Integrale oplossing voor breedband internettoegang in het buitengebied in Oost-Nederland (analyse en oproep)

Transcriptie

1 Integrale oplossing voor breedband internettoegang in het buitengebied in Oost-Nederland (analyse en oproep) Samenvatting De provincie Gelderland heeft begin 2015 samen met 10 gemeenten in de Achterhoek een Glasvezel BV opgericht om het buitengebied in die regio van breedbandtoegang tot internet te voorzien. De rest van de provincie moet via particuliere initiatieven en vraagbundeling maar afwachten of er ook steun vanuit de provincie voor komt. Onlangs bleek het plan voor de Achterhoek vanwege de gekozen constructie op minimaal een jaar vertraging te moeten rekenen. Adviesbureau Geoflex heeft samen met partners de situatie in Gelderland vergeleken met de breedband ontwikkelingen voor het buitengebied in de rest van Nederland en eerder uitgebrachte adviezen. Er worden enige tekortkomingen van het huidige beleid geconstateerd, zoals het ontbreken van een sociale paragraaf en het onterecht buitensluiten van andere technologieën dan glasvezel. Tenslotte wordt een oproep gedaan aan de provincie om het breedband-probleem van de krimpende buitengebieden nu integraal aan te pakken op alle fronten, waarbij primair uit wordt gegaan van de behoefte van alle betrokken inwoners, instellingen en bedrijven. Geografisch en demografisch gezien en in combinatie met de voordelen van schaalvergroting ligt hierbij nauwe samenwerking met de provincie Overijssel, die zich in 2011 reeds voor integrale aanpak van breedband in de buitengebieden heeft uitgesproken, erg voor de hand. versie 1.0, augustus Auteur: ir. F.J. Hage i.o.v. GeoFlex BV, opyright:

2 Situatieschets "Breedband in het buitengebied" in Gelderland In grote lijnen is de huidige situatie als volgt te omschrijven: In 2011 is in de Provinciale Staten een motie aangenomen om een deel van de miljarden van de Nuon te besteden aan breedband in het buitengebied, met de slogan "goed internet voor iedereen in Gelderland". Dit heeft geleid tot een stroom onderzoeksrapporten van het bureau Dialogic, incidentele financiële ondersteuning van enkele breedband-initiatieven en een subsidieregeling ter hoogte van 2 miljoen euro voor bedrijfsterreinen. Dit betreft het meeleggen van loze buizen (voor glasvezels) bij graafwerkzaamheden. Voor dit oorspronkelijke doel blijft nu een bedrag van op de begroting staan, omdat na bijna 2 jaar maar een paar procent van het beschikbare geld was gebruikt. 1 miljoen euro ervan is overgeheveld naar het nieuwe glasvezelproject van de provincie: Na onvoldoende interesse van de marktpartijen werd eind 2014 besloten om samen met 10 gemeenten in de Achterhoek een investeringsmaatschappij op te richten voor breedband op het platteland in de betreffende regio. Hierbij is mede als belangrijk argument benadrukt dat de Achterhoek een krimpende regio in inwoneraantallen is. Het gaat initieel over een lening van ruim 30 miljoen euro vanuit de provincie en uiteindelijk waarschijnlijk om veel meer geld. De andere regio's waar initiatieven voor breedband op het platteland in Gelderland bestaan (zie bijlage 1) en nog geen subsidie hadden ontvangen, waren teleurgesteld uiteraard, want die moeten nu maar afwachten of en hoeveel financiële steun ze vanuit de provincie (nog) kunnen verwachten. Onderstaande aankondiging van de uitzending op 12 maart 2015 van EenVandaag vat de situatie vanuit particulier oogpunt aardig samen: In de aanloop naar de provinciale verkiezingen trekt EenVandaag met een stemhokje de provincie in. Vandaag zijn we in Gelderland, waar de bewoners zich druk maken om glasvezel. Of eigenlijk het ontbreken ervan. Want veel huishoudens in het buitengebied van Gelderland hebben in dit digitale tijdperk nog geen of slecht werkend internet. Webpagina s laden traag, waardoor kinderen nauwelijks online aan hun huiswerk kunnen werken. Het versturen van een mail met 7 MB kost sommigen drie minuten en thuiswerken in the cloud is op veel plekken onmogelijk. Voor de grote dorpen in de Achterhoek leent de provincie ongeveer 32 miljoen euro uit voor het aanleggen van een glasvezelnetwerk, om verdere krimp van dit gebied tegen te gaan. Maar bijna 10% van de Gelderse huishoudens blijft zonder hulp van de provincie de komende jaren slecht internet houden. De bewoners die buiten de boot vallen zijn woest. Als de provincie in alle buitengebieden in Gelderland glasvezel wil aanleggen, zal dat ongeveer 100 tot 150 miljoen gaan kosten. Bijna alle politieke partijen zeggen nu toe deze investering te willen gaan doen, maar veel inwoners zijn er niet gerust op dat deze belofte ook na de verkiezingen wordt nagekomen. bron: In juli kwam het bericht in het nieuws dat ondanks het zorgvuldig uitzoekwerk van de provincie wat betreft de Europese regelgeving er nu toch onverwacht minimaal 1 jaar vertraging wordt opgelopen voor glasvezel in de Achterhoek en is de verantwoordelijke gedeputeerde uiteraard teleurgesteld. Werkzaamheid, effectiviteit en risico s van de coöperatieve aanpak Er is in Nederland een aanzienlijk aantal initiatieven waarbij het geen uitgemaakte zaak is dat vraagbundeling succesvol wordt afgerond. Andere voorbeelden laten juist zien dat de kleinschaligheid van initiatieven de haalbaarheid van business cases bemoeilijkt, omdat de aanbestedings- en vaste kosten te hoog zijn voor een klein netwerk. In de regio Achterhoek was dit het geval in Winterswijk, waar het grootschaliger breedbandbedrijf van de provincie en verschillende gemeenten o.a. door deze schaalvergroting nu tegen veel lagere kosten een verbinding aan kan bieden (zie ook en Al met al biedt de coöperatieve aanpak geen garantie voor succes. Hieronder worden twee belangrijke factoren bij dat succes nader beschreven: de rol van marktpartijen en overheden, en de opzet en haalbaarheid van specifieke business cases.

3 Markt en overheid Naast de initiatiefgroepen zelf en onafhankelijke adviesbureaus zijn er twee belangrijke actoren in de Nederlandse breedbandwereld die een rol spelen in het wel of niet slagen van zo n initiatief. De eerste zijn de grote marktpartijen. Onder andere kabelbedrijven lobbyen actief bij lokale en regionale overheden om hen te overtuigen dat zij betrokken moeten worden bij toekomstige plannen voor breedband in buitengebieden. In verschillende fasen van het proces voeren de kabelbedrijven een 'tegen-campagne. De hoofdboodschap van die tegencampagne is dat de initiatieven te klein zijn om succes te hebben. Bovendien geven ze aan dat hun eigen dekking in de betreffende gemeente al aanzienlijk is. Door gemeenten geïnitieerde pogingen om het probleem aan te pakken worden niet wenselijk geacht (zie bijv. Het resultaat van deze campagne kan zijn dat initiatiefgroepen terugschrikken en/of stoppen en overheden zich terug trekken uit onzekerheid over de omvang van het probleem, maar ook uit angst om onrechtmatige staatssteun te verlenen. De tweede zijn de verschillende overheden. Zoals hierboven al is beschreven speelt de angst voor het eventueel onrechtmatig verlenen van staatssteun een rol. Bovendien hebben bestuurders moeite met het financieel ondersteunen van een voorziening die - in principe door de markt geleverd dient te worden. Verkiezingen zorgen ervoor dat na een aantal jaren nieuwe bestuurders en raads- of statenleden, niet zelden met een kennisachterstand, worden geïnstalleerd. De bestuurswisseling en kennisachterstand kunnen tot vertraging leiden. Het uitblijven van financiering ter ondersteuning van de initiatieven blijkt een struikelblok. Er zijn zelfredzame initiatieven die geen (financiële) ondersteuning behoeven, maar in veel gevallen is die steun juist wel nodig. Onzekerheid over eventuele financiële steun zorgt voor vertraging van het proces. Uitblijven van die steun kan zelfs leiden tot het einde van het initiatief. Opzet en haalbaarheid van business cases Voor de haalbaarheid van business cases zijn er twee aspecten van belang: de financieeleconomische haalbaarheid en de juridische legitimiteit. Het probleem van gebrekkig breedband komt voort uit het feit dat buitengebieden onrendabel zijn. Ook als burgerinitiatieven zich inzetten voor breedbandontsluiting, soms met burgerinzet die kosten kan drukken, blijft er een onrendabele top over. Een marktconforme maandprijs en een (maximaal) redelijke bewonersbijdrage zijn doorgaans niet genoeg voor een sluitende business case. Dit betekent dat externe financiers nodig zijn om de onrendabele top te overbruggen. In bijvoorbeeld Friesland, Overijssel, Noord-Brabant en Gelderland zijn hiervoor inmiddels provinciale subsidieregelingen opgezet. Lokale kabelbedrijven kiezen soms voor niet-overheid geldschieters, zoals het Communicatie Infrastructuur Fonds (CIF). Hierbij hebben lokale kabelbedrijven het voordeel dat zij al een bestaand bedrijfs- en verdienmodel hebben waarop zij voort kunnen bouwen, ook in het aantrekken van financiers. Lokale initiatieven vinden soms de Rabobank als medefinancier bereid te participeren. Er zijn initiatieven in Nederland die ervoor kiezen om ook de kernen mee te nemen in hun vraagbundeling en business case. Aangezien de kernen goedkoper zijn om aan te sluiten en potentieel veel deelnemers te bieden hebben, zou dit de business case haalbaarder moeten maken. Optimaas in de gemeente Aalburg heeft hiervoor gekozen, maar uiteindelijk is gebleken dat er te weinig animo was in de kernen. Inmiddels heeft de gemeente de financiering van het initiatief (procesgeld) stopgezet, waardoor het initiatief in zijn geheel is gestopt. Bij het initiatief LanderdNet in de gemeente Landerd is het vraagbundelingsproces om dezelfde reden gestrand en het initiatief is de ijskast in ( Deze initiatieven tonen eens te meer dat er weinig animo is in (grotere) kernen, omdat daar al een Next Generation Access verbinding beschikbaar is, namelijk coax. Kernen zijn niet voor niets grijs gebied, en geen wit gebied. In witte gebieden is de nood hoog en is er veel meer bereidheid om deel te nemen en een bewonersbijdrage te leveren. De juridische legitimiteit van een met overheidsgeld gesteunde business case hangt bovendien af van welk gebied een initiatief als werkgebied heeft. In het geval er wordt gekeken naar overheidssteun om de onrendabele top te overbruggen, mag die overheidssteun alleen gaan naar initiatieven in witte gebieden, oftewel gebieden zonder coax, meestal de buitengebieden (Europese Commissie, 2013). Daar is immers geen marktactiviteit en is het toegestaan om het infrastructuuraanbod en de

4 dienstverlening te bevorderen met overheidsmiddelen. Aanvullende voorwaarde hierbij is dat marktpartijen voor de komende drie jaar geen serieuze voornemens of concrete vastgestelde plannen hebben voor de ontsluiting van het gebied. Kennisgeving van deze toekomstplannen door marktpartijen verplicht hen, in principe, om de plannen vervolgens uit te voeren. Zie ook: Lokale kennis en lokale netwerken Ondanks de risico s bij vraagbundeling is er vrijwel altijd een belangrijke rol voor de initiatiefgroepen. Bewonersgroepen en ondernemers maken deel uit van verschillende lokale netwerken en ze beschikken over veel kennis over de gemeenschap en het gebied. Hierdoor lijken zij, afgaand op de analyse van de initiatieven in Nederland, onmisbaar in het vraagbundelingsproces. Lokale bewoners en ondernemers weten waar en bij wie de potentiële vraag naar breedband zich bevindt en waar deze specifiek op gericht is. In het bewustwordingsproces zijn deze lokale actoren een vertrouwd gezicht die middels canvassen en zogenaamde keukentafelgesprekken buren kunnen overtuigen om zich ook te committeren aan afname van breedbanddiensten. Bovendien zijn lokale bewoners en ondernemers gedreven om zich in te zetten voor het initiatief. Van exclusief en gefragmenteerd Er is sprake van een gefragmenteerde situatie rond breedband op het Gelderse platteland. Er zijn diverse initiatieven, variërend in omvang, opzet en doelstelling, waarbij nu 1 regio door de provincie is uitverkoren en is uitgebreid om er samen met gemeenten een breedbandbedrijf voor op te richten. Voor de rest van de provincie wordt concreet alleen vraagbundeling gestimuleerd door mee te doen aan een website, samen met andere provincies en het Ministerie van EZ en is het onduidelijk in hoeverre deze initiatieven provinciale subsidie kunnen verwachten. De huidige activiteiten dekken bij lange na het gehele buitengebied, of in termen van breedband/nga, het "witte gebied" in de hele provincie. Bovendien: dat er nu in bepaalde gebieden geen breedbandinitiatief is, wil niet zeggen dat er (in de toekomst) geen behoefte is aan breedband. Het valt hiernaast te betwijfelen of ieder gebied in de provincie Gelderland het benodigde organiserend, intellectueel en financieel vermogen op kan brengen om in coöperatieve vorm tot een toekomstbestendig breedbandnetwerk te komen. Ook de bewoners en ondernemers in de genoemde initiatiefgebieden hebben niet de garantie dat zij op korte termijn beschikken over een toekomstbestendige verbinding. Uit ervaringen in Nederland blijkt dat het moeilijk is om de benodigde vraag te bundelen. Dit maakt het erg onzeker of de huidige situatie en het huidige beleid überhaupt in werkende lokale netwerken resulteert.uitgaande van de huidige situatie zou maar een klein gedeelte van het witte gebied van de provincie ontsloten worden, en het is waarschijnlijker dat met de huidige aanpak slechts een kleiner deel van het probleem wordt aangepakt. GeoFlex herkent dan ook vijf tekortkomingen in het huidige beleid: 1. aan het huidige beleid kunnen niet alle gebieden in de provincie deelnemen (en de Achterhoek is vast niet de enige regio die nu of in de nabije toekomst met leegloop wordt bedreigd!); 2. de aanwezigheid van een initiatief garandeert niet dat een gebied ook ontsloten wordt met toekomstbestendig breedband; 3. andere geschikte NGA-technologieën en -partijen dan glasvezel-gebaseerd worden buitengesloten; 4. er ligt sterke nadruk op financiëel revolverend subsidiebeleid en terugbetalingsschema's op lange termijn, terwijl de bewoners en bedrijven in de buitengebieden zo snel mogelijk een goede internetverbinding willen en nodig hebben; 5. er ontbreekt een sociale paragraaf, vergelijkbaar met social return bij de regeling voor inkopen en aanbestedingen.

5 naar inclusief en integraal... GeoFlex adviseert dan ook om overkoepelend beleid te vormen op basis van inclusiviteit en integraliteit. De aan te bevelen manier om dit te doen is om een organisatie op te zetten die met financiële steun van overheden, de Europese Investeringsbank, of andere geldschietende partijen, een onbelicht glasvezelnetwerk + aanvullende technieken aanlegt in het volledige witte gebied van Gelderland, dus uiteraard ook op al die bedrijventerreinen waar nu alleen maar xdsl beschikbaar is. De provincie Gelderland heeft hier met 23-duizend bedrijven zonder snel internet (zie bijlage 3) in absolute aantallen gezien de grootste uitdaging van Nederland. Door de relatieve grootschaligheid worden de aanbestedings- en vaste kosten gedeeld over meer gebruikers. De vorm van financiële steun zou een zachte lening kunnen zijn, zoals ook andere provincies in Nederland toepassen. Marktpartijen worden niet uitgesloten van deze aanpak, maar deelname kan alleen als ze willen voldoen aan de voorwaarden die de regionale organisatie stelt (openheid, inclusiviteit, tarieven). De grootschalige aanpak in Friesland ( heeft aangetoond dat ook de grote marktpartijen dan eerder de noodzaak inzien en bereid zijn om deel te nemen, ook onder dergelijke voorwaarden. Het verdienmodel is hierbij gebaseerd op lokale initiatieven die gebundelde vraag inbrengen, oftewel concrete betalende gebruikers. Lokale of regionale initiatieven/coöperaties participeren in de overkoepelende organisatie door het deel van het netwerk dat zich in hun gebied bevindt, tegen kostprijs te kopen of te huren en te belichten, en aan lokale klanten snel internet aan te bieden. Daar waar geen initiatief is, wordt Homes passed infrastructuur gerealiseerd. Zo wordt ook in initiatiefarme gebieden de glasvezel zo ver mogelijk het buitengebied in gebracht en hebben (nieuw gevestigde) huishoudens en bedrijven later alsnog de optie om aan te sluiten. Het volledige Gelderse buitengebied beschikt op deze manier over een toekomstbestendig breedbandnetwerk dat gereed is voor meer gebruikers en toepassingen. Het ligt voor de hand dat de provincie deze in principe private organisatie opricht. Na oplevering van het netwerk stappen de overheden uit de organisatie, waardoor voorkomen wordt dat een overheid als infrastructuurbeheerder of dienstenaanbieder gaat optreden. Zeker in regio's waar het vanwege de extreme afstanden en/of lage dichtheid van bewoning en bedrijvigheid lang dreigt te gaan duren, voordat ze echt leeglopen, worden ook draadloze technieken op haalbaarheid bekeken en zo mogelijk aangelegd binnen dit initiatief. In diverse rapporten en publicaties, ook van de huisleveranciers van dit soort adviezen, Stratix en Dialogic, wordt steeds weer gewezen op de mogelijkheden die draadloze technieken bieden voor de lastige adressen, zeker ook als overgangs- of tussenoplossing. Dit kan in Gelderland op dit moment ook goed in samenwerking met marktpartijen. T-Mobile rolt op dit moment haar 4G netwerk uit, ook in Oost-Nederland en Tele2 komt eraan en hoeft zich niet te beperken tot mobiele telefonie datanetwerken (4G), maar kan ook (gecombineerd) met straalverbindingen en WiFi worden ingezet, zeker als tussenoplossing. Bijvoorbeeld wanneer de benodigde 50% voorinschrijving in een bepaalde gemeente niet wordt gehaald. Een afgelegen bedrijventerrein zou prima via straalverbindingen als backhaul ontsloten kunnen worden. De Provincie Gelderland beroept zich bij de keuze voor exclusief glasvezel als techniek bij de oprichting van de Breedband-BV in de Achterhoek weer klakkeloos op de lange termijnvoorspellingen van (Stratix adviseur en hoogleraar bij de HAN) prof. van Till, zonder rekening te houden met de acute behoefte en de mogelijkheden die met draadloze technieken, welke volgens dezelfde Stratix erg geschikt kunnen zijn. Ze zijn het alleen niet als investering >20 jaar! Net zoals de provincie aangeeft te willen samenwerken met Alliander Telecom op glasvezelgebied kan ook met andere partijen zoals Vitens worden samengewerkt om snellere ontsluiting mogelijk te maken. Alliander legt in kilometer glasvezel in Gelderland aan, maar hoeveel gleuven wordt er dit jaar en in 2016 voor andere infrastructuur gegraven waar loze leidingen meegelegd kunnen worden? In Friesland maakt Ziggo gewoon deel uit van het samenwerkingsverband! In een dergelijk provincie(s)-breed initiatief wordt uiteraard samengewerkt met alle actieve lokale initiatieven en marktpartijen, waarbij de eisen rond openheid, inclusiviteit en tarieven zoveel mogelijk als uitgangspunt moeten dienen....en, niet in de laatste plaats, ook sociaal!

6 De provincie Overijssel hanteert bij subsidieverstrekking voor breedbandinfrastructuur "NGA Buitengebied" de eis dat 5% van de verstrekte subsidie wordt besteed aan werk voor mensen uit doelgroepen die het lastig hebben op de arbeidsmarkt (zie bijlage 2) en noemt dit "social return on investment". Wij roepen de provincie Gelderland met klem op ook een dergelijke subsidie-eis op te nemen als het over subsidie of deelnemingen voor Breedband/NGA gaat. En liefst wat ruimer wat betreft het percentage en wellicht meer selectief wat betreft de binding van de doelgroepen met de provincie! Het betreft immers lokale initiatieven, bedrijven en inwoners die de betaalde werkzaamheden in het kader van "Goed internet voor iedereen in Gelderland" in veel gevallen ook prima kunnen uitvoeren. Het betreft bijvoorbeeld inventarisatie en adviseringswerkzaamheden, begeleiding van de lokale initiatieven en van graaf- en aansluitwerkzaamheden, tot uiteindelijk de installatie en het beheer van de communicatie-infrastructuur. Een dergelijke sociale paragraaf draagt ook zeker bij aan de betrokkenheid van de bewoners van de regio's waar breedband-initiatieven tot stand komen. In de statenbrief van januari 2015 en alle bijlagen waarin de voorstellen tot oprichting van de BV Glasvezel Achterhoek aan Provinciale Staten worden toegelicht komt het woord werkgelegenheid niet eens voor! Je zoekt hier ook tevergeefs naar het woord sociaal. Het op 7 juli besproken rapport Social Return betreft alleen aanbestedingen en had prachtig uitgebreid kunnen worden naar bestedingen ten behoeve van breedband in de buitengebieden. De verantwoordelijke gedeputeerde geeft aan op dit punt nauw te willen samenwerken met de provincie Overijssel, die het goede voorbeeld voor breedband al in praktijk brengt (zie bijlage 2). Oproep voor een masterplan + uitvoering Breedband Buitengebieden Oost-Nederland In 2005 verscheen er een Masterplan versnelling breedband Oost-Nederland, opgesteld door vertegenwoordigers van onder andere de provincies Gelderland en Overijssel, ontwikkelingsmaatchappij Oost NV en non-profit glasvezelbedrijf Trent. Het plan betrof vooral de realisatie van open internet marktplaatsen en analyseerde de rendabiliteit voor breedband op gemeenteschaal. Het betrof niet specifiek de onrendabele buitengebieden. Maar het in de visie verwoorde belang van een breedband internetverbinding voor instellingen en bedrijfsleven geldt ook nu nog in onverminderde mate voor de bewoners, instellingen en bedrijven in de buitengebieden. Tevens valt op dat de witte gebieden in Gelderland en Overijssel voor een aanzienlijk deel aan elkaar grenzen en door elkaar heenlopen (zie kaart bijlage 3). Het ligt dus voor de hand dat Oost NV deelneemt in de ontsluiting van witte gebieden waar bedrijfsterreinen zonder breedbandverbindingen liggen. Wellicht dat ook Trent, met haar uitgebreide ervaring in het realiseren van vraagbundeling bij het bedrijfsleven en haar unieke positie als leverancier van onbelichte vezels aan derden, hierbij een rol kan spelen. In bijlage 4 is een kaart opgenomen waarop de ruim 50 reeds door Trent met glasvezel ontsloten bedrijventerreinen in Gelderland en Overijssel worden weergegeven. Het is in onze ogen merkwaardig dat de provincie in 2015 slechts concludeert dat de bestaande subsidieregeling ter grootte van 2 miljoen euro voor bedrijventerreinen niet heeft gefunctioneerd en voor het beoogde doel terugbrengt tot euro, zonder enige moeite of initiatief te tonen om de betreffende problematiek wel effectief aan te pakken. Het gaat, zie bijlage 3, in Overijssel en Gelderland samen om bedrijven die momenteel geen NGA hebben! De provincie Overijssel heeft, onder andere op aandringen van de Stedendriehoek regio, al in 2011 het principebesluit genomen om alle adressen in het buitengebied van NGA te willen voorzien. Net zoals in de stedendriehoek zullen veel lokale breedband-initiatieven in de buurt van de lange gemeenschappelijke provinciegrens met Overijssel profiteren van gemeenschappelijke of op zijn minste onderling afgestemde regelingen. Vooral ook gezien de voordelen die nog verdere schaalvergroting oplevert, stellen we voor dat Gelderland en Overijssel een integraal plan voor breedband voor huishoudens + bedrijven in de buitengebieden gecoördineerd gaan opzetten en uitvoeren.

7 Bijlage 1 : initiatieven op het gebied van "Breedband Buitengebied" in Gelderland. Bron: Stand van zaken Breedbandinitiatieven op het platteland in Nederland (RUG-FRW ) Opmerking: op een website van het ministerie van Economische Zaken waar ook de provincie Gelderland (en de RUG, die haar inventarisatiewerkzaamheden samen met Economische Zaken voortzet) aan deelnemen, staan nu 12 initiatieven in Gelderland vermeld, bijvoorbeeld ook in plaatsen Renkum en Doornenburg. Er staan 14 initiatieven in Overijssel vermeld. Ook is er een uitgebreide kennisbank plus de mogelijkheid om je aan te melden voor ik wil ook snel internet en een analyse-tool voor het aantal adressen zonder snel internet per postcode. 1. Breedband Noord-Veluwe ( Stichting in voor breedband in buitengebied Noord-Veluwe (gemeenten Hattem, Heerde, Oldebroek, Elburg, Nunspeet, Harderwijk, Ermelo en Putten). coördineert namens gemeenten en is opdrachtgever van de stichting Breedband Noord Veluwe adviseert en stimuleert oprichting coöperaties in gemeenten. Rabobank heeft financiële bijdrage gedaan. Subsidie van provincie Gelderland. 2. Buren op Glas ( Lokaal initiatief in de gemeente Nederbetuwe, sterke invloed Reggefiber/KPN 3. Initiatiefgroep Glasvezel Buitengebied Putten Lokale actiegroep ( werkt met Reggefiber. De voorbereidingen voor de aanleg van het glasvezelnetwerk van Reggefiber in het buitengebied van Putten zijn inmiddels in volle gang. 4. CAI Harderwijk/Stichting Breedband voor het Buitengebied ( Lokaal kabelbedrijf en zelfstandig netwerkbeheerder. Ze beweren dat ze een intermediaire functie hebben tussen burgers, bedrijven, en overheid/politiek. Geen aandeelhouders Een ietwat idealistische opvatting dat ze werken in het belang van inwoners en bedrijven op het platteland om er zeker van te zijn dat ze digitaal verbonden zijn. Is in verschillende locaties rond Harderwijk bezig met het aanleggen van glasvezel. 5. Lunteren.net ( coöperati. Gebieden rondom kern van Lunteren (gemeente Ede). Adviseur IBFN ingehuurd om het plan uit te werken. Gedeputeerde Staten van provincie Gelderland verstrekt een lening van een miljoen euro. Rest van financiering door Rabobank en private investeerders. Vraagbundeling is al ver gevorderd. Er is gepland om in 2015 te beginnen met glasvezel aanleg. Hele buitengebied van Lunteren was financieel nog niet haalbaar, latere uitbreiding onbekend. 6. Coöperatie Breedband Buitengebied Winterswijk ( Doelgebied kan nog vergroot worden. Initiatief inwoners buitengebied. Gesteund door gemeente, ondernemersvereniging, landbouworganisatie en Stichting Waardevol Cultuur landschap. Geholpen door adviesbureaus die uitgekozen zijn door provincie. Obligatieleningen van bedrijven. In onderhandeling met een tweede provider.

8 Bijlage 2: doelgroepen subsidie-eis provincie Overijssel (social return on investment) Bron: Bijlage 3 Social Return On Investment Breedbandfonds Overijssel a. Wet Werk en Bijstand (WWB) gerechtigden, die langer werkloos zijn dan 12 maanden, 50 jaar of ouder zijn en/of die zonder re-integratieondersteuning of andere begeleiding niet zelfstandig aan werk kunnen komen. b. Werkloosheidswet (WW) gerechtigden, die langer werkloos zijn dan 12 maanden, en/of 50 jaar of ouder zijn. c. Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) gerechtigden. d. Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) gerechtigden. e. Wet Arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (WAZ) gerechtigden. f. Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jonggehandicapten (WAJONG) gerechtigden. g. Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werkloze werknemers (IOAW) gerechtigden. h. De Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen (IOAZ) gerechtigden. i. Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) geïndiceerden, en/of: j. Leer/werkplekken voor niet uitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nuggers). k. Leer/werkplekken voor vroegtijdig schoolverlaters en jongeren met onvoldoende kwalificaties.

9 Bijlage 3: situatie Gelderland in vergelijking met de rest van Nederland (bron: Stratix febr. 2015)

10 Bijlage 4: reeds m.b.v. vraagbundeling door Trent ontsloten bedrijventerreinen Bijlage 5. Het logo voor het voorgestelde initiatief kan zo worden overgenomen van het initiatief van 10 jaar geleden (bron: Masterplan versnelling breedband Oost-Nederland, september 2005):