Een slimme en slanke Veiligheidsregio

Transcriptie

1 MAGAZINE VAN FACILICOM SERVICES GROUP JAARGANG 4, NUMMER Een slimme en slanke Veiligheidsregio Van duurzaam gebouw naar duurzaam gebruik Beeldverhaal Brede School Joure-Zuid Prof. dr. Ton Wilthagen over de flexwet Wensdenken en illusoire politiek

2 VOORWOORD! Vooruit denken Opmerkelijk: waar ministeries bezig zijn met het inbesteden van sommige single services, besluiten bedrijven en organisaties juist om nog veel verder te gaan in integraal uitbesteden. Neem de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord, nota bene een overheidsorganisatie. Daar is Facilicom ingezet voor het monitoren en afhandelen van de vragen, wensen en meldingen van werkelijk alle ondersteunende diensten, ook ICT, en zelfs HRM-activiteiten. Deze case geeft goed aan dat we als facilitair bedrijf niet moeten denken vanuit dienstaanbod, maar vanuit klantbehoefte. Dat leidt ook steeds vaker tot onvermoede samenwerkingsverbanden. Zo zetten we nu op verzoek van VIVAT Verzekeringen (REAAL, Zwitserleven), een integrale samenwerking op tussen Trigion, SparQ, Sodexo en ISS, de andere facilitaire leveranciers bij deze verzekeraar. Dat is even wennen, maar zo gek is het natuurlijk niet: we hebben immers allemaal tot doel VIVAT zo goed mogelijk te ondersteunen. Door samen te werken kunnen we elkaar als leveranciers helpen en versterken. Het mes snijdt daarbij overigens aan twee kanten: want hiermee wordt natuurlijk ook de klantloyaliteit bevorderd. Ook bij het wereldwijd opererende data-opslagbedrijf EMC werken we samen met concurrenten, maar dan op internationaal niveau. Facilicom is bij EMC verantwoordelijk voor het facilitair management in Nederland, België, Luxemburg, Zwitserland en Oostenrijk. We zijn er bijzonder goed in geslaagd de dienstverlening in die vijf landen hetzelfde hoge niveau en dezelfde uitstraling te geven. En delen daarbij best practices met andere facilitaire leveranciers van EMC als FMS, Vinci en WISAG. Ook hier gaat het dus om het denken vanuit de processen en de behoeften van de klant, om zo tot een optimale dienstverlening te komen, letterlijk over alle grenzen heen. We zijn ook bezig de interne organisatie aan te passen aan deze manier van werken en denken. Misschien wel de grootste beweging wordt gemaakt bij Breijer Bouw en Installatie, dat zich transformeert van bouwbedrijf tot een dienstverlener die zijn geld niet langer verdient in de bouw, maar zoekt naar oplossingen die op de lange termijn het gunstigst zijn. Een duurzaam gebouw is prettig, maar de klant is pas echt geholpen met een duurzaam gebruik van dat pand. In de exploitatiefase kan de klant immers dertig jaar lang geld verdienen. Facilicom kan dat als geen ander realiseren, zeker nu Breijer en Facilicom Facility Solutions steeds verder samenwerken om tot een naadloos integraal aanbod te komen voor die lange termijn. Zo ver vooruit denken kunnen we misschien wel bestempelen als de optimale vorm van klantgericht denken.! Hans Gennissen, president-directeur Facilicom Services Group Facilitair!

3 MAGAZINE VAN FACILICOM SERVICES GROUP JAARGANG 4, NUMMER In dit nummer Een slimme en slanke Veiligheidsregio Van duurzaam gebouw naar duurzaam gebruik Cover Beeldverhaal Brede School Joure-Zuid Prof. dr. Ton Wilthagen over de flexwet Wensdenken en illusoire politiek De Brede School Joure-Zuid is een PPS-project, maar is natuurlijk vooral basisschool, kinderdagverblijf, BSO, peuterspeelzaal, wijkcentrum en centrum voor kunstzinnige vorming. Een beeldverhaal. 22 Een slimme en slanke Veiligheidsregio 04 De Veiligheidsregio Noord-Holland Noord is onlangs in omvang vijf keer zo groot geworden. Maarten-Paul van Duuren van ContractLAB ontwierp een innovatief model voor een slimme en slanke inrichting van de organisatie. Facilicom is nu managing agent voor de complete bedrijfsvoering. 04 Een slimme en slanke Veiligheidsregio 08 Van duurzaam gebouw naar duurzaam gebruik 17 FastForward! Wilde ideeën, mooie plannen en concrete initiatieven die de toekomst dichterbij brengen 18 Prof. dr. Ton Wilthagen over de flexwet: Wensdenken en illusoire politiek 21 Een nieuw ontwerp voor flexibel en zeker werk 22 Beeldverhaal! Brede School Joure-Zuid 24 Een uniforme dienstverlening van hoog niveau in de hele EMEA 29 Column! Geert van de Laar Slim werken 30 WhatsUpp! Leuke gadgets, handige apps en meer 32 Integrale dienstverlening voor het CBS 35 Co-makership 40 Even lunchen, zo gepiept 42 Verantwoord! Leren renoveren 44 Updates, downloads, links en meer Bouwen met het oog op de exploitatie 08 Nederland bouwt tegenwoordig al erg duurzaam. En het energieverbruik is al fors teruggedrongen. In de exploitatie zijn wél nog hele werelden te winnen. Over het nieuwe denken bij Breijer. Wensdenken en illusoire politiek Prof. dr. Ton Wilthagen over de flexwet: Een gevaarlijk experiment. 18 Colofon Facilitair! is het magazine van Facilicom Services Group. Facilitair! verschijnt twee keer per jaar en wordt verspreid onder opdrachtgevers, relaties, studenten en andere geïnteresseerden. Facilitair! is ook op internet te vinden: nl. Abonnementen zijn gratis en kunnen per mail worden aangevraagd o.v.v. alle adresgegevens, functie en bedrijf via facilitair@facilicom.nl. Facilicom moedigt de discussie aan over de onderwerpen in Facilitair! Het delen van artikelen (met bronvermelding) is toegestaan. Ook tips en reacties zijn welkom. Kijk op De dienstverlening in de hele EMEA uniform 24 EMC streeft naar een een uniforme facilitaire dienstverlening op hoog niveau in de hele EMEA. Facilicom geeft het goede voorbeeld. Dat lukt zo goed dat EMC er een EuroFM Award voor ontving. Co-makership met Yarden, UWV, Careyn en VIVAT 35 Van leveranciers naar partners naar co-makers. Facilitair! gaat een jaar lang vier cases volgen met Yarden, UWV, Careyn en VIVAT. Eindredactie: Geert van de Laar, Babette Sarlet en Frank Bokern Teksten: Frank Bokern, Weergaloos met Woorden, Bussum Ontwerp en lay-out: John Roobol, Facilicom Services Group Fotografie: Bart Nijs Fotografie, Shutterstock Adres: Redactie Facilitair!, Postbus 144, 3100 AC Schiedam Telefoon: (010) , Facilitair@facilicom.nl Meer informatie over Facilicom is te vinden op Facilitair! 03

4 De vier facilitair-coördinatoren van FFS. V.l.n.r.: Tamara Boendermaker, Bart Pankras, Mark Röpke en Jeroen van Kampen Facilitair!

5 De Veiligheidsregio Noord-Holland Noord is onlangs in omvang vijf keer zo groot geworden. De overhead zomaar laten meegroeien, zou de organisatie veel te log hebben gemaakt. Consultant en interim-manager Maarten-Paul van Duuren van ContractLAB ontwierp een innovatief model voor de inrichting van de organisatie. Facilicom werd ingeschakeld als managing agent. Niet alleen voor de facilitaire dienstverlening, maar voor de complete bedrijfsvoering. Een slimme en slanke Veiligheidsregio De Veiligheidsregio Noord-Holland Noord is verantwoordelijk voor de meldkamer voor alle hulpdiensten in het gebied van Castricum tot De Cocksdorp (Texel). Zet eigen ambulances in of coördineert de inzet van de ambulances van partner Connexxion. Is met de GHOR (de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) verantwoordelijk voor de coördinatie en inzet van geneeskundige diensten bij rampen en grote incidenten. Legt met het team Risico- en Crisisbeheersing de verbindingen tussen hulpdiensten, overheden en andere organisaties die een rol spelen bij de bestrijding van rampen. Is met het Veiligheidshuis de spil bij de gezamenlijke aanpak van probleemgezinnen, criminaliteit en ernstige overlast in de regio. En sinds 1 januari van dit jaar is de organisatie ook nog eens het thuis van de negentien brandweerkorpsen in het werkgebied. Van 180 naar medewerkers Met de komst van de brandweer nam het aantal vaste medewerkers van de Veiligheidsregio in één klap toe van 180 naar 600. Daarnaast zijn er brandweervrijwilligers meegekomen die ook moeten worden gekeurd, gekleed en van de juiste uitrusting worden voorzien, die recht hebben op een vergoeding voor hun inzet, die opleidingen en trainingen volgen en moeten worden ingeroosterd voor oefeningen. De korpsen hebben bovendien 63 panden meegenomen die onderhoud en facilitaire zorg behoeven, en een slordige 30 miljoen euro aan materieel dat voortdurend onderhouden, gecontroleerd, aangevuld en vernieuwd moet worden. De uitbreiding zou dus voor een enorme toename van werk gaan zorgen. Bestuur en directie van de Veiligheidsregio wilden echter niet dat de overhead zomaar zou meegroeien. Daarom werd consultant Maarten-Paul van Duuren ingeschakeld. Hij moest een antwoord geven op de vraag hoe de bedrijfsvoering van de sterk gegroeide organisatie er in 2015 uit moest zien. Slim en slank Jos Stierhout van de Veiligheidsregio was ongeduldig en ambitieus. Hij zei tegen Maarten-Paul van Duuren: Doe maar meteen het beste voorstel. De algemeen directeur was op zoek naar innovatieve oplossingen en wilde dat zijn organisatie in prijs en kwaliteit tot de beste vijf van de 25 veiligheidsregio s zou gaan behoren. Maarten-Paul van Duuren schreef een plan van twintig pagina s, en bracht dat later terug tot een aantal kernwaarden, die uiteindelijk ook de doelstellingen van de operatie zijn geworden. De belangrijkste kernwaarde is dat we een slimme en slanke organisatie willen. Geen groot log hoofdkantoor, maar een organisatie die dicht bij de managers in het veld staat, want daar gebeurt het, dus daar moeten we zijn. Dat heeft zijn invloed gehad op het inrichtings model. En het was al snel duidelijk dat het een organisatie moest worden die vooral regie voert, er moesten dan ook zoveel mogelijk operationele zaken worden uitbesteed. 8 Alleen in grote steden bestaat de brandweer vooral uit beroepskrachten. In de regio steunt de brandweer sterk op vrijwilligers Facilitair! 05

6 MAARTEN-PAUL VAN DUUREN: IK GELOOF NIET IN EEN CONTRACT VAN TWEE JAAR PLUS TWEE, PLUS TWEE. DIT IS EEN CONTRACT WAAR DE LEVERANCIER IN MOET INVESTEREN Van de ongeveer brandweerlieden in Nederland is zo n 80 procent vrijwilliger. In de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord is dat niet anders. De Veiligheidsregio koestert de vrijwilligers, ook omdat ze zijn geworteld in de dorpen en daarmee de brug zijn naar deze gemeenschappen. Zelfredzaamheid Met het plan is in feite de complete bedrijfsvoering opnieuw gedefinieerd en gerationaliseerd. Alle taken die ondersteunend zijn aan het primaire proces vallen onder de bedrijfsvoering. En ze zijn helemaal ingericht op het zo goed mogelijk ondersteunen van de mensen in de uitvoering. HRM, kwaliteit, informatie en communicatie, financiën, facilitaire dienstverlening en ICT: het zijn geen aparte afdelingen meer met managers aan het hoofd, maar werken allemaal samen in één expertisecentrum. De uitvoerende medewerkers hoeven niet meer te gaan winkelen bij de verschillende afdelingen, maar kunnen voor nagenoeg alle diensten bellen met het Bedrijfsvoering Service Punt of terecht bij het Bedrijfsvoeringsontmoetingsplein op intranet, waar ze veel zelf kunnen regelen. Maarten-Paul van Duuren: Je moet dit soort taken niet willen overnemen van de medewerker. Dat gebeurt te vaak in Nederland. Daarmee verlam je organisaties. Een van de kerncompetenties bij de Veiligheidsregio is zelfredzaamheid. En een manager die zelfredzaam moet zijn, moet zelf zaken kunnen regelen voor zijn team. Zelfs HRM-meldingen Het Bedrijfsvoering Service Punt (BSP) en het Bedrijfsvoeringsontmoetingsplein (BOP) vallen onder verantwoordelijkheid van Facilicom. Het bedrijf is na een tender ingeschakeld als managing agent. De mensen van Facilicom monitoren alle binnenkomende wensen, klachten en meldingen en zorgen voor een juiste afhandeling. Bij andere organisaties kunnen medewerkers bij zo n centraal punt meestal alleen terecht met KWIS-meldingen (klachten, wensen, informatie en storingen) op facilitair gebied. Het BSP en het BOP van de Veiligheidsregio zijn echter het centrale punt voor álle ondersteunende diensten, ook ICT en HRM. Het BSP monitort en verwerkt zelfs alle instroom en uitstroom van personeel. Een teammanager kan onder meer nieuwe medewerkers aanmelden. Dat is namelijk geen HR-activiteit, het is een uitsluitend administratief proces, en daar zit niet de toegevoegde waarde van HRM. Natuurlijk kijkt een HRM-medewerker of de inschaling goed is en ook of verder alles klopt, maar de feitelijke afhandeling ligt bij het BSP. Click, Call, Face Het administratieve proces is dus uit de afdeling HRM gelicht en naar voren gehaald. Dat niet alleen: daar wordt het bovendien gekoppeld aan andere administratieve processen. De nieuwe medewerker krijgt automatisch een account bij de kledingleverancier. Het systeem bestelt de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen. De laptop of de smartphone die hij nodig heeft, wordt geregeld. Ook kijkt het systeem of hij aanvullende opleidingen nodig heeft. De Veiligheidsregio richt dus niet alleen zijn organisatie opnieuw in, maar maakt meteen een enorme slag in de automatisering. Maarten-Paul van Duuren: Dat is een belangrijk onderdeel van het nieuwe organisatiemodel. We hanteren het Click, Call, Face-principe. We verwachten 80 procent van Facilitair!

7 alle bedrijfsvoeringsvragen met een click te kunnen afhandelen bij het BOP. Voor complexere vragen, naar schatting 15 procent van het totaal, kunnen ze met een call terecht bij het BSP. We denken dat alleen voor de laatste 5 procent een face-moment nodig is, direct contact met de mensen van het expertisecentrum. Klantdenken cruciaal De 80 procent clicks en de 15 procent calls worden gemonitord of zelfs afgehandeld door BSP. En dat centrale punt, waar dus in totaal 95 procent van alle meldingen binnenkomt, wordt beheerd door Facilicom, een externe partij. Dat is bewust. Wij denken dat een partij als Facilicom beter is in het klantcontact, sneller kan werken en effectiever kan werken. We zochten overigens geen facilitaire dienstverlener, maar een bedrijfsvoeringspartner. We zijn echter wel gaan zoeken in de facilitaire hoek omdat daar de professionaliteit en klantgerichtheid het verst zijn in hun ontwikkeling. Dat vind je niet bij organisaties die HRM-taken of IT op zich nemen. Het klantportaal, en daarmee het klantdenken, is cruciaal voor het slagen van het model dat we hier invoeren. Ik heb dus een groot belang bij een goed klantsysteem en bij een partner die erg goed het klantproces monitort. Dan kan ik hem zelf wel leren hoe HRM en IT werken, dat is toch overal anders. Het op een klantgerichte manier gaan werken is een proces dat vaak jaren vergt. Dan ga ik liever in zee met een bedrijf dat dat al in zich heeft. Geweldig dat Facilicom dit vertrouwen krijgt Jeroen Hofmeester, bij Facilicom verantwoordelijk voor dit contract: Het is heel bijzonder dat dit contract zo veelomvattend is. Maar het is zeker zo bijzonder dat we als Facilicom op alle drie de niveaus zo zijn geïncorporeerd in de organisatie. De Veiligheidsregio spreekt van partnership, maar dit gaat in mijn ogen nog een stapje verder: het is echt een gezamenlijk traject, de Veiligheidsregio en Facilicom staan zij aan zij. Het is geweldig dat we dit vertrouwen krijgen. En het is natuurlijk helemaal fantastisch dat we alle verwachtingen inlossen, het contract is namelijk een groot succes. De business unit manager Multiservice en Maincontracting wil nog niet spreken van een trend. Al is het zeker zo dat bedrijven steeds verder gaan in uitbesteden. Maar het smaakt wel naar meer. De Veiligheidsregio is blij, mijn mensen zijn blij, dus doe mij nog maar zo n contract. Continu verbeteren Samen met het hoofd Inkoop heeft Maarten-Paul van Duuren eerst een marktverkenning gedaan van vier maanden. Daarmee hebben we de vraag helder gekregen. We hebben ook bijzonder weinig aanvullende vragen gekregen op het aanbestedingsstuk. Bij de Europese aanbesteding die de Veiligheidsregio vervolgens uitschreef, telde kwaliteit voor 80 procent mee. Facilicom heeft heel goed de vraag achter de vraag beantwoord en scoorde ook goed in het beschrijven hoe ze denken het proces hier continu te verbeteren, want dat zoeken we. Hij heeft gekozen voor een langetermijnrelatie, vervat in een bijzonder contract. Ik geloof niet in een contract van twee jaar plus twee, plus twee. Dit is een contract waar de leverancier in moet investeren. Als de eerste garantie maar twee jaar is, wordt het risico te groot. We hebben een contract van zes jaar min een, min een. Als er niet goed wordt gepresteerd, gaat er een jaar af. Is de prestatie nog slechter, dan gaat er nog een jaar af. Doorgroeimodel Het mag duidelijk zijn dat Facilicom hier niet als leverancier wordt gezien, maar als partner. De managing agent is geen losse entiteit, maar is geïncorporeerd in het eigen functiehuis. Op elk niveau: strategisch, tactisch en operationeel. De managing agent van Facilicom maakt onderdeel uit van het expertisecentrum en is voor de organisatie het aanspreekpunt en de expert op het gebied van logistiek en facilitair. In de vier deelregio s kunnen de vestigingsmanagers terugvallen op de lokaal facilitair coördinator van Facilicom. Op operationeel niveau is Facilicom vertegenwoordigd met huismeesters in de vier regio s en de mensen van het BSP. We willen steeds meer onderdelen bij Facilicom onderbrengen. Zo denk ik er bijvoorbeeld over om het systeembeheer onder verantwoordelijkheid van Facilicom te plaatsen. Het aantal leveranciers, nu nog 800, mag bovendien wel wat minder. Het is aan Facilicom om daarin te adviseren. Het is een doorgroeimodel waarin we continu willen verbeteren en steeds meer willen toegroeien naar alleen regie. En de scope is niet alleen facilitair, het gaat veel verder: de scope is bedrijfsvoering. Daarmee zijn we misschien wel het eerste bedrijf in Nederland. We zijn in ieder geval de eerste overheidsorganisatie die het zo doet.! De organisatie wil de vrijwilligers goed ondersteunen in hun zelfredzaamheid. Daar ligt ook een belangrijke taak voor Facilicom Facilitair! 07

8 Artikelen over duurzaam bouwen en renoveren buitelen over elkaar heen. Maar Nederland bouwt tegenwoordig al erg duurzaam. En het energieverbruik is al fors teruggedrongen. Bovendien maken bouw en energieverbruik maar een relatief klein deel uit van de totale kosten van een pand. Veruit de grootste kostenpost vormt de exploitatie. Daar zijn nog hele werelden te winnen. Van duurzaam gebouw naar duurzaam gebruik Facilitair!

9 Facilitair! 09

10 Het beroemde Van Nelle-pand had zomaar het nieuwe hoofdkantoor kunnen worden van Facilicom. Dit iconische gebouw van Brinkman & Van der Vlugt had in die tijd, net na de eeuwwende, voldoende vierkante meters leeg om te voldoen aan de behoefte van Facilicom. Maar het uit 1925 stammende pand heeft, terecht, de monumentenstatus en was daarom niet of nauwelijks aan te passen. Dat terwijl Facilicom, na 25 jaar toe aan een nieuw en groter pand, zijn eigen icoon wilde realiseren: een kantoor dat meteen een showcase zou worden van wat er zoal mogelijk is op het gebied van facilitair management, duurzaam ondernemen, integraal bouwen, het toepassen van slimme technische oplossingen en, last but not least, bouwen met het oog op de exploitatie. Dat kon wél aan de Karel Doormanweg in Schiedam, in een kantoortoren die overigens in ruwbouw al klaar was. Toch wist Facilicom hier met een integrale aanpak en met de inzet van vrijwel alle eigen bedrijven een enorme winst te behalen: de exploitatiekosten zijn maar liefst 25 procent lager dan bij vergelijkbare panden. Slimmer werken De hele wordingsgeschiedenis van het hoofdkantoor is vastgelegd in het boek Het facilitaire kantoorgebouw, The Case van Paul Janssen. De auteur was in die tijd marketingdirecteur van Facilicom en aanjager van het project. Daarmee stond hij ook aan de basis van het nieuwe denken bij Breijer Bouw & Installatie. Piet Terlouw, hoofd Bedrijfsbureau bij Breijer: Hij heeft ons uitgedaagd om slimmer te gaan werken. We zijn samen met de andere divisies van Facilicom om tafel gaan zitten en hebben daar geleerd om omgekeerd te denken. In het verleden waren we gefocust op het besparen van een paar euro op de bouw. Dan resulteerde vaak in een pand dat heel kostbaar was in de exploitatie. Maar je moet ook naar de langere termijn kijken. Daar zijn we tien jaar geleden al heel goed in geslaagd bij ons eigen hoofdkantoor. Dat blijkt ook uit de benchmark met het pand ernaast, een tweelingpand waar geen rekening is gehouden met de exploitatie. A-label is standaard Het pand aan de Karel Doormanweg is bijzonder energiezuinig. Goede isolatie, H++ glas en warmtekoudeopslag drukken de verwarmingskosten en zorgen ervoor dat het er in de zomer tegen lage kosten comfortabel is. Het pand behaalde destijds als eerste private kantoorgebouw in Nederland het EPA A++ label. Peter van den Hoogen, business unit directeur Projecten bij Breijer: Energieverbruik terugdringen is aardig, maar energie maakt maar een klein deel uit van de exploitatie. De bouw en de techniek zijn veel te veel gefocust op het naar een A-label brengen of energieneutraal maken van een gebouw. Piet Terlouw: Vrijwel alle panden die nu worden gebouwd of gerenoveerd krijgen een goed label. Dat is inmiddels wel een beetje de standaard. Ze krijgen allemaal een goed isolerend dak, goede gevels en vloeren, een energiezuinige installatie, en zuinige lampen met een lichtregeling met aanwezigheidssensoren. Zelfs warmtekoudeopslag is inmiddels redelijk standaard. Innovaties zullen altijd blijven komen, maar ik denk dat we met duurzaam bouwen inmiddels al heel ver zijn. ANP COPYRIGHT ANITA PANTUS De Van Nelle-fabriek had zomaar het hoofdkantoor van Facilicom kunnen worden Focus is te kort Peter van den Hoogen: Het onderwerp moet niet duurzaam bouwen zijn, maar duurzaam gebruik. In de maatschappij gaat het steeds vaker niet meer om het bezit, maar om het gebruik. In onze sector gaat niet meer om het gebouw zelf, maar om de gebruikswaarde van het gebouw. Natuurlijk moet dat gebouw duurzaam en energiezuinig zijn, maar dat maakt maar een klein onderdeel uit van de totale gebruikswaarde. Piet Terlouw: Gebruikers kijken weliswaar erg naar de kosten, maar ze Facilitair!

11 Het Facilicom-hoofdkantoor in Schiedam kijken naar de verkeerde kosten. Ze houden geen rekening met de lange termijn. De focus is te kort, ze kijken alleen maar naar de eerste investering, of naar de kosten over de eerste vijf jaar. Peter van den Hoogen: Beheer en exploitatie zijn soms wel het tienvoudige van de bouwkosten. Dus is het ontzettend belangrijk om bij elke investering na te denken of die wel aansluit bij het gebruik, dertig jaar lang. Piet Terlouw: Bijna overal zie je een harde scheiding tussen realisatie en exploitatie. Dat zijn bijna altijd twee verschillende budgetten waar twee verschillende mensen verantwoordelijk voor zijn. Wij brengen dat bij elkaar. Dat is ook terug te vinden in de terminologie. Ging het vroeger over turn key oplevering, nu gaat het om de beschikbaarstelling van huisvesting. Peter van de Hoogen: We positioneren ons dan ook steeds minder als bouwer en steeds meer als dienstverlener., integrale dienstverlener. Een andere kijk Ze gebruiken dezelfde expertise als vroeger, maar passen die kennis anders toe. Peter van den Hoogen: We werken steeds intensiever samen binnen Facilicom om tot de goede besluiten te komen. Als bouw- en onderhoudsbedrijf krijgen 8 HET IS ONTZETTEND BELANGRIJK OM BIJ ELKE INVESTERING NA TE DENKEN OF DIE WEL AANSLUIT BIJ HET GEBRUIK, DERTIG JAAR LANG Peter van den Hoogen en Piet Terlouw Maak kans op The Case Het boek Het facilitaire kantoorgebouw, The Case is integraal te lezen op de site van FMM. Facilicom heeft nog enkele gedrukte exemplaren op voorraad en geeft er vijf gratis weg aan lezers van Facilitair! Interesse? Stuur een mail naar thecase@facilitaironline.nl met daarin uw functie en uw adresgegevens. Bij meer dan vijf inzendingen wordt geloot. Lees het boek op Facilitair! 11

12 we nu vragen op ons bureau die we vroeger nooit kregen. We kijken nu dan ook met een andere blik naar hetzelfde vakgebied. Piet Terlouw: Vaak zit dat in de materialisatie. Vroeger zouden we een vloerbedekking hebben gekozen die vijf euro de vierkante meter goedkoper was. Nu kiezen we voor een vloerbedekking die duurder is, maar langer meegaat en minder onderhoud nodig heeft. Of we kiezen voor een duurdere wandverf die niet meer twee keer per jaar hoeft te worden schoongemaakt, maar nog maar één keer. Of helemaal niet meer. Peter van den Hoogen: Zo hebben we in overleg gekozen voor een wc-pot zonder rand. Die extra rand kost 1,9 seconde meer handeling bij het schoonmaken, zo is berekend. Dat lijkt niet veel, maar bij elkaar opgeteld, elke dag dertig jaar lang, is dat heel veel geld. Piet Terlouw: Vroeger verdienden we als bouwbedrijf ons geld in de realisatie. Als Facilicom verdienen we het geld in de exploitatie. Dat is uniek. Als je met verschillende partijen werkt, wil iedereen toch zijn geld verdienen. Dan zal de bouwer niet snel een investering doen zodat de exploitatie daar de vruchten van kan plukken. Wij doen dat wel. En daar profiteren we van. Iedereen weet zo langzamerhand wat het kost om een pand te bouwen. Dat is gewoon in een prijs per kuub uit te drukken. Ook opdrachtgevers weten dat. Daar win je het dus niet op. Je wint het tegenwoordig op de exploitatie.! Een slim belastingkantoor Niet alleen in het eigen hoofdkantoor is Facilicom uitermate slim te werk gegaan. Een ander goed voorbeeld is het Belastingkantoor in Doetinchem. Facilicom heeft dit PPS-project als single party gerealiseerd en kon dus ook hier de bouw optimaal afstemmen op de exploitatie. Het in 2012 opgeleverde pand is erg energiezuinig: bijstoken is pas nodig bij een buitentemperatuur van 5 C of lager dankzij goede isolatie, duurzame dakbedekking, het terugwinnen van de warmte van afblaaslucht en installaties, en warmtekoudeopslag. Lichten gaan pas aan als een ruimte wordt gebruikt, de verwarming gaat uit als een raam open gaat. Maar het hele pand is slim: de raamsensoren die de verwarming afschakelen, hebben buiten kantooruren een dubbelrol als melders voor de inbraakinstallatie. De kozijnen zijn zo gebouwd en geplaatst dat er geen lastige hoekjes zijn om schoon te maken. De plinten onder de ramen zijn extra breed, zodat de vloerbedekking niet bevuild raakt bij het ramen wassen. De kozijnen zijn aan de buitenkant van aluminium en dus onderhoudsvrij. Voor de vloer op de begane grond is grotendeels gekozen voor slijtvast en makkelijk te onderhouden natuursteen. Verder is de logistiek van het pand slim, is het restaurant multifunctioneel, zorgt techniek voor een efficiënte beveiliging en werken alle facilitaire diensten zeer efficiënt doordat ze geheel zijn geïntegreerd.! Lees op facilitaironline.nl het artikel Het beste wat Facilicom in zich heeft over dit PPS-project Facilitair!

13 B30: integraal bouwen werkt ook bij herbestemmen Integraal bouwen pakt ook bij herbestemmen verrassend goed uit. Dat bewijst B30. Dit meer dan 100 jaar oude pand van ministerie van Economische Zaken wordt omgevormd tot een denktank die straks een thuis biedt aan, onder meer, het Centraal Planbureau (CPB), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). De sloop die nodig was om B30 te transformeren is inmiddels afgerond, en de renovatie begonnen. Facilicom realiseert dit PPS-project als single party, en zal het pand ook dertig jaar lang exploiteren. Schotten tussen bouw en exploitatie zijn er dus niet: alle beslissingen worden genomen met het oog op de exploitatie. En dat gebeurde ook al in de aanbestedingsfase. Door toen al tot slimme oplossingen te komen, kon Facilicom een prijs bieden die maar liefst 12 procent onder richtprijs lag. Flexibel en slim Het gebouw is flexibel en slim gemaakt. De vergaderkamers rond het auditorium kunnen individueel worden gebruikt, worden geschakeld, of bij het restaurant worden getrokken. Dankzij een interactief gebouwinformatiesysteem kunnen gebruikers snel en gemakkelijk zien waar werkplekken en vergaderplekken vrij zijn, waar zich collega s bevinden en welke evenementen er in het gebouw zijn. Ook kunnen ze eenvoudig met hun smartphone services bestellen of storingen melden. Bezoekers met een Rijkspas kunnen zichzelf toegang verlenen. Investeringen vooraf Investeringen vooraf maken de exploitatie kostenefficiënter. De installaties zijn duurder, maar zuinig in energie én onderhoud. Reserveonderdelen worden direct bij de installatie ingekocht. Heel B30 krijgt led-lampen. De led-lampen hebben een retro-fitting, zodat er altijd lampen voor zijn te vinden en straks dus niet de hele armatuur hoeft te worden vervangen. De meeste ramen kunnen open: prettig voor de bewoners, maar het betekent ook dat de bewassing van binnenuit kan plaatsvinden. Er wordt extra geïnvesteerd in vast meubilair, zodat het geen vijftien jaar lang meegaat, maar dertig jaar. Nagedacht over lange termijn Bij elke beslissing is nagedacht over de lange termijn. Het stucwerk in de gevel moest elke vier jaar geschilderd worden, daarom is het vervangen door kleurechte betonelementen. De dakbedekking gaat de hele looptijd van het contract mee, dat maakt dure vervanging overbodig. De natuurstenen tegels zijn veel duurzamer maar weer niet te grof van oppervlak, zodat ze makkelijker zijn te onderhouden. De vloerbedekking is duurder, maar gaat veel langer mee. De toiletpotten hebben geen randje, dat scheelt vervuiling en dus schoonmaak. De vaatwassers krijgen waterontharders: zo is er minder zeep nodig en hoeven de machines minder vaak te worden onderhouden.! Lees het eerder verschenen artikel Van statig ministerie naar denktank op facilitaironline.nl en volg de vorderingen van B30 op Facilitair! 13

14 Monumenten maken de stad. Maar staan vaak leeg Monumentale steden scoren op tal van punten veel beter dan steden met veel of alleen maar nieuwbouw. Dat blijkt uit de Atlas voor Gemeenten, die dit jaar erfgoed als thema heeft. Oude steden met veel monumentale panden zijn in trek bij jonge en hoogopgeleide mensen met een hoog inkomen. Een zelfversterkend effect, want deze bewoners geven ook veel meer geld uit in winkels, in de horeca en aan cultuur. De best scorende steden zijn Amsterdam, Maastricht, Leiden, Dordrecht en Haarlem. Toch staat er zo n 2 miljoen vierkante meter monumenten leeg, blijkt uit een recent onderzoek van Ecorys in opdracht van het Nationaal Restauratiefonds. De overheid steunt initiatieven om die monumenten een nieuw leven te geven. Daar is inmiddels ook veel kennis over opgebouwd. Veel informatie over herbestemming van monumenten is te vinden op de site van het Nationaal Restauratiefonds en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Op is een compleet dossier te vinden over herbestemming. Het Nationaal Programma Herbestemming is in januari 2015 na vijf jaar afgesloten, maar de site is nog steeds in de lucht en bevat een schat aan informatie en links. Zo staan hier 215 herbestemingsprojecten beschreven. Onder de tab Kennisdossiers is veel informatie samengebracht, ook over duurzame herbestemming. De tab Bibliotheek leidt naar 237 boeken en andere publicaties over herbestemming, vaak pdf s die hier gratis zijn te downloaden.! Facilitair!

15 Zelfs mislukte gebouwen verdienen een tweede leven Het zijn jonge professionals. Ze buigen zich over de vraag waarom sommige gebouwen zijn mislukt, en wat er nodig is om ze alsnog te laten slagen. En hun clubhuis is digitaal en voor iedereen toegankelijk: De mensen achter het initiatief kijken overigens niet alleen naar architectuur, maar ook naar de stedenbouwkundige omstandigheden en andere omgevingsfactoren. Het gaat dus eigenlijk, zoals de mensen achter de site ook zelf zeggen, over urban failure. Het van oorsprong Amsterdamse collectief is inmiddels behoorlijk geïnternationaliseerd. De site, met een schat aan doorwrochte artikelen en foto-essays over mislukte projecten, trekt wekelijks bezoekers. De makers zetten zich overigens ook af tegen de vele architectuursites die kritiekloos de loftrompet steken over door architecten geproduceerde eye candy. Wij denken dat er vraag is naar meer holistische 360-graden observaties die ook de negatieve kanten van stadsontwikkeling en architectuur blootleggen, zodat er geleerd kan worden van vroegere en huidige mislukkingen.! Facilitair! 15

16 Weinig goede plannen voor transformaties of herbestemmingsopgaven De leegstand in Nederland bedraagt inmiddels 40 miljoen vierkante meter in alle categorieën. Maar de jury van de verkiezing van het beste gebouw van het jaar constateert dat er dit jaar weinig goede projecten zijn ingediend in de categorie transformaties of herbestemmingsopgaven. En noemt dat, terecht, verbazingwekkend. Misschien dat B30 de volgende keer een gooi kan doen naar een prijs in deze categorie. De verkiezing werd uitgeschreven door de Nederlandse Bond van Architecten (BNA). Het rapport van de (onafhankelijke) jury onder leiding van Wim Pijbes, hoofddirecteur van het Rijksmuseum, is ook verder zeer het lezen waard. Zo ziet de jury de geruchtmakende Markthal Rotterdam weliswaar als een spectaculaire ruimte maar is het oordeel verder nogal zuinigjes. Grote winnaar is het nieuwe Rotterdam CS, en dat dit station prijzen zou gaan winnen werd ook op deze plek al voorspeld. Opvallend zijn echter de superlatieven die de jury bezigt. Het station, ontworpen door Meyer van Schooten Architecten, Benthem Crouwel en West 8, is in elk opzicht een fantastisch gebouw. Het juryrapport spreekt lovend van de Grande Entrée die de stad zo lang ontbeerde, een spoorkathedraal en de mooiste: een moderne overstapmachine.! Facilitair!

17 fastforward! Wilde ideeën, mooie plannen en concrete initiatieven die de toekomst dichterbij brengen >> Auto s worden steeds meer computers. Tesla s Elon Musk noemt zijn Model S zelfs a very sophisticated computer on wheels. Dat blijkt: de Model S krijgt steeds meer mogelijkheden, simpelweg door het updaten van de software. Dat gaat automatisch, over the air, en het gaat ver: Musk belooft dat ook elke bestaande Model S straks na een simpele update op snelwegen zelf kan rijden >> Connnected cars moeten natuurlijk een omgeving hebben waarmee ze kunnen communiceren. Nederland, Duitsland en Oostenrijk zijn daarom begonnen met de aanleg van de eerste echte elektronische snelweg, gewoon een bestaande snelweg, maar dan met digitale capaciteiten. Het gaat om de route van Rotterdam via Frankfurt am Main naar Wenen. Deze Cooperative ITS Corridor moet al in 2016 klaar zijn. Communicatie tussen auto s en verkeersbakens vindt plaats via Wifi p, 3G en 4G >> Auto s moeten helemaal niet elektrisch worden, het is veel slimmer om elektriciteit om te zetten in (vloeibare) brandstof, dan kunnen we bestaande motoren en infrastructuur blijven gebruiken. Zo denken veel verkeersgoeroes, zo denkt ook Audi. Samen met de Duitse startup Sunfire heeft Audi een procedé gevonden om van water, CO 2 en (groene) elektriciteit synthetische diesel te maken. Geen luchtfietserij: de pilotfabriek produceert dagelijks al 160 liter van deze veel schonere brandstof, die ook evenveel kost als gewone diesel. Als er orders komen (Audi verkoopt zelf geen brandstof) hopen beide partijen de technologie te kunnen vercommercialiseren >> Ook een vorm van slim rijden: openbaar vervoer. Het Rotterdamse OV-bedrijf RET beschouwt de OV-chipkaart niet als een gegeven, maar koppelt vernieuwende ideeën aan de kaart. Zo maakte het OV-bedrijf als eerste reizen op rekening mogelijk. OV en met het RET is bovendien extra leuk doordat je OVMiles kunt sparen. Die zijn goed voor korting bij musea, filmtheaters en restaurants, om maar een paar voorbeelden te noemen. De OVMiles worden automatisch bijgeschreven op de OV-chipkaart. Inmiddels hebben RET-reizigers al meer dan 35 miljoen OVMiles gespaard >> In Estland al jaren realiteit: een volledig digitale overheid. Dat werkt. Het aantal ambtenaren kan met 20 procent terug, en alleen al met de digitale ID voor alle burgers bespaart de overheid elk jaar een bedrag even groot als 2 procent van het BNP. Bovendien is het land inmiddels een mekka voor hippe techbedrijven. Estland begint nu aan de volgende grote stap: het maken van een actuele back up van de complete overheidsadministratie in de cloud. Als straks boze buur Rusland het land binnenvalt, waarvoor wordt gevreesd, blijft de staat gewoon functioneren, maar dan via een server op een veilige plek. Dan is Estland het eerste land dat plaatsonafhankelijk werkt << Facilitair! 17

18 Prof. dr. Ton Wilthagen over de flexwet Wensdenken en illusoire politiek Facilitair!

19 Flexwerkers sneller laten doorstromen naar vaste contracten. Dat is wat minister Asscher wil bewerkstelligen met de Wet werk en zekerheid. Het omgekeerde lijkt te gebeuren, signaleert hoogleraar Ton Wilthagen. Hij spreekt van wensdenken en typeert de wet als een gevaarlijk experiment. Want als je de illusie koestert dat iedereen teruggaat naar een vast contract, doe je ook niks aan de modernisering van de sociale zekerheid. De Wet werk en zekerheid komt voort uit het Sociaal Akkoord dat kabinet en sociale partners in 2013 hebben gesloten. Dat was een pacificatiemoment, zegt Wilthagen. Het kabinet had de oppositie nodig in het parlement en die eiste een sociaal akkoord, de FNV was bezig met een reorganisatie, en de werkgevers wilden de FNV binnen de polder te houden. De pacificatie stond voorop, niet de inhoud, die was secundair. Zoals bijna iedere deskundige vreest de hoogleraar arbeidsrecht een averechts effect. De doelstelling is vast minder vast, en flex minder flex. Maar ik denk dat deze wet tot precies het tegenovergestelde zal leiden. Dat blijkt nu al: zelfs overheidsinstanties ontbinden de contracten met flexwerkers die per 1 juli in aanmerking zouden komen voor een vast contract. Het werd door velen al voorspeld in Ook de adviezen van Raad van State en CPB dat jaar waren op zijn zachtst gezegd kritisch van toon. En het bleek uit een enquête van TNS Nipo uit december 2013: slechts 4 procent van de ondervraagde werkgevers bleek bereid om flexwerkers in vaste dienst te nemen. Ton Wilthagen hoorde het ook van de arbeidsjuristen die hij laatst toesprak: deze wet gaat niet werken. De wet leidt juist tot nog minder zekerheid. In plaats van jaarcontracten komen er contracten van zeven maanden. Generalisaties Minister Asscher spreekt van doorgeschoten flexibilisering en heeft het over malafide werkgevers, schijnconstructies en ontduiking van de cao. Wilthagen: Malafiditeit komt zeker voor. Maar Asscher neemt dat in één zin mee als hij spreekt over flexibilisering. Dat is erg ongenuanceerd. Flex bestaat in Nederland vooral uit mensen met tijdelijke contracten. Dat is pas een probleem als mensen daardoor geen zekerheid hebben. Als ze daar een inkomen uit kunnen halen waarmee ze ook de huur kunnen betalen, dan is er op zich niks aan de hand. Asscher stoort zich vooral aan de onzekere positie van mensen met heel kleine nulurencontracten. Maar die groep is niet heel groot. Bovendien gaat het vaak om mensen die zo een tweede inkomen verdienen. Die willen helemaal niet méér werken en kunnen zelfs niet méér werken omdat ze andere verantwoordelijkheden hebben. Asscher maakt daar een generalisatie van. Hij doet alsof alle flexwerkers zo n nulurencontract hebben en in een onzekere situatie zitten. Erg naïef In Nederland heeft een op de drie werkenden geen vast loondienstcontract voor onbepaalde tijd. Dat is een redelijk groot aantal, dus wellicht dat Asscher daarop doelt als hij spreekt van een doorgeschoten flexibilisering. Maar deze ontwikkeling komt niet uit de lucht vallen. Sterker nog: in de tweede helft van de jaren 90 hebben kabinet, de uitzendsector en de sociale partners zelfs afgesproken om juist meer ruimte te bieden aan flexibele contracten. We hebben niks verboden en niks gemoderniseerd, en daar zijn kabinetten en bonden dus mede verantwoordelijk voor. Nederland heeft een open economie en die vraagt nu eenmaal om flexibiliteit. Dit model past ook bij de ontwikkelingen in de economische structuur en in de wijze waarop bedrijven en organisaties tegenwoordig produceren en diensten verlenen. Het is bovendien een globale ontwikkeling. Als Nederland daar niet in meegaat, zullen we grote economische problemen krijgen. Flexwerk is de manier om om te gaan met concurrentie en met allerlei onvoorspelbaarheden in de economie. Het is erg naïef om te denken dat je dat kunt terugdraaien. Dat is wensdenken en illusoire politiek. Gevaarlijk experiment Het gevolg van deze wet zal zijn dat jongeren in een nog onzekerder positie komen. Dan raken ze nog vaker in de situatie dat ze weg moeten hoewel ze goed 8 Met de Wet werk en zekerheid wil minister Asscher een betere balans creëren tussen flexwerk en vaste contracten. Flexwerkers hadden na drie jaar recht op een vaste baan. Per 1 juli wordt twee jaar. De pauze tussen twee contracten gaat van drie naar zes maanden Facilitair! 19

20 Alle werknemers, ook flexwerkers, hebben na een arbeidsovereenkomst van twee jaar of langer recht op een transitievergoeding. Op 1 januari gaat het tweede deel van de wet in. Belangrijk element daarin is de versoepeling van het ontslagrecht. presteren. Dat is natuurlijk erg frustrerend. En ongewenst. Mensen die goed functioneren en die productief, enthousiast en gemotiveerd zijn, moeten dan weg alleen omdat de houdbaarheidsdatum van het contract verloopt. Ik vind dat tragisch. De onzekerheid zal zelfs toenemen. In het FD noemde Wilthagen de wet onlangs een gevaarlijk experiment. Asscher wil eigenlijk iedereen terug in de cao. Hij komt met oude oplossingen voor nieuwe problemen. Dat is gevaarlijk, want als je de illusie koestert dat iedereen straks weer een vast contract heeft, hoef je ook niks te doen aan de modernisering van de sociale zekerheid. Dan gaan we dus nog steeds niet werken aan het normaliseren en versterken van het flexwerk en het inbrengen van moderne zekerheden. Scholing en ontwikkeling Hij pleit voor arbeidsvormneutrale voorzieningen. Het is erg vreemd dat de vorm waarin je werkt zo doorslaggevend is voor hoe je op de arbeidsmarkt functioneert. Als een sector wil innoveren en productief wil blijven, moet er geen onderscheid worden gemaakt naar contract. Hij voorziet een aantal verschuivingen op de arbeidsmarkt: zo gaan we van baanzekerheid naar werkzekerheid, van promotiemogelijkheden binnen het bedrijf naar netwerkmogelijkheden buiten het bedrijf, van een afname van scholing als een werknemer ouder wordt naar upskilling. In zo n arbeidsmarkt worden scholing en ontwikkeling de belangrijkste zekerheden. Daar moeten alle werkenden, dus niet alleen werknemers, de middelen en de faciliteiten voor krijgen. Iedereen moet zichzelf continu updaten. Dat doen mensen nu niet omdat ze er geen middelen voor hebben, omdat er geen scholingsaftrek meer is, of omdat ze niet onder een cao vallen. Het Scandinavische model zou een oplossing kunnen zijn. Daar hebben ze gekozen voor fiscalisering. Iedereen betaalt aan alles mee, en iedereen heeft overal aanspraak op. Ook andere verschillen tussen vast en flex mogen aangepakt. Mensen in vaste dienst hebben recht op allerlei emolumenten, en vaak stijgt het loon nog mee met anciënniteit. Ik denk dat we ons moeten afvragen of dat systeem nog wel marktconform is. Dat zorgt er immers ook voor dat oudere mensen moeilijk weer aan het werk komen. Verelendung Ik spreek met heel veel mensen en organisaties over hoe het zou moeten. En eigenlijk is daar een behoorlijke consensus over. Maar de politieke realiteit gaat boven gezond verstand en boven de inzichten en onderzoeken die we hebben. Maar ik merk wel dat er ongerustheid is. Ik heb bijvoorbeeld veel reacties gekregen op het stuk in het FD, ook uit de politiek. Maar ik vrees dat we eerst, om een term van Marx te gebruiken, door een fase van verelendung moeten. Veel mensen hebben het al opgegeven en richten hun hoop op een nieuw kabinet. Het vervelende is dat deze wet een pakket van maatregelen is en dat het dus moeilijk is om hem bij te stellen. Bovendien gaat het niet alleen om deze wet, maar ook om het beleid van dit kabinet ten aanzien van zzp ers. Het is dus niet dat je maar even aan een paar knoppen kunt draaien. Dus ik vrees dat we dit maar even moeten uitzitten. Maar ik ben een optimistisch mens. We zullen wel ten halve keren. Dat kan moeilijk anders. We zullen toch echt een keer moeten moderniseren. Nederland is altijd een pragmatisch land geweest. Dat zijn we nu even kwijt. Dat vind ik heel jammer. Ik pleit voor een terugkeer van het pragmatisme en het realisme, en daar vertrouw ik ook op. Uiteindelijk zal de wal het schip keren.! Vinger aan de pols met de Flexbarometer De site Flexbarometer houdt bij hoe het in Nederland is gesteld met de verhoudingen op de arbeidsmarkt. Helaas dateren de laatste cijfers van 2012, maar de trends zijn duidelijk. In dat jaar had 69,2 procent van alle werkenden een vast contract. Bij de laatste meting waren er werknemers met een tijdelijk contract zonder vaste uren, zo n mensen met een tijdelijk contract van minder dan een jaar, en oproep- of invalkrachten. Het gaat steeds om contracten van twaalf uur of meer. In alle gevallen een verdubbeling in tien jaar tijd. Dan zijn er ook nog eens meer dan mensen met een tijdelijk contract, maar met uitzicht op vast werk, een stijging met zo n 50 procent. Het aantal zzp ers is in die tien jaar gestegen van iets meer dan naar ruim , dus ook een toename met zo n 50 procent. Dan zijn de circa zzp ers die minder dan 12 uur per week werken niet meegeteld. Opmerkelijk detail: maar liefst 51,2 procent van de zzp ers in Nederland is 45 jaar of ouder Facilitair!

21 Een nieuw ontwerp voor flexibel en zeker werk Het initiatief voor een nieuw Dutch Design voor de Nederlandse arbeidsmarkt begon op Twitter, leidde tot een conferentie op 31 mei 2012, en resulteerde uiteindelijk in het manifest Naar een nieuw Dutch Design voor flexibel én zeker werk. Een manifest dat nog steeds uiterst actueel is. De hoogleraren Ton Wilthagen en Evert Verhulp waren twee van de drijvende krachten achter het initiatief waar ook een groep van honderd hypotheekverstrekkers, bankiers, politici, vakbondsmensen en jongeren bij waren betrokken. De groei van het aantal zzp ers, zo stelt het manifest, laat zien dat de arbeidsmarkt steeds meer als een markt functioneert. Een goed functionerende arbeidsmarkt kan niet meer zonder de inzet van deze nieuwe groep werkenden. Desondanks worden er nog maar weinig stappen gezet om de flexibele schil te verduurzamen. Dat is wel nodig. Dat zou niet alleen meer zekerheid bieden aan flexwerkers, het voorkomt bovendien excessen als gedwongen zelfstandigheid en andere schijnconstructies. Er ontstaat een onbalans die de economie en samenleving schade kan toebrengen. Het moet anders. De vorm waarin mensen werken mag geen enorm verschil uitmaken voor essentiële arbeidsvoorwaarden en perspectieven. Download het manifest op facilitaironline.nl Naar een nieuw Dutch Design voor flexibel én zeker werk Ton Wilthagen, Evert Verhulp, Linde Gonggrijp, Ronald Dekker en Marc van der Meer M.m.v. Aukje Nauta en honderd mede-ontwerpers-voor-één-dag 29 november 2012 I Facilitair! 21

22 Beeldverhaal! De Brede School Joure-Zuid is een PPS-project van Facilicom, maar de meeste gebruikers hebben daar natuurlijk geen weet van. Zij noemen het hun basisschool, kinderdagverblijf, BSO, peuterspeelzaal, of wijkcentrum, gaan er naartoe voor hun dagactiviteiten of worden er in It Toanhûs geschoold in kunstzinnige vorming. Een beeldverhaal in vijftien foto s op facilitaironline.nl Facilitair!

23 Facilitair! 23

24 Een uniforme dienstverlening van hoog niveau in de hele EMEA Facilitair!

25 EMC is wereldleider in Information Technology as a Service (ITaaS). Alleen al in de EMEA-regio (Europe, Middle East & Africa) is het bedrijf in vijftig landen actief. EMC streeft in al die landen naar een uniforme facilitaire dienstverlening op hoog niveau. Een uitdaging, want niet alleen alle diensten zijn uitbesteed, ook de lokale aansturing. Maar het lukt. De eerste mijlpaal is bereikt. Tien maincontractors, eigenlijk concurrenten, werken nu in 28 landen samen als één team voor zo n medewerkers op 125 locaties. Facilicom geeft het goede voorbeeld in Nederland, België, Luxemburg, Zwitserland en Oostenrijk. EMC heeft een cultuur van uitbesteden. Mede-oprichter Richard Egan was ervan overtuigd dat het bedrijf alleen maar succesvol kon zijn door intensief samen te werken met partners in de keten. Dat beleid werd ook regel in de facilitaire dienstverlening toen het bedrijf begon aan zijn wereldwijde expansie. Bruce Barclay, manager EMEA Facilities Operations: Door alle facilitaire diensten uit te besteden hoeven we de mensen niet zelf in dienst te nemen en hoeven we dus ook niet alle ondersteunende diensten rondom een eigen team van medewerkers te organiseren. We zijn in de EMEA actief in vijftig landen. Als we alles zelf zouden doen, zouden we bijvoorbeeld ook de wet- en regelgeving op arbeidsgebied in al die landen moeten doorgronden. Dat zou erg complex zijn, dat is geen efficiënt model voor zo n groot bedrijf als EMC. Maar er is een nog belangrijker reden: Door het werk uit te besteden kunnen we in elk land lokale experts inschakelen. Experts die al de beste en meest efficiënte dienstverleningsconcepten en leveranciers in hun markt hebben geïdentificeerd. We halen daarmee niet alleen regionale expertise binnen, maar ook het vermogen om een hoge kostenefficiëntie en kwaliteit te realiseren. Op elk detail letten Bruce Barclay is pas twee jaar in dienst bij EMC. Hij is afkomstig uit de hotelbranche, en dat is niet toevallig. EMC is actief in een zeer competitieve markt. Er is dus ook veel aandacht voor het aantrekken en binden van talent. EMC wordt internationaal geroemd voor zijn focus op total customer experience. Dat is ook het beleid bij de ondersteuning van de interne klanten. Het bedrijf zocht dan ook welbewust iemand uit de hospitali- Bruce Barclay ty-sector voor de transformatie van de FM-diensten. Een hotel dat streeft naar een vijfsterrenstatus kan dat alleen maar bereiken als er op elk detail wordt gelet. De hotelbranche heeft dan ook heel robuuste systemen ontwikkeld om ervoor te zorgen dat de hele dienstverleningsketen begrijpt hoe belangrijk de ervaring van de gast is. EMC realiseerde zich dat als je in het bedrijfsleven een fantastische interne klantbeleving wil bewerkstelligen, óók elk detail telt. Daar komt nog eens bij dat de verschillende business managers kritisch kijken naar de prestaties van de facilitaire dienstverlening. De business units moeten gewoon betalen voor de diensten die wij leveren. Ze willen dus waar voor hun geld. We zijn dan wel onderdeel van EMC, maar we zien de business managers als klanten en zij zien ons en beoordelen ons als een dienstverlener. We moeten dus op hoog niveau presteren. Facilities as a Service Uniformiteit in de dienstverlening is ook belangrijk omdat er ook binnen EMC internationaal wordt gewerkt. Onze medewerkers zijn erg mobiel. De ene dag werkt iemand in Londen, de volgende dag in Brussel en de week daarna in Duitsland. We willen dat de werkomgeving er op alle locaties hetzelfde uitziet en aanvoelt. Natuurlijk zijn er altijd regionale accenten: het merk koffie is misschien anders, maar de kwaliteit van de koffie is overal van hetzelfde hoge niveau. Zo moet ook de facilitaire dienstverlening overal hetzelfde zijn. Dat is helemaal belangrijk als EMC weer eens een bedrijf overneemt. We willen dat deze nieuwe business units zich volledig kunnen richten op hun core business. Wij als Global Real Estate & Facilities nemen alles van ze over wat ook maar verband houdt met huisvesting en facilitaire dienstverlening. Ze hoeven niet op zoek te gaan naar leveranciers, geen aanbestedingen uit te schrijven, geen administratie of financiën te doen. Maar dan moeten ze natuurlijk wel precies weten waar ze aan toe zijn Facilitair! 25