Greening the Enterprise 3.0

Transcriptie

1 Da s zeker Met Jenrick groeien je kansen op uitdagende klussen specialist in specialisten 2 4 n o v e m b e r n u m m e r 1 9 j a a r g a n g 3 w w w. i t - e x e c u t i v e. n l Greening the Enterprise 3.0 IN HET NIEUWS CANON NEEMT OCÉ OVER De economische crisis en felle concurrentie in de printermarkt hakten erin. Vorige week werd bekend dat de Japanse branchgenoot Canon Océ opkoopt voor 730 miljoen euro. Het bedrijf blijft een zelfstandige divisie met het hoofdkantoor en een onderzoeksafdeling in Venlo. p. 04 FOCUS: GREEN IT REKENCENTRUM IN ATOOMKELDER Amsterdam heeft ambitieuze klimaatdoelen. In 2015 moeten alle panden CO2-neutraal zijn. In de kelder van de Stopera wordt een nieuw groen rekencentrum ingericht. Met waterkoeling, warmte/koudeopslag in de bodem, en koeling met water uit de Amstel. p. 24 MENS & WERK SUCCES NIET ALTIJD SUCCESVOL Het zoeken naar de juiste verhouding tussen prestatie en prestatievermogen is een van de belangrijkste factoren van persoonlijk welbevinden. De omgang met die prestatiekloof gaat niet iedereen goed af. Je kunt je makkelijk op je eigen succes stuklopen. p. 37 In de schaduw van de Klimaattop in Denemarken organiseert IT Executive op 25 november de derde editie van Greening the Enterprise. Centraal staat dit jaar de praktijk: gevirtualiseerde desktopcomputers, CO2-meting, groene datacenters en de inzet van IT als enabler van duurzaam ondernemen. De gemeente Zwolle halveert de stroomkosten van zijn kantoorautomatisering door over te stappen naar virtuele werkplekken; supermarkten besparen tot 20 procent aan energie door maatregelen gebaseerd op informatie van slimme beheertechnologie; de gemeente Amsterdam bouwt een nieuw groen rekencentrum in de kelder van de Stopera als onderdeel van haar ambitieuze klimaatdoelen; Den Haag gebruikt business intelligence om zijn CO2-uitstoot terug te brengen. Het zijn Nederlandse praktijkvoorbeelden van Groene IT. Het onderwerp duurzaamheid is inmiddels een hot item in vele bestuurskamers, ook al omdat duurzaamheid en kostenefficientië naadloos samen blijken te kunnen gaan. IT neemt een groeiend aandeel van het energieverbruik in. Het vergroenen van de IT is daarom een cruciale factor in het beperken van de CO2-uitstoot én van de kosten van organisaties. Want die gaan in de regel hand in hand. Maar om groene doelstellingen èn kostenbesparingen te realiseren moeten veel Nederlandse organisaties nog de eerste stap zetten: een goed inzicht krijgen in het eigen it-landschap. Het groene dossier: p.16 e.v. B+P =100% Projecten slagen 100%, zoals het hoort Virtualisatie Applicatiebeschikbaarheid Server & Stor age Ga op zeker, ga voor B+P Meer weten over onze oplossingen? Kijk op

2 Alles in één voor ondernemers Ondernemers kiezen steeds vaker voor Offi ce Basis van Ziggo Zakelijk. Supersnel internet, telefonie en televisie in één pakket. Hiermee belt u niet alleen voordeliger, de internetsnelheden zijn ook nog eens meer dan twee keer zo snel als ADSL en u heeft zelfs een aansluiting voor televisie. Daarnaast hebben uw klanten de mogelijkheid om bij u op de zaak te pinnen. Met de business helpdesk van Offi ce Basis heeft u de garantie dat eventuele storingen snel worden opgelost. En dat is vooral voor u, als ondernemer, heel prettig dachten wij. Haal de toekomst dus in één keer in huis met Offi ce Basis van Ziggo Zakelijk. Wilt u meer weten? Bel tot uur naar (gratis) of ga naar

3 Weg met de desktop? In menige organisatie gaan de bestaande desktops al heel wat jaartjes mee. Nu Microsoft met de opvolger van Vista is gekomen, dringt vervanging zich weer iets dwingender op. Er komt een tijd dat Windows XP en de bestaande hardware aan vervanging toe is. Wat ga je dan doen? Tijd kortom om de desktopstrategie weer eens af te stoffen en plannen te maken voor de komende jaren. Wie om deze reden om zich heen gaat kijken, zal ontdekken dat de technologie om een besturingssysteem en bijbehorende bedrijfsapplicaties efficiënt aan eindgebruikers aan te bieden bepaald niet heeft stilgestaan. Je hebt als eerste nog steeds de conventionele desktop of laptop. Uit ervaring weet je alleen dat het lokaal uitrollen van besturingssysteem en applicaties tijdrovend en duur is. Dan is er nog gecentraliseerde manier om OS en applicaties aan eindgebruikers aan te bieden in de vorm van server based computing. Wil je dat? Je hebt de voordelen van centraal beheer, maar ook de nadelen want je giet de desktop van de eindgebruiker in feite in beton. IT bepaalt welke applicaties eindgebruikers de komende jaren voorgeschoteld krijgen en ramt zo elke flexibiliteit eruit. Kom daar maar eens om bij kritische medewerkers die zelf wel weten wat goed voor ze is. Nee, neem dan de derde variant, een zogenaamde vdi ofwel virtual desktop infrastructure. Met de virtualisatie van je desktop verplaats je de desktop die nu op of onder je bureau staat naar het datacenter. Bij vdi krijgt iedere medewerker een desktop aangeboden die in feite draait op een grote server in het datacenter. Net als bij server based computing heb je het voordeel dat de desktop en bijbehorende software efficiënt centraal te beheren is. Maar het gaat verder waar server based computing ophoudt. Een belangrijk voordeel is dat je bij vdi niet met één desktop voor al je medewerkers werkt, waarbij iedereen in meer of mindere mate water bij de wijn krijgt. Iedereen krijgt een op zijn eigen behoeften afgestemde pc aangeboden, waarbij je gebruikers zelfs de vrijheid kunt geven om tot op zekere hoogte eigen software te installeren. Als je naar deze mix van centraal beheer maar genoeg flexibiliteit gaat kijken dan lijkt vdi een kansrijk alternatief te worden voor de traditionele desktop of de conventionele thin client. Hans Timmerman, cto van EMC, is er in ieder geval van overtuigd dat vdi een succes wordt, omdat dit systeem volgens hem de kenniswerker beter faciliteert. Hij verdedigde dit standpunt onlangs tijdens een ronde tafeldiscussie van IT Executive in de kantlijn van de Infosecuritybeurs. Bij server based computing moet je al drie jaar van tevoren bedenken wat iemand nodig heeft. Dat is funest voor de productiviteit van kenniswerkers die nu nog niet kunnen bevatten welke initiatieven zij over enkele jaren zullen onplooien. Ik als kritische eindgebruiker kan dat alleen maar onderschrijven. Een verslag van dit debat verschijnt niet in deze maar in de volgende editie van IT Executive. Nu is het groen wat de klok slaat. Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive NIEUWS 4-15 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 De stelling 9 Wannahave 10 Fotoreportage Gartner ITxpo 13 Grote uitrol Windows 7 geen sinecure 14 Acadia: nieuw alternatief in datacenter GREENING THE ENTERPRISE Duurzaamheid begint met inzicht 18 Den Haag inventariseert CO2-uitstoot 20 Directie neemt groene IT serieus 24 Nieuw datacenter Amsterdam 26 Onderzoek Computerprofile 28 Groen gebouw is slim gebouw 32 Agenda 33 Top10 duurzaamheidsmaatregelen MENS & WERK 35 Nieuws arbeidsmarkt 35 Banencarrousel 36 Portret van een it-manager 36 Column René Diekstra SITE KICK 38 Blogs van de week 38 Cartoon ADVERTEERDERSINDEX 01 A2 Networks 03 Afas 01 B+P 06 Bitacenter 22,23 Groene IT 08 IBM 14 IT-Staffing 01 Jenrick 11 KPN Getronics 04 OGD 01 PQR 40 SAS 30,31 SSL Post 12 Tectrade 26,27 Terremark 02 Ziggo nr november 2009 nr november

4 HP KOOPT 3COM Met de voorlopige resultaten voor het afgelopen vierde boekkwartaal maakt HP ook de overname van netwerkfabrikant 3Com bekend. Het concern betaalt 2,7 miljard dollar voor de fabrikant die al wat langer in moeilijk vaarwater verkeerde. Een bod op 3Com van de Chinese telecomfabrikant Huawei samen met een Amerikaanse investeerder sneefde in mei vorig jaar. 3Com-oprichter Bob Metcalfe heeft met de uitvinding van de Ethernet-standaard veel betekend voor de netwerkindustrie. IT-PROJECTEN GAAN DOOR De recessie is voor een meerderheid van bedrijven geen aanleiding it-projecten stil te leggen. Dat blijkt uit een onderzoek door de Britse leverancier van programmeerhulpmiddelen Micro Focus. In een wereldwijd onderzoek onder ongeveer tweehonderd financiële managers zegt een meerderheid van 58 procent dat er niet op it-projecten is bezuinigd. Bij 22 procent van de respondenten worden projecten licht bijgesteld. Bij 17 procent zijn projecten stilgelegd totdat economisch herstel zich aandient. ANDROID MET NAVIGATIE De koersen van de aandelen van makers van navigatiesystemen als Garmin en TomTom maakten een snoekduik, nadat Google versie 2.0 van het besturingssysteem voor de mobiele telefoon Android presenteerde. In deze nieuwe versie is een gratis navigatiesysteem opgenomen dat is gebaseerd op Google Maps. De eerste mobiele telefoon met dit systeem is de Motorola Droid die in de VS op 6 november leverbaar werd. Het navigatiesysteem kent alle bekende kenmerken van Maps zoals de Satelliteview en de Streetview, en alle informatie van Maps, bijvoorbeeld over bedrijven. Daarnaast is het systeem via spraak te bedienen. Soortgelijke navigatiesoftware was al langer beschikbaar als aparte download. Océ overgenomen door Canon Branchegenoot Canon neemt voor 730 miljoen euro de Nederlandse printerfabrikant Océ over. Het in Venlo gevestigde Océ is gespecialiseerd in printers in het duurdere marktsegment, zoals hoogwaardige kleurenprinters en groot formaat printers voor architecten en de technische industrie. Het bedrijf zag door de economische crisis en de felle concurrentie Rabobank pusht microbetalingen De Rabobank bereidt een grote marketingcampagne voor van zijn Minitix-betaalsysteem voor kleine betalingen via de mobiele telefoon en internet. De populaire sociale netwerksite Hyves gaat het betaalsysteem aanbieden aan zijn bezoekers. De Rabobank die met Rabo Direct Betalen ook aan de basis stond van het succesvolle ideal-systeem wil het gebruik van zijn bestaande Minitix-afrekensysteem fors stimuleren. De negen miljoen leden van Hyves krijgen Hyves betaling met Minitix aangeboden vanaf 21 december, dat wil zeggen het aanbod om zich te registreren en daarmee een portemonnee te openen. Na de jaarwisseling volgt een grote marketingcampagne. Ook onderhandelt Rabo met een grote supermarktketen om het Minitix-systeem erkend te krijgen als betaalmiddel. Grote webwinkels, zoals Bol.com, gaan ook meedoen en de kleinere zullen volgen omdat aanbieders van betaaldiensten voor webwinkeliers zoals Ogone ook Minitix in hun portfolio zullen opnemen. Iedereen van twaalf jaar en ouder met een Nederlandse in de printermarkt zijn omzet al enige tijd teruglopen. Océ kreeg moeite om een schuld van 700 miljoen euro af te lossen. Het bedrijf reorganiseerde fors door het personeelsbestand in te krimpen met 9 procent tot 22 duizend. De VEH vindt het bod niet hoog genoeg maar directie en belangrijke aandeelhouders steunen het. Océ blijft een zelfstandige divisie binnen Canon met een eigen merk en een Nederlands hoofdkantoor. Ook de R&D-afdeling blijft in Venlo. Canon is met een jaaromzet van 32 miljard euro ongeveer tien keer zo groot als Océ. Tweederde van de omzet komt uit printers voor bedrijven en particulieren. Wat voor gevolgen de overnameplannen hebben voor de lopende samenwerking van Océ voor de verkoop en productontwikkeling met de eveneens Japanse fabrikant van printers Konica Minolta is nog niet duidelijk. bankrekening kan een Minitix-portemonnee openen. De consument kan deze digitale portemonnee die net als de Chipknip werkt met een tegoed gebruiken op zijn mobiele telefoon en geld overboeken via sms-berichten, en als het vaker ondersteund wordt ook met rechtstreekse communicatie tussen telefoon en kassasystemen. Daarnaast kan dit betaalsysteem ook geïntegreerd en aangeboden worden in webwinkels. Webwinkeliers zouden kunnen vallen voor de lagere transactiekosten. Deze liggen bij Minitix op 15 cent per transactie of minder bij hoge volumes. Een ideal-betaling kost al snel 60 cent per transactie. Net als bij ideal zijn Minitix-betalingen onherroepelijk. Het maximumbedrag op een Minitix-rekening is 150 euro. De Rabobank zou een verdubbeling van dit saldo overwegen. 4 nr november 2009 nr november 2009

5 Vrouwelijke rolmodellen in de prijzen De winnaars van de WomeninIT-awards. V.l.n.r Marije van den Berg, Anneke Burger en Sebnem Arslan. De stichting WomeninIT heeft prijzen uitgereikt aan vrouwelijke rolmodellen. Anneke Burger won een prijs in de categorie vrouwelijke manager in de IT. Marije van den Berg (vrouwelijke collega in de IT) en de van oorsprong Turkse Sebnem Arslan (vrouwelijk talent in de IT) zijn de andere prijswinnaars. Burger, die division information officer is bij Delta Lloyd Groep heeft naast de prijs ook een coaching-traject aangeboden gekregen door SheConsult. Oprichtster van WomeninIT Symonne Swaag zegt dat ze met haar stichting meer vrouwen enthousiast wil krijgen voor een carrière in de IT. Prijzen als deze sluiten perfect bij die doelstelling aan. De gekozen vrouwen zijn alle drie rolmodellen, die betrokkenheid, enthousiasme en kunde aan de dag leggen in hun dagelijkse werkzaamheden en omgang met hun collega s. Arslan, it-consultant bij Avanade verklaarde tegenover Computable dat het haar verbaast hoe weinig vrouwen er in de Nederlandse it-sector werken. In Turkije is volgens haar de helft vrouw. Sun bungelt nog steeds De Europese Commissie houdt de voorgenomen overname van Sun door Oracle tegen, omdat het niet gerust is over het lot van de open-source database MySQL dat met de aankoop in handen van Oracle komt. Dat de blokkade van de eurocommissaris voor mededinging Neelie Kroes om MySQL draait, blijkt uit een korte verklaring die Sun heeft ingediend bij de Amerikaanse beurswaakhond SEC. Kroes wil expliciete waarborgen van Oracle dat de open-source database MySQL, die direct concurreert met de databaseproducten van Oracle niet door het nieuwe moederbedrijf uit de markt wordt genomen, waardoor de concurrentie in de databasemarkt een knauw zou krijgen. Oracle bestrijdt dit en stelt dat deze markt uitermate concurrerend is. Volgens Oracle zijn er tenminste acht sterke spelers, waaronder IBM, Microsoft, Sybase en drie verschillende open-sourceleveranciers. Bovendien zijn er grote verschillen tussen de Oracle-database en MySQL, houdt Oracle vol, waardoor het bedrijf gemotiveerd is om de twee databases aan te houden. Sun krijgt het ondertussen steeds moeilijker. In september rapporteerde het bedrijf een omzetdaling van 25 procent. Oracle-topman Larry Ellison schat dat Sun honderd miljoen dollar per maand verliest zolang de overname bungelt. De Amerikaanse autoriteiten hebben al in augustus hun fiat voor de overname gegeven. 2009: HET JAAR VAN DE... verplaatste piketpalen. Het is een heftig jaar in de hardwaresector. De crisis, wat u zegt. Die hakt inderdaad stevig in omzetten en marges. Dat zal mede de reden zijn dat leveranciers zonder gêne elkaars domein binnenmarcheren. Je moet wat. Zo kondigde Cisco eerder dit jaar aan computers te gaan maken - bouwblokken voor clouddatacenters, om preciezer te zijn. Het zocht samenwerking met EMC en vooral diens dochter VMware - immers de spin in het web van de grote hypes op datacentergebied: virtualisatie en cloudcomputing. Deze kansrijke combi gaat onder de naam Acadia verder. Het zal Cisco s eens innige samenwerking met IBM en HP weinig goed doen. Dat Acadia in zee gaat met de dienstverleners Accenture, CSC en Tata zal de stemming er bij HP en IBM niet vriendelijker op maken. Het antwoord van HP liet niet lang op zich wachten: onmiddellijk werd 3Com ingelijfd voor 2,7 miljard dollar. HP profileert zich daarmee nog sterker als leverancier van de complete datacentra-infrastructuur. De grote lijn is duidelijk: opslag, servers, routers, switches - het worden allemaal inwisselbare bouwblokken in grote reksystemen. De grote leveranciers willen het geheel beheren en in toenemende mate hun eigen logo op al die componenten. De overname van 3Com zal trouwens tot een forse productsanering leiden, want HP en 3Com maken een tamelijk inwisselbaar programma van routers en switches. En dan hangt nog altijd de overname van Sun door Oracle in de lucht. Hoewel Larry Ellison gouden handjes heeft wat betreft overnames, vraag ik me deze keer ernstig af of hij zich niet volledig vergaloppeert. Hij wil van Oracle een soort IBM maken, maar de weg die hij daarvoor kiest is een uiterst kostbare. Als de goedkeuring van de EU nog lang op zich laat wachten, is er van het concern niets meer over. Sun is aangeschoten wild en zou inmiddels 100 miljoen dollar per maand verliezen; voor HP en IBM is het nu prijsschieten op onzekere Sun-klanten. Waarom al die onrust in de hardwaremarkt? De crisis verklaart veel maar niet alles. Belangrijk is dat het proces van standaardisatie het topsegment heeft bereikt omdat werkelijk technologische doorbraken ontbreken; daardoor slinken de marges. Daarnaast neemt de concurrentie uit China, zoals van netwerkleverancier Huawei, flink toe. De marktleiders van weleer proberen via innovatie en marktverbreding hun omzet op peil te houden. Cisco is daar het duidelijkste voorbeeld van. Topman John Chambers kondigde onlangs een stortvloed van producten aan op het gebied van online samenwerking. Software dus. Daar zou de toekomst liggen. Het kan verkeren. BEZUINIGINGEN IN IT... leiden niet tot noemenswaardige problemen. Toch interessant zo n crisis. Je steekt er wat van op, namelijk dat de itbestedingen heus niet elk jaar omhoog hoeven. Er volgen geen rampen als projecten wat minder ambitieus worden opgezet of worden uitgesteld, apparatuur een jaartje langer moet draaien en de bezem eens door het serverpark en softwareportfolio wordt gehaald. De crisis maakt duidelijk wat iedereen al wist: er wordt in onze sector flink wat geld over de balk gegooid. Maar eerst wat cijfers, voordat u mij haatmail gaat sturen: de it-bestedingen liepen in 2009 met 5,2 procent terug en in Europa zelfs met 10,4 procent. Toch, stelt marktvorser Gartner vast, leidt dit nergens tot brokken. Het prestigieuze adviesbureau constateert enigszins tot zijn eigen verbazing dat bedrijven hebben ervaren dat het snijden in de budgetten nauwelijks tot negatieve effecten heeft geleid. Het enige wat volgens Gartner een knauw heeft gekregen is de relatie met leveranciers: die moesten nu eindelijk eens waar voor hun geld leveren/die werden het vel over de oren getrokken (wilt u zelf doorstrepen wat niet van toepassing is). Fred van der Molen nr november 2009 nr november

6 AKKOORD INTEL EN AMD Voor 85 miljoen euro verlost chipfabrikant Intel zich van rechtszaken van branchegenoot AMD. Intel en AMD geven elkaar octrooirechten in een nieuwe vijfjarige wederzijdse licentieovereenkomst. Intel heeft ook afgesproken zich te houden aan een reeks bepalingen over zakelijke praktijken. Onderlinge juridische disputen over patenten en concurrentievervalsing gaan de ijskast in. Zowel in Europa als in de VS hebben de autoriteiten procedures gestart om mogelijke overschrijding van mededingingsregels door Intel te veroordelen. De EC legde Intel in het najaar een boete op van ruim 1 miljard euro. WINDOWS 7 IN DE LIFT Windows 7 heeft op dit moment een marktaandeel van 4 procent, zo blijkt uit een peiling van NetApplications onder internetters. De vorige Windows-versie Vista deed er na de introductie in 2007 bijna zes maanden over om dit punt te bereiken. De sterke opkomst van Windows 7 is vooral te danken aan de losse verkoop van het besturingssysteem en upgrades van oudere Windows-versies. Leveranciers melden dat Windows 7 de verkoop van nieuwe pc s tot nu toe nog geen oppepper heeft gegeven. ICT~Office: omzetdaling vlakt af Branchevereniging ICT~Office is gematigd positief over de afsluiting van Het tweede kwartaal was rampzalig voor it-bedrijven, maar er gloort hoop. De omzet in de Nederlandse it-branche is in het derde kwartaal licht gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De afname van het jongste kwartaal is minder sterk dan de omzetdaling die it-bedrijven in het tweede kwartaal van dit jaar ervoeren, stelt ICT~Office die vanaf deze maand ieder kwartaal een indicatie wil afgeven van marktontwikkelingen in de Nederlandse it-branche. Heliview voert dit onderzoek uit door een representatief panel van financieel directeuren bij it-bedrijven te vragen naar omzetverwachtingen en de arbeidsmarkt. Virtualisatie van Red Hat Het product is gebaseerd op Red Hat Enterprise 5.4 met KVM, dat zowel Linux- als Windows-servers en -desktops ondersteunt. Het product bestaat uit een hypervisor en een beheermodule. De hypervisor ondersteunt als host tot 96 cores met 1 TB RAM, en bij de guests tot zestien virtuele processors en 64 GB RAM. Daarbij ondersteunt het live In het derde kwartaal hebben detachtering en hardwareverkopen het meest te lijden gehad onder de recessie. De vraag naar diensten en software daalde minder sterk. Ook de uitbesteding van itdiensten bleef op peil. De vraag naar telecomdiensten liep het minst terug. Het lopende kwartaal zal de omzet in de it-branche licht teruglopen ten op zichte van het kwartaal 2008, voorspelt ICT~Office. Ook zullen er geen massaontslagen in de IT plaatsvinden, doordat de daling in de werkgelegenheid klein is en opgevangen wordt door een vacaturestop en natuurlijk verloop. Grotere it-bedrijven hebben meer last van de recessie dan kleinere. Met name it-bedrijven tot 750 werknemers zijn weer positief over de omzetverwachting. Red Hat heeft Red Hat Enterprise Virtualization for Servers uitgebracht, dat een hypervisor en een verzameling beheerhulpmiddelen bevat. migration, energiebeheerfuncties, multi-part i/o en memory page sharing. De beheermodule is de Red Hat Enterprise Virtualization Manager for Servers, een beheersysteem met hoge-beschikbaarheid-tools, live migration, load balancing en image management voor Linux en Windows. TOPICS Competenties van de nieuwe business information administrator. Lean in IT en Business Information Management. FOCUS ON DEMAND Het Nieuwe Werken en invloed daarvan op informatievoorziening en samenwerken. ASL BiSL JAARCONGRES HET CONGRES VOOR DE VRAAGKANT VAN IT Competenties van de nieuwe business information administrator. Ook dit jaar is er weer een ASL BiSL Trofee 10 DECEMBER 2009 SPANT BUSSUM 7 E JAARCONGRES REGISTREER NU VIA 50 euro korting voor IT executive lezers ASL09_advertentie_175X125.indd :39:05 6 nr november 2009 nr november 2009

7 DE STELLING Domeinnamen in Arabisch Vanaf medio november is het mogelijk om internetadressen (domeinnamen) in andere dan de Latijnse karakterset weer te geven. Megabesparing Gigaherzen, gigabytes en uptime, dat zijn traditioneel de belangrijkste specificaties waar de techies op letten als het tijd wordt om hardware te vervangen. De itmanager wordt vooral afgerekend op de prestaties en betrouwbaarheid van zijn systemen. Terecht natuurlijk, maar wist u dat je een kwart of meer op energiekosten kunt besparen als je ook gaat letten op het efficiënt gebruik van it-apparatuur? Goed voor uw organisatie deze megabesparing, maar zeker ook goed voor het klimaat. Hiervoor heeft de internetautoriteit Icann (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers), goedkeuring gegeven aan het versneld invoeren van een IDN (Internationalized Domain Name). Aanvragen daarvoor worden vanaf 16 november in behandeling genomen. Volgens Icann volgt de goedkeuring op jaren van testen en het ontwikkelen van richtlijnen. Momenteel kunnen voor een adres alleen maar de letters a-z, de cijfers 0-9 en het liggend streepje worden gebruikt, maar in de toekomst kunnen country-code Top Level Domains (cc TLD s) in de taal van het land worden weergegeven. Onder water worden die namen in DNS opgeslagen als een string die begint met xn--, zodat er een compatibiliteit blijft bestaan met de bestaande infrastructuur. De karakters die volgen op xn-- staan in code voor de naam van een land. Icann verwacht wel problemen, omdat niet alle applicaties met de nieuwe codes zullen kunnen omgaan, bijvoorbeeld browsers, e- mail clients en websites die vragen om een adres. De ontwikkelaars van die producten kunnen ervoor kiezen de IDN s te ondersteunen of niet. Servervirtualisatie zet door Gartner voorziet dat servervirtualisatie de komende jaren fors gaat doorgroeien. VMware en Microsoft worden de voornaamste spelers in de markt. Volgens Gartner draait nu 18 procent van alle processen op gevirtualiseerde servers en zal dat aandeel volgend jaar groeien naar 28 procent; in 2012 is de helft van de processen gevirtualiseerd. Het zijn de grote ondernemingen die in de afgelopen vier jaar voor het toegenomen aantal gevirtualiseerde servers hebben gezorgd; VMware is goed voor een marktaandeel van 89 procent. Onder de andere aanbieders bevinden zich onder meer Microsoft, Citrix en Red Hat. Volgens Gartner zijn er momenteel ongeveer 5,8 miljoen virtuele machines in gebruik. Er wordt groei voor virtualisatie in het mkb verwacht, en daar heeft Microsoft goede kansen. Gartner denkt dat het aantal virtuele machines in 2012 zal zijn gestegen tot 58 miljoen, en dat VMware s marktaandeel zal zijn geslonken tot 65 procent. Microsofts aandeel is dan gegroeid tot 27 procent, terwijl Citrix en Red Hat dan respectievelijk 6 en 2 procent van de markt in handen hebben. Aanbieders hebben allemaal hun eigen manieren om zich te onderscheiden in de markt, maar voor velen zal het toch een keuze zijn tussen VMware en Microsoft, aldus Gartner. VMware loopt in menig opzicht nog voor op Microsoft s Hyper-V (hogere dichtheid, betere ondersteuning van besturingssystemen en meer functionaliteit), maar kost ook meer. Daarnaast speelt virtualisatie ook een rol voor de toepasingsmogelijkheden van cloudcomputing. Ondernemingen zullen zich oriënteren op private clouds, publieke cloud-diensten en een hybride model. De keuzes die voor het virtualisatieplatform worden gemaakt, hebben ook gevolgen hebben voor de keuzes bij cloudcomputing, aldus Gartner. nr november 2009 nr november 2009 Jammer alleen dat it-managers in de meeste organisaties niet erg worden geprikkeld c.q. gestimuleerd om iets aan de energierekening te doen. Zo komt in de meeste bedrijven het energieverbruik van it-apparatuur nog altijd niet ten laste van het it-budget. Uit recent onderzoek van Computerprofile en IT Executive onder duizenden Nederlandse it-beslissers bleek dat slechts een vijfde van de ondervraagde itmanagers inzicht heeft in het energiegebruik van zijn it-architectuur. Dikke kans dat u ook niet wordt aangesproken op uw stroomkosten. Toch wordt de kans dat u eens een besparingsopdracht krijgt elk jaar groter. Meer en meer organisaties stellen namelijk een duurzaamheidsbeleid op. Maar liefst 61 procent van de respondenten zei dat hun organisatie dergelijk beleid aan het uitvoeren was of in de planning had om het op korte termijn uit te voeren. Bij eenzelfde onderzoek uit juni 2008 gaf nog slechts 14 procent aan dat er beleid op duurzaamheid uitgevoerd werd. Het is kortom een kwestie van tijd dat elke it-afdeling zal worden aangesproken op zijn energiegebruik. En vindt u eigenlijk ook niet dat de energiekosten onderdeel zouden moeten worden van uw budget? Zodat u er ook zelf beter van wordt als u uw it-architectuur zuiniger inricht! Heeft u die prikkel nodig? It-managers kunnen niet zonder streefcijfers energiebesparing 73% 27% Eens 7 Oneens Stem mee op

8 Smarter technology for a Smarter Planet: Can an entire business be given a nervous system? On a smarter planet, the datacenter is not simply the heart of IT, it s also the central nervous system of the entire business. IBM is helping companies view their extended infrastructure not as a collection of disconnected pieces, but as an integrated system that connects the datacenter to all of the digital and physical assets of the business, creating a more dynamic infrastructure. From railway systems that can predict and schedule their own maintenance to assembly lines that understand how to adjust to changing needs to power grids that match supply and demand, we re already helping customers improve service, increase flexibility and reduce operating costs by as much as 50%. A smarter business needs smarter software, systems and services. Let s build a smarter planet. ibm.com/infrastructure TM TM IBM, the IBM logo, ibm.com, Smarter Planet and the planet icon are trademarks of International Business Machines Corp., registered in many jurisdictions worldwide. Other product and service names might be trademarks of IBM or other companies. A current list of IBM trademarks is available on the Web at _Ad patchwork 285x /25/09 9:57:55 AM

9 Snelle opslag Teradata brengt een nieuw opslagapparaat uit dat niet met conventionele harde schijven werkt maar uitgerust is met veel snellere ssd-flash geheugens. De zogenaamde Teradata Extreme Performance Appliance 4555 zou 150 keer sneller zijn dan opslagapparatuur die met gewone harde schijven werkt. De hardware is geoptimaliseerd voor gebruik met de Teradata-database. Het resultaat is een hyperanalytisch datawarehouse, zegt Scott Gnau, hoofd r&d bij Teradata. Volgens Teradata is het apparaat schaalbaarder en flexibeler dan technologieën als complex event processing en in-memory processing. Daarnaast is de appliance 50 procent energiezuiniger dan datawarehouses met traditionele harde schijven en neemt hij 7 procent van het vloeroppervlak in van een vergelijkbaar presterend datawarehouse. Het apparaat is begin 2010 leverbaar in Nederland. Red Hat in databases Red Hat heeft een niet nader gespecificeerd bedrag geïnvesteerd in EnterpriseDB, leverancier van de open-source database PostgresPlus. Dit zou een teken kunnen zijn dat Red Hat zich zorgen maakt over het lot van MySQL dat in handen komt van Oracle als de overname van Sun doorgaat. Een andere mogelijke reden is dat Red Hat reageert op de toenemende concurrentie van andere Linux-partijen. Het pas verschenen Ubuntu 9.10 Server bijvoorbeeld wordt standaard uitgeleverd met MySQL. De investering is opvallend, omdat Red Hat momenteel een groot deel van haar verkochte servers uitgerust ziet worden met MyS- QL, als onderdeel van de voor internettoepassingen populaire Lamp -stack; Linux, Apache, MySQL en PHP. PostgresPlus is als database compatibel met Oracle en is gebaseerd op het open source PostgreSQL, en wordt gezien als beter geschikt voor grote ondernemingen dan MySQL. Zoho integreert met Google Apps Zoho, aanbieder van webapplicaties, laat zijn software beter aansluiten op Google Apps. Het is een novum. Internetapplicaties zijn tot nu toe nauwelijks te combineren. Zoho integreert zijn online projectsoftware met de Apps-suite van concurrent Google om bedrijven die onderdelen van beide leveranciers gebruiken beter te bedienen. Concreet gaat het om de integratie van Zoho Projects met Google Apps. Met Zoho Projects for Google Apps hoeven gebruikers maar één keer in te loggen om de programma s van beide leveranciers te gebruiken. Bovendien kunnen documenten van Google Apps direct in Zoho Projects worden gebruikt. Omgekeerd zijn de milestones, tasks en meetings uit Zoho te importeren in Google Calendar. Eerder al bouwde Zoho ondersteuning voor Microsoft Project in zijn software in. Zoho Projects is een van de vele online-alternatieven voor desktopapplicaties. Men kan er gratis één project mee beheren.voor het bijhouden van meer projecten moet een bedrag per maand worden betaald, dat begint bij twaalf dollar per maand voor tien projecten en 100 MB opslag, en loopt tot 80 dollar per maand voor een ongelimiteerd aantal projecten met 25 GB opslag. Zoho claimt dat twee miljoen mensen van zijn softwarediensten gebruik maken. nr november 2009 nr november 2009 Nokia N97 mini Kleine krachtpatser Alsof de N97 van Nokia toch niet het succes is geworden dat men verwacht had, doet Nokia het met een mini-variant nog een keertje over. Dezelfde ideeën, maar kleiner van formaat, met een mooier scherm en efficiënter toetsenbord. Ook het interne geheugen is een maatje kleiner, maar dat mag de pret niet drukken. Voor bijna alle toepassingen is 8 Gb meer dan voldoende. En uitbreiden kan altijd nog. Alle afmetingen van de N97 mini zijn 3 à 4 mm kleiner dan zijn grotere broer. Het lijkt niet veel maar het toestel ligt direct beter in de hand en past beter in een colbertjasje. Om de verkleining mogelijk te maken is de cursorknop van het toetsenbord verdwenen en vervullen pijltjestoetsen nu de rol van navigatie. Ook het scherm is wat compacter geworden. Eenmaal uitgeschoven neemt het toetsenbord een prominente plaats in onder het scherm en is het invoeren van berichten of het lezen van s eenvoudig mogelijk. Juist bij dit gebruik bewijst een echt toetsenbord toch weer zijn kracht. Het werkt sneller en efficiënter dan met een virtueel toetsenbord op het scherm. De N97 mini heeft ook een pennetje om het scherm te bedienen en die is netjes in de kast weggewerkt. Het gebruikte 3,2 LCD scherm is van een betere kwaliteit dan het scherm van de N97. Net iets helderder en briljanter. Een stap in de goede richting. Uiteraard wordt de N97 mini standaard uitgerust met een snelle HSPA-verbinding tot 3,6 Mbps, wifi en een mailclient voor Exchange. Voor de zakengebruiker heeft de N97 mini dus alles in zich wat men maar kan wensen. Met het besturingssysteem Symbian Series 60 V5 is het downloaden van nieuwe functies waaronder applicaties voor internetbellen (zoals Skype) eenvoudig. De Nokia N97 mini komt begin november op de markt. Info > Nokia N97 mini: 11,3 x 5,25 x 1,4 cm, 139 gram, schermresolutie van 360 x 640 beeldpunten, 8 gb geheugen, 300 uur standby en ruim 6 uur bellen. Prijs circa 550 euro. nr november 2009 nr november

10 Holland House Cannes ITxpo 2009 Gartner jaarlijkse ITxpo-conferentie in Cannes trok ook in 2009 weer vele honderden Nederlandse it-managers en cio s. Een recordaantal (507) bezocht de tiende editie van het Holland House, hét netwerkevent voor de Nederlandse congresgangers. Dit jaar schoven voor het eerst ook deelnemers uit België en Luxemburg aan. Het Holland House werd georganiseerd door IT Executive en Gartner en werd mede mogelijk gemaakt door sponsors IBM, Unit4Agresso en Tectrade. Voorafgaand aan de borrel vond s middags voor het eerst The dutch public sector network lunch plaats in samenwerking met BridgeHead, CIOnet en Digitaal Bestuur. 10 nr november 2009 nr november 2009

11 VERTROUWEN OP HET NIEUWE WERKEN BEGINT MET HET VERTROUWEN DAT ALLES WERKT Flexibel werken vraagt ook om een flexibel werkende onderliggende infrastructuur. Vanzelfsprekend verwachten de medewerkers van uw organisatie dat alles altijd optimaal werkt. Maar hoe zorgt u voor de juiste balans in flexibiliteit en stabiliteit? Getronics laat het nieuwe werken werken. Bent u er net als Sam klaar voor? Doe de scan op getronics.nl/hetnieuwewerken

12

13 Grote uitrol 7 geen sinecure Terwijl Microsoft overal rondbazuint dat het opwaarderen naar Windows 7 appeltje eitje is, krabben beheerders die voor een grootschalige uitrol staan zich achter de oren. Een fatsoenlijke beheeromgeving lijkt een eerste vereiste. Door Ron Onrust Op 26 oktober, vier dagen na het officiële verschijnen van Windows 7, organiseerde de NGN de Windows 7 Deployment Dag, een lezingencyclus met als hoofdthema de uitrol van Windows 7 in bedrijfsomgevingen. Behandeld werden methodieken en tools voor het installeren van Windows. Daar kun je kennelijk een dag aan besteden. Belangrijkste reden daarvoor is dat de installatie van Windows 7 behoorlijk anders verloopt dan die van XP, nog altijd het meest gebruikte desktopsysteem in bedrijfsomgevingen. Er zijn nieuwe mogelijkheden en ook verschillende manieren om Windows 7 te installeren, zegt Alex Warmerdam, onafhankelijk adviseur en één van de sprekers. Hij benadrukt dat er gratis tools bestaan om Windows uit te rollen, naast het beheerplatform Sccm van Microsoft zelf. Warmerdam benadrukte dat beheerders hun Windows-kennis op tal van terreinen behoorlijk zullen moeten bijspijkeren. Spreker Roel van Bueren beaamde dat: kennis is key. Microsoft heeft gezorgd voor alle mogelijke tools om het goed en ook grootschalig te installeren. Maar het is best complex en het duurt even voordat je de structuur ervan door hebt. Die moet de beheerder zo n beetje zelf uitvinden en daarvoor is zo n dag als deze goed. De installatietools die Warmerdam noemde zijn overigens niet aan te raden voor echt grootschalige installaties. Wie meer dan duizend pc s van Windows 7 moet voorzien, is volgens Van Bueren aangewezen op de wat grotere beheeromgevingen, zoals System Center Configuration Manager van Microsoft zelf, of ZENworks 10 van Novell of een pakket als Altiris Client Management Suite van Symantec. Wat dat betreft is er volgens hem nog niet veel veranderd sinds Windows Het blijft complex om Windows op grote schaal te installeren: Blijkbaar is er in al die tijd niet veel veranderd. Veel verwacht van Exchange 2010 Zoals verwacht maakte Microsoft tijdens het grote TechEd congres in Berlijn de beschikbaarheid van Exchange 2010 bekend. Microsoft verwacht dat de nieuwe Exchange-versie het door kostenbesparende mogelijkheden goed gaat doen. Het concern stelt dat Exchange 2010 met goedkopere opslagmiddelen dan een kostbaar storage-area-net- work overweg kan. Daarnaast kunnen bedrijven hun voic systemen de deur uitdoen omdat Exchange 2010 gesproken voic s automatisch naar tekst kan omzetten, zodat ze te lezen zijn. Door nieuwe archiveringsvoorzieningen zijn ook aparte archiveringssoftware en de bijbehorende licenties overbodig. Microsoft haalde een onderzoek aan van Forrester, waarin wordt Spreker Ruben Spruijt, Solution Architect bij PQR, trekt het nog breder: Deze dag gaat weliswaar over deployment - het installeren - maar de meeste pijn zit niet in die eerste installatie; die zit in de lagen erboven. Een beetje organisatie heeft al gauw enkele honderden applicaties. Stel dat dat er driehonderd zijn, en dat er één update per jaar voor die applicaties verschijnt. Dan moet je driehonderd updates per jaar installeren. De vraag is dus meer hoe ik dat goed ga regelen. Het is daarom dat Spruijt denkt dat veel organisaties met de komst van Windows 7 voor een veel fundamentelere vraag komen te staan. Misschien moeten organisaties eerst gaan nadenken over een applicatie- en desktop-afleverstrategie. Wellicht moeten ze applicatie- en desktop-virtualisatie bij hun overwegingen betrekken, voordat ze Windows 7 gaan uitrollen. berekend dat bedrijven de investering in Exchange 2010 binnen zes maanden kunnen terugverdienen door besparingen op andere gebieden te realiseren. En dus sprak Stephen Elop van Microsoft de verwachting uit dat er grote vraag naar Exchange 2010 zal zijn. Voor de beveiliging werd tegelijk met Exchange 2010 ook Forefront Protection 2010 for Exchange vrijgegeven. nr november 2009 nr november 2009 ForMaaT outlook open Microsoft heeft aangekondigd dat het bestandsformaat waarin Outlook de berichten opslaat,.pst, een open format wordt. Het wordt mogelijk om dat gratis toe te passen. De documentatie van.pst staat op de planning voor de eerste helft van Volgens Microsoft wordt het steeds belangrijker om platformonafhankelijk toegang te kunnen krijgen tot , en kunnen ontwikkelaars dan ook voor andere platforms dan Windows toepassingen maken in het Outlook-formaat. SchikkinG EBay/SkypE Internetveiling ebay heeft een schikking getroffen met de oprichters van Skype, hetgeen de weg vrijmaakt voor de verkoop van Skype aan een groep investeerders. Oprichters Zennstrom en Friis krijgen een aandeel van 14 procent in het nieuwe bedrijf en een plaats in de directie. Als tegenprestatie investeren zij in het nieuwe bedrijf. Alle rechtszaken zijn van de baan. Drie investeringsmaatschappijen krijgen in totaal 56 procent van de aandelen. ebay houdt een belang van 30 procent aan. ZoEkEn naar TWEETS Zowel Google als Microsoft hebben samenwerkingscontracten afgesloten met Twitter zodat de tweets terug te vinden zijn in de zoekmachines. Microsofts zoekmachine Bing gaat daarnaast ook nog in het sociale netwerk van Facebook zoeken. Het nog experimentele Social Search van Google haalt bijdragen van kennissen in meerdere netwerken naar boven. BEnchMark Sap-koSTEn De nieuwe directeur van de SAP gebruikersvereniging Vnsg Rob van der Marck verwacht niet dat het conflict over te hoge onderhoudskosten van SAP-installaties opnieuw gaat oplaaien. Medio 2008 kondigde SAP aan dat het de onderhoudstarieven op zijn software in vier jaar tijd zou verhogen van 17 naar 22 procent. De klanten pikten dit niet en een tijdlang werd er stevig geworsteld tussen SAP en Sugen, het internationale netwerk van twaalf SAP-gebruikersgroepen. Van der Marck, die op 13 oktober het werk van Bea Logtenberg overnam, zegt dat het proces van de metingen naar onderhoudskosten bij SAPgebruikers inmiddels in volle gang is. Sugen heeft een representatieve groep van honderd bedrijven geselecteerd waar nu gemeten wordt en verbetertrajecten doorgevoerd worden. Gartner is onafhankelijk waarnemer en scheidsrechter. 13

14 Samenwerking VMware, Cisco en EMC Gebundelde systeembeheerders s oftware-engineers Programmamanagers...toevallig weten wij dat hij een top IT er is U wist het waarschijnlijk niet. Maar deze amateursporter is een ervaren IT-consultant. Een top IT er die als freelancer voor ambitieuze opdrachtgevers werkt. Dat wij dat bij IT Staffing wél weten, is niet helemaal toevallig. enorm netwerk van opdrachtgevers De afgelopen 20 jaar hebben we als IT-detacheerder een enorm netwerk van IT ers opgebouwd. De beste software-engineers, consultants, systeembeheerders, helpdeskmedewerkers, netwerkbeheerders, projectmanagers en informatieanalisten. We weten welke technische skills ze hebben, maar ook welke persoonlijke eigenschappen ze erop nahouden. doe waar je goed in bent Overigens: op dezelfde manier werken we ook samen met u als opdrachtgever. We willen meer van u weten dan alleen een rijtje functie-eisen. Hoe beter we u kennen, hoe sneller en effectiever wij een top IT er kunnen inzetten op flexibele basis. Niet voor niets werken honderden opdrachtgevers zoals u met ons samen. tijd voor een kennismaking Benut ons enorme netwerk van IT ers! Wij maken het u gemakkelijk om over flexibele IT-expertise te beschikken. Daarbij hanteren we eerlijke tarieven richting opdrachtgevers en IT ers. Werving en selectie van geschikte freelancers Contracthandling Payrolling Als u zich blijft richten op uw kansen, zorgen wij voor de IT ers die ze waarmaken. Good thinking! Plaats een aanvraag op of bel voor een afspraak netwerkfabrikant cisco wil ook in het serverrack een rol van betekenis spelen. de nieuwe acadia gedoopte joint-venture met emc om voorgeprogrammeerde Vblock-bladeservers te leveren compleet met netwerkvoorzieningen en opslag aan boord is redelijk uitgekristalliseerd. Wat brengt het ons? Door Jeroen Horlings Om Acadia goed te doorgronden moeten we kort in de geschiedenis duiken. Toen Joe Tucci in 2001 aan het roer kwam bij EMC woei er een frisse wind door het bedrijf. De onderneming, in 1979 opgericht als verkoopbedrijf van kantoormeubels, was groot geworden met netwerkopslag, maar Tucci voorzag een drastische verandering: opslag en servers worden utilities. Software zou een veel grotere rol gaan spelen in het datacenter. Die filosofie leidde eind 2003 tot de overname van VMware voor 635 miljoen dollar in contanten. VMware was toen al enkele jaren actief met virtualisatiesoftware voor de servermarkt, waaronder ESX, maar de groei zette in de jaren daarna pas echt door. Tijdens de overname door EMC telde VMware ongeveer 300 medewerkers drie jaar later was dat aantal vertienvoudigd. In 2007 ging 10 procent van de aandelen VMware naar de beurs. Cisco en Intel kwamen beide in bezit van 2 procent van de aandelen. Intel verkocht deze later door aan Cisco, mede omdat het belangenverstrengelingen met partners (waaronder Microsoft) wilde voorkomen. Halverwege 2008 werd Paul Maritz de nieuwe ceobij VMware, die voor die tijd bij EMC s de cloud computing business unit leidde. Later dat jaar kondigde het bedrijf aan dat het samen ging werken met Cisco om datacenter-oplossingen te ontwikkelen. Eén van de eerste gezamelijke producten was de Cisco Nexus 1000V; een gedistribueerde virtuele softwareswitch als geïntegreerde oplossing in de VMware-infrastructuur. Virtuele datacenter Volgens Hans Timmerman, cto van EMC Nederland, is de motivering voor de intensivering van de samenwerking eigenlijk heel simpel. Samen met VMware en Cisco beslaan wij de hele infrastructuur van het virtuele datacenter. EMC zorgt voor de data, VMware voor de software en Cisco voor het netwerk. Oftewel, VMware levert de virtuele machines en Cisco en EMC virtualiseren respectievelijk het netwerk en de data - alles is complementair aan elkaar. We delen dezelfde visie over de toekomst van het datacenter, werken veelal voor dezelfde klanten en hebben hetzelfde doelen. De bedrijven werkten de afgelopen jaren al samen aan datacenter-oplossingen en die werkrelatie is nu met de totstandko-

15 nieuw alternatief in het datacenter krachten ming van Acadia geformaliseerd. De bedrijven doen gezamenlijk proposities bij klanten om één totaaloplossing te bieden voor het datacenter. Het voordeel ten opzichte van gevestigde partijen als IBM, HP en Dell zou zijn dat vrijwel alle producten uit de eigen stal komen en er dus geen afhankelijkheid is van derde partijen. De samenwerking is mede voortgekomen uit feedback van klanten, verklaart John Schaap, regional sales manager voor enterprise-klanten bij Cisco. Virtualisatie is een oplossing voor veel problemen, maar het management wordt complexer en klanten zijn vaak afhankelijk van verschillende leveranciers. Wij treden op als één partij, die alles faciliteert. Volgens analist Agatha Poon van de Yankee Group is het strategische partnerschap goed getimed. Enterprises zoeken manieren om de complexiteit van het managen van de it-infrastructuur te verminderen. Een geïntegreerde oplossing zoals VMware, Cisco en EMC bieden, is dan een uitkomst. Het wordt gezien als een eerste stap om standaardisatie en interoperabiliteit te bieden. Dat is essentieel voor het succes van cloud computing. Sleutelrol De drie bedrijven geloven dat virtualisatie een sleutelrol speelt bij het verder automatiseren van het datacenter. De technologie is volwassen en krijgt door de crisis een steuntje in de rug. Bedrijven moeten met krimpende budgetten toch hun datacenter blijven uitbouwen. Virtualisatie is momenteel de logische route om datacenters efficiënter te benutten. Halverwege 2009 bracht VMware vsphere 4 (de opvolger van ESX 3) op de markt, volgens eigen zeggen het fundament van het datacenter nieuwe stijl. Timmerman van EMC noemt het zelfs het besturingssysteem van het datacenter, waarmee hij impliceert dat de rol van besturingssystemen als Windows en Linux langzaamaan van minder belang wordt. Een klant wil maximale schaalbaarheid en flexibiliteit. Concurrenten van VMware, zoals Microsoft met HyperV, bieden dat niet, omdat het fundament van de virtualisatie momenteel gekoppeld is aan een besturingssysteem. Je zit hoe dan ook aan een OS vast, waardoor je minder flexibel bent. Bovendien is een Ajax-platform met Let op: naast netwerkvoorzieningen heeft dit Cisco Unified Computing System bladeservers aan boord! Java en XML voldoende om webapplicaties te laten draaien, dus daar heb je geen complex besturingssysteem voor nodig. Datacenter 3.0 Tegelijkertijd voorziet Timmerman dat de rol van serverfabrikanten kleiner wordt. Net als opslag wordt ook rekenkracht zo langzamerhand een utility. De macht in het datacenter verschuift naar het netwerk en de software. Hij noemt Cisco s Unified Computing System (UCS), door Cisco zelf Datacenter 3.0 genoemd, als voorbeeld. Simpel gezegd is dit een switch met server-, storage- en virtualisatiecapaciteit in één energiezuinig systeem. Het combineert een wire once unified fabric met een platform om virtualisatiemogelijkheden te optimaliseren, kosten te verminderen en resources flexibel in te zetten. Het systeem is al in Nederland leverbaar. In september ging Parentix, dat Windows-gebaseerde bedrijfskritische applicaties levert tegen een vaste prijs per werknemer, met Cisco in zee om het Unified Computing-systeem in te zetten voor haar cloud-diensten. Bijzonder is ook dat Cisco met zijn UCS nu ook een directe concurrent wordt voor traditionele bladeserver-leveranciers. De toekomst zal laten zien hoeveel succes deze netwerkgigant op deze voor hem nieuwe markt zal hebben. nr november 2009 nr november

16 FOCUS ON: GREENING THE ENTERPRISE 3.0 Duurzaam beleid begint met inzicht in eigen bedrijfssystemen Weet wat je in huis hebt! Door Marco van der Hoeven ECONOMISCH KLIMAAT HELPT MEE AAN HET GROENER MAKEN VAN IT Groene IT en kostenbesparing zijn twee zijden van dezelfde medaille. Dat besef begint bij steeds meer bedrijven door te dringen. Maar om groene doelstellingen èn kostenbesparingen te realiseren is een belangrijkste eerste stap nodig: inzicht krijgen in het eigen it-landschap. Van daaruit kan invulling worden gegeven aan een groene strategie. Daarvoor moet groene IT wel hoger op de agenda van de raad van bestuur komen te staan. Interview met Erik van Veen van Symantec. e eerste vraag die ik altijd stel aan een klant Dis: Weet je wat jullie allemaal in huis hebben? Hebben jullie een goed inzicht in de it-omgeving? Aan het woord is Erik van Veen, manager pre-sales bij Symantec. Dat bedrijf is vooral bekend van zijn beveiligingssoftware, maar beweegt zich tegenwoordig op een veel breder terrein. Van Veen: Onze ervaring is dat in Nederland een heel groot gedeelte van de organisaties, ik denk dat het gaat om zeker 80 procent, moeite heeft met het in kaart brengen van het it-landschap. En dan zijn we nog niet eens toegekomen aan meer gedetailleerde vragen. Volgens Van Veen bestaat er een directe relatie tussen dit inzicht in de eigen systemen en groene IT. Een van de belangrijkste oorzaken waardoor bedrijven met hun datacenters en rekencentra steeds maar meer energie blijven gebruiken, is dat ze er iedere keer opnieuw servers en opslagapparatuur bijplaatsen. Nog niet zo lang geleden was het bij veel bedrijven beleid om per server één applicatie te laten draaien. De bijbehorende opslag werd dan weer op aparte machines gezet. Vanuit het perspectief van energiegebruik is dat enorm inefficiënt. De laatste tijd is een kentering te zien. Organisaties zijn zich bewust geworden van de energiekosten in datacenters. Bovendien lopen ondernemingen aan tegen ruimtegebrek. Van Veen: Je zou kunnen zeggen dat het economisch klimaat meehelpt aan het groener maken van de IT. Bedrijven worden gedwongen op zoek te gaan naar manieren om efficiënter te werken. We zien dat veel klanten nadenken over groene IT. De motivatie is meestal een combinatie van het streven naar duurzaamheid èn kostenreductie. Bovendien speelt soms wet- en regelgeving mee. Goede intenties zijn een onderdeel van het verhaal, maar tot op zekere hoogte moet duurzaam werken ook worden afgedwongen door de overheid. Ondernemingen kloppen aan bij dienstverleners als Symantec om ze te helpen hun groene doelstellingen te realiseren. Het eerste wat wij doen, is een meting uitvoeren om grondig in kaart te krijgen wat die bedrijven nu eigenlijk in huis hebben. Hoeveel schijfruimte is er eigenlijk, hoeveel is er gebruikt, kan dat effectiever? Op basis daarvan gaan we kijken hoe een organisatie schoner en groener kan gaan werken. HAKEN EN OGEN De theorie is eenvoudig, maar de praktijk een stuk minder. Van Veen: Op het moment dat je weet dat je een bepaald aantal machines kunt uitzetten, kun je snel uitrekenen hoeveel dat aan elektriciteitskosten bespaart. Wanneer je er achter komt dat een deel van de servers onderbezet is, is het heel simpel om te zeggen dat je daar verandering in gaat brengen, en de bezettingsgraad gaat verhogen tot bijvoorbeeld 80 procent. Dan kom je uit op technische zaken die nodig zijn om effectief de transitie te kunnen maken om servers te consolideren. Om de bezettingsgraad van servers en opslag hoger te krijgen, heb je de juiste tools nodig. We merken dat bedrijven daar steeds meer om vragen. Om de bezettingsgraad op te schroeven, kun je volgens Van Veen bijvoorbeeld andere disks gaan gebruiken. In veel gevallen gebruiken organisaties hoge-snelheidsdisks met een lage capaciteit. Daar kan weliswaar relatief weinig informatie op worden gezet, maar die informatie is wel snel toegankelijk. Bij onderbezetting worden die schijven vervangen door het omgekeerde; goedkopere disks met een hogere capaciteit. Een inventarisatie van it-landschap, gebruik en bezettingsgraad is slechts de eerste stap. De tweede cruciale vraag is wat de doelstellingen van de organisatie zijn. Een voorbeeld is volgens Van Veen de stad Amsterdam, waar gestreefd wordt naar een reductie van de CO2-uitstoot, veroorzaakt door IT, met 40 procent ten opzichte van in de periode van 2009 tot Dat is een heldere doelstelling. We helpen door een stappenplan te maken èn door achteraf te meten of de doelstellingen ook daadwerkelijk worden gehaald. 16 nr november 2009 nr november 2009

17 Dat laatste aspect, tussentijds rapporteren, is een vaak vergeten aspect van groene IT. Het is een knelpunt bij organisaties. We zorgen er altijd voor dat bedrijven tussentijds inzicht krijgen in wat er gebeurt in hun it-omgeving. Een grootschalig verbetertraject kan soms wel maanden of jaren duren, en dan wil je tussentijds wel weten hoe het verloopt. Omdat er zoveel partijen een mening hebben over groene IT, is het belangrijk om gestructureerd te werk te gaan. Geloof niet zomaar iedereen, maar maak vooral een helder projectplan met een begin en een einde, inclusief die tussentijdse metingen. En zeker zo belangrijk is de vraag van de verantwoordelijkheid. Wie in de raad van bestuur steunt het project echt? Wie is verantwoordelijk voor het slagen ervan, of aanspreekbaar als het mislukt? Welke middelen zijn beschikbaar? Dat zijn belangrijke punten, want ook al is het bewustzijn aanwezig in een organisatie, moet het mandaat er ook echt zijn. Volgens Van Veen zit het over het algemeen wel goed met dat bewustzijn, maar kan er nog wel het een en ander verbeterd worden aan de prioriteit die groene IT heeft. BESCHIKBAARHEID EN BEVEILIGING We zien dat veel grote bedrijven bezig zijn met een parallelle ontwikkeling, ze streven naar duurzaamheid en kostenreductie.. Het heeft vooral een merkbaar effect als groen gekoppeld is aan meer; de meeste bedrijven hebben tenslotte ook financiële doelstellingen. Bij de overheid ligt dat natuurlijk weer anders, maar bij commerciële bedrijven is ook bij verantwoord ondernemen een sluitende business case nodig. Bedrijven die ondertussen aan de gang zijn met groene IT, zijn vooralsnog terughoudend met het tussentijds bekend maken van resultaten, zodat concrete cijfers over daadwerkelijke besparingen nog maar mondjesmaat aanwezig zijn. Van Veen: We werken nu wel met een bedrijf dat als concrete doelstelling heeft om de bezettingsgraad van servers en opslag omhoog te krijgen van 28 procent naar 70. Dat is een heel realistisch scenario, maar dat is niet zomaar voor elkaar. Het gaat dan concreet om een serverreductie van zevenhonderd naar honderdvijftig. Je hebt een jaar om een verdubbeling van de bestaande bezettingsgraad te realiseren Als je verder wilt gaan, dan dat heb je een paar jaar nodig. De reden hiervoor is dat bij dergelijke trajecten veel zaken een rol spelen, van organisatie van de infrastructuur tot beveiligen. Teruggaan van zevenhonderd naar honderdvijftig servers betekent dat van iedere zes servers er één gemaakt wordt. De beschikbaarheid van de servers moet daarom goed geregeld worden. Je moet clusteren, anders archiveren, de back-up moet anders worden ingericht. Het succes van zo n operatie schuilt in de details, zoals de organisatie van de beveiliging. Een van de technologieën die voor grote veranderingen gaat zorgen, ook op het gebied van groene IT, is cloud computing. Van Veen: Dat gaat voor ons en onze klanten heel belangrijk worden. We verwachten dat we over drie tot vier jaar 50 procent van onze omzet zullen gaan halen uit oplossingen gebaseerd op cloud-computing. We verwachten dat het een enorme groei gaat doormaken. Het betekent concreet voor organisaties dat je verschillende diensten, zoals back-up en beveiliging, bij verschillende leveranciers gaat onderbrengen. Die dienst komt ergens uit een private of publieke datacenter en wordt aangeboden over een eigen netwerk of het internet. Daar is de grote winst te halen, ook op het gebied van groene IT. Want wanneer organisaties gaan uitbesteden aan derde partijen op basis van cloud-computing, kunnen die partijen door hun schaalgrootte meer besparen dan de klanten apart. nr november 2009 nr november 2009 DE EERStE VRAAG: WEEt je WAt jullie ALLEmAAL IN HuIS HEBBEN? 17

18 FOCUS ON: GREENING THE ENTERPRISE 3.0 Den Haag maakt milieu-inspanningen meetbaar CO2-meting in de praktijk Door Mirjam Hulsebos De gemeente Den Haag wil in 2010 haar gemeentelijke organisatie volledig klimaatneutraal maken. Door te besparen, te verduurzamen en te compenseren Dat is een mooi streven, maar hoe maak je zoiets meetbaar? Daarvoor gebruikt de gemeente SAS Sustainability Management. Den Haag is ambitieus als het om het milieu gaat. De stad wil in 2050 volledig klimaatneutraal zijn. Het vervoer mag dan geen emissies meer uitstoten en alle energie moet schoon worden opgewekt. Op weg naar dit doel wil de gemeentelijke organisatie al in 2010 klimaatneutraal opereren. Beleidsmedewerker Klimaat Henry Terlouw speelt een belangrijke rol bij de realisatie van dit doel. Samen met een collega ben ik verantwoordelijk voor het klimaatbeleid van de gemeente. Dit beslaat een breed terrein. Het is onze rol om in kaart te brengen waar het klimaat allemaal aan raakt, welke projecten er op het gebied van duurzaamheid lopen, waar we ambtenaren kunnen stimuleren en waar we zelf achteraan moeten. Wij zitten niet bij alle projecten aan tafel, dat is onmogelijk. Wij moeten er vooral voor zorgen dat het klimaat op de agenda komt bij andere afdelingen en diensten. HAAGS KLIMAATFONDS Het klimaatbeleid van de gemeente bestaat uit drie componenten: besparen, verduurzamen en compenseren. Bij compenseren denken de meeste mensen aan het aanplanten van bomen aan de andere kant van de wereld. In Den Haag zoeken ze het liever dicht bij huis. Terlouw: We hebben met partijen in de stad het Klimaatfonds Den Haag opgericht met als doel om in de stad te compenseren. Dat doen we door andere organisaties te ondersteunen bij het realiseren van besparingen of het verduurzamen van hun energiegebruik. De CO2-winst die daarmee wordt behaald, verrekenen we met onze eigen uitstoot. Zo heeft het Klimaatfonds vorige week een school geholpen met aanpassingen in hun gebouw waardoor het energiegebruik omlaag gaat. De CO2-uitstoot die op korte termijn niet kan worden bespaard of verduurzaamd compenseert de gemeente via het Klimaatfonds. Op lange termijn is dit een belangrijke stap op weg naar een klimaatneutrale stad lijkt nu nog ver weg, maar er moet nu al tempo worden gemaakt wil die doelstelling worden gehaald, weet Terlouw. Onze CO2 footprint is in vergelijking tot gemeentes met grote industriegebieden relatief laag, maar hij is ook sterk versnipperd. Waar in het Westland bijvoor- beeld 70 procent van de uitstoot voor rekening komt van de glastuinbouw en in Rotterdam de haven een belangrijke bijdrage aan de CO2-uitstoot levert, hebben wij te maken met heel veel partijen die CO2 uitstoten. We kunnen niet focussen op een sector, we moeten parallel veel verschillende sectoren aanpakken. KEUZES MAKEN Te beginnen bij de gemeente zelf. Om te bepalen of de organisatie volgend jaar klimaatneutraal opereert, moeten diverse factoren worden gemeten. Daarbij heeft Terlouw heldere keuzes gemaakt: We meten alleen de CO2-emissie die we zelf veroorzaken. Het energiegebruik van onze computers telt dus mee, maar de aanschaf van computers niet. We zetten wel grote stappen op het gebied van duurzame inkoop, maar op dit moment kunnen we nog niet meetbaar maken in hoeverre de producten en diensten die we inkopen CO2-neutraal zijn. Vandaar dat we dit nu nog buiten beschouwing laten. In de optelsom komen de volgende gegevens voor: het gebruik van elektriciteit, gas en stadswarmte in alle 120 panden die de gemeente in gebruik heeft, alsmede het verbruik van de openbare verlichting, de gemalen, de verkeersregelinstallaties en de gemeentelijke zwembaden en sporthallen, plus de uitstoot die wordt veroorzaakt door de ruim 500 voertuigen. Om deze kernaspecten zit een schil die niet meetelt voor de doelstelling in 2010, maar die wel veel aandacht krijgt. Hieronder valt onder meer het stimuleren van ambtenaren om woon/werkverkeer met het openbaar vervoer af te leggen. Terlouw: Bij de doelstelling om in 2010 klimaatneutraal te zijn, nemen we alleen factoren mee waar we zelf direct invloed op kunnen uitoefenen. Het gaat dus niet om alle uitstoot die wij als ambtenaren veroorzaken, maar om die uitstoot waar wij als gemeentelijke organisatie grip op hebben. Zo huren we bijvoorbeeld een aantal panden inclusief gas, water en licht. Daar kunnen we ons verbruik niet direct beïnvloeden en daarom valt dat onder inkoop. Het heeft wel onze aandacht. We stimuleren bijvoorbeeld dat de panden die we huren minimaal een C-label hebben. 18 nr november 2009 nr november 2009

19 Anders dan bij een boekhouding is er geen regelgeving die zegt hoe je moet rapporteren. Het gaat er volgens Terlouw op dit moment dan ook niet om op alle fronten volledig te zijn, het gaat om transparantie. WITTE VLEKKEN Het is een bewuste keus om het aantal variabelen in eerste instantie beperkt te houden. Het meten hiervan is al verschrikkelijk complex, weet Terlouw. Te veel om nog in een spreadsheet bij te houden, en dus ging hij op zoek naar een pakket dat deze gegevens kan verzamelen en analyseren. Hij vroeg twee offertes op, die op drie criteria werden beoordeeld: prijs, gebruiksgemak en kwaliteit. SAS scoorde op alle terreinen hoog. In de zomer ging de implementatie van start. De eerste fase bestond uit beslissen welke informatie in de rapportage moet worden opgenomen en op welke wijze daarop wordt gerapporteerd. Wil je naast de CO2-uitstoot bijvoorbeeld ook over het aantal gereden kilometers rapporteren of over de verbruikte hoeveelheid brandstof?, geeft Terlouw een voorbeeld. De tweede fase bestond uit het vergaren van de gewenste informatie. Sommige gegevens waren snel voorhanden. De twee leasemaatschappijen konden met een druk op de knop informatie over kilometers en brandstofverbruik aanleveren en de gegevens over het elektraverbruik waren allemaal al verzameld in het kader van een aanbesteding. Lastiger is het om het gebruik van gas en stadswarmte in kaart te brengen. We gaan nu een traject in met slimme meters. Als alle panden daarvan zijn voorzien, is het geen punt meer, aldus Terlouw. In de derde stap heeft SAS alle beschikbare gegevens ingelezen, waarna Terlouw de eerste analyses kon maken. Het inlezen ging opvallend snel en geruisloos, ik had verwacht dat dat veel lastiger was aangezien de informatie in allerlei verschillende formaten werd aangeleverd, zegt hij. Terlouw weet dat hij over 2009 nog geen volledige rapportage kan maken. Dit jaar is het vooral belangrijk om witte vlekken in kaart te brengen. Zo hebben we auto s in eigendom waarvan het exacte aantal gereden kilometers op dit moment onbekend is. De rapportage over 2009 gebruiken we vooral om mensen duwtjes te geven om deze gegevens te gaan aanleveren. GROEISCENARIO Eind 2010 is de gemeente Den Haag in staat om te rapporteren over alle bovengenoemde punten. En dan ontstaat ongetwijfeld ook de behoefte aan diepgaandere informatie. Als je ziet dat een bepaald gebouw opvallend veel meer stroom gebruikt dan een ander, wil je weten hoe dat komt, geeft Terlouw een voorbeeld. Bovendien kunnen we volgend jaar de eerste vergelijkingen maken. Je wilt de lijnen zien dalen. Als bepaalde emissies stijgen, wil je weten waardoor dat komt. Dat betekent dat we meer aspecten in kaart moeten brengen, die we dan natuurlijk ook in SAS vastleggen. Er is dus sprake van een groeiscenario. Op dit moment wordt de informatie vooral op beleidsniveau gebruikt. De CO2-emissies worden nog niet teruggerekend naar de diensten. Dit zijn allemaal plannen voor de verdere toekomst. Hoe die toekomst eruit gaat zien, durft Terlouw nu nog niet te voorspellen. We zullen continu een afweging moeten maken hoe diep we in onze analyses willen gaan. Je kunt heel veel meten, maar als je er niet direct op kunt sturen, heeft het voor ons op dit moment geen prioriteit. We meten om te kunnen verbeteren. nr november 2009 nr november WE meten Om TE KuNNEN VERbETEREN

20 FOCUS ON: GREENING THE ENTERPRISE 3.0 Directie neemt groene IT inmiddels serieus Door Marco van der Hoeven WEL GELD VOOR GROEN Volgens de studie van Symantec uit mei 2009 zijn bedrijven bereid hun investeringen in groene technologie te verhogen. 73% van de respondenten voorspelt dat ze hun groene IT uitgaven over de komende twaalf maanden gaan verhogen. Men verwacht dat terug te verdienen aan lagere stroomkosten. BUDGET VOOR GROENE IT INITIATIEVEN neemt af met meer dan 10% neemt af met 6-10% neemt af met 1-5% blijft hetzelfde neemt toe met 6-10% neemt toe met meer dan 10% Bron: Symantec Green IT, mei % 3% 3% De langjarige aandacht voor Groene IT heeft tot merkbaar resultaat geleid, zo blijkt uit de grootschalige enquête die is uitgevoerd in opdracht van it-dienstverlener Symantec. Vrijwel alle grote bedrijven zijn er serieus mee bezig, met een tweeledig strategisch doel: kostenbesparing en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Liefst 97 procent van de grote ondernemingen wereldwijd is bezig met groene IT. Dertig procent geeft aan daadwerkelijk een groene strategie te hebben. Deze opmerkelijke cijfers komen uit een onderzoek naar Groene IT dat is uitgevoerd in opdracht van Symantec bedrijven op alle continenten, waar meer dan duizend mensen werken, zijn ondervraagd over hun beleid en plannen met betrekking tot duurzaamheid. Niet meer dan één procent gaf aan groene IT niet belangrijk te vinden. Naast de enorme aandacht voor groene IT is ook de motivatie opvallend. Nog steeds is kostenreductie de belangrijkste drijfveer. 91 procent van de benaderde bedrijven wil het energiegebruik terugdringen, 91 procent heeft genoeg van de hoge kosten voor koeling. Maar behalve kostenreductie is ook duurzaamheid een belangrijk argument. 87 procent wil een bijdrage leveren aan het terugdringen van vervuiling, 86 procent heeft te maken met een groene strategie die door het hoofdkantoor wordt gedicteerd. In lijn met deze bevindingen is de bereidheid om geld uit te geven aan groene IT. 72 procent van de respondenten gaf aan dat hun budget voor groene 18% 19% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 20 nr november 2009 nr november % 35% IT de komende twaalf maanden zou stijgen. Gerelateerd hieraan is weer de constatering dat bij 91 procent van de bedrijven de aankoopbeslissingen voor apparatuur mede worden genomen op basis van de energie-kenmerken. Opvallend is dat 64 procent van de bedrijven zelfs bereid is tien procent meer te betalen voor energie-efficiënte producten. Een derde wil zelfs twintig procent meer betalen. INVESTERINGEN De eerste stap die veel bedrijven zetten om invulling te geven aan een groene strategie is volgens Symantec investeren in energiezuinigere hardware. Vervolgens kan door het inzetten van slimme software en managementoplossingen de apparatuur optimaal worden ingezet. De investeringen die bedrijven hiervoor gaan doen kunnen op verschillende manieren worden ingevuld. De eerste mogelijkheid is het efficiënt opslaan van dubbele data. Waar traditionele back-up methoden dezelfde gegevens vaak tientallen keren opslaan kan met behulp van deduplicatiesoftware de benodigde opslagcapaciteit fors, soms zelfs met 98%, worden teruggedrongen. Daarnaast is virtualisatie bij utstek een groene manier van werken. Door van meerdere fysieke servers via software virtuele machines te maken die op één fysieke server draaien zijn minder apparaten nodig, wat scheelt in energie en kosten. Dit kan heel ver gaan; zo maakte het Nederlandse trainingscentrum van SAP een volledig netwerk, inclusief 240 pc s, in zijn geheel virtueel, met één centrale server. Op de 240 werkplekken staan alleen nog volledig uitgeklede, energiezuinige terminals. Dit levert een energiebesparing op van 65 procent, en vraagt 90 procent minder opslagruimte. Tenslotte kan data slimmer worden verdeeld binnen de it-infrastructuur. Data die weinig wordt gebruikt, zoals oude s, kan op energiezuinige systemen worden gezet die stand-by staan, om pas actief te worden zodra die data daadwerkelijk wordt opgevraagd. De systemen met een hoge performance, en dus een hoger energieverbruik, blijven zo beschikbaar voor de kleinere hoeveelheid veelgebruikte data binnen een organisatie.