anwb.nl/watersport, de site voor watersporters

Transcriptie

1

2 PORTRET Rien en Mart Tatje zijn geen bouwers van het grote werk, ze houden het bij sloepen en vletten en zijn gespecialiseerd in elektrisch varen. Met zeven grotere boten zijn ze wel landelijk bekend: de watertaxi's van Hotel New York. EKST HANS MAR rr NS! FOTO'S ELLEN MARTENS Boven: Een van de zeven taxiboten voor Hotel New York op de 'Kop van Zuid' in Rotterdam. Rechts: Rien (links) en Mart. EN paar weken geleden hadden we het er nog over: zullen we nog meer autoboten bouwen, of ons beperken tot reparatie, elektrisch/hybride varen en winterberging.' Rien en Mart Tatje hebben voorlopig de beslissing genomen om niet zo verschrikkelijk hard meer te werken en overwegen dus geen opdrachten voor nieuwe autoboten aan te nemen. De werkdagen van 14 uur zijn wat hen betreft voorbij. Ze doen het 'rustig aan' en werken 'slechts 7 dagen per week'. 'Van april tot en met september zijn we in de weekeinden stand-by om als een soort wegenwacht pech met boten te verhelpen, maar 's winters hebben we de weekeinden nu vrij.' 'E BROED TAXI VOOR HOTEL NEW YORK De gebroeders Tatje zijn een begrip in het kleine wereldje van de botenbouw om hun praktische oplossingen en hun lijfspreuk: 'Waarom zou het niet kunnen?' Zoals vele bouwers zijn zij er in 1990 als de kippen bij om te profiteren van de sloep- en vlethype. Op de Hiswa van dat jaar staan ze met een stalen vlet, waarvan ze er twaalf verkopen. Maar ze zijn ook vooruitziend en voorvoelen dat deze hype niet zo lang zal duren. 'Wij gaan iets anders doen.' Op de Hiswa van 1991 staan ze daarom met een nieuwe autoboot naar een ontwerp van Th. Gillissen voor klanten die eens iets anders willen. De naam autoboot is ontstaan rond 1920 toen veel 56 I WATERKAMPIOEN#U

3 PHpH ERS IN BOTEN boten werden voorzien van automotoren en waarin je voorin stuurde. Omdat de tentoonstellingsleiding ze indeelt in de hal van de sportboten zijn hun verwachtingen somber: 'Wij gokken op een ander publiek dan liefhebbers van snelvarende schepen.' Maar het toeval wil dat een van de eigenaren van Hotel New York in Rotterdam op de Hiswa rondloopt. Hij is op zoek naar een boot die als taxi van de kade naar het hotel gaat varen met klanten.' De boot die hij zoekt, moet overeenkomen met de stijl en sfeer van het hotel. De autoboot ziet hij daarom helemaal zitten. 'Of we bereid zijn een proefvaart te maken als het waait. Na een paar weken belt hij op met de vraag of we kunnen varen: er is westenwind windkracht 6 voorspeld. Mart en ik varen dus met de oude autoboot Ome Kees, de nieuwe was net verkocht, naar de Maas. Daar staat een stevige deining, maar de boot heeft daar geen problemen mee. In Rotterdam melden we ons en lopen met D. v.d. Have, de vorige eigenaar, door het hotel in aanbouw. Tegen een paar mensen die daar werken zegt hij: 'Wil jij mee varen, en jij en jij', en een kwartiertje later zitten we midden op de Maas met een boot vol mensen. Bij de Euromast moeten we de boot stil leggen en vraagt hij: 'Ben jij bang, en jij en jij?' Niemand is bang en vanaf dat moment hebben we de opdracht.' Rien vindt het nog steeds een schitterend verhaal. 'NatuurWATERKAMPIOEN#U 2004 I 57 3

4 PORTRET lijk heeft die man het grootste gelijk van de wereld, want stel de specificaties van de fabriek. Een aantal van die motoren je voor dat die mensen wel bang zijn? Die zijn niet anders heeft er nu uur op zitten en draait nog probleemloos. Maar ze worden perfect onderhouden.' In totaal hebben de dan de gasten.' broers zeven taxiboten gebouwd. Het onderhoud is nu helemaal in eigen beheer van het hotel, maar ze adviseren nog SLAKKENTAX wel. De taxi's varen maximaal 18 kilometer per uur, daarom Een bootje bouwen lukt wel, maar ook een die vaaruren per jaar maakt? 'Voor de constructie van de stalen boot worden ze de 'Slakkentax' genoemd in vergelijking met de snelle taxi's die bijna 40 kilometer varen. heeft het aantal vaaruren geen consequenties, wel voor de roerconstructie, schroefasafdichting en natuurlijk de motor. Voor de verhuur ontwikkelen de gebroeders Tatje de Volta. Wij hadden als Yanmar-dealer al een goede relatie met Theo Een open polyester boot met een aandrijving van het Apeldoornse bedrijf SPI. Het ontwerp is van Gillisen en de mal Bos van Nedalo, de voormalige Yanmar-leverancier. Onze daarvan bouwen ze zelf. Het polyesterwerk wordt door een eerste keus is daarom ook een Yanmar-motor. Omdat de boot niet harder dan ongeveer 15 kilometer per uur hoeft te ander bedrijf gedaan. Er varen nu 43 elektroboten rond op de Loosdrechtse, Nieuwkoopse, Reeuwijkse en Vinkeveense varen, kiezen we voor een driecilinder Yanmar-motor van Plassen. In totaal hebben ze nu zeventig elektrische en hybri47 pk met turbo. De beperking is wel dat die na tot deboten gebouwd en beschikken daardoor over heel veel er uur vervangen zou moeten worden. Uren die een varing met elektrisch varen. normale watersporter nooit haalt. De motoren hebben dat zonder problemen volgehouden. Toch vervangen we ze na VOLUME ONDER DE VLOER ongeveer 3 jaar door de viercilinder 62 pk-versie die we terugschroeven naar maximaal omwentelingen per mi- De toekomst is hybride, diesel-elektrisch, varen volgens Rien nuut. Daardoor gaan ze tenminste uur mee volgens 2 Droogdok voor onderhoud van de 'Slakkentax' en de snelle taxiboten. 3 Hybride-aandrijving, achter de dieselmotor zit de elektromotor die de schroef-as met een riem aandrijft. 58 I WATERKAMPI0EN#U

5 Voor een eigenaar in rolstoel bouwden de gebroeders een autoboot met hydraulisch platform, zodat hij zelfstandig de boot in en uit kan. 'Waarom zou het niet kunnen?' i= (' in Weco-sloepen, waarvan ze ook de vertegenwoordiging hebben. 'Die hebben veel volume onder de vloer en ze varen goed.' Voor die boten zweren ze natuurlijk voor de combinatie van een Yanmar-diesel met SPI-elektromotor. Yanmar omdat ze die motoren goed kennen en SPI omdat de mensen van dit bedrijf weten hoe elektronische regelingen voor boten er uit moeten zien. Daaraan worden heel andere eisen gesteld dan voor vorkheftrucks. Ze monteren de elektromotor boven de schroefas, die de as met een V-riem aandrijft. Tussen keerkoppeling en schroefas zit een homokinetische koppeling met stuwdruklager. Zowel voor elektrisch als varen op de dieselmotor wordt dezelfde hendel gebruikt. Mart: 'De collega's maken daar ingewikkelde elektronische schakelingen voor, onze oplossing kost een paar kwartjes, een stalen asje tussen de as van de hendel en de regeling voor de elektromotor. Het prototype bestond uit een stukje slang met twee slangklemmen. Het heeft volgens de broers geen zin om in een hybrideboot een groot vermogen aan accu's te plaatsen. 'De meeste mensen zullen zelden langer dan 3 tot 4 uur elektrisch varen. De plassen waar dat verplicht is, zijn niet zo erg groot en lange stukken varen de mensen toch met de dieselmotor. Onze klanten ervaren elektrisch varen als een extra geschenk bij het plezier van varen. Het is ook heerlijk om hier de kanoroute te varen en niets anders te horen dan kabbelen van de boeggolf.' We maken een rondje over de plas met de nieuwste Weco 825C met een 40 pk diesel en 3 kilowatt a-synchroon elektromotor. Elektrisch varend hoor je echt niets van de aandrijving. *J VAN DRIE NAAR TWEE BROERS paar jaar Komt nij in aienst van jacntwerf Kempers in Kudelstaart. 'Jos Kempers is geen makkelijke baas, maar wel een goede en eerlijke. Daar leer ik alles van bootonderhoud. Het is daar hard werken, in het seizoen van half 7's morgens tot 10 uur's avonds. Maar Kempers zelf is er dan ook nog. Na 5 jaar wil ik voor mezelf beginnen. Kempers heeft daar geen moeite mee en in het begin werk ik 2,5 dagen voor Kempers en 2,5 dagen voor mezelf. We hebben één heilige afspraak: we pikken geen klanten van elkaar af. Dat is ook nooit gebeurd.' Rien koopt een jachthaven en begint ook boten te bouwen. 'Helaas kan ik nooit lang personeel houden; die willen, terecht, geen 12 tot H u u r werken. Daarom vraag ik mijn broer Mart om samen te gaan werken. We maken daarvoor een paar afspraken: de haven valt buiten onze samenwerking, maar de werf is van ons beiden. Ik zie het namelijk niet zitten om mijn broer op de loonlijst te hebben. Een derde broer werkt ook nog een tijdje bij ons, maar drie broers in een bedrijf werkt niet, tenminste bij ons niet. We zijn goed uit elkaar gegaan. Hij heeft nog steeds een sleutel van de werf.' Meer informatie? Zie WATERKAMPIOEN#U 200A I 59 5

6 R ottert a m»««t tsl,ov ' Owatrol i voor al u kunststof ijsvrij voor uw schip WINTERSTALLING droge condensvrije loodsen Compleet assortiment op het gebied van: 50 tons botenlift alle kans om zelf aan uw boot te werken compleet onderhoud door vakmensen roestconservering (Owatrol Olie, Owatrol C.I.P.), houtveredeling (Owatrol D1/D2. Textrol), houtreiniging (Net-trol, Powerlift), meer info? bel polyesterveredeling/-reiniging (Polytrol, Plasti-Clean). ICOLAAS WlTSEN \\/ Voor productinformatie: of bel met Owachem B.V. Waalwijk POLDERWEG 4, 1821 BW ALKMAAR find. OUOORPI, TEL. (072) , FAX ( : JACHTSERV N.NL ^ _ 60 I WATERKAMPIOEN#U Powered by TCPDF (