Jaarrapport 2009 maart 2010

Transcriptie

1 Jaarrapport 2009 maart 2010

2

3 Inhoudsopgave 1. Jaarverslag Algemeen Fondsenwerving Reserves Terugblik Financiering Vooruitblik Verantwoordingsverklaring Jaarrekening Balans Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten Overige gegevens Accountantsverklaring 37

4 1. Jaarverslag 1.1. Algemeen Het navolgende rapport bevat de jaarrekening van de Stichting Wemos over het boekjaar Het bestuur van Wemos heeft deze jaarrekening goedgekeurd. De controle is uitgevoerd door Mazars Accountants voor wier bevindingen wij verwijzen naar de verklaring op blz. 37. Wemos heeft voor deze jaarrekening de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving in acht genomen, waarmee is geconformeerd aan de aanbevelingen van het Centraal Bureau Fondsenwerving voor fondsenwervende instellingen Oprichting Stichting Wemos werd opgericht op 21 augustus De Stichting is gevestigd te Amsterdam en is ingeschreven in het handelsregister van de Amsterdamse Kamer van Koophandel onder nummer Missie Wemos komt op voor recht op gezondheid van mensen in ontwikkelingslanden. Samen met organisaties in die landen en met steun van zorgverleners, Nederlandse en Internationale organisaties doet Wemos wereldwijd een beroep op regeringsleiders en beleidsmakers voor: gezondheid voor iedereen, health for all Doelstelling Vanuit de missie stelt Wemos zich ten doel de gezondheid van mannen en vrouwen in ontwikkelingslanden te verbeteren door beïnvloeding van internationaal beleid Internationale standaarden, regelgeving en afspraken Het uitgangspunt van Wemos werk is het recht op optimale gezondheid. Samen met organisaties in ontwikkelingslanden volgt Wemos de activiteiten van internationale organisaties op de voet, omdat internationale standaarden, regelgeving en afspraken noodzakelijk zijn om de gezondheid wereldwijd te beschermen en te bevorderen. Wemos richt zich hierbij vooral op de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), internationale donoren, de Europese Unie (EU ) en Nederlandse (internationale) beleidsmakers en politici Projecten en strategie In 2009 is verdere voortgang gemaakt met de uitvoering van het strategieplan van Wemos Breaking the Vicious Circle. Wemos Programme In dit programma ligt de nadruk op de verdere intensivering van de samenwerking met partnerorganisaties in Bolivia, Bangladesh, Kenia en Zambia. Er is ingezet op het vergroten van de invloed van deze partnerorganisaties op het beleid in de landen door bewust meer samen te werken met netwerken en andere NGO s die op het gebied van gezondheid de situatie willen verbeteren. Daarnaast zijn er met alle institutionele partners op maat gemaakte capaciteitsversterking 1

5 processen gestart die de onafhankelijkheid van deze organisaties en hun capaciteit in de lobby zullen vergroten. Internationaal is er gewerkt binnen de projecten: zorgpersoneel, voeding en medicijnen. In alle projecten wordt gewerkt vanuit de drie Wemos strategieën: beleidsbeïnvloeding, samenwerking met Zuidelijke partners en communicatie en campagne. Om de resultaten in de projecten te versterken is (in vervolg op een evaluatie in 2008 van het werk met Zuidelijke partners) ervoor gekozen, het werk in de landen en de internationale lobby van Wemos van elkaar los te koppelen. Dit is gedaan omdat de aard van het werk totaal andere vaardigheden en kennis vereist, maar ook om de aansturing en resultaten in de projecten te verbeteren. Het verslag van 2009 is dan ook een weergave van wat de projecten op deze verschillende niveaus bereikt hebben. Ieder project (vier landen en drie internationale lobby projecten) heeft een team met een projectcoördinator (PC) en projectmedewerkers. Deze projecten worden door de teamleiders country advocacy en international advocacy begeleidt, en de link tussen de verschillende niveaus en communicatie, campagne en fondsenwerving wordt door de projectcoördinatoren en teamleiders samen gelegd Personeel In 2009 was de personeelsbezetting als volgt: per 31 december 2009 gemiddelde realisatie in 2009 gemiddeld begroot 2009 gemiddelde realisatie 2008 aantal fte's fte's fte's fte's projectmedewerkers 12,00 9,55 10,35 11,08 11,14 stafmedewerkers 3,00 2,48 2,75 2,80 2,40 15,00 12,03 13,09 13,88 13, Ziekteverzuim 14,0% 12,0% 10,0% 4,7% 8,0% 6,0% 1,0% 6,1% 4,0% 8,2% 6,7% 0,3% 2,0% 3,8% 3,5% 0,0% kwartalen excl. zwangerschapsverlof zwangerschapsverlof Hoewel het ziekteverzuim in het eerste en tweede kwartaal van 2009 hoger lag dan het streefcijfer van max. 5% (excl. zwangerschapsverlof), geven de kwartalen 3 en 4 een daling 2

6 te zien naar 3,5% (excl. zwangerschapsverlof). Het gemiddelde jaarpercentage voor 2009 is 5,6% excl. zwangerschapsverlof en 8,64% inclusief zwangerschapsverlof. Gedurende het jaar zijn langdurig ziekteverzuim en zwangerschapsverloven gedeeltelijk opgevangen door het inhuren van consultants, kortdurende ziekteverzuimen zijn door collega s waargenomen Bezoldiging bestuur Het bestuur van Wemos is onbezoldigd. De bestuursleden ontvangen een onkostenvergoeding van 75 per bijgewoonde vergadering. In 2009 is een totaalbedrag van aan onkostenvergoedingen uitgekeerd. Er zijn in 2009 geen leningen, voorschotten en/of garanties verstrekt aan bestuurders Bezoldiging directie De directie wordt sinds 1 februari 2008 gevoerd door mw. Cily Keizer, die een beperkte volmacht van het bestuur heeft. De directeur heeft over 2009 een bruto salaris van incl. vakantietoeslag ontvangen voor een voltijds aanstelling van 36 uur. De werkgeversbijdrage aan het pensioenfonds Zorg en Welzijn bedroeg in Fondsenwerving Gezien de onzekere toekenning van financiering door de Nederlandse overheid, het dalende Nederlandse draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking en de doelstelling van 25% financiering uit particuliere kanalen te werven, heeft Wemos in 2009 ingezet op het formuleren en uitvoeren van een fondsenwervingstrategie. Omdat succesvolle fondsenwerving nauw verbonden is met zichtbaarheid, identiteit en imago van de organisatie, koos Wemos ervoor deze te combineren met een herziene communicatiestrategie. Het product is een geïntegreerde communicatie- en fondsenwervingstrategie voor de komende jaren. Het speerpunt van fondsenwerving in 2009 lag op het vormen van allianties en het gezamenlijk aanvragen van subsidie in het kader van het nieuwe Mede Financiering Stelsel van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Wemos heeft als partner binnen twee allianties de subsidieaanvraag ingediend: de Cordaid-alliantie Samen voor verandering en het Netherlands Medicines & Development Partnership. Daarnaast heeft Wemos voorstellen ontwikkeld en ingediend bij nationale, internationale fondsen en bij de Europese Unie en is erin geslaagd om de begroting voor 2009 te dekken. Tevens is Wemos gestart met de ontwikkeling van een corporate campagne met het doel de naamsbekendheid te verhogen en particuliere donateurs te werven. Deze campagne start in Het overzicht van de in 2009 ingediende fondsenwerving voorstellen: 1. Plan Nederland (met financiering van de Nederlandse Postcode Loterij) Sterke en gezonde kinderen in Bolivia (toegekend) 2. NCDO stimuleringsfonds EEN campagne bijdrage in de kosten van de millennium tour 2009 (toegekend) 3. DPRN Coherentie in beleid HRH (niet toegekend) 3

7 4. PSI versterking vakbonden van verpleegkundigen (in behandeling) 5. NPL beneficiëntenstatus (niet toegekend) 6. Europese Commissie Coherence for Health, EuropeAid/127765/C/ACT/Multi (niet toegekend) 7. Ministerie van VWS Wereldgezondheidsdag 7 april (niet toegekend) 8. Ministerie van Buitenlandse Zaken Samen voor verandering coalitie Cordaid, Impunity Watch, IKV Pax Christie, Mensen met een Missie, Both ENDS, Nederlandse Rode Kruis en Wemos, MFS2 (in behandeling). 9. Ministerie van Buitenlandse Zaken Netherlands Medicines Dvelopment Partnership, coalitie Health Action International, Health [e]foundation en Wemos, MFS2 (in behandeling) In 2009 heeft Wemos vrijwel al haar inkomsten uit programma- of projectfinanciering verworven, te weten , dit is 95,4% van de totale inkomsten. Subsidies van overheden bedroegen , subsidies van niet-overheden De overige inkomsten zijn voornamelijk afkomstig uit bijdragen, giften, donateursbijdragen en kostenvergoeding van eigen uitgaven. De bijdragen uit particuliere bronnen bedroegen in , dit is 5,9% van de totale inkomsten. De kosten voor eigen fondsenwerving bedragen 5.112,hetgeen overeenkomt met 5,7% van de baten uit eigen fondsenwerving. Van de totale baten werd 87,6% ( ) besteed aan de doelstelling Kengetallen 2005* 2006* 2007* besteed aan werving van baten tov totale baten 0,4% 0,2% 0,1% 4,1% 3,4% besteed aan doelstelling tov totale baten 97,8% 98,9% 101,3% 85,4% 87,6% besteed aan beheer & admin. tov totale baten 10,4% 8,9% * Omdat in de periode de jaarrekening werd opgesteld volgens de toen geldende Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving hebben de weergegeven kosten voor werving van baten in de periode alleen betrekking op de kosten voor eigen fondsenwerving. Sinds 2008 zijn hierbij ook de kosten voor werving van subsidies en kosten voor acties van derden inbegrepen. Kosten voor beheer & administratie werden vóór 2008 niet gespecificeerd CBF Verklaring van Geen Bezwaar en Keurmerk De Verklaring van Geen Bezwaar van het Centraal Bureau Fondsenwerving waarover Wemos sinds 1 november 2004 beschikte is per 15 november 2009 verlopen. Verlenging van de Verklaring bleek onmogelijk omdat de Verklaring in 2009 door het CBF is afgeschaft. Voor het ervoor in de plaats gekomen Certificaat voor kleine goede doelen komt Wemos niet aanmerking, omdat de certificaathouder maximaal aan baten per jaar mag ontvangen. Wemos heeft daarom besloten om het CBF Keur aan te vragen, de aanvraag is in februari 2010 ingediend Reserves De continuïteitsreserve bedraagt per 31 december en is bestemd voor continuïteit bij tijdelijk tegenvallende subsidieopbrengsten en ter dekking van risico's bij investering in nieuwe projecten. Het bestuur en de directeur streven naar een verbetering 4

8 van de solvabiliteit van de organisatie. Het bestuur heeft op 30 maart 2006 besloten dat wordt gestreefd naar een continuïteitsreserve die tussen 50% en 75% van de begrote uitvoeringskosten eigen organisatie bedraagt. Op 31 december 2009 bedroeg de continuïteitsreserve 46,5% van de voor 2010 begrote uitvoeringskosten eigen organisatie. Om het minimaal gewenste niveau van de continuïteitsreserve te bereiken zal de jaarlijkse toevoeging aan dit vermogen nooit meer dan 7,5% van de in dat jaar begrote uitvoeringskosten eigen organisatie bedragen Terugblik 2009 Het jaar 2009 was het vierde jaar van het programma Breaking the Vicious Circle, Wemos Programme waarmee Wemos in haar activiteiten een structurele bijdrage levert aan het versterken van de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Wemos werkt op de thema s Zorgpersoneel, Medicijnen en Voeding en haar werk in ontwikkelingslanden is geconcentreerd op vier landen: Bangladesh, Bolivia, Kenia en Zambia. De bijdrage die Wemos levert in haar projecten is gericht op versterking van gezondheidssystemen door middel van beleidsbeïnvloeding op lokaal, nationaal en international niveau, capaciteitsversterking van lokale organisaties in hun lobby en het mobiliseren van de publieke opinie door middel van communicatie en campagnes. Door een concentratie op vier landen heeft Wemos in 2009 goed kunnen inspelen op wat daar belangrijk is in de gezondheidssector. Per land is een projectplan geschreven waarin, vanuit een analyse van wat er aan de hand is, een keuze is gemaakt door onze Zuidelijke partners welke veranderingen ze willen nastreven. Er is meer dan voorheen ingezet op gezamenlijk acties met andere actoren (NGO netwerken, CSO platforms, of een gezamenlijke inspanning van een aantal NGO s) in de 4 partnerlanden en deze focus heeft duidelijk zijn vruchten afgeworpen, als men naar de resultaten kijkt die behaald zijn in De internationale lobbyprojecten zorgpersoneel, medicijnen en voeding zijn gedeeltelijk losgekoppeld van het werk in de landen en ook in deze projecten is een hele andere dynamiek ontstaan die betere resultaten tot gevolg hebben gehad. Naast het werk in de projecten hebben we in 2009 gewerkt aan het schrijven van een nieuwe strategie voor de periode van Gezondheid voor Iedereen. In grote lijnen is de strategie gereed en zijn besluiten voor de richting die we opgaan genomen. De vier thema s waar Wemos voor gekozen heeft zijn wederom: gezondheidspersoneel, financiering van de gezondheidszorg, medicijnen en voeding. Begin 2010 worden deze themastrategieën verder uitgewerkt in projecten. Deze projecten kunnen dan gebruikt worden voor de fondsenwerving en ze zijn de inzet voor de programmaformulering met onze allianties voor het medefinancieringstelsel (MFS2) van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het aangaan van samenwerkingsverbanden voor de subsidieaanvragen MFS2 en het ontwikkelen van een conceptprogramma voor deze allianties was een uitdagend proces in 2009 en we kunnen met genoegen stellen dat we tevreden zijn met de resultaten die er liggen. We hebben in twee allianties voor MFS2 een voorstel ingediend. De eerste heet Together for Change" met Cordaid als penvoerder en Both ENDS, IKV Pax Christi, Impunity Watch, Mensen met een Missie, het Rode Kruis en Wemos als mede indieners, en de andere is het Netherlands Medicines & Development Partnership met Health Action International (HAI) als penvoerder en Health[e] Foundation en Wemos als mede indieners. 5

9 2009 Was een hectisch en vol jaar, maar ook een jaar waarin we helderheid voor onszelf gecreëerd hebben over de toekomst van Wemos. Wij weten wat we willen en we zien een hele duidelijke niche voor Wemos als de organisatie in Nederland en Europa die gespecialiseerd is in de internationale lobby voor betere gezondheidssystemen en het recht op gezondheid voor iedereen. De grote uitdaging voor 2010 en daarna wordt om deze ambitie waar te maken en de financiële basis van Wemos zodanig te verstevigen dat wij door kunnen gaan met onze lobby voor een eerlijk, ethisch en rechtvaardig internationaal gezondheidsbeleid dat gericht is op en rekening houdt met de behoeftes van (arme) mensen in ontwikkelingslanden aan goed functionerende gezondheidssystemen Projecten Bangladesh Bangladesh is een dichtbevolkt en arm land. 80% van de bevolking moet rondkomen van minder dan 2 dollar per dag. De gezondheidssituatie in het land is de afgelopen 20 jaar verbeterd, maar er zijn grote verschillen tussen arm en rijk en tussen stad en platteland. Moedersterfte is erg hoog (380 per geboortes) vergelijkbaar met die in Afrikaanse landen. Bangladesh heeft het hoogste percentage ondervoedde kinderen (48%) van Azië. De totale uitgaven aan gezondheidszorg bedragen slechts 12 dollar per hoofd van de bevolking, waarvan de overheid 4 dollar voor zijn rekening neemt. Het budget voor de gezondheidssector in de regio s wordt centraal vastgesteld, zonder rekening te houden met wat er daadwerkelijk in de regio s nodig is. Wemos beoogt in Bangladesh bij te dragen aan het verbeteren van de publieke dienstverlening, door het steunen van health budget advocacy initiatieven. Wemos ondersteunt hiertoe het werk van DORP, Development Organization for the Rural Poor. In zes districten heeft DORP zogenaamde budgetclubs opgericht, met vertegenwoordigers van de lokale bevolking. Die volgen de kwaliteit van de zorgverlening in het district en de besteding van het beschikbare budget. De gesignaleerde problemen bespreken ze met de lokale bevolking en met de verantwoordelijke bestuurders. Waar mogelijk wordt lokaal naar een oplossing gezocht, of het probleem wordt aangekaart bij de nationale overheid. Dit levert resultaat op: in een district is er budget gevonden om de waterleiding van een kliniek te repareren, in andere districten hebben de ziekenhuizen nu voldoende geld om patiënten maaltijden te verstrekken. Klinieken worden beter schoongemaakt, artsen zijn minder afwezig, ambulances hebben vaker benzine. De bevolking ervaart dat er verbetering in de situatie mogelijk is, zorgverleners en bestuurders voelen zich aangesproken op hun verantwoordelijkheid om goede diensten te leveren. Op nationaal niveau krijgt DORP steeds meer erkenning voor deze aanpak en daarmee ook een betere toegang tot informatie en beleidsmakers. Op basis van deze ervaringen heeft DORP in 2009 samen met partners van Cordaid, Woord&Daad en Simavi een samenwerking opgezet. In de projectgebieden van 4 andere organisaties zal een dergelijk monitorings- en advocacy systeem worden opgezet. Onderzoeksinstituut ICDDR, B zal de effectiviteit van het project onderzoeken. Het project wordt inhoudelijk en financieel ondersteund door de Nederlandse organisaties. 6

10 Activiteiten 2009 Financiering van een samenhangend activiteitenplan voor versterking van de capaciteit van DORP financiering van het werk van DORP op budget monitoring en advocacy. Technische ondersteuning van de onderzoekscoördinator van DORP op budgetmonitoring (coaching door Wemos, training door het International Budget Project). Formuleren van een samenwerkingsproject met 5 andere Bengaalse NGO s, om in verschillende regio s monitoring en advocacy te versterken, ondersteund door Nederlandse NGOs in het Bangladesh Overleg Ontwikkelingssamenwerking en Mensenrechten. Resultaten 2009 Capaciteit van DORP is versterkt op verschillende aspecten (oa HRM, financieel management, fondswerving). Budgetmonitoring en advocacy heeft in alle zes subdistricten tot aantoonbare verbeteringen geleid in de dienstverlening; betrokken lokale organisaties zijn versterkt in hun capaciteit om dit werk te doen. Samenwerking tussen DORP en andere NGOs is tot stand gebracht Bolivia Bolivia is één van de kleinste economieën van Zuid-Amerika, met name gebaseerd op de opbrengsten van de olie en gas winning en niet op andere productieve sectoren. Er is sprake van een zeer ongelijke verdeling van rijkdom en inkomsten en de grote meerderheid van de indiaanse bevolking, 60 70% van de totale bevolking, is arm tot zeer arm. De toegang tot gezondheidszorg in Bolivia is zeer ongelijk verdeeld. Bolivianen uit de lage inkomensgroepen, met name met een indiaanse achtergrond, maken veel minder gebruik van gezondheidsdiensten dan de mensen uit de hogere inkomensgroepen. Er is een tekort aan financiële middelen en gezondheidspersoneel dat vooral gevoeld wordt in de meer afgelegen gebieden. Daarnaast heeft gezondheidszorg nog steeds een te curatieve in plaats van een preventieve insteek. De grootste gezondheidsproblemen waarmee Bolivia kampt zijn Chagas, ondervoeding bij kinderen, TBC en een hoge moedersterfte. In samenwerking met de Boliviaanse partnerorganisaties richt Wemos zich vooral op de problemen van budget allocatie en implementatie gerelateerd aan het Multi sectorale Malnutrition Zero (Nul ondervoeding) een overheidsprogramma dat zich richt op bestrijding van ondervoeding in de meest kwetsbare gemeentes in het land. Partnerorganisaties waarmee Wemos in Bolivia samenwerkt zijn: 1. AIS Bolivia: NGO die lobby- en advocacy-activiteiten uitvoert richting de Boliviaanse overheid. 2. Plan Bolivia: NGO die zich richt op oplossen van problemen op regionaal en communaal niveau. Wemos ondersteunt AIS Bolivia in haar lobby richting internationale gezondheidssector actoren en in dat kader zijn er verschillende bezoeken afgelegd aan de belangrijkste donoren van de Boliviaanse gezondheidssector zoals de Canadese Ambassade en de Belgische Cooperación Técnica. Bij deze bezoeken was de noodzaak van donorharmonisatie ten aanzien van het Boliviaanse gezondheidssysteem en dan 7

11 voornamelijk de ondersteuning van het Malnutrition Zero programma het centrale thema. Daarnaast heeft Wemos AIS Bolivia ondersteund bij het versterken van hun regionale netwerk van vrijwilligersgroepen, een belangrijke pijler van de AIS Bolivia lobbyactiviteiten. Samen met AIS Bolivia en Plan Bolivia is er een start gemaakt met een project ter ondersteuning van het Malnutrition Zero programma in een vijftal Boliviaanse gemeentes. Gegevens die verkregen worden tijdens de uitvoering van dit project zullen gebruikt worden voor lobbyactiviteiten op regionaal en nationaal niveau. Activiteiten 2009 Er zijn verschillende lobby en advocacy-bijeenkomsten georganiseerd met donors zoals de Canadese Ambassade, de Belgische Cooperación Técnica, een vertegenwoordiger van de Wereldbank en ook de Boliviaanse autoriteiten waarin donor financiering, donor harmonisatie en de uitvoering van het Malnutrition Zero programma centraal stonden. Er is een belangrijke stap gemaakt in de CSO monitoring met de start van de Health and Poverty Portal (HaPP), een instrument voor het verzamelen, analyseren en bespreken van informatie over gezondheidskwesties. AIS Bolivia heeft deelgenomen aan verschillende bijeenkomsten en debatten georganiseerd over gezondheidkwesties zoals de Codex Alimentarius, Borstvoeding, het recht op voedsel, klimaatverandering en voedselzekerheid, voedingsbeleid. AIS Bolivia heeft een analyse van de "cuentas nacionales ' nationale rekeningen, laten uitvoeren met een speciale focus op de toewijzing van middelen voor Preventie en Promotie in de begroting voor gezondheidszorg en de bronnen van financiering en de budgetten voor Malnutrition Zero en tuberculose. Op basis van het nieuwe capaciteitsopbouw plan zijn capaciteitsversterkende activiteiten uitgevoerd waarbij versterking van de regionale AIS vrijwilligersgroepen centraal stond. Resultaten 2009 Capaciteitsversterking van de organisatie, het centrale AIS Bolivia kantoor en de regionale AIS vrijwilligers groepen wordt gestructureerd aangepakt. Het Malnutrition Zero programma en de daarmee samenhangende donorharmonisatie en naleving van de Paris agenda zijn regelmatig in openbare debatten en bijeenkomsten ter sprake gekomen. Na het succesvolle, door AIS Bolivia georganiseerde, evenement over donorharmonisatie is AIS Bolivia uitgenodigd nog een presentatie te doen voor de Werkgroep Gezondheid van de Internationale Samenwerkingsorganisaties. AIS Bolivia bereidt nu een presentatie voor over de overheidsbegroting voor gezondheid. AIS Bolivia heeft input geleverd voor de formulering van de Boliviaanse borstvoedingwet, een belangrijk thema in het Malnutrition Zero programma, en na goedkeuring van de wet is AIS Bolivia uitgenodigd deel te nemen in de National Breastfeeding Committee. De eerste stappen van de uitvoering van het "Niñez Sano en Bolivia"-project ( ) een gezamenlijke inspanning van Wemos, Plan Nederland, AIS Bolivia en Plan Bolivia zijn gezet. Er is een start gemaakt met de Boliviaanse Health and Poverty Portal (HaPP), een website op internet gericht op het actief verzamelen, synthetiseren, analyseren en verspreiden van informatie over armoedebestrijding door middel van een betere gezondheid. 8

12 Kenia Na de nationale verkiezingen eind 2007, belandde Kenia in een ernstige politieke crisis. Vele mensen werden slachtoffer van geweld en meer dan mensen raakten ontheemd. De Keniaanse economie is zwaar getroffen door de politieke crisis. Veel boeren konden in 2008 hun land niet bewerken waardoor er veel minder werd geproduceerd. Dit heeft geleid tot hongersnood in diverse delen van het land. De levensverwachting is achteruitgegaan naar 48 jaar voor vrouwen en 47 jaar voor mannen, en vanwege HIV Aids zullen de prognoses nog verder naar beneden gaan. Het sterftecijfer en de ziektelast zijn uitzonderlijk hoog, vooral voor vrouwen en kinderen. Moedersterfte is 1.000/ van de levendgeborenen wat erg hoog is. Kindersterfte is omhoog gegaan van 97/1,000 levendgeborenen in 1990 tot 120/1,000 levendgeborenen in Ondervoeding is een van de belangrijkste factoren van kindersterfte in Kenia. Maar 13% van de baby s boven de 6 maanden krijgt uitsluitend borstvoeding en 20% van de kinderen boven de 5 jaar zijn ondervoed. Het project waar Wemos en haar partners een bijdrage aan wil leveren is aan de uitvoering van de Community Health Strategy Deze strategie is vastgesteld door de overheid van Kenia en zij wil met dit beleid de oorzaak van de voornaamste gezondheidsproblemen van mensen in Kenia aanpakken. Een ambitieus plan met als doel om met deze Community Health Strategy de gezondheidssituatie van vooral arme huishoudens aanzienlijk te verbeteren, het heeft als speciale doelgroep, de meest kwetsbare dorpen. Om dit te bereiken is de uitdaging dat men via de gezondheidszorg de meeste families dicht bij huis wil bereiken, maar ook dat via voorlichting bepaalde ziektes preventief kunnen worden voorkomen. In een aantal districten is dit programma al actief en de ervaring heeft geleerd dat met deze maatregelen de gezondheidstatus van mensen aanzienlijk kan worden verbeterd. Wemos werkt in Kenia samen met de volgende partners: HENNET: een netwerk van gezondheid NGO s waar 72 gezondheid NGO s lid van zijn. de Great Lake University of Kisumu GLUK. het Consumers information Network CIN. Activiteiten 2009 Opzetten (ontwikkelen van methode, trainen en uitvoeren) van health budget advocacy, het monitoren van het gezondheidsbudget; een methode waarbij de bevolking kan verifiëren hoeveel van het budget voor gezondheid daadwerkelijk uitgegeven wordt, waarvoor het bedoeld was en waarvoor het gebruikt is. Uitvoering en verbeteren van Community Health Strategy in een aantal districten. Deelname in de Community Strategy Interagency Co-coordinating Committee (CS-ICC), het adviserend en besluitvormingsorgaan van de overheid die gaan over de Community Health Strategy. Een Landelijke Community Health Information Systems Tools is ontwikkeld. Er is een overzicht gemaakt van de gezondheid en voedingsgerelateerde problemen in Kenia met inbegrip van welke (internationale) actoren een rol spelen in de gezondheidssector in Kenia. 3 Ministry of Health (2006), Public Expenditure Review Republic of Kenya 9

13 Resultaten 2009 Meer dan 300 mensen zijn getraind in het monitoren van gezondheidsbudgetten, de methodieken is getest en het budgetmonitoren in gezondheid staat in de startblokken. Belangrijke contacten opgebouwd met sleutelfiguren binnen de overheid en de internationale donorgemeenschap rond de Community Health Strategy. HENNET heeft een sleutelpositie binnen het belangrijkste advies en beslissingsorgaan van de overheid op de Community Health Strategy Zambia De republiek Zambia telt bijna 12 miljoen inwoners, waarvan 64% onder de armoedegrens leeft. De economische ontwikkeling kan de bevolkingstoename van dit Afrikaanse land niet bijhouden. Bijna de helft van de Zambiaanse populatie woont inmiddels in steden, maar daar is onvoldoende werkgelegenheid. In Zambia gaan armoede en slechte gezondheid hand in hand. Het gezondheidssysteem kent veel uitdagingen. De moedersterfte is 750 per geboortes en de kindersterfte is 170 per geboortes. Zambia is een van de landen in Sub-Sahara Afrika die het meest hard getroffen zijn door de HIV epidemie. De prevalentie is 16% voor de jarige leeftijdsgroep. Ongeveer 1 miljoen mensen zijn besmet met het virus. Het nationale gezondheidssysteem is zwak en is overbelast door een beperkte capaciteit aan gezondheidspersoneel. Het land heeft een tekort van tenminste doktors en verpleegkundigen om aan de minimale vereisten voor adequate zorgverlening te voldoen. De gezondheidssector in Zambia wordt sterk beïnvloed door externe donoren. Ondanks hun potentiële positieve invloed dragen deze verticale programma s (80% van alle fondsen voor gezondheidszorg) niet allen bij aan systeemversterking. Wemos en partnerorganisaties pogen beleid hierop te beïnvloeden bij donoren en de Zambiaanse overheid zodat meer financiële en beleidsmatige ruimte wordt gegeven aan het opbouwen van het nationale gezondheidssysteem dat beschikt over voldoende personeel. Wemos werkt sinds meerdere jaren samen met de organisatie CHESSORE op het gebied van onderzoek en lobby. In 2009 is dit uitgebreid naar een netwerk waar meerdere NGO s en organisaties samen proberen de lobby op het gebied van het tekort aan zorgpersoneel te versterken. Dit wordt gedaan vanuit de samenwerking met Cordaid. In Zambia is dit netwerk uitgebreid met onder meer leden van de christelijke gezondheidsorganisaties, de Universiteit Zambia en de vakbond voor verpleegkundigen. Activiteiten 2009 Het netwerk is ondersteund tijdens twee bijeenkomsten in Lusaka, waar doelstellingen en prioriteiten naar voren zijn gekomen. Er is met CHESSORE een onderzoek uitgevoerd naar de effecten van Global Fund to fight Aids Tuberculosis en Malaria (GFATM) op de beschikbaarheid van zorgpersoneel. Er is een opzet gemaakt voor het opzetten van een health and poverty portal tezamen met de University of Zambia. CHESSORE heeft capaciteitsondersteuning gekregen bij de opbouw van de organisatie. 10

14 Resultaten 2009 Er is een maatschappelijk middenveld netwerk gecreëerd dat effectief betrokken is bij bepaling van het nationale beleid voor de gezondheidszorg, meer specifiek op het gebied van de beschikbaarheid van zorgpersoneel. Er is een studie afgerond naar de effecten van GFATM op beschikbaarheid van zorgpersoneel. De organisatie CHESSORE heeft capaciteit op het gebied van health budget advocacy van financiering van de gezondheidsector. CHESSORE heeft tijdens het Global Forum on Health Research in Cuba (Nov. 2009) de Zambiaanse NGO sector gepresenteerd Gezondheidsbudgetten en Zorgpersoneel Zorgverleners in ontwikkelingslanden krijgen een laag salaris, hebben geen bijscholingsmogelijkheden en werken met verouderde apparatuur in moeilijke omstandigheden. Velen vertrekken naar het rijke Westen of kiezen voor ander werk. Deze migratie draagt ertoe bij dat miljoenen mensen verstoken blijven van gezondheidszorg. In zowel arme als rijke landen worden te weinig zorgverleners opgeleid, terwijl de vacatures in het Westen een aanzuigende werking hebben. Rijke landen bieden immers veel hogere salarissen en betere faciliteiten. Ontwikkelingslanden worden mede hierdoor onevenredig zwaar getroffen door de mondiale personeelstekorten. Wemos voert lobby voor behoud van zorgpersoneel in ontwikkelingslanden. Dat doet Wemos door te hier kijken naar mogelijkheden die onze overheid heeft om in Nederland de problemen aan te pakken of te veranderen. Als voorbeeld; zou het beleid ten aanzien van het werven van buitenlands zorgpersoneel aan gescherpt kunnen worden. Daarmee voorkomen we dat Nederland bijdraagt aan het vergroten van de tekorten in ontwikkelingslanden doordat we zorgpersoneel uit ontwikkelingslanden aantrekken om de tekorten in de Nederlandse zorg op te lossen. Sommige Westerse landen en internationale donoren werken deze situatie verder in de hand. Zij willen in ontwikkelingslanden niet langdurig investeren in salarissen voor zorgverleners in de publieke zorg, maar steunen wel eigen programma s die in vergelijking met de publieke sector veel hogere lonen bieden. Deze programma s, die zich meestal richten op de bestrijding van één ziekte, trekken veel zorgverleners uit de publieke gezondheidszorg aan. Dit verergert de reeds bestaande personeelstekorten. Deze zaken kaart Wemos ook aan bij onze eigen overheid, bij internationale instanties en bij programma s die zich schuldig maken aan het weghalen van personeel uit de publieke sector, met als doel dit negatieve effect tegen te gaan. Tevens richt Wemos zich op de Nederlandse overheid en haar mogelijkheden voor het nemen van maatregelen om positief bij te dragen aan het investeren in zorgpersoneel in ontwikkelingslanden. Te denken valt aan investeringen in medische opleidingen, het optoppen van salarissen in ontwikkelingslanden, prikkels voor gezondheidswerker die het werken in afgelegen gebieden aantrekkelijker maakt. Kortom maatregelen die het gras in ontwikkelingslanden groener maakt zodat zorgverleners minder reden hebben om te migreren. 11

15 Activiteiten 2009 Internationale donoren en de Nederlandse minister voor Ontwikkelingssamenwerking zijnaangespoord tot meer financiële steun voor gezondheidspersoneel in ontwikkelingslanden. Bij de Nederlandse minister van Volksgezondheid hebben we gepleit voor: o het opleiden van voldoende personeel in Nederland, zodat er geen gaten vallen die gevuld worden met zorgverleners uit ontwikkelingslanden; o het ontwikkelen van een nationale gedragscode omtrent ethische rekrutering van buitenlands zorgpersoneel. Voorstellen gedaan richting de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Europese Commissie op het terrein van de ontwikkeling van een internationale gedragscode en Europees beleid over zorgpersoneel. Samengewerkt met organisaties in Kenia en Zambia, met Zuidelijke netwerken, alsook met Noordelijke partners en een gezamenlijk standpunt geformuleerd. Op WereldGezondheidsdag een evenement georganiseerd over de wereldwijde personeelscrisis en initiatief genomen tot het oprichten van een Nederlandse alliantie voor Zorgpersoneel met deelnemers uit de OS sector en de zorgsector. Via berichten in de dagbladen en interviews op de radio het algemene Nederlandse publiek informatie verstrekt over het thema. De mening van Wemos ten aanzien van het werven van Indiaas operatiekamerpersoneel door Nederlandse ziekenhuizen naar buiten gebracht. Resultaten 2009 Diverse Nederlandse politici steunen de standpunten van Wemos. De Nederlandse minister van Volksgezondheid toont zich voorstander van een Nederlandse gedragscode voor ethisch werven van zorgpersoneel uit ontwikkelingslanden. Een basis voor samenwerking op dit thema is er gelegd tussen organisaties uit de OS en de zorgsector. De media besteden aandacht aan het wereldwijde tekort aan zorgpersoneel en de standpunten van Wemos dienaangaande Medicijnen Voordat een nieuw geneesmiddel op de markt komt, wordt het op mensen getest om de werkzaamheid en veiligheid vast te stellen. De farmaceutische industrie voert dit soort testen steeds vaker uit in arme landen. Deelname aan medicijnproeven is voor mensen in ontwikkelingslanden vaak de enige kans op behandeling of een manier om iets te verdienen. Helaas worden proefpersonen vaak slecht geïnformeerd en zijn ze zich niet bewust van de risico s. De internationale regelgeving is helder. Maar farmaceutische bedrijven sjoemelen met de afspraken en de overheden van ontwikkelingslanden zien onvoldoende toe op naleving van de regels. Bovendien werken Westerse landen deze praktijken in de hand door onethisch geteste geneesmiddelen op hun markten toe te laten. Wemos voert lobby voor: Naleving van regels die mensen in ontwikkelingslanden beschermen tegen onethische medicijntesten. Eerlijke geneesmiddelen op de Europese markt. 12

16 Activiteiten 2009 Lancering campagne met als voornaamste uiting de Call for Ethical Clinical Trials. Publicatie van de studie van Wemos partner Centre for Studies in Ethics and Rights uit India over een geneesmiddel tegen borstkanker dat onethisch werd getest in India en vervolgens werd toegelaten tot de Europese markt. Lobbygesprekken met Nederlandse parlementariërs en Europarlementariërs naar aanleiding van dit rapport. Wemos spreekt tijdens een zitting van het Europees parlement haar zorg uit over onethisch testen in ontwikkelingslanden. In coalitie met Nederlandse en Europese organisaties roept Wemos Europese overheden op maatregelen te nemen om de rechten van proefpersonen te beschermen. Resultaten 2009 Het Europees Agentschap voor Medicijnen heeft toegezegd beter toe te zien op de naleving van ethische richtlijnen bij klinisch geneesmiddelenonderzoek in ontwikkelingslanden. Naar aanleiding van onderzoek van Wemos en enkele partnerorganisaties, stelden Tweede Kamerleden en Europarlementariërs kritische vragen over oneerlijke geneesmiddelen aan de Europese Commissie en de Nederlandse regering. De internationale campagne FairDrugs.org, in 2009 geïnitieerd door Wemos, heeft brede steun ontvangen, onder meer van prominenten als professor Heleen Dupuis. Europarlementariërs beloven zich ook na de Europese verkiezingen in te zullen zetten voor de rechten van proefpersonen in ontwikkelingslanden. Een beleidsstuk van de Europese Commissie verwijst naar publicaties van Wemos en partners. Voorstellen in het beleidsstuk geven eerdere aanbevelingen van Wemos weer Voeding Wereldwijd sterven ieder jaar 3.5 miljoen kinderen aan de gevolgen van ondervoeding. Ze krijgen te weinig en kwalitatief slecht voedsel. Ondervoeding leidt tot ziekte en mentale achterstand. Het probleem van ondervoeding kan alleen in een coherente multisectorale benadering aangepakt worden. Hierbij speelt het gezondheidssysteem een belangrijke rol. In 2008 vroeg Wemos aandacht voor de gezondheidsaspecten van ondervoeding bij zwangere vrouwen en kinderen binnen de aanpak van MDG1. Deze lobby werd in 2009 voortgezet binnen Nederland en Europa. In Nederland heeft Wemos in samenwerking met de Nederlandse Werkgroep Voeding in Ontwikkelingslanden (NWGN) samen met de ministeries van LNV en Buitenlandse Zaken gewerkt aan een procesvoorstel om invulling te geven aan de kamerbreed aangenomen motie Ferrier/Waalkens (2008). De studie wordt door de Universiteit van Wageningen uitgevoerd in samenwerking met Plan Nederland en ICCO en beoogt aanpassingen in het huidige landbouwbeleid te bewerkstelligen die de impact op voedselzekerheid en ondervoeding kunnen vergroten. Vooralsnog is het niet gelukt deze gezondheidsaspecten ook in het Nederlandse beleid te krijgen, maar hier zal de NWGN zich voor blijven inzetten. De Europese Werkgroep is met ondersteuning van Wemos in 2009 uitgebreid en omvat naast Save the Children UK, CONCERN, Action Contre la Faim en Wemos nu ook het Hellen Keller Institute. De groep is erg succesvol op het gebied van beleidsbeïnvloeding en 13

17 onderneemt gezamenlijke acties om de UN Standing Committee on Nutrition een formele plaats te geven binnen de hervormde Committee on Food and Agriculture (CFA) en om advies te geven hoe ondervoeding en gezondheid het best kunnen worden ingepast in het actieplan van de High Level Task Force on Food Security. Tijdens de World Food Summit organiseerde de Europese groep een workshop. Een aantal High-Level Meetings on Nutrition Security hebben plaatsgevonden dit jaar, waarin zowel de rol van donoren, als de rol van VN-organisaties zijn besproken om het probleem van ondervoeding coherent een efficiënt aan te kunnen pakken. Binnen de Europese Commissie is hiertoe de Nutrition Advisory Group opgericht, waarin Groot-Brittannië, Frankrijk en Ierland samen met de Europese Commissie hun acties coördineren. Activiteiten 2009 Wemos heeft een grote rol gespeeld in het opzetten van de Netherlands Working Group on Nutrition (NWGN). Wemos heeft een een inventarisatie uitgevoerd van Nederlandse organisaties die op het gebied van voeding werkzaam zijn. Op basis van deze inventarisatie is een concept beleidsvoorstel ontwikkeld en bediscussieerd door de Netherlands Working Group on Nutrition (NWGN). De Europese Werkgroep is uitgebreid en heeft beleidsvoorstellen op het gebied van coherente aanpak ondervoeding aan UN taskforces voorgelegd. Resultaten 2009 Diverse Nederlandse en Europese politici steunen de standpunten van Wemos. Samenwerkende NGO s zijn bereid gezamenlijk beleidsadvies aan de overheid voor te stellen Corporate communicatie In het afgelopen jaar heeft Wemos publieke en politieke steun weten te mobiliseren rond onze thema s. Het onderwerp van onethische testen van medicijnen kreeg veel mediaaandacht in februari rondom de lancering van de campagne FairDrugs.org. Het onderwerp Tekort aan zorgpersoneel kreeg eveneens veel media aandacht rondom Wereldgezondheidsdag en in september toen de actieve werving van Indiaas zorgpersoneel door Nederlandse academische ziekenhuizen een reden voor Wemos was om mediaaandacht te zoeken om haar lobbyboodschap kracht bij te zetten. Het wereldwijde tekort aan zorgpersoneel was ook onderwerp van de campagne samen met de International Federation of Medical Students Associations - Nederland (IFMSA-NL) onder de vlag van de Millenniumtour Alle acht medische faculteiten in Nederland besteedden aandacht aan het onderwerp en we hebben hiermee rond de 4000 medische studenten kunnen bereiken. De banden met beroepsgroepen en zorgverleners zijn aangehaald en er is nauwere samenwerking tot stand gekomen met bijvoorbeeld de Vereniging van verpleegkundigen en verzorgers (VN&N), Nederland Vereniging voor Tropische Geneeskunde en Internationale Gezondheidszorg (NVTG) en de Verenigingen European Medical Students (EMSA). Met Nederlandse ontwikkelingsorganisaties op het gebied van gezondheid werkt Wemos sinds 2009 samen in de organisatie van Moedernacht En samen met de organisaties 14

18 binnen het Global Health Educatie Project: Johannes Wier Stichting, Nederlandse Vereniging voor Medische Polemologie (NVMP) en de IFMSA-NL, is Wemos voorbereidingen gestart voor een nationaal congres over Global Health in mei In 2009 zijn we erin geslaagd de dalende cijfers van de website statistieken en nieuwsbriefabonnees te keren. Dankzij de toegenomen zichtbaarheid van Wemos bij de Nederlandse doelgroep, geeft Wemos daarnaast regelmatig lessen en lezingen over onze thema s en publiceert frequent in vakbladen. Het profiel van Wemos in Nederland en binnen Europa is in 2009 duidelijker geworden onder onze doelgroepen. Een goed beeld van Wemos en een goede naam onder gezondheidswerkers en hun organisaties zijn voorwaarden voor een succesvolle lobby, maar ook voor de fondsenwerving, waarvan Wemos hopelijk haar vruchten zal gaan plukken Interne organisatie In 2008 is een aanvang gemaakt met het inrichten van een Wemos kwaliteitshandboek, in 2009 heeft Wemos hier verder aan gewerkt. De organisatiebeschrijving, de beschrijving van taken, verantwoordelijkenheden en bevoegdheden en de beschrijving van processen zijn afgerond. Het traject voor de medefinancieringsstelsel MFS-2 aanvraag en de aanvraag voor het CBF-keur hebben ons de kans geboden om onderdelen van het kwaliteitshandboek aan te vullen en aan te scherpen. Helaas hebben we enige achterstand opgelopen in het herzien en updaten van enkele werkprocedures, zodat de geplande finale afronding van het proces in 2009 niet gehaald is. In 2010 staat de afronding op de agenda. In 2009 is ook gestaag verder gewerkt aan de uitvoering van het ICT-plan dat in 2008 vastgesteld is. Wemos heeft begin 2009 een softwaredonatie van Microsoft mogen ontvangen, er is een nieuwe server aangeschaft en er is een overstap gemaakt naar server based computing, waarmee de mogelijkheden voor werken op afstand sterk zijn verbeterd Financiering Voor de periode ontvangt Wemos van het ministerie van Buitenlandse Zaken een programmasubsidie van in totaal Andere belangrijke financiers zijn PSO, Cordaid, Stichting Doen en Liberty Fund. In oktober 2009 is een driejarige samenwerking met Plan Nederland gestart (Sterke en gezonde kinderen in Bolivia) Vooruitblik Projecten Het jaar 2010 is het laatste jaar van Breaking the Vicious Circle waarin we deze vijfjarencyclus goed willen afronden en tegelijkertijd ons degelijk willen voorbereiden op het nieuwe vijfjarenbeleid Health for All waarin samenwerking met andere actoren nog prominenter vormgegeven zal moeten gaan worden. In 2009 zijn we gestart met het maken van separate landenplannen en internationale lobbyplannen. Deze manier van werken zal doorgezet worden in Ons werk in Bangladesh, Bolivia, Kenia en Zambia is gebaseerd op een analyse van de problemen in de gezondheidssector daar en onze interventies zijn op 15

19 maat afgestemd op wat nodig is in dat land. Het belangrijkste doel van de samenwerking met onze Zuidelijke partners is dat zij zelf oplossingen aandragen voor de problemen die zij zien en dat ze zelf lobbyen voor verbeteringen in de gezondheidszorg die zij willen bewerkstelligen. In aanvulling op ons werk in het Zuiden is Wemos zelf internationaal actief, dit om aandacht te vragen voor thema s als het tekort aan zorgpersoneel, het onethisch testen van medicijnen op proefpersonen in ontwikkelingslanden en het lobbyen voor een coherente aanpak van het ondervoedingsprobleem. Om onze doelstelling te behalen zijn we gericht: op het versterken van gezondheidssystemen in ontwikkelingslanden en het opkomen voor het recht op gezondheid voor iedereen. Onze aanpak in de projecten is gecentreerd rond de volgende strategieën: Versterken van netwerken en advocacy capaciteit van gezondheidsorganisaties in Bangladesh, Bolivia, Kenia en Zambia; Beïnvloeden van het gezondheidsbeleid en strategieën van nationale overheden en internationale actoren; Mobiliseren van de publieke opinie over problemen in de gezondheidszorg door communicatie en het voeren van campagnes. Vanaf 2011 zal Wemos zich meer dan voorheen concentreren op het werk waar ze het beste in is, namelijk het samen met sterke strategische partners in het zuiden en in het noorden opkomen voor internationaal en nationaal beleid dat gericht is op het recht op gezondheid voor iedereen. We zullen blijven lobbyen voor het versterken van gezondheidssystemen in ontwikkelingslanden waarbij financiering van de zorg en voldoende zorgpersoneel cruciale determinanten zijn. De thematische insteek van ons werk zal gericht blijven op voeding, medicijnen, zorgpersoneel en financiering van de zorg. Onze samenwerking met strategisch gekozen zuidelijke en noordelijke partners is doorslaggevend in onze aanpak en cruciaal om op ieder niveau ook daadwerkelijk succes te kunnen boeken. De keuze van partners zal gebaseerd zijn op affiniteit van hen met het thema en de doelen die zij zelf geformuleerd hebben en die gericht zijn op veranderingen die zij zelf bij hun overheden en donoren kunnen bewerkstelligen. Wemos richt zich dan op internationale actoren en onze Zuidelijke partners op nationale actoren zodat we complementair aan elkaar veranderingen op dat thema en in de sector kunnen realiseren Kwaliteitsverbetering organisatie In 2010 gaan we verder investeren in de kwaliteitsverbetering van de organisatie. De aanvragen voor MFS2 (Ministerie van Buitenlandse Zaken) en de aanvraag voor het CBF- Keur waren in 2009 aanleiding om processen en procedures goed uit te werken zodat we kwaliteit kunnen garanderen in ons primaire en ondersteunende proces. Hier is nog winst op te maken, maar de meeste processen zitten goed in elkaar en het beheer van de organisatie voldoet aan alle normen van internationale auditing standaards. De grootste uitdaging blijft onze financiële stabiliteit. Vanwege het aanzienlijke aandeel van de subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken op onze inkomsten wordt 2010 een voor ons cruciaal jaar. De toekenning van de door de twee (in alliantie) ingediende subsidieaanvragen is pas bekend in november van De in 2009 ontwikkelde communicatie- en fondsenwervingstrategie heeft als primair doel de fondsenwerving te diversifiëren. Voor alle projecten zijn fondsenwervingdoelen gesteld en 16

20 daar wordt systematisch naar toe gewerkt. De begroting 2010 is al voor 92% gedekt, de inzet van de fondsenwerving is dus voornamelijk gericht op 2011 en verder. Het managementteam heeft wederom verbetertrajecten voor 2010 op haar agenda namelijk: Kwaliteitsmanagement van het primaire proces en PME Voorbereiding van de nieuwe strategie voor Corporate Communicatie en Fondsenwerving HRM en leren Begroting 2010 begroting 2010 BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten - SOM DER BATEN LASTEN BESTEED AAN DOELSTELLING Het door beleidsbeïnvloeding versterken van nationale gezondheids-systemen die bijdragen aan de structurele verbetering van gezondheid WERVING VAN BATEN Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties van derden Kosten verkrijging subsidies BEHEER EN ADMINISTRATIE Kosten beheer en administratie SOM DER LASTEN RESULTAAT RESULTAATBESTEMMING Toevoeging/onttrekking aan: - continuiteitsreserve

21 1.7. Verantwoordingsverklaring Inleiding Dit document bevat de verantwoordingsverklaring van de Stichting Wemos. Met deze verklaring geeft het bestuur van de Stichting Wemos inzicht in hoe zij de principes van goed bestuur heeft verankerd in de organisatie. Deze principes zijn: onderscheid tussen de functies toezicht houden, besturen en uitvoeren; optimalisatie van de effectiviteit en efficiency van bestedingen; optimalisatie van de omgang met belanghebbenden. Jaarlijks wordt deze verklaring geëvalueerd en waar nodig aangepast aan nieuwe omstandigheden of bevindingen Besturen en toezicht houden Binnen de instelling dient de functie toezicht houden (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het besturen dan wel van de uitvoering De rol van het bestuur Het bestuur van Wemos is het hoogste orgaan van de stichting en is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken in de organisatie. Het bestuur komt minimaal vijf maal per jaar bij elkaar, in 2009 heeft het bestuur zes maal vergaderd. Het bestuur is een zogenaamd bestuur op afstand, hetgeen inhoudt dat zij vooral een toezichthoudende taak heeft. De ontwikkeling en uitvoering van het beleid heeft het bestuur gedelegeerd aan de directeur. De rolverdeling tussen bestuur en directeur is deels in de statuten en deels in het directiereglement vastgelegd. De taak van het bestuur is het vaststellen van beleid. Hiertoe behoort in ieder geval: vaststelling en wijziging van statuten benoeming, ontslag en vaststelling van de functieomschrijving en arbeidsvoorwaarden van de directeur vaststelling van het meerjarenplan, de begroting en de jaarrekening (zie artikel 10.3 van statuten) aanstelling en ontslag van de accountant De samenstelling van het bestuur Het bestuur van Wemos bestaat uit ten minste 5 leden. De bestuursleden zetten zich onbezoldigd in voor de Stichting en dienen affiniteit te hebben met de missie en visie van Wemos en haar doelstellingen en dienen over bestuurlijke ervaring te beschikken. Minimaal twee bestuursleden dienen daarnaast ook deskundigheid op het werkterrein van de stichting te hebben. Binnen het bestuur mogen geen nauwe familie- of vergelijkbare relaties bestaan. Bestuurders worden benoemd voor een periode van ten hoogste vier jaar en zijn herbenoembaar voor een tweede periode van ten hoogste vier jaar. Aftreden en herbenoemen geschiedt via het rooster van aftreden. Wemos biedt haar bestuursleden een onkostenvergoeding van 75 per bijgewoonde vergadering. 18