Van koe naar kantine. Biologie en Verzorging. vmbo onderbouw

Transcriptie

1 Van koe naar kantine Biologie en Verzorging vmbo onderbouw

2 Van koe naar kantine Groep Deels in groepen, deels klassikaal Tijdsbesteding 2 SLU plus eventueel de tijd die nodig is voor het maken van enkele recepten Nodig - Schema - Uitleg verhalend ontwerpen en vier episodes Van koe naar kantine pagina 2

3 Wat is verhalend ontwerpen? Verhalend ontwerpen bestaat al 20 jaar en werd voor het eerste gebruikt in Schotland. Een verhaal vormt de leidraad voor de activiteiten van de leerlingen. Het kan betrekking hebben op allerlei gebieden. Het dagelijks leven, feestdagen, klassieke verhalen, alles kan uitgangspunt van een verhalend ontwerp zijn. Het belangrijkst van deze manier van werken is dat leerlingen zeer actief aan de slag gaan, en zich zo de leerstof eigen maken. Er zijn minstens zeven verschillende soorten verhalende ontwerpen te onderscheiden: Ontwerpen waarbij leerlingen een organisatie oprichten; een dierenwinkel. Ontwerpen waarbij leerlingen een fantasiewereld betreden; ontvoering in de ruimte. Ontwerpen waarbij leerlingen een mysterie oplossen; detectivebureau. Ontwerpen waarbij leerlingen een sciencefiction avontuur meemaken of naar de toekomst gaan; reizen in een tijdmachine. Ontwerpen waarbij leerlingen de directe omgeving verkennen; een beroep uit het dagelijks leven onderzoeken. Ontwerpen die gericht zijn op een speciale gelegenheid of een actuele gebeurtenis; het organiseren van de Olympische Spelen. Ontwerpen die het accent leggen op één vakgebied. Bij het plannen van activiteiten kunt u rekening houden met bepaalde leerstof of vakken die u aan bod wilt laten komen. U maakt duidelijk dat er een gezamenlijk probleem is dat opgelost moet worden. De sleutelvragen zorgen ervoor dat de leerstof werkelijk aan bod komt. Nog twee andere belangrijke kenmerken van verhalend ontwerpen zijn het wandfries en de feestelijke afsluiting. Het wandfries is een wand die met resultaten wordt behangen. Na iedere episode plaatst u de uitwerkingen aan, op of bij het wandfries. Zo komen de latere episodes steeds in chronologische volgorde te hangen en ontstaat een mooi overzicht van wat er allemaal gedaan is. De leerlingen kunnen hier op terugkijken als ze iets nodig hebben en trots zijn op hun werk. Belangrijk is dat als de leerlingen in groepjes werken, en elkaar op de hoogte brengen van hun ondervindingen en resultaten. Alles wordt klassikaal gepresenteerd voordat er met een volgende episode wordt gestart. De laatste episode van een verhalend ontwerp is een feestelijke afsluiting, daar werkt u met de leerlingen naar toe. Het moet op een gezellige en speciale manier afgesloten worden, bijvoorbeeld door het georganiseerde écht uit te voeren of iemand in de klas uit te nodigen. Meer informatie, en ervaringen van andere docenten: In de volgende paragraaf volgt een gedetailleerde uitwerking voor een verhalend ontwerp, van Koe naar Kantine. Het is belangrijk om te vermelden dat dit geen keurslijf is. U kunt de opzet gebruiken als inspiratie en ondersteuning. U zult in de praktijk, samen met uw leerlingen, accenten leggen. Dit hangt vooral af van de richting die uw leerlingen graag op willen! Een verhalend ontwerp is leuk en spannend. De eerste keer zult u denken: hoe moet dit nou en is dit voor mijn leerlingen wel geschikt?. De ervaring leert dat u deze manier van werken als inspirerend zult ervaren. En belangrijker: uw leerlingen zullen er enthousiast over zijn. Als het mogelijk is: doe het samen met een collega, dan deelt u de ervaring, de tijd die er nodig is, en de input. Van koe naar kantine pagina 3

4 Het verhalend ontwerp Van koe naar kantine Bij verhalend ontwerpen is het belangrijk dat de leerlingen het idee hebben dat ze alles écht zelf doen. Als er tijd genoeg is, en de leerlingen met nieuwe ideeën komen, schroom dan ook niet het script opzij te zetten en dieper op deze ideeën in te gaan. In het verhalend ontwerp komen kernbegrippen voor die ook in de methodes worden gebruikt, het is dus van belang dat de leerlingen na het verhalend ontwerp van deze begrippen op de hoogte zijn. Het is echter niet de bedoeling dat u deze begrippen op de normale manier gaat aanleren. De lestijd die in het schema wordt genoemd voor de verschillende episodes is een inschatting. De werkelijke tijd hangt af van de tijd die u heeft en de motivatie en de ideeën van de leerlingen. Het is belangrijk dat u, als er tijd voor is, zoveel mogelijk uit een episode haalt. Als de episode naar uw eigen idee nog niet voldoende is afgerond na de aangegeven lestijd omdat de leerlingen nog erg enthousiast zijn, ga dan gerust door met de episode. Huiswerk kan ook ingepland worden in een extra lesuur. Voor dit verhalend ontwerp zijn er vier episodes, vier afleveringen. Elke episode begint met een incident, om de spanning erin te houden en de aandacht te richten. Per episode zijn er zogenaamde sleutelvragen, deze helpen u om de leerlingen in de juiste richting te houden. NB: deze sleutelvragen zijn een voorbeeld, geen keurslijf! Een episode wordt afgesloten door de resultaten op het wandfries te plaatsen. Een wandfries is een soort tentoonstelling van alles wat uw leerlingen maken. Als u steeds in een ander lokaal zit, kunt u bijvoorbeeld rollen behang nemen om de dingen op de plakken. Vakken die aan bod komen: Economie: begrippen als consumentenprijs en productiefactoren Biologie: gezond ongezond voedsel, zuivel, milieubesef Verzorging: gezondheid, milieubesef Nederlands: presenteren en beargumenteren Binnen dit verhalend ontwerp is economie het hoofdvak. Maar andere vakken komen ook aan bod. Als u met uw collega s samen kunt werken is dat een waardevolle verdieping. De ervaringen van andere scholen op het gebied van samenwerken met dit instrument zijn zeer positief! Informatie zoeken De bedoeling is dat de leerlingen zelfstandig op zoek gaan naar de benodigde informatie. Ze moeten hierin zoveel mogelijk vrij gelaten worden. Uiteraard kunnen zij in de eigen lesmethode zoeken en op internet. (encyclopedie) (informatie over de gezonde schoolkantine onder Acties en Achtergronden - Meer acties ) De verhaallijn In de klas komt er een brief binnen. De brief is afkomstig van de directeur van uw school. De directeur is geschrokken van het Engelse televisieprogramma van Jamie Oliver waarin Jamie Engelse schoolkantines inspecteert. Ook in Nederland is er een kok opgestaan die schoolkantines onder de loep neemt, namelijk Herman den Blijker van het programma Herrie in de keuken en Herman helpt. Deze Herman maakt er een gewoonte van onaangekondigd bij scholen binnen te vallen. De directeur wil natuurlijk geen flater slaan mocht Den Blijker toevallig een keer op de stoep staan. Daarom vraagt hij de leerlingen hem te helpen. Hij wil graag dat ze de eigen schoolkantine onderzoeken en punten aangeven die voor verbetering Van koe naar kantine pagina 4

5 in aanmerking komen. De leerlingen ontwerpen een eigen onderzoeksinstrument en aan de hand van de bevindingen gaan zij verder aan de slag. Ze zullen onder meer kijken naar de consumentenprijs van de producten, ze zijn bezig met milieubesef, met gezonde en ongezonde producten en het productieproces. Tot slot zullen de leerlingen bezoek van de directeur krijgen, die naar de onderzoeksresultaten komt kijken. De leerlingen presenteren in hun onderzoeksgroepjes hoe hun perfecte kantine eruit ziet en beargumenteren hun keuzes. De directeur geeft commentaar en kan er misschien ook écht iets mee doen in de kantine van de eigen school. Belangrijke begrippen per episode Episode 1: milieubesef, consumentenprijs Episode 2: consumentenprijs, grondstof, eindproduct, bedrijfskolom, productiefactoren, produceren Episode 3: milieubesef, produceren, consumeren Episode 4: alle geleerde begrippen uit de vorige episodes Draaiboek In het draaiboek vindt u het verhalend ontwerp in een duidelijk schema. Docenten die ervaring hebben met deze manier van werken hebben daar voldoende aan. Het draaiboek is een handreiking, geen vaste richtlijn. Neem het draaiboek erbij als de uitwerking gaat lezen. Van koe naar kantine pagina 5

6 Uitwerking van de episodes De brief van de directeur Beste leerlingen van klas, Er zijn steeds meer TV programma s over gezond eten. Daarbij overvallen zij restaurants, doen ze onderzoek naar bedrijfskantines maar nu gaan ze ook aandacht besteden aan (on)gezonde schoolkantines! Kennen jullie bijvoorbeeld de beroemde chefkok Jamie Oliver? In een Engels TV programma stapt hij zomaar scholen binnen om te kijken hoe de schoolkantine in elkaar zit, wat er verkocht wordt en wat er verbeterd moet worden. Ook in Nederland is er nu een kok die ons de ogen opent als het om voedsel gaat. Herman den Blijker bezoekt in zijn programma Herman helpt ook allerlei kantines. En dat doet hij zonder afspraak!!! Door dit programma heb ik twijfels gekregen over onze eigen kantine. Is onze kantine wel gezond genoeg? Hebben we bijvoorbeeld wel genoeg zuivelproducten in het assortiment. Zijn de prijzen niet te hoog? Ik vraag me ook af er rekening wordt gehouden met het milieu? Ik heb helaas geen tijd om dit te onderzoeken. Maar als die Herman opeens langs zou komen wil ik niet dat de school een slechte reputatie krijgt. Daarom vraag ik dringend jullie hulp hierin. Zouden jullie een onderzoek willen doen en mij dan rapporteren welke verbeteringen er moeten komen? Eén van de dingen die jullie kunnen bekijken is of er gezonde zuivelproducten (melk, kaas enzovoorts) in de kantine te vinden zijn. Daarnaast kunnen jullie ook kijken naar de verhoudingen tussen gezonde en ongezonde producten, de totstandkoming en de redelijkheid van de prijzen en of we voldoende rekening houden met het milieu in onze kantine. Ik vertrouw er op dat jullie een kantine kunnen inrichten die Herman den Blijker-proof is! Bij voorbaat dank voor jullie hulp. Met vriendelijke groet, Directeur. Van koe naar kantine pagina 6

7 Episode 1 - De brief van de directeur Het incident Er komt een brief van de directeur. Het verloop van de les U heeft een brief van de directeur gekregen. Maak de envelop open voor de klas. In de brief geeft de directeur aan dat hij geschrokken is van het Engelse tv-programma van Jamie Oliver over schoolkantines en kantinevoedsel. Zeker nu Herman den Blijker, van het tv-programma Herrie in de keuken en Herman helpt, in Nederland hier ook mee aan de slag gaat. De directeur vraagt de leerlingen om hulp. U leest de brief voor, alsof u hem voor het eerst leest. De vraag is: zullen we de directeur helpen? Er volgt een kort klassengesprek over de eigen schoolkantine. Wie koopt er wel eens iets? Wat kopen de leerlingen? Het gesprek mondt uit in het opzetten van een onderzoek. U stelt stimulerende vragen. (zie draaiboek). Als er op het bord een verzameling van te onderzoeken punten is ontstaan kunnen de taken verdeeld worden en de leerlingen gaan in groepjes aan de slag. De leerlingen zullen waarschijnlijk denken aan interviews of enquêtes. U kunt ook suggesties doen: bijvoorbeeld de methode eens bekijken, internet etc. Wat gaan de leerlingen doen? De leerlingen zetten in groepjes hun onderzoek op. Zij krijgen als huiswerk de opdracht het onderzoek ook daadwerkelijk uit te voeren en de eerste resultaten uit te werken. In de volgende episode wordt hier op doorgegaan, dus het is wel van groot belang dat het af is. Op het wandfries Op het wandfries komt de brief van de directeur. De resultaten van deze episode worden in de tweede les, vóór de start van episode twee op het wandfries geplaatst. Deze eerste keer moet er aandacht aan het wandfries besteed worden. Wat is het precies? Wat doen we ermee? Ook als er andere spullen meegebracht worden, of de leerlingen met andere ideeën komen kan dit op het wandfries geplaatst worden. Van koe naar kantine pagina 7

8 Episode 2 - Consumentenprijs Verwerking van episode 1 U begint deze episode met de presentaties van de groepjes. Het is belangrijk dat de volgende punten aan bod komen: hoe wordt de consumentenprijs ervaren? zijn er veel ongezonde producten? zijn er zuivelproducten aanwezig? is het verpakkingsmateriaal milieuvriendelijk? Als dit niet het geval is, probeer dan toch via sturende vragen deze zaken te laten benoemen. Het incident U bent geschrokken van de prijzen in de kantine op de school van uw kinderen. U had ze geld meegegeven voor een pakje Milk&Fruit, maar ze kwamen terug met Cola, omdat dit toch goedkoper was Misschien lekkerder, maar wel ongezonder Het verloop van de les De vraag die centraal staat is: waarom is een pakje melk (of een ander zuivelproduct) eigenlijk duurder? (in vergelijking met een ongezonder product). Door middel van deze sleutelvragen komt de klas op het productieproces, grondstoffen, de consumentenprijs en de bedrijfskolom. [zie bijlage 1: De bedrijfskolom] De leerlingen moeten ontdekken dat de prijs van een product door veel verschillende factoren wordt bepaald. Hoe minder schakels er in een bedrijfskolom zitten, hoe goedkoper een product kan worden verkocht. Ook gaat u in op andere productiefactoren die de prijs bepalen. De leerlingen gaan zoeken op de verpakkingen welke grondstoffen erin zitten. Ga verder met het gesprek door de vraag te stellen welke andere producten volgens de leerlingen opvallende prijzen hebben. Dit wordt weer teruggekoppeld naar de bedrijfskolom en de productiefactoren. Door de leerlingen bedrijfskolommen te laten maken van opvallende producten (hoog of laag geprijsd) krijgen de leerlingen inzicht in de bedrijfskolommen van deze producten en ontdekken ze argumenten om de prijs aan te passen. Wat gaan de leerlingen doen? De leerlingen onderzoeken welke onderdelen van een product de prijs bepalen. Het gaat er niet om dat zij dit tot in detail onderzoeken maar wel dat zij de volgende vragen onderzoeken: Welke grondstoffen worden gebruikt? Zijn deze duur of goedkoop? Wie moeten er in de keten allemaal aan verdienen? Hoe massaal is de productie? De leerlingen maken van minimaal drie producten waarvan zij de prijs opvallend vonden (hoog of laag) een bedrijfskolom. Het gaat dan om een schatting van de kosten. Er zit minimaal één zuivelproduct bij. Op het wandfries De uitgewerkte bedrijfskolommen vormen de samenvatting van deze episode. Van koe naar kantine pagina 8

9 Episode 3 - Milieubesef en gezondheid Verwerking van episode 2 De bedrijfskolommen en de consumentenprijzen worden besproken en opgehangen op het wandfries. Bespreek of de leerlingen al verklaringen kunnen geven waarop consumentenprijzen gebaseerd zijn en waarom de prijzen zijn zoals ze zijn? Het incident De docent neemt een vuilniszak vol verpakkingsmateriaal uit de kantine mee de klas in. Zorg dat hier ook verschillende verpakkingen van zuivelproducten in te vinden zijn. Het verloop van de les U leegt de vuilniszak in de klas (leg er eventueel een groot stuk plastic onder). U uit uw verbazing over de hoeveelheid en verscheidenheid van de verpakkingen. Met de leerlingen bespreekt u de verpakkingen. Waarom zouden producten op deze manier verpakt zijn? Hoe zit welk product ingepakt? Hoe zou het anders kunnen en waarom zou je het veranderen? Het milieubesef van de leerlingen en de milieubewustheid van de kantine komt zo naar voren. Ook andere factoren komen aan bod: gezonde en ongezonde producten, de relatie tussen milieu en de productie van zuivel. Op deze manier koppelt u terug naar de eerdere episodes, gebruikt u het wandfries en heeft de verhaallijn weer betekenis voor de leerlingen. Belangrijk is dat u de leerlingen ook vraagt welke producten zij goed vinden en welke zij zouden verbeteren of waarvan zij bijvoorbeeld de verpakking willen veranderen. Wat gaan de leerlingen doen? Door de sleutelvragen (zie draaiboek) komt de klas erop dat ze een overzicht moeten gaan maken over wat wél en niet milieuvriendelijk is. Een leuke manier is het maken van collages. Foto s of plaatjes uit tijdschriften van goede en slechte producten enzovoorts. Echte producten zijn natuurlijk ook leuk. De leerlingen zullen onderzoek moeten doen met betrekking tot de verpakking van die producten en de productie. Pas dan kunnen ze een goed overdachte indeling maken. Het wandfries De collages (of andere overzichten) komen op het wandfries en worden besproken. Waarom vinden zij een bepaald product nu een goed product of juist niet? Vinden ze dat er genoeg zuivelproducten te koop zijn in de kantine en worden deze op een milieuvriendelijke manier geproduceerd en verpakt? Van koe naar kantine pagina 9

10 Episode 4 - De directeur komt kijken! Het incident De docent heeft een verrassing. De directeur is heel enthousiast over het werk van de leerlingen en wil nu graag een kijkje in de klas komen nemen! Mocht de directeur niet voor iets dergelijks in zijn, dan kan ook de eigenaar van de kantine uitgenodigd worden in de klas. De bedoeling is dat de leerlingen een feestelijke afsluiting krijgen en het idee krijgen dat hun werk functioneel is geweest. Het verloop van de les Waarschijnlijk ontstaat er al wat stress door de mededeling dat de directeur komt kijken. Bespreek met de leerlingen wat een leuke manier is om een perfecte kantine aan de directeur te presenteren. De bedoeling is dat dit gesprek uitmondt in het idee om de ideale kantine in te richten. De leerlingen zullen misschien met dingen komen die nog afgemaakt moeten worden of wat ze in ieder geval willen vertellen. Als dit moeilijk blijkt te zijn, gebruik dan de sleutelvragen. De leerlingen gaan in groepjes meerdere presentaties maken. De presentaties bestaan dus uit het maken van een echte kantine. Dit kan gebeuren met echte producten, met alleen de verpakkingen of met foto s. Laat de keuze aan de klas zelf. Pak de brief van de directeur erbij en kijk terug naar de punten waaraan de kantine moet voldoen. Op het wandfries kunnen de leerlingen nagaan wat er in de afgelopen lessen is onderzocht. Wijs de leerlingen op de sponsoring van de Nederlandse Zuivelorganisatie en de gezondheid van zuivelproducten. Wijs ze ook op de verpakkingen, de consumentenprijzen en de verhouding tussen gezonde en ongezonde producten. Het is handig dit allemaal even op het bord te schrijven zodat de leerlingen een duidelijke lijst hebben waar ze op moeten letten bij het inrichten van hun kantine. Wat gaan de leerlingen doen? De leerlingen beslissen in welke vorm zij de presentatie willen doen. Dat kan een maquette zijn, een collage, een PowerPoint, een spreekbeurt/presentatie. Het is belangrijk dat de leerlingen praten over de conclusies van de afgelopen lessen. De leerlingen beginnen in groepjes met het opzetten van hun perfecte kantine. Ze beslissen hoe deze eruit komt te zien, wat er in moet staan en hoe de indeling is. Let erop dat het voor de leerlingen duidelijk is en dat de organisatie onderling erg belangrijk is. Stuur de leerlingen weer met vragen zoals hoe ga je het doen, wie doet het woord, wie gaat iets doen? Het wandfries Het wandfries is zo goed als af, het enige dat er nog bij komt zijn de presentaties. Bovendien wordt het wandfries gebruikt als leidraad waar de leerlingen zich tijdens de presentatie aan vast kunnen houden. Ze kunnen zien wat ze hebben gedaan en dit aan de directeur vertellen en hun ideeën voor een goede kantine hieraan koppelen. Van koe naar kantine pagina 10

11 Basisdraaiboek Verhalend Ontwerpen Van koe naar kantine Episode Sleutelvragen Activiteiten Middelen Tijdsplanning 1. De brief van de directeur Hoe denken jullie over onze schoolkantine? Wat is er goed, wat zou verbeterd kunnen worden? Wat is jullie ervaring met onze kantine? Wie komt er wel eens? Etc. Hoe zouden we de kantine kunnen onderzoeken? Wat moet er in het onderzoek allemaal naar voren komen? Hoe zouden we dit zo efficiënt mogelijk kunnen organiseren? Hoe kunnen we onze resultaten presenteren? Docent: Voorlezen brief Klassengesprek over de eigen schoolkantine Brainstorm hoe een goed onderzoek op te zetten. Wat moet allemaal in? Taken verdelen, organiseren. Groepjes: Onderzoeksinstrumenten ontwerpen Onderzoeken uitvoeren; analyseren en verbeteringen voorstellen. Uitwerken onderzoeksresultaten Klassikaal: Presenteren en nabespreken onderzoeksresultaten De brief Materiaal om de onderzoeksinstrumenten te ontwerpen en resultaten uit te werken; pennen, papier, gekleurd karton Evt fototoestel 1 lesuur ± 1 uur huiswerk 2. Consumentenprijs Waarom is (een zuivel-product) eigenlijk zo duur? Waarom zijn gezonde producten vaak duurder dan ongezonde producten? Wie moeten er allemaal aan het product verdienen? Wat is er nodig om te produceren? Hoe hebben productiefactoren/ bedrijfskolom invloed op de consumentenprijs? Wat vinden jullie producten met een opvallende consumentenprijs? Waarom? Docent: Vertelt zijn ervaringen Klassengesprek over eigen ervaringen met kantineproducten en prijzen. Leergesprek consumentenprijs en bedrijfskolom. Bespreking producten met opvallende prijzen. Groepjes Uitwerken bedrijfskolommen minimaal 3 producten (waarvan 1 zuivel). Conclusies trekken over consumentenprijs, verklaringen zoeken. Klassikaal Nabespreking; kunnen we verklaringen vinden voor de prijzen? Uitwerkingen episode 1 Internet Materiaal om de bedrijfskolommen uit te werken; papier, pennen etc. 2 lesuren 30 min. huiswerk Van koe naar kantine pagina 11

12 De geschatte lestijd bestaat uit lesuren en huiswerk. Dit huiswerk kan ook altijd in een extra les worden ingepland, wanneer hier voldoende tijd voor is. Episode Sleutelvragen Activiteiten Middelen Tijdsplanning 3. Milieubesef en gezondheid Waarom zouden deze producten op deze manier verpakt zijn? Wat vinden jullie van deze verpakkingen, zou het beter/ milieuvriendelijker kunnen? Hoe? Hoe is de verhouding zuivelproductenandere producten in onze kantine? Wat vinden jullie daarvan? Hoe worden onze zuivelproducten geproduceerd? Is dit milieu-vriendelijk? Welke producten zijn gezond/ ongezond? Waarom? Hoe zouden we een goede scheiding kunnen maken in de pro-ducten mbt milieuvriendelijkheid? Hoe kunnen we onze onderzoeksresultaten vastleggen? Docent: leegt vuilniszak in de klas Klassengesprek verpakkingen, gezond/ ongezond en milieuvriendelijkheid. Ideeën opperen voor verbetering Taken verdelen Groepjes: Verdeling maken milieuvriendelijk of niet, op alle 3 de gebieden informatie zoeken over onderzochte producten. Klassikaal: Presentatie en bespreking collages met argumentatie voor verdeling. Verpakkingsmateriaal van producten uit de kantine Vuilniszak Collagemateriaal; tijdschriften, fototoestel, karton, gekleurd papier etc. 1 lesuur 1,5 uur huiswerk 4. De directeur komt kijken! Hoe kunnen we onze activiteiten van de afgelopen lessen presenteren aan de directeur? Wat moet er nog gebeuren voor het bezoek van de directeur? Wat willen we de directeur vertellen? Hoe ziet onze perfecte kantine er uit? Waarom zo? Wat waren de aandachtspunten voor een perfecte kantine? Wat kunnen we de directeur voor verbeteringen voorstellen? Hoe kunnen we dit goed organiseren? Wat is een eerlijke taakverdeling? Hoe bedanken we de directeur? Docent: vertelt goede nieuws Brainstorm wat er nog moet gebeuren en wat er verteld moet worden Taken verdelen/groepjes maken Groepjes: Overleg perfecte kantine en argumentatie keuzes Presentatie voorbereiden Klassikaal: Bezoek directeur Presentaties perfecte kantines Commentaar directeur De directeur Ruimte voor opbouw kantines Wandfries (De leerlingen zullen materiaal nodig hebben om hun kantine te maken zoals verpakkingen of knutselmateriaal. Dit is echter huiswerk ) 2 lesuren 45 min. huiswerk Van koe naar kantine pagina 12

13 Bijlage 1: De bedrijfskolom Naast de melk, de cola en het brood staan een aantal woorden uit de productieketen, de bedrijfskolom. Het is aan de leerlingen om de woorden in de juiste volgorde te zetten. groothandel - boerderij - transportbedrijf - winkel - fabriek winkel - fabriek - transportbedrijf - suikerproducent - consument graanboerderij - bakker - meelfabriek - groothandel - consument - transportbedrijf Van koe naar kantine pagina 13