Laarne T O E R I S M E

Transcriptie

1 Laarne TOERISME

2 INHOUD Kasteelgemeente Laarne 2 Natuurdorp Kalken 4 Historisch 6 Beleven & bezoeken 8 Stratenplan 12 Fietsen & wandelen 16 Festiviteiten & evenementen 20 Eten & drinken 22 Verblijfsaccommodatie 24 Info & adressen 26 WELKOM IN LAARNE EN KALKEN COLOFON Redactie: Emiel Fack, Pascal Haelterman, Andre Van de Sompel, Ingrid Vandewege, Lieve Van Bockstael, Eva Bequé, Bart De Poorter Vormgeving: Bart De Poorter Foto s: Bart De Poorter, Pascal Haelterman, Ingrid Vandewege, Luc Versporten, Kris Taeleman, Emiel Fack Een uitgave van Gemeentebestuur Laarne/Toerismeraad V.u.: Igor Rogiers, schepen van Toerisme maart 2013 Deze brochure is geldig van maart 2013 tot maart Bepaalde informatie kan veranderd zijn. Recente toeristische info vind je op of aan de balie in het gemeentehuis. Laarne is een groene gemeente waar het rustig wandelen en fietsen is, in en rond de Kalkense Meersen of de Damvallei en in de pittoreske dorpskernen van Laarne en Kalken. De blikvanger van de gemeente is ongetwijfeld het Slot van Laarne, één van de best bewaarde waterburchten in België, waarvan de oudste delen dateren uit de 11de eeuw. Naast het kasteel beschikken Laarne en Kalken over nog heel wat meer onroerend erfgoed en beschermde monumenten, die zeker een bezoekje waard zijn. Voor toeristische informatie en brochures kan je terecht aan het onthaal van het gemeentehuis te Laarne en te Kalken. Je vindt er alle wandel-, fiets-, menners- en mountainbikeroutes. Je kan deze ook aankopen in de bibliotheek of bestellen via de dienst Toerisme. Een weekendje Laarne? Op de online-agenda UiTinVlaanderen via volg je alle evenementen op de voet en achteraan deze brochure vind je enkele knusse gastenkamers om te overnachten en alle adressen waar je heerlijk kan tafelen. 1

3 TOPPER VLEERMUIZEN EN HEKSEN KASTEELGEMEENTE LAARNE Het bewoond kasteel uit de 13de eeuw is eigendom van de vzw Koninklijke Vereniging der Historische Woningen en Tuinen van België. Het is ingrijpend verbouwd in de 17de eeuw en gerestaureerd in 1962 en Uitzonderlijke meubels, wandtapijten en schilderijen en de Europees vermaarde Zilvercollectie D Allemagne zijn een bezoek meer dan waard. Ontstaan Het kasteel van Laarne is één van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in België. De oudste gedeelten dateren reeds uit de 11de eeuw. Waarschijnlijk werd deze burcht in de 11de eeuw gebouwd als verblijfplaats voor de heren van Laarne, voor het eerst vermeld in Gedurende de verschillende bezettingen en onder de Heren van Laarne onderging het kasteel architectonisch heel wat veranderingen. Het slot in zijn originele staat bestond uit het gebouwtje aan de westelijke zijde van het kasteel, de ringmuur, de drie ronde torens, het klein kasteeltje en de donjon. Deze laatste hadden oorspronkelijk een plat dak met kantelen. De vroegere ingang lag in het poortgebouwtje aan de westzijde. Daar was ook de inhaalbrug bevestigd die toegang gaf tot het binnenplein. Het nieuwe ingangsgebouw dateert uit de 17de eeuw. Er werd in de oostertoren een opening gemaakt waaraan een loggia met houten toegangspoort werd vastgemetseld. Aan het monumentale poortgebouw is te merken dat dit ooit de voorkant van het kasteel van Laarne was. Sedert Dirk van Massemen, van wie men weet dat hij Heer van Laarne was in het midden van de 12de eeuw, zijn een twaalftal families bezitter geweest van het kasteel, tot het in 1953 aan de Koninklijke Vereniging voor Historische Gebouwen werd overgedragen. Gebouwd als een vijfhoek, met een vierkant hoofdgebouw in de muren ingebouwd, heeft de vesting ook drie ronde wachttorens. In de 17de eeuw werd de burcht gedeeltelijk omgebouwd tot heerlijkheid: Geraard van Vilsteren bouwde een ingangskoer met twee bruggen, een erekoer met een muur rond, waarin de vier paviljoenen voor het dienstpersoneel ingebouwd waren. Hij smukte de oostertoren op met een portiek en een Renaissance-loggia en brak een stuk muur af om er een residentie op te plaatsen. Slot van Laarne Eekhoekstraat Laarne Tel Fax

4 TOPPER NATUURDORP KALKEN Dit rijke natuurgebied bestaat hoofdzakelijk uit laagliggende hooi- en grasvelden, doorsneden door een wirwar van grachten en sloten. Het gebied is een afzettingsgebied van de Schelde. In tegenstelling tot wat de naam Kalkense Meersen suggereert, ligt slechts iets minder dan de helft ervan op Kalkens grondgebied. De rest behoort toe aan Wichelen, Uitbergen en Wetteren. De Kalkense Vaart verdeelt deze meersen in Molenmeers en Broekmeers. De meersen zijn een uitgelezen gebied voor rustige fietstochten en wandelingen. De Kalkense Meersen De Kalkense Meersen is een landschappelijk en biologisch zeer interessant gebied. Het vormt met zijn 845 ha aaneengesloten vochtig hooi- en grasland, een prachtige biotoop geschikt voor weidevogels zoals de grutto die hier jaarlijks met een dertigtal koppeltjes broedt. In het gebied zijn er ook sporen te vinden van de drie rivierduinen met hun typische fauna en fl ora. Momenteel is dit gebied gedeeltelijk afgesloten ten gevolge van de Sigma-werken, maar uiteindelijk zal de natuur nog meer kansen krijgen om wandelaars en natuurliefhebbers te bekoren. De Kalkense Meersen zijn één ongeschonden geheel van uitgestrekte moerassige hooivelden en weilanden, beken, sloten en grachten, die tenslotte uitmonden in de Schelde. Dat de Kalkense Meersen uitermate waardevol zijn, blijkt uit de vele beschermingsmaatregelen: Vlaanderen beschermt dit gebied als vengebied, als natuurreservaat, als prioritair gebied in de gewenste Bosen Natuurlijke structuur, als stiltegebied, als Ankerplaats en als ecologisch impulsgebied plan Blauwborst. Europa erkent de meersen deels als Habitatrichtlijngebied, Vogelrichtlijngebied en als deel van het Natura 2000-netwerk. In Laarne en Kalken zijn twee natuurverenigingen actief. Terwijl de werking van Natuurpunt zich concentreert op natuurbeleving en beheer, richt vzw Kolena zich vooral op natuurbehoud en beleid en milieuzaken. Met kalenderwandelingen doorheen het volledige gebied van de Kalkense Meersen promoot Kolena natuur en milieu bij een groter publiek. Startpunt voor individuele wandelingen en infobord: Vaartplein (zie kaartje middenpagina) kalkense-meersen 4 5

5 EEN TERUGBLIK HISTORISCH De eerste belangrijke vondsten komen uit de Gallo-Romeinse periode (1ste- 3de eeuw n.c.) en wijzen op een zekere landbouwactiviteit. Reeds in die periode werden kleine oppervlakten ontgonnen, maar sporen van nederzettingen zijn zeldzaam. Enkel te Kalken heeft archeologisch onderzoek aanwijzingen in die zin opgeleverd. Het ontbreken van zowel archeologische als geschreven bronnen kan er op wijzen dat die ontgonnen zones en eventuele nederzettingen in de Vroege Middeleeuwen terug door het natuurlijke bos werden ingenomen: het zeer uitgebreide nemus intra Scaldam en Dormam (bos tussen de Schelde en de Durme). Aanvankelijk hoorden de heerlijkheden Laarne en Kalken eenzelfde heer toe en tot aan het einde van het Ancien Régime behoorden ze tot het Land van Dendermonde. Beide gemeenten waren tot diep in de 19de eeuw vooral een landbouwgebied met als belangrijke nevenactiviteit de thuisweverij. Vanaf het einde van de 19de eeuw zijn de eerste sporen van plattelandsindustrialisatie merkbaar. Vooral vanaf de jaren 70 was er een grote toename van de bevolking door de inplanting van nieuwe woonwijken rond de beide dorpskernen.tijdens de 20ste eeuw zorgde de textielindustrie in Laarne voor een steeds grotere werkgelegenheid. In Kalken stond men eerder afwijzend tegenover de inplanting van een groot industrieel complex. Laarne De eerste vermeldingen van Laarne vindt men in de 11de eeuw als Larne, Laren, Lara, van het Germaanse hlaeri, dat bosachtig, moerassig terrein betekent. Vanaf de Late Middeleeuwen werd het landschap, daarvoor overwegend bossen en onbewerkte gronden, bewerkt en voor de landbouw geschikt gemaakt. De nog steeds geringe bewoning bevond zich langs een uitgebreid stratennet. In deze periode ontstonden waarschijnlijk de woonkernen op het Zand en het Steentje. Het kasteel van Laarne werd waarschijnlijk gebouwd in de 11de eeuw als verblijfplaats voor de heren van Laarne, voor het eerst vermeld in Typisch uit de 15de eeuw zijn de omwalde hoeven zoals t Kattenheye en de Motehoeve. Van de 16de eeuw tot de 19de eeuw onderging het landschap weinig verandering. Tot de helft van de jaren 1800 had Laarne nog drie grote bossen: tussen het kasteel en de dorpskern, op het Steentje, nl. de Zevensterre, en tussen de Berg- en de Ascopstraat. Kalken Kalken zou afgeleid zijn van een Teutoonse volksstam, genaamd de Cauci, die hier ten tijde van de Romeinse overheersing leefden aan de oevers van stromen en rivieren. Verschillende bronnen lijken het bestaan van een vroegere nederzetting aan de rand van de Schelde te beamen. In de loop van de geschiedenis werd Cauci Calci. De woonplaats werd Calcine of Calckine. In de tweede helft van de 11de eeuw stonden onze gewesten onder het politieke gezag der graven van Vlaanderen. Kalken behoorde in die tijd toe aan de heren van Dendermonde, onder wie Robrecht van Bethune. De zuidgrens van Kalken werd tot het einde van de 19de eeuw gevormd door de Schelde. De alluviale vlakte in het zuiden van Kalken kreeg vooral sinds het begin van de jaren 1970 bekendheid als een waardevol natuurgebied. Heksengemeente Laarne en Kalken kenden hun deel van de heksenvervolgingen doorheen de geschiedenis. In 1979 werden documenten teruggevonden van zes heksenprocessen in Vier van de zes vermeende heksen belandden op de brandstapel. Sindsdien is de gemeente behekst door het onderwerp en staat ze bekend als dé heksengemeente van Vlaanderen De toegangspoort van de hoeve t Kattenheye dateert uit 1500 en is geklasseerd als historisch monument. 6 7

6 Kalkense Meersen Kasteel van Laarne BELEVEN & BEZOEKEN Daguitstappen Voor groepen kan je onze brochure met daguitstappen aanvragen of downloaden. Hierin zijn twee mogelijke formules uitgewerkt. Toerisme Laarne Dorpsstraat Laarne toerisme@laarne.be Mouterij Monumenten Maak tijdens je bezoek aan Laarne zeker even tijd om enkele van onze historisch waardevolle monumenten te bekijken of te bezoeken. De ligging vind je terug op het stratenplan op de middenpagina. Oud-gemeentehuis Laarne Eén der statigste gebouwen van Laarne wordt momenteel grondig gerestaureerd, nl. het uit 1767 daterende gemeentehuis van Laarne. Het werd opgetrokken in een classicistische stijl, waarin reeds heel wat rococo-elementen voorkomen. De opdrachtgever voor de oprichting van dit gebouw was de toenmalige eigenaar, Theodore van Vilsteren, heer van Laarne. Het werd voor het eerst verhuurd aan Bernardus Vliebergh, een pachter van de baron. Later werd het de woning van de schout of schepen. Zo werd het een schepenhuis, het huis der gemeenteambtenaren. Berlindekapel Deze geklasseerde kapel dateert van rond Ze werd gebouwd met giften van parochianen van Laarne en Kalken. In 1774 werd het bekroond met een torentje en een klokje. De kapel werd in 2012 grondig gerestaureerd en in ere hersteld. Mouterij De mouterij werd rond 1837 opgetrokken als onderdeel van een lokale brouwerij. De omvang ervan was bepalend voor het belang van de plaatselijke brouwerijnijverheid. Het gebouw evolueerde naar een stokerij en een mouterij, maar verloor midden de 20ste eeuw zijn functie. Sint-Machariuskerk De geklasseerde laatgotische kerk van Laarne is gewijd aan de heilige Macharius. Zijn leven wordt afgebeeld op de brandglazen in het kerkkoor. In de kerk werden de leden van de familie van Vilsteren, de heren van Laarne in de 17de eeuw, begraven. Het Langletorgel (1672) werd gerestaureerd en opnieuw in gebruik genomen in Sint-Denijskerk Het dorpsplein van Kalken wordt gedomineerd door de Sint-Denijskerk. De achtkantige kerktoren dateert uit de 13de eeuw. De twee vrij smalle zijbeuken werden in de 17de eeuw aangebouwd. Wat het interieur betreft is het De La Haye-orgel van 1712 de moeite waard. Verder kan je er het 17de-eeuwse schilderij De aanbidding der Wijzen van Caspar de Craeyer, een biechtstoel uit 1676 en een kruisweg met iconen van de lokale kunstenares Margriet Goossens bewonderen. Aumansmolen De geschiedenis van de Aumansmolen begint vermoedelijk rond Het is een grondzeiler met bovenkruiwerk en draaiende kap, twee steenkoppels en luiwerk. Zoals alle grondzeilers heeft hij twee ingangen. De windmolen ontsnapte niet aan allerlei economische en technische ontwikkelingen. Niet alleen de voortschrijdende bebouwing, die steeds meer de windvang bedreigde, maar eveneens de economische noodzaak om dagelijks te kunnen malen, wind of geen wind, dwongen de mulder in 1891 ertoe de stoommachine in te schakelen. In de periode werd nog slechts uitzonderlijk met windkracht gemalen en in 1928 werd het gevlucht definitief stilgelegd. De restanten van de klinkgenagelde molenwieken zijn nog te zien als hekstijlen aan de tweede ingang van het erf. In 1938 werd de kap verwijderd. De drijfkracht werd in 1943 nogmaals vergroot door over te schakelen op elektriciteit: in een aanbouwsel naast de molen werd Sint-Denijskerk Oud-gemeentehuis Laarne Sint-Machariuskerk Aumansmolen 8 9 Berlindekapel

7 De omhelzing Leap of Faith Een sculptuur voor Kalken een 35 pk elektromotor geplaatst. De Aumansmolen was een elektrische maalderij geworden en is dat nog tot op heden, al wordt hij nu enkel nog gebruikt voor klein boerengemaal (haver, tarwe, rogge, gerst). De Aumansmolen is ondertussen sedert vijf generaties in het bezit van de familie Auman. In 2000 werd hij gerestaureerd en in zijn oude glorie hersteld. De omhelzing Aan de Aumansmolen staat het beeld De omhelzing. Het kunstwerk is het resultaat van een samenwerking tussen de buurtbewoners en kunstenaar Jan Van Oost. De Laarnse heksen zouden op die plaats in de wijk t Zand verbrand geweest zijn. Er werd een wedstrijd uitgeschreven. De eerste selectie werd gemaakt door een professionele jury en de buurtbewoners namen de definitieve beslissing. Het kunstwerk, een omhelzend paar zonder hoofden en verankerd aan een boom, zou niet alleen de verbrande heksen symboliseren, het staat ook symbool voor het project op zich. Met het participatieproject wilde het gemeentebestuur de buurtbewoners dichter bij elkaar brengen. Leap of Faith Laarne won in 2010 de Radio 2-wedstrijd Thuis voor een beeld. Voor deze editie van de wedstrijd selecteerde de Provincie Oost-Vlaanderen het beeld Leap of Faith van kunstenares Sofie Muller. Het beeld stelt twee meisjesbenen voor op een driedimensioneel hinkelspel met zeven vakken. De sokkel is uitgevoerd in blauwe hardsteen, de meisjesbenen in gepatineerd brons. Sofie Muller: Mijn ontwerp bestaat uit een sculptuur die inspeelt op de noden van een publieke ruimte. Voor rijpere generaties roept het jeugdherinneringen op, voor jongeren is het een oproep tot het spel. In sommige regio s lijkt het verdwenen uit de ruimte die we delen, maar ongetwijfeld verdient het hinkelspel terug een plaats in de publieke ruimte. Er werd ondertussen ook een ode geschreven aan het beeld in de vorm van het Laarnse Hinkellied. Een sculptuur voor Kalken In 2011 ging het gemeentebestuur samen met de inwoners op zoek naar een eigen beeld. Er werd gekozen voor een beeld- houwwerk van Johan Parmentier, met de toepasselijke titel Een sculptuur voor Kalken. Het werd feestelijk ingehuldigd op 1 juli Het beeld is een rustpunt, tevens discussiepunt, merkpunt. Een afspraakplaats. Bedrijven Je zal merken dat Laarne en Kalken, hoewel rustig op het eerste zicht, barsten van de bedrijvigheid. En naast heksen heeft de gemeente ook iets met paarden en luchtballons. Paardenmelkerij t Kattenheye Deze hoeve, ook wel Kattenheide of Kattenhui genoemd, dateert uit Zij was afhankelijk van het Kasteel, in die zin dat zij het van graan, vlees en groenten voorzag. De toegangspoort is geklasseerd als historisch monument. Een bezoek aan de paardenmelkerij houdt een videovoorstelling in, waarna je kan proeven van paardenmelk, -likeur en zelfs ijs. Koets - en huifkarverhuur, verhuur van treintje en mogelijkheid tot paardrijlessen. Lagen Heirweg 9, Laarne info@paardenmelkerij.info open: na afspraak, gesloten op zon- en feestdagen Old Horses lodge The Old Horses Lodge is het enige asiel voor oude en verwaarloosde paarden in Vlaanderen. De dieren genieten er van een rustige levensavond en beschikken er over ruime boxen, uitgestrekte weiden en krijgen aangepaste verzorging en voeding. Mellestraat 2, Laarne ) tohl@live.be Parktuin De Bremders Zeker een bezoekje waard is de exclusieve parktuin De Bremders. Deze jong aangelegde landschapstuin van ca. 1 ha bevat tal van exclusieve en nooit geziene ideeën. U vindt er o.a. een bloemenweide met 50 verschillende soorten bloemen, twee boomgaarden met fruit- en sierbomen, 4000 m² gazon met tal van sobere en stijlvolle ornamenten, meerdere terrassen en een badhuis in Engelse stijl. t Kattenheye Old Horses lodge De Bremders 10 11

8 BEERVELDE Legende STRATENPLAN DESTELBERGEN Damvallei 1 kasteel Laarne 2 infobord Kalkense Meersen 3 gemeentehuis Laarne 4 Sint-Machariuskerk 5 Sint-Denijskerk 6 Berlindekapel 7 Mouterij 8 Aumansmolen 9 beeld De omhelzing 10 beeld Leap of faith 11 paardenmelkerij t Kattenheye 12 Old horses lodge 27 parktuin De Bremders EUSDEN 16 Eekhoekstraat Kasteeldreefeefef Heirweg Laarne Lange Meire 19 Rivierstraat 6 Colmanstraat Dendermondsesteenweg Provinciebaan g24 Kalken Kalkense Meersen Gaverstraat Kalkense Vaart OVERMERE 13 Restaurant Cucina Per Tutti 14 Restaurant Kasteel van Laarne 15 Taverne Verloren Hoek 16 Restaurant Hof van Laarne 17 Bistro Heksenketel 18 Taverne De Wastobbe 19 Eetcafé t Steentje 20 Dorp Frituur Unkerzak 22 Frituur Lekkerbek 23 Frituur Carpe Diem 24 Frietamientje 25 t Riddershof 26 Dultenpoelhof 27 t Groene Genoegen 28 Annekin 29 t Notenboomhuisje 11 Domein t Kattenheye 30 Jeugdherberg De Valk 31 Groepslogement Boskabanne SCHELLEBELLE Schelde WETTEREN

9 Mellestraat 25A, Laarne open: van 1 mei tot 1 nov, na afspraak prijs: 2 euro/pers., waarvan de helft t.v.v. Kinderkankerfonds duur: ca. 60 min Dream Ballooning Standaard vaart, ballon voor twee, viparrangement, of cadeaubon. Lagen Heirweg 28, Laarne of dreamballooning@ telenet.be be Ballonvaart De Kegel Alleen, met zijn tweeën of in groep. Vaartstraat 86A Kalken Magic Ballooning Passagiers- en publiciteitsvaarten. Schoolstraat Laarne danny.van.eesvelde@telenet.be Onze Kalkense reuzen, Stien en Lies, werden in 2011 vijftig. Folklore Kalkens reuzenpaar Stien en Lies Het ontstaan van dit Kalkense reuzenkoppel is gebaseerd op een waar gebeurde volkshistorie. Remi Verschraegen en echtgenote Alice Middernacht hadden een ongehuwde zoon Hendrik, die nog bij hen inwoonde. Zij wilden hem graag getrouwd zien, om met hun voeten van het ijs te zijn. Vrienden van Hendrik overhaalden hem om op kermismaandag 1959 zijn ouders het plechtige moment aan te kondigen van de eerste kennismaking met verloofde Margrietje. Een van de sloebers zou zich verkleden als meisje en s avonds vergezeld van Hendrik kennis maken met de aanstaande schoonouders. Degenen die van het geval op de hoogte waren hebben de gelegenheid gehad die eerste kennismaking bij te wonen, tot ergernis van de vader die iedere keer vreesde het meisje te ontstemmen door de geestige maar voor hen ongepaste inmenging van de aanwezigen. De ouders zijn er volledig ingelopen en meenden werkelijk een schone oude dag in t verschiet te hebben. Om deze kostelijke grap voor het nageslacht bewaard te houden, werd een reuzenpaar aangekocht Stien en Lies, de slachtoffers van deze komedie. Laarnse reuzin Marie Spreudel Aangezien deelgemeente Laarne nog geen reus bezat, koesterde herbergier Rudy De Buck het plan eentje te creëren. De keuze van een heks als figuur was snel gemaakt: typisch Laarns en verwijzend naar het Slot en de heksenverbrandingen. Na een verspreking en een vleugje fantasie was de naam Marie Spreudel een feit en werd de kersverse reuzin op Sinksenkermis 2001 aan het publiek voorgesteld. Specialiteiten Geen heksengemeente zonder heksenbier! Daarom lanceerde de Heksengilde dit biertje van de lokale brouwerij Walrave. Het gaat om een artisanaal gebrouwen bier, amberkleurig, met een alcoholgehalte van 5,8 %. Het is een schot in de roos: het bier wordt gesmaakt en ondertussen ook in verschillende café s geschonken. Laarne heeft naast het Toverhekske, het Wastobbeken en haar eigen pilsbier Pick-Up nog een specifieke drank. Het dotsken is een gemakkelijk binnenlopend drankje op basis van jenever en citroen. In de deelgemeente Kalken kan men genieten van een Unkerzak, een schitterend amberkleurig streekbier. Laarne in cijfers Oppervlakte: ha 1568 ha Laarne 1635 ha Kalken Inwoners: Zustergemeentes: Gagnières - Frankrijk Fényeslitke - Hongarije 14 15

10 FIETSEN & WANDELEN Laarne telt heel wat wandel-, fiets-, mountainbike- en mennersroutes. Een deel van deze routes zijn samengevat op een topografi sche kaart die je bij ons kan aankopen. Verder kan je bij ons ook terecht voor de fi etsroutes van Toerisme Vlaanderen. Wandelen Ridderpad - 13 km Wandeling door Laarne. Afwisselend verharde en niet verharde ondergrond. Het Ridderpad maakt langs landschappen, monumenten en biotopen een tocht door de geschiedenis van Laarne vanaf de prehistorie tot nu. Centraal staan het kasteel, de hoeve t Kattenheye, het moeras van de Damvallei, de Elzenbroekbosjes en de heide. Reigerpad - 9 km Wandeling door de Kalkense Meersen. Het Reigerpad slingert zich door het uitgestrekte landschap van de Kalkense Meersen. Je maakt kennis met hooimeersen, wilgenstanden, poelen, sloten, de oude Scheldebedding, moerasbossen en stuifduinen. Ook maak je kennis met de vroegste menselijke geschiedenis van onze streek: de jongste steentijd, brons-en ijzertijd en de Gallo-Romeinse tijd. Monumentenpad - 15 km Wandeling door Laarne en Kalken. Het Monumentenpad verbindt de deelgemeentes Laarne en Kalken. Het pad gaat langs rustige en goed begaanbare wegen en laat je op een aangename wijze kennis maken met de natuur en de bezienswaardigheden. Het traject kan je zowel wandelend als fietsend verkennen. Kalkense Meersen (Scheldeland) - 6, 8 of 9 km Wandelroutes Schellebelle-Kalken-Uitbergen-Wetteren. De drie wandellussen doorkruisen het volledige meersengebied. De Heisbroekwandeling (6 km), de Meersenwandeling (8 km) en de Oude Scheldewandeling (9km). Alle wandelingen zijn duidelijk bewegwijzerd met zeshoekige bordjes in verschillende kleuren (6 km - rood, 8 km - groen, 9 km - blauw). Kruidenpad - 6 km Heksenwandeling met kruidige stap in Kalken, onder leiding van gids Lieve Van Bockstael. Gedeeltelijk voor rolstoelgebruikers toegankelijk. Deze wandeling vertrekt van het Vaartplein te Kalken en gaat langs de Kalkenvaart om af te buigen aan de verlegde Oude Schelde waar de dijk volledig wordt gevolgd. Ondertussen kunnen de wandelaars kennismaken met de wondere wereld van kruiden en planten die zo n belangrijke rol speelden in het leven van heksen en van kruidenkenners. Deze wandeling wil een eresaluut brengen aan al deze vrouwen die hun plantenkunde ten goede gebruikten en ter beschikking stelden van hun omgeving. Damvalleipad - 8 km Natuurwandeling doorheen de Meerskant. De wandeling is bewegwijzerd en het hele jaar toegankelijk. Onderweg staan verschillende infoborden met natuureducatieve informatie. De Poelen op de Meerskant sluiten aan bij de Damvallei. Het is een paradijs voor talrijke vogels. Wandelaars en vissers kunnen er genieten van de rustige omgeving. In de Poelen vindt men waterplanten, zoals de zwanebloem en de grote egelskop. Zeldzaam zijn hier nog moeraskartelblad, krabbescheer, zoetwaterspons en grote boterbloem. De Poelen werden uitgegraven om veen te winnen, waardoor een uiterst gevarieerd landschap ontstond. Begeleide bezoeken (cultuur-historisch of natuurkundig): Lieve Van Bockstael Tel groenelieve@telenet.be Beste periode: vroege lente en winter. Natuurwandeling doorheen de Kalkense Meersen De Kalkense Meersen zijn een uniek en bloemenrijk landschap waar zeldzame broedvogels als grutto, ijsvogel, blauwborst en slobeend thuis zijn en ook s winters zoeken hier ontelbare eenden en ganzen hun voedsel. Dit maakt dat het waterrijke gebied erg in trek is bij natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers en vissers. Voor begeleide bezoeken (cultuur-historisch of natuurkundig): Lieve Van Bockstael Tel.: groenelieve@telenet.be Beste periode: van de lente tot einde juli en in het najaar. Momenteel zijn de Kalkense Meersen door de Sigmaplanwerken voor een groot deel niet toegankelijk. kalkense-meersen 16 17

11 Wandelen en/of fietsen Fietsen Heksenpad - 20,3 km Wandelen en/of fietsen langs de vroegere woonplaatsen van de vermeende heksen. Afwisselend verharde en niet-verharde ondergrond. Het Heksenpad is ongeveer 20 km lang, vertrekt aan het kasteel en brengt je terug naar de jaren 1600 naar de woonplaatsen en sabbatplaatsen van de vermeende heksen, langs de mooiste paadjes van Laarne. Op strategische plaatsen is er telkens een infobord met geschiedkundige informatie. Terug aan het kasteel kom je (hopelijk) opnieuw met beide voeten in de 21ste eeuw en kan je nog lang mijmeren over deze vervloekte periode van de heksenvervolgingen. Kastelenroute (Toerisme Oost- Vlaanderen) - 48 km Fietsen door Destelbergen, Heusden, Laarne en Kalken Deze route met vertrekpunt aan het Gemeentehuis van Destelbergen voert ons over verharde en grotendeels erg rustige wegen. Het pronkstuk van deze route is de waterburcht, het kasteel van Laarne. De andere kastelen (grote herenhuizen) liggen op het grondgebied van Destelbergen en Heusden in bomenrijke parken en lommerrijke dreven. De route voert ons ook door landelijke gebieden met merkwaardige hoeven en kapellen en we passeren ook de Kalkense Meersen en de Kalkenvaart. Turfputtenroute (Scheldeland) - 34 km Fietsen door Berlare, Uitbergen en Kalkense Meersen De route gaat over vlak terrein en start aan de Bareldonkkapel langs de Donklaan in Berlare. Het grootste stuk fiets je langs het Donkmeer, één van de bekendste en visrijkste meren in ons land. Daarnaast verkennen we het natuurschoon in het Berlaars Broek, de Konkel-en Bredeschorrenmeersen en de Kalkense Meersen. We rijden ook langs de Scheldedijk, waar we aan de Aard het veer kunnen nemen en het dorpje Schellebelle kunnen bezoeken. Gordelroute (Pasar) - 35 km Fietstocht door Laarne en Kalken. Overwegend goed bereidbare wegen. De route vertrekt aan het infobord in de Kasteeldreef te Laarne. Pasar zijn gordelroute vertrekt nu op de parking Kerkwegel! We verkennen mooie plekjes en prachtige landschappen in de gemeente. In Laarne passeren we o.a langs het kasteel, enkele bloemisterijen, hoeve Kattenheye, Meerskant en Klopperskapelletje ; in Kalken fietsen we langs het Dorpsplein en de kerk en gaan we zo via de Kalkense Vaart naar de Kalkense Meersen. Floraliënroute - Toerisme Oost- Vlaanderen (meerdere lussen) De tocht loopt over de fietswegen van de fietsroutenetwerken Scheldeland en Waasland en bestaat uit drie met elkaar verbonden lussen. Langs de routes zetten siertelers hun deuren voor je open. De Azalealus (34 km) start in het hart van bloemengemeente Lochristi. Je fietst door aardbeiendorp Beervelde, voorbij het kasteel van Beervelde en het kasteel Rozelaar, de bakermat van de sierteelt. De tocht voert je verder voorbij kwekerijen, het Proefcentrum voor Sierteelt in Destelbergen en indrukwekkende azalea- en begoniavelden. De Begonialus (27 km) start aan het provinciaal domein Den Blakken in Wetteren. Van hieruit verken je het stiltegebied Kalkense Meersen, om via het Kasteel van Laarne terecht te komen in de veelkleurige, uitgestrekte begoniavelden. De Boomkwekerijlus (44 km) vertrekt net als tocht 2 aan Den Blakken, en brengt je langs boom- en rozenkwekerijen tot in de open natuur van de Kalkense Meersen en vlakbij het Donkmeer in Berlare. Langs deze lus vind je de meeste bedrijven die hun deuren open stellen. Mountainbikeroutes Destelbergen-Laarne (Bloso) groene, rode en blauwe lus De mountainbikeroutes 'Destelbergen- Laarne' zijn drie lussen, aangeduid met groene, rode of blauwe driehoekjes: de groene 'Reinaert-lus' (30 km),startplaats sporthal Destelbergen, 40 % off-road, de rode 'Husdine-lus' (23 km)- startplaats sporthal Destelbergen, 35 % off-road en de blauwe 'Etienne De Wilde-lus' (23 km)- startplaats sporthal Laarne, 44% off-road. Fietsnetwerk Scheldeland fietsknooppuntenkaart Langs Schelde en Dender Fietsnetwerkkaart Scheldeland, langs de Schelde en Dender, dat is 840 km fietsplezier langs de oevers van de Schelde en de Dender en over de landelijke wegen in de groene driehoek tussen Antwerpen, Gent en Ninove. Stel zelf je tocht samen en fiets van knooppunt naar knooppunt langs unieke zoetwaterslikken en -schorren en door Denderende steden. Fietsreparatiezuil Sinds maart 2013 staat aan startplaats Sporthal Laarne een fietsreparatiezuil. Het gemeentepersoneel won die met de winterwedstrijd Bike to Work en was van oordeel dat deze het meest tot zijn recht kwam aan de Sporthal Veldmeers 18 19

12 FESTIVITEITEN & EVENEMENTEN evenement datum gemeente wekelijkse markt elke vrijdagvoormiddag Laarne Kruisenkermis (Molekenskermis) 3de zon april (indien Pasen: 4de) Kalken Wijkkermis Steentje 2 weken voor Pinksteren Laarne Sinksenkermis Pinksteren Laarne St.-Machariusommegang ma na Pinksteren Laarne Kleine jaarmarkt ma na Pinksteren Laarne Grote jaarmarkt din na Pinksteren Laarne St.-Pietersfeest 2de zon na Pinksteren Laarne Keillefeesten 1ste weekend juni Kalken Eesveldekermis O.L.H. Hemelvaart Kalken vertelavond Zomerzonnewende 21 juni Laarne Bontinkstraatkermis 3de weekend juni Kalken Wijkkermis Warande laatste weekend juni Laarne Sint-Pietersfeesten laatste weekend juni of 1ste juli Kalken Wijkfeest Meerskant 2de zat juli Laarne HeksenVuur In 2007 was het 400 jaar geleden dat in Laarne zes vermeende heksen werden berecht. Vier van hen belandden op de brandstapel. Laarne herdacht die processen van 1607 met het grootse evenement HEKSen- VUUR. Geschiedkundigen schreven in 1889 reeds dat Laarne één van de gemeenten van Vlaanderen is die het meest toovereers en tooveressen heeft opgeleverd. Zij schatten dat er rond 1600 minstens twaalf zijn veroordeeld en levend verbrand. In 1979 werden zes bundels van Laarnse heksenprocessen teruggevonden in het Rijksarchief te Gent. Sindsdien heeft Laarne reconstructies ten tonele gebracht, openluchtspelen, historische stoeten en markten georganiseerd. In 2007 was het dus de 400ste verjaardag van die Laarnse heksenprocessen. Om dat te herdenken werd in 2004 reeds een Heksengilde gesticht, met als doel de traditie in Laarne blijvend levend te houden. Als apotheose van het herdenkingsjaar waren duizenden getuige van het proces en de verbranding van de tooveressen, op en rond het middeleeuws slot. Wijkkermis Zand zon voor 21 juli Laarne Hussevelde-kermis weekend na 21 juli Kalken s Gravenbrielfeesten 2de zon aug Kalken Vaardekenskermis (De Keille) laatste weekend aug Kalken Wijkkermis Meirhoek laatste zon aug Laarne Septemberkermis 3de zon sept Kalken Jaarmarkt din septemberkermis Kalken Oktoberkermis 1ste zon okt Laarne Boerenmarkt 9 okt of 1ste zon erna Kalken St.-Denijs-kermis 9 okt of 1ste zon erna Kalken Kunstenweekend: lokale kunstenaars stellen tentoon bij inwoners weekend na 9 okt Kalken Fortunekermis Zomerstraat 3de zon okt Kalken Kerstmarkt Kalken zat voor kerstmarkt Laarne Kalken Kerstmarkt Laarne laatste vrij voor Kerst Laarne Heksengilde De Heksengilde fungeerde in 2007 als ambassadrice voor Heksen- Vuur, een adembenemend spektakel waarin de heksenprocessen van 1607 herdacht werden. Het spektakel én de Heksengilde hebben Laarne op de kaart gezet als heksengemeente. De heksen zijn paraat wanneer de gemeente belangrijke personen ontvangt, en zijn dikwijls ook van de partij bij rondleidingen in het kasteel. Uit in Laarne :

13 TAFELEN EN GENIETEN ETEN & DRINKEN Resto en bistro Restaurant Kasteel van Laarne Lunch of gastronomisch diner. Eekhoekstraat 7, Laarne Tel wo-do-vrij-za-zo Taverne De Wastobbe Gehuisvest in een oude wasserij. Kleine keuken, dagschotels en streekbieren. Molenstraat 11, Laarne Tel ma-wo-do-vrij-za-zo vanaf 11u Cafés Laarne Café Terminus Dorpsstraat 23, Café Boldershof Dorpsstraat 43, Café Shooters Dorpsstraat 6, Café Sint-Hubert Dorpsstraat 8, Café De Zwaluw Lepelstraat Café t Roosje Lepelstraat 38 Cafés Kalken Café De Beize Vromondstraat 2, Café Parochiehuis Kalkendorp 28, Café De Groene Meersen Uitbergsestraat 12, Café De Meander Kordewagenstraat 1, Café Sportvriend Provinciebaan 126, Café De Schorpioen Heirweg 8, Restaurant Hof van Laarne Specialiteit: vis en vlees. Ook dagmenu s. Tuinterras. Eekhoekstraat 82b, Laarne Tel ma-di-vrij-za-zo-feestdagen, u, 17.30u-21u Dorp 49 Kwaliteitsvolle kaart, moderne omgeving. Kalkendorp 49, Kalken Tel info@dorp49.be woe-do-zon 12-14u30/18-21u30, vrij 12-14u30/18-22u, za 18-21u30 Bistro Heksenketel Bistro en traiteurdienst, dagschotels, heksenmenu s. Molenstraat 21, Laarne Tel wo-do-vrij-za-zo Cucina per tutti Italiaans. Dorpsstraat 9, Laarne Tel di-zo 11u45-14u30/17u-22u30 Eetcafé t Steentje Fietsvriendelijke zaak + Toeristisch ambassadeur Laarne: wandel- en fietskaarten verkrijgbaar. Kleine kaart 11-20u (croques, salades, pasta s). Steentjesstraat 40, Laarne Tel info@eetcafesteentje.be wo-do-vrij-za-zo vanaf 11u Snacks Frituur Unkerzak Kalkendorp 1 Frituur Lekkerbek Provinciebaan 3 Frituur Carpe Diem Dorpsstraat 4 Frietamientje Dendermondsesteenweg 25 t Riddershof Oostremstraat 21 Café De Vlasbloem Zandstraat 1, Café t Gas Brandemanstraat 41 Café Eendracht Lange Meire 1, Café Den Hert Steentjesstraat 3, Café-Brasserie t Zwaantje Heirweg 202, Cafetaria Sporthal Leeweg 26, Café t Hoeksken Molenstraat 67, Taverne t Pittahuisje Molenstraat 21 Taverne De Wastobbe Molenstraat 11, Feestzalen Feestzaal Zevensterre, Zevensterstraat 34, L étoile d Or Eekhoekstraat 81, Feestzaal Breughel Kalkendorp 28, Café De Vriendenkring Husseveldestraat 10, Estaminet Den Bouw Zomerstraat 85, Café t Krieksken Scheestraat 46, Café Koninklijke Harmonie Koffi estraat 72,

14 OVERNACHTEN IN LAARNE EN KALKEN VERBLIJFSACCOMMODATIE Gastenkamers B&B Annekin Familie De Cock-Leeman Kerkstraat 30, 9270 Laarne Tel kamers: 2x2 en 1x4 pers., met ontbijt Luxueuze cottages met eigen ingang, originele slaaphoek, zithoek met open haard en antieke meubels, tv/dvd, kitchenette en badkamer. Grote tuin (1,5 ha) en visvijver. In een groene omgeving op een boogscheut van het kasteel van Laarne. Fietsenverhuur en fietsenstalling. t Groene Genoegen Familie Van Damme-De Clercq Termstraat 43, 9270 Laarne Tel birgit@groenegenoegen.be kamers: 4x2 pers., met ontbijt Domein Kattenheye Tony en Mieke Raman Lagen Heirweg 9, 9270 Laarne Tel info@paardenmelkerij.info studio s: 1x2 en 1x1 pers. Groepen en trekkers Jeugdherberg De Valk Mellestraat 18a, 9270 Laarne Tel Fax laarne@vjh.be Modern, rustig verblijfcentrum voor groepen tot 75 personen, vlakbij het kasteel van Laarne. Trekkershut (15 m 2 ). Sport-en ontspanningsmogelijkheden. Gezellig ingericht, met lavabo, tv, gratis wifi en airco. Gemeenschappelijke badkamer met douche, 2 toiletten. De kamers zijn verduisterbaar. Rustig gelegen en toch slechts 5 km van de Gentse buitenring, E17 of E40. Dultenpoelhof Familie Vanhercke-Vandewege Meerskant 18, 9270 Laarne Tel./fax bb@vanhercke.com cottages: 2x2/4 pers., met ontbijt of studioverhuur Op wandelafstand van het kasteel van Laarne. Met badkamer, tv en internet. Adembenemend uitzicht en verrassende stilte. Fietsenverhuur. Privaatsauna en bubbelbad. t Notenboomhuisje Familie De Beurme-Willems Vaartstraat 78, 9270 Kalken Tel tine.willems@gmail.com huisje: 1x2/4 pers. Apart gelegen, gerestaureerd melkhuisje van een 19de-eeuwse hoeve. Gezellig ingericht, met keuken en het nodige basiscomfort. Aan het natuurgebied de Kalkense Meersen. Hoevevakantie, zelfs met eigen paard, temidden van ruiter-, wandel- en fietspaden. Geleide wandelingen op haflingerpaarden, per huifkar of met het toeristentreintje. Tweepersoonsstudio, verbonden met een rolstoeltoegankelijke studio. Het domein is rolstoelvriendelijk ingericht, inclusief interactieboxen en twee niveauboxen, voor een veilig eerste contact met het paard. Groepsverblijf De Boskabanne Termstraat 51A, 9270 Laarne Tel of De Boskabanne biedt plaats aan 36 personen in zeven kamers met eigen badkamer. De leefruimte kijkt uit op vijver en terras, de volledig uitgeruste keuken kijkt uit op bos en weide. Sous-sol met projector, volksspelen, bar en geluidsinstallatie

15 INFO & ADRESSEN Toerisme Laarne Dorpsstraat Laarne toerisme@laarne.be Toerisme Scheldeland Hemelstraat 133 A 9200 Dendermonde info@scheldeland.be Toerisme Oost-Vlaanderen Sint-Niklaasstraat Gent toerisme@oost-vlaanderen.be Je kan deze brochure ook downloaden via