Hellevoetsluis drinkt water! Plan van aanpak 2015

Transcriptie

1 Hellevoetsluis drinkt water! Plan van aanpak 2015 JOGG-Hellevoetsluis J. Emor, JOGG-regisseur Sportteam PUSH maart 2015

2 Achtergrond Belang van gezond gewicht Een gezond gewicht is belangrijk voor een goede gezondheid, zowel op jonge als latere leeftijd. Wie al op jonge leeftijd overgewicht ontwikkelt, heeft een grote kans om dit op volwassen leeftijd nog steeds te hebben. Dit brengt veel gezondheidsrisico's met zich mee zoals een verhoogde kans op diabetes, hart- en vaatziekten, aandoeningen aan het bewegingsapparaat, psychische klachten etc. (VNG, 2009). Twaalfjarige kinderen met overgewicht hebben al een hogere bloeddruk en ongunstigere cholesterolwaarden dan kinderen met een normaal gewicht (RIVM, 2012). Van de Nederlandse jeugd van 2 tot 21 jaar had in % overgewicht, waarvan 2% obesitas (TNO, 2009). In Hellevoetsluis heeft in 2014 ongeveer 16,5% van de kinderen van 5 t/m 13 jaar overgewicht en obesitas (of 15% van de 4-12 jarigen in 2011, uit zelfrapportage). Dit percentage is vergelijkbaar met dat van Westvoorne en hoger dan dat van Brielle. Hellevoetsluis JOGG-gemeente In februari 2014 heeft het college van B&W van de gemeente Hellevoetsluis besloten om JOGG gemeente te worden. JOGG is een landelijk initiatief dat zich richt op jongeren (0-19 jaar), hun ouders en hun omgeving. Overgewicht is een maatschappelijk probleem, de overheid kan dit niet alleen oplossen. In een JOGG-aanpak bundelen private en publieke partijen de krachten om gezonde voeding en bewegen aantrekkelijk en gemakkelijk te maken. Alle lokale partijen uit onderwijs, zorg, bedrijfsleven, sport, recreatie, woningbouw, welzijn en de media werken samen om gezond eten en bewegen voor jongeren gemakkelijk en aantrekkelijk te maken. We spreken daarom van een community aanpak. JOGG is geen project maar een meerjarige aanpak waarbij aandacht voor een gezonde jeugd in een gezonde omgeving in de loop van de tijd bij alle betrokken partijen een vaste plek krijgt in het beleid. Ambitie De ambitie van Hellevoetsluis is om te werken aan een gezonde jeugd die opgroeit in een gezonde omgeving met volop kansen voor voldoende bewegen en gezonde voeding. Uitgangspunt is dat de gezonde keuze de gemakkelijke en aantrekkelijke keuze is. Daarnaast is het van belang om jongeren en hun directe omgeving bewust te maken van de gezondheidsrisico's van overgewicht. JOGG Hellevoetsluis richt zich op de doelgroep 0-19 jaar van de hele gemeente, met de focus op de 0-14 jarigen en hun ouders/verzorgers. De meest recente registratiegegevens van het Centrum Jeugd en Gezin wijzen uit dat in het schooljaar ,5 % van de 5 t/m 13 jarige jeugd uit Hellevoetsluis overgewicht had. De ambitie is om dit percentage te stabiliseren dan wel binnen enkele jaren (2017) een daling te realiseren. Om de Hellevoetse jeugd op een gezond gewicht te krijgen, is er met de JOGG-beweging gestart. Met een meerjarige aanpak wil zij ervoor zorgen dat iedereen in de wijk zich inzet om gezonde voeding en bewegen voor kinderen en jongeren zo gemakkelijk en aantrekkelijk mogelijk te maken. Uit onderzoek blijkt dat inname van veel gezoete dranken één van de oorzaken is van overgewicht en obesitas. Het stimuleren van kinderen om meer drinkwater in plaats van gezoete dranken te drinken, wordt daarom één van de speerpunten voor het komende jaar. We sluiten hiervoor aan bij de DrinkWater aanpak van JOGG 1. 1 De JOGG-aanpak heeft als centrale vraag: waarom helpt water drinken bij de preventie van overgewicht? Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die dagelijks één glas gezoete drank minder drinken dan andere kinderen, na anderhalf jaar gemiddeld een kilo lichter zijn. Zie ook:

3 De kernboodschap van deze aanpak is: Water drinken wordt weer heel gewoon. Met de aanpak DrinkWater maakt JOGG water drinken gemakkelijk en aantrekkelijk. Bestaande kranen, waterkoelers, watertappunten en waterflesjes worden zichtbaar en toegankelijk gemaakt. Water is in Nederland overal aanwezig. Op momenten dat jongeren dorst hebben, drinken ze voortaan vaker water en minder vaak zoete dranken. Water drinken levert een positieve bijdrage aan de preventie van overgewicht. JOGG roept iedereen op (bestaande) activiteiten te koppelen aan het thema water. Stimuleer het drinken van water in ieder geval op school, op het werk, in de wijk, tijdens het sporten of in de kantine. De volgende organisaties nemen deel aan het totstandkoming van het Drink Water plan Hellevoetsluis: Centrum Jeugd en Gezin Hellevoetsluis, kinderdagverblijf Smallsteps, SWS jong, Penta College Jacob van Liesveldt, Helinium, o.b.s. de Wateringe / Montessori, o.b.s. t Schrijverke, r.k.b.s. Hendrik Boogaard Sportlaan, r.k.b.s. Hendrik Boogaard Rode Kruislaan, o.b.s. de Houthoeffe, Sportfondsen Hellevoetsluis, winkeliersvereniging Struytse Hoeck, Sportteam PUSH en gemeente Hellevoetsluis. Feiten en cijfers Water is nodig voor verschillende processen in het lichaam: het regelt de lichaamswarmte, het vervoert de voedingstoffen naar de cellen en het voert de afvalstoffen af. Ons lichaam bestaat voor 65% uit water. Omdat we vocht verliezen, bijvoorbeeld door te plassen en te zweten, moet vocht worden bijgevuld. Water is een 100% dorstlesser met 0% calorieën! Verschillende wetenschappelijke onderzoeken leggen een link tussen zoete dranken en het ontstaan van overgewicht. Nederlandse kinderen van zeven tot achttien jaar krijgen gemiddeld 130 kilocalorieën (kcal) per dag binnen uit zoete dranken. Dit is gelijk aan acht suikerklontjes. Om 130 kcal uit zoete drankjes te verbranden, moet een kind van twaalf jaar negentien minuten fietsen, twaalf minuten voetballen of elf minuten zwemmen. Een kind van twaalf jaar heeft dagelijks ongeveer 200 tot 300 kcal om aan extra s als frisdrank, snoep en koek te besteden. Door de zoete drankjes alleen al krijgt een kind meer dan de helft van de energie binnen die ze te besteden hebben aan extra s. Kinderen vinden water lekker. Op school zouden kinderen vaker water tussendoor moeten drinken in plaats van zoete dranken. Tijdens het sporten drinkt al 72% water. De consumptie van zoete dranken varieert sterk. In een onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam geven tien tot twaalfjarigen bijvoorbeeld aan gemiddeld drie glazen frisdrank en twee glazen vruchtensap per dag te drinken. Dit komt overeen met ongeveer 400 kcal (25 suikerklontjes). Onderzoek in Zwolle toont aan dat jongens op middelbare scholen gemiddeld 233 kcal (ruim 14,5 suikerklontjes) en meisjes 110 kcal (7 suikerklontjes) binnenkrijgen. Doel Het doel valt uiteen in vier onderdelen: Toename van het gemiddeld aantal glazen water dat 0-14 jarigen per dag drinken. Afname van het gemiddeld aantal glazen gezoete dranken dat 0-14 jarigen per dag drinken. Toename van het aantal professionals dat zich bewust is van het belang van water drinken (i.p.v. gezoete dranken) en zichzelf als rolmodel inzet. De regels van het water drinken worden door de professionals aangepast en toegepast. Toename van het aantal ouders/verzorgers dat zich bewust is van het belang van water drinken (i.p.v. gezoete dranken) en zichzelf als rolmodel inzet. Onder deze 0-14 jarigen wordt verstaan diegenen die onderdeel zijn van locaties zoals kinderdagverblijven, BSO s, scholen, naschoolse activiteiten, en peuterspeelzalen waar wateractiviteiten vanuit het DrinkWater plan plaatsvinden. Doelgroepen Primaire doelgroep: 0-19 jaar, met extra focus op 0-14 jaar. Secundaire doelgroepen:

4 Ouders/ verzorgers van 0-14 jarigen Professionals (PM-ers van de kinderdagopvang, peuterspeelzalen, kinderdagopvang, BSO, de jeugdgezondheidszorg van Centrum Jeugd en Gezin, medewerkers van basisscholen, docenten LO van VO, jongerenwerkers van SWS Jong, medewerkers Sportfondsen Hellevoetsluis, combinatiefunctionarissen Sportteam PUSH) Specifiek gaat het om de volgende locaties die 0-14 jarigen zien: Het consultatiebureau van Centrum Jeugd en Gezin (Vliet 2) Kinderdagverblijf, voorschoolse en naschoolse opvang Smallsteps (Polaris 36) Sportvelden van v.v. Hellevoetsluis en HV Voorne, gymlessen voortgezet onderwijs Sporthal Eendraght (sportlaan 2), sporthal Fazant (Fazantenlaan 4), sporthal Morgenstont (Forel 2), gymlessen voortgezet onderwijs O.b.s. de Wateringe (Bremstraat 1) O.b.s. t Schrijverke (P.A. de Genestetlaan 2) O.b.s. de Montessori (Schoolslag 4) R.k.b.s. Hendrik Boogaard Sportlaan (Sportlaan 4) R.k.b.s. Hendrik Boogaard Rode Kruislaan (Rode Kruislaan 3) O.b.s. de Houthoeffe en o.b.s. de Tweemaster (Kreeft 35, Forel 18-20) Inloop en sportactiviteiten SWS Jong, Skillzz (Fazantenlaan 4) Naschoolse activiteiten Sportteam PUSH: pleinactiviteiten schoolpleinen JOGG-scholen, gymzaal Bonsenhoek, sporthal Eendraght, sporthal Morgenstont. Winkelcentrum Struytse Hoeck, plein voor V&D Sportverenigingen met eigen kantine worden door projectgroep JOGG benaderd. Binnen deze organisaties is al veel aandacht op dit thema. Met nadruk wordt gesteld dat organisaties in Hellevoetsluis niet uitgesloten zijn van deelname. Sterker, indien zij graag aan de slag willen, zijn zij van harte welkom. De mogelijkheid wordt besproken om alle scholen en de Kinderkoepel binnen Hellevoetsluis te informeren over het waterplan. Plan van aanpak In 2015 vinden in de gemeente Hellevoetsluis diverse activiteiten plaats die het drinken van water stimuleren. Sportteam PUSH heeft zelf al in februari een water kick-off georganiseerd en iedere week wordt er halverwege de naschoolse sportles water gedronken. Om de tijd worden er bewustwording spelletjes en gesprekken met de kinderen gevoerd. Ook bij de Pleinactiviteiten na schooltijd wordt het water drinken gestimuleerd. Sportteam PUSH en de scholen hebben hierbij een samenwerking met PLUS Trommel. Vijf JOGG-scholen o.b.s. de Wateringe / Montessori, o.b.s. t Schrijverke, r.k.b.s. Hendrik Boogaard Sportlaan, r.k.b.s. Hendrik Boogaard Rode Kruislaan, o.b.s. de Houthoeffe en Sportteam PUSH gaan tijdens het sportevenement op Koningsdag een officiële water kick-off geven. Wethouder van onder andere gezondheidszorg en sport worden hiervoor uitgenodigd. Dit hoofdstuk beschrijft de activiteiten die plaats gaan vinden in Hellevoetsluis. Het is ingedeeld naar activiteiten voor ouders, professionals, kinderen 0-4 jaar, kinderen 4-14 jaar en evenementen. Bij iedere doelgroep willen we structureel waterdrinken stimuleren. Dit dient ervoor te zorgen dat er iedere week aandacht is voor waterdrinken. Ouders Kinderen drinken te veel zoete drankjes. Ouders hebben vaak nog onvoldoende kennis en inzicht in wat de kinderen drinken en hoe het gezonder kan en het belang ervan. Vaak wordt gezegd: Mijn kind lust geen water. Toch vinden veel kinderen water lekker, maar dan moeten ze het wel aangeboden krijgen en het leren drinken. Hoe vroeger je hiermee begint, hoe makkelijker. Het is belangrijk om (groot)ouders hierin mee te nemen. Zij doen de inkoop en

5 bepalen grotendeels wat kinderen drinken en wat meegegeven wordt naar school. De ouders worden vaak nog onvoldoende bereikt in de strijd tegen overgewicht. Watervoorlichting ouders jeugdgezondheidszorg CJG Hellevoetsluis Het consultatiebureau geeft ouders die met hun kind het consultatiebureau bezoeken voorlichting over waterdrinken. Dit wordt concreet ingevuld door het consultatiebureau. Ook tijdens reguliere bezoeken stimuleren medewerkers van het consultatiebureau ouders om hun kind water te laten drinken in plaats van gezoete dranken. Workshop Pimp mijn waterkaraf Kinderen met overgewicht krijgen thuis nog altijd teveel zoete drankjes en calorierijke tussendoortjes. In Rotterdam hebben ze daarom de Gezinsaanpak Lekker Fit! ontwikkeld, gericht op gezinnen met Turkse en Marokkaanse achtergrond. In dat kader is informatiemateriaal over water drinken ontwikkeld voor ouders en zijn posters gemaakt met als slogan Met water geef ik mijn kind het beste! Voor ouders zijn workshops pimp mijn waterkaraf georganiseerd. Ook in de Hellevoetse wijk West is een groot deel van de inwoners van Turkse afkomst en gaan we gebruik maken van de ervaringen die in Rotterdam met de gezinsaanpak zijn opgedaan. Zo gaan we ook in Hellevoetsluis de workshop Pimp mijn waterkaraf met o.b.s. de Wateringe en o.b.s. t Schrijverke organiseren. De workshop wordt gegeven aan ouders op o.a. kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, school of bso. Indien succesvol dan volgen er in het najaar nog meer workshops. De workshops worden verzorgd door werkgroep Voeding & Leefstijl JOGG-Hellevoetsluis, de basisscholen en de oudercommissies. Zij zullen dit tijdens de bestaande koffie uurtjes uitvoeren. Workshop Actief met water Een vergelijkbare workshop als Pimp mijn waterkaraf, maar dan zonder knutselen is Actief met water. Deze workshop besteedt veel aandacht aan wat er in dranken zit (bijvoorbeeld aantal suikerklontjes), bewustwording (wat moet je hiervoor doen, bewegen) en hoe je kinderen op een leuke manier water kan leren drinken. De workshop wordt gegeven aan ouders op o.a. kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, school of bso. De workshop wordt verzorgd door de werkgroep Voeding & Leefstijl JOGG-Hellevoetsluis, de basisscholen en de oudercommissies. Sportteam PUSH past met regelmaat Actief met water toe in de reguliere gymlessen en naschoolse sportactiviteiten. SWS Jong gaat dit met regelmaat doen tijdens inloop jongerencentrum, sport- en culturele activiteiten. Factsheets en posters voor ouders Voor ouders wordt een factsheet ontwikkeld, waarin aandacht wordt gevraagd voor het drinken van water, met daarin onder andere tips, spelletjes en smaaktestjes om thuis te doen. De factsheet wordt verspreid onder de ouders via het consultatiebureau, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en scholen. Daarnaast komt er een poster, die in scholen, bij kinderopvang, in sporthallen en gymzalen en samenwerkingsorganisaties kan worden opgehangen (consultatiebureau, diëtisten, voedingsdeskundigen, etc.) Voor de factsheet en poster maken we gebruik van de ontwikkelde materialen die via JOGG te verkrijgen zijn (JOGG-wiki Aandacht voor water in nieuwsbrieven en schoolkranten In bestaande nieuwsbrieven van kinderopvangorganisaties en scholen zal met regelmaat aandacht worden gevraagd voor het thema drink water. Er wordt in 2015 over water drinken gecommuniceerd naar ouders. Alle organisaties voeren dit uit, door middel van onder andere nieuwsbrieven, Tweets, Facebookberichten en Instagram. Ook het filmpje op YouTube kan hiervoor een goede ondersteuning

6 bieden. Zie (Overvecht drinkt water!). Met steeds aandacht voor een positieve benadering, maak water drinken leuk en hip! Alle JOGG-activiteiten linken met drink water! Herhaling van de boodschap is een succesvolle benadering in de reclame wereld. Zo kan het ook gaan werken met drink water. Welke activiteiten er ook door sportorganisaties, school, bso, kinderopvang, Sportfondsen Hellevoetsluis, Sportteam PUSH, SWS Jong, etc. wordt georganiseerd, water drinken hoort erbij! Het is goedkoop, makkelijk te verkrijgen en gezond. De herhaling moet zorgen voor herkenning bij kind en ouder. Dit zorgt ervoor dat er structureel iedere keer aandacht is voor waterdrinken. Aandacht voor water bij lokale evenementen De ouders zullen bij inschrijving van evenementen, zoals de Avondvierdaagse of Avondfietsvierdaagse, worden geïnformeerd en gestimuleerd om tijdens het evenement water te drinken en fruit te eten. Tevens zullen scholen en andere posten zoveel mogelijk water en fruit uitdelen. Hiervoor zullen sponsoren gezocht worden. Bibliotheek Er komt aandacht voor het thema water in de bibliotheek. Er komt een waterhoekje met boekjes over water en er komen poster te hangen. Waterpomp winkelcentrum Struytse Hoeck (join the pipe) Winkeliersvereniging Struytse Hoeck gaat onderzoeken of het mogelijk is om centraal in winkelcentrum de Struytse Hoeck een waterpomp zoals join the pipe te plaatsen. Hiermee willen ze bezoekers stimuleren om tijdens het winkelen gratis water te drinken. Tijdens evenementen en activiteiten van de winkeliersvereniging wordt het waterdrinken gepromoot bij jong en oud. Ze willen ook samen met Sportteam PUSH sportorganisaties benaderen om met regelmaat hun sport te promoten op het winkelcentrum. Op deze manier wordt er ook aandacht gegeven aan het bewegen dat in Hellevoetsluis mogelijk is. Professionals Professionals hebben een belangrijke voorbeeldrol in het aanleren van water drinken, zowel naar kinderen als naar ouders. Om die reden besteedt het drink water plan ook aandacht aan de professionals. Onder de professionals wordt hier verstaan medewerkers van onder andere kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, consultatiebureau, jongerenwerkers, combinatiefunctionarissen. Workshop waterbeleid (water drinken opnemen in het beleid) Deze waterworkshop kan worden ingezet ter ondersteuning van het (nieuwe) beleid van een organisatie. Met de deelnemende peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, basisscholen en het voortgezet onderwijs worden afspraken gemaakt over het opnemen van water drinken in het beleid. De workshop wordt ingezet voor de medewerkers ter verheldering van het nieuwe waterbeleid en ter ondersteuning bij het uitdragen van het beleid (overtuigingen, weerstanden). Deze workshop besteedt veel aandacht aan wat er in dranken zit (bijvoorbeeld aantal suikerklontjes) en hoe je kinderen op een leuke manier water kan leren drinken, tips voor zowel de professional zelf (bijvoorbeeld in kinderopvang), als tips die aan ouders kunnen worden gegeven. De medewerkers van het consultatiebureau in Hellevoetsluis, jongerenwerkers, scholen, combinatiefunctionarissen en de medewerkers van de kinderopvang zullen deze workshop volgen. De workshop wordt verzorgd door de werkroep Voeding & Leefstijl JOGG-Hellevoetsluis (diëtiste). Team overleggen, factsheets en drinkwaterpakketten voor professionals Belangrijk is dat alle medewerkers op de hoogte zijn van het water thema binnen de organisatie. Het thema wordt periodiek besproken op teamoverleggen. Ook is er een factsheet met daarop allerlei tips voor spelletjes en het leuk maken van water drinken voor de kinderen op de groep. (Zie JOGG pakket voor Water Drinken). De JOGG waterdrinkpakketten worden aangevraagd door het kinderdagverblijf. Verder is er op de site van JOGG allerlei materiaal te vinden.

7 Kinderen van 0-4 jaar Veel kinderen van 0 tot en met 4 jaar gaan naar een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal. Eetmomenten brengen structuur in de dag. Dit is dus hét moment om gezonde gewoontes aan te leren, zoals water drinken. Kinderen van 1 tot 4 jaar moeten volgens de richtlijn van het Voedingscentrum per dag 1,1 liter aan dranken binnenkrijgen, waarvan 300 ml melk (1 of 2 kleine bekertjes). Meer (en continu) water schenken bij Peuterspeelzalen en Kinderdagverblijven Met de wateraanpak van Hellevoetsluis drinkt water gaan we proberen om op alle locaties van kinderdagverblijven de Kinderkoepel (Peuterspeelzalen en Kinderdagverblijf) en Smallsteps stimuleren om kinderen meer water te laten drinken, bijvoorbeeld door geen sap maar water te schenken tijdens een eet/drinkmoment. Smallsteps is inmiddels JOGGsupporter en vanwege een landelijke verandering in het beleid sluit het perfect aan bij de JOGG-beweging (voeding en bewegen). Smallsteps stimuleert kinderen meer water te drinken, door geen sap maar water te schenken tijdens een eet/drinkmoment. Dit wordt op diverse groepen ingevoerd. In mei of juni wordt dit met een kick-off geïntroduceerd. Met de deelnemende locaties worden ook afspraken gemaakt over het opnemen van waterdrinken in het beleid. Het water staat in een kan op de groep met bekers zodat kinderen altijd zelf water kunnen pakken als ze dorst hebben. Het schenken van water wordt verzorgd door Smallsteps. De Kinderkoepel heeft sinds januari 2015 de Peuterspeelzalen onder zich. In maart wordt deze organisatie wederom benaderd. Drink Water Week Smallsteps organiseert op haar locaties de DrinkWaterWeek, waarbij iedere locatie zijn eigen week kiest. De week duurt vijf dagen en op iedere dag is er op een andere manier aandacht voor het water. Alle dagen worden er activiteiten met water gedaan en de kinderen krijgen allemaal een echte stickerkaart. Aan het einde van de week krijgen de kinderen een drinkwater diploma mee naar huis. In het JOGG pakket zitten drinkbekers voor de kinderen. Belangrijk is dat de medewerkers kinderen ook echt alleen water uit de bekers laten drinken. Op de groepen kunnen vrolijk gekleurde waterkannen neergezet worden. Deze week kan verder uitgewerkt worden aan de hand van de materialen van het JOGG. Om dit voor alle kinderen aan te bieden (ook diegene die bijv maar 2x per week komen) is het goed om dit eventueel twee weken lang aan te bieden. Door extra aandacht op het waterdrinken te leggen, wordt voor een betere borging gezorgd. Ook door de ouders te betrekken, is de verwachting dat dit ook thuis gecontinueerd wordt. De DrinkWaterWeek wordt verzorgd door Smallsteps. Koningsspelen kinderdagverblijf Smallsteps organiseert op vrijdag 26 april koningsspelen op hun locaties, waarbij aandacht is voor het thema waterdrinken. Sponsorloop Kika Smallsteps! Smallsteps organiseert in mei een sponsorloop voor Kika. Tijdens deze sponsorloop wordt tevens een aftrap gegeven van gezonde voeding en bewegen. Waterdrinken staat dan centraal. Social Media zal worden ingezet om zoveel mogelijk aandacht te vestigen op het drinken van water. De sponsorloop wordt georganiseerd door Smallsteps. Kinderen van 4-12 jaar

8 Veel kinderen van 4 tot en met 12 jaar drinken zoete drankjes. Eetmomenten brengen structuur in de dag en zijn hét moment om gezonde gewoontes aan te leren, zoals water drinken. Kinderen vanaf 4 jaar moeten volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum 1 liter per dag aan dranken binnen krijgen. Scholen nemen waterdrinken op in hun beleid De manier waarop er op school water wordt gedronken zal worden opgenomen in het beleid van school. Dit wordt in samenspraak met het schoolteam, de oudercommissie en leerlingenraad bepaald. Ouders worden hierover geïnformeerd door middel van een factsheet over water, nieuwsbrief en berichten op Facebook en de website. Tijdens ouderavonden en andere momenten waar ouders aanwezig zijn wordt het medegedeeld. Continu wateraanbod op scholen Met de basisscholen die JOGG-supporter zijn wordt overlegd voor een continu beschikbaarheid van water voor kinderen om tijdens de dag te kunnen drinken, en ook na de gymlessen. Dit zorgt ervoor dat er structureel iedere week aandacht is voor waterdrinken. Ook wordt overlegd hoe e.e.a. gefaciliteerd kan worden en kan worden uitgedragen door de scholen. Dit levert op dat waterdrinken makkelijker wordt en fittere kinderen aan het einde van de dag. Dit levert ook betere schoolprestaties op. Het water kan in een leuke, uitdagende karaf worden neergezet met bekertjes erbij en eventueel met limoen of munt erin om het aantrekkelijker te maken. Het wateraanbod wordt dat door de scholen verzorgd. De school ontvangt een doos Tapi s welke (afhankelijk van het soort kraan) naar eigen inzicht in de school geplaatst kunnen worden. Drinkwaterplekken worden door school uitdagend en interessant gemaakt. Kies je waterdag(en)! Basisscholen kiezen één of meerdere dagen in de week waarop alleen water gedronken mag worden. Dit zorgt ervoor dat er structureel iedere week aandacht is voor waterdrinken. De kinderen krijgen hiervoor een JOGG-bidon die uitsluitend gevuld wordt met water. De dag wordt in samenspraak met het schoolteam, de oudercommissie en leerlingenraad gekozen. Ouders worden hierover geïnformeerd door middel van een factsheet over water, nieuwsbrief en berichten op Facebook en de website. Tijdens ouderavonden en andere momenten waar ouders aanwezig zijn wordt het medegedeeld. Scholen nemen de waterdag(en) en andere activiteiten rondom het waterdrinken op in hun beleid. Waterdrinken tijdens gymles De wateraanpak op de JOGG-basisscholen zet in op alle kinderen van groep 1 t/m 8 en streeft er naar dat kinderen voor en na iedere gymles water kunnen drinken. Dit zorgt ervoor dat er structureel iedere week aandacht is voor waterdrinken. De kinderen krijgen hiervoor een JOGG-bidon die uitsluitend gevuld wordt met water. We introduceren in het schooljaar het waterdrinken. Vanaf schooljaar willen we dit structureel opgenomen hebben in het beleid van de school. Om dit te bereiken zijn de groepsleerkrachten, gymdocenten en combinatiefunctionarissen die betrokken zijn bij de gymlessen erg belangrijk. Middels voorlichting en aandacht besteden hieraan in de les zal dit ingebed gaan worden op school. Tijdens de kick-off, op de Koningsspelen 2015, wordt het drink water logo door middel van clean graffiti op het schoolplein gespoten. Alle kinderen krijgen op deze sportieve dag een Drinkwater bidon van JOGG. Deze hoort vervolgens bij de gymtas en gaat dus altijd mee naar de gymles. Bidons worden vooraf aan de gymles gevuld en na afspraken

9 worden er momenten gekozen wanneer gedronken mag worden. Er komt ook een instructieposter in de school te hangen, waarop de koppeling waterdrinken/ sport- en gymlessen gemaakt wordt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een bestaande lespakket (bijvoorbeeld les je dorst ) in samenwerking met CJG Hellevoetsluis en werkgroep Voeding & Leefstijl JOGG-Hellevoetsluis. Koningsspelen in teken van water! De Koningsspelen vinden plaats in april. Alle JOGGscholen organiseren een evenement of activiteiten met als thema bewegen en waterdrinken. De Koningsspelen worden dit jaar gebruikt als kick-off voor het waterplan op scholen. Het thema water komt ook terug in de activiteiten en bij rust drinken de kinderen water en eten ze fruit. Tijdens de kick-off, op de Koningsspelen 2015, wordt het drink water logo door middel van clean graffiti op het schoolplein gespoten. Alle kinderen krijgen op deze sportieve dag een Drinkwater bidon van JOGG. Waterdrinken bij sportdagen Scholen organiseren ieder jaar een sportdag. De basisscholen worden gestimuleerd om hun sportdag in het teken van gezonde voeding, en dus o.a. waterdrinken, te organiseren. Dit betekent dat kinderen op deze dag uitsluitend waterdrinken, fruit en gezonde tussendoortjes eten. Tevens zullen er diverse onderdelen in het teken van water staan (torens bouwen met bekertjes water of bij mooi weer waterspellen). De school organiseert de sportdag. Sportteam PUSH biedt ondersteuning bij het organiseren van sportdagen of evenementen. Smallsteps Sportdag Kinderdagopvang Smallsteps organiseert in mei een sportdag, waarbij specifiek aandacht wordt besteed aan waterdrinken en gezonde voeding. Smallsteps organiseert de sportdag. Sportteam PUSH biedt ondersteuning bij het organiseren van de sportdag. Naschoolse sportactiviteiten en vakantieactiviteiten Kinderen die bij Naschoolse sportactiviteiten van Sportteam PUSH komen sporten, worden tijdens de activiteiten gestimuleerd om water te drinken. De kinderen van de naschoolse sportactiviteiten van Sportteam PUSH worden iedere week bewust gemaakt van het feit dat water drinken gezond en veel beter is dan Te veel suiker draagt bij aan het ontstaan van overgewicht en tandbederf. Alle kinderen van de naschoolse sportactiviteiten van Sportteam PUSH krijgen een waterbidon die ze elke activiteit dienen mee te nemen. Halverwege de activiteit krijgen ze dan de mogelijkheid om even water te drinken. Niet alleen de kinderen worden bewust gemaakt, maar ook de ouders. De kinderen krijgen onder andere een promotieflyer voor thuis mee. Jeugdolympiade Voorne-Putten Om de twee jaar organiseert Sportteam PUSH voor alle groepen 6 van het basisonderwijs een jeugdolympiade. In april 2014 vond de eerste en in 2016 de tweede editie plaats. De regio organiseert gezamenlijk de finaleronde. Voor, tijdens en na het evenement wordt nadruk gelegd op het thema drinkwater en gezonde voeding. Dit betekent dat kinderen op deze dag uitsluitend waterdrinken, fruit en gezonde tussendoortjes eten.

10 Kinderen van jaar (focus jaar) Veel jongeren in de leeftijd van12 t/m 19 jaar drinken veel gezoete dranken. Afgelopen jaren is het percentage jongeren dat energie dranken drinkt enorm toegenomen. Waterdrinken tijdens gymles onderbouw voortgezet onderwijs De wateraanpak op de JOGG-voortgezet onderwijs scholen Helinium en Penta College Jacob van Liesveldt zet in op alle jongeren uit klas 1 en 2 (onderbouw) en streeft er naar dat jongeren voor, tijdens en na iedere gymles water kunnen drinken. Dit zorgt ervoor dat er structureel iedere week aandacht is voor waterdrinken. De jongeren krijgen hiervoor een JOGG-bidon die uitsluitend gevuld wordt met water. We introduceren in het schooljaar het waterdrinken. Vanaf schooljaar willen we dit structureel opgenomen hebben in het beleid van de school. Om dit te bereiken zijn de gymdocenten die betrokken zijn bij de gymlessen erg belangrijk. Middels voorlichting en aandacht besteden hieraan in de les zal dit ingebed gaan worden op school. Stimuleren waterdrinken bij sportieve activiteiten en evenementen voortgezet onderwijs Voor en door leerlingen van het voortgezet onderwijs worden veelal toernooien, sportoriëntatielessen en andere activiteiten georganiseerd. De bewustwording dat waterdrinken goed voor je is, wordt gedaan bij verschillende lessen en activiteiten (bijvoorbeeld les verzorging, biologie, gym, BSM, fit@school). Tijdens schooltoerooien en sportoriëntatielessen van de onderbouw wordt uitsluitend water gedronken. De school organiseert het toernooi of de sportoriëntatielessen. Inloop- en sportactiviteiten De jongerenwerkers van SWS Jong stimuleren jongeren bij tijdens inloop, culturele en sportactiviteiten om water te drinken. Dit zorgt ervoor dat er structureel iedere week aandacht is voor waterdrinken. Onderzocht wordt of de alcohol preventie campagne gekoppeld kan worden aan het stimuleren van waterdrinken. Aandacht voor waterdrinken tijdens evenementen In de gemeente Hellevoetsluis worden een aantal grootschalige sportieve evenementen georganiseerd. De wateraanpak in Hellevoetsluis zal zich vooral richten op de hierboven beschreven activiteiten voor de ouders, kinderen en jongeren. Waar mogelijk zal het thema water ook een plaats krijgen in de evenementen die het komende jaar in Hellevoetsluis zullen plaatsvinden, zoals de avondvierdaagse, avondfietsvierdaagse en 5 mei Nationale Straatvoetbaldag. Denk hierbij aan het inzetten van een mobielwatertappunt, waterbidons / PET flesjes, etc.

11 Financiën Onderstaand een tabel met daarin de benodigdheden en de bijbehorende kosten. Benodigdheden Aantal Kosten Video Drink Water 1 JOGG Bidonkratjes x Private partner Difrax oefenbeker (kinderdagverblijven) pakket via JOGG In de toekomst Kinderkoepel (KDV) Pakket voor 125 kinderen (al geleverd aan Smallsteps) JOGG Bidons 0,33 L (onderbouw basisonderwijs): Houthoeffe 8 groepen, 188 kinderen Hendrik Sportlaan 6 groepen, 161 kinderen Hendrik Rode Kruislaan 6 groepen, 180 kinderen Schrijverke 4 groepen, 118 kinderen Wateringe 4 groepen, 76 kinderen Montessori 4 groepen, 89 kinderen Kinderdagverblijf Smallsteps 200 kinderen Sportteam PUSH 50 kinderen Onvoorzien 38 kinderen 1100 JOGG Folders: Ik kies voor drink 0-8 jaar 1100 JOGG Folders: Ik kies voor drink 9-12 jaar 950 JOGG Bidons 0,5 L (midden- en bovenbouw basisonderwijs): Houthoeffe 5 groepen, 129 kinderen Hendrik Sportlaan 6 groepen, 151 kinderen Hendrik Rode Kruislaan 7 groepen, 172 kinderen Schrijverke 4 groepen, 91 kinderen Wateringe 4 groepen, 50 kinderen Montessori 4 groepen, 50 kinderen Kinderdagverblijf Smallsteps 50 kinderen Sportteam PUSH 250 kinderen SWS Jong 100 jongeren Penta Jacob van Liesveldt 21 klassen, 530 ll Helinium 27 klassen, 610 ll Onvoorzien 17 jongeren Folders: Ik kies voor drink 13+ (voortgezet onderwijs / jongeren) beschikbaar? 2200 JOGG 1260 JOGG Stickers (herkenning tappunten) x JOGG (alle vindplekken: consultatiebureau, kinderdagverblijf locaties, Peuterspeelzalen, gymzalen en sporthallen Sportfondsen, basisscholen, voortgezet onderwijs) Sjabloon clean graffiti DrinkWater 1 Te leen bij JOGG (op aanvraag) Hogedrukspuit 200,- Tapi Drinkfontein 24 stuks per doos, 20 dozen JOGG

12 DrinkWaterpakket voor kinderdagverblijven (komt later, indien Kinderkoepel aan gaat sluiten). JOGG Factsheets drukken 500,- Posters / flyers drukken 250,- Waterkaraf 50 stuks + versiering 250,- Inzet Centrum Jeugd en Gezin voorlichting Inzet werkgroep Voeding & Leefstijl JOGG- Hellevoetsluis - totaal uren drinkwaterplan 72 uur - á 50,- per uur Lespakket Les je dorst (6 scholen) Pet Flesjes water (1000 stuks) Eigen uren, regulier 3600,- Evides Evides Jerrycans (evenementen): 10 stuks 250,- Inzet medewerkers samenwerkingspartners Regulier Onvoorzien 500,-

13 Planning Onderstaand wordt een grove planning van activiteiten beschreven. De planning loopt van maart tot en met december. In deze periode zal er vanuit de JOGG-beweging extra ingezet worden op het thema drinkwater en gezonde voeding. In 2016 zal worden getracht om het bereik uit te breiden (scholen en kinderdagverblijflocaties). Dan zal zeker nog vinger aan de pols worden gehouden, maar is het wel de bedoeling dat het drinken van water zoveel mogelijk is geïmplementeerd in de kinderopvang, deelnemende scholen, welzijnsorganisaties PUSH en SWS Jong, Sportfondsen Hellevoetsluis, CJG Hellevoetsluis en andere belanghebbenden. Activiteiten Doelgroep Uitvoerder Voorbereiding Uitvoering Benodigdheden Officiële Kick-off Naschoolse sportactiviteiten Kinderen 9-12 jaar Sportteam PUSH December 2014 Januari 2015 Bidons en folders Ik kies voor drink Koningsspelen Kinderen 4-12 jaar 5 Scholen en Sportteam PUSH Maart en april 2015 Vrijdag 24 april 2015 Bidons, Hoge druk spuit, sjabloon clean graffiti DrinkWater, Sponsorloop Kika Kinderen 0-12 jaar Kinderdagverblijf Smallsteps Maart t/m april 2015 Mei 2015 Bidons, Hoge druk spuit, sjabloon clean graffiti DrinkWater, Activiteiten Doelgroep Uitvoerder Voorbereiding Uitvoering Benodigdheden Ouders Watervoorlichting ouders consultatiebureau CJG Hellevoetsluis Ouders van kinderen 0-4 (ook groep 2, 6 en klas 2 VO) Centrum Jeugd en Gezin Hellevoetsluis April 2015 Mei 2015 Folders: Ik kies voor drink Workshop Pimp mijn waterkaraf Ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis en het Werkgroep Voeding & Leefstijl April 2015 Mei 2015 Per school: Waterkaraffen, versiermateriaal, waterbekers, 4 uur voeding & leefstijl (6 JOGG-scholen) Workshop Actief met water Ouders van kinderen van 0-12 jaar (Peuterspeelzalen, BSO, Werkgroep Voeding & Leefstijl Mei 2015 Juni, september 2015 Per school: activiteitenmateriaal, 4 uur voeding & leefstijl (6 JOGG-scholen)

14 Kinderopvang, basisscholen) Factsheet en posters voor ouders Ouders van kinderen van 0-12 jaar (Peuterspeelzalen, BSO, Kinderopvang, basisscholen) Werkgroep Voeding & Leefstijl en JOGGregisseur April, juni, september, november 2015 Mei, juli, oktober, december 2015 Per keer: activiteitenmateriaal, 2 uur voeding & leefstijl en communicatie (digitale verspreiding) Posters worden voor heel jaar uitgedeeld. Aandacht voor water in nieuwsbrieven en schoolkranten Ouders van kinderen van 0-12 jaar (Peuterspeelzalen, BSO, Kinderopvang, basisscholen) Werkgroep Voeding & Leefstijl en JOGGregisseur April, juni, september, november 2015 Mei, juli, oktober, december 2015 Per keer: activiteitenmateriaal, 2 uur voeding & leefstijl en communicatie (digitale verspreiding) Posters worden voor heel jaar uitgedeeld. Alle JOGG-activiteiten linken met drink water! Ouders van kinderen van 0-14 jaar (Peuterspeelzalen, BSO, Kinderopvang, basisscholen, voortgezet onderwijs) Samenwerkingspartne rs JOGG- Hellevoetsluis Continu Continu Waterpomp winkeliersvereniging Struytse Hoeck Kinderen en ouders / Winkeliersvereniging Struytse Hoeck April-mei Mei-juni 2015 Waterpomp (zoals join the pipe) Promotie sportorganisaties bij waterpomp Kinderen en ouders / Winkeliersvereniging Struytse Hoeck en Sportteam PUSH April, mei, augustus Mei-september 2015 Sportorganisaties die hun tak van sport willen promoten en de link leggen met waterdrinken. Activiteiten Doelgroep Uitvoerder Voorbereiding Uitvoering Benodigdheden Professionals

15 2x Workshop Waterbeleid Professionals / water drinken en dit promoten aan hun cliënten / deelnemers / kinderen, toepassen binnen hun organisatie. Werkgroep Voeding & Leefstijl April 2015 Mei-december 2015 Per activiteit: 4 uur voeding en leefstijl, materiaalkosten Teamoverleggen, factsheets en drinkwaterpakketten voor professionals Professionals / continueren focus op waterbeleid Professionals deelnemende organisaties Maart-april 2015 April-december 2015 Activiteiten Doelgroep Uitvoerder Voorbereiding Uitvoering Benodigdheden Kinderen 0-4 jaar Meer (en continu) water schenken Kinderen en ouders / Smallsteps, kinderdagopvang April 2015 Mei-december 2015 Waterkannen Drink Water Week Kinderen en ouders / Smallsteps, kinderdagopvang April 2015 Mei en september 2015 Koningsspelen kinderdagverblijf Kinderen en ouders / Smallsteps, kinderdagopvang Maart 2015 April 2015 Drinkwaterpakket 0-4 jaar Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Sponsorloop Kika Kinderen en ouders / Smallsteps, kinderdagopvang April 2015 Mei 2015 Drinkwaterpakket 0-4 jaar Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink

16 Activiteiten Doelgroep Uitvoerder Voorbereiding Uitvoering Benodigdheden Kinderen 4-12 jaar Scholen nemen waterdrinken op in hun beleid Leerkrachten, kinderen en ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis en het JOGG-Basisscholen Maart, april 2015 Mei-december 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Continu wateraanbod op scholen Leerkrachten, kinderen en ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis en het JOGG-Basisscholen Maart, april 2015 Mei-december 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L), Tapi s, aanpassingen kranen en watertappunten binnen school creëren) Kies je waterdag(en)! Leerkrachten, kinderen en ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis en het JOGG-Basisscholen Maart, april 2015 Mei-december 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Waterdrinken tijdens gymles Leerkrachten, kinderen en ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis en het JOGG-Basisscholen Maart, april 2015 Mei-december 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Koningsspelen in het kader van Water! Leerkrachten, kinderen en ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis en het JOGG-Basisscholen Maart, april 2015 april 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Waterdrinken bij sportdagen Leerkrachten, kinderen en ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis JOGG-Basisscholen april 2015 Mei-november 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink

17 en het Smallsteps Sportdag Medewerkers, kinderen en ouders / bewustwording belang van water drinken, het vaker water drinken thuis en het Smallsteps Mei-juli 2015 september 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Naschoolse sportactiviteiten en vakantieactiviteiten Kinderen en ouders / gezoete drankjes Sportteam PUSH Januari 2015 Februari-december 2015 Waterbidons (0,33 L en 0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Activiteiten Doelgroep Uitvoerder Voorbereiding Uitvoering Benodigdheden Kinderen jaar (focus jaar) Waterdrinken tijdens gymles onderbouw voortgezet onderwijs Jongeren jaar / gezoete drankjes Vakgroep LO, LO docenten Maart, april 2015 Mei-december 2015 Waterbidons (0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Stimuleren waterdrinken bij sportieve activiteiten en evenementen VO Jongeren jaar / gezoete drankjes Vakgroep LO, LO docenten Maart, april 2015 Mei-december 2015 Waterbidons (0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Inloop- en sportactiviteiten Jongeren jaar / gezoete drankjes Jongerenwerkers SWS Jong H sluis Maart, april 2015 Mei-december 2015 Waterbidons (0.5 L) en folders: Ik kies voor drink

18 Activiteiten Doelgroep Uitvoerder Voorbereiding Uitvoering Benodigdheden Evenementen 5 mei Nationale Straatvoetbaldag 9-19 jaar, jeugd en jongeren / gezoete drankjes Stichting PUSH en SWS Jong Februari-april mei 2015 Water jerrycans en bekertjes, promotiemateriaal JOGG Avondvierdaagse Kinderen en ouders / Ander cadeau geven als beloning (leuk en gezond) KDO-sport en basisscholen Maart-mei 2015 Juni 2015 Water, fruit (middenstand) en promotiemateriaal JOGG. Waterbidons (0.5 L) en folders: Ik kies voor drink Avondfietsvierdaagse Kinderen en ouders / Ander cadeau geven als beloning (leuk en gezond) WTAC Waterstad Maart-mei 2015 Juni 2015 Water, fruit (middenstand) en promotiemateriaal JOGG. Waterbidons (0.5 L) en folders: Ik kies voor drink

19 Evaluatie en onderzoek Het onderzoek zal deels bestaan uit een procesevaluatie en deels uit een effectevaluatie. De procesevaluatie bestaat uit interviews en/of vragenlijsten met de deelnemende locaties / organisaties (o.a. pedagogisch medewerkers, leerkrachten, combinatiefunctionarissen, jongerenwerkers, medewerkers Sportfondsen Hellevoetsluis en verpleegkundigen van het Centrum van Jeugd en Gezin Hellevoetsluis. De effectevaluatie vindt plaats bij leerlingen van groep 2, groep 6 en klas 2 van de deelnemende scholen (jaarlijkse zelfrapportage CJG Hellevoetsluis). Vervolgtraject In 2015 zal deze watercampagne echt een boost krijgen op de primaire en secundaire doelgroep. Daarna wordt het water drinken zoveel mogelijk ingebed met name op de peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, scholen etc., zodat het gewoon is om water te drinken. Ook tijdens bestaande evenementen, naschoolse activiteiten en sportdagen is het belangrijk dat water drinken onder de aandacht blijft.