Elobase Detailhandel Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid

Transcriptie

1 Elobase Detailhandel Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid Theorieboek voor het theorie-examen kerntaak 1 Recht Ondernemer Tevens bevattend de onderwerpen voor Manager Verzekeringen, Consumentenrecht, Overeenkomsten, Ondernemingsvormen, Faillissement, surseance van betaling en Belastingen voor de ondernemer 1

2 Theorieboek voor het theorie-examen: Kerntaak 1 Recht Verzekeringen, Consumentenrecht, Overeenkomsten, Ondernemingsvormen, Faillissement, surseance van betaling en Belastingen voor de ondernemer Wat ga je doen? Het bekijken van de verschillende soorten verzekeringen voor het bedrijf. Je informeren over het ruilen van artikelen en garantie. Daarnaast kun je lezen welke rechten en plichten klanten hebben bij het kopen van artikelen op afstand. Heel veel afspraken die je maakt, zijn een overeenkomst of een verbintenis. Die afspraken hebben dan ook juridische gevolgen. Je gaat daarom inzicht krijgen in de criteria waaraan een contract moet voldoen. Je gaat inzicht krijgen in de functie van algemene verkoopvoorwaarden. Je bestudeert verschillende soorten arbeidsovereenkomsten, arbeidsvoorwaarden en hoe je een arbeidscontact kunt ontbinden. Je bestudeert hoe een huurovereenkomst tot stand komt. Je bestudeert welke keuzes er zijn op het gebeid van ondernemingsvormen en krijgt inzicht in de (fiscale) bijkomstigheden. Je krijgt inzicht in de diverse rechtspersonen die we kennen en de rechten die daaraan kleven. Je bestudeert de werking van een faillissement, surseance van betaling en schuldsanering. Je krijgt inzicht in de consequenties daarvan. Je bestudeert de verschillende ondernemingsbelastingen en heffingen Aan bod komen achtereenvolgens: Verzekeringen en risico s blz. 8 Hoofdindeling verzekeringen Verzekeringen aanvragen en beëindigen Kosten en uitkering bij verzekeringen Consumentenrecht blz. 19 Rechten van consumenten Plichten van consumenten Algemene voorwaarden Ruilen en garantie Kopen op afstand Verhuur Branchegeschillencommissies en belangenverenigingen Overeenkomst en verbintenis blz. 32 Verbintenissenrecht Indeling overeenkomsten Totstandkoming Aanbod en aanvaarding Geldige overeenkomst Nietigheid en vernietigbaarheid Nakoming Goede nakoming Tekortkoming in de nakoming Wet persoonsgegevens Rechten van elke burger 2

3 Plichten van organisaties Rechten en plichten bij overeenkomsten Soorten overeenkomsten Rechten en plichten Afbetaling en huurkoop Koop op afbetaling Huurkoop Lease Koopovereenkomst blz. 47 Leveringsvoorwaarden Contacten opstellen Criteria contract Afspraken maken Koopcontract Inhoud contract Algemene voorwaarden Leveringsvoorwaarden Betalingsvoorwaarden Levering en betaling Leveringsvoorwaarden Betalingsvoorwaarden Arbeidsovereenkomst blz. 54 Aanstellingsgesprek Aanstellingsbrief Inhoud arbeidsovereenkomst Soorten overeenkomsten Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Arbeidsovereenkomst voor oproepkrachten Arbeidsvoorwaarden Primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden Individuele arbeidsovereenkomst Einde arbeidsovereenkomst Opzegging en ontslag Ontslagprocedures Ontbinding (kantonrechter) Ontslag op staande voet Huurovereenkomst (alleen Ondernemer) blz. 67 Huurcontract Termijnbescherming Einde huurovereenkomst Verbouw en onderhoud Ondernemingsvormen en Rechtspersoonlijkheid Natuurlijke personen Rechtspersonen Juridische eisen Diploma-eisen Gemeentelijke eisen Milieueisen Mogelijke rechtsvormen Verplichte verzekeringen Inschrijven bij de KvK Administratie Personeel Belastingdienst Vestigingswet Vestigingsvergunning 3

4 Ondernemingsvormen (alleen Ondernemer) blz. 70 Eenpersoonszaak, vof en cv Besloten vennootschap Rechtspersoonlijkheid Oprichting Leiding Vermogen en aansprakelijkheid Overige ondernemingsvormen Familierecht Natuurlijke persoon of rechtspersoon Handelingsbekwaam Samenlevingsvormen Faillissement (alleen Ondernemer) blz, 85 Wat is faillissement? Faillissement aanvragen Aansprakelijkheid bij verschillende ondernemingsvormen Faillissement uitspreken Schuldeisers Afwikkeling faillissement Einde faillissement Oorzaken faillissement Gevolgen faillissement Surseance van betaling (alleen Ondernemer) blz. 91 Surseance aanvragen Voorlopige surseance Definitieve surseance Einde surseance van betaling Wet schuldsanering Minnelijke schikking Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) Procedure Wsnp in de praktijk Integrale schuldhulpverlening Praktische vragen van de schuldenaar Praktische vragen van de schuldeisers Ondernemingen fiscaal (alleen Ondernemer) blz. 96 Inkomstenbelasting Voorlopige aanslag Boxenstelsel Aftrekposten Fiscale regelingen ondernemers Belasting rechtspersonen Vennootschapsbelasting Dividendbelasting Rijksoverheid, heffingen en belastingen Verschillende belastingen Belastingaanslagen Heffingen Advies en bezwaar Lagere overheden Bedrijfschapheffingen Kamer van Koophandel 4

5 Kwalificatie, werkprocessen en competenties Opleiding Manager Handel Werkproces 1.1 Vertaalt beleidsplannen naar eigen situatie 1.2 Vertaalt ondernemingsbeleid naar plannen voor de afdeling/het filiaal 1.12 Verzorgt de personeelsadministratie 3.7 Handelt klachten af (Consumentenrecht) Opleiding Ondernemer Detailhandel Werkproces 1.2 Geeft de onderneming vorm (Ondernemingsvormen) 1.5 Bewaakt de financiële positie van de onderneming (Overeenkomsten algemeen) 1.9 Bepaalt de personeelsbehoefte (arbeidsovereenkomsten) 3.6 Handelt klachten af (Consumentenrecht) Beroepscompetentie A Beslissen en activiteiten initiëren M Analyseren Q Plannen en organiseren R Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten S Kwaliteit leveren X Ondernemend en commercieel handelen Y Bedrijfsmatig handelen Trefwoorden Verzekeringen Aansprakelijkheidsverzekering Annuleringsverzekering Eigen risico Franchise Inboedelverzekering Indemniteitsbeginsel Levensverzekering Onderverzekering Onderverzekeringsbreuk Onzeker voorval Opstalverzekering Oververzekering Pensioenverzekering Trefwoorden Consumentenrecht Aanbetalen Algemene voorwaarden Belangenvereniging Borg Branchegeschillencommissie Consumentenautoriteit Consumentenrecht Fabrieksgarantie Garantie Huurperiode Kopen op afstand Legitimeren Polis Premie Risico Risico-inventarisatie Schadeverzekering Schade-uitkering Sommenverzekering Tussenpersoon Verzekeren Verzekering Verzekeringsmaatschappij WA-verzekering Ziektekostenverzekering Mededinging Misleidende reclames Productenaansprakelijkheid Rechtsbescherming Recht van reclame Ruilen Servicegarantie Terugroepacties / Terugnemingsbeding Thuiswinkels Verhuur Verkoopvoorwaarden Winkelgarantie 5

6 Trefwoorden Overeenkomst en verbintenis Aanbod Aanvaarding Aanvullend recht Authentieke akte Bedreiging Bedrog Bedrijfspand kopen Contract Curator Dwaling Dwingend recht Eenzijdige overeenkomst Formele overeenkomst Geldige overeenkomst Handelingsbekwaam Misbruik van omstandigheden Nakoming Nietige overeenkomst Notaris Onderhandse akte Opeisbaar Opschortingsrecht Overeenkomst Overmacht Privacyreglement Tekortkoming in de nakoming Verbintenis Verbintenissenrecht Vernietigbare overeenkomst Voogd Vormvrije overeenkomst Wanprestatie Wederkerige overeenkomst Wet bescherming persoonsgegevens Wilsgebrek Wilsovereenstemming Trefwoorden Koop- en huurovereenkomst Algemene verkoopvoorwaarde Algemene voorwaarden Betalingsvoorwaarde Deponeren voorwaarde Financial lease Grijze lijst Handelingsbekwaam Huurcontract Huurkoop Huurovereenkomst Incasso Kamer van Koophandel KvK Koopcontract Koop op afbetaling Koopovereenkomst Leasen Leveringsvoorwaarde Mondelinge overeenkomst Operational lease Termijnbescherming Zwarte lijst Trefwoorden Arbeidsovereenkomst Aanstelling /brief /gesprek Algemeen ontslagverbod Arbeidsovereenkomst Bedrijfstak-CAO Beëindigingsovereenkomst Bijzonder ontslagverbod CAO-minimum-/standaardregeling Centrum voor Werk en Inkomen Collectieve arbeidsovereenkomst Collectief ontslag Concurrentiebeding CWI Dienstverband voor bepaalde tijd Dienstverband voor onbepaalde tijd Dringende reden Eigen CAO Functieomschrijving Gewijzigde omstandigheden Hang yourself-methode Huisreglement Individuele arbeidsovereenkomst Minimumregeling Nul-urencontract Ontslag Ontslag op staande voet Ontslagverbod Ontslagvergoeding Opzegging Opzegtermijn Outplacement Overlijden Pensioen Primaire arbeidsvoorwaarden Proeftijd Secundaire arbeidsvoorwaarden Standaardregeling Verenigings-CAO 6

7 Trefwoorden Ondernemingsvormen Aandeel Aandelenregister Administratie Afgescheiden vermogen Akte van oprichting Algemene ondernemersvaardigheid Algemene Vergadering van Aandeelhouders AVA Basisbedrijf Belastingdienst Besloten vennootschap / BV Commanditaire vennoot Commanditaire vennootschap / CV Diplomaregister Directie Eenmanszaak Eenpersoonszaak/bedrijf Handelsnaamwet Handelsregister Hoofdelijk aansprakelijk Jaarrekening Jaarverslag Kamer van Koophandel / KvK Natuurlijk persoon Ondernemingsraad / OR Ondernemingsvorm Privaatrechtelijke rechtspersoon Publiekrechtelijke rechtspersoon Raad van Commissarissen / RvC Rechtspersoon Stille vennoot Vennootschap onder firma / Vof Verklaring van geen bezwaar Vertegenwoordiging Vestigingswet Bedrijven Trefwoorden Faillissement, surseance van betaling en schuldsanering Aanvragen faillissement Insolvent Akkoord aanbieden Preferente vordering Bewaarfase Schuldeisers Boedelvordering Schuldvrij Concurrente vordering Staat van insolventie Curator Uitdelingslijst Domino-effect Verificatiefase Faillissement Verificatievergadering Aanvragen surseance van betaling Bewindvoerder Concurrente vordering Bureau Kredietregistratie / BKR Integrale schuldhulpverlening Kwijtschelden schuld Minnelijke schikking Problematische schuld Trefwoorden Ondernemingen fiscaal Aftrekpost Algemene heffingskorting Afvalstoffenheffing Belasting / Belastingdienst Bezwaarprocedure gemeentelijke belasting Bezwaarschrift bij Belastingdienst Boxenstelsel Centraal Registratiekantoor / CRK Definitieve aanslag Directe belasting / Indirecte belasting Gemeente / Overheid / Provincie Dividendbelasting Heffingskorting Heffing waterschap Hoofdbedrijfschap Ambachten / HBA Hoofdbedrijfschap Detailhandel / HBD Ingezetenenomslag Inkomstenbelasting Definitieve surseance van betaling Rechter-commissaris Surseance van betaling Publicatie saneringsregeling Schuldeiser Schuldenaar Vrijwillige schuldsanering Wet schuldsanering natuurlijke personen/ Wsnp Wettelijke schuldsanering Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf / IMK Lagere overheden Leges Loonbelasting / Loonheffing Onroerendezaakbelasting / OZB Persoonsgebonden aftrekpost Precariorecht Productschap Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie Reinigingsrecht / Rioolrecht Retributie Sociaal-Economische Raad / SER Startersaftrek Stichting Ondernemersklankbord Verontreinigingsheffing Vennootschapsbelasting Voorlopige aanslag Waterschap Zelfstandigenaftrek 7

8 Theorie-examen Kerntaak 1 Recht Verzekeringen, Consumentenrecht, Overeenkomsten, Ondernemingsvormen, Faillissement, surseance van betaling en Belastingen voor de ondernemer Verzekeren en risico s Wanneer we gehandicapt raken of chronisch ziek worden, willen we als gevolg daarvan niet de rest van ons leven in armoede doorbrengen. Wanneer ons huis afbrandt, willen we niet dakloos worden. Om ons te beschermen tegen dit soort ongeluk, sluiten we verzekeringen af. Verzekeringen kunnen natuurlijk geen brand of ziekte voorkomen. Wel beschermen ze ons tegen de negatieve financiële gevolgen ervan. Door verzekeringen af te sluiten proberen we dus zoveel mogelijk financieel risico te vermijden. Met verzekeringen proberen we meer zekerheid te kopen. Ondernemen is gecalculeerd risico nemen. Om risico s te beperken kan een ondernemer zich tegen geldelijke gevolgen van onzekere voorvallen verzekeren. Sommige risico s zijn niet te verzekeren maar brengen wel grote schade met zich mee, zoals overstromingen. Via belastinggelden (betaald door alle Nederlanders) kan de regering alle gedupeerden financieel tegemoetkomen. Andere risico s zijn verzekerbaar. Iedereen betaalt een bedrag (premie) aan een verzekeringsmaatschappij en als er zich een voorval voordoet dat onder de verzekering valt, draagt de verzekeringsmaatschappij zorg voor de geldelijke gevolgen van de schade. Er zijn een heleboel soorten algemene verzekeringen. Hele bijzondere zijn er ook. Zo kan een voetballer zijn benen verzekeren of een violiste haar handen. De bijzondere verkeringen gaan via de verzekeringsbeurzen. De verzekeringen van een ondernemer gaan via een maatschappij, via internet of via een tussenpersoon. Iedere ondernemer zoekt uit welke risico s zo groot zijn en dermate grote gevolgen hebben dat hij ze wil verzekeren. Daarna kijkt hij wat ze kosten en welke uitkeringen gedaan worden. 8

9 Overzicht van verzekeringen in Nederland. Tegenwoordig kun je je tegen bijna elk risico verzekeren. Iedere ondernemer krijgt van verzekeringsmaatschappijen en assurantietussenpersonen aanbiedingen om zich te verzekeren. Om je als ondernemer wegwijs te maken in de wereld van verzekeringen wordt hier een aantal veelgebruikte verzekeringen uitgelegd. Er wordt aangegeven hoe verzekeringen afgesloten worden en ook hoe ze beëindigd worden. Er zijn bijkomende zaken van belang waar aandacht aan besteed wordt. Voorbeeld: Joris Punter rijdt in het donker met zijn zuivelwagen tegen een lantaarnpaal. De lantaarnpaal is gemeente-eigendom en gelukkig blijkt de paal onbeschadigd. Maar het achterlicht van de zuivelwagen is helemaal kapot. De reparatie kost Joris 300. Dit bedrag moet Joris zelf betalen, omdat hij niet tegen (door zichzelf aangerichte) schade verzekerd is. Bedragen waar je je als ondernemer voor kunt verzekeren, lopen zeer uiteen. Het kan gaan om kleine bedragen (blikschade, kledingschade of kleine verwondingen) of om grotere bedragen (schade veroorzaakt door brand, inbraak of een bedrijfsongeluk). Kleine oorzaken kunnen grote gevolgen hebben. 9

10 Het bedrijf kan door deze voorvallen schade oplopen, een klant of medewerker kan zwaar gewond raken. Als gevolg van onverwachte gebeurtenissen kunnen de kosten voor een ondernemer hoog oplopen. Het is voor iedereen prettig dat je een beroep kunt doen op een verzekeraar en dat je een verzekering kunt afsluiten voor tal van zaken. Een verzekering is een overeenkomst tussen verzekeraar en verzekerde. De verzekerde betaalt een premie. De verzekeraar verplicht zich de verzekerde schadeloos te stellen bij verlies, schade of gemis aan verwacht voordeel als gevolg van een gedekt onzeker voorval. Hiermee wordt bedoeld dat men bij een verzekeraar een verzekering afsluit waarbij men tegen betaling van een afgesproken bedrag (een premie) overeenkomt dat de verzekeraar schade, verlies en gemis geheel of gedeeltelijk vergoed krijgt. Van schade is bijvoorbeeld sprake als de ondernemer na brand het pand moet laten schoonmaken en herstellen. Met verlies wordt bijvoorbeeld bedoeld het verkopen van artikelen onder de normale prijs omdat ze rook- of waterschade hebben. Van gemis is sprake als het bedrijf zo ernstig schade leidt, dat deze gesloten moet worden. De ondernemer mist dan inkomen. Het is voor een ondernemer van belang dat hij zich tegen een aantal risico s verzekert. Het voortbestaan van zijn bedrijf kan door het afdekken van risico s zeker gesteld worden. Met een verzekering is een ondernemer niet zelf verantwoordelijk voor de risico s, maar de verzekeraar. De verzekeringsmaatschappij die het risico dat de ondernemer loopt op zich neemt, ontvangt daarvoor een premie. Een premie is een van tevoren afgesproken bedrag dat een ondernemer aan de verzekeringsmaatschappij betaalt. De hoogte van een premie kan per verzekeringsmaatschappij verschillen en hangt af van de voorwaarde van de maatschappij en van de risico s die de ondernemer wil lopen. Een verzekeraar keert alleen uit als verlies of schade wordt veroorzaakt door een onzeker voorval. Hiermee wordt bedoeld dat van tevoren niet duidelijk mag zijn of er een bepaalde gebeurtenis zal plaatsvinden (ongeval) of op welk moment dit zal zijn (overlijden is geen onzeker voorval, het tijdstip wel). Risico-inventarisatie Om te kunnen bepalen tegen welke risico s een ondernemer zich wil verzekeren, moet hij weten welke risico s hij kan lopen. Bij risico-inventarisatie bekijkt de ondernemer drie onderdelen: 1. de risico s binnen de onderneming 2. de omstandigheden 3. de te nemen maatregelen. De ondernemer begint met het opnemen van risico s. Risico s in een onderneming kunnen betrekking hebben op: de bedrijfshuisvesting de bedrijfsinventaris de voorraden de werknemers (en eventuele klanten) de bedrijfsvoering. 10

11 Iedere ondernemer maakt een checklist met omstandigheden, nadat hij weet welke risico s de onderneming loopt. De manier waarop een onderneming zich tegen risico s wil verzekeren, hangt samen met: persoonlijke omstandigheden persoonlijke wensen aard van de bedrijfsactiviteiten waarde van de bezittingen rechtsvorm van de onderneming. De risico s zijn geïnventariseerd en de omstandigheden zijn gewogen. Nu wordt er beslist welke activiteiten ontplooid worden om de risico s te verkleinen. De ondernemer kan daarvoor gebruikmaken van een checklist. Voorbeelden van checklistvragen zijn: Welke maatregelen kan ik zelf nemen? Welke risico s kan ik dragen? Welke risico s wil ik dragen? Hoeveel kan ik aan verzekeren betalen? Welke risico s wil ik dus verzekeren? Na het invullen van de inventarisatiechecklists kan een ondernemer gerichter informatie zoeken over de mogelijke verzekeringen. Zo kan hij ook bepalen welke verzekeringen hij gaat aanvragen. Soorten verzekeringen Er zijn veel soorten verzekeringen, zoals reisverzekering, ongevallenverzekering, levensverzekering, lenzenverzekering enzovoort. Van al die verzekeringen zijn er drie voor iedereen erg belangrijk. Bijna iedereen in Nederland heeft deze afgesloten: 1. inboedel- of bedrijfsmiddelenverzekering; 2. aansprakelijkheidsverzekering; 3. ziektekostenverzekering. Voor een eigen huis sluit je een opstalverzekering af. Je inboedel verzeker je met een inboedelverzekering. 11

12 Inboedelverzekering Alles wat zich in je huis bevindt, is je inboedel: televisie, bestek, cd's, meubels, kleding enzovoort. De inboedelverzekering betaalt de schade als er brand is uitgebroken of als er bij je is ingebroken. Je moet dan natuurlijk wel van tevoren zo'n verzekering hebben afgesloten. Voor een ondernemer heet zo n verzekering in geval van brand, storm, diefstal of waterschade een bedrijfsmiddelenverzekering. Je verzekert daarmee je schade aan en verlies van je bedrijfsmiddelen. Dus inventaris, voorraden, apparatuur, machines en zelfs de goederen die onderweg zijn. Deze verzekering wordt soms ook de goederen- en inventarisverzekering genoemd, wanneer deze een mindere dekking geeft. Opstalverzekering Wanneer je een eigen huis of bedrijfspand hebt, neem je een opstalverzekering. Zou je bedrijf of huis afbranden of stormschade oplopen, dan betaalt de verzekering de schade. Wanneer je geld leent voor een eigen huis, zal de bank je verplichten zo n verzekering af te sluiten. Aansprakelijkheidsverzekering De aansprakelijkheidsverzekering dekt de kosten die ontstaan wanneer je per ongeluk iemand anders schade toebrengt. Bij een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering gaat het ook om het handelen van mensen die voor jou werken. Zowel lichamelijk letsel als schade aan goederen is dan gedekt. Dus ook wanneer je per ongeluk iemands dure fototoestel van tafel stoot, kun je een beroep doen op je aansprakelijkheidsverzekering. De verzekering dekt ook schade die je kinderen of je huisdieren veroorzaken aan anderen. Voorbeeld: Twee buurmannen, Frans en Jaap, zijn bezig een kapot raamkozijn te repareren. Jaap staat op de ladder en boort gaten met een boormachine. Plotseling laat hij het apparaat per ongeluk uit zijn handen vallen: precies op het hoofd van Frans. Frans moet naar het ziekenhuis om behandeld te worden. Hij moet er zelfs twee nachten blijven ter observatie. De daaropvolgende weken moet hij nog een paar keer op controle. Gedurende tweeënhalve week kan Frans niet naar zijn werk. De kosten van dit ongeluk bedragen meer dan tweeduizend euro. Jaap is hiervoor verantwoordelijk. Maar omdat hij een aansprakelijkheidsverzekering heeft, hoeft hij de kosten van zijn ongelukkige actie niet zelf te betalen. In Nederland moet elke auto, motor of bromfiets een 'wettelijke aansprakelijkheidsverzekering' (WA-verzekering) hebben. Die verplichte WA-verzekering dekt de schade die je anderen in het verkeer toebrengt. Als je wilt dat de schade aan je eigen voertuig ook betaald wordt, kun je een extra verzekering afsluiten: een casco of all-riskverzekering. Bij een all-riskverzekering kun je vervolgens kiezen tussen een beperkte dekking of een volledige dekking van de schade. Als je kiest voor een volledige dekking, moet je veel premie betalen. Wanneer je zelfstandig gaat wonen, is het verstandig zo n verzekering af te sluiten. Het dekt de risico s van ongelukjes en heeft niet zo n hele hoge premie. van Amerongen, Utrecht In Nederland is elke automobilist, bromfietser of motorrijder verplicht WA verzekerd. 12

13 Ziektekostenverzekering Het is heel duur als je de dokter, het ziekenhuis of langdurige verzorging zelf zou moeten betalen. Dat is eigenlijk onmogelijk. Daarom is het noodzakelijk om je daarvoor te verzekeren. Iedereen in Nederland is verplicht zich te verzekeren tegen ziektekosten bij een zorgverzekeraar. Dit staat in de zorgverzekeringswet, en heet de zorgverzekering. Elke zorgverzekeraar is verplicht je een verzekering te geven. De overheid bepaalt voor welke ziektekosten iedereen verzekerd moet zijn: het standaardpakket of basispakket. De basisverzekering is verplicht voor elke Nederlander en omvat de meest essentiële zorg, waaronder huisartsenbezoek, ziekenhuisverblijf, geneesmiddelen en kraamzorg. Voor ziektekosten die niet vergoed worden door het basispakket, kun je een aanvullende verzekering afsluiten Om deze basisverzekering voor iedereen betaalbaar te houden, komen mensen met een lager inkomen in aanmerking voor een zorgtoeslag, welke wordt uitgekeerd door de Belastingdienst. Levensverzekering Ook je leven kun je verzekeren. Wanneer je bijvoorbeeld geld geleend hebt en er gebeurt iets met je, wil de bank toch het geleende geld terughebben. Daarom zal een bank als je geld leent, je vaak verplichten een levensverzekering af te sluiten. Zolang je nog jong bent, betaal je meestal niet zoveel premie. Ongevallenverzekering De gevolgen van een ongeval kun je ook verzekeren. Voor wanneer je bijvoorbeeld niet kunt werken omdat je met een gebroken been zit of om, in het ergste geval, de begrafenis te betalen. Arbeidsongeschiktheidsverzekering Een ondernemer kan zich verzekeren voor het verlies aan inkomen, bijvoorbeeld wanneer hij ziek is. Werknemers zijn hiervoor via hun arbeidsvoorwaarden al verplicht verzekerd Pensioenverzekering Als je ouder dan 65 jaar en een paar maanden bent, krijg je in Nederland een AOW-uitkering. Deze leeftijd wordt binnenkort iets verhoogd. Een pensioen daarbovenop is mooi, want als je meer geld gewend bent door een goed salaris, al het niet meevallen om van een AOW-uitkering rond te komen. Met een pensioenverzekering kun je je AOW aanvullen met een pensioen. Een pensioenverzekering is verplicht voor alle werknemers vanaf 23 jaar. Meestal betaalt je werkgever het grootste deel van je pensioenpremie. Je kunt ook zelfstandig een (extra) pensioenverzekering afsluiten, bijvoorbeeld wanneer je een ondernemer bent. De premie die je voor deze verzekering betaalt, mag van je inkomen worden afgetrokken voordat je daar belasting over betaalt. Over de latere uitkering betaal je wel belasting. Reisverzekering Deze verzekering kun je afsluiten voor de risico s welke je loopt tijdens een bepaalde reis. Er is ook de doorlopende reisverzekering, die betaalt ook je schade wanneer je op andere momenten onderweg bent. Annuleringsverzekering Wanneer je een vakantie geboekt hebt, word je gevraagd of je een annuleringsverzekering wilt. Deze verzekering betaalt je reiskosten wanneer (met een goede reden) de vakantie plotseling niet door kan gaan. 13

14 Hoofdindeling verzekeringen In Nederland dat las je al, heb je de mogelijkheid om je te verzekeren tegen allerlei vormen van schade. De verschillende soorten verzekeringen onderscheid je in: tussen twee hoofdgroepen: 1. schadeverzekeringen 2. sommenverzekeringen. Schadeverzekeringen zijn verzekeringen die worden uitgekeerd bij schade als gevolg van een onzeker voorval. Je weet nooit van tevoren of het voorval zich wel of niet zal voordoen. Dit is voor beide partijen (verzekerde en verzekeraar) onzeker. Het bedrag dat wordt uitgekeerd is maximaal gelijk aan de geleden schade en wordt daarom achteraf vastgesteld. Sommenverzekeringen zijn verzekeringen die worden uitgekeerd in van tevoren vastgestelde bedragen (sommen). De gebeurtenis op zich is niet onzeker, het tijdstip wel. Sommenverzekeringen hebben te maken met het wel of niet in leven zijn van de verzekerde op een vastgesteld tijdstip. De schade is niet vast te stellen en er wordt een vooraf afgesproken som geld uitgekeerd. Schadeverzekeringen Een aantal schadeverzekeringen is belangrijk voor een ondernemer. Onder de dekking van een aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven vallen letsel en schade als gevolg van een plotseling optredende gebeurtenis, ontstaan door toedoen van de ondernemer, werknemers, schade bij producten, bedrijfsgebouwen en -materialen. Deze verzekering mag in geen enkel bedrijf ontbreken. In tegenstelling tot de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (WAP) heet deze verzekering wettelijke aansprakelijkheid bedrijven (WAB). Een rechtsbijstandverzekering wordt afgesloten om kosten van juristen, notarissen, processen enzovoort vergoed te krijgen. Dit is nodig in gevallen waarbij je van een ander schadevergoeding eist, of als een ander dat bij jou doet, bij onenigheden op het werk of over verzekeringswetten en bij geschillen met de overheid. Een transportverzekering vergoedt schadekosten die gemaakt zijn bij of door vervoer van goederen. Bij verkeersverzekeringen is een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering verplicht (WAverzekering). Deze vergoedt schade toegebracht aan derden. Aanvullende verzekeringen zijn hierbij mogelijk, bijvoorbeeld een inzittendenverzekering. Sommige mensen verzekeren zich niet op grond van godsdienstige overtuiging. Bij een WAverzekering motorvoertuigen is iemand die zich niet wil verzekeren verplicht een bijdrage in het Waarborgfonds te storten, opdat schade aan derden altijd kan worden uitbetaald. Brand-, glas- en geldverzekeringen zijn verzekeringen die de kosten dekken die voortkomen uit respectievelijk brand, gebroken glas of het verloren gaan van ontvangen, bewaard of vervoerd geld. Een bedrijfsschadeverzekering vergoedt die kosten die een bedrijf heeft na een gebeurtenis als bijvoorbeeld brand. De vaste lasten lopen dan gewoon door en de nettowinst wordt minder, omdat er bijvoorbeeld niet verkocht kan worden. De kosten die hieruit voortvloeien worden door de bedrijfsschadeverzekeringen gedekt. Deze verzekering zorgt ervoor dat je ook dan je bedrijf normaal kunt voortzetten. Een bank of kredietverstrekker kan van een ondernemer eisen dat deze zich verzekert om het onderpand of ander risico aangaande de geldlening af te dekken. De rechten worden dan per contract (fiducair) overgedragen. De uitkering kan bij schade dan worden opgeëist door de geldverstrekker. 14

15 Sommenverzekeringen Een aantal sommenverzekeringen is belangrijk voor een ondernemer. Een (overlijdens)risicoverzekering betaalt de nabestaanden een uitkering op het moment dat de verzekerde (vóór een bepaalde leeftijd) overlijdt. Als de verzekerde niet is overleden, wordt dus niets uitbetaald. Risicodekking wordt veel toegepast om de hypotheek of het bedrijfskrediet af te dekken. Of om zo voor kinderen altijd de opleiding te kunnen betalen. Een compagnonsverzekering is een risicoverzekering waarbij de ene compagnon een kapitaaluitkering ontvangt bij het overlijden van de andere compagnon. De nabestaanden van de compagnon hebben recht op het aandeel van de overledene in het bedrijf. De compagnonsverzekering keert dit bedrag uit aan de overgebleven compagnon en de compagnon betaalt de nabestaanden. Compagnons hebben deze verzekering op elkaars leven om de voortgang van het bedrijf niet in gevaar te brengen. Gemengde verzekering keert het verzekerde bedrag altijd uit, óf aan de nabestaanden, óf aan de verzekerde zelf als deze een bepaalde leeftijd heeft bereikt. Geschikt als pensioenalternatief. Lijfrenteverzekering. De verzekerde ontvangt vanaf een bepaalde leeftijd een periodieke uitkering als hij een lijfrenteverzekering heeft afgesloten. Deze verzekering heeft een fiscaal voordeel. De premie mag worden afgetrokken van de belasting. Pas als de verzekering uitkeert, wordt deze belast. Een ondernemer zal de lijfrenteverzekering als pensioen gebruiken. Verzekeringsmaatschappijen In Nederland zijn er veel verzekeringsmaatschappijen: Achmea, Nationale Nederlanden, Centraal Beheer, Reaal, De Amersfoortse enzovoort. Aanvragen en beëindigen Voor het inwinnen van informatie en voor het aanvragen en afsluiten van een verzekering bestaan twee mogelijkheden: Zonder tussenpersoon Dit wordt direct writing of internetverzekering genoemd, want je onderhandelt rechtstreeks met de verzekeringsmaatschappij. Het voordeel hierbij is dat de kosten lager zijn. Je moet bij schade wel alles zelf regelen. Dat is lastiger dan wanneer je dit kunt overlaten aan een tussenpersoon.. Met tussenpersoon De keuze kan vallen op een onafhankelijk adviseur of gebonden adviseur. Een onafhankelijk adviseur voert zelfstandig werkzaamheden uit voor meerdere verzekeringsmaatschappijen. Een gebonden adviseur is verbonden aan één verzekeringsmaatschappij en voert alleen voor die maatschappij werkzaamheden uit. Er is veel concurrentie tussen verzekeringsmaatschappijen. Het is daarom verstandig om van tevoren offertes van de premies op te vragen. Let daarbij vooral op de hoogte van de premies, de risicodekking (in hoeverre de risico s vergoed worden) en de verzekeringsvoorwaarden. Lees vooral voorwaarden op de offertes, omdat daar meestal de verschillen tussen de verzekeringsmaatschappijen aan het licht kunnen komen. Voor informatie over verzekeringsmaatschappijen kun je terecht bij de Kamer van Koophandel, bij onafhankelijke verzekeringsadviseurs, bij banken en op internet. 15

16 Voorbeeld: Een startende ondernemer wil voor zijn bedrijf een brandverzekering afsluiten en vraagt bij verschillende maatschappijen offertes aan. Hij merkt bij het lezen van de voorwaarden dat er nogal verschil zit in de mate waarin schroeischade verzekerd is. Bij de ene maatschappij loop je daarvoor een eigen risico, terwijl de andere maatschappij dit volledig of voor een bepaald deel vergoedt. Aanvragen van een verzekering Een verzekering is een vorm van overeenkomst. Bij deze overeenkomst zijn twee partijen bij betrokken: 1. De verzekeraar is de partij die het product verzekering aanbiedt. 2. De verzekerde schaft dit product aan. Hij verwacht van de verzekeraar dat deze tegen betaling van premie de geldelijke gevolgen van een onzeker voorval van hem overneemt. Een overeenkomst wordt vastgelegd in een polis. De polis is het bewijs van verzekering en deze bestaat uit drie gedeelten: 1. Polisblad. Op het polisblad staan de NAW-gegevens van de verzekerde, het polisnummer, verzekerd bedrag, aard van de verzekering. 2. Polisvoorwaarden. Dit zijn algemene voorwaarden die voor ieder gelijk zijn. Er staat in wat is verzekerd en wat is uitgesloten. Hoe je de verzekering kunt beëindigen. Wat te doen bij schade. Wanneer de premie te betalen. 3. Clausuleblad. Hierin worden afspraken opgenomen die niet overeenkomen met de polisvoorwaarden. Bij casco autoverzekering (eigen schade) geldt een eigen risico. Bij glasschade kan dit eigen risico niet van toepassing zijn. Is dit altijd zo, dan staat het in de polisvoorwaarden. Is dit in bepaalde gevallen zo, dan staat dit omschreven in het clausuleblad. Tegenwoordig wordt internet, eventueel via een eigen account, veel gebruikt om deze bewijzen van verzekering vast te leggen of te communiceren. Beëindigen van een verzekering Een verzekering wordt aangegaan voor een bepaalde tijd. Als je als verzekerde niets doet, wordt een schadeverzekering stilzwijgend verlengd. Een ondernemer kan dus niet zomaar van het ene op het andere moment een verzekering opzeggen. Wil de ondernemer tussentijds de verzekering opzeggen, dan is hij aan allerlei voorwaarden gebonden. Deze voorwaarden zijn altijd terug te vinden in de polis. Lees een polis daarom goed door. Als de premie of de voorwaarden veranderen, mag de verzekering altijd worden beëindigd. Ook moet je als ondernemer opletten of je kredietverstrekker akkoord gaat met het beëindigen van bepaalde verzekeringen. Kosten en uitkering De verzekerde betaalt premie en de verzekeraar keert uit. De prijs die voor een verzekering betaald wordt, noemen we de premie. Deze is afhankelijk van diverse factoren zoals schadekans en schadegrootte. Zo zijn in grote steden fietsverzekeringen duurder dan op het platteland in verband met diefstalkans. Bij schadeverzekeringen wordt de premie bepaald als (promille) van het verzekerd bedrag (aantal per duizend). Bij een schadeverzekering sluit de verzekerde een verzekering af voor een bepaald voorwerp, zoals voor een pand of een auto. De premie die de verzekerde betaalt, wordt bepaald op basis van de waarde van het desbetreffende voorwerp. 16

17 Bij een sommenverzekering wordt de premie bepaald op grond van leeftijd. En dit is een vast bedrag gedurende de totale looptijd van de verzekering. Grote risico s, zoals voor schepen, vliegtuigen, vingers van violisten, worden op de beurs verzekerd (Lloyds in Londen). De premie wordt per aanvraag bepaald. Naast de premie betaalt de verzekerde poliskosten bij het opstellen van de polis en administratiekosten bij wijzigingen. Dit zijn per verzekering vaste bedragen. Ten slotte wordt over de premie plus de kosten assurantiebelasting betaald. In feite is deze assurantiebelasting te vergelijken met de BTW. De verzekering berekent deze belasting en draagt deze belasting vervolgens af aan de ontvanger van de indirecte belastingen. De assurantiebelasting bedraagt in sinds procent. Schade-uitkering Wanneer er sprake van schade is, wordt door de verzekeraar exact nagegaan wat de hoogte van de schade is. Het is immers de bedoeling dat de verzekerde de werkelijke schade (tegen dagwaarde) vergoed krijgt, niet minder maar ook niet meer. Dat een verzekeraar niet meer uitkeert dan de werkelijke schade, wordt het indemniteitsbeginsel genoemd. De hoogte van de uitkering heeft tevens te maken met het verzekerde bedrag. Er wordt gekeken wat de waarde van het object is en voor welk bedrag het is verzekerd. In de verzekeringsvoorwaarden kan een eigen risico zijn afgesproken, ook dit is van invloed op de hoogte van de uitkering. Een eigen risico in de transportverzekering wordt franchise genoemd. Voorbeeld: Ondernemer Jansma werkt met stoffen. Als gevolg van een brand is een deel van de collectie stoffen verloren gegaan. Daarnaast is het kleine kantoortje achter de zaak volledig in vlammen opgegaan. In dit kantoortje stonden twee computers met randapparatuur van twee jaar oud met een nieuwwaarde van Jansma krijgt echter voor de computers slechts 800 terug. Dit is immers de dagwaarde van de computers en dus de werkelijk geleden schade. Verzekerd bedrag Het verzekerde bedrag heeft te maken met de hoogte van de schade-uitkering. Als de waarde van het verzekerde voorwerp niet overeenkomt met het verzekerde bedrag, dan is er sprake van over- of onderverzekering. Bij oververzekering is in de verzekeringspolis de verzekerde som hoger dan de werkelijke waarde van het verzekerde voorwerp. Wanneer er echter schade optreedt, zal volgens het indemniteitsbeginsel nooit meer dan de werkelijke waarde van het voorwerp door de verzekeraar worden uitgekeerd. De verzekerde betaalt in deze situatie onnodig veel premie. Bij onderverzekering is in de verzekeringspolis de verzekerde som juist lager dan de werkelijke waarde van het verzekerde voorwerp. De verzekerde betaalt nu dus te weinig premie. Hoe bepaalt een verzekeraar nu hoeveel de verzekerde in geval van onderverzekering krijgt uitgekeerd? Hiervoor maakt hij gebruik van de zogenoemde onderverzekeringsbreuk. 17

18 Voorbeeld: Ondernemer Jelsma heeft zo n tien jaar een eigen bedrijfspand. Het pand vertegenwoordigt een waarde van Het pand is voor verzekerd tegen brand. In een roerige nieuwjaarsnacht is als gevolg van vuurwerk het magazijn van het pand voor een groot deel door brand verwoest. De totale schade bedraagt Jelsma krijgt van de verzekering het volgende bedrag uitgekeerd: ( / ) = Doordat Jelsma is onderverzekerd, zal hij zelf nog moeten betalen. Er zijn tegenwoordig ook verzekeringsmaatschappijen die het verzekerde bedrag of object indexeren. In geval van schade wordt dan uitgegaan van de werkelijke waarde en de premie teruggerekend naar wat deze had moeten zijn. Met deze extra dekking beveilig je je als verzekerde tegen onderverzekering. Eigen risico en franchise Neemt de verzekeraar niet het volledige risico op zich, dan kan er sprake zijn van eigen risico. Een deel van het te betalen bedrag moet de ondernemer dan zelf betalen. Hoe meer eigen risico, des te minder premie je betaalt. De hoogte van het eigen risico wordt bepaald door de verzekeraar of door de ondernemer zelf. Voorbeeld: Harriet en haar vriend Jimmy hebben allebei een particuliere ziektekostenverzekering afgesloten. Harriet heeft gekozen voor een volledige dekking met alleen het verplichte eigen risico, aangezien ze regelmatig ziek is. Jimmy daarentegen heeft gekozen voor een extra eigen risico van 500 omdat hij eigenlijk nooit iets heeft. Harriet betaalt per jaar aan ziektekostenpremie en Jimmy betaalt 911 op jaarbasis. Zelf een beetje risico dragen Natuurlijk kun je ook altijd afwegen of het wel nodig is je voor alles te verzekeren. Kleine risico s behoren gewoon tot het ondernemingsrisico. Kleine schademeldingen kosten verzekeraars veel geld, daarom kun je door een zelf ook een risico te nemen, veel geld besparen. Je kunt tevoren de premie en het risico tegen elkaar afwegen. Middels afspraken met de verzekeringsmaatschappij is het ook mogelijk of verplicht een deel van de schade voor eigen rekening te nemen. Dit kan zo tot lagere premies leiden. Verplicht is dit bij auto- en ziektekostenverzekeringen. Een deel van de schade voor eigen rekening nemen kan ook een acceptatievoorwaarde zijn. Dit komt bijvoorbeeld voor bij stormschade in de opstalverzekering en in gevallen waarbij er veelvuldig sprake is van kleine schades zoals bij aansprakelijkheidsverzekeringen. Voorbeeld: Kinderen kunnen door hun gedrag veel kleine schades veroorzaken, zoals een glas wijn over de vloerbedekking, een bal door de ruit of tegen een vriendje aanfietsen. Normaal kent de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering geen eigen risico. De verzekeringsmaatschappij kan echter weigeren door dit schadeverloop de verzekering voort te zetten. Op het clausuleblad kan nu een afspraak gemaakt worden dat de eerste 300 voor rekening van de verzekerde zijn. Alles daarboven wordt door de maatschappij vergoed. Grote risico s worden hiermee voor de verzekerde afgedekt. Franchise komt voor in de transportverzekeringen. Het is een vorm van eigen risico. Ligt de schade onder een afgesproken grens (bijvoorbeeld 300), dan wordt tot dit bedrag niets uitgekeerd. Komt de schade boven dit bedrag (als dit de schade raakt), dan wordt de totale schade vergoed dus ook de eerste 300. Dit is dus anders dan bij het normale eigen risico, dat nooit wordt uitgekeerd. 18

19 Consumentenrecht Een klant wil graag een goede dienst verleend krijgen of een goed product kopen. Daar betaalt hij voor. Dat hij een goed product wil, is zijn goed recht. Dat hij ervoor betaalt, is zijn plicht. Als ondernemer heb je een productaansprakelijkheid voor hetgeen je levert. Je moet daarom weten welke rechten en plichten klanten hebben. Je kunt dan op de juiste manier klachten voorkomen of oplossen. Consumentenrecht beschermt klanten bij het kopen van producten of diensten. Iedere consument heeft bepaalde basisrechten. Rechten van consumenten De rechten van een consument kunnen gebaseerd zijn op: wettelijke voorschriften: de overheid heeft regels gemaakt die de consument beschermen; een overeenkomst tussen de verkoper en de koper: de verkoper heeft iets beloofd waardoor een recht ontstaat. Als een winkel bijvoorbeeld op de kassabon zet ruilen met kassabon binnen 14 dagen, dan ontstaat er een recht voor de consument. Ik heb een klacht, dit kan echt niet! Iedere consument heeft bepaalde basisrechten: Een consument hoeft nooit meer dan 50% van de aankoopsom aan te betalen. Een product moet aan de volgende eisen voldoen: Het moet compleet zijn. Het moet voldoen aan de kwaliteit die bij het sluiten van de koopovereenkomst is gegarandeerd. Als het product niet voldoet, kan de consument eisen dat: het product wordt vervangen; het ontbrekende deel van het product alsnog wordt geleverd; het product wordt gerepareerd; de koop niet doorgaat. 19

20 Door de Europese Raad van Ministers is een programma opgesteld waarin de rechten van de consument zijn vastgelegd. Er zijn vijf fundamentele rechten: 1. bescherming van de gezondheid en veiligheid van de consument; 2. bescherming van de economische belangen van de consument; 3. beschikking over betrouwbare informatie; 4. rechtsbescherming; 5. vertegenwoordiging. Je productaansprakelijkheid als ondernemer geeft je een grote verantwoordelijkheid en wijst je op de noodzaak over goede informatie te beschikken over wat je aanbiedt. Bescherming van de gezondheid en veiligheid van de consument Artikelen moeten veilig zijn en mogen geen schade toebrengen aan de gezondheid. Als ondernemer ben je productaansprakelijk, dat wil zeggen, je kunt verantwoordelijk gesteld worden bij een slechte prestatie. Consumenten mogen van jou als ondernemer verwachten dat je deugdelijke producten levert. Voorbeelden: Speelgoed voor kinderen tot 36 maanden mag bijvoorbeeld geen kleine onderdelen bevatten die los kunnen gaan. Kleine kinderen kunnen die misschien inslikken. Zo nodig staat er een vermelding op de verpakking. Ook bij levensmiddelen kunnen er dingen mis gaan. In de fabriek kunnen er bijvoorbeeld per ongeluk stukjes glas terecht komen in flessen frisdrank. De producent moet er dan alles aan doen om die flessen frisdrank zo snel mogelijk uit de winkels te halen. Nog een ander voorbeeld is de verkoop van medicijnen. Sommige medicijnen als paracetamol mogen wel in allerlei winkels worden verkocht. Maar medicijnen die alleen op doktersvoorschrift verkrijgbaar zijn, mogen niet zomaar overal worden verkocht. Dit om te voorkomen dat de consument verkeerde medicijnen gebruikt. Met andere woorden, alleen de apotheker kan een productaansprakelijkheid voor deze medicijnen dragen. Terugroepacties Artikelen die niet goed zijn worden teruggeroepen door de producent of de winkel. Een terugroepactie wordt ook wel aangeduid met de Engelse term recall. Een ondernemer of filiaalmanager moet snel inspringen op een terugroepactie. Vaak gaat het om producten die een gevaar kunnen opleveren voor de consument. Een ondernemer of filiaalmanager moet bijvoorbeeld direct een artikel uit de winkel halen, zodra hij van de fabrikant of het hoofdkantoor te horen krijgt dat het uit de winkel moet. Dat kan niet wachten tot een uur later. 20

21 Een bedrijf dat een terugroepactie goed uitvoert, krijgt niet alleen waardering van de klanten, hij ontlast zich ook van zijn productaansprakelijkheid, die namelijk door de terugroepactie wordt overgenomen door de leverancier. De klant krijgt door alertheid sowieso de indruk dat het bedrijf zijn veiligheid en gezondheid belangrijk vindt. Verkoop aan minderjarigen De bescherming van de gezondheid en veiligheid van consumenten heeft ook te maken met de leeftijd van de consument waarop bepaalde producten verkocht mogen worden. Winkels mogen bijvoorbeeld geen alcohol verkopen aan consumenten die jonger zijn dan 16 jaar. Bescherming van economische belangen van de consument Dit recht betekent onder andere dat de consument tegen redelijke prijzen over producten moet kunnen beschikken. De redelijkheid van de prijs moet ook in overeenstemming zijn met de kwaliteit van een product. Ook heeft dit recht te maken met prijsafspraken die winkels of producenten mogen maken. Het recht voorkomt dat consumenten onnodig te veel betalen voor een product. Beschikking over betrouwbare informatie Informatie over producten moet betrouwbaar en veilig zijn. De productinformatie op etiketten moet juist en volledig zijn. Op het etiket van een schoonmaakmiddel kan bijvoorbeeld staan waar je het middel wel en niet voor kunt gebruiken. Misleidende reclames Betrouwbare informatie betekent ook dat producenten en winkeliers geen misleidende reclame mogen maken. Voorbeeld: Misleidend is een advertentie waarin wordt beweerd dat een wasautomaat een keurmerk heeft, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Of een reclame waarin de doorgestreepte adviesprijs hoger is dan de werkelijke adviesprijs. Ook wanneer belangrijke informatie weggelaten wordt, is er sprake van misleiding. Bijvoorbeeld als in een advertentie van een mobiele telefoon niet vermeld staat dat je een abonnement moet afsluiten voor minimaal 12 maanden. Rechtsbescherming De rechten van de consument zijn beschermd doordat er regels zijn vastgelegd. Iedere consument is vrij om bij een klacht gerechtelijke bijstand in te roepen. De consument kan bijvoorbeeld hulp vragen aan de Geschillencommissie van de Consumentenbond of via een rechtsbijstandverzekering. Vertegenwoordiging Er zijn allerlei organisaties die consumenten ondersteunen of vertegenwoordigen. Bijvoorbeeld de Consumentenbond, de ANWB voor automobilisten en motorrijders, de Vereniging Eigen huis voor huizenbezitters. Meer informatie hierover kun je lezen in de paragraaf Branchegeschillencommissies en belangenverenigingen. Verzekeren Een ondernemer kan zich verzekeren voor de eventuele nadelige gevolgen van productaansprakelijkheid. 21

22 Plichten van consumenten De klant heeft niet alleen rechten, maar ook plichten. De klant is bijvoorbeeld verplicht het bedrag te betalen dat de detaillist voor een artikel vraagt. Als de klant de prijs te hoog vindt, hoeft hij het niet te kopen. In veel landen kun je nog afdingen op de prijs, maar dat is in Nederland niet gebruikelijk. Aanbetalen Andere voorbeelden van plichten van consumenten hebben bijvoorbeeld te maken met het aanbetalen van een product. Een bdrijf mag volgens de wet in zijn algemene voorwaarden vragen om maximaal de helft van het aankoopbedrag als aanbetaling te doen. Als de klant een aanbetaling doet, mag hij zekerheid verlangen. In sommige branches zijn de winkels aangesloten bij een brancheorganisatie. Die brancheorganisatie zal zorgen dat de verplichtingen van de verkoper worden nagekomen. Als de verkoper na de aanbetaling failliet gaat, is de klant in dat geval niet zijn geld kwijt. Voorwaarde is wel dat de winkel aangesloten moet zijn bij de brancheorganisatie. In de meubelbranche is er bijvoorbeeld de brancheorganisatie Centraal Bureau Wonen. Deze brancheorganisatie heeft een regeling voor consumenten als een bedrijf failliet gaat. Bescherming van de ondernemer De plichten van de consumenten beschermen de ondernemer De ondernemer kan de consument op zijn plichten aanspreken. Voorbeeld: Een klant koopt een wasmachine. De klant spreekt met de verkoper af dat hij de wasmachine in zestig maanden afbetaalt. Na vierentwintig maanden blijkt dat het klant het maandelijks afgesproken bedrag niet meer kan betalen. De ondernemer kan dan twee dingen doen: Het geld alsnog eisen. De klant moet dan ook de extra kosten betalen en de wettelijke rente vanaf het moment dat er niet meer betaald is. De koopovereenkomst teniet doen of ontbinden. De klant betaalt het bedrijf dan een bedrag voor de opgelopen schade. Algemene voorwaarden Tijdens het koopproces moet een klant kunnen rekenen op een goed advies en duidelijke informatie. Dit soort zaken zijn een onderdeel van het consumentenrecht. Winkeliers moeten bijvoorbeeld de artikelen voorzien van de europrijs. Daardoor kan de koper prijzen vergelijken. Ook de informatie en voorlichting door de verkoper moeten betrouwbaar zijn. Een bedrijf mag zelf algemene voorwaarden (verkoopvoorwaarden) stellen. Dit zijn aanvullende of afwijkende rechten en plichten van de koper en de verkoper. De verkoper moet deze wel zwart op wit zetten. De algemene voorwaarden worden ook wel de kleine lettertjes genoemd. Het zijn bepalingen die gelden voor alle overeenkomsten die een ondernemer met klanten afsluit. Dat kunnen bepalingen zijn over de betaling, de garantieafhandeling, ruilen, klachtenprocedures of een eventuele aansluiting bij een brancheorganisatie. De klant moet wel op de hoogte zijn van de algemene voorwaarden. Dat kan bijvoorbeeld doordat ze afgedrukt zijn op de achterkant van een offerte of een factuur. Dit zie je vaak in de meubelbranche. Bij sommige bedrijven zal dit praktisch niet altijd goed mogelijk zijn. Denk maar eens aan een warenhuis of een supermarkt. In die gevallen staan de belangrijkste bepalingen bijvoorbeeld op de achterzijde van een kassabon of op een bord dat in de winkel hangt. 22

23 De verkoper kan de algemene voorwaarden op de verkoopbon vermelden. Voorwaarden op de achterkant van de bon zijn alleen geldig als er op de voorkant een verwijzing staat. De verkoper kan de algemene voorwaarden bij de Kamer van Koophandel of de arrondissementsrechtbank laten registreren. Op de bon staat waar de voorwaarden zijn geregistreerd (gedeponeerd). Zo kan de klant ze eventueel opvragen. De klant kan de algemene voorwaarden op verschillende momenten in een koopproces tegenkomen. In het volgende schema zie je dat met voorbeelden toegelicht. Betalen van een artikel Bezorging van een artikel Klachten over een artikel Een klant koopt een eettafel. De verkoper maakt de bon in orde en vraagt de klant 50% van het bedrag aan te betalen. Als de klant daarvan iets zegt, kan de verkoper verwijzen naar de algemene voorwaarden. De klant vraagt naar de levertijd van de eettafel en naar de bezorgtijd. De verkoper geeft aan de klant een folder met informatie over levertijden en bezorgvoorwaarden. In die folder kan bijvoorbeeld staan dat artikelen binnen drie maanden worden geleverd en worden bezorgd op een afgesproken dagdeel. Na drie maanden is het tafelblad van de eettafel behoorlijk verkleurd, terwijl de verkoper had gezegd dat het hout kleurecht is. De klant kan nu teruggaan naar de winkel en een klacht indienen. 23