JAARVERSLAG. Maart 2014

Transcriptie

1 JAARVERSLAG Maart 2014

2 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS EBIDA EBIDA MARGIN EBI 27% 3% 2012: 47,9 MIO EURO 2012: 12% 2012: 7,8 MIO EURO 2011: 50,1 MIO EURO 2011: 12% 2011: 9,6 MIO EURO BRUOBAEN AFDRACH AAN DE SAA 2013: 34,8 MIO EURO 7% 2013: 503,5 MIO EURO 2013: 9% 7% 2013: 130,9 MIO EURO 2012: 540,5 MIO EURO 2012: 140,4 MIO EURO 2011: 557,1 MIO EURO 2011: 144,6 MIO EURO 2 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK ,3 MIO 2013: - 5,5 MIO EURO HOLLAND CASINO RICHE ZICH IN 2013 NADRUKKELIJK OP HE OPLOSSEN VAN DE KORE ERMIJN CONINUÏEISPROBLEMEN EN HE OPSELLEN VAN EEN SRAEGISCH PLAN OM DE KOERS VOOR DE LANGERE ERMIJN E BEPALEN. DOELSELLING IS OM EEN OEKOMSBESENDIG BEDRIJF E CREËREN, WAARBIJ DE AFZONDERLIJKE VESIGINGEN WINSGEVEND ZIJN EN PRODUCGROEPEN EEN POSIIEVE BIJDRAGE LEVEREN. HOLLAND CASINO BEREID ZICH VOOR OP DE LEGALISERING VAN DE ONLINE KANSSPELEN IN NEDERLAND EN DE OPENSELLING VAN DE KANSSPELMARK.

3 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS BESEDING PER BEZOEK 4% 2012: DUIZEND 2012: 97 EURO 2011: DUIZEND 2011: 98 EURO OPBRENGS AFELSPELEN OPBRENGS SPEELAUOMAEN 2013: DUIZEND 3% 2013: 93 EURO BEZOEKERS OPBRENGS HORECA 4% 9% 2012: 218,2 MIO EURO 2012: 265,9 MIO EURO 2012: 25,6 MIO EURO 2011: 233,5 MIO EURO 2011: 265,2 MIO EURO 2011: 24,2 MIO EURO AANAL MEDEWERKERS NEOBAEN PER FE 2013: 209,0 MIO EURO 15% 2013: FE 2013: 242,5 MIO EURO 9% 2013: 142 DUIZEND EURO 2012: FE 2012: 130 DUIZEND EURO 2011: FE 2011: 129 DUIZEND EURO 3 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK % 2013: 23,9 MIO EURO

4 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS KERNCIJFERS bedragen in miljoenen euro, tenzij anders aangegeven REKENING VAN BAEN EN LASEN ,5 540,5 Baten voor kansspelbelasting 130,9 140,4 Kansspelbelasting Nettobaten 372,6 400,1 Bedrijfslasten (exclusief bijzondere lasten) 360,2 390,2 Bijzondere lasten 17,9 2,1 Brutobedrijfsresultaat -5,5 7,8 Financiële baten en lasten 16,8 8,5 Nettobedrijfsresultaat -22,3-0,7 25,4 38,5 Kasstroom uit operationele activiteiten OVERIGE KENGEALLEN Aantal speeltafels Aantal speelautomaten (in vestigingen) JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 WINSMARGE (IN PROCENEN) -6,0-0,2 ((nettobedrijfsresultaat / nettobaten) x 100) BEZOEKEN Aantal bezoeken in duizenden Besteding per bezoek in euro MEDEWERKERS ULIMO JAAR Aantal medewerkers (excl. stand-by medewerkers en stagiaires) Op basis van volledige dagtaak (fte) PERSONEELSKOSEN 61,0 60,8 (in procenten van bedrijfslasten, excl. bijzondere lasten) Nettobaten per fte (in duizenden euro) BALANS ,9 65,2 Eigen Vermogen 16,9 11,1 Voorzieningen 52,2 45,8 Langlopende schulden 88,2 105,8 Kortlopende schulden

5 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS INHOUDSOPGAVE BELANGRIJKSE INDICAOREN 2 KERNCIJFERS Relevante externe ontwikkelingen Waardecreatie Financieel Gasten Medewerkers Maatschappij Vooruitzichten BESUURSVERKLARING 24 GOVERNANCE 26 Voorwoord voorzitter raad van commissarissen Commissies en toezicht Corporate Governance Beloningen Compliance & Integriteit Belangrijkste risico s JAARREKENING Balans per 31 december 2013 Rekening van baten en lasten over 2013 Kasstroomoverzicht over 2013 oelichting op balans, de rekening van baten en lasten en het kasstroomoverzicht Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Grondslagen voor resultaatbepaling Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht oelichting op de balans oelichting op de rekening van baten en lasten JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 VERSLAG VAN HE BESUUR VOORWOORD BESUURSVOORZIER

6 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS ONDEREKENING 63 Bepaling inzake resultaatsbestemming Controleverklaring van de onafhankelijke accountant FEIEN & CIJFERS 70 Profiel van het bedrijf Juridische structuur Organisatie Organogram 2014 Stakeholderoverzicht 2013 Chronologie Informatie per vestiging Over dit verslag Vijfjaaroverzicht Human resources in cijfers Overige niet-financiële kengetallen Mega Jackpot overzicht GRI-index Colofon JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK OVERIGE GEGEVENS

7 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS VOORWOORD BESUURSVOORZIER Holland Casino heeft een bewogen jaar achter de rug, met opnieuw moeilijke economische omstandigheden waardoor fors ingrijpen in de bedrijfsvoering noodzakelijk was. Holland Casino sloot het jaar af met een netto bedrijfsresultaat van -22,3 miljoen. Dit verlies werd in belangrijke mate veroorzaakt door 28,5 miljoen bijzondere lasten ( 17,9 miljoen als gevolg van personele herstructurering en 10,6 miljoen als gevolg van herstructurering van de rentederivaten). en opzichte van 2012 realiseerde Holland Casino -27,5 miljoen minder nettobaten. Holland Casino voerde in 2013 stringente kostenbesparende maatregelen door. Hierdoor werd het omzetverlies ruimschoots gecompenseerd door 30 miljoen lagere bedrijfslasten (bedrijfslasten excl. bijzondere lasten). AANPASSING SRAEGIE In de eerste helft van 2013 evalueerde Holland Casino de strategie. Na intensief onderzoek is het strategisch plan geherdefinieerd. Doelstelling is om een toekomstbestendig bedrijf te creëren, waarbij de afzonderlijke vestigingen winstgevend zijn en productgroepen een positieve bijdrage leveren. Het binnen de context van wet- en regelgeving geherdefinieerde strategisch plan kent drie pijlers: Vaste gasten focus Holland Casino stelt liefhebbers van het kansspel centraal. In casino s vindt onderzoek plaats naar mogelijkheden om gasten beter te bedienen, waaronder innovatie van het spel. De uitgangspunten van het customer care beleid blijven ongewijzigd, waarbij het streven is meer maatwerk te bieden binnen de muren van Holland Casino en zo ook te voorkomen dat gasten doorspelen in een ongecontroleerde omgeving. Lokaal ondernemerschap De lokale casinoleiding wordt vanaf 2014 verantwoordelijk voor het resultaat van de vestiging en krijgt zeggenschap over de inzet van personeel en de lokale product/markt combinatie, die is samen gesteld uit gaming, sales en F&B. De aansturing van de organisatie krijgt een sterkere operationele focus, met een brede vertegenwoordiging van de business in de directieraad. Centrale ondersteuning vindt plaats vanuit de corporate services in Hoofddorp. Goedkoper en efficiënter bedrijf Door fundamenteel te hervormen en een grondige herinrichting van de bedrijfsprocessen ontstaat een nieuwe organisatiestructuur. De voorbereidingen voor de reorganisatie vonden plaats in In het eerste kwartaal van 2014 reorganiseert het hoofdkantoor, daarop volgt de 7 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 De focus lag in 2013 nadrukkelijk op het oplossen van de korte termijn continuïteitsproblemen en het opstellen van een strategisch plan om de koers voor de langere termijn te bepalen. Voorts bereidt Holland Casino zich voor op de gevolgen van de legalisering van de online kansspelen in Nederland en de openstelling van de kansspelmarkt. Holland Casino zet voortdurend in op het veilig en verantwoord aanbieden van het kansspel en kreeg hiervoor in 2013 opnieuw erkenning van de European Casino Association (ECA). Door ook terughoudend te zijn met investeren is 50 miljoen minder cash aan bedrijfslasten en investeringen uitgegeven. Hierdoor was de bankschuld ultimo 2013 aanzienlijk lager ( 51,4 miljoen) dan ultimo 2012 ( 72 miljoen) en kon Holland Casino ondanks het significante omzetverlies voldoen aan de financiële ratio s die opgenomen zijn in de met de banken overeengekomen financieringsovereenkomst. Met een substantiële verlaging van de kostenstructuur, de herstructurering van de organisatie en de inzet van financiële beheersinstrumenten is het risicoprofiel van Holland Casino aanmerkelijk teruggebracht.

8 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS reorganisatie van de casino s. Holland Casino gaat bovendien gerichter investeren en besparen op inkoop en werken aan toekomstbestendige arbeidsvoorwaarden, de eerste initiatieven hiertoe startten in BESUUR Medio juni maakte Holland Casino het aftreden van Dick Flink als bestuursvoorzitter bekend. Onder zijn leiding moderniseerde Holland Casino verschillende vestigingen en startte een financieel verbeterplan en de voorbereidingen voor een online casino. oen echter nieuwe hervormingen noodzakelijk bleken, hebben de raad van commissarissen en Dick Flink besloten deze sanering aan een opvolger over te laten. Holland Casino bedankt Dick Flink voor zijn inspanningen als bestuursvoorzitter. Holland Casino onderschrijft de ambities van het kabinet voor de modernisering van de kans spelen in Nederland. De onderneming bereidt zich voor op substantiële veranderingen die het gevolg zullen zijn van het openen van de online kansspelmarkt, de voor 2016 beoogde liberalisering van de landbased casinomarkt en de privatisering van Holland Casino. Holland Casino pleit voor een level playing field in de sector, met name als het gaat om belastingen, preventiebeleid, antiwitwasbeleid, arbeidsvoorwaarden en marketingactiviteiten. Holland Casino dringt bovendien aan op flankerend beleid in de vorm van een pre-launch om zo een eerlijke uitgangspositie te krijgen op de online kansspelmarkt. Deze markt wordt nu gedomineerd door illegale aanbieders die al jarenlang zonder belemmeringen de Nederlandse markt kunnen bedienen en daardoor op een enorme voorsprong staan vanwege de opbouw van grote online klantenbestanden. Om de huidige vergunninghouders zoals Holland Casino een kans te geven om een positie te verwerven op deze markt, is een pre-launch een minimale eis. DANK AAN ONZE MEDEWERKERS Het bestuur doet al het nodige om de basis te leggen voor een toekomstbestendig Holland Casino en om de huidige transitieperiode zo kort mogelijk te laten duren. Het jaar 2013 was turbulent voor onze medewerkers. Wij willen hen bedanken voor hun professionele houding en hun gastvrije benadering van onze gasten in Voor een constante verbetering op alle vlakken nodigen wij lezers van dit jaarverslag uit om suggesties te delen via het mailadres: Willem-Jan van den Dijssel Bestuursvoorzitter a.i. 8 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 Het strategisch plan omvat 122 miljoen aan maatregelen - waarvan 100 miljoen aan maatregelen is geïdentificeerd - en moet in 2016 leiden tot een structureel verbeterd resultaat. Om het met verschillende stakeholders gecommitteerde strategisch plan te kunnen realiseren en daarmee ook de continuïteit van de financiering op termijn te kunnen waarborgen, moet op dit moment nog 22 miljoen besparingen toegewezen worden. Om tot een toekomstbestendige kostenstructuur te komen moeten deze besparingen voornamelijk gerealiseerd worden door matiging van de arbeidsvoorwaarden. HOLLAND CASINO IN 2014 De eerste prioriteit blijft in 2014 het bouwen aan een onderneming die klaar is voor de toekomst. Dat moet vorm krijgen aan de hand van het genoemde strategisch plan. Ieder casino brengt, onder het merk Holland Casino, een aan lokale omstandigheden aangepast aanbod op de markt. Uitgezette lijnen als het gaat om de efficiency en de kostenbeheersing zullen in 2014 tot verbeterd resultaat leiden.

9 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS 9 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013

10 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS VERSLAG VAN HE BESUUR 10 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013

11 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS RELEVANE EXERNE ONWIKKELINGEN Met name externe ontwikkelingen beïnvloedden onze strategische agenda en ons risicomanagement in Hieronder volgen de belangrijkste factoren, die mede van invloed waren op onze financiële en maatschappelijke prestaties. POLIIEK: MODERNISERING KANSSPELBELEID Het kabinet zet stappen in de modernisering van het kansspelbeleid. In het verlengde van het regeerakkoord Bruggen slaan van oktober 2012, presenteerde staatssecretaris eeven in mei zijn plannen om online kansspelen te reguleren en startte in mei een internetconsultatie Kansspelen op afstand. MARK De casinosector kampt al geruime tijd met teruglopende bezoekersaantallen en dalende resultaten. De relevantie van fysiek casinospel neemt af. De komst van illegaal spelaanbod op internet zorgt bovendien voor extra concurrentie, zonder dat Holland Casino op dit moment de mogelijkheid heeft daar adequaat op te reageren. De schattingen over de omvang van de online markt in Nederland door de overheid lopen uiteen van 200 miljoen tot 800 miljoen. Deze omzet is uitgedrukt in bruto spelresultaat, ofwel het verschil tussen de inleg en het uitgekeerde prijzengeld. er vergelijking; het totale bruto spelresultaat van Holland Casino bedraagt in ,5 miljoen. De speelautomatensector in Nederland heeft een omvang van tussen de 500 miljoen en 600 miljoen, exclusief de speelautomaten van Holland Casino. BELASINGEN Het wetsvoorstel voor aanpassing van de Wet op de kansspelbelasting dat bij de Raad van State voor advies ligt, voorziet in een belastingverlaging voor online kansspelen, van 29% naar 20%. De Europese Commissie en de weede Kamer beoordelen dit wetsvoorstel nog. Een lager tarief voor bedrijven die inmiddels illegaal een marktaandeel hebben verkregen op de Nederlandse online kansspelmarkt, zal leiden tot een verdere verslechtering van de concurrentiepositie van Holland Casino. 11 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 Privatisering Het huidige kabinet is voornemens het kansspelbeleid te moderniseren en Holland Casino onder voorwaarden te verkopen. In het voorbije jaar had Holland Casino meermaals overleg met de betrokken departementen. De betrokken staatssecretarissen van het ministerie van Financiën en Veiligheid & Justitie hebben aan de weede Kamer in 2014 een visie op de casinomarktordening toegezegd. Bij publicatie van dit jaarverslag was deze visie nog niet beschikbaar. Privatisering van Holland Casino zal waarschijnlijk niet eerder dan tegen het einde van deze kabinetsperiode plaatsvinden. De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie stuurde februari 2014 het wetsvoorstel voor Kansspelen op afstand naar de Raad van State. Naar verwachting ontvangt de weede Kamer het wetsvoorstel voor het zomerreces. Afhankelijk van de parlementaire behandeling verwacht het ministerie dat de Kansspelautoriteit (KSA) in de eerste helft van 2015 de eerste online casinovergunningen kan uitgeven. Hiermee ontstaat ook voor Holland Casino perspectief voor een vergunning voor online kansspelen in Nederland, en ook daar op een veilige en verantwoorde wijze haar spelen aan te bieden. Holland Casino dringt er op aan dat de KSA zorgdraagt voor handhaving met betrekking tot deze nieuwe markt, waar consumenten op dit moment onbeschermd kunnen spelen en die oneerlijke concurrentie biedt aan Holland Casino.

12 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS Holland Casino pleit daarom voor een gelijk tarief voor gelijke kansspelen, of die nu online worden aangeboden, of in één van onze casino s. Een kansspelbelastingtarief van bijvoorbeeld 25% zou in 2013 voor een netto bedrijfsresultaat hebben gezorgd van -4,2 miljoen in plaats van de gerealiseerde -22,3 (en een tarief van 20% kansspelbelasting voor een nettobedrijfsresultaat van 18,4 miljoen). ECONOMISCH Holland Casino ervaart sterk de effecten van de economische recessie. Hoewel de Nederlandse economie vanaf de tweede helft van het jaar voorzichtig de weg omhoog lijkt te hebben gevonden, bleef het herstel bescheiden van omvang. Het vertrouwen onder consumenten en producenten nam de laatste maanden van 2013 toe. Consumentenbestedingen trekken aan als het gaat om de aanschaf en vervanging van duurzame consumptiegoederen. Holland Casino, dat in de perceptie van de consument hoort bij het luxere uitgaan, profiteert echter nog niet van deze ontwikkeling. 12 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 MAASCHAPPELIJK Consumentengedrag verandert. Consumenten hebben steeds minder vrije tijd en zijn steeds beter in staat om zelf ontmoetingen en belevingen te regisseren. Ze houden zich bezig met comfortabel versoberen: maken keuzes op gemak, gezondheid, prijs, en simpelweg genieten. ijd is nog schaarser dan geld. Het zogenaamde in-house leisure is een groeiende sector - gedreven door de behoefte aan de eigen kring en een toenemend multimediagebruik - die concurreert met Holland Casino als het gaat om vrijetijdsbesteding.

13 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS WAARDECREAIE Holland Casino onderscheidt de volgende resultaatgebieden, die in deze paragraaf aan de orde komen: financieel, gasten, medewerkers, bedrijfsproces en maatschappij. FINANCIEEL Het nettobedrijfsresultaat daalde ten opzichte van 2012 met 21,6 miljoen tot een resultaat van - 22,3 miljoen (2012: - 0,7 miljoen). Bijzondere posten drukten in beide jaren op het resultaat: ,3-0,7 17,9 2,1 10,6 3,0 Bedrijfsresultaat excl. reorganisatielasten en (herstructurering) rentederivaten 6,2 4,4 De afdracht aan de Staat over het verslagjaar 2013 en 2012 (in miljoenen euro) bestaat uit: ,0 63,3 Kansspelbelasting afelspelen Kansspelbelasting Speelautomaten 70,9 77,1 130,9 140,4 De feitelijke afdracht over een boekjaar wijkt af van bovenstaande cijfers, omdat afdracht van de belastingen een maand later plaats vindt. Naast de afdracht van de kansspelbelastingen is Holland Casino vanaf 1 april 2012 wettelijk verplicht kansspelheffing te betalen. In 2013 bedraagt de kansspelheffing ten behoeve van de Kansspelautoriteit 0,9 miljoen (2012: 0,7 miljoen). 13 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 Holland Casino draagt maandelijks 29% kansspelbelasting af aan de Staat over de opbrengsten afelspelen en Speelautomaten. Nettobedrijfsresultaat Reorganisatielasten (Herstructurering) rentederivaten

14 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS Ontwikkeling nettobedrijfsresultaat en belastingen in miljoenen euro 300 belastingen 250 nettobedrijfsresultaat ,2 144,6 141, ,4 130,9 50-2,5-9, ,7-22, Ontwikkeling nettobedrijfsresultaat (exclusief bijzondere lasten) en belastingen in miljoenen euro 300 belastingen bedrijfsresultaat excl. bijzondere lasten bijzondere lasten ,2 141,2 144, ,4 130, ,6 10,2 11,5 1,4 4,4-26,1-20,1-7,7-2,1-17, JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK ,8 0

15 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS BAEN De baten voor kansspelbelasting ten bedrage van 503,5 miljoen daalden 6,8% ten opzichte van het voorgaande jaar (2012: 540,5 miljoen). De gemiddelde besteding per bezoek daalde van 97 naar 93. Het aantal bezoeken daalde met (-/- 3,4%) naar een totaal van 5,4 miljoen in 2013 (2012: 5,6 miljoen). De opbrengst afelspelen nam af met 9,3 miljoen ten opzichte van vorig jaar. De opbrengst Speelautomaten nam af met 23,4 miljoen ten opzichte van vorig jaar. Ook de roncopbrengst daalde met 2,3 miljoen (inclusief ontvangen fooien voor Horeca- en Front Office-activiteiten). De Horecaopbrengst nam af met 6,7% tot 23,9 miljoen. De overige baten daalden met 0,3 miljoen. Onder de overige baten zijn ook de entreeontvangsten ad 2,0 miljoen (2012: 2,3 miljoen) verantwoord. Opbrengst afelspelen Opbrengst Speelautomaten roncopbrengst/tips Horecaopbrengst Overige baten 2013 % 2012 % 209, , , , ,1 4 24,3 5 23,9 5 25,6 5 6,1 1 6,5 1 otaal 503, ,5 100 LASEN De totale bedrijfslasten, inclusief bijzondere lasten, daalden in het verslagjaar met 14,2 miljoen (-3,6%) naar 378,1 miljoen. De personeelskosten daalden met 17,5 miljoen ten opzichte van 2012 (-7,4%), voornamelijk als gevolg van een lagere gemiddelde bezetting ten bedrage van 17,1 miljoen en door lagere indirecte personeelskosten ten bedrage van 0,4 miljoen. De operationele kosten zijn 5,9 miljoen lager dan vorig jaar (-5,4%). Dit als gevolg van lagere marketingkosten ad 4,9 miljoen, lagere bedrijfs- en huisvestingskosten ad 3,9 miljoen, lagere automatiseringskosten ad 1,2 miljoen en hogere overige kosten ad 4,2 miljoen voornamelijk als gevolg van incidentele ontvangsten in In 2013 zijn de afschrijvingskosten 0,1 miljoen hoger dan in 2012 (0,2%). Dit is het gevolg van hogere normale afschrijvingen in 2013 ad 0,9 miljoen, lagere boekwaarde van desinvestering ad 0,3 miljoen en hogere opbrengst verkopen van activa ad 0,5 miljoen. In 2013 is voor 17,9 miljoen aan reorganisatiekosten verantwoord middels dotatie aan de voorziening en opname in de bijzondere lasten. 15 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 in miljoenen euro Batencategorieën

16 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS Eind 2013 is het rentederivatenportfolio van Holland Casino geherstructureerd, waarbij de ultimo 2012 bestaande rentederivatencontracten zijn beëindigd en vervangen door nieuwe rentederivatencontracten. De herstructurering heeft geleid tot de vrijval van het ineffectieve deel van de beëindigde rentederivaten (ultimo ,5 miljoen) en de opname van de inceptiewaarde van de nieuwe contracten (last van 16,2 miljoen) in de balans. Deze herstructurering heeft derhalve geleid tot een eenmalige extra last in 2013 van 10,6 miljoen die is verantwoord in de financiële baten en lasten. Lastencategorieën in miljoenen euro 2013 % 2012 % 378, , ,8 8,5 otaal 394,8 400,8 FINANCIËLE POSIIE Solvabiliteit Het Eigen Vermogen daalde ultimo 2013 van 65,2 miljoen naar 42,9 miljoen. Dit als gevolg van de toevoeging van het resultaat 2013 aan het Eigen Vermogen. Hierdoor daalde de solvabiliteit naar 21,4% (2012: 28,6%). Financiële instrumenten Om het kasstroomrisico op verwachte toekomstige variabele rentebetalingen op variabel rentende externe financiering te beheersen, zijn rentederivaten afgesloten (zie pagina 54 en pagina 57). Financiële conventanten 2013 De verhouding tussen angible Net Worth en Balance Sheet otal is groter of gelijk aan 20% (2013: 20,7%); De verhouding tussen Net Senior Debt en EBIDA is; (i) Op of vóór 31 december 2014, lager of gelijk aan 2.5 (2013: 1.0); (ii) Na 31 december 2014 maar op of vóór 31 maart 2016, lager of gelijk aan 2.25; (iii) Na 31 maart 2016, gelijk aan of lager dan 2.0; De Interest Cover is niet lager dan 4.0. (2013: 7.1). Financiering In 2012 is een kredietfaciliteit aangegaan. Eind 2013 bedraagt de totale kredietruimte op deze faciliteit 127,5 miljoen, waarvan 47,5 miljoen betrekking heeft op de term loan en 80 miljoen op de revolving faciliteit. Van het rekening-courantkrediet was ultimo 2013 voor een bedrag van 3,9 miljoen getrokken. De kredietfaciliteit is aangegaan met een bank consortium samengesteld als volgt: ING (37%), ABN AMRO (37%) en Deutsche Bank (26%). 16 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 Bedrijfslasten Financiële baten en lasten 219, ,1 60 Personeelskosten Operationele kosten 100, ,2 27 Afschrijvingen 40, ,1 10 Overige waardeveranderingen vaste activa - - 6,8 2 Bijzondere lasten 17,9 5 2,1 1

17 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS KASSROMEN in miljoenen euro ,5 7,8 Brutobedrijfsresultaat Kasstroom uit overige operationele activiteiten 30,8 30,7 Kasstroom uit investeringsactiviteiten -9,3-33,7 Kasstroom uit financieringsactiviteiten -9,9-15,2 Mutatie liquide middelen 6,1-10,4 GASEN In 2013 brachten miljoen (2012: ) individuele bezoekers miljoen (2012: ) bezoeken aan Holland Casino. De gemiddelde besteding per bezoek daalde 4% naar 93 per bezoek (2012: 97). Holland Casino monitort via mystery visits (extern kwaliteitsonderzoek op het gebied van service en kwaliteit) de beleving van de gast. Holland Casino heeft als ambitie om bij de meest gastgerichte organisaties van Nederland aan te sluiten en benchmarkt daarom voor de mystery visits met de top van de Nederlandse horeca. Interactie met de gasten vindt plaats op verschillende momenten en in diverse vormen die aansluiten bij de invalshoek van het moment. Aan de hand van de feedback vindt verbetering plaats van de dienstverlening in de casino s, de online informatieverstrekking en de diensten op Mijn Holland Casino. Holland Casino won in 2013 de Klacht.nl Award in de categorie Casino/Entertainment voor de klachtenafwikkeling. Holland Casino bereidt zich - onder voorbehoud van instemming van de Kamer - voor op de legalisering van het online spelaanbod. In deze nieuwe markt waarin de concurrentie stevig zal zijn, wil Holland Casino interessant zijn voor nieuwe en bestaande spelers door de integratie van online en offline spelaanbod. Online casino software producent Playtech is geselecteerd als leverancier. Het bedrijf kwam als beste uit de aanbestedingsprocedure en gaat voor Holland Casino een platform ontwikkelen voor onder meer roulette, black jack, speelautomaten, poker en bingo. MEDEWERKERS Verbetering arbeidsproductiviteit De collectieve arbeidsvoorwaarden (cao) van Holland Casino liggen ruim 20% boven de gemiddelde cao van grote bedrijven in Nederland. Bovendien werken onze medewerkers gemiddeld 10% minder uren dan de benchmark. Gezien de slechte verhouding tussen de baten en de personeelskosten, het economisch perspectief en de aangekondigde liberalisering van de kansspelmarkt, moeten deze arbeidsvoorwaarden om concurrerend te kunnen zijn structureel versoberen. 17 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 De liefhebbers van het kansspel komen centraal te staan, waardoor de brede benadering van (potentiele) gasten verschuift naar meer aandacht voor specifieke doelgroepen. Om met name de rokende bezoeker beter te bedienen, opende in Nijmegen de speciaal ontwikkelde rookruimte Smoke & Play, waar bijna 100 spelers kunnen kiezen uit een gevarieerd aanbod van spellen op de speelautomaten. Nijmegen is hiermee het twaalfde Holland Casino met deze voorziening. Het horeca rookbeleid is ook in Holland Casino gewoon van toepassing. Niet-rokende gasten ondervinden dan ook geen enkele hinder van Smoke & Play. Mogelijkheden om ook tafelspelen op deze wijze aan te bieden zijn in onderzoek.

18 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS De noodzakelijke verbetering van de arbeidsproductiviteit komt tot stand door een veelomvattend en voor medewerkers ingrijpend geheel aan maatregelen. Matiging van de collectieve arbeidsvoorwaarden van Holland Casino draagt hier belangrijk aan bij. Vakbonden en Holland Casino troffen elkaar in het afgelopen jaar verschillende keren, waarbij in april een nieuw sociaal plan voor 2013 tot stand kwam. Een nieuwe cao bleef vooralsnog uit. Holland Casino hanteert vanaf 1 september 2013 eenzijdig nieuwe arbeidsvoorwaarden voor nieuwe medewerkers die aanmerkelijk lager liggen dan de huidige cao. Holland Casino verstrekte nog geen periodieken per 1 januari Functionarissen die beloond worden op basis van de HAY-methodiek, zagen af van het variabele deel van hun beloning over Zelfroosteren De personeelsplanning vindt sinds 2013 vrijwel volledig plaats volgens de principes van vraaggestuurd roosteren, waarbij medewerkers in hoge mate zelf verantwoordelijk zijn voor het invullen van de gewenste bezetting. Holland Casino startte in 2010 een pilot in enkele casino s waarna vraaggestuurd roosteren in alle vestingen in gebruik is genomen. Medewerkers nemen vooralsnog vrijwillig deel aan vraaggestuurd roosteren dat gebaseerd is op een apart, door de sociale partners opgesteld protocol, waardoor geen integrale aanpassing van de cao nodig was. Het lukt om meer dan 85% van de roosterwensen van medewerkers te honoreren terwijl de operatie betere mogelijkheden heeft om voor te sorteren op wijzigingen in bedrijfsdrukteprofielen. Deze planningsmethode leidt onder meer tot minder uitvraag van meerwerk of overwerk. raining en opleiding Holland Casino moest geplande trainingsinspanningen, door maatregelen ter verbetering van de arbeidsproductiviteit in de casino s, flink aanpassen. In 2013 is onderzocht welke oplossingen en dan met name die op het gebied van e-learning, hiervoor beschikbaar zijn. In 2014 krijgt deze nieuwe trainingsaanpak definitief vorm en zal de opleidingsinspanning verder op niveau gebracht worden. 18 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 Vrijwillige vermindering arbeidsduur (VAA) Om gedwongen ontslagen zoveel mogelijk te beperken, opende Holland Casino eind april 2013 een vrijwillige regeling vermindering arbeidsduur (VAA) voor bepaalde groepen operationele medewerkers. In totaal gingen 143 medewerkers uit dienst met de regeling en nog eens 115 medewerkers kozen voor een vermindering in contracturen. De totale gerealiseerde fte reductie was 134,4. Eind 2013 had Holland Casino in totaal medewerkers, inclusief stagiaires en stand by medewerkers (2012: 4.032) van hen werkten in de 14 casino s en 295 op het hoofdkantoor. Samen vormden zij 2.620,5 fte (2012: 3.079). De gemiddelde leeftijd is 43 jaar (2012: 40) en de uitstroom is 9,8% (2012: 6,8%). De netto baten per fte bedroeg 142 duizend (2012: 130 duizend). Het gemiddelde ziekteverzuim bleef gelijk met 2012: 4,8%. De gemiddelde loonsom per medewerker bedroeg afgerond 76,6 duizend (2012: 75,0 duizend).

19 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS Medezeggenschap De belangrijkste onderwerpen van het overleg met de Ondernemingsraad in 2013 waren: Adviezen reorganisatie afdelingen Informatievoorziening en Inkoop; OC&C Strategy Consultants; business unit Food & Beverage; aanwijzing ad interim CEO; subafdeling Business Control binnen de stafafdeling Finance & Control; flexpool Pokercroupiers; benoeming Willem-Jan van den Dijssel als bestuursvoorzitter a.i. Bedrijfsproces Herinrichting centrale organisatie eneinde de slagkracht en commerciële focus van Holland Casino te vergroten is het bedrijfs proces doorgelicht. Dit resulteerde in een adviesaanvraag voor een aangepaste centrale organisatie, met een operationele directieraad bestaand uit: CEO, aandachtsgebieden: Casino s, Audit en Public Affairs & woordvoering; CFO, aandachtsgebieden: Finance & Control, Informatievoorziening, Security, Legal & Compliance en het secretariaat; Casinodirecteur Noord-Nederland; Casinodirecteur Zuid Nederland; Directeur Marketing & Sales; Directeur Gaming & Services; Directeur Human Resources. De CEO en de CFO zijn statutair bestuurders van de stichting. Als gevolg van de nieuwe structuur is het bestuur teruggebracht naar twee bestuurders en verviel de functie van COO. evens zijn afdelingen op het hoofdkantoor samengevoegd waardoor er vier afdelingen minder zijn. Systemen en processen ten behoeve van managementinformatie, cashmanagement, inkoop en forecasting zijn verder aangescherpt. Bovendien verandert de rol van het hoofdkantoor. De transitie van een centraal gestuurde organisatie naar een meer decentraal gestuurd bedrijf loopt naar verwachting tot in het derde kwartaal van JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 In november 2013 ontving de OR de adviesaanvraag voor de hervorming van het hoofdkantoor. In 2014 eindigt de zittingstermijn van de leden van de Ondernemingsraad en zijn er verkiezingen. Instemming met aangepast computerreglement; afschaffen multifunctionele bonus; employee Self Service / Management Self Service; certificering interne vertrouwenspersonen; afwijken van het vacaturebeleid gedurende periode VAA-regeling; wijzigingen pauzeregeling croupiers; reglement Melden Integriteitsschendingen; aanpassing beoordelingscyclus.

20 INHOUDSOPGAVE KERNCIJFERS GOVERNANCE JAARREKENING 2013 FEIEN & CIJFERS Outsourcing Informatievoorziening Het proces om te komen tot de uitbesteding van de uitvoerende, generieke diensten van Informatievoorziening, rondt Holland Casino in het eerste kwartaal van 2014 af. Holland Casino moderniseert hiermee de IC dienstverlening die in handen komt van een gespecialiseerde I-partner. Het risico van de IC systemen in relatie tot de bedrijfscontinuïteit neemt hiermee belangrijk af. Vanaf 1 oktober geldt een wettelijk verplichting om een leeftijdsaanduiding 18+ in onze communicatie op te nemen. De uiting Veilig & Verantwoord spelen is aangepast met de leeftijdsaanduiding. De kern van Veilig & Verantwoord Spelen vormen ons Preventiebeleid Kansspelen (PBK) en ons anti witwasbeleid. PBK Het preventiebeleid van Holland Casino ontwikkelde zich de afgelopen twee decennia tot wat het nu is: een internationaal toonaangevende aanpak die voorkomt uit samenwerking met verslavingszorg en wetenschap en door jarenlange praktijkervaring. Het succes van dit zogenaamde actieve preventiebeleid komt ook door het doorlopend aanpassen en verbeteren van de uitvoering ervan. Holland Casino verbeterde het beleid verder op basis van drie nieuwe ontwikkelingen en inzichten: 1. recent wetenschappelijk onderzoek; 2. aangekondigde wijzigingen in Nederlandse kansspelwetgeving; 3. feedback van gasten en ervaringen van medewerkers. In de periode steeg het verslavingspotentieel bij speelautomatenhallen en online casino s terwijl het totaal aantal risico- en probleemspelers in Nederland gelijk bleef (bron WODC 2011). Holland Casino voert in zijn vestigingen het preventiebeleid uit, maar constateert dat gasten die bij Holland Casino een entreeverbod hebben op plekken doorspelen waar niet of nauwelijks sprake is van begeleiding of toegangsbeperking, zoals bij speelautomatenhallen of illegaal aanbod van online kansspelen. Holland Casino maakt zich op basis van deze waarnemingen zorgen over de effectiviteit van het handhavingsbeleid. 20 JAARVERSLAG FINANCIEEL & MAASCHAPPELIJK 2013 MAASCHAPPIJ De ECA verleende Holland Casino in 2013 de award voor meest maatschappelijk verant woorde ondernemer in de internationale casinobranche. Holland Casino kreeg deze award voor het programma Veilig & Verantwoord Spelen. In dit programma komen alle initiatieven bij elkaar om consumenten op een bewuste en verstandige manier aan het spel te laten deelnemen. Operatie In de casino s is het aanbod van tafelspelen grondig herzien. Nieuwe tafelopeningstijden en een aangepaste pauzeregeling voor croupiers zorgen voor een betere aansluiting van de vraag naar en het aanbod van spel. Het resultaat speelautomaten daalde als gevolg van een verschuiving in het spelgedrag van gasten. Bovendien ervaart Holland Casino met name bij de speelautomaten de illegale concurrentie op internet. Dit geeft extra aanleiding tot vernieuwing van speelautomaten in 2014 en navolgende jaren. Binnen de productgroep Food & Beverage nam door intensieve sturing op personeelsbezetting, hospitality en commercialiteit, het verlies af. In het najaar startte Holland Casino Leeuwarden als eerste casino met een gewijzigd aansturingsmodel. Openingstijden en de inzet van operationeel personeel en staf sluiten beter aan bij de lokale product/marktcombinatie.