hoe kan u een valincident vermijden? Inleiding Vallen is soms erger dan u denkt. Een domme val kan heel wat ellende veroorzaken. Om valpartijen te voorkomen, moet uw woning een veilige

Nadere informatie

5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG

5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG 5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG Vooraf Een van de manoeuvres die je tijdens het praktijkexamen zult moeten doen, is het parkeren achter een geparkeerd (of stilstaand) voertuig. Over dit examenonderdeel

Nadere informatie

Beste leden en ouders,

Beste leden en ouders, Beste leden en ouders, Het schooljaar loopt stilaan op zijn einde, de vakantie komt om het hoekje piepen en begin augustus is er natuurlijk weer ons spetterende zomerkamp! Onze leiding is al maandenlang

Nadere informatie

VERKEER OP SCHOOL OP WEG MET GROEPEN 21 APRIL 2016

VERKEER OP SCHOOL OP WEG MET GROEPEN 21 APRIL 2016 VERKEER OP SCHOOL OP WEG MET GROEPEN 21 APRIL 2016 PROGRAMMA 9u15 Infosessie VSV-projecten 9u45 Een veilige uitstap met de bus 10u45 Pauze 11u00 Op weg met groepen 13u00 Einde INFOSESSIE VSV PROJECTEN

Nadere informatie

VEILIGHEIDSTIPS VOOR JOBSTUDENTEN

VEILIGHEIDSTIPS VOOR JOBSTUDENTEN Bijlage Safety Flash - 2017 / 03 VEILIGHEIDSTIPS VOOR JOBSTUDENTEN Ik zorg ervoor dat mijn werkpost proper en ordelijk is. Ik zet alles na gebruik terug op zijn plaats. Ik hou alle doorgangen vrij en ik

Nadere informatie

steppen&skaten Verkeerswetgeving

steppen&skaten Verkeerswetgeving steppen &skaten Wie graag stept en skate is doorgaans niet geïnteresseerd in de wettelijke regels. Toch kan je maar beter op de hoogte zijn, om je verder volledig uit te kunnen leven. Waar is de plaats

Nadere informatie

Wij samen. méér dan gewoon! Kleuterschool

Wij samen. méér dan gewoon! Kleuterschool Wij samen méér dan gewoon! Kleuterschool In dit boekje staan enkele afspraken zodat Wij samen méér dan gewoon zijn! Als we in een groep prettig willen samenleven, is het nodig dat we enkele Ze staan in

Nadere informatie

OMNIUMVERZEKERING. voor auto s op kamp

OMNIUMVERZEKERING. voor auto s op kamp OMNIUMVERZEKERING voor auto s op kamp WAAR GAAT HET OVER? Je staat er misschien niet bij stil, maar door auto s van leiding of kookploeg mee op kamp te nemen, neem je een serieus risico. Eventuele schade

Nadere informatie

Checklist voor een veilige huisinrichting

Checklist voor een veilige huisinrichting Checklist voor een veilige huisinrichting Doe de test Vallen, het is soms erger dan je denkt. Een domme val kan heel wat ellende veroorzaken. Om valpartijen te voorkomen moet je huis een veilig huis zijn.

Nadere informatie

ONTWERP Huishoudelijk reglement Jeugdcentrum Prosperpolder

ONTWERP Huishoudelijk reglement Jeugdcentrum Prosperpolder ONTWERP Huishoudelijk reglement Jeugdcentrum Prosperpolder I. Algemeen Indien er inbreuken worden vastgesteld door de verantwoordelijke beheerder op het huurreglement of huishoudelijk reglement kan de

Nadere informatie

Aan : Betreffende : Kerstaankopen? Opgepast voor gauwdiefstal!

Aan : Betreffende : Kerstaankopen? Opgepast voor gauwdiefstal! POLITIEZONE GAVERS HARELBEKE-DEERLIJK Tel : 056/733.511 Fax : 056/733.529 PZ GAVERS 8530 HARELBEKE Deerlijksesteenweg 43 Datum : 13/12/2014 Afzender : Dit is een bericht van de POLITIEZONE GAVERS BIN-BERICHT

Nadere informatie

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 1 Les 1

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 1 Les 1 Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 1 Les 1 een hark Een lange steel met een soort kam van ijzer eraan. de fontein Een bak waaruit water spuit. Het is voor de sier. Een wasbak in de badkamer wordt ook

Nadere informatie

Hou zo weinig mogelijk contant geld op zak!

Hou zo weinig mogelijk contant geld op zak! K K K K Hou zo weinig mogelijk contant geld op zak! Q Q Q Q Leg uw waardevolle voorwerpen niet in het zicht! J J J J Verdeel waardevolle dingen op verschillende plaatsen (portefeuille, zakken, handtas,

Nadere informatie

Veilig onderweg met de e-bike

Veilig onderweg met de e-bike Veilig onderweg met de e-bike Wat kunt u doen om een valpartij te voorkomen? Pas uw snelheid aan Een elektrische fiets is sneller en comfortabeler dan een gewone fiets. Hij gaat echter sneller dan u denkt

Nadere informatie

SCOUTS OUDENAARDE INFO OVER ALLE ZOMERKAMPEN

SCOUTS OUDENAARDE INFO OVER ALLE ZOMERKAMPEN SCOUTS OUDENAARDE INFO OVER ALLE ZOMERKAMPEN VOORWOORD Op kamp beleven Scouts en gidsen meer dan ooit scouting pur sang. Ze stappen uit hun vertrouwde omgeving en zoeken het andere op: een eigen manier

Nadere informatie

ZONNEDAUW PAVILJOEN + KASTEEL

ZONNEDAUW PAVILJOEN + KASTEEL ZONNEDAUW PAVILJOEN + KASTEEL 232321 Zonnedauw Paviljoen ligt samen met de Blokhut en het Kasteel op een domein van 5 ha. Op het kanaal dat aan het domein grenst, kan je een vlottentocht houden. Het Paviljoen

Nadere informatie

wegwijs in opvang voor je baby of peuter

wegwijs in opvang voor je baby of peuter wegwijs in opvang voor je baby of peuter 1. Opvang zoeken 1.1 Wat zijn je wensen? De opvang zorgt samen met jou voor de opvoeding van je kind. Daarom is opvang kiezen een belangrijke keuze, waar je zelf

Nadere informatie

EHBébé. Ongevallengids voor kinderen tussen 0 en 3 jaar

EHBébé. Ongevallengids voor kinderen tussen 0 en 3 jaar EHBébé Ongevallengids voor kinderen tussen 0 en 3 jaar Bij baby s en peuters moet je vaak ogen op je rug hebben. Jammer genoeg ontsnappen ze al eens aan onze waakzame blik, soms met de nodige blutsen,

Nadere informatie

HANDIG SPELEN MET EEN HOND

HANDIG SPELEN MET EEN HOND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Volksspelenkar Handleiding

Volksspelenkar Handleiding Volksspelenkar Handleiding Hoe kan ik de Volksspelenkar ontlenen? Voor de reservatie van het materiaal kan je terecht bij de dienst onthaal & info. De kostprijs van het gehuurde materiaal wordt verrekend

Nadere informatie

Brandveiligheid in de zorg

Brandveiligheid in de zorg Brandveiligheid in de zorg HANDIGE TIPS om brand te voorkomen en goed te kunnen reageren bij brand Versie voor ziekenhuizen, revalidatiecentra, umc s en tijdelijk verblijf in de ggz Maak de zorg brandveilig

Nadere informatie

REIZEN MET HEMOFILIE L.BE.07.2014.1825

REIZEN MET HEMOFILIE L.BE.07.2014.1825 REIZEN MET HEMOFILIE Hemofilie vraagt een dagelijkse inspanning van het hele gezin. Daarom is vakantie een goed moment om te ontspannen en zich te amuseren. Of je nu je vakantie doorbrengt in België of

Nadere informatie

Engels in Shakespeare s Country Engels & gastgezin

Engels in Shakespeare s Country Engels & gastgezin Engels in Shakespeare s Country Engels & gastgezin E09 van zaterdag 4 juli tot donderdag 16 juli 2015 E20 van zaterdag 15 augustus tot donderdag 27 augustus 2015 Wat nemen we mee? Voor het beoefenen van

Nadere informatie

DE GROTE VERKEERSTOETS

DE GROTE VERKEERSTOETS DE GROTE VERKEERSTOETS Lesfiche 5 e LEERJAAR Dode Hoek Eindtermen Mens en maatschappij Ruimte Verkeer en mobiliteit De leerlingen 4.14 kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving

Nadere informatie

verzekering vrijwilligerswerk

verzekering vrijwilligerswerk verzekering vrijwilligerswerk Inleiding Vrijwilligerswerk is niet weg te denken uit onze samenleving. Het vult het werk van beroepskrachten perfect aan en het verhoogt de onderlinge solidariteit in de

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Dode hoek BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie

Dode hoek BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Dode hoek Doelgroep Derde graad van de lagere school. Eindtermen Lager onderwijs: Mens en maatschappij - verkeer en mobiliteit: De leerlingen 4.14

Nadere informatie

Een veilige en gezonde BBQ aan de VUB

Een veilige en gezonde BBQ aan de VUB Een veilige en gezonde BBQ aan de VUB Het BBQ-seizoen is terug aangebroken. Om te verhinderen dat een gezellige BBQ ontaardt in een incident met gewonden en brand, dienen volgende regels gevolgd te worden

Nadere informatie

ONTHAALBROCHURE VOLPENSION. Tips voor een veilig en milieuvriendelijk verblijf. (Merkenveldteam en vrijwilligers danken je alvast)

ONTHAALBROCHURE VOLPENSION. Tips voor een veilig en milieuvriendelijk verblijf. (Merkenveldteam en vrijwilligers danken je alvast) ONTHAALBROCHURE VOLPENSION Tips voor een veilig en milieuvriendelijk verblijf (Merkenveldteam en vrijwilligers danken je alvast) 1 SPELREGELS ALGEMEEN breng alle leiding op de hoogte van deze info en sensibiliseer

Nadere informatie

Met toeters en bellen

Met toeters en bellen 5 VERKEER Met toeters en bellen Het speelterrein van scouts en gidsen is groot en gaat verder dan het eigen lokaal. Altijd op pad, op verkenning in de buurt of verder van huis. En daarbij zijn we niet

Nadere informatie

www.speelnietmetvuur.be brandgevaar

www.speelnietmetvuur.be brandgevaar www.speelnietmetvuur.be Reageren Omgaan met op brandgevaar Jaarlijks zijn er in België een 10.000 branden. U kan zich hiertegen wapenen door een aantal eenvoudige maatregelen. Als u toch te maken krijgt

Nadere informatie

Leefregels. Vrije Basisschool De Wegwijzer Poststraat 10a 9860 Balegem

Leefregels. Vrije Basisschool De Wegwijzer Poststraat 10a 9860 Balegem Vrije Basisschool De Wegwijzer Poststraat 10a 9860 Balegem Tel./fax : 09/362.68.17 e-mail : contact@vbbdewegwijzer.be www.vrijebasisschooldewegwijzer.be Leefregels september 2014 Dag lieve kapoen, Samen

Nadere informatie

Huttenstage Alpiene technieken & Via ferrata voor bergwandelaars

Huttenstage Alpiene technieken & Via ferrata voor bergwandelaars Huttenstage Alpiene technieken & Via ferrata voor bergwandelaars De centraal in Zwitserland gelegen Urner Alpen zijn dan misschien niet zo beroemd als Berner Oberland of Wallis, maar bieden voor bergliefhebbers

Nadere informatie

Brandveiligheid in de zorg

Brandveiligheid in de zorg Brandveiligheid in de zorg HANDIGE TIPS om brand te voorkomen en goed te kunnen reageren bij brand Versie voor ziekenhuizen, revalidatiecentra, umc s en tijdelijk verblijf in de ggz Brochure-IkMaakDeZorgBrandveilig_AB1-v4.indd

Nadere informatie

Belangrijke informatie. Kampregels. Van alles wat

Belangrijke informatie. Kampregels. Van alles wat Belangrijke informatie Kantine Unitas: 0341 426535 Leiding Dominique de Vogel: 06 23163692 Mirjam Postma: 06 44381520 Anneke de Boer: 06 18853981 Ton Tönjes: 06 25272788 Maarten van den Bosch: 06 46393341

Nadere informatie

Wat je moet weten over hasj en wiet

Wat je moet weten over hasj en wiet Wat je moet weten over hasj en wiet 1 2 Je hebt vast wel eens van hasj of wiet gehoord. Hasj en wiet zijn drugs. Hasj en wiet worden meestal gerookt. Er wordt een soort sigaret gedraaid met tabak en hasj

Nadere informatie

Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis en thuis Ziekenhuis Maas en Kempen

Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis en thuis Ziekenhuis Maas en Kempen Informatiebrochure Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis en thuis Ziekenhuis Maas en Kempen Inleiding U heeft dit boekje ontvangen omdat u deze informatie kan gebruiken om uw valrisico te verminderen

Nadere informatie

Drank- en drugsbeleid

Drank- en drugsbeleid Drank- en drugsbeleid Voorwoord Beste ouders, leden, leiding en foeriers, Scouts en gidsen steken het hoofd niet in het zand. Het gebruik van tabakswaren, alcohol, softdrugs, harddrugs & niet-voorgeschreven

Nadere informatie

Walking Coach 2007. Ter Wadding. Thema: Interpersoonlijke communicatie. in leidinggevende functies

Walking Coach 2007. Ter Wadding. Thema: Interpersoonlijke communicatie. in leidinggevende functies Walking Coach 2007 Ter Wadding Thema: Interpersoonlijke communicatie in leidinggevende functies Walking Coach 2007 1 Programma 1.1 Vrijdag 27 juli 2007 Kennismakingsdiner in Ter Wadding Voor deelnemers

Nadere informatie

Brussel bruisende studentenstad

Brussel bruisende studentenstad Op kot of pendelen? Een moeilijke vraag. Als je ver van Brussel woont, is op kot gaan voor veel studenten een logische keuze. Maar hoeveel kost dat en waar kun je terecht? Hoe begin je best aan je zoektocht

Nadere informatie

KBC-Preventie. Ongevallen thuis. we hebben het voor u

KBC-Preventie. Ongevallen thuis. we hebben het voor u KBC-Preventie Ongevallen thuis we hebben het voor u Basisprincipes van eerste hulp Handel als eerstehulpverlener. Zorg dat u de situatie niet verergert. Blijf rustig in een noodsituatie en verleen de eerste

Nadere informatie

Lesmap de suikerbakkerij HETGEVOLG. de suikerbakkerij. regie: Nelle De Maeyer spel: Osman Aden Hosow & Himat Shinwary foto: Kris Dewitte

Lesmap de suikerbakkerij HETGEVOLG. de suikerbakkerij. regie: Nelle De Maeyer spel: Osman Aden Hosow & Himat Shinwary foto: Kris Dewitte de suikerbakkerij regie: Nelle De Maeyer spel: Osman Aden Hosow & Himat Shinwary foto: Kris Dewitte 1 De suikerbakkerij 4+ Ik ben 3 jaar. Mama draagt me in haar armen. In los zand. In los zand Het is heet.

Nadere informatie

Vluchtelingen op bivak. Tips & Tricks

Vluchtelingen op bivak. Tips & Tricks Vluchtelingen op bivak Tips & Tricks Bespreek het in je leidingsploeg Als je een dergelijk project aanpakt, is het belangrijk dat iedereen van je leidingsploeg weet waarom je ervoor kiest. Het is goed

Nadere informatie

UITLEENDIENST KAMPEERMATERIAAL HANDLEIDING TENTEN. www.uldk.be1

UITLEENDIENST KAMPEERMATERIAAL HANDLEIDING TENTEN. www.uldk.be1 UITLEENDIENST KAMPEERMATERIAAL HANDLEIDING TENTEN www.uldk.be1 Beste klant, Je huurde bij onze uitleendienst tenten voor je kamp of evenement. In deze handleiding tonen we je stap voor stap hoe je een

Nadere informatie

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool Spreekbeurt voor een huis Leuk dat je dit pakketje van onze website hebt gedownload! Ga je een spreekbeurt houden over het werk van Wereldfoundation?

Nadere informatie

Veiligheidsdossier Uitstap te voet

Veiligheidsdossier Uitstap te voet Veiligheidsdossier Uitstap te voet Mauroo Dirk, Preventieadviseur School aan de waterkant 1 Veiligheidsdossier uitstap te voet INFO VOOR DE LEERKRACHT 1. Verplaatsingen te voet "alleen": De leerkracht/begeleider

Nadere informatie

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze:

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze: Zindelijkheidstraining Net als de meeste ouders kijkt u misschien uit naar de dag dat uw kind geen luiers meer nodig heeft. Uw kind zindelijk maken kan een enorme opgave lijken, vooral wanneer familie,

Nadere informatie

VERKEERSVEILIG UITPIJLEN

VERKEERSVEILIG UITPIJLEN VERKEERSVEILIG UITPIJLEN,,Een verkeersveilige gids voor parcoursmeesters Een publicatie (2013) van: INLEIDING De Aktivia-wandelclubs zetten jaarlijks goed één miljoen wandelaar in beweging. Voor al die

Nadere informatie

STAPSGEWIJS AAN DE SLAG MET HET ONLINE LEDENPROGRAMMA GSF

STAPSGEWIJS AAN DE SLAG MET HET ONLINE LEDENPROGRAMMA GSF Gezinssportfederatie vzw, Troonstraat, 125, 1050 Brussel STAPSGEWIJS AAN DE SLAG MET HET ONLINE LEDENPROGRAMMA GSF Vanaf december 2014 kunnen de GSF-sportclubs hun leden online inschrijven. Dit biedt jou

Nadere informatie

MET VALLEN EN OPSTAAN

MET VALLEN EN OPSTAAN MET VALLEN EN OPSTAAN VALPREVENTIE - Patiëntinformatie - Inleiding Ongeveer 30% van de 65-plussers valt minstens eenmaal per jaar. Bij de 80-jarigen verhoogt dit percentage zelfs tot 50 %. Zowel persoons-

Nadere informatie

NOODPLAN. Versie februari

NOODPLAN. Versie februari NOODPLAN Versie februari 2009 1 ONDERSTEUNING VOOR JEUGD RODE KRUISKERNEN BIJ NOODSITUATIES Een Jeugd Rode Kruiskern is geen onderwerp voor een stilleven. Kinderen, jongeren en jeugdleiders blijven niet

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Veilig gedropt handleiding bij een dropping

Veilig gedropt handleiding bij een dropping Veilig gedropt handleiding bij een dropping colofon inhoud Redactie: An Verheyen, Peter De Moor, Gie Van den Eeckhaut, Jan Van Reusel Herwerking 2003: Chris Cuyt, Daniel Peeters Foto s: Cover: Stephanie

Nadere informatie

ree n vei r z zek e erinn gen

ree n vei r z zek e erinn gen eizen en verzekeringen Op reis kun net als thuis ziek worden, een ongeval oplopen, iets kwijt spelen,, neem je soms zelfs wat meer risico dan thuis. Terwijl je niet automatisch dezelfde bescherming geniet.

Nadere informatie

Programmaboekje Ardennen 2012

Programmaboekje Ardennen 2012 Programmaboekje Ardennen 2012 Voorwoord Jullie gaan met de school op werkweek naar de Belgische Ardennen. Deze werkweek wordt samen met de school georganiseerd door het buitensportbedrijf VenturiX. Het

Nadere informatie

Feest bij onze goede vriendinnen van de Chiro! Hier kunnen we onmogelijk niet passeren, kom zeker langs en ontdek wat hier allemaal te beleven valt!

Feest bij onze goede vriendinnen van de Chiro! Hier kunnen we onmogelijk niet passeren, kom zeker langs en ontdek wat hier allemaal te beleven valt! Woordje vooraf De Lente is in het land en dat betekend dat het scoutsjaar er weer bijna opzit. Maar geen vrees, want van april en mei gaan we er nog eens vollenbak tegenaan! De ledenweekends komen er ook

Nadere informatie

Jeroen Driessen Maatschappelijke stage TG3C

Jeroen Driessen Maatschappelijke stage TG3C Pagina 3 Inleiding. Pagina 4-5-6 De voorbereiding. Pagina 7 De motorische demodagen. Pagina 8 na de demodagen. Pagina 9 Wat heb ik er van geleerd Pagina 10-11-12 logboekkaarten Voor school moeten we een

Nadere informatie

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen 1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden

Nadere informatie

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen.

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen. Dino en het ei Bibliografie: Demyttenaere, B. (2004). Dino en het ei. Antwerpen: Standaard. Thema: niet alles is steeds wat het lijkt, illusies Korte inhoud: Elke nacht staat er een groot wit ei tussen

Nadere informatie

Bushcraft introductie!

Bushcraft introductie! Bushcraft introductie Dit meerdaagse programma is zeer geschikt voor jou introductie in bushcraft, wilkamperen, bivakkeren en trekking in de natuur. Je ervaart de vrijheid en de rust die het de mens biedt

Nadere informatie

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC Hard work, magic moments: starting now! Africa Classic voert over glooiende paden van steenslag, zand en stof. In zes dagen leg je in de hitte veel kilometers en hoogtemeters

Nadere informatie

De Kapoenen. Contact: Belangrijke data: Praktische afspraken: Liefste kapoentjes en beste ouders, Gigi, Toto, Kerri, Kora, Telde en Rasta

De Kapoenen. Contact: Belangrijke data: Praktische afspraken: Liefste kapoentjes en beste ouders, Gigi, Toto, Kerri, Kora, Telde en Rasta De Kapoenen Liefste kapoentjes en beste ouders, Hopelijk vonden jullie ook een super tof 1 e trimester en hebben jullie zoals de leiding al heel veel zin in het 2 de semester. Deze keer gaan we ook super

Nadere informatie