Het datacenter moet anders

Transcriptie

1 Tel.: +31 (0) Web: - Mail: info@xlence.nl 1 0 m a a r t n u m m e r 0 4 j a a r g a n g 3 w w w. i t - e x e c u t i v e. n l Het datacenter moet anders IN HET NIEUWS KLAPT KOMT NOG. Het Centraal Planbureau was kort geleden uitermate pessimistisch over de Nederlandse economie. Een doemscenario. De eerste voorspelling dat dit duizenden it-ers hun baan gaat kosten is een feit. p. 4 MANAGEMENT NO CURE NO PAY Ze zijn er nog: ondernemers met ambities en lef. IT Executive vond voor deze aflevering van elevator pitch Jorn Mineur van e-accent. Die blijkt er verfrissende ideeën voor de it-sector op na te houden. p. 10 TECHNOLOGIE CMMI VERBETERT PROCESSEN Capability Maturity Model Integration is een referentiemodel voor procesverbetering. Het wordt gebruikt bij de ontwikkeling van producten en diensten, en ondersteunt het volledige traject. Hoe werkt het. p. 28 De meeste datacenters voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd. Om het explosief stijgende energieverbruik terug te dringen, pleit Gartner voor een radicaal nieuwe wegen. Het datacenter moet anders. Dat onze datacenters vastlopen is geen nieuws. Racksystemen zitten vol met servers die maar een klein deel van hun vermogen leveren; bladeservers kunnen maar gedeeltelijk worden gevuld met blades omdat de warmte niet kan worden afgevoerd. In de periode is het energieverbruik van de IT verdubbeld, zegt Rakesh Kumar van Gartner. In de periode tot 2012 zal dat nog een keer gebeuren. Als dat zo doorgaat, zitten we in 2025 met een verbruik dat zestien maal zo hoog is als in het jaar We moeten volgens Kumar toe naar rekencentra die zich als een levend organisme aan de omstandigheden aanpassen. Modulair en dynamisch zijn de kernwoorden van deze aanpak. Kumar sprak op de Enterprise Vision Day van Dell. p.24 MENS & WERK JAAG ZE DE BOOM IN Leeuwen zijn bang voor een kudde buffels. Wat werknemers daarvan kunnen leren? Ze zijn individueel zwakker maar als collectief sterker. Een advies van psycholoog Diekstra voor werknemers in de knel. p. 29 The personal touch in IT CAM IT met een VISIE

2 Weer een veiling Staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk port het concurrentievuurtje op de mobiele telecommunicatiemarkt op. De eerste details voor de komende veiling van frequentieruimte voor mobiele datacommunicatie in de 2,6 GHz band - met meer capaciteit dan het huidige umts-netwerk - zijn bekend gemaakt. Wat het meest opvalt is het grote aantal licenties dat wordt vergeven: maar liefst zes. Veel geld zullen die licenties dus niet gaan kosten, maar de huidige grote telecom-aanbieders - KPN, Vodafone en T-Mobile - zullen toch niet blij zijn met deze veiling. Ze krijgen er concurrenten bij en zullen - al was het maar om defensieve redenen - ook moeten gaan bieden. En dat net op een moment dat hun umts-netwerken op volle sterkte zijn en de concurrentie door overnames en saneringen een kopje kleiner is gemaakt. Net nu ze mogelijk eens geld gaan verdienen aan die umts-licenties van de vorige veiling. De Nederlandse overheid heeft wel geleerd van de umts-veiling in Toen wist de veilingmeester de gezamenlijke telecombedrijven maar liefst 2,7 miljard euro uit de zakken te kloppen, nadat elders in Europa zelfs een veelvoud werd neergelegd voor alleen het recht om umts te mogen gaan aanbieden. Uiteindelijk is toen meer dan 100 miljard euro naar staatskassen gevloeid. Dat heeft in de jaren daarna het tempo, de prijs, kwaliteit en innovatie van mobiele producten en diensten flink vertraagd. Tot op de dag van vandaag ontbreekt het eigenlijk aan echte prijsvechters op deze markt. Laat staan dat de volgende generatie mobiel internet een kans krijgt. In het buitenland zijn bijvoorbeeld tal van experimenten rond de umts-opvolger LTE of de draadloze netwerktechnologie Wimax die mobiel internet echt snel zouden kunnen maken. In Nederland blijft het opvallend stil. Omdat er geen vraag naar is? Eerder omdat de bestaande aanbieders er niet aan willen. Ze zullen er wel aan moeten als nieuwkomers de markt gaan betreden. Zo heeft kabelbedrijf Ziggo al aangegeven dat het een 2,6 GHz-licentie wil om mobiele telefonie en mobiel internet aan te bieden. Wie weet krijgen we dan een triple-play aanbod - televisie, telefonie en internet - voor onderweg. Maar het zal in ieder geval de concurrentie vergroten. Als Tele2, het zelfbenoemde zwarte schaap onder de belbedrijven - meebiedt, kan het straks voor zijn mobiele telefonie op eigen infrastructuur terugvallen en deze besparing doorgeven aan zijn klanten. Daarop zullen we nog geruime tijd moeten wachten. De veiling vindt namelijk pas plaats in De staatssecretaris heeft namelijk wel de nodige compassie met de huidige umts-aanbieders. De overheid heeft immers genoeg aan ze verdiend. Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive NIEUWS 4-9 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 9 Wannahave MANAGEMENT 10 Elevator pitch: e-accent 12 Management Kort 1 13 Column Charles Groenhuijsen 15 Management Kort 2 17 Column Ron Tolido TECHNOLOGIE 20 Cmmi verbetert processen stap voor stap 23 IT slurpt teveel energie 24 Datacenter moet om 25 Column Dominique Deckmyn MENS & WERK 27 Nieuws arbeidsmarkt 27 Banencarrousel 28 Portret van een it-manager 29 Column René Diekstra FORUM 30 Lezersreacties 30 Cartoon 30 Colofon ADVERTEERDERSINDEX 01 A2 Networks 03 Afas 02 Antares 08 Bariton 01 Cam Solutions 14 Comparex 08 Focus Conferences 22 Odiris 32 SAS 18,19,26 SLTN 01 Xlence 3

3 EXACT IN HRM Exact heeft de overname van het Aziatische software Orisoft Technology afgerond. De totale aankoopsom, die in zijn geheel contant betaald is, bedraagt 3,1 miljoen euro. Door de overname breidt Exact zijn administratieve software uit met hrm-oplossingen als human resource management, tijd- en aanwezigheidsmanagement, salarisverwerking en zelfbedieningsportalen voor werknemers. Daarnaast krijgt het Nederlandse toegang tot Kuala Lumpur, Maleisië en Bangkok, Thailand. INTEL BESTEEDT UIT Chipfabrikant Intel gaat de fabricage van zijn Atom-chip voor mobiele apparaten uitbesteden aan het Koreaanse Tsmc. Tot nu besteedde Intel alleen bepaalde delen van de fabricage uit aan anderen. Het concern ontkent dat het deze nieuwe stap neemt onder druk van de economische crisis. Het wil door de samenwerking met Tsmc het bereik van de Atom-chip vergroten. Tot nu toe is deze chip veelal terechtgekomen in netbooks. Tsmc heeft veel expertise in de ontwikkeling van chips met meerdere functies. Hierdoor zou de Atom-chip ook terecht kunnen komen in bijvoorbeeld mobiele telefoons. Ordina verlost van BPO-tak IT-dienstverlener Centric neemt de business process outsourcing -activiteiten van Ordina over. In december had Ordina in een winstwaarschuwing al gesuggereerd van zijn zorgenkindje af te willen. Combineer de voortijdige contractbeëindiging van de grootste bpo-klant Robeco Direct met de daarop volgende crisis die de financiële sector lam legde en je hebt het recept voor een rampzalig scenario in handen. De bpo-activiteiten van Ordina, vooral gericht op het inbesteden van bancaire applicatieomgevingen, had een groeibriljant moeten worden, maar werd een bodemloze put. In 2008 haalde Ordina een omzet van 43 miljoen euro uit deze activiteit op een totaalomzet van 696 miljoen euro. Ordina zag bpo in een jaar tijd met 50 procent groeien, maar betaalde daarvoor een hoge prijs. Het zorgde er voor een belangrijk deel voor dat Ordina over heel 2008 een nettoverlies van 81 miljoen boekte. Door de verkoop en stopzetting van het bpo-onderdeel schrapt Ordina eenmalig 63 miljoen euro aan vermogen in zijn boeken. Het bedrijf gaat zich nu concentreren op outsourcing van applicatie-ontwikkeling en IT in het algemeen. Centric verwacht door de overname zijn positie in de financiële sector verder te kunnen versterken. Het bedrijf voerde door eerdere overnames van LXY en Finace Financial Services al procesoptimalisatie en outsourcing van backoffice-diensten uit in het pensioen- en verzekeringswezen. Met de overname van Ordina BPO verwerft Centric nu een zelfde positie in het bankwezen. De 330 Ordina-werknemers stappen over naar Centric. De klappen moeten nog vallen Het Centraal Plan Bureau was kort geleden uitermate pessimistisch over de toekomst van de Nederlandse economie. Afgaande op haar prognose zou de werkgelegenheid in de IT zwaar onder druk komen te staan. ONDERBREKING GMAIL Door een fout bij een routineklus in een van zijn Europese datacenters is de dienst Gmail van Google eind februari ruim twee uur uit de lucht geweest. Betalende gebruikers van deze dienst worden voor de mogelijk geleden schade door de uitval gecompenseerd. Hun abonnement wordt met vijftien dagen verlengd. Omgerekend is dat een compensatie van twee dollar per gebruiker. Inmiddels is Google met een webpagina gekomen waar gebruikers de status van Apps-diensten kunnen bekijken. RECORD SALESFORCE De grootste aanbieder van software as a service, Salesforce, heeft in zijn net afgesloten boekjaar een recordomzet weten te realiseren van ruim 1 miljard dollar. De omzet steeg met 44 procent in vergelijking met vorig jaar. De leider in saasdiensten laat daarmee zien dat de vraag naar deze diensten flink in de lift zit. Toch verwacht het bedrijf dat zijn omzet door de economische crisis komend boekjaar minder snel zal groeien. Landman Consultancy en AME Research hebben de recente CPB-voorspelling vertaald naar de Nederlandse it-sector. Zij kwamen in hun rekensommen uit op een ware ontslaggolf in de Nederlandse IT. Zij voorspellen dat er de komende jaar it-arbeidsplaatsen komen te vervallen. De sector reageert heftiger op de economische crisis dan andere bedrijfstakken door uitstel van hardwareaankopen en het stopzetten van niet bedrijfskritische projecten, aldus de onderzoekers. De uitbesteding van automatisering aan lagelonenlanden zet ook door. Hardware en dienstverlening worden het hardst getroffen, software en vooral werken met online software onttrekt zich deels aan de crisis. Zij uiten zware kritiek op de politiek en de it-sector zelf, die nauwelijks initiatieven ondernemen om de aanstaande golf van werkloosheid op te vangen of te verzachten. Er zijn geen grote it-investeringen op de agenda gezet. Ook is er weinig aandacht voor de her- en bijscholing van medewerkers die hun baan verliezen. IT-bedrijven spelen op dit moment nog mooi weer, zo blijkt uit een belronde van IT Executive. Een aantal vooraanstaande itwerkgevers in Nederland verklaren dat er bij hen momenteel weinig aan de hand is. IBM is ok, en bij Logica gaat het nog redelijk. HP saneerde al langere tijd, door de overname van EDS. Wel heeft het concern recent een loonoffer gevraagd aan zijn managers. Microsoft wacht nog af wat de centraal opgelegde sanering zal brengen. Ordina hoopt er met de eerder aangekondigde banenreductie van 350 arbeidsplaatsen te zijn. 4

4 Wakker van Android Microsoft-topman Steve Ballmer heeft in recente uitlatingen laten weten dat hij geen seconde wakker ligt van het verkoopsucces van Apple. Dat het Android-besturingssysteem van Google op meer apparaten terechtkomt dan de smartphone alleen, baart hem veel meer zorgen. Microsoft maakt zich op voor een confrontatie met grootmacht Google op de markt waar het decennialang in zijn eentje de scepter zwaait: die van besturingssystemen voor pc s. Ballmer gaf te kennen dat hij ervan uitgaat dat Android straks niet alleen op mobiele telefoons verschijnt, maar ook op de tegenwoordig populaire handzame netbooks. Het is een belangrijke reden waarom Microsoft ervoor zorgt dat zijn nieuwe versie van het Windows-besturingssysteem ook op deze licht uitgevoerde laptops kan draaien. Het is ook een extra stimulans om het bouwen van deze nieuwe software snel af te ronden. Het gehypte besturingssysteem van Google draait nu feitelijk alleen op de HTC G1-smartphone die T-Mobile in zijn winkels heeft liggen, maar gaat later dit jaar meer slagkracht krijgen als tal van fabrikanten met Android-telefoontjes uitkomen. Inmiddels zijn er geruchten dat netbook-initiatiefnemer Asus een aantal van zijn netbooks gaat voorzien van het op Linux gebaseerde Android-besturingssysteem. De confrontatie tussen Microsoft en Google op de netbooks is vooral van belang, omdat die de komende jaren een stevige groei zullen laten zien. Grote krimp pc-markt Pc-fabrikanten worden op dit moment geconconfronteerd met de grootste verkoopdaling in de geschiedenis. Dit jaar gaan er bijna 12 procent minder pc s over de toonbank dan vorig jaar. Bij de vorige recessie in 2001 kromp de pc-markt met 3,2 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook de tot nu toe florerende verkoop van computers in ontwikkelingslanden krijgt dit jaar een klap. Het aantal verkochte pc s zal daar met ruim 10 procent afnemen. In Westerse landen verwacht Gartner een daling van de verkoop van 13 procent. Volgens Gartner-analist George Shiffler valt de verkoop van pc s dit jaar terug naar 257 miljoen pc s doordat gebruikers de levensduur van hun pc s verder oprekken en leveranciers steeds behoedzamer worden. De pc-branche bevindt zich inmiddels in buitengewone omstandigheden. Vooral de verkoop van desktop-pc s is ingestort. De verkoop van laptops laat met 155 miljoen verkochte apparaten dit jaar nog wel een groei van 9 procent zien, voorspelt Gartner, Vooral de kleine en goedkope netbooks doen het goed. Dit jaar worden er naar verwachting 21 miljoen van deze apparaten verkocht tegen 11,7 miljoen vorig jaar. VIRTUALISATIE OP TELEFOONS? het moet niet gekker worden, hoewel? De servermarkt krimpt, de pc-markt stagneert, consultants zitten thuis op de bank. Ook in de computerindustrie slaat de crisis toe. Behalve dan in de sector smartphones die sinds de introductie van de iphone wordt overspoeld door een tsunami aan innovatie. Als er dit jaar nog één sector gaat groeien, dan is het die van software en hardware voor mobiel internet. Volgens recente gebruikscijfers van Net Applications is de iphone het meest gebruikte platform met 67 procent marktaandeel; Windows Mobile, Android en Symbian blijven allemaal onder de 7 procent steken, met die aantekening dat het aandeel van Android en Blackberry snel groeit. Let wel: het gaat hier om daadwerkelijk gebruik - bezoek van websites - niet om verkoopcijfers van smartphones met een krakkemikkig browsertje erop. Mobiel internet gaat na een decennium vergeefse beloftes de softwaresector op zijn kop zetten. Alles valt nu op zijn plaats: een doorzichtige tariefstructuur met vaste kosten; beschikbaarheid van snel mobiel internet via umts en wifi, de juiste apparatuur (scherm, gebruikersinterface, levensduur, snelheid) en last but not least een zeer toegankelijk distributiemechanisme voor de uitrol en aanschaf van nieuwe toepassingen. De introductie van de App Store zorgt voor een revolutie in softwareland. Slimme programmeurs en kleine softwarebedrijven kunnen nu zonder één cent marketingkosten een nieuwe toepassing op de markt brengen en er hun brood mee verdienen. Je kunt dagelijks op de App Store zien tot welke leuke en geniale producten dat leidt. Geen wonder dat dit concept door alle andere mobiele partijen is gekopieerd. Geweldig nieuws dus voor een nieuwe generatie nerds. Uiteraard willen ook de gevestigde softwaremachten uit deze ruif meeëten. Maar had u zien aankomen dat VMWare met virtualisatiesoftware voor smartphones zou komen? Het is echt waar. Handig voor zakelijk gebruik, stelt het bedrijf. Zo kan een mobieltje worden uitgerust met twee besturingssystemen, waarvan bijvoorbeeld Windows Mobile door de centrale it-afdeling wordt beheerd, terwijl de gebruiker voor zijn privé-dingen snel overschakelt naar een Android-sessie. De smartphone is de nieuwe personal computer. HEEFT U OOK EEN IDENTITEITSCRISIS? volgens Peter Hinssen is de kans groot. Recent bracht de Belg Peter Hinssen, ook in Nederland een veelgevraagd spreker en adviseur, een boek uit onder de titel Business/IT Fusion. Hij beschrijft daarin het einde van het bedrijfsonderdeel dat tot voor kort bekend stond als de it-afdeling. Volgens Hinssen hebben veel collega s van u last van een permanente midlife-crisis. Hij komt ze bij bosjes tegen. Geen wonder: de uitdagingen op het gebied van IT zijn groter dan ooit tevoren terwijl het vertrouwen dat IT en business in elkaar hebben zich op een dieptepunt bevindt. Tekenend vindt hij de vele boeken over Business/IT-alignment. Hij voorspelt dat steeds meer organisaties het traditionele it-domein (datacenter, systeembeheer, werkplekbeheer) gaan afstoten en de resterende it-ers binnen de business trekken. Ooit was het profiel van de it-manager simpel: de grootste nerd van allemaal. Niet it-ers verbood hij domweg de toegang tot zijn domein, het datacenter. Dat is voorbij. De nieuwe it-manager heet cio en is helemaal geen techneut. Hij is vooral slim en in staat bedrijfsprocessen en informatietechnologie bij elkaar te brengen. Alignment is dead. Long live fusion! Het is maar dat u het weet. Leuk boek overigens. Fred van der Molen 5

5 CHIPVERKOOP ZAKT IN Volgens cijfers van IDC liepen de verkopen van pc-processors in het vierde kwartaal terug, en zal de terugval gedurende dit jaar aanhouden. IDC verwacht dat er dit jaar ongeveer 15 procent minder chips worden verkocht dan vorig jaar. In het vierde kwartaal van 2008 was de daling fors. Na voortekenen van een daling in september stortte de markt in oktober en november volledig in, aldus een woordvoerder van IDC. MS, RED HAT VIRTUEEL Microsoft heeft een overeenkomst afgesloten met Red Hat om de hypervisors van beide bedrijven beter te laten werken in elkaars besturingssystemen. Red Hat doet nu mee aan Microsofts Server Virtualization Validation Program (Svvp), en Microsoft is een Red Hatpartner geworden voor virtualisatie. Red Hat brengt alleen de nieuwe hypervisor KVM onder in de samenwerking, niet het momenteel geleverde Rhel Xen. MINDER EEE PC S Netbook-pionier Asustek Computer gaat dit jaar snoeien in het aantal versies van de Eee PC. Er zijn op dit moment wel twintig verschillende modellen van de Eee PC. Dat brede aanbod pakte negatief uit, omdat het de netbooks duurder maakt. Concurrent Acer verkocht vorig jaar meer netbooks dan Asus. Door ontwikkel- en productiekosten te beperken, kon Acer besparingen in de vorm van lage prijzen doorgeven aan klanten. Asus gaat deze strategie kopiëren. FACTUUR VIA Sinds februari 2009 is het digitaal factureren eenvoudiger. Digitaal factureren was al mogelijk, maar de eisen waren redelijk hoog, waardoor in de praktijk alleen gespecialiseerde bureaus van deze mogelijkheid gebruik maakten. Het via versturen van facturen moet het bedrijfsleven op jaarbasis 600 miljoen euro besparen, is de verwachting. MESDAG DIGITAAL Het 120 meter lange en 14 meter hoge schilderij Panorama Mesdag in Den Haag wordt fotografisch gedigitaliseerd. Doel is een betere bestudering van het doek. Ook wil het museum een lage resolutie versie van het schilderij publiceren op de eigen website. Outsourcen naar Verweggistan De steden die nu meestal it-outsourcingsactiviteiten naar zich toe weten te trekken, krijgen er concurrentie bij. Niet dat ze daar veel hinder van ondervinden. Door de huidige crisis krijgt de vraag naar outsourcing een forse impuls. Ongebruikelijke steden grijpen hun kans. Die conclusie trekt Kpmg na eigen onderzoek. Die nieuwe locaties variëren aanzienlijk, van bekende steden in de ontwikkelde landen tot minder bekende steden in opkomende markten. Als voorbeelden noemt Kpmg Winnipeg, Belfast en Brisbane, maar ook steden als Queretaro, Davao City en Cluj-Napoca. Een outsourcing-locatie hoeft niet per definitie een grote stad te zijn. Zo staat het nietige Port Louis in Mauritius, dat slechts inwoners telt, volgens Kpmg op het punt een belangrijke stad te worden voor de outsourcing van it-activiteiten voor bedrijven. De economische situatie dwingt tot kostenreducties, en bedrijven denken dat te kunnen bereiken door activiteiten uit te besteden. Op de nieuwe lijst van Kpmg staan tien steden in Noord- en Zuid-Amerika (Buenos Aires, Campinas, Curitiba, Calgary, Winnipeg, Santiago, Guadalajara, Queretaro, Boise en Indianapolis), tien in Azië en Australië (Brisbane, Changsha, Hangzhou, Ahmebadad, Jaipu, Nagpur, Penang, Davao City, Hoilo City en Ho Chi Minh City) en elf in Europa, het Midden-Oosten en Afrika (Sofia, Zagreb, Cairo, Port Louis, Belfast, Gdansk, Cluj- Napoca, Rostov-on-Don, Belgrado, Tunis en Lviv). Standbeeld in Queretaro (Mexico) Klantbeheer blijft hot Volgens onderzoeksbureau Gartner staat vernieuwing en verbetering van crm-systemen nog steeds in de top-5 prioriteiten van it-managers. Het onderwerp zal de komende tien jaar even belangrijk blijven, zo verwacht het onderzoeksbureau, omdat het efficiënt opslaan en gebruiken van klantinformatie een tijdloos issue is. De vraag naar crm-systemen groeit nog steeds jaarlijks met 10 procent, rekent Gartner ons voor, al is die groei een stuk minder onstuimig dan tijdens de begindagen van crm in Dit jaar gaat er wereldwijd in dit segment van de IT naar verwachting tien miljard dollar om. Het betreft niet alleen rojecten. Het onderzoeksbureau telt in deze rekensom ook licentiekosten, onderhoud en abonnementen mee. Crm is als specialisme volwassen geworden. Waren de meeste organisaties in 2000 nog sceptisch over het rendement van crm-projecten, inmiddels wordt 70 project van de projecten voor verbetering van het klantbeheer binnen budget en op tijd opgeleverd. Dat slagingspercentage zal de komende tijd niet stijgen verwacht Gartner, ook al krijgen organisaties verbetering van het klantbeheer steeds meer in de vingers. Organisaties in de VS en Engeland hebben de implementatiekosten sterk weten te reduceren door een aanzienlijk deel van het werk over te hevelen naar lagelonenlanden. Daarnaast worden licenties steeds goedkoper. Kostte een typische gebruikerslicentie voor crm tijdens de hype in 2000 nog drieduizend dollar, inmiddels is de prijs van deze licenties gezakt tot ver onder de duizend dollar per gebruiker per jaar. Deze prijsstelling komt door de komst van webservices en saas de komende jaren zwaar onder druk te staan. Gartner verwacht dat over drie jaar een kwart van alle crm-software in saas-vorm wordt afgenomen. 6

6 Britten omhelzen open source De Britse regering wil het gebruik van open-source software bevorderen om flink te kunnen besparen op haar it-budget. Zij spiegelt zichzelf een potentiële besparing van 700 miljoen euro op jaarbasis voor. Deze besparing is alleen te realiseren als open software een stuk populairder wordt onder it-beslissers en gebruikers bij de overheid, dan nu het geval is. De Labour-regering voert met deze oproep in feite een initiatief van de conservatieve oppositie uit. Het was een opmerkelijk initiatief, omdat de Tories over het algemeen aan de kant staan van het bedrijfsleven en dus van de grote geijkte it-leveranciers. Minister voor Digitale zaken en Media Tom Watson zet er zijn volle gewicht achter en noemt open-source één van de belangrijkste culturele verworvenheden in IT van de afgelopen jaren. Individuen die via internet samenwerken, kunnen tot producten komen die concurreren met die van de grote concerns. Overigens deed de Britse regering vijf jaar terug al een poging om het gebruik van open-source software binnen de overheid te bevorderen. Dat is, net als in Nederland, grotendeels mislukt. Beter sleutelbeheer IT-grootmachten IBM, HP en EMC werken aan een nieuwe standaard die de uitwisseling van informatie over encryptiesleutels sterk moet verbeteren. Het zogenaamde Kmip-protocol (Key Management Interoperability Protocol) moet ervoor zorgen dat de nu meestal aan één domein gebonden encryptiesoftware op een bredere schaal zijn werk kan doen. Daarnaast moet Kmip ervoor zorgen dat het beheer van de nu meestal losstaande encryptiesoftware sterk verbetert. Ook kan het protocol ervoor zorgen dat een encryptiesysteem dat nu vaak gebonden is aan het netwerk, een opslagsysteem of een database, een bredere toepassing krijgt. Vooralsnog is Kmip een voorstel voor een standaard die via het standaardisatieorgaan Oasis (Organization for the Advancement of Structured Information Standards) tot stand zal komen. Oasis, dat eerder voor de realisatie van de authenticatiestandaard Saml tekende, heeft een technische werkgroep benoemd die specificaties voor Kmip zal opstellen. Het is nog vroeg dag. Dit voorjaar moet deze werkgroep voor het eerst bij elkaar komen. De verwachting is wel dat er snel resultaten zijn, omdat er achter de schermen al meer dan een jaar aan het protocol gewerkt wordt. Voorkeur voor Microsoft Overheden kunnen bij it-aanbestedingen niet een bepaald merk voorschrijven en daarmee andere open source leveranciers uitsluiten. Wel kunnen zij een verwijzing in de aanbesteding opnemen naar een bepaald merk als dit product zich moeilijk anders laat omschrijven. Dat schrijft aanbestedingsadvocaat Fulco Simon in een door het NOiV gepubliceerd rapport. Ook als overheden zich in hun aanbesteding van softwarelicenties richten op wederverkopers en niet op een fabrikant als Microsoft zelf mogen zij niet alleen om Microsoft-licenties vragen. Volgens NOiV-programmamanager Ineke Schop is handhaving van het aanbestedingsrecht geen goed middel om overheden aan te sporen meer te doen met open standaarden en open source software. Toch wil het NOiV overheden kritisch blijven wijzen op de veel voorkomende fout dat overheden rechtstreeks naar Microsoft-producten vragen zonder in hun aanbestedingen alternatieve producten een redelijke kans te geven. Ook stelt zij dat in meerdere aanbestedingen bewust manipulaties aangebracht zijn die het open-sourceaanbieders extra lastig maken. Volgens Schop zou het goed zijn als er naast de nieuwe rijkswerkplek nog een tweede migratieproject begonnen wordt. Anders wordt het actieplan NOiV een project dat alleen bij het ministerie van Economische Zaken leeft. Beloning van kwart miljoen Microsoft looft een beloning van dollar uit voor informatie die leidt tot de aanhouding en veroordeling van de maker(s) van Conficker. Conficker/Downadup is een van de ergste internetwormen in jaren. Hij maakt misbruik van een ernstig lek in Windows, waarvoor in oktober 2008 al een patch verscheen die lang nog niet door iedereen geïnstalleerd is. Sedert ergens eind december zag de worm kans om tot dusverre meer dan tien miljoen pc s te infecteren. Ook is het bedrijf een samenwerking met Icann en beveiligingsbedrijven als Symantec en Verisign aangegaan om websites die de worm verspreiden zo snel mogelijk uit de lucht te halen. Websites die voorzien zijn van een gemakkelijk te raden wachtwoord zijn een eenvoudige prooi gebleken tot nu toe voor Conficker. Het is niet voor het eerst dat Microsoft een beloning uitlooft. In 2005 werd dollar betaald aan twee mensen die de maker van de Sasser worm aanwezen. Die worm-producent, een Duitse jongen, kreeg overigens alleen maar een voorwaardelijke celstraf en een taakstraf van 30 uur. 7

7 Applicatiebeheer kan beter Volgens it-dienstverlener Pecoma kunnen organisaties nog steeds flink besparen op hun pc-beheer. Het bedrijf komt met een dienst waarmee software efficiënter in te zetten is op de pc. Het bedrijf noemt deze toepassing applicatievirtualisatie. Deze dienst voorkomt dat programma s geïnstalleerd moeten worden op een specifieke computer of laptop. In plaats daarvan wordt er via het netwerk een virtuele variant op afroep beschikbaar gesteld. Volgens Pecoma maakt deze vorm van softwaredistributie het beheer van applicaties eenvoudiger en wordt het uitrollen van nieuwe diensten vergemakkelijkt. Ook zou het aantal storingen in vergelijking met de standaard manier van software packaging sterk verminderen. Pecoma-directeur Simon de Koning stelt dat bedrijven nog steeds enorm veel geld kwijt zijn aan vastlopende computers. Ook besteden it-afdelingen te veel tijd en dus geld aan het uitrollen, opwaarderen, ondersteunen en verwijderen van applicaties, terwijl er momenteel tal van efficiëntere manieren zijn om software te distribueren. Open-source in cloud Ook de populaire Linux-distributie Ubuntu lift op de cloudgolf mee. De nieuwe Ubuntu-software Karmic Koala, die in oktober 2009 uitkomt, krijgt als belangrijke nieuwe functie de ondersteuning van cloud computing. Dit maakte de directeur van het bedrijf achter Ubuntu, Mark Shuttleworth van Canonical in een aan Ubuntu-ontwikkelaars bekend. De server-versie van Ubuntu 9.10 (Karmic Koala) biedt ondersteuning voor EC2- cloud-diensten van Amazon. Dit betekent dat softwareontwikkelaars applicaties kunnen gaan schrijven die straks als webdienst bij Amazon in de cloud kunnen draaien. Daarnaast wordt in de Kosmic Koala-software het Eucalyptus-project uitgewerkt. Met dit hulpmiddel kunnen ondernemingen hun eigen, op EC2-lijkende cloud-omgeving in hun datacenter namaken. Ubuntu heeft daarnaast het milieu in het vizier; met de nieuwe versie is ook het energieverbruik in datacenters te reguleren, bijvoorbeeld door servers in de slaapstand te zetten als er geen werklast voor ze is, en wakker te schudden als er werk aan de winkel is. AT Telecom AT-S3D dual sim Eén toestel, twee nummers In het buitenland zijn de belkosten flink te reduceren door een lokale prepaid sim-kaart te kopen en die in je mobiele telefoon te stoppen of zelfs een tweede prepaid toestel te kopen. Sinds kort is er echter de AT-S3D van AT-Telecom. Feitelijk zijn het twee toestellen in één behuizing met een gemeenschappelijk toetsenbord en display. Ook voor gebruikers die zakelijke en privégesprekken van elkaar willen scheiden of die nog een oud abonnement hebben doorlopen is het een interessante oplossing. De AT-S3D is een prima - als slider uitgevoerd - toestel dat niet opvalt door een flitsend en trendy design. Hij haalt zijn kracht uit de duo-sim optie; dat geeft hem een unieke positie op de markt. Ineens is het vreemd dat geen van de bekende fabrikanten dit gat in de markt eerder heeft gedicht. Hoe dan ook; dit apparaat biedt een economische oplossing voor een bekend probleem. De functionaliteit van het toestel is behoorlijk compleet. Irritant is wel de kwaliteit van de Nederlandstalige menu s. De vertaling moet nog eens goed nagekeken worden. Ook komen we nog wat schoonheidsfoutjes tegen die met een toekomstige software-update hopelijk verdwijnen. Echte highend-specificaties ontbreken: geen 3G mobiel internet, slechts een 2 megapixel camera en een geheugen van 256 MB; dat is trouwens op te rekken dankzij het microsd uitbreidingsslot. In het gebruik voldoet het apparaat zonder meer. Op de hoofdaansluiting (sim1) zijn alle gangbare functies, inclusief datasessies op basis van gprs mogelijk, op het tweede nummer (sim2) kun je alleen bellen en sms en. Tijdens het bellen of sms en kan de gebruiker snel de keuze maken vanaf welk nummer moet worden gebeld. Ook bij inkomende gesprekken is te zien op welk nummer ze binnenkomen. Zakelijke en privé-gesprekken kunnen dus perfect gescheiden worden. Prettig toestel met een prima toetsenbord. Gezien de functionaliteit, is de prijs best realistisch. Info > AT Telecom AT-S3D dual sim telefoon: 9,8 x 4,9 x 1,8 cm, gewicht 102 gram, standby tijd tot 220 uur, spreektijd tot 3,5 uur. Prijs: euro zonder abonnement. 9

8 MANAGEMENT Elevator pitch: e-accent Wij leveren software binnen tijd en budget Tekst Ben Kuiken, beeld Cor Mooij Ze zijn er nog: ondernemers met ambities en lef. it-executive ging op zoek naar de nieuwe pareltjes van het Nederlandse bedrijfsleven. Dit keer: Jorn Mineur (39) van e-accent, die er verfrissende ideeën op na blijkt te houden. OVER E-ACCENT Wat? Ontwerp, ontwikkeling en onderhoud van webapplicaties voor bedrijven Klanten? Onder meer Aromedia, Telegraaf Media Groep, The Episcopal Church Center (VS) Werknemers/partners? 5, waaronder Cai Xiao. Opmerkelijk? e-accent heeft geen kantoren, hanteert een vergaderverbod en een bel- en mailverbod tot twaalf uur s ochtends. Wie ben je en wat doe je? Ik ben Jorn Mineur, 39 en oprichter van e-accent. Wij ontwerpen, ontwikkelen en onderhouden online-software die bedrijven helpt om efficiënt te werken en omzet te generen. Dat doen wij anders dan andere it-bedrijven; wij doen namelijk wat we beloven, binnen budget.. Waar hebben we dat eerder gehoord? Maar wij maken het waar. Wij nemen namelijk risico en dat geeft ons zeggenschap over het project. We zeggen tegen de klant: Wij maken voor u een systeem waarbij we alleen maar luisteren naar wat u vanuit de business nodig heeft. U mag aangeven welke features u erin wil hebben, maar alleen als u dat kunt onderbouwen met een business case. Aan het eind bepaalt u of u het systeem wilt afnemen of niet. Als u het niet wil hebben, betaalt u niets. Als u tevreden bent, dan betaalt u een vast bedrag per maand. Alle systemen die we sinds de start van e-accent hebben gemaakt, draaien nu nog. Ze kunnen er zeker van hun levensdagen niet meer vanaf? Nee, juist wel. We maken het voor de klant zo gemakkelijk mogelijk om weg te gaan. Dat houdt ons namelijk scherp. Als er vanuit een van onze systemen een foutmelding komt, reageren we onmiddellijk. Onze jongens zijn ontzettend wakker, ook al omdat ze deels op basis van winstdeling werken. Hoe komen jullie aan de goede mensen? Onze softwareontwikkeling vindt plaats in China. Daar loopt heel veel talent rond, waarvan wij dan weer de besten selecteren. We geven gratis workshops voor starters en het voordeel daarvan is dat je goed kunt zien hoe iemand werkt. Ik wil dat iedereen op termijn partner wordt en daar selecteren we dan ook op: heeft iemand het in zich om partner te worden? Is het antwoord nee, dan beginnen we er niet eens aan. Als het klikt, mag iemand eerst een klusje voor ons doen en als dat goed is, krijgt hij een contract met een vast salaris. De volgende stap is dan deelname aan de winstdeling en tenslotte het partnerschap, waarbij ze dus ook delen in een eventueel verlies. China? Maar snappen ze daar de businessmodellen van Nederlandse bedrijven wel? Dat is in eerste instantie mijn taak. Ik ga naar een nieuwe klant toe en ga niet eerder weg dan dat ik begrijp wat de werkelijke behoefte is van die klant. Vaak weten ze dat zelf niet eens. Dan willen ze een systeem met heel veel toeters en bellen waarvan ze de helft waarschijnlijk nooit zullen gebruiken. Dus ga ik terug naar de basis: waarom bestaan ze en hoe verdienen ze hun geld? Hoe zit de organisatie in elkaar, wie doet wat? Dat is allemaal heel belangrijk, want als je dat weet, dan weet je ook hoe het nieuwe systeem kan helpen om dat werk sneller, efficiënter en leuker te maken. Jullie doen dus eigenlijk ook aan business proces redesign? Als je het zo wilt noemen. Ik maak een complete inventarisatie, inclusief een gebruikersonderzoek. Op de werkvloer zitten namelijk de beste ideeën hoe het beter kan, maar daar wordt vaak niet of slecht naar geluisterd. Maar is dat allemaal niet heel veel werk voor een nieuw softwaresysteem? Die jongens in China huur je toch gewoon in om code te kloppen? Wij niet. Het is veel leuker om iets te maken waarvan je ook begrijpt waar het voor is en wat het 10

9 WIE? JORN MINEUR (39) Bedrijf? e-accent Opleiding? Opnametechniek, Conservatorium Loopbaan? Na zijn studie werd Mineur partner in muziekproductiebedrijf Bloomline. Toen de muziekindustrie het rond 2000 moeilijk kreeg stopte hij daarmee en ging zijn andere passie volgen: software. In 2005 richtte hij e-accent op. En verder? Mineur is getrouwd met een Chinese, die handelsagent is voor Nederlandse bedrijven die in China voet aan de grond willen krijgen. Toen Mineur e-accent begon, werd hij klant bij haar. moet doen. Dan kun je er ook het beste van jezelf in stoppen, zoals je creativiteit en je ervaring. Zo ontstaan de beste ideeën en maak je het beste gebruik van hun kennis. Dat is een verademing voor ze. Cai Xiao, mijn partner in China, heeft jarenlang gewerkt voor de grote it-bedrijven in China. Hij had het helemaal gehad, er heerst een heel ongezonde it-sfeer in China. Heel autoritair en de klant heeft meer te vertellen dan goed voor hem is. Alles wat die klant wilde, moest gewoon worden uitgevoerd, of je het nou leuk vond of niet. Toen wij met elkaar in gesprek kwamen, hebben we daarom ook tegen elkaar gezegd: We gaan een nieuw bedrijf beginnen, maar één ding is zeker: het wordt een heel ander bedrijf dan normaal. Waar blijkt dat verder uit? We hebben bijvoorbeeld geen kantoor. Iedereen werkt vanuit huis. We vergaderen ook nooit. We komen wel bij elkaar, in een kantoor van Regus, maar dat is vooral om kennis uit te wisselen. Een van de programmeurs heeft iets nieuws bedacht en geeft daarover dan een presentatie. We hebben een bel- en mailverbod, tot twaalf uur s ochtends. Dan wordt er dus niet gebeld of g d, ook niet door de klant. Waarom niet? Omdat onze jongens dan lekker kunnen werken. Ga maar bij jezelf na: wanneer werk je het lekkerst? Als je door kunt werken en niet de hele tijd gestoord wordt door de telefoon of door mail. Dus hebben we bedacht dat er voor twaalf uur niet gebeld of g d mag worden. Pikken jullie klanten dat? Die leggen we het uit. Die klant heeft er zelf toch ook baat bij als de jongens geconcentreerd door kunnen werken? De meesten begrijpen dat heel goed. Nu hebben wij natuurlijk ook het voordeel van het tijdsverschil, maar eigenlijk zouden ze dat bij alle bedrijven moeten instellen. Tenslotte hebben we nog iets anders afgesproken: geen managers. Geen managers? Maar wat ben jij dan? Ik zit net als iedereen middenin de business, ik ben de salesman. Managers die alleen maar managen en die niet hun handen vuil maken, zorgen alleen maar voor heel veel ruis. Die heeft namelijk per definitie geen kennis van het product, maar hij wil toch greep houden, dus wat doet hij? Hij gaat onzin verkopen. Gebakken lucht. Een voorbeeld: het ontwikkelen van software is een proces waarbij misschien wel tienduizend kleine beslissingen genomen moeten worden. Dat kunnen alleen de programmeurs, want die hebben er verstand van. Als een manager er vervolgens toch greep op probeert te krijgen, krijg je onzin als voortgangsrapportages. 90 procent van het project is af. Onzin, want misschien besluit je op het laatst wel om helemaal opnieuw te beginnen. De manager die alleen managet is een excuustruus, ingesteld om het hogere management en klanten het idee te geven dat alles onder controle is. Poeh. Ik hoop dat jullie snel groter groeien. Eens kijken of jullie dat vol kunnen houden. We zullen altijd blijven werken in kleine teams en zonder managers. 11

10 MANAGEMENT OUTSOURCING-FRAUDE De boekhoudkundige fraude bij de Indiase outsourcing-leverancier Satyam is geen fijn nieuws voor bedrijven die delen van hun it-operaties hebben uitbesteed aan dat bedrijf of aan andere bedrijven in die situatie. Voor ondernemingen die met Satyam werken, is de eerste vraag of die firma dit verhaal overleeft. Satyam-afnemers moeten een paar dingen goed bekijken. Hoeveel missiekritiek werk doet Satyam voor ons? Wat zijn de risico s (in termen van mogelijke serviceonderbrekingen) van verplaatsing van werk naar andere leveranciers? Wie bezit het relevante intellectuele eigendom? Nog sterker: de Satyam-affaire is een goede aanleiding voor álle itmanagers om dit soort informatie te verzamelen. Bron: Booz Allen Hamilton IT Foresight ZUIIGER DATACENTRUM Een conventioneel datacentrum gebruikt 35 tot 50 procent van de elektriciteit voor koeling. Ook de servers zelf, de opslag en de netwerken kosten véél energie. Besparen? Analyseer eerst het energieverbruik - dit leidt vaak al tot besparingen. Breng meerdere systemen onder op minder servers via virtualisatie. Investeer in een slim koelsysteem dat alleen koelt als het strikt noodzakelijk is, dat dicht bij de bron van de warmte koelt en dat koelt op basis van vloeistof of gas (geen luchtkoeling). Zet apparatuur zo neer dat er één gangpad ontstaat voor warme lucht en één voor koude lucht. Investeer in nieuwe servers, opslagcapaciteit en netwerkapparatuur. Bron: Het Financieele Dagblad PAPIER LEEST BETER Ik maak wel even een printje, dat leest prettiger. Inderdaad, zo blijkt uit Amerikaans onderzoek: onze hersenen houden meer van geprinte teksten. Proefpersonen die een eenvoudige, toegankelijke tekst op papier en op scherm moesten lezen, hadden meer moeite zich te concentreren op de digitale versie. Het heeft met name te maken met de flikkerende lichtinval van een beeldscherm: die vergt meer hersenarbeid en levert in sommige gevallen zelfs fysieke ongemakken op (hoofdpijn). Die flikkering zien we overigens niet bewust. Bron: Merk & Reputatie Drank op nummer 1 Het is kermis in de hel op de lijst van meest bewonderde Britse bedrijven. Dat het hectische tijden zijn, is terug te zien in Management Today s jaarlijkse ranking van Britain s Most Admired Companies. Drankenfabrikant Diageo (eigenaar van merken als Guinness, Johnny Walker, Smirnoff, Baileys en Moët & Chandon) stijgt van 9 naar 1, fijnmetaalspecialist Johnson Matthey (maker van onder meer autokatalysatoren) van 5 naar 2, Unilever van 14 naar 3. Maar liefst vijf nieuwe bedrijven in de top-10. De nummer 1 van vorig jaar, de beroemde warenhuisketen Marks & Spencer, zakt naar 29. Openbaarvervoerbedrijf Stagecoach stijgt van 87 naar 6, bouwproductenonderneming Kingspan komt nieuw binnen op 9, inter-dealer broker Icop zakt van 6 naar 43. Om maar wat te noemen. Dat de Royal Bank of Scot- Gevaren sociale netwerken Sociale-netwerksites als Facebook en Hyves kunnen schadelijk zijn voor bedrijven. Dat hebben Virgin en British Airways ondervonden.. Bedrijven kijken begerig naar sociale-netwerksites als MySpace en Facebook, die als potentiële marketing- en andere goudmijnen worden gezien. Maar er is een keerzijde: zulke sites kunnen flinke imago- en reputatieschade aanbrengen. British Airways (BA) en Virgin kunnen erover meepraten. Eind oktober 2008 ontsloeg Virgin dertien cabinepersoneelsleden omdat zij op een Facebook-forum denigrerende opmerkingen over Virgin hadden geplaatst. Zij hadden bijvoorbeeld gezegd, voor de grap uiteraard, dat sommige Virgin-vliegtuigen vol kakkerlakken zaten. En ze beschreven klanten als chavs, een kleinerende Britse term voor mensen met veel poen en een opzichtige smaak met veel blingbling. En begin november vorig jaar startte BA een onderzoek naar medewerkers die in Facebook-postings klanten hadden omschreven als vies en irritant. Zowel Virgin als BA heeft duidelijke interne richtlijnen voor medewerkers over het online posten van informatie over het bedrijf. Zo ondertekent elke BA-medewerker een verklaring die hen verbiedt om zonder specifieke toestemming informatie over het land van 20 naar 90 zakt, valt eigenlijk nog mee. Eén grote lijn: in tijden van crisis worden degelijke, steady bedrijven die rustig maar consequent hun strategie uitvoeren, meer gewaardeerd. Bron: Management Today DE TOP (9) Diageo 2. (5) Johnson Matthey 3. (14) Unilever 4. (3) BSkyB 5. (2) Tesco 6. (87) Stagecoach 7. (10) Rolls-Royce 8. (16) Man Group 9. (-) Kingspan 10. (32) 3i bedrijf online te zetten. Maar blijkbaar is de boodschap niet bij alle medewerkers blijven hangen. Communicatiespecialisten zeggen dat het door de opkomst van sites als Facebook en Twitter des te belangrijker is dat bedrijven er bij hun medewerkers op blijven hameren dat er richtlijnen zijn waaraan ze zich moeten houden. Nog een les is dat managers goed moeten controleren of iedereen zich op sociale-netwerksites aan de regels houdt. Virgin ontdekte pas wat er was gebeurd, toen woedende klanten klachten indienden. BA kwam er pas achter, toen er in de pers een bericht aan het relletje was gewijd. Dat is te laat. Bron: The Economist. 12

11 MANAGEMENT COLUMN CHARLES GROENHUIJSEN IT onder curatele in 2009 Wie heeft de grootste? Een fijne crisistip. Ga naar uw baas en vraag om een grotere computer. Ik bedoel vooral een groter scherm. Dat is namelijk goed voor uw productiviteit. Komt dat even goed uit in een tijd van economische rampspoed. Als u per dag meer werk verzet wordt u niet ontslagen. Uw buurman met een kleiner scherm wel. Allemaal verzonnen door uw dienstwillige columnist? Nee hoor, het is zelfs wetenschappelijk bewezen. Er zijn nog zekerheden in het leven: Het gaat weer om die ene korte vraag: Wie heeft de grootste? Ik herinner me mijn eerste computer. Meer dan 20 jaar geleden.een laptop was het. Merk Zenith. Met een scherm met groenige bibberlettertjes. Wat was ik er blij mee. Maar wat kon ik er weinig mee. Geen wonder. Dat treurige, loodzware jaren-80 apparaat had een petieterig scherm en nog zonder kleur ook. IT-managers opgelet. Volgens Adviesbureau Mc- Kinsey gaat de financiële afdeling (nog) intensiever meedenken met het it-investeringsbeleid. Enkele adviezen. Grote ondernemingen hebben voor honderden miljoenen (of zelfs miljarden) euro s aan waarde in hun it-organisatie zitten (datacentra, systeemactiva, organisationele vaardigheden enzovoort). De financiële mannen willen deze it-assets benutten om cash te genereren. McKinsey adviseert cio s zelf met praktische ideeën te komen. De interne strijd over de it-budgetten gaat volgens McKinsey toenemen. Advies aan cio s: stel je op als onafhankelijke bemiddelaar en zorg ervoor dat (voorgestelde) it-investeringen op basis van feiten worden beoordeeld. Open deuren zijn nog altijd waar. BLIJVEN MEEDENKEN Topmanagers die problematische it-projecten hebben gehad, willen in deze tijd liefst zoveel mogelijk (in hun ogen) misbare it-projecten stilzetten. Ook hier geldt weer: vooral constructief meedenken. McKinsey adviseert cio s zo duidelijk mogelijk te laten zien wat de opbrengst is van projecten. Westerse overheden stellen hogere eisen aan IT. Beleidsmakers en regelgevende instanties verwachten dat it-systemen meer en betere gegevens vastleggen om meer inzicht te krijgen in - en controle over hoe bijvoorbeeld banken risico s managen en producenten het milieu belasten. Het offshoring- en outsourcing-landschap wordt flink opgeschud als gevolg van de crisis. De kans op fusies tussen outsourcingsleveranciers is aanzienlijk toegenomen. Er zullen in leveranciersland grote winnaars (waaronder nieuwe toetreders) en grote verliezers zijn. Advies aan cio s: manage de leveranciersrelaties als een portfolio, zodat je goed gepositioneerd bent als duidelijk is geworden wie de nieuwe winnaars zijn. En bereid je erop voor hoe je veranderingen moet doorvoeren die ontstaan door ontwikkelingen aan leverancierskant. Bron: The McKinsey Quarterly ik tik deze column op een vorstelijk groot apple-scherm Nu zit ik in mijn Washingtonse thuiskantoor deze column op een vorstelijk groot Apple-scherm te tikken. Met de half voltooide column aan de ene kant en een kopie van het onderzoeksrapport van de University of Utah (Google maar op university utah size LCD en t rolt er zo uit) aan de andere kant van het scherm. Met een simpele handbeweging krijg ik nog vier andere schermen te zien met nuttige artikelen waaruit ik met een simpele muisklik mag kiezen. Heerlijk; wat een luxe. Een streling voor het oog. Intusssen speelt mijn computer ook nog mijn favoriete muziekjes. Hoe deden we het ooit zonder? Oh jee, nu lees ik dat het onderzoek is betaald door een fabrikant van computerschermen. Tsja, alsof je een alcoholist de sleutel van de drankkast laat bewaren. Maar even verder lees ik weer dat de professoren daar in Utah echt garanderen dat het allemaal klopt. Gelukkig maar. TWEE SCHERMEN? Het is ook wel logisch. Op zo n groot scherm heb je alles lekker bij de hand. Vergelijk het met een ruim bureau. Dat werkt lekkerder dan in n overvolle trein tussen Abcoude en Weesp met stapels papieren op schoot. Toch? Maar ik wist niet dat het zó veel scheelde. Daar in Utah hebben ze uitgerekend dat je wel 44 procent efficiënter kunt zijn als je maar genoeg schermruimte hebt. Er zijn werknemers die er 2,5 uur per dag mee besparen. Nu maken ze het hier in de VS t blijven Amerikanen - erg bont. Want ze vergelijken een werknemer met één 18 inch scherm met iemand met twee (ja, t-w-ee!) schermen van elk 20 inch. Asjemenou, het kan niet op. Ik wil u morgen wel eens bedremmeld bij uw baas binnen zien schuifelen, de folder van een computer-superstore in de hand. U begint voorzichtig: : Ze zijn in de aanbieding Kost bijna niks meer. U wijst op het veelbelovende plaatje. Ik had gedacht er meteen twee van aan te schaffen. Hoeveel kans zou u maken? En ik? Ik vind mezelf ineens een ontzettende loser. Want ik heb heel zieligjes één monitor. En niet eens de grootste 13

12 management Steeds meer shoring-opties Wat zijn de belangrijke trends van dit moment en welke zakelijke consequenties hebben ze? Adviesbureau Accenture doet een voorzet. Ooit gehoord van Emaar? WuXi PharmaTech? Mahindra & Mahindra? Volslagen onbekende ondernemingen uit landen als India en China zijn volgens Accenture straks machtige concurrenten aan het worden. Het adviesbureau voorziet een snelle opkomst van multinationals uit opkomende markten. Van Lenovo (dat IBM s pc-business overnam) en Tata Motors (eigenaar van onder andere Jaguar en Land Rover) had tien jaar geleden ook nog nooit iemand gehoord. Voor westerse partijen is de uitdaging om te bepalen welke van deze nieuwe spelers je kunt verslaan door met ze te concurreren, En met welke spelers je partnerships moet sluiten om toegang te krijgen tot nieuwe markten en middelen. Join them if you cant beat them.het adviesbureau: bereid je er dus op voor om de strijd aan te gaan met bedrijven die nu nog niet eens op je radarscherm te zien zijn. En wees bereid om eventueel samenwerkingsverbanden met ze te sluiten. ANDERE TRENDS Meer gratis : welk deel van je business kun je op winstgevende wijze gratis aanbieden? Nationale loyaliteiten vertragen het mondialiseringsproces: nationale sentimenten blijven belangrijk. Betere overheidsdienstverlening: de burger eist het en de technologie maakt het mogelijk. Accenture voorziet ook nog meer shoring-opties: nearshoring (operaties verplaatsen naar nabij gelegen landen), inshoring (werken met shared services ), homeshoring (telewerken), backsourcing (uitbestede operaties terughalen). Implicatie: ga werken met een breed, gemengd shoringen (out)sourcingmodel. Pas op: India, China en een land als Argentinië zijn niet meer per definitie lagekostenregio s. De lonen zijn de afgelopen jaren sterk gestegen in de traditionele lagelonenlanden. Om die reden halen steeds meer Franse bedrijven hun it-diensten uit Marokko. Zo heeft een grote Franse bank in het offshoringcentrum Casashore in Casablanca dochterbedrijven opgezet die zich bezighouden met de ontwikkeling en het onderhoud van it-systemen. Aan de andere kant van de oceaan maakt bijvoorbeeld het Mexicaanse bedrijf Softtek snelle groei door als betrouwbare leverancier van hoogwaardige it-services aan Noord-Amerikaanse bedrijven. Op zich is Softtek duurder dan soortgelijke bedrijven in Azië, maar de nabijheid leidt tot meer efficiency die maakt dat de totale kosten lager zijn dan uitbesteding naar een land als India. Nog een belangrijke trend is dat sociale netwerken steeds meer als business-tool worden ingezet. Implicatie voor bedrijven: benut de kracht van sociale netwerken op alle mogelijke gebieden, van werving tot r&d ( collaborative innovation ). Bij een grote Britse telecom bijvoorbeeld werken duizenden medewerkers samen via wiki s, die worden gebruikt om software te schrijven, branding -campagnes te lanceren, locaties voor mobiele-telefoonbasisstations in kaart te brengen en nog veel meer. Bron: Karen Crennan, Paul Nunes & Marcia Halfin - Back to the future (Outlook magazine) Afrika komt eraan! Als investeringsbestemming, afzetgebied en leverancier. Maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid is een blijvertje(al zakt de vraag door de crisis tijdelijk wat in). Focus op betere infrastructuren: verkeer, water, elektriciteit, informatie enzovoort. NIET-IT-EXECUTIVES EN Informatie-technologie PricewaterhouseCoopers België vroeg in opdracht van het IT Governance Institute (Itgi) ruim 250 niet-it-executives naar hun mening over de IT in hun organisatie. 87 procent vindt dat IT belangrijk is voor hun organisatie. 59 procent vindt dat IT niet in belangrijke mate bijdraagt aan de innovatie. Een ruime meerderheid vindt wel dat IT sterk bijdraagt aan de efficiency en effectiviteit van de onderneming. Slechts eenderde van de ondernemingen steunt op de it-afdeling voor het leveren van informatie over nieuwe businesskansen die mogelijk worden gemaakt door nieuwe technologieën. Iets meer dan de helft van de ondernemingen meet de waarde die ze uit IT realiseren. Uit de studie blijkt ook dat bestuurders van it-managers niet veel horen over nieuwe businessmogelijkheden. Volgens Itgi is een oplossing dat de cio een plaats krijgt in de raad van bestuur. 40 procent van de ondernemingen doet dit momenteel niet of heeft geen cio. Bron: Itgi - An executive view of IT governance TOPBESTUURDERS onzeker over eigen kwaliteiten Managers op directieniveau én daaronder betwijfelen of het ze lukt om hun bedrijf zonder kleerscheuren door de economische crisis te loodsen. Dat blijkt uit wereldwijd onderzoek van adviesbureau Booz & Company. Een op de drie ondervraagde topmanagers is sceptisch over de eigen plannen en mogelijkheden om de economische malaise te bestrijden. Van de managers op lagere niveaus denkt meer dan de helft dat de topbestuurders niet over de leiderschapskwaliteiten beschikken om hun noodplannen te kunnen uitvoeren. Veertig procent van de ondervraagden is er niet van overtuigd dat de organisatie de juiste maatregelen neemt. Tegelijkertijd denkt 54 procent dat hun bedrijf sterker uit de crisis zal komen. Slechts 20 procent verwacht er na de crisis slechter voor te staan. Het pessimisme is sterke in de oude wereld. Managers uit opkomende landen zijn iets optimistischer dan hun Noord- Amerikaanse en Europese collega s. 15

13 MANAGEMENT COLUMN RON TOLIDO Níet doen in de crisis IK BEN HIP, IK BEN AGILE Platgebombardeerd door een decennium vol zelfverklaarde goeroes, evangelisten en andere hemelbestormers (waaronder ikzelf, voor alle duidelijkheid) weten we het nu zo langzamerhand wel: agile ontwikkelen van software is in, waterval ontwikkelen is uit. Op het gevaar af dat de lezer terecht zuchtend afhaakt, toch nog maar even de oorspronkelijke redenering van deze methodiek van softwareontwikkeling resumeren. Inzicht in de doelen, mogelijkheden en risico s rond de werkelijke behoeften van een organisatie en de oplossing daarvoor rijpen pas tijdens het project. Daarom kan een systeem beter in kleine stukken worden ontwikkeld, waarbij steeds de hele cyclus van specificeren, ontwerpen, bouwen en testen wordt doorlopen. Combineer dat met kleine, multidisciplinaire teams en een regelmatige herijking van prioriteiten en richting en je krijgt betere resultaten met een hogere acceptatie op de werkvloer. mits goed toegepast, kruipt je zo in de haarvaten van de organisatie Bezuinig niet op strategische uitgaven. De conventionele reacties van managers op economische tegenwind zijn vaak onverstandig en helpen het bedrijf niet vooruit. Wat zijn volgens de deskundigen beproefde maar onconventionele best practices in tijden van economische crisis? Robert Kaplan en David Norton, de uitvinders van de balanced scorecard, waarschuwen dat executives niet naar eigen goeddunken over de hele breedte moeten gaan bezuinigen. Dan wordt namelijk geen onderscheid gemaakt tussen operationele kortetermijnprogramma s en strategische langetermijnprogramma s. Tenzij het voortbestaan van het bedrijf op het spel staat, moet bij bezuinigingen worden gefocust op het verwijderen van operationele slack (overtollige middelen) en inefficiëntie, en niet op het aanpassen of schrappen van strategische initiatieven. In die initiatieven worden namelijk de capaciteiten voor het concurrentievoordeel van morgen ontwikkeld. Met andere woorden: er mag niet worden bezuinigd op de strategische uitgaven, zoals Kaplan en Norton dat noemen, wel op de traditionele en kapitaaluitgaven. Bij economische dips is de standaardreactie vaak om te proberen de productiviteit te vergroten door de mensen harder te laten werken. Dat kan echter meer kwaad dan goed doen, waarschuwt Stewart Friedman (Wharton School). Je creëert er wrok mee en verhoogt de burn-out onder medewerkers. Een slimmere aanpak is om open te zijn tegenover de medewerkers over de problemen waar het bedrijf voor staat. Nodig ze uit om deel van de oplossing te zijn. Als je dat goed aanpakt, verminder je de stress en de hoeveelheid verspilde tijd, vergroot je het vertrouwen en de veerkracht en verbeter je de productiviteit. Bron: Harvard Business Review Mits goed toegepast, kruip je zo in de haarvaten van zowel de organisatie als van het probleem. Net als een stoofpotje dat op het vuur staat te pruttelen. Je tilt het deksel regelmatig op om de boel eens lekker door te roeren en te proeven. Even kijken of de smaak zich goed ontwikkelt, of de mix van kruiden moet worden aangepast. Misschien is het zelfs tijd voor een nieuw ingrediënt. Het uiteindelijke gerecht is precies wat je wilde hebben en de liefde en aandacht druipen ervan af. Bijna als Slow Food, wat u zegt. Niet de allereerste associatie die je met agile ontwikkelen zou leggen. De praktijk pakt dan ook regelmatig anders uit. De agile principes worden dan een alibi voor hijgerig adhd-gedrag, niet hoeven nadenken en misplaatste pragmatiek. Niet lullen maar poetsen: er wordt keihard gewerkt maar de fundamenten ontbreken en het project beweegt zich springerig en onvoorspelbaar van de ene iteratie naar de andere. DAILY SCRUM Deze situatie laat zich het beste illustreren door de bij agile aanhangers zeer populaire Daily Scrum. Net als bij Rugby steken de teamleden elke ochtend de koppen zo dicht mogelijk tegen elkaar. Er worden steeds slechts drie vragen beantwoord: wat heb je gisteren gedaan, wat ga je vandaag doen, wat zijn de eventuele belemmeringen. In zo n dampend groepje ontstaat vanzelf een hecht en vastbesloten teamgevoel. Maar de nadruk ligt op het optimaliseren van microresultaten en niet op richting, samenhang en architectuur. Als je met verhitte koppen tegen elkaar aan staat te duwen in dat kleine, nadrukkelijk naar binnen gerichte kringetje denk je al snel niet meer aan de trainer, de tegenstander, het veld en de tribune. Laat staan aan de wereld daarbuiten. In een hecht team resultaten produceren. Maakt niet uit wat, maakt niet uit waarom. Ik geloof nooit dat agile ontwikkelen daarom zo hip is geworden. 17

14 NIEUWE HARDWARE POLITIE De Klpd, 25 politiekorpsen en de Marechaussee gaan de komende twee jaar gezamenlijk voor zo n 50 miljoen euro aan werkplekapparatuur aanschaffen. Begin februari is een aanbesteding opgestart voor een raamovereenkomst waar alle onderdelen van de Nederlandse politie gezamenlijk gebruik van kunnen maken. Samen gaat het om zo n vijftigduizend werkplekken en dat aantal kan nog groeien. Het merendeel bestaat uit thin clients, 30 duizend in totaal. De rest zijn reguliere werkstations en laptops. De politie zoekt één aanbieder die ook aanvullende diensten gaat leveren als het gebruiksklaar maken van nieuwe apparatuur en het afvoeren van oude spullen. NOORD-BRABANT CENTRALISEERT INHUUR De provincie Noord-Brabant is op zoek naar maximaal drie it-leveranciers die projectleiders kunnen leveren. Bij de provincie draaien op jaarbasis rond de honderd projecten. In het projectportfoliomanagement proces en bij de realisatie van de projectenkalender is de functie projectleiding een onmisbare schakel geworden. De provincie heeft een intern team van projectleiders klaarstaan, maar wil ook gebruik kunnen maken van externe projectleiding om werken op tijd op te kunnen leveren. Daarnaast overweegt de provincie om het contractbeheer buiten de deur te laten uitvoeren. Dit zou de provincie één aanspreekpunt geven voor externe inhuur met een volledig en realtime inzicht in de uitgaven voor externe inhuur. OPEN TEXT EUROPOL Europol zoekt een leverancier die het onderhoud op het bestaande Open Text document managementsysteem op zich wil nemen. Deze aanbieder zou ook functionaliteit van de bestaande documentenbeheersystemen uit moeten breiden en meer gebruikers toegang geven. Verder moet deze aanbieder technische bijstandsdiensten bij projecten leveren bij bijvoorbeeld infrastructuurmigratie, releasemigratie, integratie met andere systemen en vereisten voor de installatie van nieuwe modules. Ook moet deze aanbieder opleidingsdiensten verzorgen. Europol wil advies over de eigen afname van Open Textlicenties gebaseerd op contractstatistieken. De looptijd van de overeenkomst is vier jaar. Cmmi verbetert de processen stap voor stap Weg met de jeugdpuistjes! Bij veel bedrijven die projecten uitvoeren en diensten leveren, bestaat behoefte aan procesverbetering. Daarmee groeit de volwassenheid van de it-organisatie, met een meetbare prestatieverbetering als resultaat. Capability Maturity Model Integration is een referentiemodel voor procesverbetering. Het wordt gebruikt bij de ontwikkeling van zowel producten als diensten en ondersteunt het volledige traject. Hoe gaat het in zijn werk? Door Nico Marien Het is voor een bedrijf niet ongewoon dat 20 tot 30 procent van de projecten faalt en dat 40 procent kampt met problemen die niet zomaar opgelost kunnen worden door betere ontwikkelaars of ontwikkeltools in te schakelen. Dergelijke problemen kunnen lopen van te hoge it-kosten tot eindeloze of vruchteloze projecten en overschreden budgetten. Veel bedrijven beschikken duidelijk over onvoldoende volwassenheid. Zij hebben behoefte aan procesverbetering om ervoor te zorgen dat die volwassenheid stijgt en de prestaties verbeteren. 20 tot 30 procent van de projecten mislukt Capability Maturity Model Integration (cmmi) wordt gebruikt bij de ontwikkeling van producten en diensten. Het model ondersteunt bovendien het volledige traject van conceptie tot afdanking. Dat geldt voor de disciplines software, hardware en systeemengineering. Cmmi omvat vier procescategorieën: projectmanagement (bijvoorbeeld plannen en opvolgen van projecten), engineering (bijvoorbeeld definiëren van behoeften, ontwerp, bouw en test van het product), procesbeheer (bijvoorbeeld procesdefinitie, training van de organisatie) en ondersteunende processen (bijvoorbeeld kwaliteitsborging, meting en analyse). Het cmmi-model definieert ook vijf volwassenheidsniveaus die aangeven waar uw bedrijf zich op de ladder bevindt. HOE CMMI IMPLEMENTEREN? Het uitvoeren van een gap-analyse of evaluatie is de eerste stap. Daarbij gaat u na waar het bedrijf nu staat ten opzichte van het referentiemodel en waar het wil staan na het procesverbeteringstraject. Verder moet ook nagedacht worden over de af te leggen weg. Essentieel daarbij is dat u op voorhand definieert waarom u aan procesverbetering wilt doen. Is het doel een snellere levering van producten en diensten of een daling van de productiekosten? Leg gelijktijdig duidelijk meetbare doelstellingen vast die u na het verbeteringsproces wil bereiken. Die doelstellingen kunnen betrekking hebben op zowel de kosten, de doorlooptijd, de productiviteit, de kwaliteit als de klanttevredenheid. Het definiëren van uw doelstellingen helpt ook om na afloop van het traject de return on investment te meten. Houd voor ogen dat het behalen van een hoger niveau van volwassenheid geen doelstelling op zich mag zijn. Een juiste doelstelling ondersteunt één of meer van de hierboven vermelde zakelijke voordelen. Maak een duidelijk strategisch actieplan en stel een 20

15 verantwoordelijke aan voor de interne begeleiding. Zorg dat er iemand bij betrokken wordt die het model goed kent. Dat kan een eigen medewerker of een externe partij zijn. VIJF NIVEAUS Het cmmi-model is opgebouwd uit vijf volwassenheidsniveaus. Met uitzondering van niveau 1 zijn die allemaal opgebouwd uit specifieke processen. Elk niveau geeft een stadium weer dat doorlopen wordt als een bedrijf zijn processen wil verbeteren. Het belangrijkste aandachtspunt voor een bedrijf dat zich op een lager niveau bevindt, is het aanpakken en verbeteren van projectmanagement. Pas dan kunnen andere acties ondernomen worden. Een bedrijf met volwassenheidsniveau 1 is een just do it -organisatie met ad-hocuitvoering van taken. Het is volledig afhankelijk van de sterkte van de individuen in de organisatie. Op niveau 2 is een bepaalde basis van projectmanagement terug te vinden. De projecten worden gepland en de afspraken met leveranciers zijn duidelijk. Dat alles wordt goed gevolgd met metingen. Bovendien wordt er toegezien op de kwaliteit van de projectuitvoering en worden de werkproducten onder configuratiebeheer geplaatst. Op het derde niveau zijn de processen binnen de organisatie gestandaardiseerd. De standaardprocessen met bijbehorende metingen worden centraal beheerd in een bibiliotheek. Als een project wordt opgestart, moeten enkel de gepaste standaardprocessen gekozen en binnen het project toegepast worden. Een bedrijf op volwassenheidsniveau 4 meet de prestaties van zijn processen en heeft die onder controle. De projecten en processen worden op een kwantitatieve manier beheerd. Bevindt een bedrijf zich op het hoogste volwassenheidsniveau (niveau 5), dan heeft het een goed gedefinieerde set van processen waarvan de resultaten continu gemeten worden. Een bedrijf op niveau 5 is ook continu op zoek naar betere processen die leiden tot meetbare verbeteringen. VALKUILEN Als een bedrijf te snel de verschillende niveaus wil doorlopen, is de kans op mislukking reëel. De vereiste kennis is op dat moment vaak onvoldoende verankerd bij de medewerkers, waardoor de volwassenheid terug naar een lager niveau wordt herleid. Bij 90 procent van de bedrijven faalt op die manier het procesverbeteringsproject. Een bedrijf dat bijvoorbeeld geen grondige assessment doorlopen heeft en geen duidelijke doelstellingen gedefinieerd heeft, komt in de problemen als het naar een volgend volwassenheidsniveau wil evolueren. Je kunt het vergelijken met een chirurg die opereert zonder voorafgaande diagnose. Een andere vaak voorkomende fout is dat de top een omvangrijk proceshandboek opstelt zonder de mensen van de vloer erbij te betrekken, enkel met als doel een hoger volwassenheidsniveau te behalen. De gedefinieerde processen zullen dan niet toegepast worden, wat funest is voor de organisatie. METEN IS WETEN De procesverbetering binnen de organisatie moet aangepakt worden als een project. Een constante meting van de resultaten en evaluatie van het project is onontbeerlijk. Daarbij is het belangrijk dat er in de beginfase duidelijk meetbare doelstellingen worden vastgelegd. Bij een onduidelijke of ontbrekende doelstelling zal de aandacht voor de volwassenheidsverbetering na enige tijd afzwakken en stoppen. Als het management geen meetbare resultaten ziet, bestaat de kans dat het project vroegtijdig afgebroken wordt. Daardoor worden ook de reeds gerealiseerde verbeteringen door proceserosie tenietgedaan. De resultatenmeting is echter geen sinecure. Het is het best om vijf simpele maatstaven vast te stellen, zodat de evolutie van het verbeteringsproject duidelijk te volgen is. Maatstaven die duidelijk vastgelegd kunnen worden, zijn bijvoorbeeld het aantal tijdig opgeleverde projecten, het aantal gehaalde deadlines of het verschil tussen het vooropgestelde en het uiteindelijke budget. U kunt het project altijd bijsturen en perfectioneren als blijkt dat de maatstaven niet gehaald worden. RESULTATEN CMMI Bedrijven die cmmi implementeren, meten verbetering op de volgende vlakken: - een daling van de kosten met 34 procent; - een toename van het aantal tijdig opgeleverde projecten met 50 procent; - een verhoging van de productiviteit met 61 procent; - een verhoging van de geleverde kwaliteit met 14 procent. Bron: Carnegie Mellon Software Engineering Institute Aanpakken als verbetertraject - Cmmi geeft de volwassenheid van een it-organisatie aan op een schaal van 1 tot 5. - Hoe hoger de volwassenheid, hoe beter de organisatie presteert. - De implementatie van cmmi moet als een verbeterproject aangepakt worden. - Het definiëren en continu opvolgen van een vijftal simpele verbeterdoelstellingen is essentieel. - Een verbeterproject kan enkel slagen als het ondersteund wordt door het management en geleid wordt door een ervaren veranderingsmanager. resultatenmeting is geen sinecure 21

16 IT slurpt teveel energie Twee zoekopdrachten met Google zouden net zo veel uitstoot van CO2 opleveren als het zetten van een pot thee. Een natuurkundige van Harvard sloeg aan het rekenen en kwam op zeven gram CO2 per opdracht. Hoewel er vraagtekens bij zijn onderzoek worden gezet, is het duidelijk dat de dagelijkse 200 miljoen zoekopdrachten gepaard gaan met een gigantisch stroomverbruik. De exponentiele groei van de IT lijkt zijn grens te bereiken. Door Onno Breedveld Google s bloggende spin doctors waren er natuurlijk als een speer bij om veel lagere cijfers aan de man te brengen. Als je daar wat aan rekent, blijken die echter niet te kunnen kloppen. Uiteindelijk werd de hele discussie gesmoord in een aaneenschakeling van misverstanden, damage control en marketinggeweld. Het is echter goed om te bedenken dat het hebben van zuinige datacenters niets zegt over een efficiënt gebruik daarvan. Volgens Gartner is de hele it-sector verantwoordelijk voor 2 procent van alle energieverbruik. Dat lijkt in eerste instantie misschien mee te vallen, maar het is net zo veel als de consumptie van alle luchtvaartmaatschappijen. Eind vorig jaar kwamen onderzoekers op een symposium aan de universiteit van Melbourne met onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat de huidige exponentiële groei van het internet op termijn niet vol te houden is. Zij stelden het energieverbruik nu op een 0,5 procent van alle consumptie. In 2020 zou dat zijn gestegen tot 1 procent. Met name breedbanddiensten als video on demand, gaming, peer-to-peer -netwerken en sociale netwerken trekken een zware wissel op de netwerkinfrastructuur. Specifiek voor ondernemingen gaat het om videovergaderen, outsourcing en telewerken. Wie denkt dat het met deze voorspelling vanwege alle groene inspanningen wel los zal lopen, komt bedrogen uit. In de modellen van de onderzoekers is al rekening gehouden met technologische ontwikkelingen als energiezuinige hardware, virtualisatie en dergelijke. Dat deze zaken niet tot een vermindering van de CO2-uitstoot zullen leiden, zie je al aan de manier waarop ze naar de markt worden gebracht. Alle processorfabrikanten verkopen hun laatste chips met de belofte van dubbele prestaties bij hetzelfde energieverbuik. Ofwel: alle ruimte die wordt gecreëerd, wordt direct opgesoupeerd. Op Google-niveau zien we hetzelfde gebeuren: een online zoekopdracht is efficiënter dan een bezoek aan de bibliotheek, maar die efficiëntie maken we op aan een grotere productiviteit (effectiviteit). Op afstand? Iets soortgelijks gebeurt met de datanetwerken. Nu bandbreedte ruimschoots voorhanden is, komen nieuwe leveringsmodellen als saas (software as a service) en telewerken ineens sterk in opkomst. Als straks, zoals iedereen verwacht, de energieprij- zen opnieuw enorm zullen stijgen, zou juist het op afstand zetten van veelgebruikte, generieke diensten wel eens heel duur kunnen blijken te zijn. Waar je vroeger alleen voor je netwerkverkeer en vierkante meters betaalde, brengen datacenters de stroomkosten tegenwoordig apart in rekening. Voor alle infrastructuur is het zoeken naar de optimale balans tussen lokalisatie en centralisatie. Als eigenaren van grote datacenters vanwege de stroomlevering hun locaties tegenwoordig zo dicht mogelijk bij een energiecentrale bouwen, waarom zou je dan als eigenaar van een grotere it-infrastructuur je applicaties juist bij je gebruikers weghalen? Wie nu strategische plannen maakt voor grootschalige outsourcing, saas-gebruik en telewerken, moet daarbij rekening houden met hoge transactiekosten. Van het specifieke geval Google kunnen we leren dat we straks onze bedrijfsprocessen misschien wel structureel zullen moeten veranderen. Mede onder druk van wet- en regelgeving (compliance) slaan we bijvoorbeeld enorme hoeveelheden data op. Al die gegevens draaien in meervoud jarenlang rond in onze opslag-arrays. Bovendien komt daar alleen maar meer bij. Volgens de analisten groeit de data met 60 procent per jaar. Of het nu om netwerkverkeer, rekenkracht of opslag gaat, die exponentiële groei is vanwege de aanslag op schaarse middelen als budget en energie - wat tegenwoordig de footprint wordt genoemd - niet vol te houden. Twee zoekopdrachten of een potje thee? 23

17 Woensdag 11 maart Business/It Fusion In De Praktijk Seminar, Hotel Lapershoek, Hilversum Dinsdag 17 t/m vrijdag 20 maart Applied Enterprise Archi tecture Concepts Vierdaags seminar, Hotel Crowne Plaza Antwerpen Woensdag 18 maart Het nieuwe werken met HP Informatiemiddag, HP Amstelveen Dinsdag 24 maart Het nieuwe werken...en dan nu de praktijk Congres, Media Plaza Utrecht hetnieuwewerken Donderdag 26 maart Realisatiekracht en verantwoordelijkheid Clinic, landgoed Eikenrode Loosdrecht Donderdag 26 maart Migraties voor de business Seminar, HP Amstelveen Donderdag 26 maart Het Infrastructuur Congres (HIC) 2009 NBC Nieuwegein Dinsdag 31 maart Digitale Overheid 2009 Congres, WTC Rotterdam 22 april Regie van sourcing Mediaplaza, Utrecht regievansourcing 19 mei - 23 juni Managementskills Voor De It-Manager Nyenrode Business Universiteit, Breukelen itexecutive Kijk voor een compleet overzicht op agendawww.ictevenementen.nl Gartner: Investeer nu al in de bouwblokken Door Lucas Megens Datacenter moet De huidige datacenters voldoen absoluut niet meer aan de eisen van deze tijd. Om het explosief stijgende energieverbruik terug te dringen, pleitte Gartner op Dell s Enterprise Vision Day voor een radicaal andere manier om met het rekencentrum om te gaan. De gastheer ging er echter mee aan de haal en gaf er zijn eigen draai aan. Dat we vastlopen met onze datacenters mag inmiddels geen nieuws meer zijn. De rekken zitten vol met servers die maar 10 tot 15 procent van hun vermogen leveren. Het aantal blades moet beperkt blijven omdat we de warmte niet kunnen afvoeren. En de rekening voor stroom en koeling komt niet langer bij facilities maar bij de it-afdeling zelf terecht. In de periode is het energieverbruik van de IT verdubbeld, zegt Rakesh Kumar, Vice President Data Centre Research bij Gartner, en in de periode tot 2012 zal dat nog een keer gebeuren. Als dat zo doorgaat, zitten we in 2025 met een verbruik dat zestien maal zo hoog is als in het jaar We moeten daarom af van het statische datacenter dat absoluut niet meer aan de eisen van deze tijd voldoet. De toekomst is aan het rekencentrum dat modulair is en dynamisch reageert op zijn omgeving. Kumar vergelijkt dat nieuwe datacenter met een levend organisme. Als ik een marathon loop - wat waarschijnlijk te hoog gegrepen is - dan slaat mijn hart een paar uur lang op vol vermogen. En ik zweet om mijn warmte kwijt te raken. Maar als ik s nachts in bed lig te slapen, dan is mijn lichaam in rust en probeert het juist zijn warmte vast te houden. Zo moet het datacenter ook met zijn omgeving omgaan, aldus Kumar. Als de werklast overdag groot is, dan draaien de systemen op vol vermogen om al die transacties te verwerken. s Nachts wordt automatisch gewerkt aan onderhoud en herstel. Is het buiten warm, dan wordt gekoeld op de airconditioning. Is het buiten koud, dan kun je gewoon op de buitenlucht koelen. Het rekencentrum past zich als een organisme volautomatisch aan op zijn omgeving. VIRTUALISATIE FAVORIET Hoewel het volgens Kumar nog wel vijf tot zeven jaar duurt voordat we zover zijn, moeten we nu al investeren in de bouwblokken van deze nieuwe omgeving. In deze tijd van economische teruggang doet met name virtualisatie het goed, vanwege de besparingen die dat op korte termijn oplevert. Vorig jaar vroeg Gartner cio s naar hun belangrijkste aandachtsgebieden. Het terugdringen van de kosten stond pas op de tiende plaats. We hebben dit onderzoek nog niet herhaald, aldus Kumar, maar je kunt ervan uit gaan dat die laatste nu op nummer één staat. Wel hebben we it-executives onlangs gevraagd naar hun strategieën. De top-3 werd ingenomen door virtualisatie, cloud computing en groen. Virtualisatie is daarvan veruit de favoriet. Cloud computing ligt volgens Kumar wat verder in de toekomst. Vanaf het jaar 2001 zijn de datacenters veel krachtiger geworden. Ze zijn op dit moment nog steeds de goedkoopste manier voor organisaties om hun IT onder te brengen. Maar cloud computing komt eraan, of het nu intern of extern is, via het web of over het netwerk. Daar ligt de toekomst. Wat betreft groene IT, waarschuwt Kumar voor de hype. Op dit moment wordt er vooral veel onzin verkocht. Over drie, vier jaar is energie na software kostenpost nummer twee. Mijn advies is om alleen te investeren in groene IT als dat het verbruik omlaag brengt. Al het andere zou ik voorlopig laten liggen. Dat rendeert pas over drie tot vijf jaar. Naast virtualisatie van de systemen zelf, is ook om de servers heen nog genoeg te doen. Vaak wordt de optimalisatie van de it-diensten vergeten, net als de contractonderhandelingen, de software-tools en de processen. Optimaliseer daarom eerst wat je hebt, voordat je investeert in nieuwe datacenters, servers of opslag. 24

18 COLUMN Dominique Deckmyn om SCHRIL CONTRAST Wat gastheer Dell ervan maakt, staat in schril contrast met wat de analist van Gartner zegt. Waar Kumar aanraadt om niet te investeren in hardware maar vooral in virtualisatie, doet vice-president Software and Solutions Rick Becker zijn klanten een heel rigoreus idee aan de hand: Gooi al je oude servers eruit, ook die van ons, en koop nieuwe Dell-systemen met ingebouwde hypervisor. Die betalen zich in tweeënhalf, drie jaar terug. Voor het gemak vergeet hij om de vervroegde afschrijving bij die termijn op te tellen. De boodschap van Dell lijkt dan ook op een verkoop-gedreven variant van het verhaal, waarmee HP de laatste twee jaar de markt in gaat. We moesten onze eigen datacenters vernieuwen, vertelt Becker. Maar voordat we 100 miljoen uit gingen geven, hebben we eerst beter naar virtualisatie gekeken. Nu blijkt dat we nooit meer nieuwe datacenters hoeven bouwen, pc-bouwer Dell zag het licht en verkondigt het datacenterevangelie. Het nieuwe rekencentrum is een organisme dat zich volautomatisch aanpast BLADES Becker neemt in zijn enthousiasme af en toe wel een loopje met de waarheid. Zo overdrijft hij de rol van Dell bij de ontwikkeling van virtualisatie op het X86-platform. Ernstiger is dat hij HP en IBM neerzet als zijnde bedrijven die alles willen verbladen, terwijl die laatste zich met al zijn verschillende hardwareplatforms juist veel genuanceerder opstelt. En waar Dell zijn blades al voorgeïnstalleerd aflevert, zouden anderen alle onderdelen in aparte dozen aanleveren. Factory Express van HP maakt het echter ook mogelijk compleet volgebouwde rekken op een pallet te laten bezorgen. Nog een uitspraak van Becker: Voor elke dollar die je in virtualisatie investeert, kun je er zes tot acht besparen. Daarbij wordt aangeraden die opbrengsten van virtualisatie uit te geven aan nog meer Dell. Als je dat advies zet naast dat van Gartner, die virtualisatie aanbeveelt als middel om in een neergaande conjunctuur de lopende it-projecten te redden, dan lijkt Dell niet zijn klanten maar eerst en vooral zichzelf te willen helpen. De Facebook-bedreiging Vindt u die aandacht voor sociale netwerken ook zo verschrikkelijk overtrokken? Hebt u besloten dit fenomeen maar eens volledig te negeren? Bent u zelf nog nooit op Facebook, Netlog, LinkedIN of Hyves geweest omdat u wel betere dingen te doen had? Wel, dan zit u helemaal fout. Of liever: u bent heel gevaarlijk bezig. Wees gerust, ik ga hier de holle kreten rond Web 2.0, user generated content, crowdsourcing en tutti quanti niet naroepen. Het nut ervan voor zakelijk gebruik wordt schromelijk overdreven, dat ben ik met u eens. Maar sociale netwerken negeren brengt grote risico s mee. Weet u namelijk dat waardevolle en zelfs bedrijfskritische gegevens door uw personeelsleden worden uitgewisseld via Facebooks, Netlogs of Twitters? Nee, dat weet u niet. Erger: uw personeelsleden weten dat zelf ook niet. Mensen zetten de meest intieme informatie op hun Hyves-pagina met de bedoeling om die alleen maar te delen met hun familieleden. Maar dan komt er een vriendschapsverzoek van een collega en het is natuurlijk erg onbeleefd om die te weigeren. Al snel zit de hele kliek van kantoor samen op Facebook. Inbegrepen de ex-collega s die ondertussen bij uw belangrijkste concurrent werken. Hebben zij kwaad in de zin? Natuurlijk niet. Via Twitter wist de hacker wie op kantoor was en wie niet Op de website van Infoworld verscheen onlangs een ijzingwekkend verhaal. Het was een stap-voor-stap verslag van een geslaagde hacking bij een niet bij naam genoemde grote winkelketen. De aanval gebeurde op een vraag van het bedrijf zelf aan een beveilingsspecialist. Die begon met een stevig stuk social engineering via - jawel - sociale netwerken. Aan de hand van gegevens op Facebook en Twitter achterhaalde de hacker wie op kantoor was en wie niet. Met als excuus een verzonnen afspraak met een afwezig personeelslid (waar hij allerlei persoonlijke details over wist) praatte hij zich het hoofdkwartier binnen. Vervolgens liet hij hier en daar (bij de toiletten, bij het koffiemachine) usb-sticks achter met interessante etiketten zoals loonadministratie. Wie de usb-stick in zijn computer stopte besmette zijn pc met een rootkit die automatisch wachtwoorden via door ging sturen. De hacker installeerde in het kantoor ook nog een wifi-basisstation. Uiteindelijk kreeg de hij toegang tot alle accountgegevens van zijn opdrachtgever. Fluitje van een cent. Nu, da s simpel, denkt u: dan verbied ik Hyves toch gewoon? Heel wat bedrijven hebben dat al gedaan. Via de arbeidsvoorwaarden of gewoon via de firewall. Dat zal veel van uw jongere werknemers mateloos irriteren. En helpen doet het ook niet. Want het maakt die hacker echt niets uit of uw werknemers nu op kantoor of thuis hun Facebookpagina s bijwerken. U mag sociale netwerken dus niet negeren. Verbieden is geen optie. Wat u moet doen is ze begrijpen en doorgronden. Bepaal wat uw werknemers wél en niet mogen delen (géén mogelijk gevoelige gegevens, géén uitspraken die de reputatie van uw bedrijf kunnen schaden). En ze vervolgens daarvan overtuigen. Dat is heel wat moeilijker dan de firewall dichtdraaien. Maar veel keuze hebt u niet. Dominique Deckmyn was twee decennia werkzaam in de it-journalistiek in België, Londen en de VS. Hij is nu manager van De Standaard Online. 25

19 MENS & WERK Ontslagregeling blijft hetzelfde Terwijl minister Donner probeert om de ontslagregeling te matigen, konkelen achter zijn rug de kantonrechters om aanpassingen om zeep te helpen. Daardoor dreigt de modernisering van de ontslagvergoeding een harde dood te sterven in de rechtszaal. Dat is tenminste het beeld dat Pascal Besselink schetst, arbeidsrechtjurist bij DAS Rechtsbijstand. De minister wil de ontslagvergoeding bij wet maximaliseren tot euro. Maar daardoor dreigt rechtsongelijkheid, betoogt Besselink. Vooral oudere werknemers zitten vaak boven die grens, maar worden bij ontslag gekortwiekt door het plan Donner. Dat pikken de kantonrechters niet, vermoedt Besselink. De rechter wordt beperkt in zijn vrijheid om leeftijd, werkervaring en draagkracht in de overwegingen te betrekken. Donners voorstel botst ook met een andere wet, die de vrijheid van rechters regelt om zelf de hoogte van een ontslagvergoeding te betalen. Ook dit laten de rechters zich niet door de neus boren. Besselink: Maximering van de ontslagvergoeding kan veel beter gebeuren door een maximum aantal maanden aan de vergoeding te verbinden, ongeacht de hoogte van het jaarinkomen. Competentiesystemen zijn gedrochten Hoewel veel bedrijven de meest geavanceerde systemen hebben aangeschaft om de competenties van hun medewerkers in vast te leggen, zijn de meeste daarvan gedrochten. Dat blijkt uit een inventarisatie van detacheringsbureau Projactive. Bedrijven gebruiken competentiesystemen onder andere om te bepalen welke medewerkers op welke projecten worden gezet, of wie er wordt bevorderd of ontslagen. Volgens Projective blijkt dat 70 procent van de competentiesystemen verkeerd worden gebruikt. Het is vooral bar en boos bij grote en internationale organisaties. De bruikbaarheid van de systemen hebben ze om zeep geholpen met omvangrijke en gecompliceerde competentiehandboeken. De term klantvriendelijkheid staat bijvoorbeeld voor elke functie op een andere manier beschreven, zegt Kemp. Competentiesystemen zijn hiermee ondoorzichtig en gebruiksonvriendelijk geworden. Voor managers kost het te veel tijd om de systemen te doorgronden. Ten einde raad laten ze het competentiesysteem links liggen, en beoordelen ze maar op hun eigen gevoel. Banencarrousel Hans Bleijenberg is hoofd van Implementation Services geworden bij it-bedrijf Codast. Ook is hij toegetreden tot het managementteam van Codast. Zijn loopbaan maakte hij bij StreamServe Benelux, Vvaa Groep, Iris en Deutsche Bank. Lars Peters is executive vice president Noord- Amerika geworden van softwareleverancier Hippo. Hij is daar verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. Peters is overgekomen van de Boston Consulting Group, waar hij zes jaar projectleider was. Mark Paraskeva is aangesteld als de nieuwe vice president voor Europa, het Midden-Oosten, India en Afrika (Emia) van softwarebedrijf Autodesk. Vóór zijn promotie was hij vice president voor Noord-Europa. Ruud Kool is senior account executive geworden bij Syfact International, een bedrijf voor it-beveiliging. Hij komt over van Spss, waar hij de laatste jaren in een senior salesfunctie werkte. Sander Jansen wordt business unit manager bij Actemium SCE, het voormalige Methec. Hij neemt de taken over van Kurt Kämper. Jansen werkt al jaren voor het bedrijf en is er manager sinds Jeroen Wijnen is benoemd tot channel manager van itactic. Dit bedrijf is voortgekomen uit AAC Cosmos, waar Wijnen nu vandaan komt. Hij is geen onbekende bij zijn nieuwe werkgever, want hij was daar al eerder actief. Mike Ettling is de nieuwe ceo van de hr-divisie van softwarebedrijf NorthgateArinso. Hij komt over van Unisys, waar hij vice president was. De functie van ceo bij zijn nieuwe werkgever is nieuw. Maurits Aalders is directeur geworden bij Heeren Investors. Hij krijgt de verantwoordelijkheid voor de holding en de werkmaatschappijen Gedon, Grafinex en Intellimens. Hij heeft een carrière van zestien jaar achter de rug bij Xerox. Peter van Rotterdam is als senior consultant voor de sector openbare orde en veiligheid in dienst getreden bij Het Expertise Centrum (HEC). Van Rotterdam begon zijn loopbaan bij de Koninklijke Marine als wetenschappelijk ambtenaar en later als hoofd van een afdeling Informatieverwerking. Vervolgens werkte hij voor Getronics, bij Bakkenist en later Deloitte in de functie van programmamanager. Henk Schepens is enterprise sales manager van het hosting-bedrijf Combell. Eerder werkte hij bij Nedstat en Emakina. Carol Dona wordt in maart de nieuwe topman van Ricoh Nederland. Hij volgt Michel De Bosschere op, die de nieuwe baas wordt van Ricoh in Frankrijk. Dona werkt al jarenlang voor het bedrijf. Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar 27

20 MENS & WERK IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een naar DE IT-MANAGER VAN SANDD Naam: Miquel Geelen Werkzaam bij Sandd sinds: 2006 Leeftijd: 36 Omvang afdeling: 5 Opleiding: HTS Informatica en kunde. Die leverancier ontwerpt niet alleen onze software, maar doet ook het onderhoud ervan en heeft er dus belang bij om de software zo te implementeren dat het beheer niet te omslachtig wordt. De regiefunctie houden wij in eigen hand. We weten altijd wat er functioneel moet gebeuren. Portret van een IT-manager (43) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een serie portretten van it-managers. Door Henk Vlaming, beeld Nico Boink Wat dreef jou naar Sandd? De uitnodiging om een professionele it-organisatie neer te zetten, sprak mij aan. Ik kende het bedrijf niet, wist niet eens dat Sandd een postbedrijf was. Maar toen ik door had dat het een jonge organisatie was en een concurrent van het grote TNT, werd de uitdaging mij duidelijk. Sandd bestaat pas sinds Er wordt op een vernieuwende manier post voorgesorteerd, met behulp van automatisering. Drie jaar geleden was er maar één it-er. Het werk werd voor het grootste deel door externen verricht. Een professionele it-afdeling was noodzaak. Hoe is de situatie nu? De laatste jaren is Sandd heel hard gegroeid; nu bestaat het ondertussen uit zo n 1200 medewerkers. Het primaire proces van het bedrijf is helemaal geautomatiseerd Sorteren, splitsen, inzet resources, roosteren van bezorgers en vervoer naar de vestigingen: het is allemaal geïmplementeerd in onze it-systemen. Doordat wij heel duidelijke en scherpe afspraken hebben met onze leveranciers en mijn afdeling heel strak is georganiseerd, kan deze uit een relatief beperkt aantal medewerkers bestaan. Welke systemen gebruik je daarvoor? Alles is maatwerk, daarin zijn we uniek. Dat komt doordat wij in een bijzondere branche zit- ten, waar geen standaardapplicaties of -systemen te vinden zijn voor de manier waarop wij werken. Je kunt wel iets gaan ombouwen, maar dan krijg je nooit iets dat zo goed aansluit op ons primaire proces. Wij huldigen het standpunt dat niet de IT leidend is, maar dat de IT ons primaire proces moet ondersteunen. Als er voor sommige processen standaardapplicaties zijn, dan maken we daar zeker gebruik van. Maak je jezelf niet heel afhankelijk van leveranciers? Twee jaar geleden zijn wij overgestapt naar een andere softwareleverancier. Eén die past bij ons niveau van kennis Heb je goede ervaringen met deze manier van uitbesteden? We kennen de voor- en nadelen ervan ondertussen wel. Het heeft wel een jaar geduurd voordat de kennispartner begreep wat wij bedoelden. Nu werkt er een apart Sandd-team bij onze leverancier, waarvan de beheerders in Servië werken. Anderhalf jaar geleden hebben wij een nieuw systeem voor sortering geïmplementeerd. Dat verliep zonder rimpels. Medewerkers hadden niet eens in de gaten dat er een nieuw systeem draaide op de achtergrond. Wat is er voor nodig om dit te laten werken? Dat je weet hoe afhankelijk je bent, zodat je heel goede afspraken maakt met de leveranciers. Zij moeten weten waar ze moeten beginnen en moeten stoppen. En wij moeten voor 100 procent in kaart hebben wat we nodig hebben aan it-dienstverlening. Wat doe je als it-afdeling nog zelf? De kantoorautomatisering vanaf het hoofdkantoor. We hebben een centrale distributiehal in Apeldoorn en 74 vestigingen, waarvan er 35 van onszelf zijn. De infrastructuur beheren wij ook zelf. Daarnaast zijn we betrokken bij het opzetten van nieuwe processen en procedures. Zodra er nieuwe producten en markten worden ontwikkeld, moet de IT negen van de tien 28