Startbijeenkomst Aanpak Ouderenmishandeling 25 oktober 2012, Bergen op Zoom

Transcriptie

1 Startbijeenkomst Aanpak Ouderenmishandeling 25 oktober 2012, Bergen op Zoom Verslag van de belangrijkste uitkomsten De startbijeenkomst was voor alle betrokkenen uit het werkveld van de gemeenten Bergen op Zoom, Woensdrecht, Roosendaal, Steenbergen, Halderberge en Rucphen. Ruim zeventig mensen bezochten deze bijeenkomst: vertegenwoordigers van ouderenbonden, de regiogemeenten, thuiszorgorganisaties, een ggz-instelling, maatschappelijk werkorganisaties, parochies, vrijwilligersorganisaties, informele mantelzorg, het ouderenwerk etc. Het programma was als volgt opgebouwd: De dagvoorzitter Henk Schol opende de bijeenkomst en schetste het programma voor deze bijeenkomst. De daarop volgende onderdelen werden door hem aan elkaar verbonden en hij leidde de plenaire einddiscussie. Wethouder Kees Jongmans van de gemeente Roosendaal onderstreepte de noodzaak om te komen tot een aanpak van de ernstige en veelal onderbelichte problematiek van ouderenmishandeling. Door het geringe aantal aanwezigen uit Roosendaal riep hij het Steunpunt op om in zijn gemeente een extra bijeenkomst te organiseren. Rien Snijders van het Steunpunt ging nader in op het begrip ouderenmishandeling en haar verschijningsvormen, en onderscheidde de twee hoofdgroepen ontspoorde zorg en financiële uitbuiting. Op landelijk niveau zijn er twee belangrijke ontwikkelingen: de Meldcode en het Actieplan Ouderen in veilige handen. De wet Meldcode regelt ook de wettelijke positie van het Steunpunt en maakt haar tot Meldpunt Ouderenmishandeling. Het Steunpunt organiseert samen met de 18 West-Brabantse gemeenten drie subregionale bijeenkomsten zodat alle betrokkenen bij de zorg aan ouderen uitgenodigd worden mee te bouwen aan een aanpak van deze problematiek. De trainersgroep Wilde Kastanje speelde een casus waarbij zowel een vorm van ontspoorde zorg als financiële uitbuiting aan bod kwam. De interactie met het publiek toonde niet alleen herkenning met deze vormen maar ook de complexiteit om hier op in te gaan. Daarna volgden workshops en een plenaire terugkoppeling. Debbie Maas, coördinator van het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Brabant (SHG), sloot de bijeenkomst af met een dankwoord, en de toezegging dat er op de website van het SHG relevante informatie wordt geplaatst, er de mogelijkheid is om via aansluiting op een LinkedIn-groep onderling informatie uit te wisselen, er snel een verslag van deze bijeenkomst wordt rondgestuurd en dat mensen periodiek op de hoogte worden gehouden van ontwikkelingen in beleid Verslag 25 oktober 2012 Pagina 1 van 7

2 Workshops en plenaire nabespreking In de workshops werd gesproken over specifieke elementen en uitwerkingen daarvan bij de aanpak van ouderenmishandeling. Deze resultaten plus de uitkomst van de plenaire nabespreking leveren het volgende overzicht van tips en aandachtspunten op: Hoe kom je in gesprek? Wat gaat goed? - Doorvragen - Bestaande vertrouwensband benutten - In gesprek via netwerk die invloed hebben - Op het woord gooien - Uitspreken wat je ziet - Spiegel voorhouden - Doorpakken - Buiten de box/hokje denken - Stap gezet door contact op te nemen met bijv, familie, verhuurder - Onderbuikgevoel serieus nemen - Onderbuikgevoel en instructie vanuit organisatie - Impuls - Durf - Niet bedreigend zijn, open vragen - Open vragen - Veilig - Vertrouwen - Onbevooroordeeld - Tijd nemen - Afspraken nakomen Hobbels/problemen: - Vertrouwensband schaden - Veel hulpverleners over de vloer - Wel signaal maar wil geen zwarte piet/ - Onmachtig zijn - Ontkenning van huiselijk geweld - Opbouwen van vertrouwen - Vertrouwensband op het spel - Waar moet ik zijn - Weerstand (schaamte) - Hulpverlener helpen wat hij/zij daar mee moet - Deskundigheid / bevoegdheid - Professionaliteit kan bedreigend zijn (consequenties) - Schaamte - Wat is feitelijk/wat is invulling - Angst om binnen te komen (vooraf), bijv. agressie als mens - Gesloten vragen - Niet invullen - Niet kwetsen Wat heb je nodig? - Kunst van vragen stellen Verslag 25 oktober 2012 Pagina 2 van 7

3 - Signalen herkennen - Duidelijk punt die situatie onderzoekt en dat er daar iets gebeurt - Op tijd professional - Geduld/duidelijkheid/inzicht - Huisarts die feedback geeft - Management moet kennis van zaken hebben - Weten/informatie hebben waar je terecht kan met je zorgen/problemen - Vertrouwen - SHG raad vragen - Binnen jezelf geen angst hebben - Objectief zijn - SHG: overleg constructie - Scholing + in gesprek gaan met elkaar - Signalenkaart - Scholing - Signaleren - Aanpak - Verwijsadres (bijv. sociale kaart) - Adviesorgaan Hoe pak je het aan? Wat gaat goed - Collegiaal overleg - Professioneel netwerk gebruiken - Werkt als er vertrouwen is - Niets moet - Luisteren - Hele verhaal nodig - Duidelijkheid in taken - Verdiepend vragen - Stappenplan - Respect autonomie - Helderheid in verwachtingen - Collegiaal overleg - Feiten inventariseren - Eigen netwerk proberen in te zetten/ - Meer hulp inschakelen/inzetten - Delen van feiten met andere professionals - Bij ontspoorde zorg > organisaties inschakelen op / met pleger Hobbels/problemen - Grenzen eigen beroep - Grenzen organisatie - Delen van informatie - Gebrek aan tijd = kans op HG - Angst - Escalatie - Schaamte - Ongeloof - Hoort dit bij mijn taak Verslag 25 oktober 2012 Pagina 3 van 7

4 - Te grote betrokkenheid - Niet invullen vanuit eigen referentiekader - Oppassen voormanipulatieve betrokkenheid - Cliënt niet betrekken - Betrokkene heeft een loyaliteitsprobleem - Sociale controle - Bespreekbaar maken - Confronteren (mag je nog binnen) - Menslievendheid & geduld en tact - Wie is verantwoordelijk - Waar zijn de professionele grenzen - Niet de gesprekstechnieken - Onzekerheid gesprek aan te gaan Wat heb je nodig? - Kennis privacy uitwisselen info - Kennis van opties (SHG, Consultatienetwerk) - Stappenplan - Taakafbakening - Kennis >HG/Ouderenmishandeling >Gesprekstechnieken >Ziektebeelden (onderbuikgevoel?) - Collega s/netwerk om te toetsen - Casuscoördinatie - Anoniem kunnen overleggen - In media aandacht voor herkenbare casussen - Mogelijkheid voor afstemmingsoverleg/delen als professional - Niet gelijk in oplossingen denken - Situatie in beeld krijgen - Denken in deeloplossingen - Uitvragen slachtoffer, pleger, wat willen ze/kunnen ze - Beroepsgeheim/vertrouw eerlijkheid (roddels problemen op straat) - Netwerk gebruiken - Advies & consultatie SHG - Kaders & toetsing hierin - Verwijsadres die actie onderneemt - Scholing in het stappenplan Hoe houd je het veilig? Wat gaat goed? - Aanspreekpunt (als die er is) benutten - Vertrouwensband - Netwerk/collegiale samenwerking - Veiliger breder gedragen - Eigen grens in taak/veiligheid - Uitspreken wat je ziet en is dat verantwoord - Goed rapporteren - Bespreekbaar maken/zichtbaar - Prioriteit stellen Verslag 25 oktober 2012 Pagina 4 van 7

5 - Afspraken maken over veiligheid - Respect - In gesprek blijven/contact blijven houden - Er is aandacht/hulp voor overbelaste mantelzorger - Gebruikmaken van elkaars expertise - politie / veiligheidshuis - Oordeelloos - Organisatie moet weten dat het gesprek plaatsvindt - Het moet niet te lang duren - Actie! - Transparant naar cliënt - Afspraken nakomen Hobbels/problemen - Moeilijk bespreekbaar met collega s - Nog geen beleid - Kwetsbaar opstellen - Veiligheid medewerkers > vanuit/namens organisatie - Aangifte doen - Er wordt nog weinig gemeld - Bij meerder organisaties langs elkaar werken - Shoppers - Teveel van jezelf verlangen - Te grote betrokkenheid - Dilemma: waar ligt de grens voor de zorg/hulpverlener - Verschuilen als professional achter privacy - Signalen serieus nemen (HA/andere betrokkenen) - Samenwerken andere disciplines - Signalen afgeven aan pleger - Eerst verantwoordelijke - Signalen niet herkennen Wat heb je nodig? - Beleid meldingen - Gemeengoed worden - In veiligheidshuis samenwerken justitie - Wie te bellen als t misgaat - Wie is bereikbaar - Steun netwerk + feedback - Samenwerken netwerkpartners - Inzicht waardoor patronen van overbelasting ontstaan - Casus > wie heeft regie - Kennis andere culturen/omgangsvormen - Ouderen bewust maken respect vragen - Meldcode - Informatie hoe het probleem ter sprake te kunnen brengen op een goede manier - Scholing met casussen als uitgangspunt - Netwerk & samenwerken - Zekerheid voor jezelf bij confrontatie - SHG ondersteunen bij acute situaties - dat je kunt terugkoppelen Verslag 25 oktober 2012 Pagina 5 van 7

6 - Veilige omgeving - 2 collega s? vooraf mandaat vragen De evaluatie. De deelnemers werd verzocht een evaluatieformulier in te vullen. Ruim 81% van de deelnemers gaf hieraan gehoor. Hieronder ziet u de uitslag: 1 uitstekend 2 goed 3 voldoende 4 onvoldoende 70 deelnemers, 57 evaluaties Hoe vond u het programma? Hoe vond u de werkwijze van de dagvoorzitter? Hoe vond u de presentatie van de inleider? Hoe waardeert u het werken met de acteurs? Heeft deze bijeenkomst uw kennis over dit onderwerp vergroot? Wat vond u van de accommodatie? Enkele belangrijke opmerkingen bij de evaluatie zijn: - Goede middag, onderwerp goed en duidelijk belicht - Diversiteit van deelnemers was groot en interessant - Accommodatie was te koud - Presentatie erg snel Wat is nu de opbrengst van deze bijeenkomst voor de aanpak van ouderenmishandeling? De belangrijkste conclusie is dat het heel veel informatie oplevert van betrokkenen uit het werkveld. Dat is dus informatie waarmee we rekening gaan houden. Als je bovenstaande uitkomsten van workshops, plenaire terugkoppeling en gemaakte opmerkingen bij de evaluatie naloopt bemerk je niet alleen de betrokkenheid van deelnemers bij deze complexe problematiek. Je leest ook de behoefte aan bijscholing, cursussen, sociale kaart, training, bewustmaking, scholing vrijwilligers, een handleiding etc. Dit is te vertalen als de behoefte aan kennis en het weten waar je terecht kunt voor overleg en hulp. Deelnemers geven ook aan dat hulpverlening bij deze complexe problematiek zorgvuldig dient te gebeuren: vertrouwensband gebruiken, iedere partij horen, een aanspreekpunt is belangrijk, open vragen en doorvragen, veiligheid voor cliënten belangrijk, meerdere mensen betrekken bij het probleem, signalen delen met collega s. Dit vertalen we als de behoefte aan een zorgvuldige manier van kijken, benaderen en handelen bij deze problematiek die vaak een lange (familie)geschiedenis kent. Acties vanuit het Steunpunt Een eerdere bijeenkomst (19 september 2012) voor betrokkenen van de zes gemeenten in de regio Breda leverde gelijksoortige informatie (wensen, aandachtspunten) op. Dat is Verslag 25 oktober 2012 Pagina 6 van 7

7 natuurlijk ook wel te verwachten: ouderenmishandeling en hoe daar mee om te gaan is een (ook emotioneel) moeilijk en complex probleem waar we nog maar weinig vanaf weten. Het Steunpunt gaat de behoefte aan kennis en het weten waar je terecht kunt voor overleg en hulp, vertalen door een maandelijkse nieuwsbrief te verspreiden waarin alle belangrijke informatie over de aanpak van ouderenmishandeling wordt opgenomen. Op dit moment wordt door ICT-mensen een model gemaakt waardoor we een nieuwsbrief digitaal kunnen verzenden en deze gekoppeld is aan de website van het Steunpunt. De verwachting is dat met een paar weken, begin december, de eerste nieuwsbrief wordt verzonden aan de deelnemers van de startbijeenkomsten. We gebruiken de lijst van de deelnemers om de nieuwsbrief te verzenden. Hulp bieden bij ouderenmishandeling is een nog jong terrein. Vanaf 2003 wordt door de samenwerkende organisaties bij het Steunpunt gewerkt met complexe geweldsproblematiek. Steeds beter zijn we in staat complexe situaties te hanteren en hulp te bieden waardoor het geweld stopt en er opnieuw een veilige leefsituatie voor betrokkenen ontstaat. Bij de aanpak van huiselijk geweld, en dus ook van ouderenmishandeling, is veiligheid een sleutelbegrip. Begin oktober jl. hebben een zeventiental hulpverleners van uiteenlopende organisaties in West-Brabant (ziekenhuizen, maatschappelijk werk, ouderenwerk, thuiszorg, GGz en Steunpunt) zich verdiept in een wenselijke manier om ouderenmishandeling aan te pakken. Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn: - de veiligheid van de oudere staat centraal; - alle direct betrokkenen krijgen een rol bij de aanpak; - je probeert relaties te herstellen; - je zoekt naar oplossingen (je analyseert niet het verleden, maar werkt toekomstgericht. De deelnemers aan deze scholing zijn binnen hun organisaties actief om dit onderwerp een vaste plek op de agenda te geven, te onderzoeken waar voorlichting/bijscholing kan worden georganiseerd, en waar zij ingezet kunnen worden als er signalen van ouderenmishandeling binnenkomen. Met deze groep mensen en hun organisaties proberen we stappen te zetten om te komen tot een beginnend netwerk van professionals die een rol kunnen spelen in de aanpak van ouderenmishandeling Tot slot We bedanken iedereen voor zijn/haar inbreng en hopen dat iedereen blijft meedenken en meedoen!! Er komt nog een Startbijeenkomst (22 november a.s.) in Fort Altena voor betrokkenen uit de Dongemondgemeenten. Dat levert ongetwijfeld opnieuw een grote hoeveelheid informatie uit het werkveld op. Op basis van al dit materiaal hopen we te komen tot een gedeelde en gedragen aanpak van de problemen waarmee ouderen door hun afhankelijkheid van anderen mee te maken krijgen. Namens het team van het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Brabant, Debbie Maas, coördinator Verslag 25 oktober 2012 Pagina 7 van 7