Inleiding tot het boek Openbaring

Transcriptie

1 Inleiding tot het boek Openbaring 1 Openbaring en de Bijbel De Bijbel begint met Genesis: de schepping van hemel en aarde. Openbaring is het laatste Bijbelboek. Daar lezen we over de herschepping van hemel en aarde. "Genesis, waarin zonde en genade haar eerste openbaring hebben, roept om de Openbaring, waarin de zonde tenslotte is weggedaan en de genade tot glorie is geworden!" (Joh. Francke). De taal, de beelden, de symboliek in Openbaring is niet uniek. In het Oude Testament zijn ook boeken te vinden, die een vergelijkbaar karakter hebben: Daniël, Ezechiël, Zacharia. Bepaalde beelden komen ook terug (vgl. b.v. Ezechiël 3:1 en Openbaring 10:9). 2 Openbaring 2.1 De schrijver In hoofdstuk 1 : 1, 4, 9 en 22 : 8 noemt de schrijver zijn naam: Johannes. Alleen vers 9 geeft een wat nadere verklaring: "Ik, Johannes, uw broeder die samen met u verdrukt wordt en aan het koninkrijk deel heeft en standvastig blijft wachten, alles in verbondenheid met Jezus, kwam op het eiland Patmos terecht wegens trouw aan het getuigenis van Jezus inzake het Woord van God". Wij gaan er vanuit dat het hier de apostel Johannes betreft, de schrijver van het evangelie en de drie brieven. Hij blijkt verbannen naar Patmos te zijn, een eilandje voor de Klein-Aziatische kust. Volgens de traditie van de vroegchristelijke kerk, werkte deze Johannes op hoge leeftijd te Efeze. Het is blijkbaar mogelijk dat hij zich gewoon presenteert als "Johannes". Dat is een algemeen en veel voorkomende naam. Normaal gesproken lijkt het dus goed om een toelichting te geven over welke Johannes het gaat. De schrijver van Openbaring hoeft blijkbaar geen nadere verklaring te geven wie hij is: Johannes, dé Johannes. De apostel die actief bezig was (geweest) in het gebied waar de zeven gemeenten die met name worden genoemd in hoofdstuk 2 en 3: klein-azië (dat is nu West- Turkije). 2.2 Wanneer is het geschreven? Er is veel onderzoek gedaan, om vast te kunnen stellen, wanneer het boek geschreven is. H.R. v. d. Kamp besteed er in zijn dissertatie uitgebreid aandacht aan en gaat de verschillende standpunten langs en weegt ze (blz ). Algemeen aanvaard is het standpunt dat het boek geschreven is in de periode 90-96, het slot van de regeringstijd van Dominitianus. De argumenten voor het vaststellen van de datering zijn zowel in het boek Openbaring als daarbuiten gevonden. Er wordt veel waarde gehecht aan een opmerking van Irenaeus, die door hem gedaan worden in een geschrift van hem. Hij schrijft: "Want hij zag die (de Openbaring) niet zo lang geleden, maar nog bijna tijdens onze generatie, tegen het eind van de regering van Domitianus" (vd Kamp, 103/104). 1

2 Bij het lezen van Openbaring zijn er een aantal aanwijzingen voor het dateren van het schrijven van Johannes. De vervolgingen die genoemd worden in Openbaring passen bij de regeringsperiode van Dominitianus. Het beest uit Openbaring 13 eist aanbidding van alles en iedereen. Het beeld van dit beest zou geïnspireerd zijn door de keizerverering zoals die onder Dominitianus sterk gepropageerd werd. Ik vraag me overigens af of dit argument niet tekort doet aan het feit dat het de Openbaring van Jezus Christus is, opgeschreven door Johannes. De datering van het boek Openbaring is overigens van betekenis voor de uitleg. Wie voor het ontstaan in het laatste decennium van de eerste eeuw kiest, accepteert daarmee dat bepaalde exegesen niet acceptabel meer zijn. Als voorbeeld kan de opvatting van dr. C. van de Waal genoemd worden. Van der Waal is van mening dat Openbaring geschreven is voor 70, dus voor de verwoesting van Jeruzalem. De verklaring van de brieven uit hoofdstuk 2 en 3 wordt dan overigens wel moeilijk. Zijn mening over het tijdstip van schrijven, is van grote betekenis voor de uitleg. Volgens hem is de hoofdstrekking van Openbaring de aankondiging van de ondergang van Jeruzalem en de tempel. De strijd is die van de Joodse kerk tegen de Christelijke kerk. De vertroosting zou zijn gelegen in de aankondiging van de val van het centrum van de Joodse godsdienst. 2.3 Symboliek Een belangrijk kenmerk van Openbaring is het gebruik van symboliek. Dat lijkt een drempel voor de studie over dit boek. Vele lezers worden er door afgeschrikt. Als je daar doorheen bent, zie je juist hoe prachtig en vertroostend dit Bijbelboek is. Anderzijds is het veelvuldig gebruik van de symboliek wellicht de oorzaak van de uiteenlopende visies op Openbaring. a. Openbaring gebruikt veel beelden die te verstaan zijn door een juiste visie op het boek Openbaring, het lezen in het verband van de tekst, kennis door studie, vergelijking met andere Schriftgedeelten en gebruik van nuchter verstand. Een paar voorbeelden: Alpha en omega (1:8), ogen als een vuurvlam (1:14), de morgenster (2:28), een regenboog (4:3), een ruiter op een wit paard (6:2), een maat tarwe (6:6), alsem (8:11), een woestijn (17:3) en water des levens (22:1). b. Getallen spelen een belangrijke rol in Openbaring. Getallen hebben voor ons vaak alleen een rekenkundige betekenis. In Openbaring moeten getallen in de regel symbolisch gezien worden. Bij de behandeling van het boek komen we de volgende getallen tegen:1 (10x), 2 (7x), 3 (9x), 4 (16x), 5 (3x), 6 (1x), 7 (30x), 10 (4x), 12 (5x), 24 (5x), 42 (2x), 144 (1x), 666 (1x), 1000 (8x), 1260, 7000, , (5x), (3x). Daarnaast is nog een aanduiding als tijd, tijden en een halve tijd en 3½ jaar genoemd worden. 2

3 3 Een paar opvattingen over Openbaring In hoofdstuk 5 wordt beschreven dat het Lam de boekrol van Gods wereldgeschiedenis opent en uitvoert. Er moet nog heel wat gebeuren. Christus heeft haast, maar overhaast zich niet. In die spanning (haasten, maar niet overhaasten) is dit geschreven. Steeds verwacht je het einde, maar steeds komt er een nieuw gericht. Om dan in hoofdstuk 20 het einde te lezen. Het boek Openbaring heeft de gemeente van Christus altijd geboeid. Helaas is de uitleg ervan niet eenduidig. a. Men heeft wel geprobeerd het boek te lezen als een chronologie van de wereldgeschiedenis tot Christus' wederkomst. In die zin, dat je precies kunt aanwijzen hoever de geschiedenis gevorderd is. Bij deze uitleggers horen b_v. de zgn. kanttekenaren van de Statenvertaling. Kanttekenaren Statenvertaling b. Dr. C. vd Waal heeft een andere opvatting. Zijn gedachte is verbonden aan de datering van het boek Openbaring. Hij heeft de opvatting dat het boek voor het jaar 70 geschreven is. Dat wil zeggen: voor de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen. Het belang van het boek ligt in de ondergang van Jeruzalem en daarmee van de tempel. De strijd die in het boek wordt beschreven, is daarmee volgens vd Waal de strijd tussen Christus' kerk en de joodse kerk, de synagoge, die zich vijandig opstelt. Met de datering van het boek na 70 vervalt in feite vd Waals' visie op Openbaring. c. Hal Lindsey, W.J. Ouweneel, darbisten, zien het boek Openbaring vooral als profetie van wat in de laatste fase van de geschiedenis zal plaatsvinden, als de gemeente is opgenomen in de hemel. Deze opvatting komt zeker aan de orde bij de bespreking van hoofdstuk 20 i.v.m. de mening van eerdergenoemden. Zij verdedigen de leer van "het duizendjarig rijk". Er wordt niet voor een symbolische uitleg, maar voor een letterlijke uitleg van Openbaring gekozen. Hal Lindsey 3

4 d. Hoe moeten we Openbaring wel uitleggen? We moeten beseffen dat het hier over profetie gaat. Christus laat in dit boek zien, welke geestelijke krachten en met welke oordelen de kerk in haar gang door de wereldgeschiedenis wordt geconfronteerd. Het boek laat zien hoe de anti-goddelijke en antichristelijke krachten de nederlaag lijden. Dat wordt in het boek steeds weer vanuit een andere invalshoek, vanuit een ander perspectief getoond. Hoe verder we in het boek komen, hoe sterker, intenser, heviger het beeld wordt. Hendriksen noemt dit progressief parallellisme. Openbaring is een troostboek door dat wat gebeuren moet, te beschrijven, daarbij het uitzicht op de overwinning van het Lam gevend. 1e komst wederkomst De van Christus bezielde Kerk in de wereld 1-3 De Kerk lijdend onder beproeving en vervolging 4-7 De Kerk gewroken, beschermd overwinnend 8-11 Christus bestreden door de draak en zijn helpers Grote gramschap over de onbekeerlijken De val van Babylon en van de beesten Het oordeel over de draak, Christus en zijn overwinnaars progressief parallellisme 4 Typering W. Hendriksen vindt het thema van Openbaring in hoofdstuk 17:14: "Deze zullen oorlog voeren tegen het Lam, maar het Lam zal hen overwinnen - want Hij is de Here der heren en de Koning der koningen- en zij, die met Hem zijn, de geroepenen en uitverkorenen en gelovigen" (blz. 11). Tj. Boersma geeft direct in het begin van zijn boek een typering, waarin ook een citaat van S. Greijdanus is verwerkt: "Het boek 4

5 Openbaring laat ons zien "de machtige worsteling van kerk en wereld, Christus en satan, al de eeuwen door, met haar voortgang en uitslag, en hoe hemel, hel en aarde daarin betrokken zijn en er in mede strijden". Ook wij zelf zijn volop in die strijd betrokken. wij worden geroepen om de goede strijd te voeren. Dat kan alleen als wij Christus kennen en in Hem geloven. En als wij de tegenstander kennen, de satan, met zijn listige strijdmethoden" (blz. 11). Het boek Openbaring beschrijft de gevolgen van de zondeval in de nieuwtestamentische tijd tot de komst van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Johannes beschrijft in opdracht van Jezus Christus dat wat geschieden zal in de strijd tussen Zijn kinderen en de satan en zijn volgelingen. Wat moet geschieden, zal geschieden, maar ieder zal geoordeeld worden naar zijn plaats in de strijd. Christus zal met Zijn kerk overwinnen. "En wie overwint en mijn werken tot het einde toe bewaart, hem zal Ik macht geven over de heidenen; en hij zal hen hoeden met een ijzeren staf, als aardewerk worden zij verbrijzeld, gelijk ook Ik van mijn Vader ontvangen heb, en ik zal hem de Morgenster geven" (Op. 2:26-28). 5

6 5 Indeling voor de inleidingen bij het boek Openbaring 1) Inleiding tot het boek Openbaring - Openbaring en de Bijbel - Openbaring * de schrijver * de tijd * symboliek - beelden - getallen - Een paar opvattingen over Openbaring - Typering van Openbaring - Indeling - Literatuur 2) Hoofdstuk 1, 2 en 3 voorstel: aandacht voor vooral 1 van de eerste drie brieven 1 van de volgende vier brieven Op. 3: ) Hoofdstuk 4 en 5 4) Hoofdstuk 6, 7 en 8:1-5 5) Hoofdstuk 8:6-13, 9, 10 en 11 voorstel: aandacht voor vooral Op. 10:1-11, 11:1-14, 11: ) Hoofdstuk 12, 13 en 14 voorstel: aandacht voor vooral Op. 12:1-6, 12:13-18, 14:6-13 zie ook bij 8 7) Hoofdstuk 15 en 16 8) Hoofdstuk 17 Voorstel: vanuit Op. 13 naar Op. 17 Ds. P. Groenenberg schreef een boek over hoofdstuk 17: Haar naam is Babylon, Goes, 1993, 165 blz. 9) Hoofdstuk 18 en 19: ) Hoofdstuk 19:11-21, 20 en 21:1-8 11) Hoofdstuk 21:9-27 en 22 6

7 1 Inleiding op Openbaring 1: 1-3 opschrift 1: 4-8 aanhef 1: 9-20 verschijning op Patmos 2: 1-7 aan Efeze 2: 8-11 aan Smyrna 2 2:12-17 aan Pergamum 2:18-29 aan Tyatira 3: 1-6 aan Sardes 3: 7-13 aan Filadelfia 3:14-22 aan Laodicea 3 4: 1-11 de 24 oudsten en de 4 dieren 5: 1-14 de verzegelde boekrol en het Lam 6: 1-17 de eerste 6 zegels geopend 4 7: 1-8 de verzegelden uit Israël 7: 9-17 een schare die niemand tellen kon 8: 1-5 het zevende zegel 8: 6-13 de 4 bazuinen 9: 1-12 de vijfde bazuin 9:13-21 de zesde bazuin 10: 1-11 de zeven donderslagen 5 het geopende boek : 1-14 de twee getuigen 11:15-19 de zevende bazuin - de lofzang der oudsten 12: 1-6 de vrouw en de draak 12: 7-12 de draak overwonnen 12:13-18 de draak vervolgt de vrouw 13: 1-10 het beest uit de zee 6 13:11-18 het beest uit de aarde 14: 1-5 het Lam en zijn vrijgekochten 14: 6-13 de aankondiging van het oordeel 14:14-20 de oogst

8 15: 1-4 het lied der overwinnaars 7 15: 5-8 de 7 schalen der gramschap 16: 1-21 de 7 plagen 8 17: 1-18 het oordeel over Babylon 18: 1-24 de val van Babylon 9 19: 1-5 een lied op de val van Babylon 19: 6-10 de bruiloft des Lams 19:11-16 het Woord Gods 19:17-21 het beest en zijn profeten overwonnen 20: 1-6 het duizendjarig rijk 10 20: 7-10 de satan veroordeeld 20:11-15 het laatste oordeel 21: 1-8 de nieuwe hemel en de nieuwe aarde 11 21: 9-22:5 het nieuwe Jeruzalem 22: 6-21 slot

9 6 Literatuur bij Openbaring Tj.Boersma, Middenin de eindstrijd, Barneveld, 1992, 220 blz. De uitgever schrijft over dit boek: "Het boek Openbaring geeft onthullingen over de toekomst. Maar wanneer is die toekomst? De auteur van dit boek maakt duidelijk, dat we er middenin leven. De kerk is bezig met de eindstrijd, aangevoerd door koning Christus. In dit boek wordt praktische uitleg gegeven. Dat betekent, dat er geen moeilijke theorieën worden gegeven. Wel trekt de auteur steeds lijnen naar ons leven vandaag. Geen speculaties of fantasieën. Maar wel vragen als: zegt Openbaring iets over de spanningen in de wereld, Israël, de Golfoorlog? Over ziekten zoals Aids? Een boek voor gelovigen, die willen leven vanuit de Bijbelse toekomstverwachting. een leven vol hoop, ook in deze confronterende tijd." De indeling van het boek in hoofdstukken en de onderverdeling daarvan, loopt voor een belangrijk deel parallel met de indeling in inleidingen op de vereniging. Ds Boersma geeft per hoofdstuk een aantal gesprekspunten. R.H. Bremmer, Visioenen op Patmos, Groningen, , 144 blz. Dit is een schetsenbundel van de Bond van Verenigingen van Gereformeerde Vrouwen. Na een inleiding behandelt ds Bremmer in iedere schets een hoofdstuk van Openbaring. De bundel bestaat dus uit precies 20 schetsen. Iedere schets heeft dezelfde opbouw: 1 Indeling, 2 Uitlegkundige bijzonderheden 3 Verklaring en 4 Handreiking voor de bespreking. Ik vind de tekst niet altijd even eenvoudig; er worden weleens moeilijke woorden gebruikt: "eschatologische-apocalyptische kleur", "cumulatie", e.d. Joh. Francke, De Openbaring van Johannes, bundeling van schetsen behorende bij Petah-ja, 39 blz. In deze schetsen geeft ds Francke geen schetsen in gebruikelijke zin. Ze geven geen tekstverklaring. De schetsen willen duidelijkheid geven over de samenstelling/ de indeling van Openbaring. In aparte schetsen wordt uitvoerig aandacht besteed aan de getallen in Openbaring. P. Groenenberg, Haar naam is Babylon, Goes, 1993, 165 blz. In dit boek doet ds Groenenberg onderzoek naar wie er schuil gaat achter de hoer, die door het beest gedragen wordt. Ds Boersma schrijft in zijn boek op blz. 218: "In de jaren '49 en '50 bracht prof. B. Holwerda de exegese van Openbaring 17 verder met zijn exegese over de hoer=de valse kerk." Gedachte hier achter is: de vrouw is de kerk (vgl Gen.3:15), de hoer is de afvallige vrouw, dus de afvallige kerk. Ds Groenenberg gaat de verschillende opvattingen over de hoer na en komt tot een andere conclusie dan prof. Holwerda destijds (in: B. Holwerda, De "hoer" in Openbaring 17-19, z.j., no.3 in de brochurereeks "Woord en Wereld"). W. Hendriksen, Visioenen der voleinding, Kampen, , 227 blz. Dit uit het Engels vertaalde boek is geschreven door W. Hendriksen, destijds hoogleraar Nieuwtestamentische vakken aan het Calvin College in Grand Rapids. In de eerste 53 bladzijden geeft de schrijver in een aantal hoofdstukken een inleiding tot het boek Openbaring. Hij maakt duidelijk op welke wijze Openbaring gelezen dient te worden, welke indeling het boek kent, maar vooral ook welke eenheid het boek vormt. Dit laatste met de gehele Bijbel, en als boek Openbaring zelf. In een negental stellingen, die hij een voor een poneert na een duidelijke argumentatie, legt de schrijver het fundament voor een juist verstaan van dit laatste Bijbelboek. Hij gebruikt de uitdrukking "progressief parallellisme": de zeven delen van de boodschap van Openbaring zijn gerangschikt, zodat een opklimming en een hoogtepunt 9

10 te onderkennen is (38). Zevenmaal wordt de geschiedenis van eerste komst tot wederkomst beschreven, er is een opklimming in intensiteit. Het tweede deel van het boek bevat hoofdstukken die een korte verklaring van een of meer hoofdstukken van Openbaring vormen. Het boek moet gebruikt worden met de Bijbel binnen handbereik: het is een studieboek! Op een duidelijke manier worden argumenten genoemd om standpunten in te nemen. Op een zakelijke manier worden verschillende opvattingen tegen elkaar afgewogen om tot een conclusie te komen. H.R. van de Kamp, Israël in Openbaring, Kampen, 1990, 380 blz. In zijn proefschrift wil ds van de Kamp "antwoord geven op de vraag, of in het toekomstbeeld dat de Openbaring van Johannes biedt, op de een of andere manier een bijzondere plaats wordt toegekend aan het joodse volk of aan een deel ervan." Voor de beantwoording van de vraag wordt de lezer geconfronteerd met verschillende visies op het boek Openbaring en gedeelten ervan. Van verschillende delen van het Bijbelboek wordt door de schrijver een uitvoerige exegese gegeven. Zo is te noemen: Op. 7, 11, 12, 14:1-5 en 21. Tevens komen onderwerpen als de visie van Hal Lindsey en anderen, het chiliasme, de visie van C. van der Waal en de datering van het Bijbelboek aan de orde. J. de Vuyst, De Openbaring van Johannes, Kampen, 1987, 143 blz. In dit boek geeft de Vuyst in de eerste 46 bladzijden een inleiding op het verstaan van Openbaring. Het tweede gedeelte geeft in 74 bladzijden een eigen vertaling van het Bijbelboek met daarbij op de onderste helft van de bladzijden aantekeningen. 10

11 Openbaring 1. Christus' verschijning en Zijn opdracht aan Johannes. Dit hoofdstuk is de inleiding op het Bijbelboek. De schrijver laat gelijk de hemelse oorsprong van het boek zien. Het is niet de openbaring van Johannes, maar van Jezus Christus. Met openbaring wordt bedoeld: onthulling van de dingen die 'haast' moeten geschieden. Dat is: het speelt zich in grote vaart af. Het gaat in dit boek om het program van Gods werken, dat in de aankomende eeuwen afgewerkt zal worden. In de stilte van Patmos ziet Johannes allerlei beelden die aansluiten bij de symboliek, zoals we die ook zien bij Ezechiël, Daniël en Zacharia. Johannes beschrijft dat Christus hem op "de dag des Heren" (zondag) is verschenen. Johannes krijgt opdracht te schrijven naar de zeven gemeenten te Asia. Wat hij schrijft gaat heel de kerk aan. Christus verschijnt in rust, temidden van de gemeenten. Hij toont zich als degene die dood en dodenrijk overwon. Johannes die bij het kruis aanwezig was, ziet zijn Meester als Verhoogde. Alles wat hij zal zien toont de majesteit en het gezag van Christus. Openbaring 2. Christus' boodschap aan Zijn kerk in strijd en lijden. Johannes schrijft 7 brieven aan gemeenten in Klein-Azië. Maar de boodschap is niet alleen voor die ene gemeente bedoeld. Christus richt zich door zo'n brief aan heel zijn kerk in strijd en lijden. Deze brieven blijven tot de wederkomst actueel. Iedere brief heeft een vaste structuur: 1. een zelfbenoeming van Christus, b.v. "Dit zegt Hij die de zeven sterren in Zijn rechterhand houdt...". 2. Christus wijst aan hoe de situatie in de gemeente is. 3. De brief wordt beëindigd met een belofte of bedreiging. De brief aan Efeze. Deze brief is het meest algemeen, maar het is dan ook de eerste. In Efeze is veel te prijzen, want de dwaalleraars krijgen bij haar geen kans. Toch is er ook een schaduwzijde, vers 4: "Ik heb tegen u, dat gij uw eerste liefde verzaakt hebt." Greijdanus meent dat het hier gaat over het verflauwen van de liefde tot Christus, waar onze werken uit voort komen. De belofte van Christus aan deze gemeente is rijk: "Zij zullen eten van de Boom des Levens." De brief aan Smyrna. In de stad zijn veel Joden die het met de Romeinen op een akkoordje hadden gegooid, inzake de godsdienst. Zo werden ze beschermd door de 11

12 Romeinen, maar de christenen deden er niet aan mee en werden zodoende vervolgd. Maar Christus staat met Zijn levenswerkende kracht achter hen. Ze zijn rijk. Groot is de vertroosting, want zij zullen van de tweede dood geen schade lijden. De brief aan Pergamum. Pergamum was evenals de vorige steden een voor die tijd zeer grote stad, die ook erg religieus was. Er stond een enorm altaar en een beroemde tempel van de afgod Asclepius. Hij was de god van de genezing. De satan is in deze stad oppermachtig en een zekere Antipas was al het slachtoffer geworden van de vervolging. Er was een strijd of het afgodenoffervlees wel door de christenen gegeten mocht worden. Christus zal oorlog voeren tegen de dwaalleraren: "Hij heeft een tweesnijdend zwaard en Hij voert de strijd met het zwaard van Zijn mond." De gemeente verwacht geen genezing van een afgod, maar zij bidden voor hun zieken. Christus' belofte is rijk: ze zullen eten van het verborgen manna: Hij zal voor hen levensbronnen ontsluiten die ongedacht zijn en onverwacht geopend worden. De brief aan Thyatira. Thyatira was een andere stad dan de eerder genoemden. Het was veel meer een fabrieksstad, een industrieplaats. In Thyatira was aktueel het gedrag van de christenen tegenover de heidense vakorganisatie. Zijn ogen controleren de gemeente en doorzoeken de nieren en harten. Zo openbaart Hij zich als de Zoon van God in Zijn majesteit. Er was in de gemeente verschil van mening of men met die feesten mocht meedoen of niet: feesten die gepaard gingen met ontuchtige vermaken en gebruiken. De vrouw van Achab, Izebel een hoer, vond het niet erg dit te doen. Maar Christus bedreigt haar en haar volgelingen met het oordeel en degenen die meegedaan hebben met de satan, de ongelovigen. "Geen andere last opleggen" is hetgeen wat afgesproken is op het apostelconvent. Christus noemt zich in vers 28 de Morgenster. Deze is het symbool van het licht van de nieuwe dag dat de nacht overwint. Openbaring 3. Christus' worsteling om het hart van Zijn kerk. Inleiding. Het is waarschijnlijk niet te gewaagd om erop te wijzen dat het getal zeven (het aantal brieven) opgebouwd is uit drie en vier. Drie is het getal van God, vier van de wereld. De eerste vier brieven zien meer op de strijd van de kerk in de wereld, de laatste drie plaatsen de kerk direct in relatie tot God. De laatste drie brieven raken dus het hart van de kerk. 12

13 De brief aan Sardes. De brief is vrij algemeen gehouden. De gemeente heeft de naam dat ze leeft, maar ze is dood. D.w.z. uiterlijk viel er op deze gemeente weinig aan te merken, maar aan de inzet voor Gods Koninkrijk ontbreekt nogal wat. De zelfbenoeming van Christus is: "die de zeven geesten heeft en de zeven sterren". Hij wilde hiermee wijzen op de gaven van de Geest en de taak van de ambtsdrager. Dit moet de gemeente uit het dood-zijn opwekken. Heel deze brief is een dringende waarschuwing dat een uiterlijk, goed functionerend kerkelijk leven niet voldoende is voor God. Het komt op het hart aan en het leven uit geloof in het komen en wederkomen van Christus. Brief aan Filadelphia. Deze stad is verschillende keren door een aardbeving met de grond gelijk gemaakt en is dus dun bevolkt. Christus prijst deze gemeente om de trouw. Christus noemt zich de Heilige en de Waarachtige. Aan het slot van de brief wordt de gemeente door heerlijke beloften gesterkt. Filadelphia zal een machtige steun worden in het Koninkrijk en met rijke zegen worden vervuld. Brief aan Laodicea. Christus noemt zich in de zelfbenoeming de Amen, de Trouwe en Waarachtige Getuige, het Begin der Schepping Gods. D.w.z. dat deze gemeente, onmiddellijk met haar HERE en Zijn tegenwoordigheid, in aanraking komt. Jezus Christus heeft het hier over koud en heet. Met koud bedoelt Hij de heidense levenssituatie, met heet bedoelt Hij het brandende hart van liefde voor Hem. Deze gemeente is noch koud noch heet. Daarom zal Hij hen uit hun mond spuwen. Het moet hun niet in de eerste plaats om aardse luxe gaan, maar om de gerechtigheid van Christus. Tenslotte moeten ze ogenzalf kopen, opdat ze de dingen van het Koninkrijk der Hemelen waarachtig mogen zien. Zo geselt Christus deze gemeente die zich lauw en stijlloos aanpast aan de heidense levensstijl. Openbaring 4. Gods troon beheerst de wereldhistorie. Met dit hoofdstuk begint de eigenlijke openbaring. De HERE toont Johannes hier, dat Hij het is, die de geschiedenis van de wereld beheerst en Hij zal vanaf Zijn troon de wereld richten. Maar wat Johannes ook wordt getoond, het alles wordt beheerst door Zijn trouw aan Zijn verbond. 13

14 Openbaring 5. Het Lam opent het met zeven zegelen verzegelde boek. Johannes ziet dat God een boekrol heeft, die volledig beschreven en verzegeld is. De boekrol bevat Gods raadsbesluiten van hemelvaart tot de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Er wordt gevraagd wie bevoegd is de raadsbesluiten in te zien en uit te voeren. Maar er is niemand bevoegd. Dan wordt gewezen op de Leeuw uit de stam Juda, het Lam, want Hij is bevoegd. Hij is geslacht en heeft de gelovigen gekocht met Zijn bloed. Dan volgt een lofprijzing van blijdschap en dankbaarheid. Openbaring 6. Opening van de eerste zes zegels. Wat hier beschreven wordt, reikt tot de Jongste Dag, maar beschrijft het eindgericht nog niet. Gods gerichten voltrekken zich systematisch en schokmatig en nemen in hevigheid toe. De eerste vier zegels horen bij elkaar. Er treden vier ruiters op. De eerste zit op een wit paard. Er is verschil van mening wie de ruiter is. Wij nemen aan dat het de overwinnende gang van het evangelie is. De ruiters komen van boven zoals de gerichten van God geleid worden. Er is sprake van oorlog, honger en massale dood. Het gebeurt om onder de volken een plaats te bereiden voor het evangelie. Het beeld van het zwarte paard is aangrijpend. Een maatje tarwe kost een penning. Een gezin kun je dus niet onderhouden, want wat iemand op een dag verdient, geeft voor een dag eten voor een mens. Daarnaast staat de schandelijke luxe van enkelen: olie en wijn. Het einde van de wereld zal door die ongelijkheid getypeerd zijn. Het evangelie brengt de tegenstelling tussen kerk en wereld en roept oorlogen en rampen op. Zo wordt de droom van wereldvrede wel breed verstoord! Het vijfde zegel: Na de opening van de eerste vier zegels wisselt het toneel. De ruiters gaven aan wat van boven naar beneden kwam; op de aarde komt God richten. Het vijfde zegel verplaatst ons naar de hemel. Johannes ziet zielen van mensen die getuigd hebben van Christus. De zielen liggen onder het altaar. Ze zenden een smeekgebed tot God, of Hij niet de mensen op aarde wil straffen. Ze worstelen om de komst van het laatste gericht. Ze worden bekleed met een wit kleed; het beeld van de rechtvaardigmaking en het deel hebben aan Gods overwinning. Ze krijgen nog geen kroon, en moeten wachten op de volle verheerlijking, totdat hun getal vol is geworden. Het zesde zegel: Deze opening gaat gepaard met wereldschokkende catastrofes. Indrukwekkende vuurverschijnselen die vlak voor de Jongste Dag zullen optreden. De catastrofes gaan aan de komende wereldbrand vooraf. 14

15 Wanneer die komt zal het leven op aarde in volle gang zijn. De ongelovigen zullen beven voor de toornopenbaring van de levende God. Openbaring 7. De langzame haast des Heren. Wat het eerste opvalt bij dit hoofdstuk is, dat je zou verwachten dat het zevende zegel wordt geopend. Maar dat blijft achterwege. Er volgt een intermezzo. Een tweetal dingen maakt dit begrijpelijk: 1. Christus heeft haast met het brengen van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, maar Hij doet het niet overhaast. Het verloopt niet wanordelijk, het proces wordt volledig beheerst. 2. Wat in de eerste zes zegels getoond is, zal Johannes geschokt hebben. Misschien heeft hij wel gedacht: "hoe moet dit voor de kerk aflopen?". Daarom mag hij, voordat de toorn van God in het zevende zegel wordt vertoond, vertroost worden: de en de schare die niemand kan tellen. Deze verrassende volgorde in openbaring, komt overeen met het verrassende in de wereldgeschiedenis. Hoe vaak heeft men niet gedacht dat het einde aanbrak (Napoleon, Hitler e.d.), terwijl het het einde niet was en er misschien een tijdelijke bloei voor de kerk kwam? Tot troost van Johannes ziet hij verzegelden. Waarschijnlijk worden hier de stoottroepen van de kerk, de martelaars, mee bedoeld. Uit de opsomming van de stammen blijkt dat Efraim en Dan ontbreken. Dit vanwege hun negatieve rol in het O.T. Het is een waarschuwing. Het beeld van de schare is ook een sterke bemoediging. Wanneer je de vervolgingen door de Romeinen ziet en de zeven kleine gemeenten in Klein-Azie, dan lijkt de toekomst van de kerk wel erg broos. Dat wordt geloochenstraft door het beeld van de schare. Nu kan Christus verder gaan met de opening van het zevende zegel, want Johannes weet dat niets het vergaderingswerk van Christus kan tegenhouden. Openbaring 8. De langzame haast des Heren. Het eerste effect van de opening van het zevende zegel is een half uur stilte. Dat is om de spanning op te voeren, omdat ieder meeleeft (ook in de hemel) met wat er zal gebeuren. We zien nu ook actie van de aarde naar de hemel: de gebeden van de gelovigen worden in het gouden reukofferaltaar gereinigd en worden liefelijke reuk voor God. Het effect van de gebeden is enorm, omdat de gerichten nu verder gaan. Bij de eerste vier bazuinen zien we actie tegen de schepping, maar bij de laatste drie worden mensen -personen- getroffen. De gerichten werken langzaam maar zeker door naar de jongste dag. 15

16 Openbaring 9. De voorlaatste wee. In dit hoofdstuk worden de vijfde en zesde bazuin geblazen. De beelden zijn aangrijpend en gericht op de mensen die Christus niet willen kennen. Vers 20,21 maken de balans op: het effect is ontstellend, maar men bekeert zich niet. Daardoor wordt de wereld rijp voor het blazen van de zevende bazuin. Openbaring 10. Zoet in de mond, bitter in de buik. Aan Johannes verschijnt een engel die een geopend boekje heeft en zeven donderslagen laat horen. Johannes wil de inhoud van de donderslagen opschrijven, maar dat wordt verboden. Deze donderslagen passen in het beeld van de zeven zegels, bazuinen en schalen. Het interesseert ons natuurlijk wat de inhoud ervan was. Het zegt ons dat naast de dingen die ons geopenbaard zijn, er ook andere krachten werken: krachten die geen mens kan verklaren of vermoeden. Omdat Johannes niet mag schrijven, wordt voorkomen dat wij het systeem van de openbaring begrijpen en zo wordt ons verhinderd de toekomst te voorspellen. Het moet ons genoeg zijn te weten, dat er een systeem is dat door God beheerst wordt en dat wij daarin zijn opgenomen. Johannes moet zich de inhoud van het boekje eigen maken (opeten). Het is zoet in de mond, bitter in de buik. Bremmer verklaart het zo: voor wie het woord aanvaardt, is het zoet, voor wie het verwerpt vol van oordeel (bitter). Johannes krijgt opnieuw de opdracht te profeteren. Nu volgt het laatste deel van openbaring. Daarin staat het menselijk doen, ervaren en leven centraal. Nu volgt de laatste fase in de wereldgeschiedenis. Openbaring 11. Saevis tranquillis in undis. Het tweede gedeelte van de openbaring is begonnen. Evenals de zegepraal van de kerk komt de strijd tussen kerk en wereld bijzonder naar voren. De heidenen bestormen Jeruzalem 42 maanden. Alleen: de gelovigen vallen niet in hun handen. Zij krijgen een plaats om veilig te zijn. Wie gemeten wordt binnen het domein is voor eeuwig naar binnen gemeten, de anderen voor altijd erbuiten. Tevens vermeldt Johannes dat zij die binnen zijn aanbidden. Verkiezing en verantwoordelijkheid gaan samen. Wie binnen is, maar God niet van harte bidt, wordt buiten gemeten. Het duurt 42 maanden: 3½ jaar. Dat is de helft van de wereldtijd: de periode van Pinksteren tot wederkomst. Dezelfde 3½ jaar zien we terug bij de twee getuigen: zij profeteren 1260 dagen. Het wordt uitgedrukt in dagen om de moeizaamheden van het werk te tonen. Johannes ziet de getuigen als kandelaar en olijfbomen. De kandelaar is het licht der kerk. De olijfboom het werk van de ambtsdragers: de olie der kandelaar. De getuigen hebben de macht de hemel te sluiten en water 16

17 in bloed te veranderen. Beelden die herinneren aan het O.T. Tenslotte worden de getuigen gedood en liggen als een schouwspel op straat van de stad die symbool is van de wereld. Maar na 3½ dag staan ze op en varen vol eer naar de hemel. Er is weer sprake van een gebroken getal, d.w.z. God grijpt in. De schepping begeleidt de getuigen: de aarde beeft en 7000 mensen komen om. De bedoeling van dit gedeelte van openbaring is de kerk te zien in haar ambtelijke dienst. Het mag natuurlijk duidelijk zijn dat de twee getuigen de vertegenwoordigers zijn van de kerk. Ze vertegenwoordigen de kerk die getuigt en in de strijd volhardt. Zo heeft de kerk tot op de huidige dag grote macht: geloof en gebed zijn veel vermogende factoren! Tenslotte ziet Johannes de ark Gods in de tempel, dat is de troonzetel van God. God gaat richten op de troon naar de maatstaven van Zijn recht en Zijn troon. De laatste fase van de wereldhistorie is in gegaan. Openbaring 12. Genesis 3:15 in apocalyptisch perspectief. In Genesis 3:15 wordt de strijd in de wereld genoemd, n.l. die tussen kerk en satan. Die strijd overheerst het wereldgebeuren en duurt tot de jongste dag. Hoofdstuk 12 laat deze strijd symbolisch zien: de kerk treedt op in de gedaante van een vrouw die een kind moet baren. Dat is onze Verlosser. De duivel kan het niet verslinden en het wordt weggevoerd naar God en Zijn troon. De vrouw moet dan vluchten naar de woestijn. Dit beeld wordt gebruikt om aan te geven dat het leven van de kerk moeitevol is. Daar verblijft de vrouw 1260 dagen (een halve wereldweek): de nieuwtestamentische tijd. In het tweede deel wordt ons aangetoond dat de satan, die in het oude testament nog als aanklager werd geduld, na een hevige strijd met Michael en zijn engelen de hemel moet verlaten en op de aarde wordt geworpen. Dan blijft de draak niet anders over dan de kerk te vervolgen. Met zijn beperkte krachten zoekt hij de kerk te vernietigen. De vrouw kan op arendsvleugelen vluchten naar de woestijn. D.w.z. geloof en gebed redden haar. Wanneer de draak haar tracht te verzwelgen komt de aarde haar te hulp; de aarde maakt het mede mogelijk voort te bestaan. 17

18 Openbaring 13. De twee beesten In dit hoofdstuk vertelt Johannes van het verschijnen van een beest uit de zee (de volkerenwereld) en uit de aarde. Het eerste beest heeft zeven koppen en tien hoornen. Het ziet er afschrikwekkend uit. Het beest is te onderscheiden van de draak zelf: het is een handlanger van de draak. Bij de zeven koppen valt te denken aan het beeld uit de droom die Daniel verklaart. Het zesde wereldrijk is dat van de Romeinen, het zevende laat op zich wachten, omdat de wond aan de zesde kop eerst moet helen. Dan komt de antichrist. Deze antichristelijke macht stelt zich permanent op tegen de kerk door godslasterende dingen te zeggen en oorlog te voeren. De absolute staatsmacht duldt alleen gehoorzaamheid aan zichzelf; niet aan God. Dan ziet Johannes een tweede beest. Dat stelt het valse profetisme voor. Het lijkt op het Lam, maar het is de wereldpropaganda van de leugen. Het doet zich aangenaam voor, maar het heeft een giftige inhoud. Dit beest beschikt zelfs over wondermacht. We weten daaruit dat wonderen op zich niets zeggen; alleen Gods Woord kan ze wettig maken als Gods wonderen. Johannes wijst erop dat dit tweede beest een wereldomvattende boycot zal leiden. Wie het teken van het beest niet draagt, zal niet kunnen kopen of verkopen. Zo tekent Johannes in deze beesten de almachtige staat, die het leven beheerst Het tweede beest wordt aangeduid met 666. Het geeft de grote maar niet volkomen macht aan, want het is niet 777. Verklaring. 1. Men zoekt de naam van een persoon. Volgens Bremmer ligt de verklaring van ceasar Nero voor de hand. 2. Men blijft dan symbolisch. Het is dan geen concrete persoon, maar een symbolische aanduiding van de antichrist. De antichrist is aangewezen als de beheerder van de wereld die op het hoogtepunt staat van al het menselijk kunnen en weten. Openbaring 14. Tussen de laatste bazuin en de eerste schaal Heel dit hoofdstuk staat in het teken van de lankmoedigheid Gods. De term uit onze taal, waarmee wij plegen aan te duiden, dat God langzaam is in Zijn haast om te komen tot de rijpwording der wereld. De werden bewaard onder stormen welke het beest over de wereld bracht, toegelaten onder die lankmoedigheid Gods. De drie engelen spraken over het koninkrijk Gods dat onder die lankmoedigheid werd uitgesteld. En het laatste visioen sprak over een onder die lankmoedigheid rijp geworden wereld. Zo werkte het welbehagen Gods door verkiezing en verwerping zich in de wereld door en was ook de langzame haast des Heren "naar het gemaakt bestek". Het gaat in de volgende hoofdstukken nu snel aan op het eeuwige leven en de eeuwige dood. 18

19 Openbaring 15. De schalen uitgereikt Na vele onderbrekingen pakt Johannes de draad weer op als vervolg van hoofdstuk 11. De tijd van het eindgericht is aangebroken. Johannes zag een groot en wonderlijk teken in de hemel, n.l. zeven engelen met de zeven laatste plagen. Dat zijn ook de uiterste plagen. De plagen worden niet een voor een ingezet, maar ze vormen samen het geheel van Gods oordeel. En dat geheel wordt vanuit verschillende gezichtspunten benaderd. In de verzen twee tot en met vier beschrijft Johannes de reactie van de mensen zoals na de uitgieting van de schalen zal plaatsvinden. De hemelingen gaan zingen van de majesteit en gerechtigheid van Gods oordelen. God gaat Zijn weg in de historie van paradijs over Golgotha en Pasen tot aan de hemel en de hel. Gods wegen zijn recht, en daarvan wordt gezongen in hun lied. Nu treden zeven engelen naar voren. Zij zijn Gods gezanten om Zijn grimmigheid over mens en wereld uit te storten. Dat doet de HERE naar Zijn heilig recht. Gods toorn wordt gegeven op schalen. De toorn wordt vaak voorgesteld als wijn, geschonken in een beker of schaal. De schalen worden gegeven door een vertegenwoordiger van de schepping. De schepping zelf ziet zich dus ingeschakeld bij dit twistgeding van de levende God met de mens. De tempel wordt gevuld met de rook van de heerlijkheid Gods en Zijn kracht. Niemand kan dus de tempel van God nog binnengaan totdat de zeven plagen beëindigd zijn. De gemeenschapsoefening tussen God en zondaar, d.m.v. priesterlijke bemiddeling, is opgehouden. God sluit zich van de mensheid af en Hij laat geen voorbede meer toe. Gods besluit om het eindoordeel te brengen is onwrikbaar. Openbaring 16. De schalen van Gods laatste toornuitgieting. Johannes toont ons dat de schalen worden uitgegoten, en zegt ons welke verschrikkelijke effecten er optreden. Gods handelen wordt uitgesplitst in zeven handelingen. Zeven, het is dus een afgeronde, voltooide handeling van God. Toch zien we ook hierin weer een toename in de uitwerking van de toorn. Deze opbouw zien we in de wereldgeschiedenis en in het boek Openbaring. In het begin van het boek bijvoorbeeld, is er sprake van het doden van het vierde deel der mensen (Openbaring 6:8). Openbaring 8:7 en 12 spreekt van een derde deel. Dit hoofdstuk 16 spreekt over alle mensen, maar zelfs nu nog wordt de gelegenheid tot bekering geboden. De eerste vier schalen betreffen het oordeel over de natuurwereld. De eerste brengt zweren aan bij wie het merkteken van het beest hebben. De tweede maakt de zee onbegaanbaar voor het wereldverkeer. De derde maakt het water ondrinkbaar. Het werd dus onmogelijk te voldoen aan de 19

20 dagelijkse behoeften. De verzen 5,6 en 7 geven een rechtvaardiging van Gods optreden door de engelen en de gezaligden onder het altaar. Bij de vierde schaal wordt de zon een ondragelijke vloek. Toch komt er nog steeds geen bekering, er blijft volharding. Bij de vijfde schaal valt God rechtstreeks de vijanden aan. Ze kauwen hun tong van pijn. Bij de zesde schaal droogt de Eufraat op. Zo krijgt het rijk der duisternis gelegenheid het gebied van Christus te betreden. De volkeren worden vergaderd in Armageddon. Dat komt van Megiddo. Dat ligt in de vlakte van Jisreel. Een plaats waar de nodige volkerenoorlogen gevoerd zijn. Daar versloeg bijvoorbeeld Debora Jabin. Tenslotte zien we het effect van de uitgieting van de zevende schaal. Er volgen machtige natuurverschijnselen en de ondergang van Babylon wordt een feit. Er breekt een hagel los van stukken van honderd pond. Het is een symbool voor een alles verbrijzelende vernieling. Daar is geen ontkomen aan. De hoofdstukken 15 en 16 laten ons zien dat God zelfs bij de uitgieting van deze schaal nog lankmoedig is en aandringt op bekering. Maar het hart van hen die het merkteken van het beest dragen is onvermurwbaar. Openbaring 17. Hoer en beest. Hoofdstuk 17 werkt nader uit wat in hoofdstuk 16 al genoemd is: de val van Babylon. We zien hier het opvallende optreden van een overspelige vrouw die zit op het beest. Het beest kennen we al: het is de handlanger van de satan, de afvallige wereldpolitiek. De vraag is: wie wordt er bedoeld met de vrouw? De kerk wordt in de Bijbel vaak gesymboliseerd door de vrouw. Denk ook aan" de bruid van Christus". In dit beeld zou dan sprake zijn van de valse kerk die samen wekt met het beest, want zij zit op het beest. Andere exegeten willen de nadruk niet zozeer leggen op het onderscheidt tussen vrouw en beest. Zij benadrukken meer de samenwerking, het samen optrekken van die twee. Zij is dan Babylon, symbool van de concentratie van de afvallige wereldmacht. De vrouw zou dan meer het verleidelijke van de afval uitdrukken. De verleidende kracht van de afvallige wereldmacht zien we de hele geschiedenis door. Wanneer de antichristelijke wereldmacht ontstaat, probeert ze altijd haar politieke en religieuze denkbeelden op te dringen. (Denk aan het nationaalsocialisme in Duitsland, de revolutionaire politiek van Napoleon en de moderne visie van de V.N., die de gedachten over de democratie trachten uit te breiden) We moeten niet vergeten dat bij de democratie de macht berust bij het volk, terwijl hij bij God behoort te liggen. Er wordt in dit hoofdstuk weer gesproken over de zeven rijken. Het laatste moet nog komen en zal heel de wereld omvatten. Zo'n rijk is er sinds Rome niet meer geweest, maar het kan wel eens zijn, dat het niet lang meer op zich laat wachten, omdat er op dit ogenblik nog twee machten zijn. Wanneer dat een wordt is het wereldrijk een feit. Er zijn tien hoornen. Dat zijn de vorsten die optreden na de 20

21 ondergang van het zesde rijk. Opvallend is dat deze koningen de vrouw haten, haar vlees eten en haar verbranden. Wie in de vrouw de valse kerk verstaat, legt dit zo uit, dat de wereldlijke macht zelf de valse kerk zou vernietigen. Wie in de vrouw een zijde van de wereldmacht ziet, denkt de verdeeldheid van de wereld op te merken. Openbaring 18. Babylon's ondergang. Johannes ziet een engel die het gericht aan Babylon gaat voltrekken. De grote wereldstad, de concentratie van politieke, culturele en economische macht is gevallen. Haar val is zo radicaal, dat ze nu woonplaats is van demonen en onrein gevogelte. De reden van Babylon's val is de afval van de levende God en het zich overgeven aan allerlei afgodendiensten. We moeten opmerken dat Babylon niet gezien mag worden als een bepaalde concrete stad. Het is de naam voor de Gode vijandige wereldmacht. God vijandig in politieke en economische zin. Het eeuwig lot van de aan God vijandige wereld wordt hier voorgesteld. Het is de anti-goddelijke wereldconcentratie van de eindtijd. Er worden drie groepen genoemd die rouw bedrijven over Babylon's ondergang: koningen, kooplieden en zeelieden. Er wordt genoemd dat in Babylon lichamen en zielen van mensen worden verhandeld. De zielen worden dus zelfs aan gruwelen onderworpen. Er zal in de laatste tijd een concentratie van macht zijn (koningen), een economische ontplooiing (kooplieden) en een intensief wereldverkeer (zeelieden). Toch zal die zich sociaal en economisch ontplooiende wereld plotseling verdelgd worden. Opvallend is de zelfzucht. Men weeklaagt, maar men kan niet te hulp komen. Christus klaagde ook over de afvallige wereld, maar schonk tevens verlossing! Zo legde hij het fundament voor het nieuwe Jeruzalem, dat in volle glorie zal schitteren. Het laatste visioen toont een engel die een molensteen in zee werpt. Hij zegt zo zal Babylon geworpen worden en niet meer gevonden worden. Dit duidt op het definitieve. Zo wordt in dit hoofdstuk het einde getoond van de anti-goddelijke wereldmacht; zij die weenden konden niet verlossen. Nu komt de totale vernietiging in de hoofdstukken 19 en 20, in de beschrijving van de ondergang van het beest en zijn profeet. We zien steeds de langzame haast des Heren, Zijn grote lankmoedigheid. Maar al malen Gods gerichtsmolens langzaam, ze malen zeker. Openbaring 19. De ondergang van het beest en de valse profeet. Dit en het volgende hoofdstuk beschrijft het einde, het gericht over de God-vijandige wereld. In dit hoofdstuk lezen we de ondergang van het beest en de valse profeet en het doden van hun volgelingen. Het 21

22 begin van het hoofdstuk beschrijft het vreugdebedrijf in de hemel. Driemaal weerklinkt het halleluja! Dat betekent: "Looft Jaweh". Zo wordt heel de kerk opgeroepen God te loven. Het halleluja-geroep klinkt zo machtig en aangrijpend dat de hemel ervan druist. Er worden twee redenen gegeven waarom de oproep tot het hallelujazingen weerklinkt. In de eerste plaats ziet het op de oordelen Gods die gekomen zijn en in de tweede plaats komt daardoor de verheerlijking van de kerk. We letten nu op het volgende visioen. Johannes beschrijft op een sobere wijze het eindgericht en het nederdalen van het nieuwe Jeruzalem. Johannes zag de hemel geopend. De hemel gaat open om Christus naar buiten te doen komen. Hij komt nu niet als een lam, maar als een strijder op een wit paard: teken van overwinning. Uit Johannes' beschrijving blijkt het majesteitelijke van Zijn verschijning. De sociale strijd in deze wereld eindigt niet door inspanningen van mensen, maar door het ingrijpen van Christus. Nu ontbrandt de laatste heftige strijd. De ruiter werpt het beest en de valse profeet levend in de vuurpoel. Zoals Elia en Henoch levend in de hemel gingen, zo gaan beest en profeet levend naar de hel. Dit visioen is erg vanzelfsprekend. Uit het voorafgaande weten we dat het zo moet gaan. Tijdens het zien van de lankmoedigheid van de Here met de gruwelen van de wereld, tikte zijn wereldklok verder. Nu verschijnt Hij die op Golgotha moest sterven in majesteit. Onze aandacht wordt nog getrokken door de maaltijd van de vogels. Alle vogels vreten zich zat aan het vlees van de verslagenen. Ze worden opgeroepen te eten van het vlees van kleinen en groten. Hier weerspreekt de openbaring de theorie van Marx, dat de wereldstrijd zou gaan tussen bezitters en niet-bezitters. Want het gaat over rijken en armen die Christus verwerpen of niet. Denk aan Gen. 3:15: de antithese. De tekening van het eindgericht is niet voltooid. De dode lichamen van de volgelingen van de satan liggen op de aarde, maar het beest en de valse profeet zijn levend geworpen in de poel van vuur. Openbaring 20. Satan duizend jaar gebonden. In dit hoofdstuk komt de ondergang van de rode draak zelf aan de orde. De rode draak die achter het beest en de valse profeet stond en hen als instrumenten dirigeerde. Bovendien beschrijft Johannes iets van voor het eindgericht, nl. de binding van de satan. Een engel daalt neer met een sleutel van de afgrond en een grote keten. Hij grijpt de satan, die de oude slang genoemd wordt en bindt hem voor duizend jaar. Hij wordt in de afgrond geworpen, de voorlopige 22

23 verblijfplaats van de duivel, waar hij tot de jongste dag zal zijn. Hij kan de volken niet meer verleiden gedurende die periode. ****** * Over deze binding van de satan is erg veel gediscussieerd. Het * gaat vooral over de betekenis van de duizend jaren. De * chiliasten beroepen zich vooral op deze tekst om hun mening te * staven. Zij lezen hierin dat er een opstanding der doden is * voor de opstanding op de jongste dag. Alleen de gelovigen * zullen dan worden opgewekt en Christus zal dan een aards * koninkrijk oprichten om duizend jaar met de zijnen op aarde te * heersen. De satan kan dan niets doen, maar na de duizend jaar * kan hij opnieuw tot activiteiten komen. Met Gog en Magog * stormt hij voor het laatst op Christus en Zijn gemeente los. * Nog allerlei andere speculaties worden genoemd zoals een * massale bekering in Israël en andere wonderen in Palestina. * * jarig rijk Gog en Magog * v * v v v v * * * Wij zijn van mening dat men zo tekort doet aan de symbolische * manier van spreken van Openbaring. Duizend is 10 maal 10 maal * 10. Een getal dat grote volkomenheid uitdrukt. We verstaan * daaronder de periode van Christus' regering van Pinksterdag * tot wederkomst. * * * x 10 x 10 19??/20?? * * v v * jongste dag * ********* De satan is die duizend jaar gebonden. Dat wil niet zeggen dat hij machteloos is. Hij kan mensen aanvallen en benauwen, maar er is een duidelijke remming door Christus' overwinning. Hij kan niet verhinderen dat het evangelie gebracht wordt en de kerk vergadert. Met de eerste opstanding wordt dan ook bedoeld dat gelovigen die overlijden "van stonden aan" tot Christus worden opgenomen. Na die duizend jaar wordt de satan ontbonden. Dan komt de laatste machtige strijd van alle vijandige heidenvolken, maar ze komen niet tot een echt offensief: vuur van de hemel verteert ze. Dan gaat de duivel zelf ten onder in de poel van vuur en sulfur, waar ook het beest is en de valse profeet. 23

24 Johannes ziet een schitterende troon. Het boek van Gods uitverkiezing wordt geopend, dan komt het einde. De schuldig verklaarden gaan naar het dodenrijk. Het gordijn valt. Johannes spreekt niet verder over gerichten. Nu toont hij alleen nog de heilige stad, het Nieuwe Jeruzalem. Openbaring 21. De stad zonder tempel. We zien in dit hoofdstuk het doel van de gerichten die gekomen zijn, nl. de herschepping van de wereld. Het is opvallend dat de Bijbel begint met een hof en eindigt met een stad. De hof van het begin is stad geworden. Gezuiverd door Gods gerichten. Zo is ze uitgegroeid tot glorie. Wat we er van lezen is slechts een aanduiding. Johannes spreekt over een nieuwe hemel en een nieuwe aarde en de zee is niet meer. De zee wordt altijd als iets vijandigs gezien, maar nu is er sprake van een grote machtige wereld. Het woord nieuw moet gezien worden als vernieuwd. Alles wordt herschapen. Naar hun wezen zullen hemel en aarde dezelfde zijn. We lezen dat Gods tent bij de mensen is als beeld van de zuiverste, innigste en minst gebroken gemeenschapsoefening tussen God en mens. Want de oorzaak van de scheiding tussen God en mens, de zonde, is weggenomen. Daarom ondervindt men de ellende van de zonde, zoals dood, rouw, gehuil en moeiten, niet langer. We zien weer een bekende beschrijving van God, nl. "Ik ben de alpha en de omega". God werkte zijn alfabet af. Hij werkte onafgebroken en niet te stuiten voort. Nu is Zijn programma voltooid. Er volgt een beschrijving van de stad: er is een grote muur om met 12 poorten en 12 engelen als wachters. Er wordt gesproken over 4 maal 3 poorten als teken van de volkomenheid in de 3-eenheid. De stad heeft de vorm van een kubus en heeft ontzaglijke afmetingen. Greydanus: "een stadsafmeting die met alle onze voorstellingen van stedelijke grootheid en uitgebreidheid volkomen spot". De afmeting van de muur is in verhouding gering. Dat doet beseffen dat niemand zich gevangen voelt achter deze muur, want men kan ongehinderd naar buiten kijken. Het valt Johannes op dat in de stad geen tempel is. De tempel was er om te bemiddelen tussen God en mens, maar dat alles zal vervallen zijn, want er is nu eeuwige rechtstreekse gemeenschap. Overal straalt de majesteit van de allerhoogste. De stad is ook volkomen veilig, want de poorten zijn open. Men kan er in- en uitgaan. De vrucht van de cultuurontplooiing is nu dienstbaar gemaakt aan de glorie van Gods 24