Lees De Pers met PressReader. Download PressReader en lees de krant op tablets en smartphones gratis (registratie verplicht) PressReader.

Transcriptie

1 Dinsdag depers.nl Lees De Pers met PressReader Download PressReader en lees de krant op tablets en smartphones gratis (registratie verplicht) PressReader.com PUZZEL MEE EN WIN! MAAK DEZE WEEK KANS OP een beautywaardebon van WIT t.w.v. 450,- DAGELIJKS WINNEN Halfjaarabonnement op Quizted Op de puzzelpagina vindt u alle informatie. GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP Briljante beesten babbelen en rekenen er op los... Pagina 12 We..., Ons land lijkt homofober dan ooit. Tegelijk is Nederland het homovriendelijkst van heel Europa. Huh? Pagina 4 homo s (nog steeds) Dood en pijn zie je niet aankomen, maar ze horen bij het leven.... Overlevingskunstenaar David Vann. Pagina 18 Tip van Milieu Centraal Vergelijk met de buren Hoe scoort uw energiegebruik? Gebruikt u meer of minder energie dan de buurman? Check het met het gratis Advies op maat van Milieu Centraal. Bulgarije boven! De Grieken zouden eens bij hun buren moeten gaan kijken.... Pagina 9 ONLINE? Berry Blaster drink je s ochtends om de reinigende werking van de lever te ondersteunen, afvalstoffen te doen verwijderen en de dagelijkse vetverbranding te doen verhogen. Je doet 1 à 2 dopjes siroop in een glas, koud water erbij, en je hebt een lekkere detox. Wanneer de lever op volle toeren draait, is het lichaam minder geneigd om afvalstoffen en vetten op te slaan in de cellen onder de huid. En dat zie je terug in de spiegel. VITAMINS.NL Iedere 300 ml Berry Blaster fles is voldoende voor 30 kleine of 15 grote detox-momenten. Berry Blaster kost 17,95 en is te verkrijgen bij DA, Gezond & Wel, Etos, Kruidvat, De Tuinen & VitaminStore. U kunt zien of u meer of minder energie gebruikt in huis dan soortgelijke huishoudens. Na een paar korte vragen ziet u hoe u scoort. Wilt u uw energiegebruik verlagen? Ook daarover krijgt u informatie. Alles over energie en milieu in het dagelijks leven 12:00 uur Dierenspookhuis Actie in spookhuis op de Dam voor de vergeten dieren. 18:30 uur Kinderboekenbal Tijdens dit bal wordt de Gouden Griffel uitgereikt. 19:00 uur iphone 5 Apple gaat m ein-de-lijk aankondigen: de nieuwe iphone.

2 2 Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Eerst Albanezen Cartoon Argus ProRail informeert onvolledig Wat is Servisch voor hoofdpijn? Kosovo. en Serviërs hebben weer eens bonje. Pagina 10 Drugsbeleid kabinet krijgt klappen #Drugsbeleid Experts maken in Tweede Kamer korte metten met het drugsbeleid van het kabinet. Er moet geëxperimenteerd worden met legale wietteelt. Camil Driessen Den Haag VVD, CDA en PVV hebben een probleem. In het gedoogakkoord werd afgesproken het beleid rond coffeeshops te verscherpen en onder meer de wietpas in te voeren. Gisteren maakten experts in de Tweede Kamer tijdens een hoorzitting over het Nederlandse drugsbeleid korte metten met die plannen. De wietpas? Kan hooguit in de grensstreek werken. Nationaal invoeren, zoals Opstelten wil, is onzin. Maatwerk is nodig. Het belangrijkste pleidooi van de deskundigen was om experimenten met legale teelt toe te staan, zoals de Utrechtse wethouder Victor Everhardt wil, en waar minister Opstelten van Justitie mordicus tegen is. Legaliseer Het waren niet de minste experts die ervoor pleitten: hoogleraar Reinout Wiers van de Universiteit van, Tim Boekhout van Solinge van het Willem Pompe Instituut, professor David Nutt van het Imperial College in Londen en Martin Jelsma van het Transnational Institute Drugs Democracy Programme. Allemaal spraken ze zich uit voor experimenten met legale wietteelt. Ze werden geflankeerd door onverwachte voorstanders zoals Marianne van Ooyen-Houben van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum van het ministerie van Justitie (haar minister is fel tegen) en burgemeester Han Polman van Bergen op Zoom (hij sloot alle coffeeshops in zijn gemeente vanwege overlast). Ook werd het argument van Opstelten dat zo n experiment met legale teelt juridisch niet mag onderuit geveegd. Internationale verdragen geven die mogelijkheid wel degelijk, zeker als het vanuit het oogpunt van de volksgezondheid gebeurt. Landen als Tsjechië en Spanje gaan tegenwoordig zelfs al verder dan Nederland. PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester zei dan ook: We hebben een flink pak slaag van jullie gekregen. Daarmee doelde ze toch vooral op de regeringspartijen wier beleid hard onderuit is gehaald. Toch Nobelprijs voor overleden winnaar Stockholm De Canadese immunoloog Ralph Steinman (68), aan wie gisteren de Nobelprijs voor Geneeskunde is toegekend, blijkt vrijdag te zijn overleden. Dat was bij de toekenning nog niet bekend bij het Nobelcomité. Hoewel volgens de statuten een onderscheiding niet kan worden toegekend aan een overledene, heeft het comité besloten de prijs toch postuum toe te kennen. Partij voor de Dieren wil vleesbelasting invoeren Den Haag Denemarken heeft een belasting op vet voedsel en als het aan Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren ligt, krijgt Nederland een vleestaks. Ze wil dat op vlees en wellicht alle dierlijke eiwitten het btw-tarief van 19 procent gaat gelden. Daar is draagvlak voor. Onderzoek geeft aan dat tweederde van de Nederlanders vindt dat vlees een luxeproduct is, stelt de PvdD. Geen greep op spoorbedrijf Prorail #SlechtGeïnformeerd Minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur, VVD) heeft geen grip op Prorail en ligt de Tweede Kamer slecht in over het railbedrijf. Máxima tussen de handelaren Protest tegen beleid zorgverzekaar Menzis Den Haag De Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) protesteert tegen het beleid van zorgverzekeraar Menzis. De verzekeraar gaat orthopedische zorg selectiever inkopen. Het komt er volgens de NOV op neer dat eenderde van de ziekenhuizen die deze zorg nu aanbiedt, dat in de toekomst niet meer gaat doen. De 115 orthopedische maatschappen beginnen op 6 oktober een petitie tegen Menzis. Start up Mini-sudoku In de mini-sudoku gebruikt u op elke horizontale rij, op elke verticale rij en in elk vak de cijfers 1 tot en met 6 één keer. Meer puzzelen? Zie pagina 21 SANDERS-PUZZELLAND Hackers verspreiden virus op krantensites Apeldoorn Hackers hebben afgelopen weekend via een advertentiebedrijf een virus weten te verspreiden op websites van diverse regionale kranten en Dagblad De Pers. De hackers kraakten de website van het Leidse advertentienetwerk CoolConcepts. Deze onderneming heeft ook andere mediaklanten, maar het is niet bekend in hoeverre zij slachtoffer zijn geworden van deze recente kraak Redactie binnenland Iedereen die te maken heeft met spoorbeheerder ProRail faalt, blijkt uit onderzoek van de Rekenkamer. ProRail heeft te weinig kennis en medewerkers. Het ministerie van Infrastructuur heeft maar 2,5 fte beschikbaar om ProRail aan te sturen en te controleren, terwijl het meer dan medewerkers heeft en jaarlijks twee miljard subsidie krijgt. En de Tweede Kamer wordt slecht geïnformeerd door de minister. Deze krijgt wel informatie over de plannen van ProRail, maar niet over de realisatie daarvan. Voortgangsrapportages van Pro- Rail over budgetten en vertragingen van projecten gaan wel naar de minister, maar deze stuurt ze niet door naar de Tweede Kamer. Zo werd al in 2002 besloten het project Beter Benutten (treinen dichter op elkaar laten rijden om de spoorcapaciteit te vergroten) grotendeels te staken, maar werd de Kamer daar pas in 2008 over geïnformeerd. Het budget voor het project is sindsdien gelijk gebleven en was eind 2010 grotendeels uitgegeven. Prinses Máxima opende gisteren de vernieuwde handelsvloer van de se beurs. Er is nu ruimte voor meer dan honderd handelaren. ANP Geboortedorp van Gaddafi is gevallen Sirte Het geboortedorp van de verdreven Libische leider Muammar Gaddafi is gevallen. Dat meldden artsen die de geboorteplaats van Gaddafi, Qasr Abu Hadi, hebben bezocht. Het dorp ligt niet ver van de stad Sirte. Abu Hadi is volledig vrij, zei een arts. Strijders van de nieuwe machthebbers, de Nationale Overgangsraad (NTC), zijn in een bittere strijd verwikkeld met volgelingen van Gaddafi in Sirte. Onderzoek naar integriteit VVD-senator Roermond Burgemeester Henk van Beers van Roermond heeft een onderzoek gelast naar wethouder Jos van Rey, tevens VVD-senator. Deze ligt onder vuur vanwege vermeende belangenverstrengeling. Zo besloot hij als wethouder over projecten van een bevriende projectontwikkelaar. Ook is zijn onafhankelijkheid als bestuurder in het geding door zijn eigen zakelijke activiteiten. Hedgefondsen grijpen de macht bij Endemol #Endemol De huidige aandeelhouders van televisieproducent Endemol zullen waarschijnlijk de controle over het bedrijf verliezen. Redactie economie Dat meldt The Sunday Times op basis van anonieme bronnen. Die aandeelhouders zijn Goldman Sachs, Silvio Berlusconi s Mediaset en Cyrte, een investeringsdochter van Delta Lloyd. De producent is twee jaar geleden door de crisis in de problemen geraakt. De inkomsten liepen terug, terwijl bij de overname een schuld van 2,2 miljard euro was ontstaan. Enkele hedgefondsen die geld hadden uitgeleend, waaronder Centerbridge en Apollo, zouden nu aandelen krijgen in plaats van geld, wat de schuld terugbrengt tot 500 miljoen euro. Een bij de Endemol Holding betrokken bron in Londen zegt tegen De Pers dat het er op lijkt dat de onderhandelingen inderdaad deze richting op gaan. Maar het zal nog weken duren voordat een definitief plan op tafel ligt, gezien de complexiteit. Goldman Sachs zou in dit scenario een half miljard euro verliezen. Voor het geval dat British Airways geeft passagiers vaak de mogelijkheid om hun airmiles in te wisselen voor een cursus Hoe overleef ik een vliegtuigongeluk. Glazen bol Wetenschappers van de VU hebben een computermodel ontwikkeld waarmee ze het succes van opkomende leiders kunnen voorspellen. Doe eens normaal man-app Rutte en Wilders bekvechten nu ook op je smartphone. De app met geluidsfragmenten uit de Algemene Beschouwingen is een groot succes.

3 Onze eerste taak is de beurs in gaan en bankiers arresteren. Donald1234 is de nieuwe politie. Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Eerst 3 Kamperen tegen het grootkapitaal #Revolutie De protestbeweging Occupy Wall Street verspreidt zich steeds verder over Amerika. Ook in Nederland komt inmiddels protest los. Met vergunning, dat wel. Edward Deiters Petra Janbroers Henk Willem Smits We moeten voor vergunningen zorgen, schrijft een Nederlandse bezetter op het webforum van Occupy Den Haag. Anders worden we zonder pardon weggeveegd door de politie als simpele relschoppers/krakers/ hooligans. En simpele hooligans zijn het natuurlijk niet: de Nederlandse demonstranten die in navolging van de New Yorkse Occupy Wall Street-beweging op 15 oktober in Den Haag en een spontaan protest organiseren. Op het se Beursplein werd op 17 en 18 september al gedemonstreerd door een handvol mensen die er hun tent opsloegen. Mét vergunning. En toen ze weer weg moesten zijn, waren ze dat ook. In Nederland lijkt de protestbeweging vooral aangejaagd te worden door de jongerenafdeling van de Socialistische Partij, wat anarchistische krakerachtige clubs en de radicale Internationale Socialisten. Een groep van nogal verschillend pluimage, maar over één ding lijken ze het eens: de huidige crisis is de schuld van het grootkapitaal, de banken en grote bedrijven. Woekerwinsten Volgens Robin van Boven, betrokken bij Occupy Den Haag, zijn er via Facebook al honderden likes binnengekomen en wordt de website door duizenden mensen bezocht. Toch vermoedt Leon Botter, voorzitter van de jongerenorganisatie Rood van de Socialistische Partij (SP) dat het in Nederland niet zo n omvang zal krijgen als nu in New York. Woekerwinsten en bonussen bij banken zullen ook veel Nederlanders weer boos maken. Maar zoals nu in de VS zie ik niet gebeuren. Protesten zullen wel komen, maar echt grote demonstraties zullen een stuk georganiseerder zijn dan nu in New York, denk ik. Mede omdat Nederlanders gewend zijn dat grote demonstraties worden georganiseerd door de grote vakbonden en partijen als de SP. Om met dergelijke massademonstraties effect te sorteren, herkent Botter wel een wijze les die de Amerikanen nu hebben overgenomen van de Arabische Lente. Wat we van de protesten in de Arabische wereld kunnen leren, is dat lang volhouden werkt. En dat is ook het doel van Occupy Meekijken? Korrelige live-beelden van Occupy Wall Street uit New York, die soms wel live zijn. Wall Street, dat onlangs aankondigde voor een aantal maanden de tenten op te slaan in een park vlak bij Wall Street. De beweging omschrijft zichzelf als een leiderloze protestbeweging bestaande uit mensen van allerlei kleuren, rassen en politieke voorkeuren. Wat we wel gemeen hebben is dat wij de 99 procent zijn die de hebzucht en de corruptie van de 1 procent niet langer tolereren. En dus krijgt de kapitalistische macht ervan langs. Nul bankiers zijn gearresteerd nadat ze onze economie hebben laten crashen. Bijna mensen zijn opgepakt omdat ze hun stem hiertegen verhieven, twittert een occupier over de ruim 700 arrestaties van afgelopen weekend. Hippiebeweging Termen als American Revolution en power to the people doen denken aan een wedergeboorte van de hippiebeweging. Toch gaan de tactieken soms net iets verder. Zo werden demonstranten gisteravond opgeroepen om te protesteren voor het chique appartementengebouw van enkele bestuurders en klanten van veilinghuis Sotheby s op Fifth Avenue in New York. Dit is voor Sotheby s werknemers de perfecte tijd om een eerlijk deel op te eisen van het geld dat ze voor hun bazen verdienen. Op de webfora rond de beweging wemelt het van de demonstrantencliché s als: Als individu zijn we een druppel, samen zijn we een oceaan. Daarnaast worden handige tips uitgewisseld, bijvoorbeeld hoe je van de pijnlijke rode striemen afkomt die de politie tie-wraps op je polsen hebben achtergelaten. Wat radicalere stemmen zijn er ook, zo stelt ene donald1234 voor om zodra we met een menigte zijn die groot genoeg is de politie te vragen zich bij ons aan te sluiten of niet naar hun werk te komen. Wij zijn de nieuwe politie: onze eerste taak is binnenlopen bij de beurs en de bankiers arresteren. Arabische Lente Sinds het begin van de actie, op 17 september, verspreiden de protesten zich in de VS naar grote steden als Chicago, Boston en San Francisc,o maar ook naar kleinere als Providence (Rhode Island), El Paso (Texas) en Las Vegas. Er duiken steeds meer prominenten op die de zaak publiekelijk steunen. De Amerikaanse econoom, Nobelprijswinnaar en anti-globalist Joseph Stiglitz. Bianca Jagger. En usual suspects als filmster/protestveteraan Susan Sarandon (onder meer: Wall Street: Money Never Sleeps) en regisseur/activist Michael Moore steunden de demonstranten op Liberty Plaza in New York in hun strijd om de middenklasse te redden. Volgens de beweging zelf gebruikt ze de revolutionaire tactiek van de Arabische Lente en inspireert het Tahrirplein in Caïro de vredelievendheid. Zo ziet niet iedereen het. The New York Times-columnist Nicholas Kristof, die vanuit Egypte, Syrië en Libië over de volksopstanden berichtte, kreeg veel kritiek toen hij zelf de vergelijking trok. Het is waar, er vliegen geen kogels rond, twittert hij. En deze beweging zal geen dictators onttronen. Maar het is wel hetzelfde soort jonge mensen, in eenzelfde golf van jeugdige frustratie met een politiek en economisch systeem dat deze mensen als kapot, corrupt, onberekenbaar en onverantwoordelijk beschouwen. Op Wall Street zelf wordt een en ander vooralsnog tamelijk relaxed bekeken. We zitten er vlakbij, zegt Bij een 2-jarig contract. Aansluitkosten éénmalig 14,95. Kijk voor de voorwaarden op telfort.nl Een Occupy Wall Streetdemonstrante wordt wakker in Zucotti Park in het financial district in New York. AFP de Nederlandse Wall Street-advocaat Jan Joosten. Het advocatenkantoor Hughes Hubbard & Reed LLP waar hij partner is, zetelt in een wolkenkrabber in het financial district. Bang om in zijn nette pak voor de vijand te worden aangezien is hij niet. We merken er nauwelijks iets van. Laatst kwamen ze langs in een demonstratie. Er was wel wat herrie, maar eigenlijk geen onvriendelijke sfeer. Weinig tot geen agressie. Telfort sim only 300 belminuten voor maar 6, 95 p/mnd telfort.nl Telfort winkels Likejacking Norton waarschuwt voor likejacking bij filmpjes op Facebook. Wie bij zo n filmpje op play klikt, liket het fragment ongewenst op zijn profiel. Man-opauze De menopauze een vrouwenprobleem? Eén op de vijf mannelijke 50-plussers krijgt ermee te maken. De oplossing: testosteron inspuiten. Valse actie Een Amerikaans meisje heeft klappen gekregen van haar vriend. Niet omdat ze vreemdging, maar omdat ze zong onder de douche.

4 4 Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Eerst De aangiftebereidheid van homo s is toegenomen. Wat aandacht krijgt groeit Ikzelf merk geen verschil met vroeger #Homofober? Belaagde homostellen, meer aangiftes van homohaat. Wat is er aan de hand? Eveline Domevscek Samenleving is verhard door opkomst van religie Pieter van den Hurk (46) vormt elf jaar een stel met Harmen van Dijk: We hebben een woning in Eindhoven en een pied-à-terre in. Ik voel me er even veilig. Al zijn er in bepaalde straten waar we niet naartoe gaan. In Eindhoven heb ik dat niet. Maar in beide steden lopen we nooit meer hand in hand over straat. Twintig jaar geleden deed ik dat wel. Makkelijk. Misschien heeft het met mijn leeftijd te maken, maar ook omdat je zeker weet dat je nagescholden wordt. De samenleving is verhard, door de opkomst van religie. Het is daardoor normaler om te zeggen dat homo-zijn slecht is, of een keuze. Op mijn vijftiende kwam ik uit de kast, toen ik op de lts zat. Iedereen had er vrede mee. Pas later, toen ik de roze zaterdag in Arnhem bezocht, werden we door christelijke groepen bekogeld met hondenstront. Ik wist niet wat ik meemaakte. Die groepen doen dat nu niet meer. Toch is er veel veranderd. Probeer nu maar eens als 15-jarige mbo er uit de kast te komen Maar het is niet zo dat ikzelf veel naars heb meegemaakt. Eigenlijk bijna nooit. Vorig jaar werd ik bijna van mijn sokken gereden door een scooterrijder die me uitschold voor flikker. Maar dat is inmiddels zo n ingeburgerd scheldwoord dat er nauwelijks nog over de betekenis wordt nagedacht. Ook op het ROC in Eindhoven, waar ik als psychosociaalbegeleider werk, heb ik nooit één vervelende opmerking gehoord, terwijl ik openlijk voor mijn homoseksualiteit uitkom. Ook niet van Marokkaanse leerlingen. Dat zou ik ook niet pikken. Je moet je leerlingen korthouden. Meteen hard optreden en laten zien dat homodiscriminatie niet kan. Doe je dat niet, dan lopen ze binnen de kortste keren over je heen. Tuurlijk weet ik dat bepaalde leerlingen vinden dat homoliefde niet kan. Dat dat niet bestaat in hun cultuur, niet bij henzelf en niet bij hun vrienden. Maar als docent hoor je toch al tot een andere cultuur, dus is het ook niet bedreigend. Alle lezers van De Morgen weten het sinds vorige week: Nederland heeft problemen met homo s en lesbiennes. Met deze kop laat de Belgische krant weinig anders te concluderen over dan dat het ooit zo ruimdenkende Nederland homofober is dan ooit. En dat denken niet alleen onze zuiderburen. Volgens Gay Krant-hoofdredacteur Henk Krol, die vorige week een homomeldpunt begon, worden homo s massaal geterroriseerd. Maar klopt dit beeld wel? Tuurlijk, iedereen kent inmiddels Hans en Ton uit Leidsche Rijn, die het mikpunt waren van pesterijen. Vorige week kwamen daar twee weggepeste homostellen bij: een in Den Haag en een in het Achterhoekse Ulft. Beiden slachtoffer van pestkopjes. Ook laten cijfers van landelijke meldpunten discriminatie- en politiebureaus zien dat het aantal meldingen van homodiscriminatie schommelt, maar vaker stijgt dan daalt. Zo is in dertien van de 25 politieregio s het aantal meldingen tussen 2008 en 2010 toegenomen. Vooral in, Rotterdam en Limburg stroomden meer meldingen binnen. De discriminatiebureaus laten vooral een hoop klachten zien in de grote steden en Den Bosch, met (168 klachten in 2010) als absolute koploper. Dit alles lijkt te suggereren dat Nederland echt homofober is geworden, maar volgens belangenorganisatie COC is vooral één ding duidelijk: de aangiftebereidheid van homo s is toegenomen. Bovendien hebben politiekorpsen nu meer en Pieter van den Hurk (links) en Harmen van Dijk. ALEXANDER SCHIPPERS serieuzere aandacht voor homodiscriminatie. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) concludeerde vorige maand dat het helemaal niet zo slecht gesteld is met de homotolerantie in Nederland. Sterker nog, Nederland kwam als tolerantste land van Europa uit de bus. Zo waren meer Nederlanders dan andere Europeanen vóór adoptie door homo s en vóór instellen van het homohuwelijk in heel Europa. En juist minder Nederlanders tegen een homoseksuele regeringsleider of buurman. Tegelijkertijd bleek uit datzelfde SCP-rapport dat een op de vijf homo s en 13 procent van lesbiennes zich in 2010 onveiliger zijn gaan voelen dan een jaar eerder. De SCP-onderzoekers zien dit als een gevolg van de toegenomen media-aandacht voor homogeweld en niet vanwege eigen nare ervaringen. Gerrit-Jan Meulenbeld (48) heeft veertien jaar een relatie met Jean-Paul Keymis, waarvan vier jaar getrouwd. Ik kom uit Limburg, maar heb jaren in Tilburg gewoond en woon nu alweer drie jaar samen in België. Uit eigen ervaring maar ook vanwege mijn functie als bestuurslid informatie & advies bij COC Limburg weet ik veel over homodiscriminatie. Over het feit dat in Limburg steeds vaker aangifte wordt gedaan door homo s, maak ik me geen zorgen. Dat betekent dat de aangiftebereidheid is toegenomen. Dat is juist positief. Vorig jaar zijn drie homo s ernstig mishandeld in Sittard. Dat incident kleurt meteen het beeld. Mijn beeld is dat er in Limburg geen sprake is van stelselmatig pesten. Ikzelf merk geen verschil met vroeger. In Tilburg is wel eens homo of flikker naar me geroepen toen ik met een vriendje stond de zoenen. En ik ben één keer bedreigd toen ik met carnaval met een groep uit een homogelegenheid kwam. Toen zijn er geen klappen gevallen. Dat is alles. Het heeft er, denk ik, ook mee te maken hoe je je voelt. Tijdens mijn eerste vakantie met Jean-Paul hebben we een week lang als een verliefd stel door Praag gelopen. Geen moment hebben we gedacht dat er iets kon voorvallen. Tuurlijk ben ik ook weleens op mijn hoede. s Avonds loop ik niet snel hand in hand, maar dan is iedereen alerter toch? Ik ben zelf nooit gepest. Mijn vriend ook niet. Thomas Blekerveld (37) (gefingeerde naam) Hij is bijna veertien jaar samen met zijn vriend. Ik wil niets afdoen aan de ernst van het wegpesten, maar toch denk ik vaak: hoe makkelijker jijzelf over je homoseksualiteit doet, des te makkelijker gaan anderen ermee om. Ik weet ook niet of je dit via de media moet willen spelen. Alleen de gemeente en politie is toch genoeg? Ik zeg altijd: wat je aandacht geeft, dat groeit. Dan krijg je ook dat de PVV zich opwerpt als de redder van de homo s. Ik vind dat bijna een beetje vies... Ik ben zelf nooit gepest. Mijn vriend ook niet. In Groningen ben ik een keer in een baldadige bui aangesproken. Goed. Hoe groot wil je een negatieve ervaring maken? Wij wonen nu in een dorp met inwoners in Overijssel. Daarvoor woonden we in Zwolle. Ik merk geen verschil in hoe mensen ons benaderen. Als jijzelf vanzelfsprekend met je geaardheid omgaat, doet de buurt dat ook. Misschien is het ook wel omdat wij allebei geen extreme persoonlijkheden hebben, zowel verbaal als qua uiterlijk niet. Wat niet wegneemt dat pesten geoorloofd is als je dat wel hebt. Je moet je natuurlijk kunnen gedragen waar jij je het prettigst bij voelt. Maar zolang we ieder jaar een Gay Pride kunnen organiseren zonder dat er iets voorvalt, zit het met die tolerantie in Nederland nog best goed. Analoge webwinkel Google heeft in Londen z n eerste fysieke winkel geopend. In The Chromezone wordt onder meer de verkoop van Google-laptops getest. Hondenbaan Dierenwinkelketen Pets Place geeft waakhonden vandaag een dagje vrij. Hun taken worden waargenomen door professionele beveiligers. Omkleedbeleid Het Utrechtse zwembad De Kwakel heeft sinds kort gescheiden kleedkamers voor vaders en moeders met dochters dan wel zonen.

5 Weiger te veel te betalen! Vergelijk de prijzen! Senseo koffiepads Diverse smaken. Voordeelpak 48 stuks 3 ( Fairtrade chocoladereep Keuze uit 8 smaken. Reep 75 gram Megastunt! 59 Lekker vers! Mokums knip volkoren Of Allinson. Heel gesneden brood 99 elders 1.69 Hollandse belegen kaas Per 500 gram 2 ( elders 3.89 elders 4.99 elders 99 Malse ribkarbonade Finish vaatwastabletten Diverse varianten. Pak20-36stuks 4voor 10, elders Iglo sticks Vis, kip of groente. Pak stuks Amstel bier Krat 24 flessen 7 ( elders Fructis shampoo of conditioner. Flacon 200 of 250 ml Ribkarbonade Per kilo 4 ( elders 6.79 Santana handappelen Kilozak! 1 ( elders ( elders 3.59 Ruitensproeier antivries Beschermt tot -15 graden. 5 liter! 2 ( elders 5.95 Spaanse sloffen Maten 37 t/m 43. 4voor 5, elders ( elders 5.99 Volaren scharreleieren Doos 6 stuks 99 elders 1.59 Acties geldig t/m 8 okt. Kijk ook op lekkerdoen.nl

6 6 Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Eerst Kroongetuige worden? Niet doen La Serpe en OM houden elkaar in wurgende omhelzing. Dino Soerel Vermeend crimineel kopstuk #Misdaad De criminele burgerinfiltrant moet terug, vinden minister Opstelten en het Openbaar Ministerie. Als je ziet hoeveel problemen justitie heeft met de kroongetuige in het grote liquidatieproces, is dat niet slim. Merel van Leeuwen Ik heb er een hard hoofd in dat het nog goedkomt tussen het Openbaar Ministerie en Peter la Serpe. Ik hoop wel dat we eruitkomen. Aan ons zal het niet liggen, maar ik twijfel of de staat daartoe in staat is. Aldus Richard Korver, de civiele advocaat van de kroongetuige in het grote liquidatieproces. La Serpe heeft er al een aantal versleten, advocaten die erop moeten toezien dat zijn getuigenbescherming voor zijn leven na de gevangenis goed wordt geregeld. En nu ligt daar een schone taak voor Korver, die het iedereen afraadt om kroongetuige te worden. Maar ja, het OM heeft dit soort types nodig om de georganiseerde misdaad aan te pakken en misdrijven als moord en afpersing op te lossen. Mensen van binnenuit, criminelen die uit het milieu willen stappen en een deal sluiten met het OM. In het grote liquidatieproces, dat al ruim 2,5 jaar loopt en waarin tien verdachten terechtstaan voor zeven moorden en een aantal pogingen tot liquidatie, is een cruciale rol weggelegd voor Peter la Serpe. De man die zegt dat hij een van de moordenaars is van vastgoedhandelaar Kees Houtman eind 2005 was het criminele leven zat. Hij stapte naar het OM om zijn voormalige vrienden te verlinken. In ruil voor zijn belastende verklaringen krijgt La Serpe strafvermindering, althans, het OM zal acht jaar tegen hem eisen, in plaats van zestien jaar, zo is afgesproken. Of de rechtbank die eis zal volgen, is nog afwachten. Gescheiden trajecten Na zijn celstraf wacht La Serpe bescherming door de staat. Met een andere identiteit en financiële steun kan hij straks zijn leven buiten Nederland voortzetten. Ook zijn naaste familie krijgt bescherming. Op papier ziet het er best overzichtelijk uit, zo n deal. Maar de praktijk is anders. De officieren van justitie die de zaak behandelen gaan over de deal met La Serpe, maar een ander deel van het OM gaat over de getuigenbescherming. Twee gescheiden trajecten, zo houden de aanklagers vol, maar onder de paraplu van één organisatie en dat geeft moeilijkheden. Tijdens de laatste zittingsdagen had La Serpe weer volledig de regie. Hij stelt dat hij niet vrijuit kan praten over niet nagekomen toezeggingen door het OM, omdat hij anders zijn bescherming kwijtraakt en vogelvrij is. Maar volgens officier van justitie Betty Wind is het heel simpel: La Serpe mag vertellen over de deal en hoe die tot stand is gekomen, maar niet over de inhoud van zijn getuigenbescherming. De kroongetuige ging zelfs zover dat het OM in zijn zaak en van zijn medeverdachten niet ontvankelijk wordt verklaard als hij zegt wat hij wil zeggen. Maar hij durft dus niet. Dat is geen onwil en hij is niet uit op meer geld, het heeft te maken met de bescherming van zijn naasten. En daar faalt het OM volgens La Serpe. Ook ben ik op onrechtmatige wijze bewogen om verklaringen af te leggen. Geluidsopnamen Tot groot ongenoegen van het OM beschikt hij over opnamen die hij in het geheim heeft gemaakt van gesprekken die hij in de gevangenis heeft gevoerd met mensen van het OM. Daaruit zou blijken dat de officieren van justitie die het proces voeren betrokken zijn bij het getuigenbeschermingsprogramma, en dat mag dus niet. De geluidsopnamen noemde aanklaagster Wind een forse schending van de afspraken. Nico Meijering, de advocaat van vermeend crimineel kopstuk Dino Soerel zei ooit treffend dat La Serpe Kan La serpe straks met een andere identiteit buiten Nederland leven? en het OM elkaar in een wurgende omhelzing houden. Voor Korver is het glashelder dat zijn cliënt op deze manier geen eerlijk proces krijgt. En nu wil Opstelten onderzoeken of het OM ook in zee kan gaan met criminele burgerinfiltranten. Dat zijn mensen die in een criminele organisatie zitten en voor een korte periode worden begeleid door het OM om zoveel mogelijk belastende informatie over de kopstukken van de organisatie los te krijgen. Hoewel La Serpe een andere positie heeft als kroongetuige, is deze zaak wel een heel interessante. Het draait om vertrouwen, zowel de crimineel als het OM moet van de ander op aan kunnen. Een onmogelijke opgave. Poging om Eindhovense pedo te huisvesten Eindhoven De reclassering heeft geprobeerd om pedoseksueel Sytze van der V. structureel aan onderdak te helpen in Eindhoven, blijkt uit een mailwisseling. De gemeente Eindhoven zegt niet op de hoogte te zijn van de terugkeer. Een terugkeer van Sytze van der V. ligt gevoelig, omdat burgemeester Van Gijzel hem eerder een gebiedsverbod oplegde. Citaat De val van het Syrische regime van president Bashar al-assad door de volksopstand is slechts een kwestie van tijd. Leon Panetta De Amerikaanse minister van Defensie Terroristische dreiging komt uit het buitenland Den Haag De belangrijkste terroristische dreiging tegen Nederland komt net als de laatste jaren uit het buitenland. Moslimextremisten zien Nederland als doelwit, vooral vanwege de door hen gevoelde islambeledigingen in ons land, staat in een rapportage van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het dreigingsniveau blijft echter beperkt. gaat flink extra bezuinigen Vanaf 2013 moet 80 tot 100 miljoen euro per jaar extra bezuinigen. Dit bedrag komt boven op de al aangekondigde bezuinigingen: in de komende jaren, tot 2014, was afgesproken om 208 miljoen te bezuinigen. De extra bezuinigingen zijn nodig vanwege de onzekere economische omstandigheden en de rijksbezuinigingen. 13 doden door gijzelingsactie Irak Baghdadi Zeker dertien mensen zijn gisteren gedood bij een actie van het Iraakse leger om een eind te maken aan een gijzelingsactie door gewapende opstandelingen. De rebellen hadden een overheidsgebouw in de stad Baghdadi bestormd en daarna vijftien mensen gegijzeld. Voor de bestorming zouden er enkele explosies zijn geweest. Pinokkio De oester bevat alle mogelijke vitaminen Mooimakerij, fabeltjes, halve waarheden, Pinokkio prikt ze door. Reacties en suggesties naar: pinokkio@depers.nl Peter Wierenga Den Haag Wat is de bewering? De oester is behalve erg lekker ook het allergezondste product dat er bestaat. Alle mogelijke vitamines zitten erin! Wie zegt dat? Voorzitter Cees van Liere van de Nederlandse Oestervereniging. Waar zegt hij dat? In dagblad Spits van 29 september. Hoe zat het ook alweer? Het oesterseizoen is vorige week woensdag officieel van start gegaan met een feestje, waar ook BN ers als Winston Gerschtanowitz een lekker zilt exemplaar door de keel lieten glijden. Het imago van het weekdiertje mag namelijk wel wat hipper, vindt de Nederlandse Oestervereniging. De oesterkweek vindt voornamelijk plaats in de Oosterschelde. De oester die ze daar kweken is eigenlijk de Japanse oester, die inmiddels beter bekendstaat als de Zeeuwse oester. Elk jaar worden er zo n 40 miljoen stuks gekweekt in Nederland, aldus voorzitter Cees van Liere. Wat hij jammer vindt, is dat 90 procent daarvan de grens overgaat. Slechts 10 procent wordt in Nederland zelf verkocht, vooral in restaurants. Kortom: veel Nederlanders eten vrijwel nooit oesters. Dus probeert Van Liere de consument over te halen om vaker oesters te eten door te benadrukken dat ze zo goed zijn voor je gezondheid. Wat is waar? Om te beginnen kun je natuurlijk niet stellen dat een individueel product het allergezondst is, of het nu om oesters gaat, of kiwi s. Want alleen maar kiwi s of alleen maar oesters eten is allebei niet zo gezond. Dat beaamt Frans Kok, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Universiteit Wageningen. Je kunt niet zeggen dat één product het gezondst is. Het gaat erom dat je hele voedingspatroon gezond is, dat je voor voldoende variatie zorgt. Bekend is de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Dat zijn vijf categorieën (brood en aardappelen, vlees en zuivel, dranken, olie en vet, groente en fruit) die je elke dag moet verorberen. Want alleen op die manier krijg je alles binnen wat je lichaam Niet waar / Deels waar / Waar nodig heeft, niet alleen vitaminen en mineralen maar ook andere bouwstoffen, zoals koolhydraten en ijzer. Ook het tweede deel van Van Lieres bewering, namelijk dat oesters alle mogelijke vitaminen bevatten, blijkt niet de hele waarheid te zijn. Volgens het Voedingcentrum zitten er weliswaar veel heilzame stoffen in, zoals de vitaminen B1, B2, B12, D en E, maar ontbreken B6 en C. De laatste, met name in fruit te vinden, is heel belangrijk voor je weerstand. Daarnaast is er nog iets anders. Omdat de schelpdieren besmet kunnen zijn met het norovirus wordt zwangere vrouwen afgeraden om ze rauw te eten. Na verhitting mag wel. Overigens gebruikt de Oestervereniging de bewering dat oesters als afrodisiacum fungeren bewust niet, omdat er geen wetenschappelijke onderbouwing voor is. Al wijst Van Liere er wel even fijntjes op dat Casanova grootverbruiker was... Eindoordeel De bewering is niet waar. Oesters zijn gezond, maar niet het gezondst en bevatten niet alle vitaminen. Reactie Cees van Liere was, ondanks verzoeken per mail en telefoon, niet bereikbaar voor een reactie. Bikiniparade Een stoet van ruim 350 vrouwen in bikini heeft langs de Australische kust een record gevestigd. Ze liepen de grootste bikiniparade ooit. Molman Onder het huis van een overleden Londenaar is een enorm gangenstelsel gevonden. De Molman had er onder meer tv s en badkuipen staan. Hooligan wil excuses Een Feyenoord-fan die naar eigen zeggen onterecht verdacht wordt van rellen, eist excuses van de politie. Ik keek alleen maar toe.

7 Nu bij Vodafone de supersnelle BlackBerry Torch 9860 De eerste 6 maanden 50% korting Gratis BlackBerry Torch 9860 Nu van 46 voor 24,25 p.mnd.* Korting geldt de eerste 6 maanden bij een 2-jarig Bel+Sms+Web 250 abonnement incl. Vodafone BlackBerry Service Bel gratis voor info over deze aanbieding, kom naar de Vodafone winkel of kijk op vodafone.nl * 38,50 19,25 incl. Vodafone BlackBerry Service 7,50 5 totaal 24,25 KOOP VANDAAG OP SWEETDEAL.NL SWEETDEAL VAN DE DAG Zin in bubbels? Ga naar de Champagneproeverij van Taste & Tintle bij The Lighthouse Harbour Club en profiteer van 52% korting, inclusief luxe hapjes. 29,- IN PLAATS VAN 60,- JE BESPAART 31,- 52% KORTING GA VOOR DEZE AANBIEDING NAAR SWEETDEAL.NL HIGHLIGHTS Een exclusieve Champagneproeverij van Taste & Tintle bij The Lighthouse Harbour Club. Proef 6 verschillende top mousserende wijnen variërend van Prosecco tot Champagne. Tijdens de Champagneproeverij kun je genieten van heerlijke luxe borrelhapjes. Club The Lighthouse is prachtig gelegen aan de oever van het Markermeer en kijkt uit over de binnenhaven van IJburg. VOORWAARDEN Telefonisch reserveren o.v.v. Sweetdeal. De actie is geldig op 12 oktober of 13 oktober Je ontvangt de voucher de eerste werkdag nadat de deal afgelopen. Alleen te koop op sweetdeal.nl.

8 7 dagen per week 24 uur per dag Alcoholvrijshop.com Voor de lekkerste alcoholvrije bieren, wijnen en cocktaildranken! Meer dan 90 merken, 2000 schoenen in 1 online winkel. SHOPPEN bij onderstaande webwinkels Nu 20% korting! Code: Pers2011 Meer weten? thuisstudie.nl.nl alleen de beste acties GRATIS RETOUR & VERZENDING* Grootste online collectie & Bestel nu met 3 euro korting eten via Thuisbezorgd.nl! Kortingscode: Q5F4S76K (geldig t/m , alleen i.c.m. online betalen, op=op). Verf voor binnen en buiten tot wel 30% goedkoper en supersnel bezorgd. LongLady.nl Kleding voor Lange vrouwen Met Code PERS10 10% Korting Alles voor kamperen, tuin en (winter)sport de-wit.nl Voor uzelf of als cadeau hetnoodpakket.nl Abonnement.nl ruim 700 titels Ruim een kwart doet aan thuiswerken Elk woord was een schot dat hij niet loste. Column Tommy Wieringa Botsende beschavingen H et was nog maar net licht toen het eerste schot klonk. Begin oktober, jagers. Ik keek door de verrekijker in de ochtendschemering maar zag ze niet. Het schieten hield aan, ik zag een hond, toen een jager die uit het maïsveld tevoorschijn kwam. Hij had lokkraaien neergezet, ze leken te foerageren op het pas gemaaide weiland ernaast. Soms dook er een kraai neer uit de lucht. Volgde het schot, de dood. Zijn hond haalde de vogels op. Niet elk schot was dodelijk. Een kraaienvleugel maaide door het gras, een verdrinkende zwemmer. De jager kwam uit zijn schuilplaats tevoorschijn, legde aan en hielp het beest van dichtbij uit zijn lijden. Zou het tussen mensen gaan, dan sprak je van een executie, maar nu, omdat het een confrontatie was tussen mens en dier, noemde je het een genadeschot. De jager was een oude man, zag ik aan hoe hij liep. Ook zijn eigen einde was niet ver meer, tot die tijd zou hij zoveel mogelijk dood en verderf zaaien vanuit zijn schuilplaats. Mogen de kraaien hem vergezellen op zijn hellevaart, dacht ik bij elk schot. Het schieten hield de eerste helft van de ochtend aan. Ik kromp er telkens een beetje van, en wist dat ik me dichterbij de Partij voor de Dieren bevond dan me lief was. Met de kijker voor mijn ogen zag ik een kraai door de lucht tuimelen, hij stortte vlak bij mijn huis neer. Ik ging het weiland in. Naast de sloot lag de kraai. Ik pakte hem op en liep ermee naar de maïsrand in de verte. De jager kwam me tegemoet. Ik had nog een paar honderd meter om te bedenken wat ik zou doen. De woede eronder houden in elk geval, koud blijven, niet heet. Deze is van u, zei ik. Hij pakte de druppende kraai van me aan. Ik vroeg waarom hij op ze schoot. Ze maken schade, zei hij. Thuiswerken wordt langzaam populairder. Vorig jaar werkte 27 procent van alle werknemers minstens een uur per week thuis. In 2005 was dat 25 procent. Per thuiswerker werd in ,2 uur per week vanuit huis gewerkt. Vooral in het onderwijs, de financiële sector, zakelijke dienstverlening en culturele sector blijven werknemers af en toe thuis. Hij wees met een nauw verholen tremor op afgekloven maïskolven langs de rand van het veld. Ze vreten alles aan. Als je wilt dat ik wegga, dan moet je de boer een paar duizend euro brengen. Ik probeerde niet verstrikt te raken in pro en contra, en liet hem praten. Elk woord was een schot dat hij niet loste. Ik had een zuivere alles-wordt-minderman voor me natuurbeheerders, waterschappen, provinciale overheden, de moderne tijd, alles kreeg ervan langs; alleen hij, de jager, vertegenwoordigde nog de laatste ouderwetse, onsentimentele deugden. Het enige wat ik van hem wilde horen, was dat de bloeddorst vooraf ging aan alle praatjes over wildstand en natuurbeheer, maar hij boog geen millimeter. We waren zijn schuilplaats genaderd. Achter het camouflagenet lag een berg eenden en houtduiven. De kraaien had hij om de paar meter in maïsstengels gehangen. Ik zag er ook kauwen tussen. Vaag herinnerde ik me dat kauwen beschermd waren, maar zei dat niet omdat ik er niet zeker van was. Thuis zocht ik het op. Artikel 4 van de Flora en Faunawet, vierde lid: een beschermde inheemse soort. Volgende keer ga ik het weiland in met het wetboek in mijn hand. Tommy Wieringa is auteur van onder meer de roman Caesarion. Leraar heeft te weinig tijd voor leerling Hilversum Een meerderheid van docenten in het basis- en voortgezet onderwijs vindt dat ze niet genoeg aandacht kunnen geven aan elk kind apart. Dat komt vooral door het aantal probleemkinderen dat er in de klas zit. Daardoor blijft er te weinig tijd over voor de andere kinderen. Dat blijkt uit onderzoek van de Radboud Universiteit in opdracht van de NTR. depers.nl/webwinkel DECOKAYVANLOENEN.NL Je eigen foto levensgroot op behang! Via onze website kan je in een paar eenvoudige stappen je mooiste foto uploaden om af te laten drukken op fotobehang. Uw webwinkel in dagblad De Pers? Bel of mail televerkoop.depers@whm.wegener.nl Meer geweld tegen Sociale Dienst Den Haag Het geweld tegen medewerkers van de Sociale Dienst neemt toe. In vier jaar tijd steeg het aantal incidenten met 8 procent. Het kabinet probeert sinds 2007 agressie en geweld tegen mensen met een publieke taak te verminderen. Onder meer incidenten tegen hulpverleners (ambulancepersoneel bijvoorbeeld) trokken de laatste jaren veel aandacht. Strafhof onderzoekt ex-president Ivoorkust Den Haag Het Internationaal Strafhof mag een onderzoek beginnen naar misdaden die in Ivoorkust zijn gepleegd na de presidentsverkiezingen van vorig jaar. Oppositieleider Ouattara werd uitgeroepen tot winnaar, maar zittend president Gbagbo weigerde te vertrekken. De strijd die volgde kostte duizenden mensen het leven. In april werd Gbagbo afgezet. Windkrachtkorting Hoe harder het waait, hoe lager de energierekening. Met deze actie wil Eneco mensen stimuleren om meer windenergie te gebruiken. #:-( Twitteraars zijn op dinsdag het meest teneergeslagen. Dat concludeerden sociologen na het analyseren van 509 miljoen tweets. Lang leve de ondoden! 8 oktober is officieel uitgeroepen tot Wereld-zombiedag. Op diverse plaatsen zullen dit weekend zombie walks worden gehouden.

9 Nu is niemand voorbereid op een Grieks faillissement. Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Eerst 9 #Eurocrisis Al schrijft Griekenland dieprode cijfers, toch krijgt het land de volgende 8 miljard euro van de noodlening. Niet betalen is geen optie, luidt de verwachting. Toch krijgen Grieken hun miljarden Jan-Hein Strop Hoe vaak de SP en de PVV ook roepen geen cent meer naar Griekenland!, voorlopig helpt het allemaal niets. Ondanks de grote onrust die opnieuw is ontstaan over het veel te hoge Griekse begrotingstekort, zal Athene binnenkort de volgende 8 miljard euro van de noodlening ontvangen. Dat zeggen talrijke economen, analisten en de Griekse regering zelf. Die is deze week in gesprek met vertegenwoordigers van de eurozone en het IMF (de troika ) om hen ervan te overtuigen dat ze volgend jaar wel de doelstellingen van de noodlening gaat halen. Athene toont goede wil door allerlei nieuwe maatregelen te treffen, waaronder het versneld ontslaan van ambtenaren. Op 13 oktober valt een besluit over de 8 miljard, meldde de Duitse minister van Financiën. Waarom krijgt Griekenland dan toch zijn geld, terwijl het niet voldoet aan de voorwaarden? Om de eenvoudige reden dat een hand op de knip binnen een paar weken een faillissement veroorzaakt, waar niemand op voorbereid is. Als het land niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen, zendt dat een schokgolf door financiële markten en ontstaat hoogstwaarschijnlijk een run op Portugal, Ierland, Italië en Spanje. Rentes op staatsleningen lopen daar scherp op, Europese banken die grof geld hebben uitgeleend aan de zwakke landen dreigen om te vallen. Vooral voor het lot van Franse banken wordt gevreesd. Domino-effect Maar er is niet genoeg geld in het noodfonds (EFSF) om deze landen bij te staan, laat staan om de banken van honderden miljarden te voorzien. Bovendien is de (te magere) verhoging van het noodfonds nog niet eens goedgekeurd door een aantal landen, waaronder het dwarsliggende Slowakije. Een domino-effect door een wanordelijk faillissement is nu dus niet te voorkomen. De troika staat met zijn rug tegen de muur, ook omdat nog meer bezuinigen niet de oplossing blijkt te zijn. De Griekse economie is dit jaar door extreme maatregelen in een nog diepere recessie beland (-8,5 procent, eis: -7,6 procent), waardoor de inkomsten verder teruglopen en het begrotingstekort niet genoeg afneemt. Vervolgens eist de troika weer nieuwe bezuinigingen, wat de crisis verergert. Deze vicieuze cirkel brengt het land in een depressie. Duitsland en Nederland malen daar om internpolitieke redenen niet om. Steun aan Griekenland is impopulair bij de bevolking, daarom moet het land uitzichtloos lijden. Dat de belastingdienst er een potje van maakt, helpt natuurlijk ook niet. Als Athene zijn geld binnen heeft, is de onrust rond de euro verre van over. Want vanaf december begint het proces rondom de volgende tranche van de lening opnieuw. Dan keert de troika terug in Athene en zal waarschijnlijk opnieuw vaststellen dat Griekenland niet aan de voorwaarden voldoet. Wat dan? Het wordt voor regeringsleiders steeds lastiger om desondanks miljarden in de bodemloze put zoals de PVV dat noemt te gooien. Het is te hopen dat er tegen die tijd iets geregeld is om het domino-effect tegen te houden, zodat er uitzicht komt op een ordelijk faillissement. Wat dat precies is, weet niemand. Wel is duidelijk dat Griekenland in zo n geval een groot deel van zijn onhoudbare schuld niet afbetaalt. De roep om een gelijktijdig vertrek uit de euro klinkt steeds luider. Maar ook daar is niemand nog op voorbereid. Als dat maar goed gaat. Dit moet Griekenland doen Bron: gelekte mail uit de Griekse krant To Vima ambtenaren ontslaan Hogere belasting op olie en brandstof Bevriezing van de overige pensioenuitkeringen Fuseren en sluiten van overheidsinstellingen Snijden in lonen en betaling van overuren aan ambtenaren, ook leraren Verlaging van de pensioenuitkering voor de marine, het telecombedrijf en boeren De waarde van vastgoed en de belastingen daarop verhogen De prijs van medicijnen verlagen door contracten met farmaceutische bedrijven GRAPHIC: ELS ENGEL In Bulgarije pakken ze het een tikkie rigoureuzer aan Mark van Assen Het is moeilijk voor te stellen, maar de weg naar Kula ligt in de Europese Unie. Dit is uiterste noordwesten van Bulgarije. De bermen zijn totaal overwoekerd, het land is verwaarloosd, halfwilde honden blaffen naar alles wat voorbijkomt, de boeren vervoeren hun spullen op krakkemikkige ezelkarretjes. Hier, in dit stukje land tussen Servië en Roemenië, zien we een Bulgarije dat droef te moede stemt. Dit is dus wat er overblijft als de wereld binnenstebuiten wordt gekeerd. Met de ineenstorting van de Sovjet-Unie, de oorlog in het voormalige Joegoslavië en de crisis van 2008 kregen de Bulgaren het flink voor de kiezen. Met name in de jaren negentig was het armoede, corruptie, criminaliteit en politieke instabiliteit dat de klok sloeg. Dat klinkt inderdaad als een hopeloze zaak. Toen Bulgarije in januari 2007 bij de EU kwam, was dat ook de teneur van de vele kritische geluiden. Hoe kon het ooit nog goedkomen met een land dat zo n enorme achterstand had? Wie onlangs, zoals wij, op de weg naar Kula reed, kon dat gevoel ook niet onderdrukken. Met alle liefde De cijfers spreken echter een andere taal. Bulgarije is weliswaar nog steeds het armste land van de EU, en het gemopper over corruptie en criminaliteit is niet verstomd, maar toch gaat het langzaam maar zeker beter. Een reeks harde maatregelen resulteerde in gestage economische groei, een sterk dalende werkloosheid en een beheersbare inflatie. Om een idee te krijgen: twee jaar geleden gaf minister van Financiën Simeon Djankov zijn collega-ministers tien dagen de tijd om 15 procent te bezuinigen. En als ze er zelf niet uitkwamen, dan hakte het ministerie van Financiën met alle liefde wat knopen door. Binnen tien dagen had hij alle plannen binnen. Zo werden de lonen bevroren, kwam 15 procent van de ambtenaren op straat te staan en werd een project om industrieterreinen aan te leggen afgeblazen. Besparing: 100 miljoen. Het is fijn om industrieterreinen te hebben, zei inwoners Kula is een klein stadje. En het wordt steeds kleiner. Mensen trekken weg vanwege de bleke economische toekomst. Djankov toen, maar tijdens een crisis hebben we er geen geld voor. Uit het meest recente IMF-rapport blijkt dat die lijn is doorgetrokken. Het Internationaal Monetair Fonds prijst de uitstekende relaties met de Bulgaren en signaleert dat de economie zich snel heeft hersteld van de crisis van Het land heeft zich met succes gefocust op de export (met een handelsoverschot als gevolg), en verder is er fors bezuinigd op gezondheidszorg (er was overcapaciteit), de publieke sector (12 procent minder ambtenaren) en de pensioenen. Het IMF toont zich tevreden over de weg die is ingeslagen. Ook op andere gebieden is er nog veel te doen, want de Bulgaren komen van heel ver. De werkloosheid is hoog, de consumptie is laag en het innen van belastingen mag best efficiënter. De regering heeft echter laten zien dat ze niet terugschrikt voor doortastende maatregelen. Sekssite plant zich voort De populaire seksuele voorlichtingssite hoehetmoet.nl is vernieuwd. En heeft er een Britse en Belgische zustersite bijgekregen. Teruggepakt De vrouw van Eerste Kamerlid Jos van Rey leverde dit weekend een dode vis af bij een journalist van De Limburger die negatief over haar man schreef. Ja, ik wil. Voorlopig In Mexico wil men een tijdelijk huwelijk invoeren. Na twee jaar wordt het samenzijn geëvalueerd en besluit het echtpaar of het samen door wil.

10 10 Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Eerst #Kosovo Een normaal land gaat over zijn eigen grenzen. In Kosovo liggen de zaken anders. Al drie jaar ruziën Albanezen en Serviërs over een paar grensposten in het noorden. Nu is het weer raak. Alsof er niet al genoeg andere problemen zijn. Vanavond niet schatje, Kosovo Onze regio heeft stabiliteit nodig, nu meer dan ooit. Ali Ahmet Macedonische Albanezenleider Een soldaat op wacht bij de grensovergang bij Jarinje/Jarinjë. AFP Mark van Assen Het Servische woord voor hoofdpijn is glavobolja, maar dat had net zo goed Kosovo kunnen zijn. Nu niet, schatje. Kosovo. Meteen duidelijk. Het piepkleine landje in een donkere hoek van de Balkan is ongeveer net zo groot als Zeeland, Noord-Brabant en Limburg bij elkaar, maar het slaagt er al jaren, zo niet eeuwen, in de sfeer in de regio goed te verpesten. Nu is dat niet per se de schuld van de Kosovaren zelf, ook van alles wat er omheen ligt, met name Servië, Albanië en (een beetje) Macedonië. Wat is er nu weer aan de hand? Het gaat om twee grensovergangen met Servië in het noordwesten: Jarinjë en Bernjak. Of, als je het aan de Serviërs vraagt: Jarinje en Brnjak. Het scheelt niet meer dan een umlaut en een e, maar daarachter schuilt een wereld van verschil. Veel moeite Behalve heel veel Albanezen (90 procent van de bevolking) wonen er in Kosovo ook nog zo n Serviers. Vroeger waren de Serviërs er de baas, nu de Albanezen. Vooral de eersten hebben veel moeite met de nieuwe machtsverhoudingen en doen er alles aan om de laatsten dwars te zitten. De Serviërs bepalen namelijk zelf wel wat er met hen gebeurt, daar hebben ze niemand anders voor nodig, en al helemaal geen Kosovaarse regering in Pristina. De Serviërs in Kosovo besturen de facto hun eigen grondgebied. Kosovo Montenegro Servië Albanië Jarinje Brnjak Kosovo Boze kiezers Maar goed, het is nu eenmaal zo dat Kosovo in 2008 eenzijdig de onafhankelijkheid van Servië uitriep. Belgrado is het daar om allerlei historische ( onze bakermat ) en politieke (boze kiezers) redenen niet mee eens. Er zijn inmiddels 81 landen die Kosovo hebben erkend. Servië zit daar niet bij. De Kosovaarse Serviërs weten dat, en voelen zich gesteund door hun volksgenoten over de grens. En die grens, dat is Jarinje en Brnjak. Of gates 1 en 31, zoals ze in de ambtenarentaal van de justitiële EUmissie EULEX heten. De afspraak was dat gates 1 en 31 na verloop van tijd zouden worden overgenomen door Kosovaarse douaniers. Tot nu toe hadden de Serviërs in het noorden van Kosovo een open verbinding met het Servische moederland, meer bepaald met steden als Novi Pazar en Raska. Dat was handig voor het personenverkeer, maar veel handiger voor het goederenverkeer. Er werd nogal wat gesmokkeld. Dus toen de Kosovaarse douaniers en agenten op 16 september afreisden naar Jarinjë en Bernjak, werden ze opgewacht door woedende Serviers met barricades, stenen, loden pijpen, brandbaar materiaal en aanstekers. Sindsdien rommelt het (weer). De Serviërs willen niet wijken, ook niet voor de dwingende hand van de internationale vredesmacht KFOR. Er is zelfs geschoten en er zijn gewonden gevallen. Nu meer dan ooit Bij dit soort gelegenheden wordt niet alleen onmiddellijk duidelijk hoe fragiel de situatie in Kosovo nog steeds is, maar ook wat voor impact het heeft op de hele regio. Want kijk, daar hebben we Ali Ahmet, de leider van de grootste Albanese partij in buurland Macedonië. Hoe harder de Serviërs in Kosovo schreeuwen dat zij autonomie willen, hoe meer hij die roep van zijn achterban moet onderdrukken. Want er zijn veel van de half miljoen Albanezen in Macedonië die ook best een eigen land willen. Of bij Kosovo willen horen. Of bij Albanië. Nee, zegt Ahmet. Onze regio heeft stabiliteit nodig, nu meer dan ooit. Bovendien hebben we in Macedonië onze eigen problemen, zoals de naamkwestie met Griekenland. (Macedonië mag van de Grieken geen Macedonië heten.) In Bulgarije wonen overigens ook veel Albanezen. En kijk, daar hebben we ook het Albanese ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat waarschuwt dat Servië zich niet moet bemoeien met de binnenlandse aangelegenheden van Kosovo. Waar Albanië zich in dit geval mee bemoeit, blijft onduidelijk. Of het zou moeten zijn dat ze zelf ook best wat invloed willen in Kosovo. Dan zijn er de Serviërs in het naburige Bosnië. Die zitten tegen hun zin in een onmogelijke federatie met Kroaten en moslims, dus elke succesvolle roep om autonomie grijpen ze aan om voor zichzelf hetzelfde te vragen. Kosovo onafhankelijk? Dan wij ook. Servische Kosovaren onafhankelijk? Dan wij helemaal! Mensensmokkel De eerste rellen bij Jarinje/Jarinjë en Brnjak/Bernjak dateren van En dat terwijl een nieuw land als Kosovo druk zou moeten zijn met andere zaken. Zoals het opbouwen van een justitieel apparaat, het moderniseren van de infrastructuur, het opstarten van een levensvatbare economie, het tegengaan van corruptie, het bestrijden van mensensmokkel en andere vormen van internationale criminaliteit, het verbeteren van het onderwijs, het opzetten van een stelsel voor sociale voorzieningen enz. Het Albanese woord voor hoofdpijn is trouwens dhimbje koke. Eilandje kopen? Het onbewoonde Vuurtoreneiland in het IJmeer zoekt een beheerder. Volgens Staatsbosbeheer zijn er al meer dan 200 belangstellenden. My two cents! Walmart rekende een klant twee cent te veel voor een pak worstjes. De vrouw spande een rechtszaak aan en won. Er mist iets De Consumentenbond bepleit een onafhankelijk meldpunt voor klachten over medische missers. Dat is er nu nog niet.

11 Vrouwen werken beter samen als de groep gemengd is. Daniel Balliet Onderzoekster Vrije Universiteit Mannen onder elkaar zijn juist socialer dan vrouwen #Samenwerken Vrouwen zijn niet socialer dan mannen. En mannen zijn extra sociaal onder elkaar, zo laat onderzoek van Daniel Balliet zien. Marcel Hulspas Tweelingen zeer ongelijk over de wereld verdeeld #Tweeling De kans om een tweeling te krijgen is opmerkelijk groot in Centraal-Afrika, terwijl ze in Azië juist zeldzaam zijn. Marcel Hulspas Psychologen zijn dol op tweelingen, vooral als de beide kinderen ook nog onder verschillende omstandigheden zijn opgevoed. Op die manier kunnen ze te weten komen welke eigenschappen aangeboren zijn, en welke door de omgeving ontstaan of worden gestimuleerd. In hun speurtocht naar dergelijke gescheiden tweelingen verzamelden Jeroen Smits van de Universiteit Nijmegen en Christiaan Monden van de Universiteit van Oxford een grote hoeveelheid gegevens die ook inzicht geven in de kans op een tweeling, wereldwijd. Hun unieke tweelingdatabase bevat informatie over 2,5 miljoen geboorten bij 1,5 miljoen moeders, in de afgelopen 25 jaar, in 76 ontwikkelingslanden. Genetica Daaruit blijkt dat er (in de onderzochte landen) gemiddeld 13,6 tweelingen worden geboren per duizend geboortes. Maar er zijn opmerkelijke uitschieters: in Centraal-Afrika is het aantal tweelinggeboorten meer dan 18 per duizend, terwijl dat aantal in Azië en Latijns Amerika juist erg laag ligt: altijd minder dan 10, vaak minder dan 8 per duizend. Het hoogste aantal tweelinggeboorten is te vinden in Benin: 28 tweelingen op duizend geboortes. De invloed van de genetica op de kans op een tweeling blijkt wel uit de Vrouwen zijn vriendelijker, socialer en behulpzamer dan mannen. Zeggen ze. Maar dat is helemaal niet waar. Mannen zijn best aardig. Dat concluderen onderzoekers van de Vrije Universiteit in samenwerking met collega s van de universiteiten van Singapore en Washington. Vrouwen en mannen zijn even coöperatief, zo schrijven ze afgelopen week in het Psychological Bulletin van de American Psychological Association (APA). De onderzoekers verzamelden 272 studies naar sociaal gedrag en sekse, uitgevoerd in achttien verschillende landen, met medewerking van bijna proefpersonen. Alle studies betroffen experimenten met zogenoemde sociale dilemma s, waarbij proefpersonen moeten kiezen tussen een persoonlijk en een collectief belang. In het eerste geval word je daar zelf beter van, in het tweede schiet de groep als geheel er iets mee op. Kiezen voor eigenbelang kan, maar als iedereen zo n egoïstische keuze maakt, komt iedereen er slechter vanaf. Door vruchtbaarheidsbehandelingen stijgt het aantal tweelingen. GETTY IMAGES cijfers voor Midden-Amerika. De gegevens van Smits en Monden laten zien dat de kans op het vasteland van Midden- en Zuid-Amerika pakweg net zo laag ligt als in Azië, maar op de Caribische eilanden is de kans veel groter, met als uitschieter Haïti, met 14 tweelingen per duizend geboorten. De verklaring hiervoor moet liggen in de import van zwarte slaven in Beestachtig verleden In tegenstelling tot wat de clichés voorspellen, vonden de onderzoekers geen verschil tussen hoe vrouwen en mannen in dat soort gevallen reageren. Vrouwen zijn niet socialer dan mannen, mannen niet asocialer dan vrouwen. Wel bleken er verschillen op te treden afhankelijk van de groepssamenstelling. Mannen zijn onder elkaar coöperatiever dan vrouwen onder elkaar. En vrouwen zijn op hun beurt weer coöperatiever dan mannen wanneer de groep gemengd is. VU-onderzoekster Daniel Balliet zoekt een verklaring in ons beestachtige verleden: Als je kijkt naar de evolutie van de mens, is het voor mannen altijd succesvoller geweest om in het belang van de groep te handelen. Tijdens de jacht of in oorlog werkt het beter als mannen samenwerken dan als ze hun eigen hachje proberen te redden. Bij vrouwen lag dat anders: die bevonden zich vaak in groepen rondom één polygame man: dan is het belangrijker om jezelf te laten gelden dan om samen te werken. En waarom zijn vrouwen in gemengde groepen dan behulpzamer dan bij alleen mannen óf vrouwen? Balliet: Dan vervallen we in stereotype gedrag om succes te oogsten bij het andere geslacht: mannen willen een zorgzame en behulpzame vrouw, vrouwen willen een sterke man. de 16e tot en met de 19e eeuw, met name naar Haïti. Europa nam tot voor enige decennia een tussenpositie in, met tussen de 9 en 16 tweelinggeboorten per duizend. Dat aantal is echter omhoog geschoten na de introductie van vruchtbaarheidsbehandelingen, die de kans op het krijgen van tweelingen flink vergroten. Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober Weten Vraag aan de wetenschap Wordt het menselijk brein steeds groter? Vooraanstaande wetenschappers beantwoorden vragen van lezers U heeft een vraag? Ga naar Hilleke Hulshof, neurowetenschapper in het UMC Utrecht Ons brein groeit. Het groeit niet alleen bij baby s en kleuters, maar ook bij oudere kinderen en adolescenten, en zelfs bij volwassenen. Je hersenen groeien je hele leven door. In de eerste twee jaar na de geboorte verdubbelt het hersenvolume. Daarna groeien de hersenen in iets langzamer tempo door tot op ongeveer 6-jarige leeftijd bijna de jong volwassen hersengrootte is bereikt van ruim 1 kilogram (ongeveer ml). Grotere kinderen passen dan ook al bijna de muts of hoed van hun ouders. In de puberteit gebeurt er iets bijzonders. De hersengrootte verandert nu niet Geef kind paracetamol, geen morfine na ingreep Rotterdam Na een grote operatie is simpelweg paracetamol, via het infuus, een goed alternatief voor morfine. Althans, bij kleine kinderen. De pijn na de operatie wordt even effectief bestreden en paracetamol kent veel minder bijwerkingen. Tot deze conclusie komt artsonderzoeker Ilse Ceelie van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Diepe stembanden bij koala oorzaak gegrom Lone Pine Australische onderzoekers zijn er achter gekomen hoe mannetjeskoala s in staat zijn om van die diepe, grommende geluiden te produceren, opmerkelijk diep voor een dier met zo n bescheiden omvang. Hun geheim zit m in de bijzondere ligging van hun stembanden, die net als bij de mens opmerkelijk diep in de keel zitten. Bijen kunnen bij zoete, dikke nectar komen Cambridge John Bush van het Massachusetts Institute of Technology heeft ontdekt waarom bloemen die door bijen worden bevrucht, altijd zoetere nectar bevatten dan bloemen die door vlinders worden bevrucht. Beide insecten geven de voorkeur aan de zoetste nectar, maar vlinders krijgen extra zoete, dikke nectar niet door hun roltong omhoog. opvallend meer, maar er treedt lokaal krimp op van de hersenschors met zenuwcelkernen. Tegelijkertijd is er groei van de verbindingen tussen de zenuwcellen. In volwassenen zien we weer groei van de hersenschors in sommige gebieden, naast krimp. Dat betekent niet zozeer dat er kernen verdwijnen, maar wel dat er wordt gereorganiseerd. Terwijl bij kinderen de communicatie tussen hersengebieden vooral met korte-afstandverbindingen gebeurt, gaat hersenontwikkeling gepaard met een toename van de lange-afstandverbindingen en afname in de korte-afstandverbindingen. We gebruiken onze hersenen op latere leeftijd dus op een andere manier. Antwoord van de lezer Nu we internet hebben, en vooral Google, hoeven we niks meer te onthouden en kunnen onze hersenen weer lekker krimpen. (Cees van der Stuyt) Meer lezersantwoorden op Volgende week: Zijn er voedingsmiddelen waarvan Vraagteken wordt mogelijk gemaakt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, de nationale wetenschapsfinancier. Onverklaarde klachten bij 15 procent van jeugd Groningen Rond de 15 procent van de jongeren heeft last van onverklaarde lichamelijke klachten. Volgens onderzoekster Karin Janssens van het Universitair Medisch Centrum Groningen zijn deze het resultaat van de puberteit, maar ook psychologische risicofactoren (angst, depressie) en stressvolle gebeurtenissen spelen een grote rol. Onbemande vliegtuigjes vliegen nu in zwermen Lausanne Medewerkers van de Ecole Polytechnique Fédérale hebben onbemande vliegtuigjes geleerd in zwermen te vliegen. De toestelletjes beschikken over software die ervoor zorgt dat ze, bij dezelfde koers, elkaar opzoeken maar ook keurig afstand houden tot elkaar. Dit maakt het mogelijk om gezamenlijk gevaarlijke missies uit te voeren. Gast onder tafel Er zijn meer ratten dan mensen op aarde. De ratten op onze planeet vreten alles bij elkaar 20 procent op van de wereldvoedselvoorraad. Nog best te vreten! Ratten leven voornamelijk van voedsel dat we achteloos weggooien. De mensheid gooit ongeveer een kwart van zijn voedsel uiteindelijk in de vuilnisbak. Nooit echt alleen Een beetje rioolrat draagt de verwekkers van zo n 70 besmettelijke ziektes bij zich, waaronder tuberculose en de Ziekte van Weil.

12 12 Dagblad De Dinsdag 4 oktober 2011 Perspectief Paarden Zarif en Mohammed herkenden beroemdheden. De #Gebabbel Rekensommen maken met je paard of een filosofisch gesprek aanknopen met de hond. Dieren zijn net mensen, volgens hun baasjes dan. Zelfs sommige wetenschappers zijn overtuigd van het geklets. Marcel Hulspas beste beesten HARRY BENSON Hoezo te veel prikkels? Roofvogels als de havik en de arend hebben zo n scherp zicht dat ze op anderhalve kilometer afstand een muis kunnen onderscheiden. Diner voor twee Uilenogen zijn zó gevoelig dat ze tot op vier kilometer afstand een voorwerp kunnen zien dat verlicht wordt door een kaars. Gevoelige types Vrouwelijke muggen kunnen getraind worden om te reageren op een temperatuurverschil van 1/250 graden Celsius.

13 Aap Kanzi praat met behulp van een toetsenbord. Dagblad De Dinsdag 4 oktober 2011 Perspectief 13 Cosmo, de pratende papegaai Een beetje papegaai kan een paar zinnetjes leren. Zijn stembanden zijn nu eenmaal geschikt voor het nabootsen van menselijke spraak. Maar roept zo n beest maar wat, of is er zoiets als een gesprek mogelijk? Jazeker, zegt psycholoog Erin Colbert-White. Cosmo wil echte gesprekken houden. Colbert-White publiceerde in maart van dit jaar zijn experimenten met dit dier. Cosmo, een zeer getalenteerde 6-jarige roodstaart, is het trotse bezit van BJ (nadere aanduidingen worden om veiligheidsredenen weggelaten). Als BJ in een andere kamer is, roept Cosmo: Okay how are you? Cosmo wanna talk. Colbert-White deed een experiment om te kijken of Cosmo werkelijk een gesprek wilde, of alleen maar reageerde op de aanwezigheid (en spraak) van mensen. Hij liet BJ met een bezoeker binnenkomen, maar ze hadden de opdracht Cosmo volstrekt te negeren. Om te voorkomen dat het dier triggerwoorden te horen zou krijgen, als papegaai of pinda, moesten BJ en de bezoekers een toneelstukje opvoeren. Cosmo begon aanvankelijk enthousiast te babbelen, maar ging toen over op zachte, klagende zinnetjes als Cosmo wanna be a good bird, Wanna cuddle en Cos don t bite okay? Daarna viel ze stil. Volgens Colbert-White bewijst dit dat de papegaai echt praat om in gesprek te gaan. Alex, de bijna menselijke papegaai Alex was het Avian Learning EXperiment (vandaar de naam) van dierpsycholoog Irene Pepperberg. Alex kende vijftig verschillende woorden voor verschillende voorwerpen en kon ze dus ook desgewenst aanwijzen; hij kon tot zes tellen, en zeven kleuren en vijf verschillende vormen onderscheiden. Ook begreep hij (volgens Pepperberg) het verschil tussen begrippen als klein-groot, zelfde-verschillend, boven-onder, en nog zo wat. Pepperberg kwam tot de conclusie dat grijze roodstaarten (zoals Alex) net zo slim waren als dolfijnen en mensapen, en als een 5-jarig kind. Alex is niet meer onder ons. Hij stierf in 2007, dertig jaar oud. Slimme Hans, het rekenende paard Geen wonderbeest werd ooit zo beroemd als Slimme Hans, het rekenende paard. Kluge Hans was het bezit van de wiskundeleraar Wilhelm von Osten ( ). Hij kon niet al te zware rekenopgaven aan, en gaf dan aan Von Osten het antwoord, door met zijn hoeven op de grond te tikken. Zijn roem bereikte ongekende hoogte toen een wetenschappelijke commissie (twee hoogleraren, twee dierentuindirecteuren, twee militairen) concludeerde dat Hans inderdaad kon rekenen. De psycholoog Oskar Pfungst had zo zijn twijfels, en bestudeerde daarna nauwgezet de relatie tussen Hans en Von Osten. Dáár zat hem de kneep, dacht hij. Pfungst ontdekte dat Von Osten (die de sommetjes gewoon uit het hoofd meedeed) op subtiele, onbewuste wijze aan het paard een seintje gaf waanneer hij het juiste aantal hoefkloppen had gegeven. De opmerkzame Hans zag dat (en verder niemand), en stopte met kloppen. Toen Von Osten hiervan hoorde, was hij woedend niet op Pfungst, maar op Hans. Het slachthuis was nog te goed voor het beest! Von Osten droeg het dier echter over aan een andere onderzoeker, Karl Krall, die heilig geloofde in de vermogens van paarden in het algemeen, en van Hans in het bijzonder. Krall kwam in de jaren daarna met nog twee wonderpaarden, Zarif en Mohammed, die in staat waren om beroemdheden te herkennen, Met hoefkloppen konden ze de namen spellen. Zarif en Mohammed herkenden bijvoorbeeld keizer Wilhelm II en de keizerin, en de dichter Schiller. Washoe, de pratende chimp Kunnen chimpansees leren praten? Spreken is voor hen fysiek onmogelijk maar gebarentaal dan? In 1967 namen de psychologen Allen en Betrix Gardner de proef op de som. Ze namen de jonge chimp Washoe op in het gezin en verwenden het aapje met extra veel speelgoed, boekjes en vier menselijke vriendjes. Iedereen praatte met behulp van gebaren, en Washoe pikte die taal al snel op. Ze leerde zo n 250 aparte gebaren herkennen en gebruiken. Beroemd zijn anekdotes zoals die over de eerste keer dat Washoe een zwaan zag. Haar handjes vormden direct water en vogel. Washoe stierf in oktober 2007, 42 jaar oud. Haar (aangenomen ) zoon Loulis had toen al een groot deel van de gebaren van haar geleerd. Een vergelijkbaar, maar wetenschappelijk strenger uitgevoerd onderzoek was dat met Nim Chimpsky, een chimpansee vernoemd naar de beroemde linguïst BNPS.CO.UK Noam Chomsky. Nim leerde ook in korte tijd een groot aantal gebaren, en bleek bovendien in staat om echt ergens om te vragen met behulp van gebaren, hetgeen een abstracte behersing van de symbolen suggereerde. Je hoeft overigens geen chimp te zijn om dat te kunnen: de gorilla Koko leerde net zo snel zijn woordjes. Op dit moment is Kanzi de bekendste (nog levende) pratende aap. Hij heeft geleerd gebruik te maken van een toetsenbord. De vraag of er werkelijk sprake was van taalgebruik is tot op de dag van vandaag onderwerp van verhitte discussies. Volgens velen zijn apen als Washoe en Nim niet meer dan subtielere versies van Slimme Hans. GETTY IMAGES Praten met Flipper? Dolfijnen zijn zéér intelligent, maar hun geklik en gepiep lijkt in niets op menselijke taal. Om toch een brug te slaan is Denise Herzing van het Wild Dolphin Project in Florida het Cetecean Hearing and Telemetry (CHAT) programma gestart. Doel van de studie is het maken van een apparaat dat de geluiden van dolfijnen kan oppikken en in antwoord daarop eenzelfde soort geluiden kan uitzenden. De gebruiker kan bepalen wélk geluid dat wordt. Het is de bedoeling dat de gebruiker het apparaat inzet wanneer hij of zij samen met een dolfijn aan het zwemmen of spelen is. Hierdoor leren het apparaat en de gebruiker wat de dolfijnen zeggen terwijl ze iets aan het doen zijn, en de dolfijnen kunnen leren de respons-signalen te interpreteren. Zo leren zij de mens te verstaan. Volgens Herzing zijn dolfijnen zó intelligent dat het CHAT-apparaat al na korte tijd de communicatie tussen dolfijn en mens mogelijk moet maken. Rolf, de blaffende filosoof Linkerpagina: Nim Chimpsky. Links: Slimme Hans. Onder: Rolf. Helemaal onder: grijze rood staart pape gaaien zijn net zo slim als dolfijnen en mensapen. De airdale terriër Rolf is waarschijnlijk de enige hond die een eigen biografie heeft gekregen. En dat was terecht. Rolf, het trotse bezit van de Mannheimer societydame Paula Moekel, was een ware wonderhond. Frau Moekel had ontdekt dat Rolf niet alleen kon rekenen, net als de beroemde Slimme Hans, maar ook kon praten. Dat wil zeggen: met enige goede wil was ze in staat (en anderen konden dat uiteraard ook) om in Rolfs bijna permanente, enthousiaste geblaf zinnen te ontdekken. Nadat Paula Moekel in 1911 had ontdekt dat Rolf de uitkomsten van eenvoudige rekensommetjes kon geven (met behulp van tikjes met zijn voorpoten), leerde ze hem een poottikjes-alfabet aan. Het goed leren luisteren naar zijn geblaf kwam een stapje later. Rolf was dol op filosoferen; zo vertelde hij Frau Moekel dat alle dieren een ziel bezaten. (Een mening die, hoe toevallig, door zijn baasje werd onderschreven.) En Rolf bleek er wat betreft de actuele politieke situatie zeer uitgesproken meningen op na te houden. Toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak, vertelde hij dat de Duitsers in hun recht stonden, tegenover die agressieve, lichtzinnige Fransen. Toen de oorlog enige tijd duurde, verzuchtte hij blaffend dat als vrouwen de wereld zouden regeren, de oorlog waarschijnlijk nooit zou zijn uitgebroken. Rolf correspondeerde met beroemde geleerden (althans, Paula schreef hen wat Rolf had gezegd), en verscheidene beroemde filosofen en psychologen reisden ook naar Mannheim om met Rolf van gedachten te wisselen. Hij was daarbij echter vaak kortaf. Als er andere wonderhonden op bezoek kwamen, eindigde dat nog wel eens in een heftige discussie, gevolgd door een fikse vechtpartij. Rolf stierf, helaas, in 1919, aan longontsteking. Zijn schitterende carrière leidde ertoe dat veel (vooral vrouwelijke) hondenbezitters hun lieveling gingen testen op verborgen gaven, en spoedig werden er (met name in Duitsland) tientallen superbegaafde honden ontdekt. Du Nazi Hund! Hitler was een grote dierenvriend, en dus waren de nazi s dol op dieren. Een van hun eerste maatregelen was een zeer strenge wet op dierproeven. En ook al stond de rest van de wereld te gniffelen bij al die pratende Duitse honden, het Derde Rijk stimuleerde het wetenschappelijk onderzoek hiernaar van harte. Veel geld ging naar zoöloog Ludwig Plate in Weimar, die in ruil hiervoor in de jaren dertig van de vorige eeuw verschillende wonderhonden kon laten zien. De foxterriër Lumpi bijvoorbeeld kon Duits verstaan, kleine zinnetjes lezen en antwoord geven door met zijn poten te tikken. Veel beroemder werd de teckel Kurwenal, die net als Rolf kon rekenen en vragen kon beantwoorden door te blaffen (hij vertelde dat hij graag kaas at, en Goethe prefereerde boven Schiller). Kurwenal was het bezit van een barones. Toen Plate de teckel onderzocht, constateerde hij dat de hond inderdaad dacht als een Duitser, maar hij merkte ook op dat Kurwenals geslachtsdelen erg klein waren. Verschrompeld door te veel intellectuele activiteit, zo constateerde Plate. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, kreeg het nazi-hondenonderzoek een militair tintje. Er kwam een Tiersprache-Schule voor militaire honden, waar men naar verluidt honden trainde in het communiceren met de mens. Een van de dieren zou geleerd hebben om op de vraag Wer ist Adolf Hitler? blaffend te antwoorden: Mein Führer! Honden met honderden woordjes Hoewel biologen hun geld liever inzetten op chimpansees, gaat het onderzoek naar pratende honden toch voort. In 2004 was Rico ineens wereldnieuws, een bordercollie die 200 woorden kende. Rico kreeg verbale opdrachten om een voorwerp uit een andere kamer te halen (waar negen voorwerpen lagen), en was in staat om in 37 van de 40 tests met het juiste voorwerp terug te keren. Hij was ook in staat om snel nieuwe woorden bij te leren. Vier jaar later kreeg hij concurrentie van de bordercollie Betsie, die ruim 300 woorden kende. Ze kende ook vijftien mensen bij naam. Betsie was bovendien in staat om een voorwerp te halen dat ze nog nooit eerder had gezien; de onderzoekers hielden haar slechts een tekening voor. Betsie werd vorig jaar ruimschoots ingehaald door de superslimme bordercollie Chaser, getraind door Amerikaanse dierpsychologen. Chaser kent ruim woorden. Bordercollies (slim, altijd bereid om te luisteren) lijken bij uitstek geschikt voor dit soort leren. Maar laat dat u er niet van weerhouden! Ook uw hond kan de wereldpers halen! Stad vol stank Wanneer je één gram boterzuur zou vernevelen over de hele stad, zouden honden constateren dat de hele stad stinkt. Hoge uitzondering De hoogste toon die een mens kan horen ligt bij Hertz. Honden horen tot Hz; katten tot Hz. U wordt gevolgd... De kleine springspinnen die bij honderden in uw huis wonen, bezitten 8 ogen: 2 grote ogen en 6 hulpogen die de kleinste beweging registeren.

14 14 Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Het poldermodel is failliet #Lieverlobbyen Ooit internationaal geprezen, nu nationaal verguisd. In het boek Liever lobbyen, dat donderdag uitkomt, wordt het Nederlandse overlegsysteem failliet verklaard. Het poldermodel is gedateerd, zegt auteur Arjan Zweers. Ruben Munsterman/FTM Waarom werkt het poldermodel niet meer? Arjan Zweers: Vakbonden worden niet gekozen, maar je moet wel lid van een bond zijn om wat te zeggen te hebben. Vooral mensen uit de jongere generatie zijn geen lid. De partijen in het poldermodel hebben geen aansluiting meer met hun doelgroep. De vakbondsleiders zijn conservatief. Het is een gesloten bolwerk geworden. ARJAN LIEVER LOBB Kunt u daar een voorbeeld van geven? Neem het pensioenakkoord. Er is besloten dat de wettelijke pensioenleeftijd pas in 2025 op 67 jaar zal staan. Dat is veel te laat. De babyboomgeneratie wordt hiermee ontzien. Dat zijn dezelfde mensen die tot het akkoord zijn gekomen. Jongeren hebben hierover helemaal niets ARJAN LIEVER LOBBYEN ZWEERS EEN GENADELOZE ANALYSE VAN HET POLDERMODEL te zeggen gehad. Een ander voorbeeld is het initiatief Alternatief voor Vakbond. Deze vakorganisatie wordt structureel genegeerd omdat het de macht aantast van de status quo. Toch was u ooit zelf fan van het poldermodel. Waarom? Dat was ik omdat het overlegsysteem lange tijd voor arbeidsrust heeft gezorgd. Maar de hervormingen waar ik op hoopte zijn op uitgebleven. Als babyboomers de pijp uit gaan, sterft het poldermodel vanzelf Klopt. Ik denk stiekem ook dat het over vijftien jaar niet meer bestaat. Maar dan is het al te laat. Als we mee willen draaien met de wereldeconomie moet er een alternatief komen. Wat voor alternatief? Mijn boek heet Liever lobbyen. Ik doel daarmee op het Brusselse model waarbij iedereen mag meedenken. Een kleine groep verdedigt uiteindelijk de belangen van de groepen die relevant zijn. Ook moeten we een voorbeeld nemen aan het bedrijfsleven dat met crowdsourcing via de sociale media wél mensen bereikt. In het poldermodel wordt amper gebruikgemaakt van de communicatiemogelijkheden van internet. Wie moeten het boek lezen? Iedereen die zich zorgen maakt over de Nederlandse economie. Op maandag In business Media Entertainment Lifestyle Door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering Column Mark Leenards Geen waardering voor waarde S eptember was een bijzondere beursmaand. Er waren alle ingrediënten voor een historische crash. Maar de beurzen kenden onverwachte oplevingen en de Europese markten noteerden slechts matige verliezen. Wie verder kijkt herkent echter wel degelijk een crash. De grootste dalers waren de afgelopen maand niet de cyclische westerse aandelen, maar small caps en aandelen uit opkomende markten. De Chinese beurzen verloren meer dan 8 procent, de Hang Seng index in Hongkong kelderde 14 procent. Lokaal genoteerde kleinere bedrijven werden vaak nog harder afgestraft, vooral in Azië, maar ook in de VS. Helaas is dit precies het type aandelen waar ik bij voorkeur in beleg. Binnen de toonaangevende S&P 500 index vielen de zware klappen onder de grondstofbedrijven, ondernemingen in de alternatieve energie en agrarische chemicaliën. Sectoren die nog een prima groei vertonen, maar last hebben van de dalende voedsel- en energieprijzen. Veel van de bedrijven die ik volg, zoals GT Advanced en China Metal Recycling, worden ook geschaard onder deze sectoren. Dat is echter niet helemaal terecht. Het Amerikaanse GT Advanced richt zich steeds meer op ledtechnologie en steeds minder op de solarmarkt. China Metal houdt zich bezig met recycling van metalen en heeft daarmee op korte termijn wellicht last van de dalende prijzen, maar profiteert op lange termijn van vrijwel zekere tekorten. Deze bedrijven verhandelen op niveaus die het aantrekkelijk maken om eigen aandelen te gaan inkopen of het dividend te verhogen. Ik kijk ook vol verwachting uit naar de cijfers over het derde kwartaal. Die verrassen waarschijnlijk positief. De kans is echter groot dat de focus van beleggers op de politiek blijft en er geen ruimte is voor fundamentele waardering. Toch komt er zelfs na de heftigste gebeurtenissen altijd weer oog voor rendement en dus voor waarde. Mark Leenards is fondsmanager van het SBS Global Equity Fund. Dit fonds heeft momenteel een long positie in GT Advanced Technologies Inc. en China Metal Recycling Holdings Ltd. Deze week bij Bruna: spanning in de bus, blij in bad enfeestinsesamstraat! Deel 1 nú Nergens voordeliger! Hoera, het is feest! TIK TAK TIK Roken? Neem een wekker mee naar buiten Brussel Ambtenaren van de Belgische deelstaat Wallonië moeten voortaan een prikklok gebruiken als ze buiten gaan roken. De tijd die ze roken wordt afgetrokken van hun arbeidstijd. Zo meldt de Belgische krant Le Soir. Ambtenaren die voor het gebouw een sigaretje staan te roken zouden slecht zijn voor het imago van de overheidsdienst. Tweet van de dag Als ik mijn aantal bedpartners verklap, krijg ik dan ook respect van Rick Nieman? Ooit schreef hij t boek: Is er nog nieuws? #needus Nu echt crisis: postzegels 4 cent duurder Het wordt nog duurder om je moeder een kaartje te sturen. Per 1 januari 2012 gaat de prijs van een postzegel omhoog van 46 naar een schandalige 50 cent. Ook andere tarieven worden verhoogd. Dit heeft PostNL gisteren bekendgemaakt. Het tarief voor brieven versturen binnen Europa stijgt tot 85 cent, een stijging van 6 cent. Heleen van Royen haalt verveeld de schouders op over het nieuws dat Jeroen Pauw met zo n tweehonderd vrouwen het bed deelde. Gratis griezelverzamelbus bij aankoop van De Griezelbus deel 1 Water- en energiewekker Mr Finney TijdMeester Ook te bestellen op bruna.nl Actieperiode loopt t/m 9 oktober 2011 Barlui tappen stug door, leraren blijven thuis Den Haag Zij die een baantje hebben in de horeca melden zich het minste ziek. Dat blijkt uit een onder onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Terwijl het landelijk gemiddelde op zo n 4 procent ligt, is het verzuim in de horeca maar 2,5 procent in het tweede kwartaal van dit jaar. In het openbaar bestuur en in het onderwijs is men het meest ziek. L Oréal werkt aan een pil tegen grijze haren MSM gelooft er geen biet van, maar cosmetica-toko L Oréal meent het serieus in de Daily Mail: het bedrijf ontwikkelt een pil tegen het vergrijzen van mensenhaar. De pil zou nu al zo n tien jaar worden getest. Het ingrediënt zou een geheim extract zijn uit een fruitsoort. Om te werken moet de pil wel al geslikt worden voordat het haar grijs wordt. Amy zou gaan trouwen Amy Winehouse en haar vriend Reg Traviss hadden serieuze trouwplannen. Dat onthult de regisseur in een interview met de Sunday Times. Er is een sekstape van Tupac Een onbekende persoon zegt een sekstape van Tupac te hebben. De overleden rapper had in 1991 een wild en gefilmd avondje. Brand babbelde maar wat Komiek Russell Brand beweerde dit weekend dat hij Canada niet in mocht. Blijkt allemaal niet waar, zijn vliegtuig ging gewoon niet.

15 Ga eens voor je eigen hachje, ga niet simmend ten onder. Van Gaals advies aan vrouwen Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober #Exit Succesvol multiondernemer Annemarie van Gaal schreef een financiële gids voor echtbrekers. Een scheiding is emotioneel, maar vooral een boekhoudkundige kwestie. Trouwen gaat om liefde, scheiden om geld Mark Koster De hoge groene laklaarzen die ze vandaag draagt komen overeen met de groene boots op de cover van haar nieuwe boek: Exit. Annemarie van Gaal, succesvol multi-ondernemer en financieel tv-hulpverlener staart naar haar tenen en dan naar haar beeltenis op het boek. Oh, maar dat is geen kwestie van een streng imago, hoor. Ik heb nooit schoenen aan, zegt ze. Altijd laarzen. De vrouw die haar miljoenen verdiende met de verkoop van een internationale media-negotie en een vastgoedportefeuille in de PC Hooftstraat heeft een nieuwe missie gevonden: mensen financieel bijstaan in hun echtscheidingshel. Naar eerdere how-to-boeken over het nastreven van Succes (cover met rode laarzen) en het verwerven van Ambitie (blauwe laarzen) werpt de geboren Limburgse, die ooit de Cosmopolitan naar Rusland bracht, zich nu op als een mini-imf voor de echtscheidingsbranche. Knipoog: Met Griekenland zouden we ook snel van tafel en bed moeten scheiden trouwens (zie kader). Dan serieus: Trouwen gaat om liefde, echtscheiden om geld. Uit elkaar gaan is ook een boekhoudkundige kwestie. Maar die trouwjurk legt vaak een romantische sluier over het huwelijk waardoor we zelden nadenken over een eventuele mislukking. Exit is een musthave-gidsje voor alle (aanstaande) echtbrekers die niet ten onder willen gaan aan pijn en verdriet, maar een breuk willen afhandelen met de accuratesse van een accountant. Over echtscheidingen zijn honderden boeken geschreven, en die gaan meestal over gevoelens. Veel mensen, vrouwen vooral, hebben geen notie van geld en zijn vaak nog jaren financieel verbonden aan hun ex. Dat is toch vreselijk? Partneralimentatie Zelf scheidde ze twee keer. Vooral het gedwongen betalen van partneralimentatie aan haar tweede man voelde, hoewel terecht, vreemd aan. Van Gaal verliet haar echtgenoot, maar moest hem hij werd ziek en stierf maandelijks partneralimentatie betalen (ze behoort daarmee tot die 0,2 procent van de dames die een ex financieel moet bijstaan). In Nederland is de partneralimentatie-termijn meestal twaalf jaar! Ik vind dat lang. In Duitsland is het drie jaar. Als gevolg van deze verplicht opgelegde steun zijn veel vrouwen in een luie luxepositie terechtgekomen, meent ze. Veel gescheiden vrouwen gaan dus niet werken. Die kijken wel uit om het weer met een man aan te leggen. Ze vinden het wel best. Nu nog feller ineens: Weet je dat bijna een miljoen vrouwen in Nederland niet werkt. Eén miljoen! Als die allemaal aan de slag zouden gaan, zou de groei van de economie een Ik denk niet dat je Exit een feministisch schotschrift kunt noemen. FOTO S: KLAAS JAN VAN DER WEIJ Van Gaal Griekse exit Van Gaal pleit voor een exit met Griekenland. We moeten van tafel en bed scheiden en niks overmaken, zodat het IMF de boel kan vernemen. Tover het land om tot een belastingparadijs à la Cyprus voor China. Cyprus groeide door een verdrag met Rusland uit van een kaal eiland tot toerismeparadijs vol financiële bedrijvigheid. stuk beter zijn. Ze komt met een historisch cijfer om haar betoog nog verder te onderbouwen: De Amerikaanse economie in de jaren vijftig maakte een groeispurt omdat huisvrouwen ineens gingen werken. Die boom is groter geweest dan de groei van China tot nu toe. Haar stelling, kortom: dames, ga eens uit van eigen kracht en ga niet simmend ten onder. Lachje: Ik denk niet dat je Exit een feministisch schotschrift kan noemen. Van Gaal, die zelf echtscheidingen begeleidt, pleit voor meer financiële assertiviteit. Heel soms kun je met een beetje onderzoek naar de echtelijke geldstromen zelfs fijn wraak nemen op een ex, zegt ze. De gelaarsde geld-ehbo er stond eens een vrouw bij die via onderschepte telefoontjes had ontdekt dat haar man stelselmatig ontrouw was geweest. Toen heeft ze hem met terugwerkende kracht alle telefoonkosten laten betalen. Dat gaat niet om veel geld, maar is wel goed voor je gevoel. In hoeverre is de echtscheidingsuitkoop te vergelijken met de exit van een onderneming? Soms een beetje, zegt ze. In 2006 verkocht ze met pijn in het hart zeven panden aan de se PC Hooftstraat aan een Iers vastgoedvehikel. Ik was heel trots op mijn winkels, maar dit aanbod kon ik domweg niet weigeren. Dan is het ook zaak om afstandelijk naar het afscheid van je liefste bezit te kijken. Ze zou graag zien dat middelbare scholen een vreemde taal opofferen voor het vak financiële educatie. Veel mensen zijn totaal onthand omdat ze niks weten van geld. Ik denk dat monetaire kennis belangrijker is voor een land dan bijvoorbeeld die verplichte extra vreemde taal. Ze ziet om zich heen waar financieel analfabetisme toe kan leiden. Voor haar programma Een Dubbeltje op zijn Kant ontmoette ze gezinnen die dure flatscreens huurden. Hadden ze niet door dat ze zo n apparaat ook konden kopen. Na vijf jaar waren ze euro kwijt, zonder dat ze die tv in bezit hadden! Nobele peultjes De Black Eyed Peas hebben met een concert in New York 4 miljoen dollar ingezameld. Het gaat naar armoedebestrijding in New York. Rocky naar FunX Rocky Tuhuteru is benoemd tot interim-directeur van het radiostation FunX, dat het moeilijk heeft. Er is onduidelijkheid over de te varen koers. Ramsay gaat in beauty De vrouw van topkok Gordon Ramsay, Tana, wil nu ook wel eens werken. Ze opent een luxe schoonheidssalon in Londen.

16 BEDANKT! Namens onze Cambodjaanse vakbondspartner C.CAWDU bedanken wij iedereen die heeft bijgedragen aan de campagne Eerlijke Kleding? Draag het uit!, met name de duizenden deelnemers aan de handtekeningenacties en alle mensen die in totaal ,64 hebben gedoneerd om het werk van onze vakbondspartners te ondersteunen! Iedereen: heel hartelijk dank! Mei 2010: Start van de campagne Eerlijke Kleding? Draag het uit! Toenmalig premier Balkenende: Het is belangrijk dat het CNV ook aandacht vraagt voor arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden. September 2010: CNV-voorzitter Jaap Smit overhandigt symbolisch duizenden oproepen aan Christiaan Rebergen (Milllenniumdoelenambassadeur) om eerlijke productie en handel onder de aandacht te brengen op de Millenniumdoelen-top van de VN, later die maand. Augustus 2010: Stakingen in Cambodjaanse kledingindustrie leiden tot massa-ontslagen. December 2010: Presentatie van de cd-single For the Rights van rapper MC Lazy die gaat over de arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie. Maart 2011: Vertoning van The Worker Can Wait op filmfestival Movies that Matter in Den Haag. Oktober 2010: De 19-jarige Margo Kosters uit Hengelo brengt een bezoek aan kledingfabrieken van C&A, ZARA, H&M en Nike in Cambodja. Van haar bezoek wordt de documentaire gemaakt The Worker Can Wait. Juli 2011: Na wereldwijde protestacties komt de Cambodjaanse vakbondsman Sous Chantha eindelijk vrij. Acht maanden daarvoor was hij opgepakt omdat hij opkwam voor de rechten van werknemers in de kledingsector. Mei oktober 2011: CNV Jongeren geeft bijna 100 voorlichtingslessen over Eerlijke Kleding op scholen in heel Nederland.

17 Groei moet natuurlijk wel duurzaam zijn. Ben Knapen Staatssecretaris Buitenlandse Zaken Vakbonden zijn belangrijk in ontwikkelingslanden Ben Knapen: Alleen economische groei kan mensen helpen zichzelf te helpen. #BuZa Ben Knapen is bijna een jaar staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. Wat is hem opgevallen? Welke rol hebben vakbonden volgens hem nog te vervullen? Ten slotte pakt hij nog één keer zijn oude vak op, dat van journalist. Zes vragen aan Ben Knapen. Redactie De Betere Wereld Over tien dagen bent u één jaar staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. Wat is u het afgelopen jaar het meest opgevallen? Dat bij Buitenlandse Zaken een groot aantal slimme en toegewijde mensen werkt. Ik weet dat er in het bedrijfsleven nog wel eens neerbuigend wordt gedaan over ambtenaren. Maar als je ziet hoeveel kennis en inzet hier aanwezig is, dan is die houding onbegrijpelijk. Deze week voeren vakbonden wereldwijd actie voor Fatsoenlijk Werk (Werelddag voor Fatsoenlijk Werk). Welke rol zou Fatsoenlijk Werk moeten spelen binnen ontwikkelingssamenwerking? Alleen economische groei kan mensen helpen zichzelf te helpen. Dit kabinet zet daarom sterk in op ontwikkeling van de private sector in ontwikkelingslanden. Maar groei moet natuurlijk wel duurzaam zijn. Het verbeteren van arbeidsomstandigheden is een belangrijk onderdeel van onze duurzaamheidsagenda. Ontwikkelingssamenwerking en bedrijfsleven zouden volgens u veel meer aan elkaar gekoppeld moeten worden. Wat zouden beide partijen moeten doen om deze uithuwelijking tot een succes te maken? De overheid moet nog veel meer dan nu gebruikmaken van de kennis en kunde van bedrijven. Zij zijn onmisbaar voor ontwikkeling. Voor bedrijven die investeren in ontwikkelingslanden is het belangrijk dat zij oog hebben voor de lange termijn en niet gaan voor het snelle gewin. Welke rol ziet u hierin weggelegd voor vakbonden, zowel in Nederland als wereldwijd? Het is een trend in ontwikkelingssamenwerking dat verschillende partijen samenwerken. Overheden, ngo s, kennisinstellingen en dus ook vakbonden. Dat is een goede zaak, want samen bereiken we meer. Vakbonden zijn van onschatbare waarde bij het opbouwen van een civil society in ontwikkelingslanden. Eens een journalist, altijd een journalist. Welke vraag zou u uzelf gesteld hebben als u zichzelf zou moeten interviewen? Dat zou zijn: waarom ben je op je 59e nog staatssecretaris van Buitenlandse Zaken geworden? En wat zou het antwoord dan zijn geweest? Ten eerste dat het een slechte vraag is, want ik voel me nog jong. En ten tweede dat ik het een mooie opdracht vind bij te mogen dragen aan de internationale oriëntatie van Nederland. volg ons via of kijk op Facebook en YouTube. Vakbond Cambodja onder druk gezet Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 ENJOY AND DO GOOD Column Jaap Smit We zijn één samenleving! B ij de presentatie van de kabinetsplannen voor 2012 riepen wij al: We zijn één samenleving! Het is een helder signaal dat nodig is tegen de tweedeling in de samenleving, in Nederland én op wereldschaal. Iedereen moet de broekriem aanhalen. Maar de keuzes die dit kabinet maakt, zijn soms niet te volgen. Omdat het op 7 oktober de Werelddag voor Fatsoenlijk Werk is, wil ik eens over de Nederlandse grenzen kijken. Het kabinet heeft besloten stevig te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking. Tegelijkertijd vindt het kabinet dat het bedrijfsleven een grotere rol moet spelen bij ontwikkelingssamenwerking: Investeringen in ontwikkelingslanden kunnen een positief effect hebben op de kas van het Nederlandse bedrijfsleven. In grote lijnen ben ik het ermee eens, maar ik maak mij zorgen over de disbalans die ontstaat als bedrijven zo n prominente rol krijgen. Winst is de primaire levensbehoefte van ondernemers. Met die wetenschap zitten vakbonden met het bedrijfsleven om de tafel. Voor het goede evenwicht is het belangrijk dat er in elke samenleving een sterk maatschappelijk middenveld bestaat. In ontwikkelingslanden is dat vaak niet of nauwelijks het geval. Werelddag voor Fatsoenlijk Werk Op vrijdag 7 oktober wordt voor de vierde keer de Werelddag voor Fatsoenlijk Werk gehouden. Jaarlijks organiseren vakbonden over de hele wereld acties om aandacht te vragen voor Fatsoenlijk Werk. De dag is uitgeroepen door de internationale vakbond ITUC, die 305 vakbonden uit 151 landen vertegenwoordigt. Citaat Een jaar geleden sprak ik in Cambodja met meiden die in kledingfabrieken werken. Hun schokkende verhalen zullen mij altijd bijblijven. 17 Vakbonden en andere maatschappelijke organisaties brengen dat evenwicht. Bonden vormen een democratische vereniging van leden. Via hun ledennetwerk weten zij wat er in het land leeft. Hun rol in de (weder) opbouw van een democratische samenleving is cruciaal. In Nederland mopperen we wel eens over onze overlegcultuur. Maar laten we niet vergeten dat dit gepolder het resultaat is van een lange zoektocht naar dat evenwicht in onze samenleving. In een samenleving waar een sterke overheid en een sterk bedrijfsleven zijn, zorgt een even zo sterk maatschappelijk middenveld voor de juiste balans. Kortom: als het kabinet het veld van ontwikkelingssamenwerking wil open gooien voor ondernemend Nederland, moet daar ook geïnvesteerd worden in de ontwikkeling en versterking van lokale vakbonden. Daar maken wij ons sterk voor. Jaap Smit Voorzitter CNV De keten van kleding in beeld gebracht Onlangs is het fotoboek What We Wear verschenen. Hierin brengt fotograaf Pieter van den Boogert (genomineerd voor het Steenbergen Stipendium) de keten van kleding in beeld: van de Bengaalse kledingfabriek via de Nederlandse pashokjes tot de dumpmarkten in Ghana. Er zijn gesigneerde exemplaren beschikbaar. #FatsoenlijkWerk In de Cambodjaanse kledingindustrie wordt kleding gemaakt voor veel westerse merken. Werknemers worden echter zwaar onderbetaald. Als vakbondsmensen opstaan om op te komen voor het recht op Fatsoenlijk Werk zijn ze hun leven niet zeker. Redactie De Betere Wereld Onlangs is de jonge Cambodjaanse vakbondsman Sous Chantha vrijgelaten, nadat hij acht maanden in de cel had gezeten. Wereldwijd is er actie gevoerd voor zijn vrijlating. Ook uit Nederland kwamen veel steunbetuigingen binnen. Sous Chantha werkte vier jaar voor een van de grootste kledingfabrieken in de hoofdstad Phnom- Penh. Hij was sinds twee jaar leider van de vakbond binnen dit bedrijf en zette zich namens duizend collega s in voor Fatsoenlijk Werk. Daaronder vallen onder andere een fatsoenlijk salaris en veilige werkomstandigheden. Toen C.CAWDU (Cambodjaanse vakbond voor arbeiders in de kledingindustrie) acties startte voor een hoger minimumloon, sloten Sous Chantha en zijn aanhang zich daarbij aan. Al snel daarna werd hij gearresteerd. Hij werd onterecht beschuldigd van drugshandel, waar in Cambodja zware straffen op staan. Hoewel hij werd veroordeeld, besloot de rechter dat hij niet langer in de cel hoefde te zitten. Naar schatting mensen zijn werkzaam in de kledingindustrie in Cambodja: 90 procent van de werknemers is vrouw. Veel kledingen sportmerken zoals H&M, ZARA, Nike en Puma laten hun producten in Cambodja maken. De kosten zijn er laag, onder meer doordat de fabrieksarbeiders zwaar onderbetaald worden. Margo Kosters (20 jaar) Winkelen voor betere kleding in de P.C. Hooft CNV en StoereVrouwen voeren op vrijdag 7 oktober actie in de P.C. Hooftstraat in, als afsluiting van de campagne Eerlijke Kleding? Draag het uit! Ze wijzen het publiek op de arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie in ontwikkelingslanden en delen StoereLintjes uit aan winkels die aangesloten zijn bij de Fair Wear Foundation. Moordaanslagen op vakbondsleden Recent is in Guatemala weer een aantal vakbondsmensen om het leven gebracht. Via een petitie roept CNV Internationaal de Guatemalteekse regering op om de daders op te sporen en te vervolgen. Rond 10 december (Mensenrechtendag) biedt CNV de handtekeningen aan aan de autoriteiten. De petitie is te vinden op: Negentig Uit onderzoek blijkt dat vorig jaar 90 mensen zijn vermoord vanwege hun vakbondsactiviteiten. Colombia (49 doden) is het gevaarlijkste land. Vijfentwintig Van elk T-shirt dat 25 euro kost, gaat slechts 58 cent naar de kledingarbeider. De winkel en het kledingmerk profiteren het meest van de winst. Honderd Ruim 100 kledingmerken die werken aan de verbetering van arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden, zitten bij de Fair Wear Foundation.

18 18 Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Uit & thuis Lezen Dood en pijn zie je niet aankomen, maar ze horen bij het leven. David Vann Overlevingskunstenaar Vijf suïcides en een moord HOLLANDSE HOOGTE #CaribouIsland Oma vermoordde opa en pa pleegde zelfmoord. David Vann was bang ook zo te sterven, maar werd de slechtste botenbouwer ter wereld en schreef twee bloedstollende romans over survival in Alaska. Dirk Koppes In 2001 raakte David Vann alles kwijt. Hij was op huwelijksreis met zijn vrouw, toen hun boot zonk in een freakstorm bij Marokko. Geen geld meer, geen paspoorten, het echtpaar stond met lege handen. Maar waar een ander bij het verlies van zijn broodwinning (Vann en zijn eega verhuurden het schip aan toeristen) zou instorten, kreeg David er een goed gevoel bij. Grijnzend bij de herinnering: Hoewel ik met de boot mijn toekomst in zee zag wegzinken, ontdekte ik dat ik geen seconde overwoog om zelfmoord te plegen. Toen wist ik het. Wow, ik ben hem niet, ik ben niet verdoemd! Ik ga niet de hand aan mezelf slaan. De man die zo n slagschaduw over David Vanns (44) leven wierp was zijn vader, die suïcide pleegde in de rimboe van Alaska toen David dertien jaar was. Ik dacht heel lang dat ik Orestes was, overgeleverd aan de goden die zijn noodlot bestierden. Maar hé, ik heb pa overleefd, ik ben ouder dan hij geworden, dus ik ben vrij om te doen wat ik wil. Vrij om boeken te schrijven als Legende van een Zelfmoord, de bundel waarin een vader en zoon in Alaska gaan kamperen met onverwacht fatale gevolgen. Een bloedstollend goed boek. Nu ligt de vertaling van Caribou Island in de winkels, waarin weer een duo de ijzige elementen van Alaska trotseert door een hutje op een afgelegen eiland (Caribou Island) te bouwen. Opnieuw is het de man die mijmert over eerlijk zwaar leven in de wildernis en zo achter onmogelijke dromen aan wankelt, terwijl zijn reisgenote hem tegen heug en meug volgt. Ook echtelieden Gary en Irene halen niet levend de laatste pagina. Het boek verwijst deels naar David Vanns stiefoma, die haar man neerschoot en daarna zichzelf ophing. Vijf zelfmoorden Schrijven zit niet in de familie. Davids vader was een mislukte tandarts uit Californië die nooit een krant las en hoogstens een western doorbladerde. Zoonlief David begon op zijn negentiende met een studie creative writing, waarna hij zich verdiepte in Oud-Engels. Taal fascineert me. Ik probeer steeds kaler te schrijven, het landschap in mijn zinnen te vangen. Hoe schrijf je over Alaska, dat mythische kilkoude gebied? De wanhoop en eenzaamheid horen bij die regio. Alles kwijtgeraakt. DIANA MATAR Het landschap is in mijn boeken een spiegel van mijn personages. Zij zijn verwikkeld in klassieke tragedies. De vader die zijn zoon ten gronde richt, het huwelijk dat uiteenvalt. Als ik vastzit tijdens het schrijven, ga ik altijd terug naar het panorama van mijn jeugd, hoe iets voelde of rook. Dan gebeurt er iets in mijn hoofd en begin ik te tikken. Een beetje als een Rorschachtest, met het landschap als middel voor vrije associaties. Geen God gegeven inspiratie maar een meditatiemethode. Mocht die methode na Caribou Island floppen, dan kan hij altijd terug naar de botenbusiness. Ook al is hij in een tijdschrift tot de slechtste botenbouwer ter wereld uitgeroepen. Voor het eerst maakt Vann zich kwaad. Ik bouwde een boot voor mezelf met goedkope materialen, ik had geen miljoenenfonds achter me dat peperdure spuitbeurten bekostigde. Die hele jachtenwereld is een rijkeluisgetto, vol met conservatieve poenige idioten, die een hekel hebben aan de arme medemens. Ik weet echt wel hoe ik een boot moet bouwen! Nou ja, het heeft me leren omgaan met negatieve publiciteit. Azijn pissen Niet dat een azijnpissende journalist veel impact heeft op David. Daarvoor heeft hij te veel meegemaakt. In mijn directe familie vind je vijf suïcides en een moord. In het geslacht Vann kom je tragedies from real life tegen. Het echte leven is wreder dan een boek kan zijn. Toen mijn vader zichzelf ombracht, kreeg mijn stiefmoeder drie dagen later bloemen gestuurd ter afscheid. Dat verzin je toch niet? Na ellende in Alaska heeft Vann nog steeds een zwak voor het romantische Amerikaanse ideaal van de goede wildernis, de terugkeer naar de onschuldige natuur en het ontlopen van de beschaving. Ik ken dat gevoel, regelmatig wil ik weer in een boot stappen en alles vergeten. Daarom heb ik land in Nieuw-Zeeland gekocht, om in isolement aan boeken te kunnen werken. Maak je geen zorgen, ik laat een perfect huis neerzetten, voor mij geen lekkende boomstammenhut zoals bij mijn vader. Hoeveel literaire voorspoed hij nu ook ondervindt, Vann blijft eeuwig op zijn hoede. Gevaar komt altijd uit onverwachte hoek. Ik verwachtte niet dat mijn vader zelfmoord zou plegen, dat heeft mijn jeugd vermorzeld. De broer van mijn Franse uitgever overleed door een motorongeluk: dood en pijn zie je niet aankomen, maar ze horen bij het leven. Daarom moeten we tragedies als Caribou Island lezen, om te beseffen hoe we met dat soort gebeurtenissen moeten omgaan. Om troost te vinden die het echte leven niet biedt. Mijn vader verdween op een dag, zijn dood betekende niets, was geen verhaal, geen thema. Om die duiding te vinden moest ik een boek schrijven. Jonge Schrijversavond Jong Nederlands schrijftalent is te horen vrijdagavond 7 oktober in de se Stadsschouwburg. Met Maurice Seleky. Tornado boekenkast expo De broertjes Van der Togt produceren vanaf 1923 metalen boekenkastjes. Nu te zien tot 14 november in Museum Van der Togt in Amstelveen. Jacques Bloem in Zwolle De populaire dichter Bloem inspireerde 12 kunstenaars in Historisch Centrum Overijssel in Zwolle. Te zien tot 29 oktober.

19 Speel je nu luchtgitaar of doe je maar alsof? Dagblad De Pers Dinsdag 4 oktober 2011 Uit & thuis Video gids 19 Tweede kans Arrested Development #Downloadvandedag Op demonstraties waren ze te zien. Mensen met protestborden met Obama, breng Arrested Development terug. Het zegt wat over fans als ze zelfs de president vragen een programma weer op de buis te brengen. Bijvoorbeeld dat ze net zo prettig gestoord zijn als de serie. Arrested Development werd door critici de beste komedie aller tijden genoemd, maar de verwikkelingen rond de familie Bluth waren kennelijk te bizar voor het grote publiek. Na drie seizoenen werd de stekker eruitgetrokken. Kijkers van deze culthit krijgen nu eindelijk hun zin. Dit weekend werd bevestigd dat de serie een tweede kans krijgt. Er komt een film en een De Tokkies #Teruggevonden De familie Ruijmgaart, klinkt bekend? Nee? Niet verwonderlijk, want al heten ze eigenlijk Ruijmgaart, de Tokkies zijn bekend geworden onder de meisjesnaam van moeder Hanna, die gescheiden was van haar man Gerrie Ruijmgaart. In 2004 maakt Ingeborg Beugel een IKON-documentaire over dit gezin dat aan de se Burgemeester Van Leeuwenlaan woonde, een buurt waar een oorlog woedde tussen families. Oorzaak: beleid voor kansarme mensen, door ze, kort door de bocht, in een getto te stoppen. De docu Familietrots was het begin van de tv-carrière van de Tokkies. SBS maakte een realitysoap over ze, er dook merchandise op, en de De Pers digitaal nieuw seizoen. Iedereen die de serie tot nu toe heeft gemist, kan dankzij internet de schade inhalen. Alle seizoenen zijn goed te downloaden. Het is het meer dan waard om straks echt van de nieuwe afleveringen te kunnen genieten. Heeft Obama het niet voor niks geregeld. JorienBeukers naam Tokkie kwam in Van Dale: een asociaal. Wij kunnen alle afleveringen van Familietrots en De Tokkies online terugkijken. En de Tokkies zelf? Die wonen in Almere en zitten in de schuldsanering. Want contracten afsluiten, daar zijn ze niet zo goed in. Pamela Wilhelmus Twitter Volg De Pers op Twitter: twitter.com/de_pers Facebook Word vriend van De Pers: facebook.com/depers Hyves Krabbel De Pers: dagbladdepers.hyves.nl PressReader Lees de krant met de app PressReader VideoVolt Herbert Blankesteijn Elke dag de beste video s van het web Schuldig aan de financiële ramp WK luchtgitaar spelen #Muziek De deelnemers aan het WK luchtgitaar in Finland doen elk jaar minder moeite om écht een denkbeeldige gitaar vast te houden. Hun linkerhand wijst plichtmatig naar links, verder doen ze maar wat. De nummer drie van dit jaar, Veronica Mullerova, doet radslagen tijdens haar act. Speel je nu luchtgitaar of doe je maar alsof? #Crisis De uitstekende documentaireserie Meltdown doet gedetailleerd verslag van de kredietcrisis met veel aandacht voor de betrokken personen. Niet alleen the usual suspects als Alan Greenspan, Hank Paulson en Gordon Brown, ook minder bekende spelers, zoals de voormalige IJslandse premier David Oddsson, die de visgronden verkwanselde en banken aan zijn vrienden verkocht. En Angelo Mozilo, de vriend van de armen, die iedereen een hypotheek verkocht, ook als hij wist dat die nooit betaald kon worden. Geraint Anderson, een ex-hippie zonder financiële kennis, die een miljoen per jaar verdiende als handelaar. Het is een prima mix van wat we al weten met mooie anekdotes. Zoals Christine Lagarde, die vertelt dat ze Hank Paulson toevoegde: Er komt een tsunami op ons af en jij staat je af te vragen welke kleur zwembroek je moet aantrekken. De persoonlijke verhalen maken het programma spannend en alles wordt door Al-Jazeera prachtig in beeld gebracht dáár speelt geld nog steeds geen rol. Vier maal drie kwartier, waarvan de helft nu online staat. Het eerste deel gaat over wat voorafging aan de val van Lehman Brothers. Deel twee over De baby die dood moest #Animatie Magere Hein heeft een moeilijke dag. De eerste klus, een bejaarde man, is een makkie. De oude baas krijgt een hartaanval zodra hij de Dood in de ogen kijkt. De volgende klant is een baby. Die is allesbehalve bang en niet zomaar dood te krijgen. Een hele film van zes minuten is de man met de zeis er zoet mee. de kredietcrisis, de instorting van de beurzen en bail-outs. Het slot stelt de vraag: wie bereidt zich voor op de volgende crisis? Het zou mooi zijn als het antwoord luidde: Al-Jazeera, ze werken aan een serie over de eurocrisis. 01: : : :10.43 Als je robot sleets wordt #Drama Robot Bart is alleen thuis en niet alles gaat even goed. Zo wordt de hond des huizes door zijn toedoen tot gehakt vermalen in de grasmaaier. Dan doet hij in de kelder een schokkende ontdekking, en even later brengt de postbode een geheimzinnig pakket. Als zijn eigenaar thuiskomt, is Bart zijn emoties niet meer de baas. Bekijk de video s op depers.nl/videovolt Nieuws gemist? Volg het laatste nieuws op 2 dvd-box! depers.nl/webwinkel categorie / dvd s en games De Molukken Deze dvd-box over de Molukse gemeenschap in Nederland bevat boeiende beelden uit de omroeparchieven van Beeld en Geluid. U ziet hoe opeenvolgende generaties van Molukkers in Nederland zijn omgegaan met hun cultuur en idealen. Maar ook hoe ze hun plek gevonden hebben in de Nederlandse samenleving met behoud van de eigen identiteit. Ook bij de derde generatie is de band met de Molukken nog steeds sterk aanwezig. Een indrukwekkende documentaire die een divers beeld geeft van de Molukse gemeenschap in Nederland. Speelduur 6 uur, Nederlands en Maleis gesproken. Meer info in de webwinkel. Adviesprijs 19,95 Lezersprijs 14,95* * Exclusief verzendkosten. BON DE MOLUKKEN Hierbij bestel ik x DE MOLUKKEN 14,95* per set * exclusief verzendkosten van 2,95. Levertijd met bon 10 werkdagen. Levertijd webwinkel 5 werkdagen. Klantenservice: ( 0,45 p.g.) Het is helaas niet mogelijk uw bestelling telefonisch of per mail door te geven. VOORLETTERS VOORNAAM NAAM M V ADRES HUISNUMMER POSTCODE PLAATS TELEFOON GEBOORTEDATUM Hierbij machtig ik Buckaroo Payment Service om i.o.v. Wegener NieuwsMedia BV eenmalig het verschuldigde bedrag af te schrijven. BANK-/GIROREKENING HANDTEKENING Stuur de volledig, in blokletters ingevulde, bon in een envelop naar Webwinkel, o.v.v. DE MOLUKKEN, Postbus 1090, 5004 BB Tilburg. De Pers gaat zorgvuldig om met persoonsgegevens. Op alle informatie die u aan ons verstrekt is de Wet Bescherming Persoonsgegevens van toepassing. In het colofon van de krant en op treft u nadere informatie aan.

20 Unieke kans! Stunt Rioja Reserva Bekroonde wijn uit topjaar 2006 We hebben nu een aanbieding voor u op de kop kunnen tikken die nauwelijks valt te geloven: de met zilver bekroonde Rioja Reserva van Señorio de Prayla! Tijdens de 15e Berlin Wine Trohpy 2011 won deze wijn de zilveren medaille. De Berlin Wine Trophy is een van de meest prestigieuze onderscheidingen in Europa. Deze schitterende topwijn mogen wij u aanbieden voor een zeldzaam lage prijs. Señorio de Prayla - Rioja Reserva 2006 Deze met zilver bekroonde fluwelig zachte wijn is uiterst verfijnd met veel fruitige nuances, aangevuld met fraaie houtnuances en een lichte spicy toets. Maar liefst 24 maanden lagering op eikenhout. Een wijn van grote klasse! De wijn is perfect in balans met een lange aangename afdronk. Gemaakt van Tempranillo (85%) en Garnacha (15%). Adviesprijs 11,95 Lezersprijs 6,95 Betalen en bezorging De levertijd bij bestelling met de onderstaande bon is 10 werkdagen.levertijd bij bestelling via onze webwinkel is 5 werkdagen. Vanaf vier dozen betaalt u geen verzendkosten. Bij minder dan vier dozen draagt u 5,95 bij. Bij vragen over uw bestelling kunt u bellen met de Klantenservice op telefoonummer: ( 0,45 per gesprek). Het is helaas niet mogelijk uw bestelling telefonisch of per door te geven. Bon Señorio de Prayla - Rioja Reserva 2006 Hierbij bestel ik: (aantal) x dozen (6 flessen) Señorio de Prayla - Rioja Reserva 2006 à 6,95 per fles. VOORLETTERS VOORNAAM NAAM M V ADRES HUISNUMMER POSTCODE PLAATS TELEFOON GEBOORTEDATUM Hierbij machtig ik Buckaroo Payment Service om i.o.v. Wegener NieuwsMedia BV eenmalig het verschuldigde bedrag af te schrijven. BANK-/GIROREKENING HANDTEKENING Stuur de volledig in blokletters ingevulde bon in een envelop naar Webwinkel, ovv Wijnen, Postbus 1090, 5004 BB Tilburg. depers.nl/webwinkel categorie wijnen De Pers gaat zorgvuldig om met persoonsgegevens. Op alle informatie die u aan ons verstrekt is de Wet Bescherming Persoonsgegevens van toepassing. In het colofon van de krant en op treft u nadere informatie aan. UNIEK AANBOD Uw woning verkopen via Dagblad De Pers voor 99,- Staat uw woning te koop en wilt u extra kijkers trekken? Adverteer dan in Dagblad De Pers. Voor slechts e 99,- inclusief BTW brengt u uw woning in kleur onder de aandacht van duizenden potentiële kopers. U kunt uw woning in Dagblad De Pers voordelig onder de aandacht brengen bij * lezers per dag. U kunt uw woning op een groot formaat (zie het voorbeeld hieronder) bij al onze lezers presenteren. Daar moet die koper van uw woning toch tussen zitten! 99,- inclusief BTW Bij het plaatsen van de advertentie heeft u de keuze uit 4 edities: Editie Noord-Holland (inclusief ): Bereik: lezers per dag Editie De Haag en omgeving: Bereik: lezers per dag Editie Rotterdam en omgeving: Bereik: lezers per dag e 99,- per plaatsing e 99,- per plaatsing e 99,- per plaatsing Editie Midden-Nederland (inclusief Utrecht/Amersfoort): e 99,- per plaatsing Bereik: lezers per dag Totale oplage Dagblad De Pers: Bereik: lezers per dag U kunt uw advertentie aanleveren via: De digitale foto dient minimaal 200 dpi te zijn en mag niet groter zijn dan 2 Mb. e 325,- per plaatsing Voor meer informatie kunt u bellen naar: De editie - Ieke van Hees (030) De editie Midden-Nederland (Utrecht) - René den Uijl (030) De edities Rotterdam en Den Haag - Sylvia Alonso (070) of Margot Wijnen (070) VOORBEELD Woudenberg Schoutstraat 9 Fraai gelegen vrijstaande bungalow met garage in het centrum van Woudenberg met twee slaapkamers en badkamer op de begane grond. Royale eerste etage met diverse mogelijkheden tot realiseren van slaapkamers. VOORBEELD Vraagprijs: ,- kk Tel.: * bron: NOM 2010-I / 2010-II Maak gebruik van deze bijzondere aanbieding en breng uw makelaar van deze actie op de hoogte. Verkoopt u uw woning zonder makelaar? Ook dan kunt u van deze actie gebruik maken.